Kinh Thaùnh Cöïu Öôùc

Saùch Macabeâ I

Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Linh Muïc Nguyeãn Theá Thuaán, CSsR.

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia


Chöông :  | | 01 | | 02 | | 03 | | 04 | | 05 | | 06 | | 07 | | 08 | | 09 | | 10 | | 11 | | 12 | | 13 | | 14 | | 15 | | 16 | |


- Chöông 10 -

 

Alexanñro Balas

Yoânatan laøm Thöôïng teá

1 Naêm 160, Aleâxanñroâ EÂpiphaneâ con cuûa Antioâkhoâ ñoå boä chieám Ptoâleâmai. Ngöôøi ta tieáp ñoùn oâng vaø oâng ñaõ leân laøm vua ôû ñoù. 2 Nghe tin, vua Ñeâmeâtrius thu thaäp binh löïc raát nhieàu vaø xuaát chinh nghinh chieán vôùi oâng. 3 Ñeâmeâtrius sai ñem thö cho Yoânatan vôùi nhöõng lôøi oân hoøa höùa seõ naâng cao chöùc vò, 4 vì oâng noùi: "Ta phaûi mau keát hoøa vôùi chuùng tröôùc khi Yoânatan keát hoøa vôùi Aleâxanñroâ choáng laïi ta, 5 vì haén seõ nhôù laïi taát caû nhöõng söï döõ ta ñaõ gieo raéc cho chính mình haén cuøng anh em vaø daân toäc haén". 6 Vaø oâng ñaõ ban pheùp cho Yoânatan chieâu binh, cheá taïo vuõ khí, vaø laøm ñoàng minh cuûa oâng; oâng truyeàn phaûi trao traû cho Yoânatan nhöõng con tin caàm giöõ trong Thöôïng ñoàn.

7 Yoânatan lieàn tôùi Yeârusalem vaø ñoïc thö tröôùc maët toaøn daân cuõng nhö tröôùc nhöõng ngöôøi ôû trong Thöôïng ñoàn. 8 Nhöõng ngöôøi naøy thaát kinh khi nghe tin laø vua ñaõ ban pheùp cho oâng ñöôïc chieâu binh. 9 Quaân ôû Thöôïng ñoàn ñaõ trao traû con tin cho Yoânatan, vaø oâng ñaõ cho chuùng veà vôùi cha meï. 10 Yoânatan ñaõ veà ôû Yeârusalem vaø khôûi coâng taùi thieát vaø tu boå thaønh. 11 OÂng truyeàn cho nhöõng ngöôøi ñoác xuaát coâng vieäc lo xaây töôøng vaø voøng ñai quanh nuùi Sion baèng ñaù ñeõo ñeå boá phoøng, vaø hoï ñaõ laøm nhö theá. 12 Nhöõng ngöôøi dò chuûng traán ñoùng caùc ñoàn luõy Bakkhiñes ñaõ xaây baáy giôø chaïy troán, 13 moãi ngöôøi boû vò trí maø lui veà söù sôû. 14 Chæ coù ôû Bet-Xur laø coøn soùt laïi nhöõng keû ñaõ boû leà luaät vaø giôùi lònh, vì ñoù laø nôi aån truù cuûa chuùng.

15 Vua Alexanñroâ nghe bieát nhöõng lôøi höùa heïn Ñeâmeâtrius ñaõ sai ñeán cho Yoânatan. Vaø ngöôøi ta ñaõ thuaät laïi cho oâng, nhöõng traän giaëc, nhöõng chieán coâng (Yoânatan) vaø anh em oâng ñaõ laäp ñöôïc, cuøng nhöõng gian lao hoï ñaõ chòu, 16 nhaø vua môùi noùi: "Ta kieám ñaâu ra ñöôïc moät ngöôøi nhö theá? Baây giôø ta phaûi thu phuïc oâng aáy laøm thaân höõu vaø laøm ñoàng minh môùi ñöôïc". 17 Vua ñaõ bieân thö göûi ñeán oâng lôøi leõ nhö sau: "18 Vua Aleâxanñroâ göûi lôøi chaøo ñaïi huynh Yoânatan. 19 Ta ñaõ nghe bieát nhaø ngöôi laø ngöôøi anh taøi duõng caûm, ñaùng laøm thaân höõu cuûa ta. 20 Nay ta ñaët nhaø ngöôi laøm thöôïng teá cuûa daân toäc nhaø ngöôi keå töø hoâm nay vaø ñöôïc goïi laø thaân höõu cuûa hoaøng ñeá - vua cuõng sai ñem ñeán cho oâng aùo caåm ñieàu vaø trieàu thieân vaøng - ngoõ haàu nhaø ngöôi cuõng taâm ñoàng yù hôïp vôùi ta vaø giöõ troïn tình nghóa vôùi ta".

21 Yoânatan ñaõ maëc thaùnh phuïc thaùng baûy naêm 160, ngaøy leã Nhaø Taïm. Vaø oâng ñaõ chieâu binh vaø cheá taïo nhieàu vuõ khí.

 

Thö cuûa Ñeâmeâtrius cho daân Dothaùi

22 Ñeâmeâtrius nghe bieát söï theá nhö vaäy thì phaät yù vaø noùi: "23 Chuùng ta ñaõ laøm gì ñeå Alexanñroâ duï ñoaït ñöôïc tröôùc ta, tình thaân höõu cuûa daân Dothaùi, ñeå laøm nöông töïa cho mình? 24 Ta cuõng seõ bieân thö cho hoï vôùi nhöõng lôøi uûy laïo, höùa chöùc cao boång haäu, ñeå chuùng cuõng phoø giuùp ta". 25 OÂng ñaõ göûi thö ñeán cho hoï, lôøi leõ theá naøy: "Vua Ñeâmeâtrius göûi lôøi chaøo daân toäc Dothaùi. 26 Caùc ngöôøi ñaõ giöõ caùc khoaûn öôùc ñoái vôùi ta, ñaõ kieân trì trong tình höõu nghò maø khoâng xích laïi gaàn luõ ñòch cuûa ta. Ta nghe bieát vaø laáy laøm möøng. 27 Nay caùc ngöôøi haõy cöù kieân trì giöõ tín vôùi ta vaø ta seõ laáy aân loäc ñeàn ñaùp caùch caùc ngöôi cö xöû vôùi ta. 28 Ta seõ gia mieãn nhieàu, ta seõ thi aân. 29 Töø nay, Ta tha cho caùc ngöôøi vaø mieãn cho moïi ngöôøi Dothaùi khoûi trieàu coáng, khoûi thueá muoái, khoûi daâng trieàu thieân; 30 vaø baïc trò giaù cho moät phaàn ba hoa lôïi ruoäng ñaát, cho moät nöûa traùi traêng caây coái, thöôøng ta coù quyeàn ñaùnh thueá, töø ngaøy hoâm nay vaø veà sau, ta mieãn khoâng ñaùnh thueá aáy treân ñaát Yuña vaø ba haït taùch khoûi Samari vaø Galileâ ñeå theâm cho (ñaát Yuña) keå töø ngaøy hoâm nay vaø maõi maõi veà sau naøy. 31 Yeârusalem haõy (ñöôïc coâng nhaän) laø thaùnh, vaø ñöôïc mieãn tröø trong caû ranh giôùi, coù quyeàn thu thaäp phaân vaø thueá maù. 32 Ta cuõng töø boû quyeàn lôïi cuûa ta treân Thöôïng ñoàn ôû Yeârusalem, vaø ta ban cho thöôïng teá, ñeå thöôïng teá cho ñoùng ôû ñoù nhöõng ai ngaøi choïn ñeå canh giöõ laáy. 33 Moïi ngöôøi Dothaùi bò baét laøm tuø binh xa ñaát Yuña tôùi baát cöù nôi naøo trong toaøn ñeá quoác ta, ta tha cho ñöôïc töï do, khoâng tieàn chuoäc; vaø moïi ngöôøi phaûi ñöôïc mieãn thueá ñaùnh treân treân vaät cuûa hoï. 34 Taát caû nhöõng leã baùi, caùc ngaøy Höu leã, ngaøy soùc, caùc khaùnh nhaät, vaø ba ngaøy tröôùc leã baùi, vaø ba ngaøy sau leã baùi, heát thaûy haõy laø nhöõng ngaøy mieãn tröø, tha nôï cho moïi ngöôøi Dothaùi trong ñeá quoác ta. 35 Khoâng ai seõ coù quyeàn truy baét vaø phieàn nhieãu ngöôøi naøo trong hoï vì baát cöù vieäc gì. 36 Ban pheùp cho moä ngöôøi Dothaùi vaøo binh löïc cuûa hoaøng trieàu chöøng ba vaïn ngöôøi; vaø hoï ñöôïc höôûng boång nhö thöôøng ban cho taát caû binh löïc cuûa hoaøng trieàu. 37 Coù ngöôøi trong chuùng seõ ñöôïc ñaët trong caùc ñoàn aûi quan troïng cuûa hoaøng trieàu, ngöôøi khaùc sung vaøo nhöõng chöùc vuï thaân tín cuûa nöôùc; nhöõng ai cai chuùng vaø nhöõng ngöôøi chæ huy chuùng phaûi ñöôïc choïn giöõa haøng nguû chuùng; chuùng haõy ñi theo luaät leä cuûa chuùng, nhö hoaøng ñeá ñaõ haï chæ trong xöù Yuña. 38 Coøn ba haït ñaõ taùch khoûi tænh Samari cho saùp nhaäp vaøo Yuñeâ, thì seõ ñöôïc saùt nhaäp vaøo Yuñeâ laøm sao ñeå keå chuùng nhö chæ ôû döôùi quyeàn cuûa cuõng moät ngöôøi, vaø khoâng phaûi tuaân theo moät quyeàn naøo khaùc ngoaøi quyeàn cuûa thöôïng teá. 39 Thaønh Ptoâleâmai vaø vuøng phuï caän, ta ban laøm taëng vaät cho Nôi Thaùnh ôû Yeârusalem ñeå ñaøi thoï nhöõng chi phí cuûa Nôi Thaùnh. 40 Haøng naêm ta cuõng ban cho möôøi laêm ngaøn sepel. Baïc trích trong quó cuûa hoaøng trieàu trong nhöõng ñòa ñieåm naøo thích hôïp. 41 Vaø taát caû soá thaëng dö caùc ngöôøi höõu traùch khoâng kyù quó, nhö nhöõng naêm ñaàu heát, töø nay hoï seõ phaûi caáp ñeå duøng vaøo caùc coâng vieäc cuûa Nhaø. 42 Ngoaøi ra, soá naêm ngaøn sepel baïc, ngöôøi ta ñaùnh vaøo lôïi töùc cuûa Nôi Thaùnh theo ngaân khoaûn haøng naêm cuõng seõ ñöôïc mieãn chöôùc vì laø thuoäc veà caùc tö teá lo thaùnh vuï. 43 Taát caû nhöõng ai troán aån nôi Ñeàn Thôø ôû Yeârusalem vaø trong taát caû ranh giôùi thaønh, bôûi maéc nôï sieâu thueá hoaøng trieàu hay baát cöù moùn nôï naøo, nhöõng keû aáy phaûi ñöôïc tha cuõng nhö taát caû nhöõng gì hoï coù trong ñeá quoác ta. 44 Nhöõng khoaûn chi vaøo caùc coâng vieäc xaây caát vaø tu boå Nôi Thaùnh seõ ñöôïc quó hoaøng trieàu ñaøi thoï. 45 Nhöõng khoaûn chi vaøo vieäc xaây caát töôøng thaønh Yeârusalem vaø vieäc phoøng thuû xung quanh cuõng seõ ñöôïc chi vaøo vieäc xaây caát töôøng thaønh Yeârusalem vaø vieäc phoøng thuû xung quanh cuõng seõ ñöôïc quó cuûa hoaøng trieäu ñaøi thoï, cuõng nhö nhöõng khoûan chi vaøo vieäc xaây caát töôøng thaønh ôû Yuñeâ".

 

Ñeâmeâtrius thieät maïng

46 Khi Yoânatan vaø daân nghe caùc lôøi aáy, hoï khoâng tin cuõng khoâng tieáp nhaän, vì hoï nhôù ñeán nhöõng söï lôùn lao (Ñeâmeâtrius) ñaõ gaây ra trong Isarel vaø oâng ñaõ baùch haïi hoï theá naøo. 47 Vaø hoï ñaõ thieân veà phía Alexanñroâ vì oâng ñaõ xöôùng ra nhöõng lôøi oân hoøa tröôùc; vaø hoï ñaõ laø ñoàng minh cuûa oâng moïi ngaøy. 48 Vua Alexanñoâ thu thaäp binh löïc huøng haäu vaø haï traïi ñoái dieän vôùi Ñeâmeâtrius. 49 Hai vua ñaõ giao chieán, vaø ñaïo binh cuûa (Alexanñroâ) ñaõ vôõ chaïy. (Ñeâmeâtrius ) ñuoåi theo vaø thaéng theá treân chuùng. 50 OÂng ñaõ thuùc quaân chieán ñaáu maõnh lieät maõi cho ñeán khi maët trôøi laën. Nhöng Ñeâmeâtrius ñaõ thieät maïng chính ngaøy hoâm aáy.

 

Hoân nhaân cuûa Alexanñroâ Balas.

Yoânatan ñöôïc troïng ñaõi

51 Alexanñroâ ñaõ sai xöù ñeán vôùi Ptoâleâmeâ vua Ai Caäp, ñeå noùi nhöõng lôøi naøy: "52 Bôûi chaêng toâi trôû veà ñeá quoác cuûa toâi; ñaõ ngoài treân ngai toå tieân toâi vaø naém ñöôïc quyeàn bính; toâi ñaõ ñaùnh baïi Ñeâmeâtrius vaø baù chuû ñöôïc xöù chuùng toâi. 53 Toâi ñaõ giao chieán vôùi haén vaø haén ñaõ bò thaûm baïi cuøng vôùi ñaïo binh cuûa haén vaø chuùng toâi ñaõ ngöï ngai vöông quyeàn cuûa haén. 54 Vaäy nay ta haõy keát thaân vôùi nhau vaø nay xin ngaøi gaû cho toâi leänh nöõ cuûa ngaøi, vaø toâi seõ laøm reå cuûa ngaøi, toâi seõ coù sính leã haàu ngaøi vaø coâng chuùa moät caùch xöùng ñaùng".

55 Vua Ptoâleâmeâ hoài aâm raèng: "Thaät laø ngaøy haïnh phuùc, ngaøy ngaøi taùi hoài queâ cha ñaát toå vaø leân ngöï ngai ñeá quoác toå tieân. 56 Nay toâi seõ thi haønh theo quí thö; nhöng xin ngaøi ñoùn gaëp toâi ôû Ptoâleâmai, ngoõ haàu chuùng ta ñöôïc gaëp maët nhau vaø toâi xin laøm nhaïc phuï cuûa ngaøi nhö ngaøi ñaõ ngoû yù".

57 Ptoâleâmeâ ñaõ rôøi Aicaäp, oâng vaø Kleâoâpatra con gaùi cuûa oâng vaø ñeán Ptoâleâmai naêm 162. 58 Vua Alexanñroâ ra nghinh ñoùn oâng vaø oâng ñaõ phoái hieäp Kleâoâpatra con gaùi oâng vôùi Alexanñroâ; vaø (Alexanñroâ) ñaõ cöû haønh leã cöôùi ôû Ptoâleâmai cöïc kì troïng theå xöùng vôùi nhöõng baäc vua chuùa. 59 Vua Alexanñroâ vieát thö môøi Yoânatan ñeán gaëp oâng. 60 Yoânatan long troïng traåy ñi Ptoâleâmai, ra maét hai vua vaø ñaõ bieáu caùc vua vaø caùc thaân höõu cuûa hoï, naøo baïc naøo vaøng vôùi nhieàu taëng vaät, vaø laøm hai vua haøi loøng. 61 Coù nhöõng ñöùa voâ laïi, ñoà oân dòch trong Israel huøa raäp vôùi nhau choáng laïi oâng maø caùo toäi oâng, nhöng nhaø vua khoâng theøm ñieám xæa. 62 Nhaø vua truyeàn côûi aùo cuõ cuûa Yoânatan vaø maëc cho oâng y phuïc caåm ñieàu; vaø ngöôøi ta ñaõ thi haønh nhö theá. 63 Vua cho oâng cuøng ngoài vôùi mình vaø truyeàn cho caùc quan chöùc nhaø vua: "Haõy ra giöõa thaønh vôùi ngaøi vaø rao laø khoâng ai ñöôïc kieän caùo ngaøi veà baát cöù vieäc gì. Ñöøng coù ai daùm phieàn nhieãu ngaøi vì baát cöù lyù do gì". 64 Nhöõng keû muoán toá caùo oâng, khi thaáy vinh döï oâng ñöôïc, nhö ñaõ rao truyeàn, vaø chính oâng ñöôïc vaän y phuïc caåm ñieàu, thì hoï ñeàu boû troán heát. 65 Vua ñaõ ban cho oâng vinh döï, ñaõ lieät oâng vaøo haøng ñeä nhaát thaân höõu vaø ñaët oâng laøm laõnh binh vaø söù quaân. 66 Yoânatan ñaõ trôû veà Yeârusalem bình an, vui möøng.

 

Ñeâmeâtrius II, Apoâlloânius vaø Yoânatan

67 Naêm 165, Ñeâmeâtrius, con cuûa Ñeâmeâtrius boû ñaûo Kreâta maø veà queâ cha ñaát toå. 68 Vua Alexanñroâ nghe tin thì lo buoàn quaù ñoåi, vaø oâng ñaõ trôû veà Antioâkia. 69 Ñeâmeâtrius y chuaån cho Apoâlloânius cai vuøng Koileâ-Syri. OÂng naøy chieâu moä moät ñaïo binh lôùn vaø ñeán haï traïi ôû Yamnia vaø sai ngöôøi ñeán vôùi thöôïng teá Yoânatan:

"70 Ngöôi laø ngöôøi ñoäc nhaát daáy leân choáng laïi chuùng ta, vaø vì ngöôi, ta ñaõ bò cöôøi cheâ, sæ nhuïc. Taïi sao ngöôi cöù yû theá phaù haïi ta treân xoù nuùi? 71 Vaät nay neáu ngöôi caäy ñöôïc vaøo binh löïc cuûa ngöôi thì haõy xuoáng ñoàng baèng vôùi chuùng ta vaø seõ cuøng thöû söùc nhau ôû ñoù, vì ta coù binh löïc caùc thaønh theo ta. 72 Haõy hoûi maø hoïc cho bieát ta laø ai, vaø nhöõng ngöôøi khaùc trôï löïc cho ta laø ai; hoï noùi: Caùc ngöôi chaân khoâng ñöùng vöõng ñöôïc tröôùc maët chuùng ta, vì ñaõ hai laàn toå tieân caùc ngöôi ñaõ thaùo lui vôõ chaïy ngay trong hoï, 73 vaø baây giôø ngöôi seõ khoâng taøi naøo cöï laïi ñöôïc vôùi kî maõ vaø binh löïc nhö theá naøy nôi ñoàng baèng, nôi khoâng coù ñaù coù soûi, hay xoù naøo ñeå maø troán".

74 Khi nghe caùc lôøi leõ cuûa Apoâlloânius, Yoânatan böùt röùt trong trí, oâng ñaõ choïn moät vaïn quaân vaø xuaát chinh khoûi Yeârusalem; Simon, anh oâng, ñaõ ñi gaëp oâng ñeå tieáp vieän. 75 OÂng ñaõ haï traïi ñaùnh Yoppeâ; daân trong thaønh ñoùng coång laïi, vì taïi Yoppeâ coù ñoàn canh cuûa Apoâlloânius; vaø ngöôøi ta ñaõ ñaùnh Yoppeâ. 76 Hoaûng sôï, daân trong thaønh ñaõ môû coång, vaø Yoânatan ñaõ laøm chuû Yoppeâ. 77 Apoâlloânius nghe tin, thì ñieàu ñoäng ba ngaøn kî maõ vaø moät ñaïo binh ñoâng ñaûo vaø oâng ñaõ ñi veà höôùng Azoâtoâ, döôøng nhö muoán baêng qua, vaø moät traät oâng tieán vaøo ñoàng baèng vì oâng coù moät ñaïo kî binh ñoâng ñaûo vaø oâng caäy vaøo ñoù. 78 Yoânatan ñuoåi theo sau, höôùng ñeán Azoâtoâ, vaø hai ñaïo binh ñaõ giao chieán. 79 Apoâlloânius ñaõ ñeå laïi moät ngaøn kî binh naáp sau hoï. 80 Yoânatan bieát coù oå phuïc kích ñaèng sau mình; quaân phuïc kích ñaõ vaây ñaïo binh cuûa oâng vaø baén teân vaøo daân töø saùng cho ñeán chieàu. 81 Nhöng daân ñaõ ñöùng vöõng choáng laïi theo nhö Yoânatan ñaõ ra leänh; vaø ngöïa cuûa chuùng ñaõ meät moûi. 82 Simon keùo quaân cuûa mình ñeán vaø xoâng ñaùnh haøng nguõ ñòch; vì ñoäi kî binh ñaõ nhoaøi roài; chuùng ñaõ bò oâng ñaùnh baïi, phaûi taåu thoaùt. 83 Ñoäi kî binh ñaõ chaïy töù taùn trong ñoàng baèng; vaø chuùng ñaõ troán ñeán Azoâtoâ maø vaøo Bet-Ñagoân, am thôø cuûa chuùng ñeå thoaùt maïng. 84 Yoânatan cho phoùng hoûa Azoâtoâ vaø caùc thaønh xung quanh, thu laáy chieán phaåm, roài oâng ñaõ phoùng hoûa ñeàn thôø Ñagoân vaø nhöõng ngöôøi troán trong ñoù. 85 Nhöõng ngöôøi ñaõ cheát, göôm ñaâm, cuøng nhöõng keû ñaõ bò cheát thieâu leân ñeán taùm ngaøn ngöôøi. 86 Boû ñoù ra ñi, Yoânatan ñeán haï traïi beân Asscaloân; daân trong thaønh ra nghinh ñoùn oâng raát troïng theå. 87 Ñoaïn Yoânatan cuøng vôùi thuoäc haï trôû veà Yeârusalem, mang theo nhieàu chieán phaåm. 88 Khi vua Alexanñroâ nghe bieát caùc ñieàu aáy, thì oâng caøng ban theâm nhieàu vinh döï cho Yoânatan. 89 OÂng gôûi taëng Yoânatan moùc baøo baèng vaøng nhö coù leä ban taëng cho nhöõng hoaøng thaân; oâng cuõng ban taëng Akkaroân vaø taát caû ñòa haït thaønh aáy cho (Yoânatan) laøm laõnh thoå.

 

Trôû veà Muïc Luïc Kinh Thaùnh Cöïu Öôùc

 


Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page