Toâng Huaán
Evangelii Gaudium - Nieàm Vui Cuûa Tin Möøng
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
Daønh Cho Caùc Giaùm Muïc
Caùc Linh Muïc Vaø Phoù Teá
Nhöõng Ngöôøi Ñöôïc Thaùnh Hieán
Vaø Taát Caû Caùc Tín Höõu Giaùo Daân
Veà Vieäc Coâng Boá Tin Möøng
Trong Theá Giôùi Hoâm Nay
Lôøi ngöôøi dòch - Toâng Huaán naøy goàm coù 5 chöông vaø 288 caâu. Trong Toâng Huaán naøy, Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích vaø khai trieån raát nhieàu ñieàu cho thaáy roõ chuû tröông vaø laäp tröôøng cuûa ngaøi. Ngaøi muoán taát caû moïi tín höõu, töø Giaùm Muïc, Linh Muïc cho ñeán giaùo daân ñoïc vaø söû duïng nhöõng chæ daãn trong Toâng Huaán naøy ñeå chuyeån höôùng soáng ñaïo vaø truyeàn giaùo. Vì Toâng Huaán khaù daøi vaø suùc tích, xin maïn pheùp chia thaønh nhieàu phaàn cho deã ñoïc vaø nghieân cöùu.
(Phaoloâ Phaïm Xuaân Khoâi)
Chöông I
Chöông I
Söï Bieán Ñoåi Cuûa Vieäc Truyeàn Giaùo
Cuûa Hoäi Thaùnh
19. Vieäc Phuùc AÂm hoùa tuaân theo meänh leänh truyeàn giaùo cuûa Chuùa Gieâsu: "Vaäy, caùc con haõy ñi! Laøm cho muoân daân thaønh moân ñeä, röûa toäi cho hoï nhaân danh Chuùa Cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, daïy hoï tuaân giöõ taát caû nhöõng gì Thaày ñaõ truyeàn cho caùc con" (Matthew 28:19-20a). Nhöõng caâu naøy trình baøy giaây phuùt Chuùa Phuïc Sinh sai nhöõng keû thuoäc veà Ngöôøi ñi rao giaûng Tin Möøng ôû moïi thôøi ñaïi vaø ôû moïi nôi, ngoõ haàu ñöùc tin vaøo Ngöôøi ñöôïc lan traøn khaép maët ñaát.
I. Moät Hoäi Thaùnh "ñi ra"
20. Trong Lôøi Chuùa xuaát hieän lieân tuïc ñoäng naêng naøy cuûa vieäc "ñi ra" maø Thieân Chuùa muoán khích leä caùc tín höõu. OÂng Abraham ñaõ nhaän ñöôïc lôøi môøi goïi ra ñi ñeán moät vuøng ñaát môùi (x. St 12:1-3). OÂng Moâseâ ñaõ nghe Chuùa goïi: "Haõy ñi, Ta sai ngöôi!" (Xh 3:10) vaø oâng ñaõ ñöa daân Chuùa ñi veà Ñaát Höùa (x. Xh 3:17). Vôùi ngoân söù Gieâreâmia, Ngaøi noùi: "Ta sai ngöôi ñi ñaâu, ngöôi cöù ñi" (Gr 1:7). Hoâm nay, trong lôøi "haõy ñi" naøy cuûa Chuùa Gieâsu, trình baøy nhöõng caûnh trí vaø thaùch ñoá luoân luoân môùi cuûa söù vuï truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh, vaø taát caû chuùng ta ñöôïc môøi goïi tham gia vaøo cuoäc "ñi ra" truyeàn giaùo môùi naøy. Moïi Kitoâ höõu vaø moïi coäng ñoàng seõ phaân bieät ñaâu laø con ñöôøng maø Chuùa ñoøi hoûi, nhöng chuùng ta ñeàu ñöôïc môøi chaáp nhaän lôøi môøi goïi naøy: ñi ra ngoaøi khu vöïc quen thuoäc cuûa mình vaø can ñaûm ñi ñeán taát caû nhöõng vuøng ngoaïi vi, laø nhöõng ngöôøi caàn aùnh saùng cuûa Tin Möøng.
21. Nieàm vui cuûa Tin Möøng laø nieåm vui laáp ñaày ñôøi soáng coäng ñoàng cuûa caùc moân ñeä, laø moät nieàm vui truyeàn giaùo. Baûy möôi moân ñeä ñaõ caûm thaáy ñaày vui möøng khi trôû veà töø söù vuï truyeàn giaùo (x. Lc 10:17). Chuùa Gieâsu ñaõ caûm thaáy ñieàu aáy, Ngöôøi ñaõ vui möøng trong Chuùa Thaùnh Thaàn vaø chuùc tuïng Thieân Chuùa vì ñaõ maëc khaûi cho nhöõng ngöôøi ngheøo heøn vaø nhöõng ngöôøi beù nhoû (x. Lc 10:21). Ñoù laø ñieàu caûm thaáy bôûi nhöõng ngöôøi trôû laïi ñaàu tieân laø nhöõng ngöôøi ñaày ngöôõng moä khi nghe caùc Toâng Ñoà rao giaûng cho "moãi ngöôøi baèng ngoân ngöõ rieâng cuûa mình" (Cv 2: 6) vaøo Leã Nguõ Tuaàn. Nieàm vui naøy laø moät daáu chæ cho thaáy Tin Möøng ñöôïc coâng boá vaø sinh hoa traùi. Nhöng vaãn coù ñoäng naêng ñeå ñi ra vaø cho ñi, ra khoûi chính mình, ñeå böôùc ñi vaø luoân luoân gieo haït gioáng moät laàn nöõa, luoân ôû xa hôn. Chuùa phaùn, "Chuùng ta haõy ñi ñeán caùc laøng xaõ chung quanh, ñeå Thaày coøn rao giaûng ôû ñoù nöõa, vì Thaày ra ñi coát ñeå laøm vieäc ñoù" (Mc 1:38). Khi haït gioáng ñaõ ñöôïc gieo ôû moät nôi, Ngöôøi khoâng naùn laïi ôû ñoù ñeå tieáp tuïc giaûi thích hoaëc laøm caùc daáu laï khaùc, traùi laïi Thaàn Khí ñaõ daãn Ngöôøi ra ñi ñeán caùc laøng maïc khaùc.
22. Lôøi Chuùa coù moät tieàm naêng maø chuùng ta khoâng theå döï ñoaùn ñöôïc. Tin Möøng noùi veà haït gioáng moät khi ñöôïc gieo xuoáng ñaát, thì noù töï moïc leân, ngay caû khi ngöôøi noâng daân nguû (x. Mc 4:26-29). Hoäi Thaùnh phaûi chaáp nhaän söï töï do khoù kieåm soaùt naøy cuûa Lôøi Chuùa, noù coù hieäu quaû theo caùch rieâng cuûa noù, vaø döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, thöôøng vöôït ra ngoaøi taàm tay chuùng ta vaø vöôït quaù söï mong ñôïi cuûa chuùng ta cuøng laøm tan vôõ nhöõng keá hoaïch cuûa chuùng ta.
23. Söï maät thieát cuûa Hoäi Thaùnh vôùi Chuùa Gieâsu laø moät söï maät thieát di ñoäng vaø söï hieäp thoâng "ñöôïc trình baøy moät caùch cô baûn nhö söï hieäp thoâng truyeàn giaùo".[20] Trung thaønh vôùi kieåu maãu cuûa Thaày, ñieàu soáng coøn laø Hoäi Thaùnh ngaøy nay ñi ra coâng boá Tin Möøng cho taát caû moïi ngöôøi, ôû khaép moïi nôi, trong moïi cô hoäi, maø khoâng do döï, khoâng chaàn chôø vaø khoâng sôï haõi. Nieàm vui cuûa Tin Möøng daønh cho taát caû moïi ngöôøi, khoâng ai coù theå bò loaïi tröø. Vì vaäy, caùc thieân söù ñaõ thoâng baùo cho caùc muïc ñoàng ôû Beâlem: "Anh em ñöøng sôï. Naøy toâi mang laïi cho anh em moät tin möøng troïng ñaïi, cuõng laø tin möøng cho taát caû moïi ngöôøi" (Lc 2:10). Saùch Khaûi Huyeàn noùi veà "moät Tin Möøng vónh cöûu ñeå loan baùo cho moïi ngöôøi soáng treân maët ñaát, cho moïi quoác gia, moïi chi toäc, moïi ngoân ngöõ vaø moïi daân toäc" (Kh 14:6).
Ñi böôùc ñaàu, tham gia, ñoàng haønh, sinh hoa traùi vaø aên möøng
24. Hoäi Thaùnh "ñi ra" laø coäng ñoàng caùc moân ñeä truyeàn giaùo, nhöõng ngöôøi ñi böôùc ñaàu, tham gia, ñoàng haønh, sinh hoa traùi vaø aên möøng. "Primerear - ñi böôùc ñaàu": toâi xin loãi vì töø môùi naøy. Coäng ñoàng rao giaûng Tin Möøng caûm nghieäm ñöôïc raèng Chuùa ñaõ ñi böôùc tröôùc, Ngöôøi ñaõ ñi tröôùc vì yeâu (x. 1 Ga 4, 10), vaø vì theá, coäng ñoàng bieát ñi veà phía tröôùc, bieát laøm theá naøo ñeå ñi böôùc tröôùc maø khoâng sôï haõi, ñi ra gaëp gôõ, tìm kieám nhöõng ngöôøi xa caùch mình, vaø ñeán ngaõ ba ñöôøng ñeå môûi nhöõng ngöôûi bò ruoàng boû. Coäng ñoàng soáng moät öôùc muoán voâ taän ñeå ban taëng söï thöông xoùt, laø keát quaû cuûa kinh nghieäm loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha vaø söùc maïnh cuûa söï lan toûa cuûa loøng thöông xoùt naøy. Chuùng ta haõy coá gaéng chuû ñoäng nhieàu hôn moät chuùt! Do ñoù, Hoäi Thaùnh bieát "tham gia". Chuùa Gieâsu ñaõ röûa chaân cho caùc moân ñeä. Chuùa ñaõ tham gia vaø töï yù tham gia, khi Ngöôøi quyø tröôùc maët nhöõng ngöôøi khaùc ñeå röûa chaân cho hoï. Nhöng ngay sau ñoù, Ngöôøi baûo caùc moân ñeä: "Phuùc cho caùc con, neáu caùc con laøm ñieàu naøy" (Ga 13:17). Coäng ñoàng rao giaûng Tin Möøng, qua vieäc tham gia vaøo cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa nhöõng ngöôøi khaùc baèng vieäc laøm vaø cöû chæ cuûa mình, noù ruùt ngaén nhöõng khoaûng caùch, töï haï mình xuoáng ñeán noãi chòu sæ nhuïc neáu caàn, vaø chaáp nhaän ñôøi soáng con ngöôøi, chaïm ñeán thaân xaùc ñau khoå cuûa Ñöùc Kitoâ trong nhöõng ngöôøi khaùc. Vì theá, caùc nhaø truyeàn giaùo coù "muøi cuûa con chieân" vaø chieân nghe tieáng hoï. Sau ñoù, coäng ñoàng truyeàn giaùo phaûi "ñoàng haønh". Coäng ñoàng ñoàng haønh vôùi nhaân loaïi trong taát caû moïi tieán trình cuûa noù, baát keå khoù khaên vaø keùo daøi ñeán ñaâu ñi nöõa. Coäng ñoàng bieát chôø ñôïi laâu daøi vaø kieân trì toâng ñoà. Truyeàn giaùo caàn raát nhieàu kieân nhaãn, cuøng coi thöôøng nhöõng giôùi haïn thôøi gian. Trung thaønh vôùi hoàng aân cuûa Chuùa, coäng ñoàng cuõng bieát "sinh hoa quaû". Coäng ñoàng rao giaûng Tin Möøng luoân luoân chuù yù tôùi nhöõng hoa quaû, bôûi vì Chuùa muoán coù hoa quaû. Noù chaêm soùc cho caùc haït gioáng vaø khoâng bò maát bình an vì coû luøng. Ngöôøi gieo gioáng khi thaáy coû luøng moïc leân giöõa nhöõng caây luùa thì khoâng oaùn traùch hay coù phaûn öùng maïnh. Ngöôøi aáy tìm thaáy moät caùch ñeå ñaûm baûo raèng Lôøi Chuùa ñöôïc nhaäp theå trong moät hoaøn caûnh cuï theå vaø sinh hoa quaû cuûa ñôøi soáng môùi, cho duø noù döôøng nhö chöa hoaøn haûo vaø ñaày ñuû. Ngöôøi moân ñeä coù theå hieán troïn cuoäc ñôøi mình, thaäm chí chaáp nhaän töû vì ñaïo, nhö moät nhaân chöùng cuûa Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ, nhöng öôùc mô cuûa hoï khoâng phaûi laø coù nhieàu keû thuø, maø ñuùng hôn laø thaáy Lôøi Chuùa ñöôïc ñoùn nhaän vaø quyeàn naêng giaûi phoùng vaø canh taân cuûa noù ñöôïc toû loä. Cuoái cuøng, coäng ñoàng rao giaûng Tin Möøng ñaày nieàm vui, luoân luoân bieát "aên möøng". Coäng ñoàng aên möøng vì moãi chieán thaéng nhoû, vì moãi böôùc tieán trong vieäc truyeàn giaùo. Vieäc truyeàn giaùo vui töôi thaønh veû ñeïp trong phuïng vuï, trong ñoøi hoûi haøng ngaøy cuûa vieäc tieán boä toát. Hoäi Thaùnh Phuùc AÂm hoùa vaø chính Hoäi Thaùnh ñöôïc Phuùc AÂm hoùa baèng veû ñeïp cuûa phuïng vuï, vaø phuïng vuï cuõng laø cöû haønh nhöõng hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaø nguoàn maïch canh taân vieäc töï hieán cuûa mình.
II. Hoaït ñoäng muïc vuï trong chuyeån höôùng
25. Toâi khoâng phaûi laø khoâng bieát raèng ngaøy nay caùc taøi lieäu khoâng coøn gaây ra cuøng moät söï quan taâm nhö nhöõng thôøi ñaïi khaùc, vaø chuùng sôùm bò rôi vaøo queân laõng. Tuy nhieân, toâi muoán nhaán maïnh raèng nhöõng gì toâi dieãn taû ôû ñaây coù moät taàm quan troïng veà chöông trình vaø nhöõng haäu quaû ñaùng keå. Toâi hy voïng raèng taát caû caùc coäng ñoàng seõ laøm theá baèng caùch xöû duïng moïi phöông tieän caàn thieát ñeå tieán veà phía tröôùc treân con ñöôøng chuyeån höôùng muïc vuï vaø truyeàn giaùo, maø khoâng theå ñeå söï vieäc nhö hieän nay. Giôø ñaây chuùng ta khoâng caàn "moät söï quaûn trò ñôn giaûn" [21]. Chuùng ta haõy hình thaønh trong taát caû caùc vuøng cuûa theá giôùi moät "tình traïng truyeàn giaùo thöôøng tröïc".[22]
26. Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI môøi goïi chuùng ta môû roäng lôøi môøi goïi canh taân, ñeå dieãn taû moät caùch döùt khoaùt raèng chuùng ta khoâng chæ noùi ñeán nhöõng caù nhaân nhöng ñeán toaøn theå Hoäi Thaùnh. Chuùng ta haõy nhôù vaên baûn ñaùng nhôù naøy laø vaên baûn ñaõ khoâng maát ñi söùc maïnh khoâng theå queân ñöôïc cuûa noù: "Hoäi Thaùnh phaûi ñaøo saâu yù thöùc veà chính mình ñeå suy nieäm veà maàu nhieäm laø maàu nhieäm cuûa mình [...] ruùt ra töø yù thöùc ñöôïc soi saùng vaø hoaït ñoäng naøy moät ao öôùc töï nhieân muoán so saùnh hình aûnh lyù töôûng veà Hoäi Thaùnh, laø hình aûnh maø Ñöùc Kitoâ ñaõ thaáy, ñaõ mong öôùc vaø yeâu thöông, laø hình aûnh hieàn theâ thaùnh thieän vaø tinh tuyeàn cuûa Ngöôøi (x. Ephesians 5:27), vôùi khuoân maët thaät maø Hoäi Thaùnh ñang coù ngaøy nay.[...] Do ñoù phaùt sinh moät öôùc muoán quaûng ñaïi vaø haàu nhö khoâng kieân nhaãn noåi ñoái vôùi vieäc canh taân, ñeå söûa chöõa laïi nhöõng khieám khuyeát maø yù thöùc naøy, khi xeùt mình trong aùnh saùng cuûa moâ thöùc maø Ñöùc Kitoâ ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta, ñaõ leân aùn vaø loaïi boû" [23].
Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ trình baøy söï chuyeån höôùng cuûa Hoäi Thaùnh nhö môû ra cho moät cuoäc canh taân chính mình moät caùch lieân tuïc qua vieäc trung thaønh vôùi Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ: "Moïi canh taân Hoäi Thaùnh chuû yeáu heä taïi vieäc gia taêng loøng trung thaønh vôùi ôn goïi cuûa mình [...] Hoäi Thaùnh trong cuoäc löõ haønh cuûa mình, ñöôïc Ñöùc Kitoâ goïi ñeán vieäc caûi tieán lieân tuïc maø Hoäi Thaùnh luoân luoân caàn thieát, bao laâu coøn laø moät toå chöùc nhaân loaïi vaø ôø döôùi theá traàn".[24]
Coù nhöõng cô caáu Hoäi Thaùnh coù theå aûnh höôûng ñeán ñoäng naêng truyeàn giaùo, tuy nhieân ngay caû nhöõng cô caáu toát chæ coù ích lôïi khi coù moät söï soáng sinh ñoäng hoùa, naâng ñôõ vaø höôùng daãn chuùng. Neáu khoâng coù moät söï soáng môùi vaø moät tinh thaàn Tin Möøng ñích thöïc, khoâng coù "söï trung thaønh vôùi ôn goïi rieâng cuûa Hoäi Thaùnh", thì baát kyø cô caáu môùi naøo cuõng seõ bò hö hoûng trong moät thôøi gian ngaén.
Moät cuoäc canh taân Hoäi Thaùnh khoâng theå trì hoaõn ñöôïc.
27. Toâi mô öôùc moät löïa choïn truyeàn giaùo coù söùc bieán ñoåi moïi söï, ñeå nhöõng thoùi quen, nhöõng phong caùch, thôøi gian, ngoân ngöõ, vaø taát caû caùc cô caáu Hoäi Thaùnh trôû thaønh moät keânh thích hôïp cho vieäc truyeàn giaùo cho theá giôùi ngaøy nay, hôn ñeå töï baûo toaøn. Vieäc caûi toå caùc cô caáu, ñoøi hoûi bôûi vieäc chuyeån höôùng muïc vuï, chæ coù theå ñöôïc hieåu theo nghóa naøy: laø thaønh phaàn cuûa moät coá gaéng laøm cho chuùng trôû thaønh coù tính quy truyeàn giaùo hôn, laøm cho vieäc muïc vuï bình thöôøng trong moïi tröôøng hôïp ñöôïc môû roäng vaø côûi môû hôn, taïo neân trong nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï moät thaùi ñoä lieân tuïc "ñi ra", vaø nhö theá thuùc ñaåy moät ñaùp öùng tích cöïc töø taát caû nhöõng ngöôøi maø Chuùa Gieâsu ban cho tình baèng höõu cuûa Ngöôøi. Nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi vôùi caùc Giaùm Muïc Chaâu Ñaïi Döông, "taát caû moïi canh taân trong Hoäi Thaùnh phaûi coù truyeàn giaùo nhö muïc ñích, ñeå khoâng rôi vaøo nguy cô cuûa moät Hoäi Thaùnh quy veà chính mình".[25]
28. Giaùo xöù khoâng phaûi laø moät cô quan loãi thôøi; chính vì noù coù söï uyeån chuyeån lôùn lao, neân noù coù theå maëc laáy nhieàu hình thöùc raát ña daïng laø ñieàu ñoøi hoûi phaûi coù söï deã uoán naén vaø saùng taïo truyeàn giaùo cuûa cha sôû vaø coäng ñoaøn. Trong khi chaéc chaén raèng noù khoâng phaûi laø cô quan truyeàn giaùo duy nhaát, neáu noù coù theå canh taân vaø thích nghi lieân tuïc, noù seõ tieáp tuïc laø "Hoäi Thaùnh soáng ñoäng giöõa nhöõng caên nhaø cuûa con caùi trai gaùi mình".[26] Ñieàu naøy coù nghóa raèng noù thöïc söï laø söï lieân laïc vôùi gia ñình cuøng cuoäc soáng cuûa daân chuùng, vaø khoâng trôû thaønh moät cô quan voâ duïng taùch bieät khoûi daân chuùng, hoaëc moät nhoùm ngöôøi öu tuyeån chæ bieát ñeán mình. Giaùo xöù laø söï hieän dieän cuûa Hoäi Thaùnh trong moät laõnh thoå, moät moâi tröôøng ñeå laéng nghe Lôøi Chuùa, ñeå lôùn leân trong ñôøi soáng Kitoâ höõu, ñeå ñoái thoaïi, ñeå rao giaûng, ñeå laøm vieäc baùc aùi, thôø phöôïng vaø cöû haønh.[27] Qua taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa mình, giaùo xöù khuyeán khích vaø ñaøo taïo caùc thaønh vieân cuûa mình thaønh nhöõng nhaø truyeàn giaùo.[28] Noù laø moät coäng ñoàng cuûa caùc coäng ñoàng, laø choã taïm truù nôi maø nhöõng ngöôøi khaùt ñeán uoáng nöôùc ñeå tieáp tuïc cuoäc haønh trình, vaø moät trung taâm nhaø truyeàn giaùo lieân tuïc ñi ra. Nhöng chuùng ta phaûi thuù nhaän raèng lôøi keâu goïi xeùt laïi vaø canh taân giaùo xöù chöa ñuû ñeå ñem chuùng ñeán gaàn hôn vôùi daân chuùng, laøm cho chuùng thaønh nôi hieäp thoâng soáng ñoäng vaø tham gia, cuøng quy höôùng chuùng hoaøn toaøn vaøo vieäc truyeàn giaùo.
29. Caùc cô cheá khaùc cuûa Hoäi Thaùnh, caùc coäng ñoaøn cô baûn vaø caùc coäng ñoaøn nhoû, caùc phong traøo vaø caùc hình thöùc hieäp hoäi khaùc, laø söï phong phuù cuûa Hoäi Thaùnh maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaùnh thöùc ñeå rao giaûng Tin Möøng cho taát caû moïi moâi tröôøng vaø lónh vöïc. Thöôøng thì chuùng mang laïi moät nhieät tình truyeàn giaùo môùi vaø moät khaû naêng môùi ñeå ñoái thoaïi vôùi theá giôùi maø trong ñoù Hoäi Thaùnh ñöôïc canh taân. Nhöng ích lôïi hôn cho chuùng neáu chuùng khoâng maát lieân laïc vôùi thöïc taïi phong phuù cuûa giaùo xöù ñòa phöông, vaø saün saøng tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh ñòa phöông.[29] Söï dung hôïp naøy seõ traùnh cho chuùng khoûi vieäc taäp trung vaøo moät phaàn cuûa Tin Möøng hay cuûa Hoäi Thaùnh, hoaëc trôû thaønh daân du muïc khoâng coù goác reã.
30. Moãi Hoäi Thaùnh ñòa phöông laø moät phaàn cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Giaùm Muïc cuûa mình, cuõng ñöôïc môøi goïi ñeán söï chuyeån höôùng truyeàn giaùo. Ñaây laø chuû theà chính cuûa vieäc truyeàn giaùo [30] vì noù laø bieåu hieän cuï theå cuûa Hoäi Thaùnh Duy Nhaát ôû moät nôi nhaát ñònh treân theá giôùi, vaø trong noù "Hoäi Thaùnh duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ thöïc söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng".[31] Ñoù laø Hoäi Thaùnh nhaäp theå trong moät khoâng gian nhaát ñònh, ñöôïc trang bò baèng taát caû caùc phöông tieän cöùu roãi do Ñöùc Kitoâ ban cho, nhöng vôùi moät khuoân maët ñòa phöông. Nieàm vui cuûa noù trong vieäc thoâng truyeàn Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ ñöôïc dieãn taû caû baèng moät quan taâm rao giaûng Ngöôøi ôû nhöõng nôi caàn Ngöôøi nhaát, laãn trong vieäc lieân tuïc ñi ra ngoaïi vi cuûa laõnh thoå mình, höôùng veà nhöõng moâi tröôøng vaên hoùa xaõ hoäi môùi.[32] Baát cöù nôi naøo caàn aùnh saùng vaø söï soáng cuûa Ñaáng Phuïc Sinh nhaát, thì noù luoân luoân muoán ôû ñoù.[33] Ñeå cho söï thuùc ñaåy truyeàn giaùo luoân maõnh lieät, ñaïi löôïng vaø hieäu quaû hôn, toâi cuõng khuyeán khích moãi Hoäi Thaùnh ñòa phöông böôùc vaøo moät tieán trình phaân bieät, thanh luyeän vaø caûi tieán moät caùch cöông quyeát.
31. Giaùm Muïc phaûi luoân luoân thuùc ñaåy söï hieäp thoâng truyeàn giaùo naøy trong Hoäi Thaùnh giaùo phaän cuûa mình, theo lyù töôûng cuûa coäng ñoàng Kitoâ höõu tieân khôûi, trong ñoù caùc tín höõu cuøng coù moät quaû tim duy nhaát vaø moät linh hoàn duy nhaát (x. Cv 4:32). Vì vaäy, ñoâi khi ngaøi phaûi ra tröôùc daân cuûa mình ñeå chæ cho hoï ñöôøng ñi vaø naâng ñôõ nieàm hy voïng cuûa hoï, khi khaùc ngaøi chæ caàn ôû giöõa hoï vôùi moät söï gaàn guõi ñôn giaûn vaø ñaày traéc aån, trong moät soá tröôøng hôïp khaùc ngaøi seõ phaûi ñi sau löng hoï, ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi bò boû laïi ñaèng sau vaø - treân heát - bôûi vì chính ñaøn chieân coù moät khöùu giaùc ñeå tìm ra nhöõng con ñöôøng môùi. Trong söù vuï thuùc ñaåy moät söï hieäp thoâng naêng ñoäng, côûi môû vaø truyeàn giaùo, ngaøi phaûi khuyeán khích vaø khai trieån söï tröôûng thaønh cuûa caùc toå chöùc tham gia ñöôïc ñeà nghò bôûi Giaùo Luaät,[34] vaø caùc hình thöùc ñoái thoaïi muïc vuï khaùc, vôùi öôùc muoán laéng nghe moïi ngöôøi, khoâng chæ moät soá ít ngöôøi luoân luoân mau maén ca tuïng. Nhöng muïc ñích chính cuûa tieán trình tham gia naøy khoâng chuû yeáu laø toå chöùc Hoäi Thaùnh, maø laø giaác mô truyeàn giaùo ñi ñeán taát caû moïi ngöôøi.
32. Bôûi vì toâi ñöôïc môøi goïi ñeå soáng nhöõng gì toâi yeâu caàu nhöõng ngöôøi khaùc neân toâi cuõng phaûi nghó veà moät söï chuyeån höôùng cuûa giaùo hoaøng. Ñoù laø nhieäm vuï cuûa toâi, nhö Giaùm Muïc Roma, phaûi côû môû ñeå ñoùn nhaän nhöõng ñeà nghò höôùng ñeán vieäc thöïc thi söù vuï cuûa toâi moät caùch trung thaønh hôn vôùi yù nghóa maø Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ muoán ban cho noù vaø nhu caàu truyeàn giaùo hieän nay. Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II yeâu caàu ñöôïc giuùp ñôõ ñeå tìm ra moät "caùch thi haønh quyeàn toái thöôïng môû ra cho moät tình hình môùi, nhöng khoâng bao giôø töø boû nhöõng gì laø thieát yeáu cho söù vuï cuûa mình".[35] Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc moät tieán boä nhoû theo nghóa naøy. Chöùc vò Giaùo Hoaøng, vaø nhöõng cô caáu trung taâm cuûa Hoäi Thaùnh hoaøn vuõ cuõng caàn phaûi laéng nghe lôøi môøi goïi chuyeån höôùng muïc vuï. Coâng ñoàng Vaticanoâ II noùi raèng, töông töï nhö caùc Hoäi Thaùnh Thöôïng Phuï coå ñaïi, caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù theå "ñoùng goùp nhieàu caùch khaùc nhau vaø coù hieäu quaû vaøo vieäc thöïc hieän cuï theå tinh thaàn Giaùm Muïc Ñoaøn".[36] Tuy nhieân, öôùc muoán naøy chöa ñöôïc thöïc hieän caùch ñaày ñuû vì tình traïng phaùp lyù cuûa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc laø tình traïng chöa ñöôïc vieát xuoáng nhö chuû theå coù nhöõng naêng quyeàn rieâng bieät, keå caû moät soá quyeàn bính veà giaùo lyù chaân chính.[37] Moät söï taäp trung quyeàn haønh quaù möùc, thay vì giuùp ñôõ thì laïi laøm cho ñôøi soáng vaø söï naêng ñoäng truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh trôû neân phöùc taïp.
33. Vieäc chaêm soùc muïc vuï trong truyeàn giaùo ñoøi hoûi phaûi töø boû tieâu chuaån muïc vuï tieän lôïi: "Chuùng toâi ñaõ luoân luoân laøm nhö theá naøy." Toâi môøi goïi taát caû moïi ngöôøi phaûi taùo baïo vaø saùng taïo trong coâng taùc naøy baèng caùch xeùt laïi caùc muïc tieâu, caáu truùc, phong caùch vaø phöông phaùp truyeàn giaùo trong caùc coäng ñoàng cuûa mình. Xaùc ñònh nhöõng muïc tieâu maø khoâng ñieàu nghieân caùch ñaày ñuû veà nhöõng phöông tieän ñeå ñaït ñöôïc chuùng trong coäng ñoàng thì keát cuoäc chæ thuaàn tuùy laø saûn phaåm cuûa oùc töôûng töôïng. Toâi keâu goïi taát caû moïi ngöôøi aùp duïng roäng raõi vaø can ñaûm nhöõng höôùng daãn cuûa taøi lieäu naøy maø khoâng haïn cheá hoaëc sôï haõi. Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø böôùc ñi moät mình, nhöng luoân luoân döïa vaøo anh em, vaø ñaëc bieät laø söï höôùng daãn cuûa caùc Giaùm Muïc, trong moät söï phaân bieät muïc vuï khoân ngoan vaø thöïc teá.
III. Töø trung taâm cuûa Tin Möøng
34. Neáu chuùng ta coù yù ñaët moïi söï vaøo chuû yeáu truyeàn giaùo, thì ñieàu naøy cuõng aùp duïng cho caùch chuùng ta truyeàn ñaït söù ñieäp. Trong theá giôùi ngaøy nay vôùi toác ñoä truyeàn thoâng vaø söï löïa choïn noäi dung theo sôû thích cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng, söù ñieäp cuûa chuùng ta hôn bao giôø heát coù nguy cô bò caét xeùn vaø thu goïn vaøo moät vaøi khía caïnh thöù yeáu. Baèng caùch naøy moät soá vaán ñeà, laø moät phaàn cuûa giaùo huaán luaân lyù cuûa Hoäi Thaùnh, bò trích daãn sai vaên maïch, laø ñieàu laøm cho chuùng coù yù nghóa. Vaán ñeà lôùn nhaát laø söù ñieäp maø chuùng ta rao giaûng döôøng nhö sau ñoù bò ñoàng hoùa vôùi nhöõng khía caïnh thöù yeáu, cho duø coù quan troïng, nhöng töï chuùng khoâng trình baøy trung taâm söù ñieäp cuûa Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ. Do ñoù, chuùng ta caàn phaûi thöïc teá vaø khoâng neân cho raèng ñoäc giaû cuûa mình bieát ñaày ñuû veà noäi dung cuûa nhöõng gì mình noùi, hoaëc hoï coù theå lieân keát nhöõng ñieàu chuùng ta noùi vôùi troïng taâm thieát yeáu cuûa Tin Möøng laø ñieàu laøm cho chuùng coù yù nghóa, coù veû xinh ñeïp vaø haáp daãn.
35. Vieäc chaêm soùc muïc vuï döôùi daïng truyeàn giaùo khoâng quaù baän taâm vôùi vieäc khö khö aùp ñaët caùch thöùc truyeàn thoâng nhieàu hoïc thuyeát rôøi raïc. Khi Chuùng ta thöøa nhaän moät muïc tieâu muïc vuï vaø moät kieåu truyeàn giaùo, laø ñieàu seõ ñeán vôùi taát caû moïi ngöôøi khoâng tröø ai, thì söù ñieäp phaûi taäp trung vaøo nhöõng ñieàu cô baûn, nhöõng gì ñeïp nhaát, lôùn nhaát, haáp daãn nhaát vaø ñoàng thôøi cuõng caàn thieát nhaát. Ñeà nghò ñöôïc ñôn giaûn hoùa, nhöng khoâng maát moät chieàu saâu naøo vaø chaân lyù cuûa noù, vaø nhö theá trôû neân thuyeát phuïc vaø roõ raøng hôn.
36. Taát caû moïi chaân lyù ñöôïc maïc khaûi phaùt xuaát töø cuøng moät nguoàn maïch laø Thieân Chuùa vaø ñöôïc tin baèng cuøng moät ñöùc tin, nhöng moät soá chaân lyù trong nhöõng chaân lyù aáy quan troïng hôn ñeå dieãn taû caùch tröïc tieáp hôn trung taâm cuûa Tin Möøng. Trong coát loõi cô baûn naøy, ñieàu toûa saùng laø veû ñeïp cuûa tình yeâu cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñöôïc toû loä trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ Chòu Cheát vaø Phuïc Sinh. Theo yù nghóa naøy, Coâng ñoàng Vaticanoâ II xaùc quyeát raèng "coù moät thöù töï hay ñuùng hôn moät 'phaåm traät' chaân lyù cuûa giaùo lyù Coâng giaùo, vì chuùng khaùc nhau trong söï lieân heä cuûa chuùng vôùi neàn taûng cuûa ñöùc tin Kitoâ giaùo".[38] Ñieàu naøy aùp duïng cho caû caùc tín ñieàu cuûa ñöùc tin cuõng nhö cho toaøn theå caùc giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh, trong ñoù coù nhöõng giaùo huaán veà luaân lyù.
37. Thaùnh Thoma Aquinoâ ñaõ daïy raèng ngay caû giaùo huaán veà luaân lyù cuûa Hoäi Thaùnh cuõng coù moät phaåm traät rieâng cuûa noù, giöõa caùc nhaân ñöùc vaø giöõa caùc haønh ñoäng phaùt xuaát töø chuùng.[39] ÔÛ ñaây, ñieàu quan troïng hôn caû laø "ñöùc tin hoaït ñoäng qua ñöùc aùi"(Gl 5:6). Nhöõng vieäc laøm cuûa ñöùc aùi höôùng ñeán tha nhaân laø söï baøy toû hoaøn haûo nhaát beà ngoaøi cuûa aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ôû beân trong: "Yeáu toá chính cuûa leà luaät môùi laø aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñöôïc töï toû loä trong ñöùc tin hoaït ñoäng qua ñöùc aùi" [40] veà ñieàu naøy ngaøi noùi raèng, ñoái vôùi haønh ñoäng beân ngoaøi, loøng thöông xoùt cao troïng hôn taát caû caùc nhaân ñöùc. "Loøng thöông xoùt töï noù lôùn nhaát trong caùc nhaân ñöùc, vì taát caû caùc nhaân ñöùc khaùc xoay quanh noù, vaø quan troïng hôn nöõa, noù buø ñaép cho söï thieáu xoùt cuûa nhöõng nhaân ñöùc khaùc. Ñieàu naøy ñaëc bieät cho nhaân ñöùc cao troïng, vaø nhö theá thích hôïp vôùi vieäc Thieân Chuùa coù loøng thöông xoùt, maø qua ñoù söï toaøn naêng cuûa Ngaøi ñöôïc toû baøy caùch roõ raøng nhaát".[41]
38. Ñieàu quan troïng laø ruùt ra nhöõng keát quaû muïc vuï cuûa giaùo huaán Coâng Ñoàng, trong ñoù phaûn aûnh xaùc tín coå xöa cuûa Hoäi Thaùnh. Tröôùc heát, toâi phaûi noùi raèng, trong vieäc rao giaûng Tin Möøng, ñieàu caàn thieát laø phaûi coù moät söï quaân bình thích hôïp. Ñieàu naøy ñöôïc nhaän ra qua söï thöôøng xuyeân maø moät soá chuû ñeà ñöôïc ñeà caäp ñeán vaø nhaán maïnh trong vieäc giaûng daïy. Thí duï, neáu trong naêm phuïng vuï moät cha sôû noùi möôøi laàn veà ñöùc tieát ñoä maø chæ noùi hai hoaëc ba laàn veà ñöùc baùc aùi hoaëc ñöùc coâng bình, thì ngaøi taïo ra moät söï cheânh leäch, trong ñoù caùc nhaân ñöùc ít ñöôïc noùi ñeán laïi chính laø nhöõng nhaân ñöùc ñaùng leõ phaûi ñöôïc trình baøy trong vieäc giaûng daïy vaø trong baøi giaùo lyù. Ñieàu töông töï cuõng xaûy ra khi chuùng ta noùi nhieàu veà leà luaät hôn laø veà aân suûng, veà Hoäi Thaùnh hôn laø veà Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ, veà Ñöùc Giaùo Hoaøng hôn laø veà Lôøi Chuùa.
39. Cuõng nhö söï chaët cheõ veà cô caáu giöõa caùc nhaân ñöùc ngaên chaën vieäc baát cöù nhaân ñöùc naøo trong chuùng bò loaïi tröø khoûi lyù töôûng Kitoâ giaùo, ñeå khoâng chaân lyù naøo bò choái töø. Chuùng ta khoâng ñöôïc caét xeùn söï toaøn veïn cuûa söù ñieäp Tin Möøng. Ngoaøi ra, moãi chaân lyù ñöôïc hieåu roõ hôn khi ñöôïc ñaët trong söï lieân heä vôùi toång theå hoøa hôïp cuûa söù ñieäp Kitoâ giaùo, vaø trong boái caûnh naøy taát caû moïi chaân lyù ñeàu quan troïng vaø soi saùng laãn nhau. Khi lôøi rao giaûng trung thaønh vôùi Tin Möøng, tính trung taâm cuûa moät soá chaân lyù trôû neân hieån nhieân vaø cho thaáy roõ raøng raèng thuyeát giaùo veà luaân lyù Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø moät hình thöùc khaéc kyû, noù coøn hôn hôn khoå haïnh, noù khoâng phaûi laø moät trieát lyù thöïc haønh ñôn giaûn, vaø cuõng khoâng phaûi laø moät baûng lieät keâ nhöõng toäi loãi vaø sai laàm. Treân heát moïi söï, Tin Möøng môøi goïi chuùng ta ñaùp laïi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng yeâu thöông chuùng ta vaø cöùu ñoä chuùng ta, nhaän ra Ngaøi trong nhöõng ngöôøi khaùc, vaø ra khoûi mình ñeå tìm kieám söï toát laønh cho taát caû moïi ngöôøi. Khoâng ñöôïc che khuaát lôøi môøi goïi naøy trong baát cöù hoaøn caûnh naøo! Taát caû caùc nhaân ñöùc laø ñeå phuïc vuï söï ñaùp traû yeâu thöông naøy. Neáu lôøi môøi naøy khoâng toûa saùng caùch maïnh meõ vaø haáp daãn, toøa nhaø giaùo huaán veà luaân lyù cuûa Hoäi Thaùnh coù nguy cô trôû thaønh moät ngoâi nhaø laøm baèng giaáy, vaø ñoù laø nguy hieåm lôùn nhaát cuûa chuùng ta. Ñieàu ñoù coù nghóa laø khoâng phaûi thöïc söï Tin Möøng ñöôïc coâng boá, nhöng laø moät soá ñieåm veà giaùo lyù hay luaân lyù döïa treân nhöõng choïn löïa theo moät tö töôûng nhaát ñònh naøo ñoù. Söù ñieäp seõ coù nguy cô maát söï töôi maùt cuûa noù vaø seõ khoâng coøn coù "höông thôm cuûa Tin Möøng".
IV. Vieäc truyeàn giaùo nhaäp theå trong nhöõng giôùi haïn cuûa con ngöôøi
40. Hoäi Thaùnh, chính laø moân ñeä truyeàn giaùo, caàn phaûi phaùt trieån trong vieäc giaûi thích Lôøi Chuùa ñöôïc maïc khaûi vaø trong söï hieåu bieát cuûa mình veà chaân lyù. Coâng taùc cuûa caùc nhaø chuù giaûi vaø caùc nhaø thaàn hoïc laø giuùp cho "phaùn ñoaùn cuûa cuûa Hoäi Thaùnh ñöôïc tröôûng thaønh".[42] Caùc nghaønh khoa hoïc khaùc cuõng giuùp cho coâng taùc naøy. Chaúng haïn khi ñeà caäp ñeán ngaønh khoa hoïc xaõ hoäi, Ñöùc Gioan Phaoloâ II noùi raèng Hoäi Thaùnh laéng nghe nhöõng ñoùng goùp cuûa hoï "ñeå ruùt ra nhöõng daáu chæ cuï theå giuùp cho Huaán Quyeàn hoaøn thaønh söù meänh cuûa mình".[43] Ngoaøi ra, trong Hoäi Thaùnh, coøn coù haøng loaït nhöõng vaán ñeà ñang ñöôïc töï do nghieân cöùu vaø suy nghó moät caùch roäng raõi. Nhöõng doøng tö töôûng khaùc nhau veà trieát hoïc, thaàn hoïc vaø chaêm soùc muïc vuï, neáu ñöôïc hoaø hôïp bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn trong tinh thaàn toân troïng vaø tình yeâu, thì chuùng coù theå giuùp Hoäi Thaùnh phaùt trieån, vì chuùng giuùp giaûi thích roõ hôn veà kho taøng phong phuù cuûa Lôøi Chuùa. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi öôùc mô veà moät hoïc thuyeát toaøn khoái (nguyeân khoái) ñöôïc taát caû moïi ngöôøi baûo veä maø khoâng coù moät söï ña daïng naøo, ñieàu naøy coù veû laø moät ñoä phaân taùn khoâng hoaøn haûo. Nhöng thöïc teá thì söï ña daïng naøy giuùp chöùng toû vaø phaùt trieån hôn nöõa caùc khía caïnh khaùc nhau cuûa söï phong phuù voâ taän cuûa Tin Möøng.[44]
41. Ñoàng thôøi, nhöõng thay ñoåi roäng lôùn vaø nhanh choùng veà vaên hoùa ñoøi buoäc chuùng ta phaûi thöôøng xuyeân ñeå yù tìm caùch dieãn taû chaân lyù baát di dòch baèng moät ngoân ngöõ laøm noåi baät tính môùi meû coá höõu cuûa noù. Vì trong kho taøng giaùo lyù Kitoâ giaùo "coù moät ñieàu laø baûn chaát [...] vaø moät ñieàu khaùc laø vieäc coâng thöùc hoùa caùch dieãn taû noù."[45] Ñoâi khi, nghe moät ngoân töø hoaøn toaøn chính thoáng, nhöng caùc tín höõu laïi nhaän ñöôïc moät ñieàu gì ñoù khoâng phuø hôïp vôùi Tin Möøng ñích thöïc cuûa Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ, vì ngoân töø aáy xa laï vôùi ngoân ngöõ maø hoï söû duïng vaø hieåu. Vôùi chuû yù thaùnh thieän laø truyeàn ñaït chaân lyù veà Thieân Chuùa vaø veà con ngöôøi, trong moät soá tröôøng hôïp, chuùng ta laïi cung caáp cho hoï moät Thieân Chuùa giaû hoaëc moät lyù töôûng nhaân baûn chöù khoâng phaûi moät lyù töôûng Kitoâ giaùo thöïc söï. Baèng caùch naøy, chuùng ta trung thaønh vôùi coâng thöùc nhöng chuùng ta khoâng truyeàn thuï baûn chaát. Ñaây laø nguy cô nghieâm troïng nhaát. Chuùng ta neân nhôù raèng "caùch dieãn taû chaân lyù coù theå coù nhieàu hình thöùc, vaø vieäc ñoåi môùi caùc hình thöùc dieãn taû laø ñieàu caàn thieát ñeå truyeàn thuï söù ñieäp Tin Möøng cho con ngöôøi ngaøy nay theo yù nghóa khoâng thay ñoåi cuûa noù".[46]
42. Ñieàu naøy coù moät taàm quan troïng lôùn trong vieäc rao giaûng Tin Möøng, neáu chuùng ta thöïc söï coù traùi tim ñeå nhaän thöùc moät caùch roõ raøng hôn veà veû ñeïp cuûa Tin Möøng vaø laøm cho noù phuø hôïp vôùi taát caû moïi ngöôøi. Duø sao, chuùng ta seõ khoâng bao giôø laøm cho giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh thaønh moät ñieàu deã hieåu vaø ñöôïc taát caû moïi ngöôøi sung söôùng thöôûng thöùc. Ñöùc tin luoân vaãn giöõ laïi moät bình dieän thaäp giaù, noù giöõ laïi moät soá ñieàu khoù hieåu maø khoâng laøm giaûm söï vöõng chaéc cuûa vieäc taùn thaønh noù. Coù nhöõng ñieàu hieåu ñöôïc vaø ñöôïc ñaùnh giaù cao töø söï taùn thaønh naøy, laø chò em cuûa tình yeâu, ngoaøi söï roõ raøng maø chuùng ta coù theå hieåu ñöôïc töø lyù trí vaø lyù luaän. Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta phaûi nhôù raèng moïi giaùo huaán cuûa giaùo lyù phaûi ñöôïc phaûn aûnh baèng thaùi ñoä cuûa ngöôøi rao giaûng Tin Möøng, laø ñieàu ñaùnh thöùc söï öng thuaän cuûa con tim baèng söï gaàn guõi, yeâu thöông vaø laøm nhaân chöùng.
43. Trong vieäc phaân bieät lieân tuïc cuûa mình, Hoäi Thaùnh cuõng coù theå nhaän ra moät soá thoùi quen cuûa mình khoâng lieân quan tröïc tieáp ñeán coát loõi cuûa Tin Möøng, moät soá thoùi quen naøy ñaõ moïc reã trong doøng lòch söû, maø ngaøy nay khoâng coøn ñöôïc giaûi thích cuøng moät caùch vaø söù ñieäp cuûa chuùng thöôøng khoâng ñöôïc nhaän thöùc caùch ñaày ñuû. Chuùng coù theå ñeïp, nhöng khoâng coøn phuïc vuï caùch töông töï cho vieäc truyeàn thuï Tin Möøng. Ñöøng sôï xeùt laïi chuùng. Töông töï nhö theá, coù nhöõng luaät leä hay giôùi raên cuûa Hoäi Thaùnh coù theå ñaõ raát hieäu quaû ôû nhöõng thôøi ñaïi khaùc, nhöng khoâng coøn söùc maïnh töông töï nhö trong vieäc giaùo duïc ñôøi soáng. Thaùnh Thoâma Aquinoâ ñaõ nhaán maïnh raèng nhöõng giôùi luaät ñöôïc ban bôûi Ñöùc Kitoâ vaø caùc Toâng Ñoà cho Daân Thieân Chuùa thì "raát ít".[47] Trích daãn Thaùnh Augustinoâ, ngaøi löu yù raèng nhöõng giôùi luaät ñöôïc theâm vaøo bôûi Hoäi Thaùnh phaûi ñoøi hoûi moät caùch vöøa phaûi ñeå "khoâng laø gaùnh naëng cho ñôøi soáng cuûa caùc tín höõu" vaø bieán toân giaùo cuûa chuùng ta thaønh moät hình thöùc noâ leä, trong khi "loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa muoán noù ñöôïc töï do".[48] Lôøi caûnh baùo naøy, ñaõ ñöôïc ñöa ra töø nhieàu theá kyû, coù moät tính thôøi söï ñaùng sôï. Ñieàu naøy phaûi laø moät trong nhöõng tieâu chuaån ñöôïc xeùt ñeán khi nghó ñeán moät cuoäc caûi caùch cuûa Hoäi Thaùnh vaø lôøi giaûng cuûa noù, laø ñieàu thöïc söï cho pheùp Hoäi Thaùnh ñeán ñöôïc vôùi taát caû moïi ngöôøi.
44. Maët khaùc, caùc muïc töû vaø taát caû caùc tín höõu ñoàng haønh vôùi anh em cuûa mình trong ñöùc tin hoaëc trong cuoäc haønh trình môû loøng ra vôùi Thieân Chuùa, khoâng ñöôïc queân raèng giaùo huaán cuûa Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo noùi raát roõ raøng "Vieäc quy toäi vaø traùch nhieäm cuûa moät haønh ñoäng naøo ñoù coù theå ñöôïc giaûm thieåu vaø thaäm chí ñöôïc loaïi boû vì lyù do khoâng bieát, khoâng chuù yù, do aùp löïc, do sôï haõi, do thoùi quen, do quaù gaén boù, vaø caùc nguyeân nhaân khaùc veà taâm lyù vaø xaõ hoäi".[49]
Do ñoù, ñeå khoâng laøm giaûm bôùt giaù trò cuûa lyù töôûng cuûa Tin Möøng, chuùng ta phaûi ñoàng haønh vôùi loøng thöông xoùt vaø kieân nhaãn, nhöõng giai ñoaïn coù theå taêng tröôûng cuûa con ngöôøi ñöôïc xaây döïng töø töø heát ngaøy naøy qua ngaøy khaùc.[50] Toâi nhaéc laïi vôùi caùc linh muïc raèng toøa giaûi toäi khoâng phaûi laø phoøng tra taán nhöng laø nôi daønh cho loøng thöông xoùt cuûa Chuùa laø ñieàu khích leä chuùng ta laøm ñieàu laønh caøng nhieàu caøng toát. Moät böôùc nhoû, giöõa nhöõng giôùi haïn cuûa con ngöôøi, ñeïp loøng Thieân Chuùa hôn ñôøi soáng beà ngoaøi coù veû phaûi leõ cuûa moät ngöôøi caû ngaøy khoâng phaûi ñöông ñaàu vôùi moät thaùch ñoá naøo ñaùng keå. Moïi ngöôøi ñeàu phaûi ñeán vôùi söï an uûi vaø khích leä cuûa tình yeâu cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, laø ñieàu hoaït ñoäng caùch maàu nhieäm trong baát cöù ai, vöôït treân vaø vöôït ra ngoaøi nhöõng loãi laàm vaø sa ngaõ cuûa hoï.
45. Nhö vaäy chuùng ta thaáy raèng vieäc daán thaân cuûa moät ngöôøi rao giaûng Tin Möøng naèm trong nhöõng giôùi haïn cuûa ngoân ngöõ vaø hoaøn caûnh. Ngöôøi aáy luoân luoân tìm caùch truyeàn thuï chaân lyù cuûa Tin Möøng caùch hieäu quaû hôn trong moät boái caûnh cuï theå, maø khoâng töø boû chaân lyù, söï toát laønh vaø aùnh saùng maø ngöôøi aáy coù theå mang laïi, cho duø söï hoaøn haûo laø ñieàu khoâng theå ñöôïc. Moät quaû tim truyeàn giaùo yù thöùc ñöôïc nhöõng haïn giôùi naøy vaø bieán mình thaønh "ngöôøi yeáu ñuoái vôùi nhöõng keû yeáu ñuoái [...], moïi söï cho moïi ngöôøi" (1 Corinthians 9:22). Ngöôøi aáy khoâng bao giôø töï ñoùng loøng mình, khoâng bao giôø ruùt lui veà choã an toaøn cuûa mình, khoâng bao giôø choïn caùch töï veä cöùng raén. Ngöôøi aáy yù thöùc raèng mình phaûi lôùn leân trong söï hieåu bieát veà Tin Möøng vaø trong söï phaân bieät nhöõng con ñöôøng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø nhö theá, ngöôøi aáy luoân luoân laøm nhöõng ñieàu gì toát mình coù theå laøm, maëc duø coù nguy cô bò laám buøn ñöôøng.
V. Moät ngöôøi meï vôùi moät quaû tim roäng môû
46. Hoäi Thaùnh "ñi ra" laø moät Hoäi Thaùnh vôùi nhöõng caùnh cöûa môû roäng. Ñi ra ñeå ñeán vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, ñeå ñeán taän ngoaïi vi cuûa nhaân loaïi khoâng coù nghóa laø chaïy voäi veà phía theá gian maø khoâng coù ñònh höôùng hay baát kyø höôùng naøo. Thöôøng thì toát hôn laø chaäm laïi, ñaët söï lo aâu sang moät beân ñeå nhìn thaúng vaøo ñoâi maét vaø laéng nghe, hoaëc boû qua nhöõng nhu caàu caáp baùch ñeå cuøng ñi vôùi nhöõng ngöôøi bò boû laïi beân leà ñöôøng. Ñoâi khi nhö ngöôøi cha cuûa ñöùa con hoang ñaøng, vaãn ôû ñoù vôùi caùnh cöûa môû ra bôøi vì khi trôû veà noù coù theå vaøo moät caùch deã daøng.
47. Hoäi Thaùnh ñöôïc môøi goïi ñeå luoân luoân laø ngoâi nhaø môû cöûa cuûa Chuùa Cha. Moät daáu chæ cuï theå cuûa vieäc môû cöûa naøy laø phaûi coù taát caû caùc nhaø thôø vôùi cöûa môû roäng. Ñeå neáu baát cöù ai muoán theo taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn maø ñeán ñoù tìm Thieân Chuùa, thì ngöôøi aáy khoâng gaëp söï laïnh luøng cuûa moät caùnh cöûa ñoùng kín. Nhöng coù nhöõng caùnh cöûa khaùc cuõng khoâng ñöôïc ñoùng kín. Taát caû moïi ngöôøi coù theå tham gia vaøo ñôøi soáng Hoäi Thaùnh moät caùch naøo ñoù, taát caû moïi ngöôøi coù theå laø moät phaàn töû cuûa coäng ñoàng, vaø ngay caû caùc cöûa cuûa caùc Bí Tích cuõng khoâng ñöôïc ñoùng laïi vì baát cöù lyù do naøo. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi Bí Tích laø "caùnh cöûa", Bí Tích Röûa Toäi. Bí Tích Thaùnh Theå, maëc duø laø söï vieân maõn cuûa ñôøi soáng bí tích, nhöng khoâng phaûi laø moät giaûi thöôûng cho nhöõng ngöôøi hoaøn haûo, maø laø thaàn döôïc vaø löông thöïc cho nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái.[51] Nhöõng xaùc tín naøy cuõng coù yù nghóa muïc vuï maø chuùng ta ñöôïc môøi goïi caân nhaéc caùch thaän troïng vaø maïnh daïn. Chuùng ta thöôøng haønh xöû nhö nhöõng ngöôøi ban phaùt aân suûng chöù khoâng nhö nhöõng ngöôøi giuùp ngöôøi khaùc deã daøng laõnh nhaän aân suûng. Nhöng Hoäi Thaùnh khoâng phaûi laø moät haûi quan, maø laø ngoâi nhaø cuûa Chuùa Cha, ôû ñoù coù choã cho taát caû moïi ngöôøi, vôùi taát caû nhöõng khoù khaên trong cuoäc soáng cuûa hoï.
48. Neáu toaøn theå Hoäi Thaùnh thöøa nhaän ñoäng naêng truyeàn giaùo naøy, thì chuùng ta phaûi ñi ñeán vôùi taát caû moïi ngöôøi maø khoâng tröø ai. Nhöng phaûi öu tieân cho ai? Khi ñoïc Tin Möøng, chuùng ta thaáy moät ñònh höôùng roõ raøng: khoâng phaûi nhöõng baïn beø vaø laùng gieàng giaøu coù, nhöng treân heát laø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå vaø taät nguyeàn, nhöõng ngöôøi thöôøng bò khinh mieät vaø laõng queân, "nhöõng ngöôøi khoâng coù gì ñeå traû laïi cho anh em" (Lc 14:14). Khoâng coøn gì ñeå nghi ngôø hoaëc giaûi thích, vì chuùng chæ laøm yeáu ñi söù ñieäp quaù roõ raøng naøy. Hoâm nay vaø maõi maõi, "ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi nhaän ñöôïc ñaëc quyeàn cuûa Tin Möøng",[52] vaø vieäc loan baùo Tin Möøng moät caùch nhöng khoâng cho hoï laø daáu chæ cuûa vöông quoác maø Chuùa Gieâsu ñaõ ñeán ñeå thieát laäp. Phaûi noùi thaúng raèng coù moät söï lieân keát baát khaû phaân ly giöõa ñöùc tin vaø ngöôøi ngheøo. Chuùng ta ñöøng bao giôø boû rôi hoï.
49. Chuùng ta haõy ñi ra, ñi ra ñeå cung caáp cho taát caû moïi ngöôøi söï soáng cuûa Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ. Toâi laëp laïi cho toaøn theå Hoäi Thaùnh ñieàu maø toâi ñaõ noùi nhieàu laàn vôùi caùc linh muïc vaø giaùo daân ôû Buenos Aires: Toâi muoán coù moät Hoäi Thaùnh bò baàm daäp, bò toån thöông vaø dô baån vì ñaõ ôû ngoaøi ñöôøng, coøn hôn moät Hoäi Thaùnh beänh hoaïn vì ñoùng cöûa vaø thanh nhaøn baùm vöùu vaøo söï an toaøn rieâng cuûa mình. Toâi khoâng muoán moät Hoäi Thaùnh chæ quan taâm ñeán vieäc naèm ôû trung taâm vaø cuoái cuøng bò vöôùng vaøo moät maïng löôùi cuûa nhöõng coá chaáp vaø thuû tuïc. Neáu coù moät ñieàu gì laøm cho chuùng ta lo aâu moät caùch chính ñaùng vaø laøm cho löông taâm chuùng ta aùy naùy, ñoù laø moät thöïc taïi raèng nhieàu ngöôøi trong anh chò em cuûa chuùng ta ñang soáng maø khoâng coù söùc maïnh, aùnh saùng vaø söï an uûi phaùt sinh töø tình baèng höõu vôùi Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ, khoâng coù moät coäng ñoàng ñöùc tin chaøo ñoùn hoï, khoâng coù chaân trôøi yù nghóa vaø söï soáng. Hôn laø sôï nhöõng sai laàm, toâi hy voïng raèng chuùng ta ñöôïc thuùc ñaåy bôûi vieäc sôï nhoát mình trong caùc cô caáu laø nhöõng gì cho chuùng ta moät caûm giaùc an toaøn giaû taïo, trong caùc luaät leä laø nhöõng gì bieán chuùng ta thaønh nhöõng quan toøa khoâng bieát muûi loøng, vôùi nhöõng thoùi quen laø nhöõng gì laøm cho chuùng ta caûm thaáy an toaøn, trong khi beân ngoaøi, coù voâ soá ngöôøi ñoùi khaùt, vaø Chuùa Gieâsu lieân tuïc nhaéc cho chuùng ta raèng: "Caùc con hy cho hoï aên" (Mc 6:37).
(Phaoloâ Phaïm Xuaân Khoâi chuyeån ngöõ)
-----------------
Notes:
[20] JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Christifideles Laici (30 December 1988), 32: AAS 81 (1989) 451.
[21] FIFTH GENERAL CONFERENCE OF THE LATIN AMERICAN AND CARIBBEAN BISHOPS, Aparecida Document, 29 June 2007, 201.
[22] Ibid., 551.
[23] PAUL VI, Encyclical Letter Ecclesiam Suam (6 August 1964), 9, 10, 11: AAS 56 (1964), 611-612.
[24] SECOND ECUMENICAL VATICAN COUNCIL, Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio, 6.
[25] JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Ecclesia in Oceania (22 November 2001), 19: AAS 94 (2002), 390.
[26] JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Christifideles Laici (30 September 1988), 26: AAS 81 (1989), 438.
[27] Cf. Propositio 26.
[28] Cf. Propositio 44.
[29] Cf. Propositio 26.
[30] Cf. Propositio 41.
[31] SECOND VATICAN ECUMENICAL COUNCIL, Decree on the Pastoral Office of Bishops Christus Dominus, 11.
[32] Cf. BENEDICT XVI, Address for the Fortieth Anniversary of the Decree Ad Gentes (11 March 2006): AAS 98 (2006), 337.
[33] Cf. Propositio 42.
[34] Cf. Canons 460-468; 492-502; 511-514; 536-537.
[35] Encyclical Letter Ut Unum Sint (25 May 1995), 95: AAS 87 (1995), 977-978.
[36] SECOND VATICAN ECUMENICAL COUNCIl, Dogmatic Constitution on the Church Lumen Gentium, 23.
[37] JOHN PAUL II, Motu Proprio Apostolos Suos (21 May 1998): AAS 90 (1998), 641-658.
[38] SECOND VATICAN ECUMENICAL COUNCIL, Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio, 11.
[39] Cf. S. Th., I-II, q. 66, a. 4-6.
[40] S. Th., I-II, q. 108, a. 1.
[41] S. Th., II-II, q. 30, a. 4: "We do not worship God with sacrifices and exterior gifts for him, but rather for us and for our neighbour. He has no need of our sacrifices, but he does ask that these be offered by us as devotion and for the benefit of our neighbour. For him, mercy, which overcomes the defects of our devotion and sacrifice, is the sacrifice which is most pleasing, because it is mercy which above all seeks the good of one's neighbour" (S. Th., II-II, q. 30, a. 4, ad 1).
[42] SECOND VATICAN ECUMENICAL COUNCIL, Dogmatic Constitution on Divine Revelation Dei Verbum, 12.
[43] Motu Proprio Socialium Scientiarum (1 January 1994): AAS 86 (1994), 209.
[44] Saint Thomas Aquinas noted that the multiplicity and variety "were the intention of the first agent", who wished that "what each individual thing lacked in order to reflect the divine goodness would be made up for by other things", since the Creator's goodness "could not be fittingly reflected by just one creature" (S. Th., I, q. 47, a. 1). Consequently, we need to grasp the variety of things in their multiple relationships (cf. S. Th., I, q. 47, a. 2, ad 1; q. 47, a. 3). By analogy, we need to listen to and complement one another in our partial reception of reality and the Gospel.
[45] JOHN XXIII, Address for the Opening of the Second Vatican Council (11 October 1962): AAS 54 (1962), 792: "Est enim aliud ipsum depositum fidei, seu veritates, quae veneranda doctrina nostra continentur, aliud modus, quo eaedem enuntiantur".
[46] JOHN PAUL II, Encyclical Letter Ut Unum Sint (25 May 1995), 19: AAS 87 (1995), 933.
[47] S. Th., I-II, q. 107, a. 4.
[48] Ibid.
[49] No. 1735
[50] Cf. JOHN PAUL II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Familiaris Consortio (22 November 1981), 34: AAS 74 (1982), 123.
[51] Cf. SAINT AMBROSE, De Sacramentis, IV, 6, 28: PL 16, 464: "I must receive it always, so that it may always forgive my sins. If I sin continually, I must always have a remedy"; ID., op. cit., IV, 5, 24: PL 16, 463: "Those who ate manna died; those who eat this body will obtain the forgiveness of their sins"; SAINT CYRIL OF ALEXANDRIA, In Joh. Evang., IV, 2: PG 73, 584-585: "I examined myself and I found myself unworthy. To those who speak thus I say: when will you be worthy? When at last you present yourself before Christ? And if your sins prevent you from drawing nigh, and you never cease to fall - for, as the Psalm says, 'what man knows his faults?' - will you remain without partaking of the sanctification that gives life for eternity?"
[52] BENEDICT XVI, Address to the Brazilian Bishops in the Cathedral of Saõo Paulo, Brazil (11 May 2007), 3: AAS 99 (2007), 428.