Back
to Radio Veritas Asia Home Page
Toøa Thaùnh
boå nhieäm caùc giaùm muïc cho caùc
giaùo phaän Vieät Nam
HÑGM AÂu Chaâu thaûo
luaän veà caùc giaùo phaùi
Caritas Nhaät quyeân goùp 100
trieäu Yen trong Muøa Chay
Bia kyû nieäm nôi sinh cuûa
Meï Teâreâsa
Ñöùc Thöôïng
Phuï Alexis II muoán ñöôïc gaëp
gôõ vôùi ÑTC
ÑTC tieáp Toång Thoáng
Coäng Hoøa Burundi
ÑTC tieáp caùc giaùm
muïc Hoa Kyø ñeán vieáng Toøa Thaùnh
Khoùa Hoïp khoaùng ñaïi
cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà
Y Teá
Toøa Thaùnh boå nhieäm caùc giaùm muïc cho caùc giaùo phaän Vieät Nam.
Tin Vatican (RG 9/3/98): Thöù Hai 9/03/98, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ boå nhieäm nhöõng vò sau ñaây cho caùc giaùo phaän taïi Vieät Nam:
1. Ñöùc Hoàng Y Phaoloâ Giuse Phaïm Ñình Tuïng, Toång Giaùm Muïc Haø Noäi, ñöôïc boå nhieäm kieâm chöùc vuï Giaùm Quaûn Toâng Toøa Giaùo Phaän Laïng Sôn. Ñöùc Giaùm Muïc Laïng Sôn hieän nay laø Ñöùc Cha Vinh Sôn Phaïm Vaên Duï, 76 tuoåi, nhöng vì beänh naëng phaûi ngoài xe laên, neân khoâng theå thi haønh taùc vuï muïc vuï ñöôïc.
2. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Steâphanoâ Nguyeãn Nhö Theå, 63 tuoåi, töø naêm 1994 ñeán nay laø giaùm quaûn toâng toøa Hueá, nay ñöôïc boå nhieäm laøm Toång Giaùm Muïc chính toøa cuûa cuøng toång giaùo phaän Hueá.
3. Ñöùc Giaùm Muïc Phoù Myõ Tho, Ñöùc Cha Gioan Bao-ti-xi-ta Phaïm Minh Maãn, 64 tuoåi, ñöôïc boå nhieäm laøm Toång Giaùm Muïc Toång Giaùo Phaän Saøi Goøn.
Coøn nhöõng boå nhieäm giaùm muïc cho caùc giaùo phaän Höng Hoùa, Buøi Chu, Phuù Cöôøng, Ñaø Naüng, chöa ñöôïc giaûi quyeát. Nhöng phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh ghi nhaän thaùi ñoä côûi môû cuûa Ban Toân Giaùo Chính Phuû Vieät Nam ñoái vôùi nhöõng ñeà nghò môùi cuûa Toøa Thaùnh lieân quan ñeán nhöõng giaùo phaän treân. Vieäc boå nhieäm vò Toång Giaùm Muïc Phoù Haø Noäi cuõng ñaõ ñöôïc ñaët ra. Toøa Thaùnh hy voïng trong töông lai gaàn ñaây seõ nhaän ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Nhaø Nöôùc Vieät Nam.
Caùch rieâng, ba boå nhieäm vöøa noùi treân, cho caùc giaùo phaän: Laïng Sôn, Hueá vaø Saøi Goøn, laø keát quaû cuûa cuoäc ñoái thoaïi cuoái thaùng 2/98 vöøa qua, giöõa phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh vaø Chính Phuû Vieät Nam. Moät caùch ñaëc bieät trong nhöõng ngaøy vöøa qua, nhieàu cô quan truyeàn thoâng quoác teá ñaõ chuù yù theo doûi vaø loan tin tröôùc veà vieäc boå nhieäm Vò Toång Giaùm Muïc cho Toång Giaùo Phaän Saøi Goøn; bieán coá naày keát thuùc giai ñoaïn caêng thaúng laâu daøi giöõa Toøa Thaùnh Vatican vaø Nhaø Nöôùc Vieät Nam, töø naêm 1975 ñeán nay, baét ñaàu vôùi vieäc Toøa Thaùnh boå nhieäm Ñöùc Cha Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, luùc ñoù giaùm muïc Nha Trang, laøm Toång Giaùm Muïc Phoù vôùi quyeàn keá vò taïi Toång Giaùo Phaän Saøi Goøn. Chính Quyeàn coäng saûn Vieät Nam ñaõ töø choái maïnh meõ vieäc boå nhieäm treân vaø ñaõ baét tuø, roài chæ ñònh quaûn thuùc Ñöùc Toång Thuaän trong voøng 13 naêm. Söï caêng thaúng naày maëc theâm khía caïnh môùi vaøo naêm 1993, khi Toøa Thaùnh boå nhieäm Ñöùc Cha Nicoâla Huyønh Vaên Nghi, giaùm muïc Phan Thieát, veà laøm giaùm quaûn toâng toøa Toång Giaùo Phaän Saøi Goøn, vì Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phaoloâ Nguyeãn Vaên Bình luùc ñoù bò laâm beänh naëng. Chính Quyeàn coäng saûn Vieät Nam cuõng khoâng nhaän vieäc boå nhieäm naày, vaø ñaõ nhieàu laàn töø choái lôøi giaûi thích vaø ñeà nghò môùi cuûa Toøa Thaùnh. Chæ trong laàn ñoái thoaïi vaøo cuoái thaùng Hai 1998 vöøa qua, Nhaø Nöôùc Vieät Nam môùi ñoàng thuaän vôùi quyeát ñònh cuûa Toøa Thaùnh, boå nhieäm Ñöùc Cha Phoù Myõ Tho, Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn, veà laøm Toång Giaùm Muïc Saøi Goøn. Haûng tin Coâng Giaùo Quoác Teá, APIC, ñaõ nhìn vieäc boå nhieäm naày nhö laø khôûi ñaàu cuûa moät giai ñoaïn môùi trong moái lieân laïc giöõa Toøa Thaùnh vaø Chính Quyeàn Vieät Nam. Nhaät baùo Phaùp coù teân laø "Thaäp Töï" (La Croix) soá phaùt haønh ngaøy 4 thaùng 3/98, ñaõ goïi ñaây laø moät keát thuùc cuoäc khuûng hoaûng daøi hôn 20 naêm giöõa Haø Noäi vaø Vatican.
Ñöôïc haûng tin quoác teá cuûa Boä Truyeàn Giaùo Fides phoûng vaán, lieàn sau khi nhaän ñöôïc ñieän vaên cuûa Ñöùc Hoàng Y Tomko, hoâm thöù Baûy vöøa qua, muøng 7 thaùng 3/1998, Ñöùc Taân Toång Giaùm Muïc Saøi Goøn ñaõ cho bieát caûm töôûng nhö sau:
"Toâi raát xuùc ñoäng tröôùc vieäc ÑTC ñaõ boå nhieäm toâi vaøo moät chöùc vuï môùi. Ñoàng thôøi toâi lo laéng vaø hoài hoäp nhieàu khi ñöôïc trao phoù moät traùch nhieäm naëng neà vaø lôùn lao nhö vaäy. Toâi ñaõ caàu nguyeän vaø suy tö raát nhieàu. Ñöôøng höôùng muïc vuï cuûa toâi phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi Coâng Ñoàng Vatican 2, bôûi thö cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam naêm 1980 vaø bôûi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc rieâng veà AÙ Chaâu. Toâi coi troïng truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi. Caàn phaûi coù thôøi gian nghieân cöùu thöïc taïi taïi caùc giaùo xöù, caàn trao ñoåi vaø goùp yù kieán roäng raõi trong giaùo phaän, ñeå thaáy ñöôïc caùi gì caàn giöõ laïi, caùi gì caàn caäp nhaät. Toâi muoán coù moät Hoäi Nghò Giaùo Phaän, nhö nhieàu giaùo phaän treân theá giôùi ñaõ laøm. Chöông trình döï ñònh thì nhieàu, nhöng thöïc hieän ñöôïc hay khoâng, ñoù môùi laø vaán ñeà."
Ngoaøi vieäc baøn veà vaán ñeà boå nhieäm caùc giaùm muïc, phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh do Ñöùc OÂng Celestino Migliore höôùng daãn ñeán Vieät Nam vaøo cuoái thaùng 2 vöøa qua, coøn trao ñoåi vôùi Ban Toân Giaùo cuûa Chính Phuû Vieät Nam, veà nhöõng vaán ñeà ñaõ ñöôïc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät nam neâu leân nhieàu laàn trong caùc thô Kieán Nghò gôûi leân chính phuû Vieät Nam.
Traû lôøi cho caâu hoûi cuûa ñaëc phaùi vieân ñaøi Vatican, anh Roberto Piermarini, veà nhöõng khoù khaên maø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Vieät nam coøn ñang gaëp phaûi, Ñöùc OÂng Migliore ñaõ cho bieát nhö sau:
"Ñoù laø nhöõng khoù khaên maø caùc giaùm muïc Vieät Nam ñaõ baøy toû trong böùc thô gôûi cho OÂng Thuû Töôùng Chính Phuû Vieät Nam, sau khoùa hoïp khoaùng ñaïi vöøa qua. Caùc giaùm muïc Vieät Nam ñaõ muoán noùi vôùi caùc vò caàm quyeàn raèng: coäng ñoaøn Coâng Giaùo theo con soá chæ ñöôïc 10 phaàn traêm daân soá; coäng ñoaøn naày khoâng coù nhöõng phöông tieän to lôùn, nhöng coù nhöõng giaù trò quan troïng vaø nhöõng nguoàn naêng löïc ñeå phuïc vuï cho xaõ hoäi trong nhöõng laõnh vöïc coå voõ phaùt trieån tinh thaàn vaø nhaân baûn, trong laõnh vöïc huaán luyeän con ngöôøi vaø trôï giuùp xaõ hoäi; coäng ñoaøn giaùo hoäi Vieät Nam naày khoâng chôø ñôïi ñieàu gì khaùc hôn laø ñöôïc töï do toå chöùc ñeå coù theå vaän duïng coâng vieäc phuïc vuï cuûa mình cho xaõ hoäi."
Veà nhöõng khoù khaên naøo caàn giaûi quyeát, ñeå Toøa Thaùnh vaø Vieät Nam thieát laäp lieân laïc ngoaïi giao vôùi nhau, thì Ñöùc OÂng Migliore cho bieát quan ñieåm cuûa mình nhö sau:
"Ñeå thieát laäp nhöõng quan heä ngoaïi giao, ngöôøi ta khoâng ñoøi buoäc phaûi giaûi quyeát xong taát caû nhöõng vaán ñeà coøn ñang vöôùng maéc. Nhöõng lieân laïc ngoaïi giao khoâng phaûi chæ laø ñieåm tôùi, maø coøn hay nhaát laø ñieåm khôûi haønh. Vôùi moái quan heä ngoaïi giao, ngöôøi ta noùi leân moät daáu hieäu maïnh meõ raèng hai beân coù theå ñeà caäp moät caùch xaây döïng ñeán nhöõng lieân laïc hoå töông, vöøa loaïi boû ñi nhöõng gì laø khoù khaên. Vôùi nhöõng lieân laïc ngoaïi giao, nhôø qua vieäc trao ñoåi nhöõng ñaïi dieän, hai beân neân coù ñöôïc phöông tieän öu tuyeån ñeå thoâng tin cho nhau moät caùch nhanh choùng vaø ñuùng thaät; vaø vieäc thoâng tin naày laø ñieàu quan troïng ñeå coù theå nuoâi soáng nhöõng töông quan toát vôùi nhau".
Hoäi Ñoàng caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÂu Chaâu thaûo luaän veà caùc giaùo phaùi.
Vienne - AÙo Quoác [Apic 9/03/98] - Hoäi Ñoàng caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÂu Chaâu cho raèng caùc giaùo phaùi khoâng maáy thònh haønh taïi AÂu Chaâu.
Trong moät phieân hoïp dieãn ra hoài cuoái tuaàn qua, hoäi ñoàng naøy ñaõ qui tuï caùc chuyeân gia ñeán töø 23 nöôùc taïi AÂu Chaâu ñeå thaûo luaän veà hieän töôïng caùc giaùo phaùi. Theo linh muïc Ales Opuruay, giaùo sö thaàn hoïc luaân lyù taïi Praha, Tieäp Khaéc, con soá tín ñoà caùc giaùo phaùi coå ñieån taïi caùc nöôùc Ñoâng AÂu khoâng gia taêng. Sau khi caùc cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå, söï thaønh coâng cuûa caùc giaùo phaùi ñaõ khoâng ñöôïc nhö caùc nhaø laõnh ñaïo caùc giaùo phaùi mong ñôïi.
Theo caùc chuyeân gia veà caùc giaùo phaùi, moät hieän töôïng môùi ngaøy caøng lan roäng taïi AÂu Chaâu, ñoù laø thöù toân giaùo khoâng caàn giaùo lyù ñang loâi keùo nhieàu ngöôøi, khi thì ñeán vôùi moät linh sö AÁn Giaùo, khi thì tìm ñeán moät trung taâm thieàn.
Linh muïc Aldo Giordano, toång thö kyù cuûa Hoäi Ñoàng caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÂu Chaâu nhaán maïnh raèng, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo khoâng caàn phaûi caïnh tranh vôùi caùc giaùo phaùi hay baát cöù nhoùm toân giaùo naøo. Nhieàu ngöôøi thôøi ñaïi ñang khao khaùt moät caâu giaûi ñaùp cho nhöõng vaán ñeà lôùn cuûa cuoäc soáng nhö ñau khoå, söï cheát vaø nhöõng giôùi haïn cuûa con ngöôøi. Söù ñieäp cuûa Tin Möøng tröôùc tieân mang laïi caâu giaûi ñaùp cho nhöõng vaán ñeà aáy. Tuy nhieân, ñeå mang laïi tính khaû tín cho söù ñieäp aáy, Giaùo Hoäi phaûi trôû thaønh moät nôi cuûa hy voïng vaø moät nôi trong ñoù coäng ñoàng coù theå trieån nôû.
Caritas Nhaät döï truø quyeân goùp 100 trieäu Yen trong Muøa Chay 1998.
(UCAN JA9456.0966 9/03/98) - Nhaät Baûn (Tokyo) - Caritas Nhaät Baûn döï truø seõ quyeân goùp ñöôïc khoaûng 100 trieäu Yen, töông ñöông vôùi 789 ngaøn Myõ Kim, trong chieán dòch coå ñoäng cuûa Muøa Chay 1998.
Ñöùc Cha Augustinoâ Junichi Nomura, Giaùm Muïc Nagoya, vaø laø chuû tòch Caritas Nhaät Baûn, ñaõ cho bieát nhö treân. Caritas Nhaät Baûn cuõng ñöôïc bieát vôùi teân laø UÛy Ban An Ninh Xaõ Hoäi cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nhaät. Ñöùc Cha Nomura cho bieát 70% toång soá tieàn quyeân goùp seõ ñöôïc phaân phoái cho caùc chöông trình töø thieän vaø baùc aùi ôû nöôùc ngoaøi, 30% coøn laïi seõ ñöôïc duøng trong caùc chöông trình trôï giuùp ngöôøi ngoaïi quoác cö truù taïi Nhaät, nhöõng ngöôøi trong giôùi bò beänh taâm thaàn, ly dò, taät nguyeàn, nghieän ma tuùy, ñoàng tính luyeán aùi vaø luoân caû nhöõng ngöôøi tuyeân boá mình laø phaù saûn.
Chieán dòch quyeân goùp Muøa Chay naêm nay mang teân laø "Haõy Laéng Nghe Tieáng Keâu Cöùu Cuûa Hoï". Ñöùc Cha Nomura keâu goïi caùc tín höõu Coâng Giaùo haõy quaûng ñaïi ra tay cöùu giuùp caùc anh chò em mình, nhöõng ngöôøi khoâng coøn khaû naêng vaø hy voïng, ñeå thay ñoåi hoaøn caûnh hieän taïi cuûa hoï. Trong naêm 1997, Caritas Nhaät ñaõ chi khoaûng 122 trieäu Yen, töùc laø cao hôn muïc tieâu cuûa naêm nay, cho caùc chöông trình baùc aùi cuûa toå chöùc. 84% soá tieàn naøy ñöôïc göûi tôùi caùc nöôùc AÙ Chaâu, Trung Ñoâng, Chaâu Phi, Chaâu Myõ Latinh, Albania vaø baéc Haøn laø quoác gia nhaän ñöôïc tieàn cöùu trôï cao nhaát.
Bia kyû nieäm nôi sinh cuûa Meï Teâreâsa.
(AFP 9/03/98) - Macedonia (Spopje) - Chuùa Nhaät 9/03/98, thuû töôùng Macedonia, oâng Branko Crvenkovski ñaõ khaùnh thaønh bia kyû nieäm nôi sinh quaùn cuûa Meï Teâreâsa thaønh Calcutta. Bia kyû nieäm naøy ñöôïc ñaët taïi Skopje, hieän laø thuû ñoâ cuûa Macedonia, vaø laø nôi Meï Teâreâsa ra ñôøi vaøo naêm 1910.
Khoaûng moät ngaøn ngöôøi ñaõ tham döï leã khaùnh thaønh naøy. Trong baøi dieãn vaên ngaén, thuû töôùng cuûa Macedonia ca ngôïi vò saùng laäp doøng Caùc Nöõ Töû Thöøa Sai Baùc AÙi, trong tö caùch laø moät ngöôøi con cuûa Skopje. Suoát cuoäc ñôøi cuûa Meï laø moät cuoäc haønh trình vaø cuoái cuøng Meï ñaõ tìm ra ñöôïc caên nhaø cuûa mình laø AÁn Ñoä. Vaø qua taám loøng toát laønh vaø göông taän tuïy hy sinh phuïc vuï ngöôøi ngheøo. Meï cuõng ñaõ tìm ñöôïc choã cuûa mình trong traùi tim cuûa taát caû moïi ngöôøi treân theá giôùi.
Ñöùc Thöôïng Phuï Alexis II baøy toû mong muoán ñöôïc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Thaùnh Cha.
Mascôva [Apic 9/03/98] - Ñöùc Thöôïng Phuï Alexis II, thuû laõnh cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Nga, baøy toû mong öôùc ñöôïc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Thaùnh Cha.
Trong moät tuyeân ngoân ñöôïc coâng boá tröôùc baùo chí hoài cuoái tuaàn qua, Ñöùc Thöôïng Phuï Alexis II cho bieát coâng vieäc chuaån bò cho cuoäc gaëp gôõ thöôïng ñænh giöõa Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng ñang ñöôïc tieán haønh. Tuy nhieân vò Thöôïng Phuï Mascôva ñöa ra ñieàu kieän theo ñoù, trong cuoäc gaëp gôõ, caû hai Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng ñeàu phaûi ñoàng thanh keát aùn vieäc chieâu duï tín ñoà. Vò thuû laõnh cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Nga than phieàn raèng hieän töôïng chieâu duï tín ñoà vaãn ñang dieãn ra taïi Ukraine, Baïch Nga vaø Nga.
Vaán ñeà caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo theo nghi leã Hy Laïp taïi Ñoâng AÂu hieän vaãn coøn laø ñieåm baát ñoàng giöõa Giaùo Hoäi Chính Thoáng vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Alexis II ñaõ ñöôïc döï truø töø nhieàu naêm qua, nhöng luoân gaëp trôû ngaïi vaøo giôø cuoái.
ÑTC tieáp Toång Thoáng Coäng Hoøa Burundi.
Vatican - 9.03.98 - Saùng thöù Hai 9.03.98, trong Ñeàn Vatican, ÑTC tieáp Toång Thoáng Coäng Hoøa Burundi, oâng Pierre Buyoya, phu nhaân vaø ñoaøn tuøy tuøng. Sau cuoäc tieáp kieán, Tieán Só Navarro Valls, Giaùm Ñoác Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh, cho phoå bieán thoâng caùo sau ñaây:
"Hoâm nay, thöù Hai 9 thaùng 3 naêm 1998, ÑTC tieáp rieâng Trung Taù Pierre Buyoya, Toång Thoáng Coäng Hoøa Burundi. Sau ñoù, Toång Thoáng ñaõ ñeán vieáng thaêm Ñöùc Hoàng Y Angelo Sodano, Quoác Vuï Khanh". Thoâng caùo vieát tieáp: "Trong cuoäc gaëp gôõ, tình hình hieän nay taïi Burundi vaø trong mieàn caùc Hoà Lôùn ñaõ ñöôïc cöùu xeùt. Trong dòp naøy Vò Thöôïng khaùch ñöôïc baûo ñaûm veà söï lo laéng lieân læ cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi coâng cuoäc phuïc höng daân söï vaø tinh thaàn cuûa xöù sôû Burundi, baèng vieäc öôùc mong moät söï hoøa giaûi saâu xa caùc taâm hoàn, trong söï taùi daán thaân tieán ñeán hoøa hôïp quoác gia". Thoâng caùo keát thuùc: "Veà vaán ñeà tröøng phaït hieän ñang gaây neân tai haïi cho nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc beânh vöïc hôn caû trong daân chuùng, Toøa Thaùnh seõ tieáp tuïc löu yù ñeå vuôït qua nhöõng bieän phaùp naøy".
Burundi tröôùc ñaây döôùi quyeàn baûo hoä cuûa Bæ Quoác. Trôû thaønh quoác gia ñoäc laäp naêm 1966, nhöng ngay töø nhöõng naêm ñaàu ñôøi soáng quoác gia bò ghi daáu baèng nhieàu vuï ñaûo chính. Naêm 1976, Ñaïi taù Jean Baptiste Bagaza leân naém chính quyeàn. Naêm 1984 oâng bò truaát pheá bôûi moät Hoäi ñoàng quaân söï. Hoäi doàng naøy cuõng bò laät ñoå naêm 1990. Naêm 1992 Hieán Phaùp môùi ñöôïc coâng boá; hy voïng tieán ñeán moät theå cheá daân chuû: Quoác hoäi laøm luaät vaø Toång Thoáng do daân baàu naém giöõ quyeàn haønh phaùp. Naêm 1993, cuoäc baàu cöû töï do vôùi söï tham döï cuûa caùc ñaûng phaùi chính trò khaùc nhau: OÂng Melchiore Ndadaye, ngöôøi Hutu, thuoäc Maët Traän Daân Chuû Burundi thaéng cöû vaø Pierre Buyoya, ngöôøi Tutsi, thuoäc Lieân Hieäp Tieán Boä Quoác Gia, thaát baïi. Ñeán thaùng 10 naêm 1993, Toång Thoáng Ndadaye bò saùt haïi: moät vuï saùt haïi ñaõ ñöôïc tính toaùn vaø do giôùi laõnh ñaïo Tutsi thöïc hieän. Töø ñoù, vuï dieät chuûng giöõa hai saéc toäc Hutu vaø Tutsi khôûi söï vôùi töøng ngaøn, töøng ngaøn naïn nhaân vaø vôùi hôn moät trieäu daân cö tò naïn.
Naêm 1994, OÂng Cyprien Ntaryamira, ngöôøi Hutu, leân theá vò oâng Ndadaye, tìm con ñöôøng hoøa giaûi vôùi phe ñoái laäp Tutsi (coù teân goïi laø Lieân Hieäp Tieán Boä Quoác Gia). OÂng naøy cuõng bò saùt haïi cuøng vôùi baïn ñoàng nghieäp Habyarimana, toång thoáng coäng hoøa Rwanda. Caùc vuï dieät chuûng lan traøn taïi Rwanda. Thaùng 10 naêm 1994, oâng Sylvestre Nibantunganya, ngöôøi Hutu, giöõ chöùc toång thoáng laâm thôøi, laäp chính phuû lieân hieäp Tutsi vaø Hutu, moät coá gaéng ñaùng ca ngôïi, nhöng oâng khoâng ñöôïc söï uûng hoä noäi boä, taïo neân moät tình hính haàu nhö khoâng coù quyeàn bính quoác gia nöõa. Trung Taù Pierre Buyoya, duøng vuõ löïc leân thay theá oâng Nibantunganya thaùng 7 naêm 1996. Haønh ñoäng cuûa OÂng bò nhieàu quoác gia Chaâu Phi phaûn ñoái vaø sau ñoù ít ngaøy taïi Arusha, caùc quoác gia naøy tuyeân boá tröøng phaït kinh teá. Vieäc tröøng phaït naøy gaây neân caûnh ñoùi khoå cho 6 trieäu daân cö Burundi, haàu heát laøm ngheà noâng. Taïi hai thaønh phoà thuoäc mieàn nam Burundi: Murago vaø Minago, coù töøng ngaøn ngöôøi bò naïn ñoùi. Theo öôùc tính cuûa Chöông trình thöïc phaåm theá giôùi, thì moãi ngaøy coù khoaûng 20 ngöôøi cheát ñoùi. Tieáng keâu thaát voïng cuûa hoï khoâng thaáu tai caùc nöôùc giaàu thònh Taây Phöông.
ÑTC tieáp caùc giaùm muïc Hoa Kyø ñeán Roma vieáng Toøa Thaùnh ("Ad Limina").
Vatican - 9.03.98 - Saùng thöù Hai 9.03.98, ÑTC tieáp caùc giaùm muïc Hoa Kyø ñeán Roma "Ad Limina". Ñaây laø nhoùm thöù hai cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa Kyø do Ñöùc Hoàng Y Anthony Bevilacqua, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Philadelphia, höôùng daãn. Ngoaøi Ñöùc Hoàng Y, ÑTC coøn tieáp hai vò giaùm muïc khaùc cuøng vôùi caùc giaùm muïc phuï taù cuûa caùc ngaøi. Nhoùm tröôùc ñaây thuoäc Bang New York, do Ñöùc Hoàng Y John O'Connor, Toång Giaùm Muïc New York, höôùng daãn.
ÑTC tieáp caùc vò tham döï Khoùa Hoïp khoaùng ñaïi cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Y Teá.
Vatican - 9.03.98 - Saùng thöù Hai 9/03/98, ÑTC tieáp caùc vò tham döï Khoùa Hoïp khoaùng ñaïi laàn thöù boán cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà muïc vuï caùc nhaân vieân Y Teá, ñöôïc khai maïc thöù Hai moàng 9/03/98 vaø beá maïc vaøo thöù Tö tôùi ñaây 11 thaùng 3/98.
Trong dieãn vaên, ÑTC baøy toû lo laéng veà nhieàu hình thöùc vi phaïm khaùc nhau ñeán söï soáng con ngöôøi. Ngaøi noùi: "Vieäc caäy döïa vaøo theá löïc, vieäc baïo haønh, chieán tranh, naïn a phieán, nhöõng vuï baét coùc ngöôøi, vieäc khai tröø caùc ngöôøi di cö, tò naïn, naïn phaù thai, vieäc laøm cho cheát eâm dòu... laø nhöõng vi phaïm ñeán söï soáng, do saùng kieán cuûa loaøi ngöôøi. Nhöõng yù thöùc heä ñoäc taøi haï giaù con ngöôøi ñeán möùc ñoä nhö moät ñoà vaät, moät duïng cuï, baèng vieäc chaø ñaïp vaø vi phaïm caùc quyeàn caên baûn, baèng vieäc lôïi duïng söï soáng nhaân danh cuûa moät tham voïng khoâng möùc ñoä veà thoáng trò, boùp meùo nhöõng öôùc mong vaø hy voïng, baèng vieäc gia taêng nhöõng lo laéng vaø ñau khoå".
ÑTC giaûi thích quan nieäm veà söùc khoûe khoâng chæ giôùi haïn vaøo vieäc khoâng coù beänh taät hay nhöõng gì baát ñieàu hoøa cuûa caùc cô quan. Söùc khoûe bao haøm taát caû con ngöôøi: theå xaùc, taâm lyù vaø thieâng lieâng. Trong moät theå thöùc naøo ñoù, söùc khoûe goàm caû söï thích hôïp vôùi moâi tröôøng trong ñoù con ngöôøi sinh soáng vaø hoaït ñoäng. Vì theá, vieäc coå voõ thöïc hieän taát caùc muïc tieâu cuûa Cô quan coøn treû trung naøy (töùc Hoäi Ñoàng Y Teá), do chính ÑTC laäp ra caùch ñaây 13 naêm, vieäc baûo veä phaåm giaù con ngöôøi trong ñôøi soáng theå xaùc vaø tinh thaàn, vieäc thaêng tieán hoïc hoûi vaø nghieân cöùu, vieäc thuùc ñaåy tieán ñeán nhöõng ñöôøng loái chính trò töông xöùng veà Y Teá vaø vieäc linh hoaït muïc vuï taïi caùc beänh vieän... taát caû caùc muïc tieâu naøy ñeàu nhaèm "phuïc vuï söï soáng con ngöôøi".
Ngoaøi ra, ÑTC nhaán maïnh raèng "moïi haønh ñoäng giuùp ñôõ ngöôøi ñau yeáu, caû trong caùc cô caáu y teá toái taân hieän nay, cuõng nhö trong caùc cô caáu ñôn sô cuûa caùc quoâùc gia treân ñöôøng phaùt trieån, neáu ñöôïc laøm vôùi tinh thaàn ñöùc tin vaø vôùi söï teá nhò huynh ñeä, thì chuùng trôû neân moät haønh ñoäng toân giaùo".
Vieäc chöõa laønh caùc beänh nhaân, caùch rieâng, neáu ñöôïc thöïc hieän trong boái caûnh cuûa vieäc toân troïng con ngöôøi, khoâng chæ giôùi haïn vaøo trò phaùp y khoa hay giaûi phaãu, nhöng coøn nhaèm vaøo vieäc chöõa laønh toaøn dieän con ngöôøi, baèng vieäc ñem hoï trôû laïi söï ñieàu hoøa cuûa vieäc quaân bình beân trong, trôû laïi söï vui thích soáng, trôû laïi nieàm an vui cuûa tình yeâu vaø cuûa hieäp thoâng.
Trong phaàn cuoái baøi noùi chuyeän, ÑTC nhaéc laïi: "Muïc ñích chung laø vieäc toân troïng söï soáng cuûa moãi moät con ngöôøi: con ngöôøi naøy, duø coù nhöõng khuyeát ñieåm veà cô theå hay veà söï toaøn veïn cuûa theå xaùc, vaãn giöõ nguyeân veïn phaåm giaù con ngöôøi, moät phaåm giaù rieâng cuûa hoï".
Back
to Radio Veritas Asia Home Page