Toâng Huaán
Evangelii Gaudium - Nieàm Vui Cuûa Tin Möøng
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
Daønh Cho Caùc Giaùm Muïc
Caùc Linh Muïc Vaø Phoù Teá
Nhöõng Ngöôøi Ñöôïc Thaùnh Hieán
Vaø Taát Caû Caùc Tín Höõu Giaùo Daân
Veà Vieäc Coâng Boá Tin Möøng
Trong Theá Giôùi Hoâm Nay
Lôøi ngöôøi dòch - Toâng Huaán naøy goàm coù 5 chöông vaø 288 caâu. Trong Toâng Huaán naøy, Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích vaø khai trieån raát nhieàu ñieàu cho thaáy roõ chuû tröông vaø laäp tröôøng cuûa ngaøi. Ngaøi muoán taát caû moïi tín höõu, töø Giaùm Muïc, Linh Muïc cho ñeán giaùo daân ñoïc vaø söû duïng nhöõng chæ daãn trong Toâng Huaán naøy ñeå chuyeån höôùng soáng ñaïo vaø truyeàn giaùo. Vì Toâng Huaán khaù daøi vaø suùc tích, xin maïn pheùp chia thaønh nhieàu phaàn cho deã ñoïc vaø nghieân cöùu.
(Phaoloâ Phaïm Xuaân Khoâi)
Chöông II
Chöông II
Giöõa Cuoäc Khuûng Hoaûng
Veà Vieäc Tham Gia Coäng Ñoàng
50. Tröôùc khi thaûo luaän veà moät soá vaán ñeà cô baûn lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng truyeàn giaùo, toát nhaát laø chuùng ta nhaéc laïi moät caùch vaén taét boái caûnh trong ñoù chuùng ta phaûi soáng vaø haønh ñoäng laø gì. Ngaøy nay, chuùng ta thöôøng nghe noùi veà "vieäc chaån ñoaùn quaù ñoä" laø ñieàu khoâng luoân luoân ñi keøm vôùi nhöõng ñeà nghò ñem laïi nhöõng giaûi phaùp vaø nhöõng aùp duïng thöïc teá. Maët khaùc, chuùng ta cuõng khoâng caàn caû ñeán moät caùi nhìn thuaàn tuùy xaõ hoäi, laø ñieàu coù veû bao goàm toaøn boä thöïc taïi vôùi phöông phaùp luaän cuûa noù baèng moät caùch thuaàn tuùy trung laäp vaø saùt truøng caùch giaû thuyeát chöù khoâng giuùp gì ñöôïc chuùng ta. Thay vaøo ñoù, ñieàu toâi coù yù ñeà ra naèm trong doøng tö töôûng veà moät vieäc phaân bieät Tin Möøng. Ñoù laø caùi nhìn cuûa moät ngöôøi moân ñeä truyeàn giaùo "ñöôïc soi saùng vaø cuûng coá bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn".[53]
51. Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng coù nhieäm vuï trình baøy moät phaân tích chi tieát vaø toaøn dieän veà nhöõng thöïc taïi ñöông thôøi, nhöng toâi môûi goïi taát caû caùc coäng ñoàng "luoân luoân tænh taùo ñeå phaân bieät caùc daáu chæ cuûa thôøi ñaïi".[54] Ñoù laø moät nhieäm vuï quan troïng, bôûi vì moät soá thöïc taïi hieän nay, neáu khoâng tìm ra nhöõng giaûi phaùp toát ñeïp, coù theå gaây ra nhöõng tieán trình phi nhaân baûn laø ñieàu sau ñoù raát khoù maø ñaûo ngöôïc laïi ñöôïc. Chuùng ta caàn phaûi phaân bieät roõ raøng nhöõng gì coù theå laø hoa quaû cuûa Nöôùc Thieân Chuùa vaø nhöõng gì ñi ngöôïc laïi keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. Ñieàu naøy coù nghóa laø chuùng ta khoâng nhöõng chæ nhaän ra vaø giaûi thích nhöõng taùc ñoäng cuûa thaàn laønh vaø thaàn döõ, - vaø ñaây laø ñieàu quyeát ñònh - nhöng choïn nhöõng taùc ñoäng cuûa thaàn laønh vaø loaïi boû nhöõng taùc ñoäng cuûa thaàn döõ. Toâi bao haøm caùc phaân tích khaùc nhau ñaõ ñöôïc ñeà ra trong caùc taøi lieäu khaùc cuûa Huaán Quyeàn phoå quaùt, cuõng nhö nhöõng ñieàu maø caùc Giaùm Muïc quoác gia vaø vuøng ñaõ ñeà nghò. Trong Toâng Huaán naøy, toâi coù yù chæ baøn ñeán moät caùch ngaén goïn vôùi nhaõn quan muïc vuï veà moät soá khía caïnh cuûa nhöõng thöïc taïi coù theå ngaên chaën hoaëc laøm suy yeáu ñoäng löïc canh taân truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh, hoaëc vì chuùng coù aûnh höôûng ñeán söï soáng vaø nhaân phaåm cuûa daân Thieân Chuùa, hoaëc vì chuùng cuõng lieân quan tröïc tieáp ñeán caùc cô caáu cuûa Hoäi Thaùnh vaø ñeán vieäc thöïc thi söù vuï loan baùo Tin Möøng cuûa Hoäi Thaùnh.
I. Moät soá thaùch ñoá cuûa theá giôùi ngaøy nay
52. Trong thôøi ñaïi chuùng ta, nhaân loaïi ñang soáng ôû moät khuùc quanh lòch söû, maø chuùng ta coù theå thaáy töø nhöõng tieán boä ñaït ñöôïc ôû nhieàu laõnh vöïc khaùc nhau. Chuùng ta phaûi ca ngôïi nhöõng thaønh coâng goùp phaàn vaøo söï thònh vöôïng cuûa con ngöôøi, chaúng haïn nhö trong laõnh vöïc y teá, giaùo duïc vaø truyeàn thoâng. Tuy nhieân, chuùng ta khoâng theå queân raèng haàu heát nhöõng ngöôøi nam nöõ ôû thôøi ñaïi chuùng ta ñang soáng trong söï baát oån ñònh moãi ngaøy, vôùi nhöõng haäu quaû tai haïi. Moät soá beänh hoïc gia taêng. Sôï haõi vaø tuyeät voïng chieám ñoùng quaû tim cuûa nhieàu ngöôøi, ngay caû trong nhöõng nöôùc goïi laø giaøu coù. Nieàm vui cuûa ñôøi soáng thöôøng xuyeân bò daäp taét, khoâng coù söï toân troïng ngöôøi khaùc vaø baïo löïc gia taêng, cheânh leäch veà xaõ hoäi ngaøy caøng trôû neân roõ raøng. Chuùng ta phaûi ñaáu tranh ñeå soáng, vaø thöôøng soáng vôùi moät chuùt nhaân phaåm. Söï thay ñoåi cuûa thôøi ñaïi naøy gaây ra bôûi nhöõng böôùc nhaûy voït vó ñaïi veà chaát löôïng, soá löôïng, söï nhanh choùng vaø söï tích luõy, ñöôïc xaùc nhaän trong tieán boä khoa hoïc, trong vieäc caûi tieán kyõ thuaät vaø aùp duïng chuùng moät caùch nhanh choùng vaøo caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa thieân nhieân vaø ñôøi soáng. Chuùng ta ñang ôû trong thôøi ñaïi cuûa kieán thöùc vaø thoâng tin, laø nguoàn goác cuûa nhöõng hình thöùc quyeàn löïc môùi raát thöôøng thì voâ danh.
Traû lôøi khoâng vôùi moät neàn kinh teá loaïi tröø
53. Nhö ñieàu raên "chôù gieát ngöôøi" ñaët ra moät giôùi haïn roõ raøng veà giaù trò cuûa ñôøi soáng con ngöôøi, ngaøy nay, chuùng ta phaûi cuõng phaûi noùi "khoâng vôùi moät neàn kinh teá loaïi tröø vaø cheânh leäch xaõ hoäi". Moät neàn kinh teá nhö theá cuõng gieát ngöôøi. Laøm sao maø vieäc moät ngöôûi giaø voâ gia cö bò cheát vì laïnh khoâng phaûi laø moät tin töùc, trong khi thò tröôøng hoái ñoaùi bò xuoáng hai ñieåm laïi laø tin töùc? Ñoù laø loaïi tröø. Laøm sao chuùng ta coù theå chòu ñöïng noåi khi thöùc aên dö thöøa bò ñoå ñi trong khi coù nhieàu ngöôøi bò ñoùi? Ñoù laø söï cheânh leäch xaõ hoäi. Ngaøy nay, taát caû ñeàu tham gia troø chôi caïnh tranh vaø soáng soùt cuûa nhöõng keû thích hôïp nhaát, ôû ñoù nhöõng ngöôøi maïnh nuoát tröûng nhöõng ngöôûi yeáu. Nhö haäu quaû cuûa tình traïng naøy, moät khoái lôùn daân chuùng ñang bò loaïi tröø vaø gaït ra ngoaøi leà: khoâng coù coâng aên vieäc laøm, khoâng coù trieån voïng, khoâng coù coù loái thoaùt. Ngöôøi ta coi con ngöôøi laø chính noù nhö nhöõng ñoà tieâu thuï, nay söû duøng mai boû ñi. Chuùng ta ñaõ baét ñaàu neàn vaên hoùa cuûa "loaïi boû ñöôïc", thaäm chí coøn coå voõ noù. Noù khoâng coøn chæ ñôn thuaàn laø hieän töôïng khai thaùc vaø aùp böùc, nhöng moät ñieàu gì môùi: Vôùi vieäc loaïi boû cuoái cuøng ñöôïc aûnh höôûng taän goác ñeán vieäc laø thaønh phaàn xaõ hoäi maø chuùng ta ñang soáng, nhöõng ngöôøi bò loaïi boû khi ñoù khoâng coøn ôû taàng lôùp thaáp, ôû ngoaøi leà, hay khoâng coù quyeàn löïc, nhöng ôû beân ngoaøi xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø khoâng phaûi laø 'nhöõng ngöôøi bò boùc loät', nhöng laø raùc, laø 'ñoà thöøa'.
54. Trong boái caûnh naøy, moät soá ngöôûi vaãn coøn baûo veä thuyeát "[kinh teá] nhoû gioït (trickle-down)", laø thuyeát cho raèng söï phaùt trieån kinh teá gaây ra bôûi neàn kinh teá töï do seõ chaéc chaén thaønh coâng trong vieäc ñem laïi moät xaõ hoäi coâng baèng vaø bao haøm hôn treân theá giôùi. Quan ñieåm naøy, chöa bao giôø ñöôïc xaùc minh bôûi caùc söï kieän, dieãn taû moät söï tin töôûng thoâ thieån vaø ngaây thô vaøo söï toát laønh cuûa nhöõng ngöôøi naém quyeàn löïc kinh teá vaø vaøo cô cheá theá tuïc hoaù cuûa heä thoáng kinh teá thònh haønh. Trong khi ñoù nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø vaãn tieáp tuïc chôø ñôïi. Ñeå choáng ñôõ moät loái soáng khoâng bao goàm nhöõng ngöôøi khaùc, hoaëc ñeå coù theå coù höùng thuù vôùi lyù töôûng ích kyû naøy, chuùng ta ñaõ phaùt trieån moät söï toaøn caàu hoùa cuûa thôø ô. Haàu nhö khoâng nhaän ra ñieàu ñoù, chuùng ta trôû neân khoâng coù khaû naêng traéc aån tröôùc nhöõng tieáng khoùc than ñau khoå cuûa tha nhaân, chuùng ta khoâng coøn khoùc ñöôïc nöõa tröôùc thaûm caûnh cuûa ngöôøi khaùc hoaëc tìm caùch chöõa trò cho hoï, nhö theå moïi ngöôøi coù traùch nhieäm vôùi chuùng ta nhöng chuùng ta khoâng coù traùch nhieäm gì vôùi nhöõng vaán ñeà khoâng lieân qua ñeán mình. Neàn vaên hoùa phuùc lôïi laøm cho chuùng ta bò teâ meâ vaø maát bình tónh khi thò tröôøng cung caáp moät thöù gì maø mình chöa mua, trong khi taát caû nhöõng ñôøi soáng bò tan vôõ vì thieáu cô hoäi naøy ñoái vôùi chuùng ta chæ nhö moät cuoäc trình dieãn ñôn giaûn, chaúng laøm cho chuùng quan taâm chuùt naøo.
Traû lôøi khoâng vôùi ngaãu töôïng môùi cuûa tieàn baïc
55. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân cuûa tình traïng naøy naèm trong moái quan heä maø chuùng ta ñaõ thieát laäp vôùi tieàn baïc, vì chuùng ta aâm thaàm chaáp nhaän söï thoáng trò cuûa noù treân chuùng ta vaø treân caùc xaõ hoäi cuûa mình. Cuoäc khuûng hoaûng taøi chính maø chuùng ta ñang traûi qua laøm cho chuùng ta queân ñi raèng noù coù nguoàn goác saâu xa töû moät cuoäc khuûng hoaûng nhaân chuûng hoïc: vieäc töø choái tính öu vieät cuûa con ngöôøi! Chuùng ta ñaõ taïo ra nhöõng ngaãu töôïng môùi. Vieäc thôø boø vaøng xöa kia (x. Xh 32:1-35) ñaõ tìm thaáy moät phieân baûn môùi vaø taøn nhaãn trong chuû thuyeát suy toân tieàn baïc quaù ñaùng vaø chuû nghóa ñoäc taøi cuûa moät neàn kinh teá phi caù nhaân vaø thaät söï khoâng laáy con ngöôøi laøm cuøng ñích. Cuoäc khuûng hoaûng toaøn caàu xaûy ñeán cho neàn taøi chaùnh vaø kinh teá cho thaáy söï maát caân baèng cuûa chuùng, vaø treân heát, vieäc thieáu moät ñònh höôùng veà nhaân chuûng nghieâm troïng haï con ngöôøi xuoáng thaønh chæ moät trong nhöõng nhu caàu cuûa noù tieâu thuï.
56. Trong khi lôïi nhuaän cuûa moät thieåu soá ñang gia taêng theo caáp soá nhaân, thì lôïi nhuaän cuûa ña soá laïi caøng ngaøy caøng thua xa lôïi nhuaän cuûa thieåu soá sung söôùng aáy. Söï maát caân baèng naøy xuaát phaùt töø yù thöùc heä baûo veä quyeàn töï chuû tuyeät ñoái cuûa thò tröôøng vaø ñaàu cô taøi chính. Vì vaäy, ngöôøi ta töø choái quyeàn kieåm soaùt cuûa caùc quoác gia laø cô quan coù nhieäm vuï duy trì lôïi ích chung. Moät cheá ñoä chuyeân cheá voâ hình môùi ñöôïc thieát laäp, ñoâi khi tieàm aån, aùp ñaët luaät leä vaø nhöõng quy taéc cuûa noù moät caùch ñôn phöông vaø khoâng ngöøng. Ngoaøi ra, nôï naàn vaø choàng chaát tieàn lôøi töôùc ñoaït nhieàu quoác gia nhöõng cô hoäi thöïc tieãn veà kinh teá vaø caùc coâng daân khaû naêng mua baùn thaät cuûa hoï. Theâm vaøo taát caû ñieàu naøy laø naïn tham nhuõng coù heä thoáng vaø troán thueá ích kyû ñaït ñeán möùc ñoä toaøn caàu. Naïn tham quyeàn vaø tham cuûa thì khoâng bieát giôùi haïn. Trong heä thoáng naøy, laø heä thoáng coù khuynh höôùng nuoát tröûng taát caû moïi ñieàu ngaên trôû vieäc gia taêng lôïi nhuaän, nhöõng gì duø laø mong manh, nhö moâi tröôøng, khoâng coù khaû naêng töï veä tröôùc lôïi ích cuûa moät thò tröôøng ñaõ ñöôïc phong thaàn, laø ñieàu bieán thaønh quyeàn löïc tuyeät ñoái.
Traû lôøi khoâng vieäc tieàn baïc cai trò thay vì phuïc vuï
57. Ñaèng sau thaùi ñoä naøy aån naáp vieäc choái töø luaân thöôøng ñaïo lyù vaø choái töø Thieân Chuùa. Luaân lyù thöôøng bò ngöôøi ta nhìn moät caùch naøo ñoù khinh khi vaø chaâm bieám. Noù bò coi laø phaûn taùc duïng vaø quaù nhaân baûn bôûi vì noù töông ñoái hoùa tieàn baïc vaø quyeàn löïc. Noù bò coi nhö moät moái ñe doïa, vì noù leân aùn vieäc thao tuùng vaø haï giaù con ngöôøi. Cuoái cuøng, luaân lyù ñeà caäp ñeán moät Thieân Chuùa laø Ñaáng keâu goïi moät ñaùp traû daán thaân, laø ñieàu ôû ngoaøi caùc loaïi thò tröôøng. Khi caùc loaïi naøy ñaõ ñöôïc tuyeät ñoái ñoái hoùa, Thieân Chuùa bò coi laø khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc, khoâng theå thao tuùng ñöôïc, vaø thaäm chí nguy hieåm, bôûi vì Ngaøi keâu goïi con ngöôøi ñeán söï vieân maõn vaø ñoäc laäp vôùi baát kyø loaïi noâ leä naøo. Luaân lyù - moät neàn luaân lyù khoâng yù thöùc heä - cho pheùp chuùng ta taïo ra moät söï caân baèng vaø traät töï xaõ hoäi nhaân ñaïo hôn. Theo nghóa naøy, toâi keâu goïi caùc chuyeân gia taøi chính vaø caùc chính phuû cuûa caùc quoác gia khaùc nhau haõy suy nghó veà nhöõng lôøi cuûa moät hieàn trieát thôøi xöa: "Khoâng chia seû cuûa caûi vôùi ngöôøi ngheøo laø aên caép cuûa hoï vaø töôùc ñoaït sinh keá cuûa hoï. Ñaây khoâng phaûi laø taøi saûn cuûa chuùng ta maø chuùng ta sôû höõu, nhöng laø cuûa hoï".[55]
58. Moät cuoäc caûi caùch taøi chính khoâng coi thöôøng luaân lyù seõ ñoøi hoûi moät söï thay ñoåi quyeát lieät veà thaùi ñoä nôi caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò, toâi keâu goïi hoï ñöông ñaàu vôùi thaùch ñoá naøy baèng quyeát taâm vaø taàm nhìn xa, ñöông nhieân laø khoâng boû qua söï ñaëc tröng cuûa töøng tröôøng hôïp. Tieàn cuûa phaûi phuïc vuï chöù khoâng cai trò! Ñöùc Thaùnh Cha yeâu taát caû moïi ngöôøi, giaøu cuõng nhö ngheøo, ñoù laø nhieäm vuï cuûa ngaøi, nhaân danh Ñöùc Kitoâ, ñeå nhaéc laïi raèng ngöôøi giaøu phaûi giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo, toân troïng vaø tieán cöû hoï. Toâi khuyeân anh chò em ñoaøn keát moät caùch vò tha vaø ñem neàn kinh teá taøi chính trôû laïi vôùi moät neàn luaân lyù vì con ngöôøi.
Traû lôøi khoâng vôùi söï cheânh leäch xaõ hoäi laø ñieàu gaây ra baïo löïc
59. Ngaøy nay, ôû khaép moïi nôi, ngöôøi ta ñoøi hoûi moät moät neàn an ninh roäng lôùn hôn. Nhöng bao laâu coøn söï loaïi tröø vaø cheânh leäch xaõ hoäi trong xaõ hoäi vaø giöõa con ngöôøi, thì seõ khoâng theå nhoå taän goác baïo löïc. Nhöõng ngöôøi ngheøo vaø raát ngheøo bò keát aùn laø söû duïng baïo löïc, nhöng neáu khoâng coù söï bình ñaúng veà cô hoäi, nhöõng hình thöùc gaây haán vaø chieán tranh seõ tìm thaáy nhöõng maûnh ñaát maøu môõ, maø sôùm hay muoän, seõ buøng noå. Khi moät xaõ hoäi - duø laø ñòa phöông, quoác gia hay toaøn caàu - boû rôi ôû ngoaïi vi moät phaàn cuûa chính mình, thì khoâng moät chöông trình chính trò naøo, khoâng moät quyeàn löïc traät töï naøo hoaëc trí thoâng minh naøo coù theå ñaûm baûo moät neàn an ninh voâ haïn. Ñieàu naøy xaûy ra khoâng chæ vì do söï cheânh leäch xaõ hoäi gaây ra caùc phaûn öùng baïo löïc cuûa nhöõng ngöôøi bò loaïi ra khoûi heä thoáng, nhöng vì söï baát coâng taän goác cuûa heä thoáng kinh teá xaõ hoäi. Cuõng nhö ñieàu toát coù khuynh höôùng ñöôïc truyeàn thoâng, thì söï döõ maø anh chò em ñoàng yù, nhö baát coâng, cuõng coù khuynh höôùng lan roäng söùc maïnh tai haïi cuûa noù vaø aâm thaàm phaù huûy nhöõng neàn taûng cuûa heä thoáng chính trò vaø xaõ hoäi, baát chaáp veû vöõng chaéc beà ngoaøi cuûa chuùng. Neáu moïi haønh ñoäng ñeàu coù haäu quaû, moät söï döõ aån mình trong nhöõng caáu truùc cuûa moät xaõ hoäi luoân luoân chöùa ñöïng moät tieàm naêng laøm cho noù tan raõ vaø bò tieâu dieät. Chính vì söï döõ keát tinh trong caùc caáu truùc xaõ hoäi baát coâng, maø ngöôøi ta khoâng theå mong ñôïi moät töông lai toát ñeïp hôn. Chuùng ta ñang ôû xa caùi goïi laø "keát thuùc cuûa lòch söû", vì nhöõng ñieàu kieän thuaän tieän cho söï phaùt trieån hoøa bình vaø beàn vöõng chöa ñöôïc thieát laäp vaø thöïc hieän ñaày ñuû.
60. Nhöõng cô cheá cuûa neàn kinh teá hieän taïi coå voõ söï tieâu thuï quaù möùc, nhöng roõ raøng laø tinh thaàn tieâu thuï khoâng kieàm cheá ñöôïc hôïp vôùi söï cheânh leäch xaõ hoäi gaây thieät haïi gaáp ñoâi cho cô caáu xaõ hoäi. Baèng caùch naøy, söï cheânh leäch xaõ hoäi sôùm hay muoän seõ gaây ra baïo löïc maø cuoäc chaïy ñua vuõ khoâng giaûi quyeát noåi vaø khoâng bao giôø giaûi quyeát ñöôïc. Noù chæ ñöôïc duøng ñeå coá gaéng ñaùnh löøa nhöõng ngöôøi keâu gaøo moät neàn an ninh roäng lôùn hôn, nhö theå ngaøy nay chuùng ta ñaõ khoâng bieát raèng vuõ khí vaø ñaøn aùp baèng baïo löïc, thay vì cung caáp nhöõng giaûi phaùp, laïi taïo ra nhöõng xung ñoät môùi vaø toài teä nhaát. Moät soá ngöôøi ñôn thuaàn thoûa maõn vôùi vieäc quy toäi cho nhöõng ngöôøi ngheøo vaø caùc nöôùc ngheøo vì nhöõng baát haïnh cuûa hoï, baèng caùch noùi chung chung moät caùch phi lyù, vaø laøm boä tìm moät giaûi phaùp trong "vieäc giaùo duïc" laø ñieàu baûo ñaûm vôùi hoï vaø chuyeån nhöõng ngöôûi naøy thaønh nhöõng ngöôøi hieàn laønh vaø voâ haïi. Nhöõng ñieàu naøy caøng trôû neân khoù chòu hôn neáu nhöõng nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø coi söï taêng tröôûng cuûa beänh ung thö xaõ hoäi, laø ñieàu thoái naùt aên reã saâu ôû nhieàu nöôùc - trong caùc chính phuû, trong caùc doanh nghieäp vaø caùc cô cheá - baát chaáp yù thöùc heä chính trò cuûa caùc nhaø caàm quyeàn.
Moät soá thaùch ñoá veà vaên hoùa
61. Chuùng ta rao giaûng Tin Möøng ngay caû khi chuùng ta tìm caùch giaûi quyeát nhöõng thaùch ñoá khaùc nhau coù theå phaùt sinh.[56] Ñoâi khi chuùng xaûy ra trong nhöõng cuoäc taán coâng thöïc söï vaøo töï do toân giaùo hoaëc trong nhöõng hoaøn caûnh môùi cuûa vieäc ñaøn aùp caùc Kitoâ höõu, maø ôû moät soá quoác gia ñaõ ñaït ñeán möùc baùo ñoäng veà haän thuø vaø baïo löïc. ÔÛ nhieàu nôi, moät söï thôø ô töông ñoái lan traøn khaù roäng lôùn, lieân quan ñeán vieäc vôõ moäng vaø cuoäc khuûng hoaûng tö töôûng xaûy ra nhö moät phaûn öùng choáng laïi taát caû nhöõng gì coù veû chuyeân cheá. Ñieàu naøy khoâng chæ coù haïi cho Hoäi Thaùnh maø coøn cho xaõ hoäi noùi chung. Chuùng ta nhaän ra raèng moät neàn vaên hoùa, trong ñoù moãi ngöôøi ñeàu muoán laø ngöôøi mang chaân lyù chuû quan cuûa rieâng mình, taïo neân nhöõng khoù khaên cho nhöõng coâng daân muoán tham gia vaøo moät döï aùn hôïp taùc vöôït treân nhöõng tö lôïi vaø tham voïng caù nhaân.
62. Trong neàn vaên hoùa thònh haønh, vò theá ñaàu tieân bò chieám ñoùng bôûi nhöõng gì laø beân ngoaøi, laäp töùc, höõu hình, nhanh choùng, hôøi hôït vaø taïm thôøi. Nhöõng gì coù thaät nhöôøng choã cho nhöõng gì coù veû beà ngoaøi. ÔÛ nhieàu quoác gia, vieäc toaøn caàu hoùa ñaõ daãn ñeán söï suy thoaùi nhanh choùng cuûa neàn vaên hoùa goác, vôùi cuoäc xaâm laêng cuûa nhöõng xu höôùng ñeán töø nhöõng neàn vaên hoùa khaùc, coù söï phaùt trieån veà kinh teá nhöng yeáu ñi veà ñaïo ñöùc. Ñieàu aáy ñöôïc trình baøy ôû nhieàu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc khaùc nhau töø caùc chaâu luïc khaùc nhau. Chaúng haïn nhö caùc Giaùm Muïc Phi Chaâu nhaéc laïi Thoâng Ñieäp Solicitudo Rei Socialis, moät vaøi naêm tröôùc ñaây ñaõ baùo caùo raèng ñaõ nhieàu laàn ngöôøi ta muoán bieán caùc nöôùc Phi Chaâu thaønh "nhöõng boä phaän ñôn giaûn cuûa moät cô cheá ôû caùc boä phaän cuûa moät thieát bò khoång loà. Ñieàu naøy thöôøng cuõng ñuùng trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi, ñöôïc ñieàu haønh chuû yeáu bôûi nhöõng trung taâm naèm ôû baéc baùn caàu, khoâng luoân luoân ñeå yù ñeán nhöõng öu tieân vaø nhöõng vaán ñeà cuûa caùc quoác gia naøy, vaø khoâng toân troïng nhöõng neùt vaên hoùa cuûa hoï".[57] Töông töï nhö theá, caùc Giaùm Muïc AÙ Chaâu nhaán maïnh ñeán "nhöõng aûnh höôûng beân ngoaøi ñeø naëng treân caùc neàn vaên hoùa AÙ Chaâu. Nhöõng hình thöùc cö xöû môùi ñang noåi leân nhö laø keát quaû cuûa vieäc tieáp xuùc vôùi quaù nhieàu phöông tieän truyeàn thoâng [...] Keát cuoäc laø nhöõng khía caïnh tieâu cöïc cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaø kyõ ngheä giaûi trí ñang ñe doïa caùc giaù trò truyeàn thoáng".[58]
63. Ñöùc tin Coâng Giaùo cuûa nhieàu ngöôøi hieän ñang phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng thaùch ñoá cuûa söï phaùt trieån roäng raõi cuûa caùc phong traøo toân giaùo môùi, moät soá coù chieàu höôùng cô baûn vaø moät soá khaùc döôøng nhö ñeà ra moät linh ñaïo khoâng coù Thieân Chuùa. Ñieàu naøy, moät maët laø keát quaû cuûa moät phaûn öùng cuûa con ngöôøi tröôùc moät xaõ hoäi tieâu thuï, vaät chaát, caù nhaân, vaø maët khaùc, lôïi duïng nhöõng yeáu ñieåm cuûa daân soá soáng ôû caùc vuøng ngoaïi vi vaø caùc khu vöïc ngheøo khoå, laø nhöõng ngöôøi soáng soùt giöõa nhöõng khoå ñau lôùn lao cuûa con ngöôøi, vaø ñang tìm kieám nhöõng giaûi phaùp töùc thôøi cho caùc nhu caàu cuûa hoï. Caùc phong traøo toân giaùo naøy, ñöôïc ñaëc tröng baèng söï thaâm nhaäp tinh teá cuûa chuùng, ñeán nhöõng nôi maø chuû nghóa caù nhaân chieám öu theá ñeå laáp ñaày nhöõng choã troáng ñeå laïi bôûi chuû nghóa duy lyù tuïc hoùa. Ngoaøi ra, chuùng ta phaûi thöøa nhaän raèng, neáu moät phaàn nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi khoâng caûm thaáy thuoäc veà Hoäi Thaùnh, ñieàu ñoù coù theå laø do moät soá cô caáu naøo ñoù vaø baàu khí laïnh nhaït ôû moät soá giaùo xöù vaø coäng ñoàng cuûa chuùng ta, hoaëc moät thaùi ñoä quan lieâu khi ñoái phoù vôùi nhöõng vaán ñeà, duø ñôn giaûn hay phöùc taïp, cuûa ñôøi soáng cuûa daân chuùng cuûa chuùng ta. ÔÛ nhieàu nôi bình dieän haønh chính cuûa caùc khía caïnh muïc vuï chieám öu theá, cuõng nhö vieäc chæ cöû haønh caùc Bí Tích maø khoâng coù nhöõng hình thöùc truyeàn giaùo khaùc.
64. Tieán trình tuïc hoùa coù chieàu höôùng thu goïn ñöùc tin vaø Hoäi Thaùnh vaøo phaïm vi rieâng tö vaø vaø thaàm kín. Hôn nöõa, vôùi söï hoaøn toaøn choái töø söï sieâu vieät, ngöôøi ta ñaõ taïo ra moät söï meùo moù caøng ngaøy caøng nhieàu hôn veà luaân lyù, moät söï suy yeáu cuûa yù thöùc veà toäi loãi caù nhaân vaø xaõ hoäi, vaø moät söï taêng tröôûng ñeàu ñaën cuûa thuyeát töông ñoái, ñöa ñeán moät tình traïng maát phöông höôùng chung, ñaëc bieät laø trong caùc giai ñoaïn vò thaønh nieân vaø thanh nieân, laø nhöõng giai ñoaïn raát deã thay ñoåi. Nhö caùc Giaùm Muïc Hoa Kyø ñaõ nhaän xeùt, trong khi Hoäi Thaùnh khaúng ñònh veà söï hieän höõu cuûa nhöõng quy taéc luaân lyù khaùch quan aùp duïng cho taát caû moïi ngöôøi, thì laïi "coù nhöõng ngöôøi trong neàn vaên hoùa cuûa chuùng ta mieâu taû nhöõng giaùo huaán naøy nhö khoâng coâng baèng, nghóa laø, traùi vôùi nhöõng quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi. Tuyeân boá nhö theá thöôøng laø theo moät hình thöùc cuûa chuû nghóa töông ñoái veà luaân lyù ñöôïc noái lieàn, khoâng phaûi khoâng coù maâu thuaãn, vôùi moät nieàm tin vaøo caùc quyeàn tuyeät ñoái cuûa caù nhaân. Theo quan ñieåm naøy, Hoäi Thaùnh bò coi laø coå voõ moät thaønh kieán ##caù nhaân vaø nhö can thieäp vaøo töï do caù nhaân".[59] Chuùng ta ñang soáng trong moät xaõ hoäi thoâng tin, laø xaõ hoäi doàn daäp taán coâng chuùng ta moät caùch böøa baõi baèng nhöõng döõ lieäu maø taát caû ñöôïc coi laø quan troïng nhö nhau, vaø cuoái cuøng daãn chuùng ta ñeán moät söï noâng caïn khuûng khieáp khi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà luaân lyù. Do ñoù, moät neàn giaùo duïc daïy suy nghó moät caùch coù pheâ phaùn vaø cung caáp moät söï tröôûng thaønh trong nhöõng giaù trò, trôû neân moät ñieàu caàn thieát.
65. Maëc duø laøn soùng theá tuïc ñaõ traøn ngaäp xaõ hoäi chuùng ta, ôû nhieàu quoác gia - keå caû nhöõng nôi maø Kitoâ Giaùo laø thieåu soá - Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo ñöôïc coi laø moät toå chöùc ñaùng tin caäy theo dö luaän quaàn chuùng, ñöôïc tin caäy trong taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán lónh vöïc ñoaøn keát vaø quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo khoå nhaát. Nhieàu laàn, Hoäi Thaùnh phuïc vuï nhö trung gian hoøa giaûi ñeå taïo söï thuaän lôïi cho vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà aûnh höôûng ñeán hoøa bình, hoøa hôïp, moâi tröôøng, baûo veä söï soáng, nhaân quyeàn vaø quyeàn coâng daân, vv. Vaø söï ñoùng goùp cuûa caùc tröôøng hoïc vaø caùc tröôøng ñaïi hoïc Coâng Giaùo treân toaøn theá giôùi vó ñaïi bieát bao! Vì vaäy, raát tích cöïc. Nhöng khi chuùng ta ñöa ra nhöõng vaán ñeà khaùc khoâng maáy ñöôïc quaàn chuùng chaáp nhaän, chuùng ta phaûi traû giaù ñeå cho ngöôøi ta thaáy raèng mình laøm ñieàu aáy vì trung thaønh vôùi cuøng moät nieàm tin veà phaåm giaù cuûa con ngöôøi vaø coâng ích.
66. Gia ñình traûi qua moät cuoäc khuûng hoaûng vaên hoùa saâu xa, gioáng nhö taát caû caùc coäng ñoàng vaø caùc lieân heä xaõ hoäi. Trong tröôøng hôïp gia ñình, söï moûng doøn cuûa nhöõng moái daïy caùc lieân heä trôû neân ñaëc bieät nghieâm troïng bôûi vì noù laø ñôn vò cô baûn cuûa xaõ hoäi, ôû ñoù chuùng ta hoïc caùch soáng chung vôùi nhau trong söï khaùc bieät vaø thuoäc veà ngöôøi khaùc, vaø laø nôi maø cha meï truyeàn laïi ñöùc tin cho con caùi. Hoân nhaân coù khuynh höôùng bò coi nhö moät hình thöùc ñôn giaûn cuûa söï maõn nguyeän tình caûm, laø ñieàu coù theå laø ñöôïc xaây döïng baát kyø caùch naøo vaø thay ñoåi theo caûm xuùc cuûa moãi ngöôøi. Nhöng söï ñoùng goùp khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa hoân nhaân cho xaõ hoäi vöôït treân möùc ñoä caûm xuùc vaø nhu caàu ñoät xuaát caëp vôï choàng. Nhö caùc Giaùm Muïc Phaùp daïy raèng hoân nhaân khoâng sinh ra "töø caûm giaùc yeâu thöông, theo ñònh nghóa phuø du, nhöng töø chieàu saâu cuûa söï cam keát cuûa vôï choàng, laø hai ngöôøi ñoàng yù böôùc vaøo moät söï keát hôïp cuûa toaøn theå ñôøi soáng".[60]
67. Chuû nghóa caù nhaân cuûa thôøi ñaïi haäu hieän ñaïi vaø toaøn caàu hoùa cuûa chuùng ta uûng hoä moät caùch soáng laøm suy yeáu söï phaùt trieån vaø oån ñònh cuûa nhöõng moái daây lieân heä giöõa con ngöôøi, vaø laøm bieán daïng caùc moái lieân heä gia ñình. Hoaït ñoäng muïc vuï phaûi chöùng toû toát hôn nöõa raèng söï lieân heä vôùi Cha cuûa chuùng ta ñoøi hoûi vaø khuyeán khích moät söï hieäp thoâng chöõa laønh, thuùc ñaåy vaø taêng cöôøng moái lieân heä giöõa caùc caù nhaân. Trong khi treân theá giôùi, ñaëc bieät laø ôû moät soá quoác gia, taùi xuaát hieän nhöõng hình thöùc khaùc nhau cuûa chieán tranh vaø xung ñoät, thì chuùng ta, laø caùc Kitoâ höõu, nhaán maïnh ñeán ñeà nghò chaáp nhaän nhau, chöõa laønh veát thöông, baéc caàu, phaùt trieån nhöõng lieân heä vaø "vaùc ñôõ gaùnh naëng cho nhau" (Gl 6:2). Maët khaùc, ngaøy nay phaùt sinh nhieàu hình thöùc hieäp hoäi nhaèm muïc ñích baûo veä caùc quyeàn vaø nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu cao thöôïng. Baèng caùch naøy, ngöôøi ta thaáy roõ khaùt voïng tham gia cuûa nhieàu coâng daân laø nhöõng ngöôøi muoán thaønh nhöõng ngöôøi xaây döïng söï tieán boä cuûa xaõ hoäi vaø vaên hoùa.
Nhöõng thaùch ñoá veà hoäi nhaäp vaên hoùa cuûa ñöùc tin
68. Nguyeân lieäu laøm neàn taûng Kitoâ giaùo cuûa moät soá daân toäc - ñaëc bieät ôû Taây Phöông - laø moät thöïc taïi soáng ñoäng. Chuùng ta tìm thaáy ôû ñoù, ñaëc bieät laø trong soá nhöõng ngöôøi ngheøo khoå nhaát, moät kho döï tröõ luaân lyù laø ñieàu baûo toàn nhöõng giaù trò cuûa moät neàn nhaân baûn Kitoâ giaùo ñích thöïc. Khi nhìn vaøo thöïc taïi baèng caëp maét ñöùc tin, chuùng ta khoâng theå khoâng nhaän ra nhöõng gì maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñang gieo. Chuùng ta seõ toû ra khoâng tin töôûng vaøo hoaït ñoäng töï do vaø ñaïi löôïng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn khi nghó raèng khoâng coù nhöõng giaù trò Kitoâ giaùo chaân chính ôû nhöõng nôi maø phaàn lôùn daân chuùng ñaõ ñöôïc röûa toäi vaø baøy toû ñöùc tin cuøng tình ñoaøn keát huynh ñeä cuûa hoï baèng nhieàu caùch khaùc nhau. ÔÛ ñaây chuùng ta caàn phaûi nhaän ra nhieàu hôn laø "haït gioáng Lôøi Chuùa", vì noù laø moät ñöùc tin Coâng Giaùo ñích thöïc vôùi caùch dieãn taû vaø thuoäc veà Hoäi Thaùnh rieâng cuûa noù. Chaúng ích lôïi gì khi coi thöôøng taàm quan troïng quyeát ñònh cuûa moät neàn vaên hoùa ñöôïc ñaùnh daáu bôûi ñöùc tin, bôûi vì neàn vaên hoùa naøy ñaõ ñöôïc Phuùc AÂm hoùa, vöôït treân nhöõng giôùi haïn cuûa noù, noù coù nhieàu taøi nguyeân hôn ñôn thuaàn chæ laø moät toång soá caùc tín höõu, coù theå ñöôïc ñem ra ñeå ñöông ñaàu vôùi cuoäc taán coâng hieän nay cuûa chuû nghóa theá tuïc. Moät neàn vaên hoùa phoå thoâng ñaõ ñöôïc Phuùc AÂm hoùa chöùa ñöïng nhöõng giaù trò ñöùc tin vaø ñoaøn keát coù theå daãn ñeán vieäc phaùt trieån moät xaõ hoäi coâng baèng vaø ñaùng tin caäy hôn, cuøng coù moät söï khoân ngoan rieâng maø chuùng ta phaûi nhìn nhaän vôùi moät caùi nhìn ñaày bieát ôn.
69. Chuùng ta baét buoäc phaûi rao giaûng Tin Möøng cho caùc neàn vaên hoùa ñeå baûn saéc hoùa Tin Möøng. ÔÛ nhöõng nöôùc theo truyeàn thoáng Coâng Giaùo, seõ laø ñoàng haønh, chöõa laønh vaø cuûng coá söï phong phuù ñaõ coù saün, vaø ôû nhöõng nöôùc coù nhöõng truyeàn thoáng toân giaùo khaùc hay ñaõ bò tuïc hoùa moät caùch quaù saâu xa, seõ laø ñöa ra moät tieán trình môùi ñeå loan baùo Tin Möøng cho neàn vaên hoùa, maëc duø tieán trình naøy lieân quan ñeán nhöõng döï aùn raát tröôøng kyø. Tuy nhieân, chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng mình luoân luoân ñöôïc môøi goïi ñeå lôùn leân. Moïi nhoùm vaên hoùa vaø xaõ hoäi ñeàu caàn söï thanh loïc vaø tröôûng thaønh. Trong tröôøng hôïp neàn vaên hoùa phoå thoâng cuûa nhöõng daân Coâng Giaùo, chuùng ta coù theå nhaän ra moät soá yeáu ñieåm vaãn caàn phaûi ñöôïc chöõa laønh bôûi Tin Möøng: naïn choàng chuû vôï toâi, nghieän ngaäp, baïo löïc trong gia ñình, ít ngöôøi döï Thaùnh Leã, tin töôûng vaøo thuyeát ñònh meänh hoaëc meâ tín dò ñoan khieán ngöôøi ta caäy ñeán buøa pheùp, vv. Nhöng chính nhöõng vieäc ñaïo ñöùc phoå thoâng laø khôûi ñieåm toát nhaát ñeå chöõa laønh vaø giaûi thoaùt hoï.
70. Cuõng coù thaät laø ñoâi khi, thay vì nhaán maïnh ñeán söï thoâi thuùc cuûa loøng ñaïo ñöùc Kitoâ giaùo, thì ngöôøi ta laïi nhaán maïnh ñeán nhöõng hình thöùc beân ngoaøi cuûa truyeàn thoáng cuûa moät vaøi nhoùm naøo ñoù, hoaëc ñieàu maø ngöôøi ta cho laø maëc khaûi tö ñöôïc coi laø khoâng theå choái caõi ñöôïc. Coù moät loaïi Kitoâ Giaùo taïo thaønh bôûi nhöõng vieäc suøng kính phaûn aûnh moät caùch caù nhaân vaø tình caûm cuûa ñôøi soáng ñöùc tin, maø thaät ra khoâng phaûi laø moät "vieäc ñaïo ñöùc phoå thoâng" ñích thöïc. Moät soá ngöôøi khuyeán khích nhöõng caùch dieãn taû naøy maø khoâng quan taâm ñeán söï tieán boä cuûa xaõ hoäi vaø vieäc ñaøo luyeän caùc tín höõu, vaø trong moät vaøi tröôøng hôïp, hoï laøm ñieàu aáy vì nhöõng lôïi ích kinh teá hoaëc vì moät ít quyeàn haønh treân nhöõng ngöôøi khaùc. Chuùng ta cuõng khoâng theå boû qua thöïc teá laø, trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây, xaûy ra moät söï thaát baïi trong tieán trình truyeàn thuï ñöùc tin Kitoâ giaùo giöõa caùc theá heä trong nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo. Chuùng ta khoâng theå phuû nhaän raèng nhieàu ngöôøi caûm thaáy thaát voïng vaø khoâng coøn coi laø mình theo truyeàn thoáng Coâng Giaùo nöõa, soá cha meï khoâng röûa toäi cho con caùi vaø khoâng daïy chuùng caàu nguyeän gia taêng, vaø coù moät cuoäc xuaát haønh naøo ñoù veà phía nhöõng coäng ñoàng ñöùc tin khaùc. Moät soá nguyeân nhaân cuûa söï thaát baïi naøy laø: thieáu dòp ñeå ñoái thoaïi trong gia ñình, aûnh höôûng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng, thuyeát töông ñoái chuû quan, tinh thaàn tieâu thuï khoâng theå kieàm cheá ñöôïc laø ñieàu kích thích thò tröôøng, thieáu söï chaêm soùc muïc vuï cho nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, söï thieáu vaéng moät chaøo ñoùn noàng nhieät trong caùc toå chöùc cuûa chuùng ta, vaø chuùng ta gaëp khoù khaên trong vieäc phuïc hoài söï gaén boù maàu nhieäm vôùi ñöùc tin trong moät khung caûnh ña toân giaùo.
Nhöõng thaùch ñoá cuûa neàn vaên hoùa ñoâ thò
71. Gieârusalem môùi, Thaønh Thaùnh (Kh 21: 2-4) laø muïc tieâu maø toaøn theå nhaân loaïi ñang höôùng veà. Ñieàu thuù vò laø maëc khaûi cho chuùng ta bieát raèng söï vieân maõn cuûa con ngöôøi vaø lòch söû ñöôïc theå hieän trong moät thaønh. Chuùng ta caàn phaûi nhaän ra thaønh naøy töø moät caùi nhìn chieâm nieäm, coù nghóa laø moät caùi nhìn baèng con maét ñöùc tin ñeå phaùt hieän ra Thieân Chuùa ngöï trong nhöõng ngoâi nhaø cuûa noù, nhöõng con ñöôøng cuûa noù, vaø nhöõng quaûng tröôøng cuûa noù. Söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa ñi keûm vôùi vieäc tìm kieám chaân thaønh maø nhöõng ngöôøi vaø caùc nhoùm ñang laøm ñeå tìm söï trôï giuùp vaø yù nghóa cho cuoäc soáng cuûa hoï. Thieân Chuùa soáng giöõa nhöõng daân thaønh laø nhöõng ngöôøi phaùt huy tinh thaàn ñoaøn keát, tình huynh ñeä, nhöõng öôùc muoán toát, chaân lyù vaø coâng lyù. Söï hieän dieän naøy khoâng phaûi laø ñöôïc ngöôøi ta cheá taïo ra, nhöng ñöôïc tìm thaáy vaø phaùt hieän. Thieân Chuùa khoâng aån mình ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tìm kieám Ngaøi baèng moät con tim chaân thaønh, cho duø hoï moø maãm, moät caùch khoâng chính xaùc vaø roäng raõi.
72. Trong thaønh phoá, bình dieän toân giaùo ñöôïc dieãn taû baèng nhieàu caùch soáng khaùc nhau, töø nhöõng phong tuïc lieân quan ñeán moät caûm giaùc veà thôøi gian, ñeán laõnh thoå vaø caùc moái quan heä khaùc vôùi caùch soáng cuûa ngöôøi daân noâng thoân. Trong cuoäc soáng thöôøng nhaät, daân thaønh phoá phaûi thöôøng xuyeân ñaáu tranh ñeå sinh toàn, vaø trong cuoäc ñaáu tranh naøy haøm chöùa moät yù thöùc saâu xa veà cuoäc ñôøi laø ñieàu thöôøng cuõng lieân quan ñeán moät yù nghóa toân giaùo saâu xa. Chuùng ta caàn phaûi xeùt ñeán ñeå ñaït ñöôïc moät cuoäc ñoái thoaïi nhö Chuùa nhaän ra vôùi ngöôøi phuï nöõ Samaria beân bôø gieáng, nôi chò tìm caùch laøm dòu côn khaùt cuûa mình (x. Galatians 4:7-26).
73. Nhöõng neàn vaên hoùa môùi phaùt sinh moät caùch lieân tuïc trong nhöõng khu vöïc ñòa lyù roäng lôùn naøy cuûa con ngöôøi, nôi maø caùc Kitoâ höõu khoâng coøn ñöôïc coi laø nhöõng ngöôøi coå voõ hay taïo ra nhöõng yù nghóa, nhöng hoï nhaän ñöôïc chuùng töø caùc ngoân ngöõ, bieåu töôïng, söù ñieäp vaø moâ thöùc khaùc, laø nhöõng ñieàu cung caáp nhöõng höôùng ñi môùi cho cuoäc soáng, thöôøng ñoái laäp vôùi Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu. Moät neàn vaên hoùa hoaøn toaøn môùi ñaõ sinh ra vaø tieáp tuïc phaùt trieån trong caùc thaønh phoá. Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ghi nhaän raèng ngaøy nay, nhöõng söï bieán ñoåi cuûa caùc khu vöïc roäng lôùn naøy vaø neàn vaên hoùa maø chuùng dieãn taû laø moät nôi ñaëc bieät cho vieäc Taân Phuùc AÂm hoùa.[61] Ñieàu naøy ñoøi hoûi chuùng ta phaûi töôûng töôïng ra nhöõng nôi caàu nguyeän vaø hieäp thoâng vôùi nhöõng ñaëc tính saùng taïo, haáp daãn vaø coù yù nghóa hôn ñoái vôùi daân thaønh phoá. Nhöõng vuøng noâng thoân, do aûnh höôûng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, cuõng khoâng xa laï gì vôùi nhöõng bieán ñoåi vaên hoùa laø nhöõng gì cuõng ñaùng keå trong vieäc thay ñoåi caùch soáng cuûa hoï.
74. Caàn phaûi coù moät caùch truyeàn giaùo coù theå chieáu saùng nhöõng caùch thöùc môùi cuûa söï lieân heä vôùi Thieân Chuùa, vôùi tha nhaân vaø vôùi moâi tröôøng, laø ñieàu seõ laøm saùng toû nhöõng giaù trò cô baûn. Caàn phaûi ñi ñeán nhöõng nôi maø ôû ñoù chuùng ta hình thaønh nhöõng caâu chuyeän vaø nhöõng moâ thöùc môùi ñeå ñem Lôøi cuûa Chuùa Gieâsu taän ñaùy linh hoàn cuûa thaønh phoá. Chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng thaønh phoá laø moät moâi tröôøng ña vaên hoùa. ÔÛ caùc thaønh phoá lôùn, ngöôøi ta coù theå tìm thaáy moät maïng lieân keát maø trong ñoù nhöõng nhoùm ngöôøi chia seû cuøng moät loaïi töôûng töôïng vaø mô öôùc töông töï veà ñôøi soáng, taïo neân nhöõng haønh ñoäng hoã töông giöõa con ngöôøi, nhöõng neàn vaên hoùa môùi, trong nhöõng thaønh phoá voâ hình. Caùc hình thöùc vaên hoùa phuï khaùc nhau cuøng toàn taïi beân caïnh nhau, nhöng thöôøng thöïc haønh söï taùch bieät vaø baïo löïc. Hoäi Thaùnh ñöôïc môøi goïi phuïc vuï moät cuoäc ñoái thoaïi khoù khaên. Ngoaøi ra, coù nhöõng thò daân coù ñuû phöông tieän ñeå phaùt trieån cuoäc soáng caù nhaân vaø gia ñình cuûa hoï, nhöng coù moät soá raát lôùn, nhöõng "ngöôøi coøn laïi cuûa thaønh phoá, nhöõng ngöôøi "khoâng phaûi laø daân ñoâ thò" hay "daân baùn ñoâ thò". Thaønh phoá taïo neân moät loaïi maâu thuaãn thöôøng tröïc, bôûi vì trong khi noù cung caáp cho thò daân nhöõng tieàm naêng voâ taän, thì cuõng phaùt sinh nhieàu khoù khaên laøm caûn trôû cho söï phaùt trieån ñaày ñuû veà cuoäc soáng cuûa nhieàu ngöôøi. Nhöõng maâu thuaãn naøy gaây ra ñau khoå ñau. ÔÛ nhieàu nôi treân theá giôùi, caùc thaønh phoá laø caûnh trí cuûa nhöõng cuoäc bieåu tình taäp theå, ôû ñoù haøng ngaøn ngöôøi ñoøi hoûi töï do, tham gia, coâng lyù vaø nhöõng ñoøi hoûi khaùc nhau maø neáu khoâng giaûi quyeát ñuùng caùch, seõ khoâng theå bòt mieäng hoï baèng vuõ löïc.
75. Chuùng ta khoâng theå laøm nhö khoâng bieát ñeán raèng ôû trong caùc thaønh phoá coù vieäc buoân baùn ma tuùy vaø buoân baùn ngöôøi, laïm duïng vaø boùc loät treû em, boû rôi caùc ngöôøi giaø caû vaø beänh taät, caùc hình thöùc tham nhuõng khaùc nhau vaø toäi phaïm gia taêng caùch deã daøng. Ñoàng thôøi, ñieàu ñaùng leõ laø nhöõng nôi ngöôøi ta gaëp gôõ vaø theå hieän tinh thaàn ñoaøn keát, thöôøng bieán thaønh nhöõng nôi chaïy troán vaø ngôø vöïc laãn nhau. Nhöõng caên nhaø ôû vaø caùc khu daân cö ñöôïc xaây leân ñeå coâ laäp hoùa vaø baûo veä hôn laø ñeå lieân keát vaø hoøa nhaäp. Vieäc coâng boá Tin Möøng seõ laø neàn taûng cho vieäc khoâi phuïc phaåm giaù cuûa ñôøi soáng con ngöôøi trong nhöõng hoaøn caûnh naøy, bôûi vì Chuùa Gieâsu muoán raûi trong caùc thaønh phoá naøy söï soáng doài daøo (x. Ga 10:10). YÙ nghóa keát hôïp vaø ñaày ñuû cuûa ñôøi soáng con ngöôøi maø Tin Möøng cung caáp laø phöông thuoác ñieàu trò toát nhaát cho nhöõng caên beänh cuûa thaønh phoá, tuy nhieân chuùng ta phaûi nhaän ra raèng moät chöông trình vaø moät phöông thöùc truyeàn giaùo ñoäc daïng vaø cöùng nhaéc khoâng phuø hôïp vôùi thöïc taïi naøy. Nhöng vieäc soáng troïn veïn nhöõng gì laø con ngöôøi vaø töï giôùi thieâu mình vaøo trung taâm cuûa nhöõng thaùch ñoá nhö nhöõng naém men nhaân chöùng, trong baát cöù neàn vaên hoùa naøo, trong baát cöù thaønh phoá naøo, laøm cho chuùng ta thaønh nhöõng Kitoâ höõu toát hôn vaø sinh hoa keát quaû trong thaønh phoá.
II. Nhöõng caùm doã cuûa nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï
76. Toâi caûm thaáy raát bieát ôn söï daán thaân cuûa taát caû nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong Hoäi Thaùnh. Luùc naøy toâi khoâng muoán döøng laïi ñeå trình baøy caùc hoaït ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi laøm vieäc muïc vuï khaùc nhau, töø caùc Giaùm Muïc cho ñeán nhöõng ngöôûi phuïc vuï Hoäi Thaùnh caùch khieâm toán vaø aâm thaàm nhaát. Thay vaøo ñoù, toâi muoán suy nghó veà nhöõng thaùch ñoá maø taát caû moïi ngöôøi trong hoï hieän ñang phaûi ñöông ñaàu trong boái caûnh vaên hoùa bò toaøn caàu hoùa. Tuy nhieân, tröôùc heát toâi phaûi coâng baèng maø noùi raèng söï ñoùng goùp cuûa Hoäi Thaùnh trong theá giôùi ngaøy nay thaät laø bao la. Söï ñau loøng vaø xaáu hoå cuûa chuùng ta vì toäi loãi cuûa moät soá thaønh vieân cuûa Hoäi Thaùnh, vaø cuõng cuûa chuùng ta, khoâng bao giôø ñöôïc laøm cho chuùng ta queân taát caû nhöõng Kitoâ höõu ñaõ hieán cuoäc ñôøi cuûa hoï cho tình yeâu: hoï giuùp ñôõ quaù nhieàu ngöôøi ñeå nhöõng ngöôøi aáy ñöôïc chöõa laønh hoaëc ñöôïc bình an cheát trong nhöõng taïm xaù, ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi trôû thaønh noâ leä cho nhöõng loaïi nghieän ngaäp khaùc nhau ôû nhöõng nôi ngheøo nhaát treân traùi ñaát, hieán thaân cho vieäc giaùo duïc treû em vaø thanh nieân, chaêm soùc nhöõng ngöôøi giaø caû bò moïi ngöôøi boû rôi, tìm caùch thoâng truyeàn nhöõng giaù trò giöõa nhöõng moâi tröôøng thuø nghòch, taän taâm baèng nhieàu caùch khaùc nhau ñeå chöùng toû tình yeâu bao la daønh cho nhaân loaïi maø Thieân Chuùa laøm ngöôøi truyeàn cho chuùng ta. Toâi bieát ôn vì nhöõng taám göông tuyeät ñeïp ñaõ laøm cho toâi bôûi nhieàu Kitoâ höõu laø nhöõng ngöôøi daâng hieán cuoäc ñôøi vaø thôøi gian cuûa hoï vôùi nieàm vui. Chöùng töø naøy laøm cho toâi raát nhieàu ñieàu toát vaø naâng ñôõ toâi trong khaùt voïng caù nhaân cuûa toâi ñeå vöôït qua söï ích kyû maø hieán mình nhieàu hôn nöõa.
77. Maëc duø theá, nhö nhöõng treû em ôû thôøi ñaïi naøy, taát caû chuùng ta, moät caùch naøo ñoù, cuõng bò aûnh höôûng bôûi neàn vaên hoùa toaøn caàu hoùa ngaøy nay, laø neàn vaên hoùa, trong khi mang laïi cho chuùng ta nhöõng cô hoäi vaø nhöõng giaù trò môùi, cuõng coù theå haïn cheá chuùng ta vaø ra ñieàu kieän cho chuùng ta ñeå laøm haïi chuùng ta. Toâi bieát raèng chuùng ta caàn phaûi taïo ra nhöõng choã phuø hôïp ñeå thuùc ñaåy vaø ñaøo taïo nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï, "nhöõng nôi maø ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh vaø phuïc sinh ñöôïc nhaéc laïi, nhöõng nôi maø nhöõng vaán ñeà saâu xa nhaát vaø nhöõng quan taâm haøng ngaøy ñöôïc chia seû, nhöõng nôi maø söï phaân bieät thaâm saâu nhaát veà nhöõng kinh nghieäm vaø chính ñôøi soáng ñöôïc thöïc hieän trong aùnh saùng cuûa Tin Möøng, ñeå höôùng veà söï toát laønh vaø vaû ñeïp cuûa nhöõng löïa choïn caù nhaân vaø löïa choïn xaõ hoäi cuûa mình".[62] Ñoàng thôøi, toâi muoán moïi ngöôøi chuù yù ñeán nhöõng moät vaøi caùm doã coù aûnh höôûng ñeán ñaëc bieät ñeán nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï.
Traû lôøi coù vôùi nhöõng thaùch ñoá cuûa moät linh ñaïo truyeàn giaùo
78. Ngaøy nay, chuùng ta coù theå nhaän thaáy nôi nhieàu ngöôøi laøm muïc vuï, keå caû nhöõng ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán, moät baän taâm quaù ñaùng veà töï do caù nhaân vaø giaûi trí cuûa mình, khieán hoï soáng nhöõng nhieäm vuï cuûa hoï nhö laø moät phaàn phuï thuoäc ñôn giaûn cuûa ñôøi soáng, nhö theå chuùng khoâng phaûi laø moät phaàn cuûa caên tình cuûa hoï. Ñoàng thôøi, ñôøi soáng taâm linh ñöôïc ñoàng hoùa vôùi nhöõng giaây phuùt toân giaùo cung caáp moät ít an uûi, nhöng khoâng nuoâi naáng ñöôïc vieäc gaëp gôõ vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, tham gia vaøo theá giôùi, ñam meâ truyeàn giaùo. Do ñoù, ngöôøi ta coù theå tìm thaáy ôû nhieàu ngöôøi laøm vieäc truyeàn giaùo, maëc duø hoï coù caàu nguyeän, moät nhaán maïnh ñeán chuû nghóa caù nhaân, moät cuoäc khuûng hoaûng caên tính vaø suy giaûm nhieät tình. Ñaây laø ba teä naïn töï nuoâi nhau.
79. Ñoâi khi neàn vaên hoùa truyeàn thoâng vaø moät soá trí thöùc truyeàn taûi moät söï ngôø vöïc ñaùng keå ôû nhöõng baøi töôøng trình veà söù ñieäp cuûa Hoäi Thaùnh, cuøng vôùi moät ít thaùi ñoä yeám theá. Keát quaû laø, nhieàu ngöôøi laøm muïc vuï, ngay caû khi hoï caàu nguyeän, phaùt trieån moät loaïi maëc caûm, daãn hoï ñeán vieäc töông ñoái hoùa hoaëc che giaáu caên tính vaø nhöõng xaùc tín Kitoâ giaùo cuûa hoï. Vì theá moät voøng luaån quaån ñöôïc hình thaønh, cho neân hoï khoâng haøi loøng vôùi nhöõng gì hoï ñang coù vaø nhöõng gì hoï laøm, hoï khoâng caûm thaáy ñöôïc ñoàng hoùa vôùi söù vuï rao giaûng Tin Möøng, vaø ñieàu naøy laøm suy yeáu vieäc daán thaân. Cuoái cuøng hoï boùp ngheït nieàm vui cuûa söù vuï baèng caùch quaù baän taâm veà vieäc gioáng nhö moïi ngöôøi khaùc vaø coù nhöõng gì ngöôøi khaùc coù. Baèng caùch naøy, nhieäm vuï loan baùo Tin Möøng trôû neân boù buoäc vaø hoï daønh raát ít noã löïc vaø moät soá thì giôø raát haïn cheá cho noù.
80. Ngoaøi kieåu taâm linh hay doøng tö töôûng cuï theå maø hoï coù theå coù, nôi nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï phaùt trieån moät thuyeát töông ñoái thaäm chí coøn nguy hieåm hôn thuyeát töông ñoái veà tín lyù nhieàu. Noù lieân quan ñeán nhöõng löïa choïn saâu xa nhaát vaø chaân thaønh nhaát laø nhöõng ñieàu xaùc ñònh moät caùch soáng. Thuyeát töông ñoái thöïc teá naøy heä taïi ôû vieäc haønh ñoäng nhö theå khoâng coù Thieân Chuùa, ôû vieäc quyeát ñònh nhö theå khoâng coù ngöôøi ngheøo, ôû vieäc mô öôùc laø khoâng coù tha nhaân, laøm vieäc nhö theå taát caû nhöõng ngöôøi chöa nhaän ñöôïc lôøi rao giaûng Tin Möøng laø khoâng coù. Caàn nhaán maïnh raèng ngay caû nhöõng ngöôøi döôøng nhö coù xaùc tín veà tín lyù vaø taâm linh, cuõng thöôøng rôi vaøo moät loái soáng daãn ñeán moät gaén boù vôùi söï an toaøn veà kinh teá, hoaëc vôùi vieäc muoán coù quyeàn haønh vaø vinh quang loaøi ngöôøi baèng baát cöù giaù naøo, thay vì daâng hieán ñôøi mình cho tha nhaân trong vieäc truyeàn giaùo. Chuùng ta ñöøng ñeå mình bò cöôùp maát nhieät taâm truyeàn giaùo!
Traû lôøi khoâng vôùi söï öôn löôøi ích kyû
81. Khi chuùng ta caàn moät söï naêng ñoäng truyeàn giaùo nhaát laø ñieàu ñem muoái vaø aùnh saùng vaøo traàn gian, nhieàu giaùo daân sôï raèng mình bò môøi laøm moät nhieäm vuï toâng ñoà, neân tìm caùch troán traùnh ñeå thoaùt khoûi baát kyø cam keát naøo coù theå laøm maát thì giôø raûnh roãi cuûa mình. Chaúng haïn nhö ngaøy nay raát khoù ñeå tìm thaáy caùc giaùo lyù vieân ñöôïc ñaøo taïo cho caùc giaùo xöù vaø kieân trì trong coâng taùc cuûa hoï nhieàu naêm. Nhöng moät ñieàu gì ñoù töông töï cuõng xaûy ra cho caùc linh muïc, nhöõng ngöôøi baän taâm quaù möùc vôùi thì giôø raûnh roãi cuûa hoï. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra vì söï theå laø ngöôøi ta caûm thaáy tuyeät ñoái caàn phaûi baûo toàn khoâng gian töï chuû cuûa hoï, nhö theå vieäc daán thaân rao giaûng Tin Möøng laø moät chaát ñoäc nguy hieåm thay vì laø moät ñaùp traû haân hoan vôùi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa laø Ñaáng trieäu taâp chuùng ta ñeå truyeàn giaùo vaø laøm cho chuùng ta hoaøn thaønh vaø hieäu quaû. Moät soá choáng laïi vieäc taän hieán hoaøn toaøn cho söù vuï vaø chung cuoäc bò bao boïc trong moät traïng thaùi öôn löôøi teâ lieät.
82. Vaán ñeà khoâng phaûi luoân luoân coù quaù nhieàu hoaït ñoäng, nhöng ñieàu chính laø caùc hoaït ñoäng aáy ñöôïc thöïc hieän moät caùch toài teä, khoâng ñuû höùng thuù, khoâng coù moät linh ñaïo thaám nhuaàn caùc hoaït ñoäng vaø bieán chuùng thaønh ñieàu ñaùng mong öôùc. Töø ñoù caùc nhieäm vuï laøm cho hoï meät moûi quaù söùc vaø ñoâi khi coøn bò beänh. Ñoù khoâng phaûi laø moät söï meät moûi thanh thaûn vui töôi, nhöng caêng thaúng, ñau ñôùn, baát bình, vaø cuoái cuøng khoâng theå chòu noåi. Söï öôn löôøi veà muïc vuï naøy coù theå gaây ra bôûi nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau. Moät soá ngöôøi rôi vaøo tình traïng aáy vì hoï theo ñuoåi nhöõng döï aùn thieáu khaû thi vaø khoâng aâm thaàm haøi loøng vôùi nhöõng gì khaû thi. Nhöõng ngöôøi khaùc, vì khoâng kieân nhaãn noåi vôùi söï tieán haønh khoù khaên cuûa nhöõng tieán trình vaø muoán taát caû moïi söï töø trôøi rôi xuoáng. Nhöõng ngöôøi khaùc, vì gaén boù vôùi moät soá döï aùn vaø nhöõng öôùc mô thaønh coâng ñöôïc vun troàng bôûi tính khoa tröông cuûa hoï. Nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ maát lieân laïc thaät söï vôùi daân chuùng trong vieäc khoâng coøn caù nhaân hoùa vieäc muïc vuï cuûa mình, hoï quan taâm nhieàu ñeán toå chöùc hôn laø nhaân söï, ñeå roài caùc "baûng loä trình" laøm cho hoï höùng thuù hôn laø chính cuoäc haønh trình. Nhöõng ngöôøi khaùc rôi vaøo söï löôøi bieáng vì hoï khoâng bieát chôø ñôïi, hoï muoán cheá ngöï caû nhòp soáng. Ngaøy nay, vieäc noùng loøng muoán coù keát quaû ngay khieán cho nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï khoâng deã daøng chaáp nhaän caûm thöùc coù moät chuùt maâu thuaãn, vieäc coù theå thaát baïi, moät lôøi chæ trích, moät thaäp giaù.
83. Do ñoù moái ñe doïa lôùn nhaát töø töø thaønh hình, "ñoù laø chuû nghóa thöïc duïng buoàn raàu cuûa ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa Hoäi Thaùnh, trong ñoù döôøng nhö moïi vieäc xaûy ra bình thöôøng, trong khi treân thöïc teá, ñöùc tin bò suy yeáu vaø thoaùi hoùa thaønh nhoû nhen."[63] Vì theá phaùt trieån moät taâm lyù naám moà, daàn daàn bieán caùc Kitoâ höõu thaønh nhöõng xaùc öôùp trong vieän baûo taøng. Thaát voïng vôùi thöïc taïi, vôùi Hoäi Thaùnh hoaëc vôùi chính mình, hoï soáng trong caùm doã baùm vöùu khoâng ngöøng vaøo moät noãi buoàn mô hoà, khoâng coù hy voïng, laø ñieàu xaâm nhaäp quaû tim cuûa hoï nhö "röôïu thuoác quyù giaù nhaát cuûa ma quyû".[64] Ñöôïc môøi goïi ñeå soi saùng vaø truyeàn thoâng söï soáng, roát cuoäc hoï cuõng bò quyeán ruõ bôûi nhöõng ñieàu chæ taïo ra boùng toái vaø meät moûi noäi taâm, vaø nhöõng ñieàu aáy laøm suy yeáu ñoäng naêng toâng ñoà. Ñoái vôùi taát caû nhöõng ñieàu naøy toâi muoán nhaán maïnh: chuùng ta ñöøng ñeå cho mình bò cöôùp maát nieàm vui cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng!
Traû lôøi khoâng vôùi moät bi quan voâ boå
84. Nieàm vui cuûa Tin Möøng laø ñieàu khoâng ai vaø khoâng gì coù theå töôùc ñoaït khoûi tay chuùng ta (x. Ga 16, 22). Nhöõng söï döõ cuûa theá giôùi chuùng ta - vaø cuûa Hoäi Thaùnh - khoâng phaûi laø moät lyù do ñeå giaûm bôùt söï daán thaân vaø nhieät tình cuûa chuùng ta. Haõy chæ coi chuùng nhö nhöõng thaùch ñoá ñeå lôùn leân. Ngoaøi ra, con maét ñöùc tin coù theå nhaän ra aùnh saùng maø Chuùa Thaùnh Thaàn luoân luoân toûa lan trong boùng toái, ñöøng queân raèng "ôû ñaâu toäi loãi gia taêng, thì ôû ñoù aân suûng caøng theâm doài daøo" (Romans 5:20). Ñöùc tin cuûa chuùng ta ñöôïc thaùch ñoá ñeå thaáy röôïu maø trong ñoù nöôùc coù theå ñöôïc bieán ñoåi, vaø ñeå khaùm phaù ra haït luùa moïc giöõa coû daïi. Naêm möôi naêm keå töø Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, trong luùc chuùng ta caûm thaáy ñau ñôùn vì nhöõng khoå ñau cuûa thôøi ñaïi mình, vaø duø chuùng ta khoâng laïc quan ngaây thô, thì hieän thöïc lôùn hôn cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø ít tin töôûng vaøo Chuùa Thaùnh Thaàn hoaëc ít quaûng ñaïi hôn. Theo yù nghóa naøy, chuùng ta coù theå nghe laïi nhöõng lôøi cuûa Chaân Phöôùc Gioan XXIII, vaøo ngaøy ñaùng nhôù hoâm ñoù, ngaøy 11 thaùng 10 naêm 1962: "Ñoâi khi chuùng ta phaûi nghe, thöôøng thì caùch ñaùng tieác, tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi, maëc duø ñöôïc ñoát chaùy bôûi loøng nhieät thaønh vôùi toân giaùo, nhöng phaân tích nhöõng söï kieän vôùi moät phaùn ñoaùn khoâng ñuû khaùch quan hay thieáu thaän troïng. Trong tình hình hieän nay cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi, hoï khoâng coù khaû naêng thaáy ñöôïc baát cöù ñieàu gì khaùc ngoaøi ñoå naùt vaø thieân tai [...] Coù leõ chuùng ta caàn phaûi noùi raèng chuùng ta hoaøn toaøn khoâng ñoàng yù vôùi nhöõng tieân tri veà ngaøy taän theá naøy, laø nhöõng ngöôøi luoân luoân giaûng nhöõng gì kinh khuûng nhaát, nhö theå taän theá ñaõ gaàn. Trong trình traïng hieän taïi cuûa nhöõng bieán coá cuûa con ngöôøi, trong ñoù nhaân loaïi coù veû böôùc vaøo moät moät traät töï môùi cuûa söï vaät, vaø thaät laø toát ñeïp khi nhaän ra keá hoaïch maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa Quan Phoøng, xaûy ra vaøo caùc thôøi ñieåm khaùc nhau qua coâng vieäc cuûa con ngöôøi, vaø thöôøng vöôït quaù nhöõng mong ñôïi cuûa hoï, vaø söï khoân ngoan trong ñoù taát caû moïi söï, ngay caû nhöõng bieán coá baát lôïi cho con ngöôøi, ñeàu lôïi ích cho Hoäi Thaùnh".[65]
85. Moät trong nhöõng caùm doã nghieâm troïng hôn boùp ngheït söï nhieät tình vaø maïnh baïo laø caûm giaùc thaát baïi, laø ñieàu bieán ñoåi chuùng ta thaønh bi quan baát maõn vaø thaát voïng khi phaûi ñoái dieän vôùi tình traïng ñen toái. Khoâng ai coù theå ra traän neáu khoâng naém chaéc phaàn thaéng. Ai baét ñaàu maø khoâng coù loøng töï tin thì ñaõ thua tröôùc moät nöûa traän chieán vaø choân vuøi taøi naêng cuûa mình. Ngay caû khi vôùi moät yù thöùc ñau xoùt veà nhöõng giôùi haïn rieâng cuûa mình, chuùng ta phaûi tieán leân maø khoâng luøi böôùc, vaø nhôù nhöõng gì Chuùa ñaõ noùi vôùi Thaùnh Phaoloâ, "Ôn suûng cuûa Thaày ñaõ ñuû cho con roài vì quyeàn naêng cuûa Thaày ñöôïc theå hieän trong söï yeáu ñuoái" (2 Corinthians 12:9). Chieán thaéng cuûa Kitoâ höõu luoân luoân laø Thaùnh Giaù, nhöng moät caây Thaùnh Giaù ñoàng thôøi laø moät bieåu ngöõ cuûa chieán thaéng maø ngöôøi ta mang vôùi moät söï dòu daøng hieáu chieán choáng laïi nhöõng cuoäc taán coâng cuûa ma quyû. Thaàn döõ chuû baïi laø anh em cuûa söï caùm doã muoán taùch luùa ra khoûi coû daïi khoâng ñuùng luùc, laø saûn phaåm cuûa söï lo aâu thieáu tin töôûng vaø quy veà mình.
86. Roõ raøng laø ôû moät soá nôi ñaõ coù vieäc "sa maïc hoùa" veà taâm linh, laø haäu quaû döï aùn cuûa nhöõng xaõ hoäi muoán xaây döïng maø khoâng coù Thieân Chuùa hoaëc phaù huûy goác reã Kitoâ giaùo cuûa hoï. ÔÛ ñoù "theá giôùi Kitoâ giaùo trôû neân caèn coãi vaø kieät queä nhö moät vuøng ñaát ñaõ bò khai thaùc quaù möùc ñeán noãi bieán thaønh caùt".[66] ÔÛ caùc nöôùc khaùc, vieäc choáng ñoái Kitoâ giaùo baèng baïo löïc ñaõ baét buoäc nhöõng Kitoâ höõu soáng ñöùc tin cuûa hoï haàu nhö taøng aån trong trong ñaát nöôùc maø hoï yeâu meán. Ñaây laø moät hình thöùc khaùc raát ñau loøng cuûa sa maïc. Ngay caû gia ñình rieâng hoaëc sôû laøm cuûa chuùng ta cuõng coù theå laø nhöõng moâi tröôøng khoâ caèn naøy, ôû ñoù chuùng ta phaûi giöõ vöõng ñöùc tin vaø tìm caùch truyeàn baù noù. Nhöng "chính töø vieäc baét ñaàu töø kinh nghieäm veà hoang ñòa naøy, söï troáng roãng naøy, maø chuùng ta coù theå moät laàn nöõa khaùm phaù ra nieàm vui cuûa ñöùc tin, taàm quan troïng soáng coøn cuûa noù ñoái vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi nam nöõ. Trong hoang ñòa, ngöôøi ta taùi khaùm phaù ra giaù trò cuûa nhöõng gì laø thieát yeáu cho soáng. Trong theá giôùi ngaøy nay coù raát nhieàu daáu chæ, thöôøng ñöôïc toû loä caùch giaùn tieáp hay tieâu cöïc, veà söï khao khaùt Thieân Chuùa, veà yù nghóa toái haäu cuûa cuoäc ñôøi. Vaø trong hoang ñòa, raát caàn phaûi coù nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin, baèng göông saùng cuûa chính ñôøi soáng hoï, cho nhöõng ngöôøi khaùc thaáy con ñöôøng veà Ñaát Höùa vaø giöõ cho nieàm hy voïng ñöôïc soáng maõi".[67] Trong moïi tröôøng hôïp, trong nhöõng tröôøng hôïp töông töï, chuùng ta ñöôïc môøi goïi laø nhöõng ngöôøi mang bình nöôùc ñeå phaân phaùt nöôùc uoáng cho ngöôøi khaùc. Ñoâi khi caùi bình bieán thaønh moät caây Thaùnh Giaù naëng neà, nhöng chính treân Thaùnh Giaù, ôû nôi löôõi ñoøng ñaâm thaâu qua, maø Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta moät nguoàn suoái nöôùc tröôøng sinh. Chuùng ta haõy ñöøng ñeå cho mình bò cöôùp maát nieàm hy voïng!
Thöa coù vôùi nhöõng moái quan heä môùi ñöôïc mang ñeán bôûi Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ
87. Ngaøy nay, khi maïng löôùi vaø caùc coâng cuï truyeàn thoâng cuûa con ngöôøi ñaït ñeán moät caáp ñoä phaùt trieån voâ tieàn khoaùng haäu, chuùng ta caûm thaáy bò thaùch ñoá ñeå khaùm phaù vaø thoâng truyeàn moät "söï huyeàn nhieäm" cuûa vieäc soáng chung vaø hoøa ñoàng vôùi nhau, ñeå gaëp gôõ, oâm trong voøng tay, naâng ñôõ, tham gia vaøo laøn soùng hôi hoãn loaïn naøy, laø ñieàu coù theå trôû thaønh moät kinh nghieäm thöïc söï cuûa tình huynh ñeä giöõa moät ñoaøn ngöôøi ñoaøn keát trong moät cuoäc haønh höông thaùnh. Baèng caùch naøy, seõ ñöa ñeán nhieàu cô hoäi lôùn hôn cho vieäc truyeàn thoâng vaø theâm nhieàu dòp ñeå gaëp gôõ vaø ñoaøn keát giöõa taát caû moïi ngöôøi. Neáu chuùng ta coù theå ñi theo con ñöôøng naøy, seõ laø moät ñieàu gì raát toát, raát chöõa laønh, raát thanh thoaùt, taïo ra raát nhieàu hy voïng! Ra khoûi chính mình ñeå ñoaøn keát vôùi nhöõng ngöôøi khaùc laø ñieàu toát. Töï kheùp mình laïi coù nghóa laø neám muøi cay ñaéng cuûa noïc ñoäc cuûa tính noäi taïi, nhaân loaïi seõ trôû neân xaáu hôn vì moãi löïa choïn ích kyû maø chuùng ta laøm.
88. Lyù töôûng Kitoâ giaùo luoân luoân môøi goïi chuùng ta vöôït qua söï nghi ngôø, thieáu tin töôûng thöôøng tröïc, sôï bò xaâm laán vaø nhöõng thaùi ñoä phoøng thuû maø theá giôùi ngaøy nay aùp ñaët treân chuùng ta. Nhieàu ngöôøi coá gaéng troán traùnh ngöôøi khaùc ñeå coù moät cuoäc soáng rieâng tö thoaûi maùi, hoaëc ôû trong voøng nhöõng ngöôøi thaân thieát nhaát, vaø töø boû chuû nghóa hieän thöïc cuûa chieàu kích xaõ hoäi cuûa Tin Möøng. Bôûi vì, nhö moät soá ngöôøi muoán moät Ñöùc Kitoâ hoaøn toaøn thieâng lieâng, khoâng coù xaùc thòt hoaëc Thaùnh Giaù, neân hoï cho raèng moái lieân heä giöõa con ngöôøi chæ caàn ñöôïc trung gian qua nhöõng thieát bò tinh vi, nhöõng maøn aûnh vaø nhöõng heä thoáng coù theå môû hay taét baèng meänh leänh. Trong khi ñoù, Tin Möøng môøi goïi chuùng ta luoân luoân coù nguy cô gaëp gôõ khuoân maët nhöõng ngöôøi khaùc, vôùi söï hieän dieän theå lyù cuûa hoï laø ñieàu thaùch ñoá chuùng ta, vôùi söï ñau khoå vaø nhöõng ñoøi hoûi cuûa hoï, vôùi nieàm vui hay laây cuûa hoï trong moät söï tieáp xuùc lieân tuïc giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. Ñöùc tin chaân chính vaøo Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi khoâng theå taùch rôøi vieäc töï hieán, vieäc laø phaàn töû cuûa coäng ñoàng, phuïc vuï, hoøa giaûi vôùi ngöôøi khaùc baèng xöông baèng thòt. Trong vieäc nhaäp theå cuûa Mình, Con Thieân Chuùa ñaõ môøi goïi chuùng ta vaøo cuoäc caùch maïng tình yeâu.
89. Söï coâ laäp, laø moät hình thöùc cuûa thuyeát noäi taïi, coù theå ñöôïc dieãn taû döôùi daïng töï laäp giaû taïo laø loaïi tröø Thieân Chuùa ra ngoaøi, vaø ñöông nhieân, cuõng coù theå ñöôïc tìm thaáy trong moät hình thöùc toân giaùo theo chuû thuyeát tieâu thuï tinh thaàn trong phaïm vi caù nhaân chuû nghóa beänh hoaïn cuûa noù. Vieäc trôû laïi vôùi nhöõng cuoäc tìm kieám söï thaùnh thieän vaø thieâng lieâng ñaëc tröng cho thôøi ñaïi chuùng ta, laø nhöõng hieän töôïng maäp môø. Ngaøy nay thaùch ñoá cuûa chuùng ta khoâng coøn laø chuû thuyeát voâ thaàn, maø laø nhu caàu phaûi ñaùp öùng ñaày ñuû cho nhieàu ngöôøi ñang khao khaùt Thieân Chuùa, ñeå hoï khoâng tìm caùch thoûa maõn nhu caàu naøy baèng nhöõng giaûi phaùp xa laï hoaëc vôùi moät Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ khoâng coù thaân xaùc vaø khoâng coù nghóa vuï gì vôùi nhau. Neáu hoï khoâng tìm thaáy trong Hoäi Thaùnh moät linh ñaïo coù theå chöõa laønh hoï, giaûi thoaùt hoï, ñoå ñaày söï soáng vaø bình an treân hoï, ñoàng thôøi cuõng môøi goïi hoï ñeán moät söï hieäp thoâng ñoaøn keát vaø moät söù vuï truyeàn giaùo sinh hoa quaû, thì cuoái cuøng hoï seõ bò löøa gaït bôûi nhöõng ñeà nghò voâ nhaân ñaïo vaø khoâng laøm saùng danh Thieân Chuùa.
90. Nhöõng hình thöùc rieâng cuûa vieäc ñaïo ñöùc phoå thoâng ñöôïc nhaäp theå, bôûi vì chuùng ñaõ phaùt sinh trong vieäc nhaäp theå cuûa ñöùc tin Kitoâ giaùo trong neàn vaên hoùa phoå thoâng. Chính vì theá maø chuùng bao goàm moät moái lieân heä caù nhaân, khoâng phaûi vôùi nhöõng naêng löôïng haøi hoøa, nhöng vôùi Thieân Chuùa, vôùi Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ, vôùi Ñöùc Meï Maria vaø moät vò Thaùnh. Caùc Ngaøi coù thaân xaùc, coù dung nhan. Nhöõng hình thöùc rieâng cuûa vieäc ñaïo ñöùc phoå thoâng ñöôïc thích nghi ñeå nuoâi döôõng nhöõng tieàm naêng quan heä maø khoâng phaûi nhöõng laån troán caù nhaân. Trong nhöõng lónh vöïc khaùc cuûa xaõ hoäi, chuùng ta thaáy ngöôøi ta caøng ngaøy caøng bò thu huùt bôûi nhöõng hình thöùc khaùc nhau cuûa moät "haïnh phuùc tinh thaàn" khoâng coù coäng ñoàng, moät "neàn thaàn hoïc veà thònh vöôïng" maø khoâng caàn phaûi daán thaân huynh ñeä, hoaëc nhöõng kinh nghieäm chuû quan khoâng chaân dung, laø nhöõng ñieàu töï ruùt laïi thaønh moät cuoäc tìm kieám ích kyû beân trong.
91. Moät thaùch ñoá quan troïng laø chöùng toû raèng giaûi phaùp seõ khoâng bao giôø heä taïi ôû vieäc chaïy troán moät moái lieân heä caù nhaân vaø cam keát vôùi Thieân Chuùa, vaø ñoàng thôøi khieán chuùng ta daân thaân vì tha nhaân. Ñieàu naøy ñang xaûy ra ngaøy nay khi caùc tín höõu tìm caùch troán traùnh hay aån mình khoûi nhaõn quan cuûa ngöôøi khaùc, khi hoï tinh vi chaïy troán töø nôi naøy ñeán nôi khaùc hoaëc töø coâng taùc naøy sang coâng taùc khaùc maø khoâng caàn taïo ra nhöõng moái lieân heä saâu xa vaø vöõng chaéc. "Imaginatio locorum et mutatio multos fefellit" (nghóa laø söï töôûng töôïng vaø ñoåi choã ñaõ löøa doái nhieàu ngöôøi) [68] Ñaây laø moät bieän phaùp sai laàm laøm haïi taâm hoàn vaø ñoâi khi caû theå xaùc nöõa. Chuùng ta caàn phaûi giuùp hoï nhaän ra raèng caùch duy nhaát laø hoïc taäp ñeå gaëp gôõ nhöõng ngöôøi khaùc vôùi thaùi ñoä ñuùng ñaén, nghóa laø nhaän ra vaø chaáp nhaän hoï nhö nhöõng ngöôøi baïn ñoàng haønh trong cuoäc haønh trình, maø khoâng aám öùc trong loøng. Toát hôn nöõa laø hoïc ñeå khaùm phaù ra Chuùa Gieâsu trong khuoân maët cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, trong tieáng noùi cuûa hoï vaø trong nhöõng yeâu caàu cuûa hoï. Chuùng ta cuõng coù theå hoïc chòu ñau khoå baèng caùch oâm chaët laáy Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh khi chuùng ta bò ñaû kích moät caùch baát coâng hay voâ ôn, maø khoâng bao giôø meät moûi choïn tình huynh ñeä.[69]
92. Coù söï chöõa laønh thaät, vì caùch chuùng ta lieân heä vôùi nhöõng ngöôøi khaùc thöïc söï chöõa laønh chuùng ta thay vì laøm cho chuùng ta ñau oám, laø moät tình huynh ñeä huyeàn nhieäm vaø chieâm nieäm, bieát laøm theá naøo ñeå nhìn thaáy söï cao quyù thaùnh thieän cuûa tha nhaân, bieát caùch tìm thaáy Thieân Chuùa trong moãi con ngöôøi, bieát chòu ñöïng söï baát tieän cuûa vieäc chung soáng baèng caùch baùm chaët vaøo tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, bieát roäng môû taâm hoàn cho tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñeå tìm kieám haïnh phuùc cho tha nhaân nhö Cha Nhaân Laønh cuûa chuùng ta ñaõ laøm. Trong thôøi ñaïi naøy, nhaát laø ôû nhöõng nôi maø chuùng ta laø "ñaøn chieân beù nhoû" (Lc 12:32), caùc moân ñeä cuûa Chuùa ñöôïc môøi goïi ñeå soáng nhö moät coäng ñoàng muoái ñaát vaø aùnh saùng theá gian (x. Matthew 5:13-16). Hoï ñöôïc môøi goïi ñeå laøm nhaân chöùng nhö phaàn töû cuûa coäng ñoàng rao giaûng Tin Möøng baèng nhöõng caùch theá luoân luoân môùi meû.[70] Chuùng ta ñöøng ñeå cho mình bò cöôùp maát coäng ñoàng!
Traû lôøi khoâng vôùi tinh thaàn theá tuïc
93. Tinh thaàn theá tuïc, laø tinh thaàn naáp ñaèng sau nhöõng veû ñaïo ñöùc beà ngoaøi vaø ngay caû tình yeâu ñoái vôùi Hoäi Thaùnh, ñeå tìm vinh quang vaø phuùc lôïi cho con ngöôøi thay vì vinh quang cuûa Chuùa. Ñaây laø ñieàu Chuùa khieån traùch ngöôøi Phariseâu: "Laøm sao caùc oâng coù theå tin ñöôïc, khi caùc oâng chaáp nhaän lôøi ca tuïng cuûa nhau, vaø khoâng tìm lôøi khen chæ ñeán töø moät mình Thieân Chuùa?" (Ga 5:44). Ñaây laø moät caùch tinh vi ñeå tìm "lôïi ích rieâng cuûa mình chöù khoâng phaûi cuûa Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ" (Philippians 2:21). Noù coù nhieàu hình thöùc, tuøy thuoäc vaøo loaïi ngöôøi vaø hoaøn caûnh maø noù xaâm nhaäp. Vì noù lieân quan ñeán vieäc tìm kieám veû beà ngoaøi, neân khoâng luoân luoân ñi keøm vôùi caùc toäi coâng khai, vaø nhìn beà ngoaøi moïi söï ñeàu coù veû nhö thöôøng. Nhöng neáu noù traøn ngaäp Hoäi Thaùnh, "noù seõ tai haïi voâ cuøng so vôùi baát kyø loaïi theá tuïc naøo khaùc chæ ñôn thuaàn luaân lyù".[71]
94. Tính theá tuïc naøy coù theå ñöôïc nuoâi döôõng baèng hai caùch ñaëc bieät lieân keát vôùi nhau moät caùch chaët cheõ. Moät laø söï haáp daãn cuûa Ngoä Ñaïo, moät ñöùc tin bò giam haõm trong söï chuû quan, chæ quan taâm ñeán moät kinh nghieäm cuï theå naøo ñoù hoaëc moät loaït caùc lyù luaän vaø kieán thöùc ñöôïc coi laø an uûi vaø soi saùng, trong khi ñoái töôïng vaãn ñang bò giam kín trong tính noäi taïi cuûa nhöõng lyù luaän hay caûm xuùc rieâng cuûa mình. Caùch khaùc laø theo chuû thuyeát taân Pelagus quaù tin ôû söùc mình vaø chæ bieát nghó ñeán mình cuûa nhöõng ngöôøi cuoái cuøng chæ caäy vaøo söùc cuûa mình vaø caûm thaáy mình troåi vöôït hôn nhöõng ngöôøi khaùc bôûi vì hoï giöõ nhöõng tieâu chuaån ñaõ ñöôïc thieát laäp hoaëc trung thaønh vôùi moät kieåu Coâng Giaùo trong quaù khöù. Ñoù laø vieäc cho raèng mình coù moät söï chaéc chaén veà tín lyù hay kyû luaät taïo neân moät chuû nghóa öu tuù ñoäc taøi chæ bieát nghó ñeán caùi ñuùng cuûa mình, bôûi ñoù thay vì rao giaûng Tin Möøng, ngöôøi ta phaân tích vaø xeáp loaïi nhöõng ngöôøi khaùc, vaø thay vì taïo ñieàu kieän ñeå tieáp caän vôùi aân suûng, ngöôøi ta doác heát taâm löïc ñeå kieåm soaùt. Trong caû hai tröôøng hôïp, ngöôøi ta khoâng thöïc söï quan taâm ñeán Chuùa Gieâsu Kitoâ hoaëc tha nhaân. Ñaây laø nhöõng bieåu hieän cuûa moät hoïc thuyeát noäi taïi ñaët con ngöôøi laøm roán vuõ truï (immanentisme anthropocentrique). Khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc raèng nhöõng hình thöùc thu nhoû naøy cuûa Kitoâ giaùo coù theå phaùt sinh moät ñoäng naêng truyeàn giaùo chaân chính.
95. Tính theá tuïc toái taêm naøy ñöôïc baøy toû baèng nhieàu thaùi ñoä traùi ngöôïc nhau nhöng vôùi cuøng moät côù töông töï laø ñeå "chieám choã cuûa Hoäi Thaùnh." Nôi moät soá ngöôøi, chuùng ta nhaän thaáy coù moät söï chaêm soùc phoâ tröông veà phuïng vuï, tín lyù vaø uy tín cuûa Hoäi Thaùnh, nhöng khoâng baän taâm gì ñeán vieäc thöïc söï loàng Tin Möøng vaøo daân Thieân Chuùa vaø nhöõng nhu caàu thöïc teá cuûa lòch söû. Baèng caùch naøy, ñôøi soáng cuûa Hoäi Thaùnh trôû neân moät vieän baûo taøng, hoaëc trôû thaønh taøi saûn cuûa moät vaøi ngöôøi. Nôi nhöõng ngöôøi khaùc, cuøng tinh thaàn theá tuïc naøy naáp ñaèng sau söï quyeán ruõ cuûa vieäc phoâ tröông nhöõng thaønh tích xaõ hoäi vaø chính trò, hoaëc trong hö danh lieân quan ñeán khaû naêng quaûn lyù caùc coâng vieäc thöïc teá cuûa hoï, hoaëc trong söï haáp daãn cuûa ñoäng naêng töï troïng vaø töï phaùt trieån khaû naêng. Noù cuõng coù theå daãn ñeán baèng nhieàu caùch khaùc nhau vieäc cho ngöôøi khaùc thaáy raèng mình tham gia vaøo moät ñôøi soáng xaõ hoäi baän roän ñaày nhöõng cuoäc du lòch, hoäi hoïp, tieäc tuøng vaø tieáp taân. Hoaëc noù xaûy ra trong moät kieåu quaûn lyù theo chuû nghóa thöïc duïng, chòu traùch nhieäm veà thoáng keâ, lòch trình vaø löôïng giaù, trong ñoù nhöõng ngöôøi ñöôïc thuï höôûng chính khoâng phaûi laø daân Thieân Chuùa, maø laø Hoäi Thaùnh nhö moät toå chöùc. Trong moïi tröôøng hôïp, noù töôùc ñi aán tín cuûa Ñöùc Kitoâ Nhaäp Theå, Chòu Ñoùng Ñinh vaø Phuïc Sinh, noù thu goïn laïi thaønh moät nhoùm ngöôøi öu tuù, khoâng thöïc söï ñi tìm nhöõng ngöôøi ôû xa hay nhöõng ñaùm ñoâng voâ soá keå ñang khao khaùt Ñöùc Kitoâ. Hoï khoâng coøn loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo nöõa, maø chæ nghó ñeán höôûng thuï giaû doái cuûa vieäc thoûa maõn ích kyû.
96. Trong boái caûnh naøy, coù vieäc nuoâi döôõng hö danh cuûa nhöõng ngöôøi töï haøi loøng vôùi vieäc coù moät soá quyeàn haønh vaø muoán trôû thaønh nhöõng töôùng laõnh cuûa moät quaân ñoäi baïi traän chöù khoâng muoán chæ laø nhöõng ngöôøi lính hôïp thaønh ñoäi nguõ ñeå tieáp tuïc chieán ñaáu. Bao nhieâu laàn chuùng ta mô öôùc nhöõng keá hoaïch toâng ñoà theo chuû nghóa baønh tröôùng, ñöôïc thieát keá tæ mæ vaø caån thaän, ñoù laø ñieån hình cho nhöõng töôùng laõnh baïi traän! Nhö theá, chuùng ta töø choái lòch söû cuûa mình veà Hoäi Thaùnh, laø moät lòch söû veû vang cuûa hy sinh, cuûa hy voïng, cuûa ñaáu tranh haøng ngaøy, cuûa hao moøn trong phuïc vuï, cuûa kieân trì trong nhöõng vieäc khoù khaên, bôûi vì taát caû moïi vieäc ñeàu ñöôïc thöïc hieän trong söï "ñoå moà hoâi traùn cuûa chuùng ta." Ngöôïc laïi, chuùng ta maát thì giôø voâ ích baøn veà vieäc "chuùng ta neân laøm gì" - toäi "neân laøm" - gioáng nhö caùc vò thaày taâm linh vaø caùc chuyeân gia muïc vuï laø nhöõng ngöôøi ra chæ thò nhöng ñöùng ôû ngoaøi. Chuùng ta vun troàng trí töôûng töôïng cuûa mình moät caùch voâ giôùi haïn vaø maát lieân laïc vôùi thöïc taïi ñau thöông cuûa nhöõng ngöôøi tín höõu cuûa mình.
97. Nhöõng ngöôøi rôi vaøo tình traïng theá tuïc naøy nhìn töø treân cao xuoáng vaø töø xa laïi, hoï töø choái lôøi tieân tri cuûa anh em, hoï thanh tröøng nhöõng ngöôøi coù thaéc maéc, lieân tuïc nhaán maïnh ñeán nhöõng sai laàm cuûa ngöôøi khaùc vaø chuù yù quaù ñaùng ñeán veû beà ngoaøi. Hoï thu heïp nhöõng gì lieân quan ñeán quaû tim cuûa hoï vaøo moät chaân trôøi kheùp kín cuûa noäi taïi vaø tö lôïi, vaø do ñoù hoï khoâng hoïc ñöôïc gì veà toäi loãi cuûa hoï vaø khoâng thöïc söï môû loøng ra cho söï tha thöù. Ñaây laø moät söï thoái naùt khuûng khieáp ñoäi loát moät veû beà ngoaøi toát laønh. Chuùng ta phaûi traùnh ñieàu naøy baèng laøm cho Hoäi Thaùnh luoân luoân ñi ra ngoaøi chính mình, ñaët troïng taâm cuûa söù vuï vaøo Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ, vaø daán thaân cho ngöôøi ngheøo. Xin Thieân Chuùa giaûi thoaùt chuùng ta khoûi moät Hoäi Thaùnh theá tuïc naáp ñaøng sau nhöõng böùc phoâng tinh thaàn vaø muïc vuï hôøi hôït! Tinh thaàn theá tuïc ngoät ngaït naøy chæ coù theå ñöôïc chöõa laønh qua vieäc hít thôû baàu khoâng khí trong laønh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, laø Ñaáng giaûi thoaùt chuùng ta khoûi vieäc tieáp tuïc taäp trung vaøo chính mình, aån naáp ñaèng sau moät veû beà ngoaøi veà toân giaùo maø khoâng coù Thieân Chuùa. Chuùng ta ñöøng ñeå cho mình bò cöôùp maát Tin Möøng!
Traû lôøi khoâng vôùi chieán tranh giöõa chuùng ta
98. Coù bieát bao nhieâu cuoäc chieán tranh trong Daân Chuùa vaø trong caùc coäng ñoàng khaùc nhau! Trong khu phoá, ôû sôû laøm, coù bieát bao nhieâu cuoäc chieán tranh vì ham muoán vaø ganh tî, ngay caû giöõa caùc Kitoâ höõu! Tinh thaàn theá tuïc ñöa moät soá Kitoâ höõu ñeán chieán tranh vôùi nhöõng Kitoâ höõu khaùc laø nhöõng ngöôøi caûn trôû vieäc tìm kieám quyeàn löïc, uy tín, thuù vui vaø an ninh kinh teá cuûa hoï. Ngoaøi ra, moät soá ngöôøi ngöng soáng nhö thaønh vieân thaân yeâu trong Hoäi Thaùnh, ñeå nuoâi döôõng moät tinh thaàn baát hoøa. Thay vì thuoäc veà toaøn theå Hoäi Thaùnh, vôùi söï phong phuù ña daïng cuûa noù, hoï thuoäc veà moät nhoùm töï cho laø mình khaùc ngöôøi hoaëc ñaëc bieät.
99. Theá giôùi bò raùch naùt vì chieán tranh vaø baïo löïc, hoaëc bò thöông bôûi söï lan traøn cuûa chuû nghóa caù nhaân laø chuû nghóa chia reõ con ngöôøi vaø ñaët hoï vaøo vò theá choáng choïi nhau trong vieäc theo ñuoåi haïnh phuùc rieâng cuûa hoï. ÔÛ moät soá nöôùc noåi leân nhöõng xung ñoät vaø nhöõng chia reõ cuõ rích maø moät soá ngöôøi nghó laø ñaõ loãi thôøi. Ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu cuûa taát caû caùc coäng ñoàng treân theá giôùi toâi muoán ñaëc bieät yeâu caàu moät chöùng töø cuï theå cho söï hieäp thoâng huynh ñeä la ñieàu trôû neân haáp daãn vaø töôi saùng. Ñeå taát caû moïi ngöôøi ngöôõng moä caùch anh chò em chaêm soùc nhau, caùch anh chò em khuyeán khích nhau vaø ñoàng haønh vôùi nhau: "Baèng caùch naøy moïi ngöôøi nhaän bieát raèng caùc con laø moân ñeä cuûa Thaày, laø caùc con yeâu thöông nhau" (Ga 13:35). Ñaây laø nhöõng gì Chuùa Gieâsu caàu xin cuøng Chuùa Cha trong lôøi caàu nguyeän tha thieát: "Xin cho hoï neân moät trong Chuùng Ta: ñeå theá gian coù theå tin" (Ga 17:21). Haõy coi chöøng caùm doã ghen tò! Chuùng ta ôû treân cuøng moät con thuyeàn vaø chuùng ta ñi ñeán cuøng moät beán! Chuùng ta haõy xin ôn ñeå vui möøng vì caùc hoa quaû cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, maø cuõng laø cuûa taát caû moïi ngöôøi.
100. Nhöõng ngöôøi bò toån thöông vì nhöõng chia reõ coå xöa thaáy raát khoù ñeå chaáp nhaän vieäc chuùng ta keâu goïi hoï tha thöù vaø hoøa giaûi, bôûi vì hoï nghó raèng chuùng ta coi thöôøng nhöõng ñau khoå cuûa hoï hoaëc giaû vôø nhö maát trí nhôù veà nhöõng lyù töôûng cuûa hoï. Nhöng neáu hoï nhìn thaáy nhöõng chöùng töø cuûa caùc coäng ñoàng huynh ñeä vaø hoøa giaûi thaät söï, ñieàu naøy luoân luoân laø moät aùnh saùng haáp daãn. Vì vaäy, toâi caûm thaáy raát ñau loøng khi khaùm phaù ra raèng laøm sao trong moät soá coäng ñoàng Kitoâ höõu vaø thaäm chí giöõa nhöõng ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán, coøn coù choã cho caùc hình thöùc khaùc nhau cuûa haän thuø, chia reõ, vu khoáng, noùi xaáu, traû thuø, ghen gheùt, mong muoán aùp ñaët yù töôûng cuûa mình vôùi baát cöù giaù naøo, ñeå ñaøn aùp töông töï nhö moät cuoäc troùc naõ phuø thuûy khoâng thöông xoùt. Chuùng ta seõ rao giaûng Tin Möøng cho ai vôùi nhöõng haønh vi nhö theá?
101. Xin Chuùa giuùp chuùng ta hieåu luaät tình yeâu. Toát bieát bao khi coù luaät naøy! Thaät toát cho chuùng ta bieát bao khi chuùng ta yeâu thöông nhau hôn treân heát moïi söï! Vaâng, treân heát moïi söï! Moãi ngöôøi chuùng ta ñöôïc khuyeân nhuû bôûi lôøi cuûa Thaùnh Phaoloâ: "Ðöøng ñeå söï döõ thaéng anh em, nhöng haõy laáy ñieàu laønh maø thaéng söï döõ" (Romans 12:21). Vaø theâm: "Chuùng ta ñöøng chaùn naûn khi laøm vieäc laønh" (Galatians 6:9). Taát caû chuùng ta ñeåu coù thieän caûm vaø aùc caûm, vaø coù leõ chính luùc naøy chuùng ta ñang töùc giaän moät ai ñoù. Chuùng ta haõy ít nhaát thöa cuøng Chuùa: "Laïy Chuùa, con khoù chòu vôùi ñieàu naøy hay ñieàu kia. Con caàu nguyeän cho anh aáy vaø chò aáy." Caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi maø chuùng ta ñang giaän döõ laø moät böôùc daøi tieán veà phía tình yeâu, vaø ñoù laø moät haønh ñoäng loan baùo Tin Möøng. Chuùng ta haõy laøm ñieàu ñoù ngay hoâm nay! Chuùng ta ñöøng ñeå cho mình bò cöôùp maát lyù töôûng huyng ñeä!
Nhöõng thaùch ñoá khaùc cuûa Hoäi Thaùnh
102. Noùi caùch ñôn giaûn, giaùo daân laø ña soá roäng lôùn cuûa daân Thieân Chuùa. Ñeå phuïc vuï cuûa hoï, coù moät thieåu soá: caùc caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh. YÙ thöùc veà caên tính vaø söù vuï cuûa giaùo daân trong Hoäi Thaùnh ñang lôùn daàn. Chuùng ta troâng caäy vaøo moät soá giaùo daân, maëc duø vaãn chöa ñuû, vôùi moät yù thöùc saâu xa veà coäng ñoàng vaø moät loøng trung thaønh lôùn lao vôùi söï daán thaân trong caùc vieäc baùc aùi, daïy giaùo lyù vaø cöû haønh ñöùc tin. Nhöng yù thöùc veà traùch nhieäm cuûa giaùo daân phaùt sinh töø Bí Tích Röûa Toäi vaø Theâm Söùc khoâng toû loä cuøng moät caùch vôùi moïi ngöôøi. Trong moät soá tröôøng hôïp vì hoï khoâng ñöôïc ñaøo taïo ñeå ñaûm nhaän traùch nhieäm quan troïng, trong nhöõng tröôøng hôïp khaùc vì hoï khoâng tìm thaáy choã ñöùng trong Hoäi Thaùnh ñòa phöông ñeå coù theå leân tieáng vaø hoaït ñoäng, vì cheá ñoä giaùo só trò quaù möùc, laø ñieàu gaït hoï ra ngoaøi leà trong vieäc ñi ñeán nhöõng quyeát ñònh. Ngoaøi ra, ngay caû khi coù moät söï tham gia cuûa nhieàu thöøa taùc vieân giaùo daân, vieäc daán thaân naøy khoâng ñöôïc phaûn aûnh trong söï thaám nhaäp caùc giaù trò Kitoâ giaùo vaøo theá giôùi xaõ hoäi, chính trò vaø kinh teá. Söï tham gia naøy thöôøng bò giôùi haïn trong nhöõng coâng taùc noäi boä cuûa Hoäi Thaùnh maø khoâng coù moät söï daán thaân thöïc söï trong vieäc aùp duïng Tin Möøng vaøo vieäc bieán ñoåi xaõ hoäi. Vieäc ñaøo luyeän giaùo daân vaø rao giaûng Tin Möøng cuûa caùc loaïi chuyeân nghieäp vaø trí thöùc laø moät thaùch ñoá muïc vuï quan troïng.
103. Hoäi Thaùnh nhìn nhaän söï ñoùng goùp quan troïng cuûa phuï nöõ ñoái vôùi xaõ hoäi, bôûi söï nhaïy caûm, tröïc giaùc vaø moät soá khaû naêng cuûa hoï, laø nhöõng gì maø phuï nöõ thöôøng troåi vöôït hôn nam giôùi. Chaúng haïn nhö söï chuù yù ñaëc bieät ñeán phuï nöõ khaùc, ñöôïc theå hieän moät caùch ñaëc bieät, maëc duø khoâng ñoäc quyeàn, trong vieäc sinh saûn. Toâi vui möøng vì thaáy bieát bao phuï nöõ chia seû traùch nhieäm muïc vuï vôùi caùc linh muïc, ñang goùp phaàn vaøo vieäc giuùp ñôõ caùc caù nhaân, gia ñình hoaëc caùc nhoùm vaø coù nhöõng ñoùng goùp môùi veà suy tö thaàn hoïc. Nhöng chuùng ta coøn phaûi môû roäng khoâng gian cho moät söï hieän dieän quyeát ñònh hôn cuûa phuï nöõ trong Hoäi Thaùnh. Bôûi vì "thieân taøi cuûa phuï nöõ laø ñieàu caàn thieát trong taát caû caùc hình thöùc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, do ñoù, söï hieän dieän cuûa phuï nöõ trong lónh vöïc lao ñoäng cuõng phaûi ñöôïc ñaûm baûo" [72] vaø ôû caùc khung caûnh khaùc nhau, nôi maø nhöõng quyeát ñònh quan troïng ñöôïc thöïc hieän, cuõng caû trong Hoäi Thaùnh laãn caùc cô caáu xaõ hoäi.
104. Vieäc ñoøi hoûi quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa phuï nöõ, döïa treân xaùc tín vöõng chaéc raèng ñaøn oâng vaø phuï nöõ coù cuøng moät phaåm giaù, ñaët ra cho Hoäi Thaùnh nhöõng vaán ñeà thaùch ñoá saâu xa vaø khoâng theå nheï nhaøng neù traùnh. Chöùc linh muïc daønh cho nam giôùi nhö moät daáu chæ cuûa Ñöùc Kitoâ Phu Quaân laø Ñaáng soáng trong Bí Tích Thaùnh Theå, laø moät vaán ñeà khoâng ñöôïc ñem ra thaûo luaän, nhöng coù theå trôû thaønh moät nguyeân nhaân cuûa cuoäc xung ñoät cuï theå neáu chuùng ta quaù ñoàng hoùa quyeàn naêng bí tích vôùi quyeàn haønh. Chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng khi chuùng ta noùi veà quyeàn naêng linh muïc "chuùng ta ôû trong phaïm vi chöùc naêng, chöù khoâng noùi veà phaåm giaù vaø söï thaùnh thieän."[73] Thöøa taùc vuï linh muïc laø moät phöông tieän ñöôïc Chuùa Gieâsu söû duïng ñeå phuïc vuï daân Ngöôøi, nhöng phaåm giaù cao quyù ñeán töø Bí Tích Röûa Toäi, laø Bí Tích maø taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñeán gaàn ñöôïc. Quy ñònh hình daïng cuûa linh muïc vôùi Ñöùc Kitoâ laø Ñaàu - nghóa laø noùi veà nguoàn maïch chính cuûa aân suûng - khoâng coù yù naâng cao caùc ngaøi leân vaø ñaët treân taát caû nhöõng ngöôøi coøn laïi. Trong Hoäi Thaùnh, caùc chöùc naêng "khoâng bieän minh cho tính öu vieät cuûa moät ngöôøi treân nhöõng ngöôøi khaùc".[74] Thöïc ra, moät phuï nöõ, Ñöùc Meï Maria, coøn quan troïng hôn caùc Giaùm Muïc. Ngay caû khi ngöôøi ta keå ñeán chöùc naêng cuûa chöùc linh muïc thöøa taùc ñöôïc coi nhö "phaåm traät", chuùng ta phaûi nhôù raèng "noù ñöôïc xaép ñaët hoaøn toaøn theo söï thaùnh thieän cuûa caùc chi theå cuûa Ñöùc Kitoâ".[75] Chìa khoùa vaø troïng ñieåm cô baûn khoâng phaûi laø quyeàn bính thoáng trò, nhöng quyeàn naêng cöû haønh Bí Tích Thaùnh Theå; cho neân quyeàn naêng cuûa linh muïc, luoân luoân laø ñeå phuïc vuï daân chuùng. Ñaây laø moät thaùch ñoá lôùn cho caùc muïc töû vaø caùc thaàn hoïc gia, laø nhöõng ngöôøi coù theå giuùp ñôõ trong vieäc nhaän bieát roõ hôn nhöõng gì lieân quan ñeán vai troø khaû thi cuûa phuï nöõ ôû nhöõng nôi maø nhöõng quyeát ñònh quan troïng ñöôïc ñöa ra trong caùc laõnh vöïc khaùc nhau cuûa Hoäi Thaùnh.
105. Muïc vuï giôùi treû, nhö chuùng ta thöôøng khai trieån, phaûi chòu nhöõng va chaïm maïnh meõ cuûa nhöõng thay ñoåi xaõ hoäi. Trong nhöõng cô caáu thoâng thöôøng, giôùi treû thöôøng khoâng tìm thaáy nhöõng caâu traû lôøi cho nhöõng quan taâm, nhöõng nhu caàu, nhöõng vaán ñeà vaø nhöõng veát thöông cuûa caùc em. Nhö nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh, chuùng ta thaáy khoù maø kieân nhaãn laéng nghe caùc em, hieåu bieát nhöõng quan taâm hoaëc yeâu caàu cuûa caùc em, vaø hoïc caùch noùi chuyeän vôùi caùc em baèng ngoân ngöõ maø caùc em hieåu ñöôïc. Cuøng moät lyù do ñoù, nhöõng noã löïc cuûa chuùng ta trong laõnh vöïc giaùo duïc ñaõ khoâng ñem laïi nhöõng keát quaû mong muoán. Söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng cuûa caùc ñoaøn theå vaø caùc phong traøo bao goàm haàu heát caùc ngöôøi treû coù theå ñöôïc hieåu laø moät haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, môû ra nhöõng con ñöôøng môùi ñeå ñaùp öùng nhöõng mong ñôïi cuûa caùc em vaø vieäc tìm kieám moät linh ñaïo saâu xa vaø moät caûm giaùc thuoäc veà Hoäi Thaùnh caùch cuï theå hôn cuûa caùc em. Tuy nhieân, vaãn coøn moät nhu caàu ñeå ñaûm baûo raèng caùc ñoaøn theå naøy tham gia moät caùch oån ñònh hôn vaøo toaøn theå noã löïc muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh.[76]
106. Maëc duø khoâng phaûi luoân luoân deã daøng ñeå tieáp caän giôùi treû, nhöõng tieán boä ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong hai lónh vöïc: yù thöùc raèng toaøn theå coäng ñoàng ñöôïc môøi goïi ñeå rao giaûng Tin Möøng cho caùc em vaø giaùo duïc caùc em, vaø nhu caàu khaån caáp ñeå bieán caùc em thaønh nhöõng nhaân vaät chính. Phaûi coâng nhaän raèng trong cuoäc khuûng hoaûng hieän taïi cuûa vieäc daán thaân vaø lieân heä coäng ñoàng, nhieàu ngöôøi treû, laø nhöõng ngöôøi cung caáp söï giuùp ñôõ ñoaøn keát cuûa hoï choáng laïi caùc teä naïn cuûa theá giôùi vaø thöïc hieän caùc hình thöùc khaùc nhau cuûa ñaáu tranh vaø hoaït ñoäng tình nguyeän. Moät soá em tham gia vao ñôøi soáng cuûa Hoäi Thaùnh, ban söï soáng cho nhöõng nhoùm phuïc vuï vaø nhöõng saùng kieán truyeàn giaùo khaùc nhau trong giaùo phaän cuûa caùc em hoaëc caùc ##ñòa ñieåm khaùc. Ñeïp thay nhöõng ngöôøi treû ñang laø "nhöõng ngöôøi haønh höông ñöùc tin", vui söôùng ñem Chuùa Gieâsu ra moïi ñöôøng phoá, vaøo moïi nôi, ñeán moïi ngoùc ngaùch cuûa traùi ñaát!
107. ÔÛ nhieàu nôi ôn goïi linh muïc vaø ñôøi soáng thaùnh hieán ñang trôû neân khan hieám. Thöôøng trong nhöõng coäng ñoàng naøy ñieàu aáy xaûy ra vì thieáu vaéng moät loøng nhieät thaønh toâng ñoà hay laây, vaø vì lyù do naøy maø khoâng coøn söï haêng say vaø haáp daãn. Nôi naøo coù söï soáng, söï nhieät tình, mong öôùc ñem Ñöùc Kitoâ ñeán cho ngöôøi khaùc, thì nôi ñoù ôn goïi ñích thöïc phaùt sinh. Ngay caû trong caùc giaùo xöù maø caùc linh muïc hôi coù moät chuùt tham gia vaø vui veû, chính ñôøi soáng huynh ñeä vaø nhieät thaønh cuûa coäng ñoàng coù theå ñaùnh thöùc khaùt voïng hieán mình hoaøn toaøn cho Thieân Chuùa vaø loan baùo Tin Möøng, ñaëc bieät laø neáu moät coäng ñoàng soáng ñoäng nhö theá caàu nguyeän tha thieát cho ôn thieân trieäu vaø can ñaûm ñeà nghò cho nhöõng ngöôøi treû cuûa mình con ñöôøng thaùnh hieán ñaëc bieät. Maët khaùc, baát chaáp tình traïng thieáu ôn goïi, chuùng ta coù moät yù thöùc roõ raøng hôn veà söï caàn thieát phaûi coù moät löïa choïn toát veà caùc öùng vieân cho thieân chöùc linh muïc. Caùc chuûng vieän khoâng theå nhaän caùc öùng vieân döïa vaøo baát cöù moät ñoäng löïc naøo, ñaëc bieät laø khi nhöõng ñoäng löïc aáy lieân quan ñeán tình traïng baáp beânh veà tình caûm, theo ñuoåi cuûa quyeàn löïc, vinh quang con ngöôøi vaø thònh vöôïng veà kinh teá.
108. Nhö toâi ñaõ noùi tröôùc ñaây, toâi khoâng muoán ñöa ra moät phaân tích ñaày ñuû, nhöng toâi khuyeán khích caùc coäng ñoàng boå sung vaø phong phuù hoùa nhöõng vieãn caûnh naøy döïa treân nhöõng yù thöùc veà caùc thaùch ñoá cuûa rieâng mình vaø cuûa nhöõng coäng ñoàng laân caän. Khi hoï laøm ñieàu aáy, toâi hy voïng laø hoï seõ nhaän ra raèng, khi naøo chuùng ta coá gaéng ñoïc caùc daáu chæ cuûa thôøi ñaïi trong tình hình hieän nay, chuùng ta neân laéng nghe nhöõng ngöôøi treû vaø nhöõng ngöôøi giaø. Caû hai ñeàu laø nhöõng nieàm hy voïng cuûa moïi daân toäc. Nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi mang vôùi hoï kyù öùc vaø söï khoân ngoan cuûa kinh nghieäm, laø nhöõng ñieàu nhaéc cho chuùng ta ñöøng laëp laïi moät caùch ngu xuaån nhöõng sai laàm trong quaù khöù. Nhöõng ngöôøi treû môøi goïi cho chuùng ta ñaùnh thöùc vaø phaùt huy hy voïng, bôûi vì caùc em mang theo nhöõng khuynh höôùng môùi cuûa nhaân loaïi vaø môû loøng chuùng ta höôùng veà töông lai, ñeå chuùng ta khoâng baùm chaët laáy trong nhung nhôù nhöõng cô cheá vaø tuïc leä khoâng coøn mang laïi söï soáng trong theá giôùi ngaøy nay.
109. Nhöõng thaùch ñoá hieän höõu laø ñeå ñöôïc khuaát phuïc. Chuùng ta phaûi thöïc teá, nhöng khoâng laøm maát nieàm vui, söï maïnh daïn vaø söï daán thaân ñaày hy voïng! Chuùng ta ñöøng ñeå cho mình bò cöôùp maát nhieät tình truyeàn giaùo!
(Phaoloâ Phaïm Xuaân Khoâi chuyeån ngöõ)
-----------
Notes:
[53] JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Pastores Dabo Vobis (25 March 1992), 10: AAS 84 (1992), 673.
[54] PAUL VI, Encyclical Letter Ecclesiam Suam (6 August 1964), 19: AAS 56 (1964), 609.
[55] SAINT JOHN CHRYSOSTOM, De Lazaro Concio, II, 6: PG 48, 992D.
[56] Cf. Propositio 13.
[57] JOHN PAUL II, Apostolic Exhortation Ecclesia in Africa (14 September 1995), 52: AAS 88 (1996), 32-33; ID., Encyclical Letter Sollicitudo Rei Socialis (30 December 1987), 22: AAS 80 (1988), 539.
[58] JOHN PAUL II, Apostolic Exhortation Ecclesia in Asia (6 November 1999), 7: AAS 92 (2000), 458.
[59] UNITED STATES CONFERENCE OF CATHOLIC BISHOPS, Ministry to Persons with a Homosexual Inclination: Guidelines for Pastoral Care (2006), 17.
[60] CONFEÙRENCE DES EÙVEÂQUES DE FRANCE, Conseil Famille et Socieùteù, EÙlargir le mariage aux personnes de meâme sexe? Ouvrons le deùbat! (28 September 2012).
[61] Cf. Propositio 25.
[62] AZIONE CATTOLICA ITALIANA, Messaggio della XIV Assemblea Nazionale alla Chiesa ed al Paese (8 May 2011).
[63] J. RATZINGER, The Current Situation of Faith and Theology. Conference given at the Meeting of Presidents of Latin American Episcopal Commissions for the Doctrine of the Faith, Guadalajara, Mexico, 1996. Translation in L'Osservatore Romano, English Language Edition, 6 November 1996. Cf. FIFTH GENERAL CONFERENCE OF THE LATIN AMERICAN AND CARIBBEAN BISHOPS, Aparecida Document, 29 June 2007, 12.
[64] G. BERNANOS, Journal d'un cureù de campagne, Paris, 1974, 135.
[65] Address for the Opening of the Second Vatican Council (11 October 1962): 4, 2-4: AAS 54 (1962), 789.
[66] J.H. NEWMAN, Letter of 26 January 1833, in The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. III, Oxford 1979, 204.
[67] BENEDICT XVI, Homily at Mass for the Opening of the Year of Faith (11 October 2012): AAS 104 (2012), 881.
[68] THOMAS AØ KEMPIS, De Imitatione Christi, Lib. I, IX, 5: "Dreaming of different places, and moving from one to another, has misled many".
[69] We can benefit from the testimony of Saint Theùreøse of Lisieux, who speaks of one particular Sister whom she found especially disagreeable, where an interior experience had a decisive impact: "One winter afternoon I was engaged as usual in my little task. It was cold and growing dark Suddenly I heard in the distance the harmonious sounds of a musical instrument. I began to imagine a well-lit room, draped in gold, and in it, elegantly dressed young ladies exchanging worldly compliments and courtesies. Then I looked at the poor sick woman whom I was attending. In place of a melody, I heard her occasional groans and sighs I cannot express what took place in my soul. All that I do know is that the Lord illumined it with the rays of truth which so surpassed the flickering glow of earthly revels, that I could scarcely believe my happiness" (Ms. C, 29v-30r, in Oeuvres Compleøtes, Paris, 1992, 274-275).
[70] Cf. Propositio 8.
[71] H. DE LUBAC, Meùditation sur l'EÙglise, Paris, 1968, 321.
[72] PONTIFICAL COUNCIL FOR JUSTICE AND PEACE, Compendium of the Social Doctrine of the Church, 295.
[73] JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Christifideles Laici (30 December 1988), 51: AAS 81 (1989), 413.
[74] CONGREGATION FOR THE DOCTRINE OF THE FAITH, Declaration Inter Insigniores on the Question of the Admission of Women to the Ministerial Priesthood (15 October 1976): AAS 68 (1977) 115, cited in JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Christifideles Laici (30 December 1988), note 190: AAS 81 (1989), 493.
[75] JOHN PAUL II, Apostolic Letter Mulieris Dignitatem (15 August 1988), 27: AAS 80 (1988), 1718.
[76] Cf. Propositio 51.