Thoâng Dieãn Hoïc
Vaø Khoa Hoïc Xaõ Hoäi Nhaân Vaên
Gs. Traàn Vaên Ñoaøn
Ñaïi Hoïc Quoác Gia Ñaøi Loan
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông I
Toång Quan Veà Thoâng Dieãn Hoïc
(Hermeneutics)
Luaän Vaên sau ñaây ñöôïc vieát laïi töø loaït baøi thuyeát trình veà Thoâng Dieãn Hoïc (Hermeneutics) cho caùc sinh vieân Ban Thaïc Syõ vaø Nghieân Cöùu Sinh, Khoa Trieát Hoïc, Ñaïi Hoïc Khoa Hoïc Xaõ Hoäi Nhaân Vaên (Ñaïi Hoïc Quoác Gia Haø Noäi), taïi Vieän Trieát Hoïc (Vieän Khoa Hoïc Xaõ Hoäi Vieät Nam), vaøo thaùng Gieâng naêm 2003, vaø taïi Vieän Con Ngöôøi (Vieän Khoa Hoïc Xaõ Hoäi Vieät Nam), thaùng Tö naêm 2004. Baøi naøy laø chöông 1 trong taäp saùch Thoâng Dieãn Hoïc vaø Khoa Hoïc Xaõ Hoäi Nhaân Vaên seõ ñöôïc xuaát baûn taïi Haø Noäi naêm 2004. Nôi ñaây taùc giaû xin traân troïng caùm ôn Tieán syõ Trònh Trí Thöùc (Chuû nhieäm Khoa Trieát Hoïc), Giaùo sö Tieán syõ Nguyeãn Troïng Chuaån (Vieän tröôûng Vieän Trieát Hoïc), Giaùo sö Tieán syõ Phaïm Vaên Ñöùc (Vieän Trieát Hoïc), Giaùo sö Vieän syõ Phaïm Minh Haïc (Vieän tröôûng Vieän Con Ngöôøi), Giaùo sö Tieán syõ Hoà Só Quùy (Phoù Vieän tröôûng Vieän Con Ngöôøi) vaø Giaùo sö Tieán syõ Phaïm Thaønh Nghò (Phoù Vieän tröôûng Vieän Con Ngöôøi) ñaõ coù yù môøi cuõng nhö xeáp ñaët toå chöùc loaït baøi thuyeát trình treân.
Nhö chuùng toâi ñaõ phaùc hoïa nhöõng yeáu tính cuõng nhö coâng naêng cuûa Thoâng Dieãn Hoïc (vieát taét laø TDH) trong phaàn lôøi noùi ñaàu, ta thaáy TDH ñoàng thôøi laø moät moân hoïc, moät phöông phaùp vaø moät neàn trieát hoïc, tuy raát coå xöa nhöng laïi raát hieän ñaïi. Moân hoïc naøy xaâm nhaäp vaøo trong moïi laõnh ñòa cuûa neàn khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên, töø taâm lyù hoïc cho tôùi xaõ hoäi hoïc, töø vaên hoùa hoïc tôùi toân giaùo hoïc, [1] vaø coù leõ, vaøo ngay caû trong moät laõnh vöïc maø ít ai ngôø tôùi, ñoù chính laø caùi laõnh ñòa “thieâng lieâng baát khaû xaâm phaïm” cuûa neàn khoa hoïc töï nhieân. [2] Ñeå coù theå coù moät caùi nhìn quaùn trieät veà TDH, trong chöông naøy, chuùng toâi xin ñöôïc ñi saâu hôn vaøo nhöõng ñieåm treân, baøn veà nhöõng vaán ñeà sau: (1) Thuyeân Thích Hoïc hay Thoâng Dieãn Hoïc, (2) Nguoàn goác vaø Dieãn bieán cuûa TDH, (3) Ñònh nghóa cuûa TDH, vaø (4) YÙ nghóa vaø Muïc ñích cuûa TDH. Trong phaàn naøy, chuùng toâi döïa moät phaàn lôùn theo daøn baøi taäp saùch Hermeneutics cuûa Giaùo sö Richard E. Palmer thuoäc ÑH Northwestern University, [3] moät taäp saùch maø chuùng toâi thaáy töông ñoái roõ raøng vaø ñaày ñuû cho nhöõng ngöôøi hoïc vaên chöông, tuy khoâng saâu saéc vaø chöa ñuû tính chaát pheâ bình, vaø nhaát laø thieáu caäp nhaät hoùa. [4] Tuy döïa theo daøn baøi, nhöng chuùng toâi khoâng haún theo nhöõng quan nieäm cuûa Palmer, moät phaàn vì taäp saùch chöa ñuû caäp nhaät, nhö chuùng toâi ñaõ noùi treân, moät phaàn khaùc, Palmer vaãn chöa naém vöõng ñöôïc tö töôûng cuûa nhöõng trieát gia nhö Heidegger, Ricoeur, vaø ngay caû Gadamer maø oâng döïa vaøo. Chính vì vaäy, nhö ñoäc giaû seõ nhaän ra, chuùng toâi phaùt trieån nhöõng luaän ñeà treân moät caùch töông ñoái ñoäc laäp, döïa vaøo chính nhöõng baûn vaên nguyeân ngöõ cuûa caùc taùc giaû treân. Ngoaøi ra, chuùng toâi cuõng baøn theâm veà nhöõng nhaân vaät töøng ñoùng goùp vaøo quùa trình phaùt trieån TDH, khieán noù ñöôïc giôùi trieát hoïc Anh-Myõ chuù troïng, nhö Habermas, Richard Rorty vaø nhaát laø Michel Foucault (nhö thaáy trong chöông thöù 5 vaø keát luaän), töùc nhöõng trieát gia khoâng xuaát thaân töø truyeàn thoáng hieän töôïng hoïc, hay toân giaùo hoïc.
1. Thuyeân Thích Hoïc hay Thoâng Dieãn Hoïc
2. Nguoàn Goác vaø Quaù Trình Dieãn Bieán cuûa Thoâng Dieãn Hoïc
3. Ñònh Nghóa Thoâng Dieãn Hoïc
4. YÙ Nghóa vaø Muïc Ñích cuûa Thoâng Dieãn Hoïc
Chuù Thích:
[1] Xin tkh. Hans-Georg Gadamer, chb., Seminar: Die Hermeneutik und die Wissenschaften (Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 1978); Hans-Georg Gadamer vaø Gottfried Boehm, Seminar: Philosophische Hermneutik (Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 1976).
[2] Mary Hesse, “In Defense of Objectivity” trong Revolutions and Reconstructions in the Philosophy of Sciences (Brighton: Harvester Press, 1980), tr. 171.
[3] Richard E. Palmer, Hermeneutics (Evanston: Northwestern University Press, 1969).
[4] Palmer chæ baøn TDH cho tôùi Gadamer. OÂng khoâng ñi saâu vaøo phong traøo TDH trong khoa hoïc xaõ hoäi cuûa Juergen Habermas, Antony Giddens, Wolfgang Schluchter, Michel Foucault hay trong khoa hoïc cuûa Thomas Kuhn, Mary Hesse, trong khaûo coå hoïc vaø nhaân hoïc cuûa Clifford Geertz, trong phaân taâm hoïc cuûa Jacques Lacan, vaø nhaát laø khoâng quen thuoäc vôùi tröôøng phaùi trieát hoïc Phaùp nhö Paul Ricoeur, Emmanuel Leùvinas.
Traàn Vaên Ñoaøn
Khoa Trieát Hoïc, ÑH Quoác Gia Haø Noäi, 2004