Toâng Huaán Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán
Vita Consecrata
Chöông I - Confessio Trinitatis
Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán Trong Nguoàn Maïch Maàu Nhieäm Ñöùc Ki-toâ Vaø Ba Ngoâi
Chöông II - Signum Fraternitatis
Ñôøi Thaùnh Hieán, Daáu Chæ Hieäp Thoâng Trong Giaùo Hoäi
Chöông III
Servitium Caritatis
Ñôøi Thaùnh Hieán Toû Baøy Tình Yeâu Thieân Chuùa Trong Theá Giôùi
Ñöôïc thaùnh hieán cho söù maïng
72. Theo hình aûnh Ñöùc Gieâ-su, Con yeâu daáu "maø Chuùa Cha ñaõ thaùnh hieán vaø sai ñeán theá gian" (Ga 10,36), nhöõng ngöôøi Thieân Chuùa goïi theo Ngöôøi, cuõng ñöôïc thaùnh hieán vaø sai ñeán theá gian ñeå baét chöôùc göông Ngöôøi vaø tieáp tuïc söù maïng cuûa Ngöôøi. Ñieàu naøy ñöôïc aùp duïng cho moïi moân ñeä noùi chung. Tuy nhieân, noù ñöôïc aùp duïng caùch rieâng cho nhöõng ai ñöôïc môøi goïi theo Chuùa Ki-toâ "saùt hôn" trong hình thöùc ñaëc thuø laø ñôøi thaùnh hieán vaø laáy Ngöôøi laøm "taát caû" cuûa ñôøi mình. Nhö vaäy, lôøi môøi goïi, ñoái vôùi hoï, bao haøm cam keát daâng hieán toaøn thaân cho söù maïng ; hôn nöõa, döôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, nguoàn goác moïi ôn goïi vaø moïi ñoaøn suûng, chính ñôøi thaùnh hieán trôû thaønh moät söù maïng, nhö caû cuoäc ñôøi Ñöùc Gieâ-su ñaõ laø moät söù maïng. Nhìn töø goùc ñoä ñoù, chuùng ta caøng thaáy roõ taàm quan troïng cuûa vieäc tuyeân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, giuùp cho con ngöôøi hoaøn toaøn töï do ñeå phuïc vuï Tin Möøng. Vì vaäy, phaûi khaúng ñònh raèng söù maïng laø thieát yeáu cho moïi tu hoäi, khoâng nhöõng cho nhöõng tu hoäi hoaït ñoäng toâng ñoà maø coøn cho caû nhöõng tu hoäi chieâm nieäm nöõa. Thaät vaäy, tröôùc khi ñöôïc theå hieän baèng nhöõng coâng vieäc beà ngoaøi, söù maïng coát ôû vieäc laøm cho chính Ñöùc Ki-toâ hieän dieän baèng chöùng taù baûn thaân. Ñoù laø thaùch ñoá, ñoù laø muïc ñích ñaàu tieân cuûa ñôøi thaùnh hieán ! Caøng ñeå cho mình ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Ñöùc Ki-toâ, ngöôøi taän hieán caøng laøm cho Ngöôøi hieän dieän vaø haønh ñoäng trong theá giôùi, ñeå cöùu ñoä nhaân loaïi.
Do ñoù, coù theå noùi raèng ngöôøi taän hieán "ñöôïc sai ñi" do chính söï thaùnh hieán cuûa mình, ngöôøi aáy laøm chöùng cho söù maïng theo lyù töôûng cuûa tu hoäi mình. Khi ñoaøn suûng saùng laäp tieân lieäu coù nhöõng hoaït ñoäng muïc vuï, hieån nhieân laø chöùng taù ñôøi soáng vaø chöùng taù hoaït ñoäng toâng ñoà hay thaêng tieán con ngöôøi ñeàu caàn thieát : caû hai ñeàu nhaèm laøm cho Ñöùc Ki-toâ hieän dieän, Ngöôøi laø Ñaáng vöøa ñöôïc thaùnh hieán cho vinh quang cuûa Chuùa Cha, vöøa ñöôïc sai ñeán vôùi theá gian nhaèm cöùu ñoä anh chò em mình (174).
Hôn nöõa, ñôøi tu laïi coøn tham gia vaøo söù maïng cuûa Ñöùc Ki-toâ baèng moät yeáu toá khaùc, rieâng cuûa mình, ñoù laø ñôøi soáng huynh ñeä trong coäng ñoaøn, höôùng veà söù maïng. Nhö vaäy, vieäc hieán daâng cho Chuùa Gieâ-su caøng ñi vaøo noäi taâm, caùch soáng coäng ñoaøn caøng ñaäm tình huynh ñeä, söï daán thaân vaøo söù maïng ñaëc thuø cuûa tu hoäi caøng haêng say, thì ñôøi tu caøng coù giaù trò toâng ñoà.
Phuïc vuï Thieân Chuùa vaø con ngöôøi
73. Ñôøi thaùnh hieán nhaän laõnh söù maïng ngoân söù laø nhaéc nhôû vaø phuïc vuï yù ñònh cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi loaøi ngöôøi, nhö ñöôïc Kinh Thaùnh loan baùo vaø nhö vieäc chaêm chuù ñoïc daáu chæ cuûa hoaït ñoäng Chuùa Quan Phoøng trong lòch söû cho thaáy. Ñoù laø keá hoaïch cuûa moät nhaân loaïi ñöôïc cöùu thoaùt vaø giaûi hoaø (x. Cl 2,20-22). Ñeå chu toaøn nhieäm vuï ñoù, nhöõng ngöôøi taän hieán phaûi coù moät kinh nghieäm saâu xa veà Thieân Chuùa vaø yù thöùc ñöôïc caùc thaùch ñoá cuûa thôøi ñaïi mình, khaùm phaù ra yù nghóa thaàn hoïc saâu xa cuûa chuùng, nhôø bieát bieän phaân vôùi söï trôï löïc cuûa Thaàn Khí. Thaät vaäy, trong nhöõng bieán coá lòch söû, thöôøng aån giaáu tieáng Thieân Chuùa môøi goïi laøm vieäc theo yù ñònh cuûa Ngöôøi, baèng vieäc quan taâm moät caùch naêng ñoäng vaø höõu hieäu tôùi nhöõng vaán ñeà cuûa thôøi ñaïi chuùng ta (175).
Nhö Coâng Ñoàng ñaõ noùi, vieäc bieän phaân caùc daáu chæ thôøi ñaïi phaûi ñöôïc thöïc hieän döôùi aùnh saùng cuûa Tin Möøng ñeå coù theå "giaûi ñaùp nhöõng thaéc maéc muoân thuôû cuûa con ngöôøi veà yù nghóa cuoäc soáng hieän taïi vaø mai haäu, cuõng nhö veà moái töông quan giöõa hai cuoäc soáng aáy" (176). Cho neân caàn môû taâm hoàn ñoùn nhaän nhöõng lôøi khuyeân baûo beân trong cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ngöôøi môøi goïi ñi saâu vaøo nhöõng yù ñònh cuûa Chuùa Quan Phoøng. Chuùa Thaùnh Thaàn keâu goïi caùc ngöôøi taän hieán ñöa ra nhöõng caâu giaûi ñaùp môùi cho nhöõng vaán ñeà môùi cuûa theá giôùi hoâm nay. Ñoù laø nhöõng lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa maø chæ nhöõng taâm hoàn quen tìm kieám yù muoán cuûa Thieân Chuùa môùi bieát ñoùn nhaän caùch trung tín vaø roài can ñaûm ñem ra thöïc thi, baèng nhöõng löïa choïn phuø hôïp vôùi ñoaøn suûng nguyeân thuyû vaø vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa hoaøn caûnh lòch söû cuï theå.
Tröôùc bao nhieâu vaán ñeà vaø nhöõng tình traïng khaån caáp ñoâi khi ra nhö gaây thieät haïi vaø ñe doaï ñôøi thaùnh hieán, nhöõng ngöôøi coù ôn goïi naøy khoâng theå khoâng caûm thaáy caàn phaûi daán thaân, mang theo trong loøng vaø trong lôøi caàu nguyeän nhöõng nhu caàu ña daïng cuûa toaøn theå theá giôùi, tuy vaãn hoaït ñoäng haêng say trong nhöõng laõnh vöïc haïn cheá bôûi ñoaøn suûng saùng laäp. Dó nhieân laø loøng nhieät thaønh toâng ñoà cuûa hoï phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi vieäc bieän phaân sieâu nhieân, bieát phaân bieät caùi gì ñeán töø Thaàn Khí vaø caùi gì nghòch vôùi Thaàn Khí (x. Gl 5,16 - 17,22 ; 1 Ga 4,6). Trung thaønh vôùi tu luaät vaø hieán chöông, söï bieän phaân phaûi ñöôïc thöïc hieän trong moái hieäp thoâng troïn veïn vôùi Giaùo Hoäi (177).
Nhö vaäy, ñôøi thaùnh hieán seõ khoâng chæ tìm ñoïc caùc daáu chæ thôøi ñaïi maø coøn goùp phaàn soaïn vaø ñem ra thi haønh nhöõng döï phoùng môùi cho vieäc truyeàn giaûng Phuùc AÂm ôû nhöõng hoaøn caûnh hieän taïi. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù ñöôïc laøm vôùi xaùc tín cuûa nieàm tin raèng Chuùa Thaùnh Thaàn bieát ñem laïi nhöõng giaûi ñaùp thích hôïp cho nhöõng vaán ñeà teá nhò nhaát. Veà vieäc naøy, neân nhôù ñieàu maø caùc baäc thaày veà hoaït ñoäng toâng ñoà vaãn daïy, ñoù laø phaûi tin caäy vaøo Thieân Chuùa nhö theå moïi söï ñeàu tuyø thuoäc vaøo Ngöôøi, vaø ñoàng thôøi phaûi heát mình hoaït ñoäng nhö theå taát caû tuyø thuoäc vaøo ta.
Söï coäng taùc trong Giaùo hoäi vaø linh ñaïo toâng ñoà
74. Taát caû moïi vieäc phaûi ñöôïc laøm trong hieäp thoâng vaø trong ñoái thoaïi vôùi nhöõng thaønh phaàn khaùc trong Giaùo Hoäi. Caùc thaùch ñoá cuûa söù maïng quan troïng ñeán noãi khoâng theå ñöông ñaàu höõu hieäu ñöôïc neáu khoâng coù söï hôïp taùc cuûa taát caû caùc thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi, khi bieän phaân cuõng nhö luùc haønh ñoäng. Caù nhaân khoù maø coù ñöôïc nhöõng caâu traû lôøi thích ñaùng ; traùi laïi nhöõng giaûi ñaùp coù theå naûy sinh töø choã so saùnh quan ñieåm, trao ñoåi. Caùch rieâng, söï hieäp thoâng tích cöïc giöõa caùc ñoaøn suûng khaùc nhau khoâng nhöõng laøm cho ñoâi beân theâm phong phuù maø coøn baûo ñaûm cho söù maïng theâm höõu hieäu. Kinh nghieäm nhöõng naêm vöøa qua xaùc nhaän roäng raõi raèng "ñoái thoaïi laø danh hieäu môùi cuûa ñöùc aùi" (178) nhaát laø ñöùc aùi soáng trong Giaùo Hoäi ; ñoái thoaïi giuùp cho thaáy nhöõng vaán ñeà trong nhöõng chieàu kích ñích thaät vaø khi phaûi ñöông ñaàu thì coù nhieàu cô may thaønh coâng nhaát. Nhôø vun troàng ñôøi soáng huynh ñeä, ñôøi thaùnh hieán laø moät kinh nghieäm ñaëc bieät veà ñoái thoaïi. Nhö vaäy noù coù theå goùp phaàn taïo neân moät baàu khí chaáp nhaän laãn nhau, trong ñoù caùc thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi, khi caûm thaáy con ngöôøi mình ñöôïc kính neå, seõ tôùi gaëp nhau caùch xaùc tín hôn trong söï hieäp thoâng cuûa Giaùo Hoäi, saün saøng nhaém tôùi söù maïng phoå quaùt lôùn lao.
Do ñoù, caùc tu hoäi daán thaân vaøo nhöõng hình thöùc phuïc vuï toâng ñoà khaùc bieät caàn phaûi vun troàng moät linh ñaïo vöõng chaéc veà haønh ñoäng, baèng caùch thaáy Thieân Chuùa trong moïi söï vaø moïi söï trong Thieân Chuùa. Thaät vaäy, "caàn phaûi bieát raèng neáu muoán soáng cho coù traät töï thì caàn bieát chuyeån töø ñôøi soáng hoaït ñoäng sang ñôøi soáng chieâm nieäm ; nhieàu khi cuõng neân töø ñôøi chieâm nieäm trôû laïi ñôøi soáng hoaït ñoäng, ñeå cho ngoïn löûa thaép leân trong taâm trí nhôø chieâm nieäm seõ toaû lan troïn veïn trong haønh ñoäng. Nhö theá ñôøi soáng hoaït ñoäng phaûi ñöa tôùi ñôøi soáng chieâm nieäm vaø töø ñoù ñôøi soáng chieâm nieäm, döïa treân nhöõng gì taâm trí chuùng ta ñaõ nhaän bieát, ñöa chuùng ta trôû laïi haønh ñoäng moät caùch chaéc chaén hôn" (179). Chính Ñöùc Gieâ-su ñaõ cho chuùng ta thaáy roõ laøm theá naøo ñeå coù theå soáng keát hôïp vôùi Chuùa Cha, ñoàng thôøi laïi coù moät ñôøi soáng vôùi nhieàu hoaït ñoäng toâng ñoà. Neáu khoâng lieân tuïc tìm kieám söï thoáng nhaát noùi treân thì luoân coù nguy cô bò suy suïp beân trong, hoang mang vaø chaùn naûn. Söï keát hôïp maät thieát giöõa chieâm nieäm vaø haønh ñoäng, ngaøy nay cuõng nhö ngaøy xöa, giuùp ngöôøi ta ñöông ñaàu vôùi nhöõng söù maïng khoù khaên nhaát.
I. Yeâu Thöông Tôùi Cuøng
Yeâu thöông vôùi traùi tim cuûa Ñöùc Ki-toâ
75. "Ngöôøi ñaõ yeâu thöông nhöõng keû thuoäc veà mình coøn ôû theá gian vaø Ngöôøi yeâu thöông hoï ñeán cuøng. Trong böõa aên toái, Ngöôøi ñöùng daäy [...] vaø baét ñaàu röûa chaân cho caùc moân ñeä vaø laáy khaên thaét löng maø lau" (Ga 13,1-2.4-5).
Trong khi röûa chaân, Ñöùc Gieâ-su heù cho thaáy Thieân Chuùa thöông yeâu con ngöôøi ñeán möùc ñoä naøo : nôi Ngöôøi, chính Thieân Chuùa ñaõ muoán phuïc vuï loaøi ngöôøi. Ñoàng thôøi, Ngöôøi maïc khaûi yù nghóa cuûa ñôøi soáng Ki-toâ höõu vaø taát nhieân cuûa ñôøi thaùnh hieán, ñoù phaûi laø moät ñôøi soáng yeâu thöông trao hieán, moät cuoäc ñôøi phuïc vuï cuï theå vaø quaûng ñaïi. Khi muoán theo chaân Con Ngöôøi, Ñaáng "ñaõ ñeán khoâng phaûi ñeå ñöôïc phuïc vuï nhöng ñeå phuïc vuï" (Mt 20,28), ñôøi thaùnh hieán coù moät lòch söû thaät daøi, vaø trong nhöõng thôøi kyø toát ñeïp nhaát cuûa lòch söû naøy, ngöôøi ta quen nhaän bieát ñôøi thaùnh hieán qua vieäc "röûa chaân" nghóa laø qua vieäc phuïc vuï, öu tieân cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå vaø thieáu thoán nhaát. Neáu moät beân, ñôøi thaùnh hieán chieâm ngöôõng maàu nhieäm cao caû cuûa Ngoâi Lôøi trong loøng Chuùa Cha (x. Ga 1,1) thì beân kia, ñôøi thaùnh hieán cuõng theo goùt Ngoâi Lôøi trong maàu nhieäm laøm ngöôøi (x. Ga 1,14), haï mình ñeå phuïc vuï loaøi ngöôøi. Ngaøy hoâm nay, nhöõng ngöôøi theo Ñöùc Ki-toâ treân con ñöôøng caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm cuõng muoán ñi tôùi nôi Ngöôøi ñaõ ñi vaø laøm ñieàu Ngöôøi ñaõ laøm.
Ngöôøi khoâng ngöøng môøi goïi nhöõng ngöôøi nam nöõ vaø ñoå Thaàn Khí xuoáng treân hoï (x. Rm 5,5) vaø nhôø ñoù, thoâng ban cho hoï loøng meán - agape - cuûa Thieân Chuùa, töùc laø caùch Thieân Chuùa yeâu meán, vaø thuùc ñaåy hoï phuïc vuï ngöôøi khaùc trong söï hieán mình khieâm haï khoâng tính toaùn ích kyû. Thaùnh Pheâ-roâ, xuaát thaàn tröôùc aùnh saùng cuûa cuoäc Bieán Hình, ñaõ keâu lôùn tieáng "Laïy Chuùa, chuùng con ôû ñaây thaät ñeïp" (Mt 17,4) nhöng oâng ñaõ ñöôïc môøi trôû laïi con ñöôøng traàn theá, ñeå tieáp tuïc phuïc vuï Nöôùc Thieân Chuùa. "Haõy xuoáng ñi, Pheâ-roâ ! Anh cöù muoán nghæ laïi treân nuùi, nhöng xin haõy xuoáng. Haõy coâng boá Lôøi Chuùa, haõy can thieäp luùc nghòch nhö luùc thuaän, haõy raên baûo, daïy doã, khuyeán khích vôùi ñaày loøng nhaân haäu vaø baèng moïi kieåu giaùo huaán ! Haõy laøm vieäc, haõy chòu khoù, haõy nhaãn nhuïc trong ñau khoå, ngoõ haàu nhôø veû traéng ñeïp cuûa haønh ñoäng chaân chính do loøng meán thuùc ñaåy, anh coù theå ñaït ñöôïc ñieàu ñöôïc töôïng tröng qua taám aùo traéng tinh cuûa Chuùa" (180). Vò toâng ñoà khoâng ngôùt ngaém dung nhan Chuùa, nhöng khoâng vì theá maø oâng giaûm bôùt vieäc daán thaân möu ích cho con ngöôøi ; traùi laïi, vieäc chieâm ngaém taêng cöôøng söï daán thaân, taêng theâm khaû naêng taùc ñoäng treân lòch söû, giaûi thoaùt noù khoûi nhöõng gì laøm noù ra meùo moù.
Vieäc tìm kieám veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa thuùc ñaåy ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán chaêm soùc hình aûnh Thieân Chuùa ñaõ bò boùp meùo treân boä maët anh chò em mình, nhöõng boä maët hoác haùc vì ñoùi khoå, nhöõng boä maët thaát voïng vì nhöõng lôøi höùa heïn chính trò, nhöõng boä maët tuûi hoå vì thaáy vaên hoaù cuûa mình bò chaø ñaïp, nhöõng boä maët kinh ñaûm vì baïo löïc muø quaùng xaûy ra thöôøng ngaøy, nhöõng boä maët lo aâu cuûa ngöôøi treû, nhöõng boä maët cuûa nhöõng phuï nöõ bò xuùc phaïm vaø haï giaù, nhöõng boä maët meät moûi cuûa nhöõng ngöôøi di daân khoâng ñöôïc ai tieáp nhaän, nhöõng boä maët u buoàn cuûa nhöõng ngöôøi coù tuoåi khoâng coù nhöõng ñieàu kieän toái thieåu ñeå soáng cho ra soáng (181). Ñôøi thaùnh hieán duøng ngoân ngöõ cuûa vieäc laøm ñeå noùi raèng loøng meán Thieân Chuùa laø neàn taûng vaø laø thuoác kích thích moät tình yeâu nhöng khoâng vaø aân caàn. Thaùnh Vinh Sôn Phao-loâ ñaõ xaùc tín ñieàu ñoù khi môû cho caùc nöõ töû baùc aùi chöông trình soáng sau ñaây : "Tinh thaàn cuûa doøng coát ôû vieäc hieán mình cho Thieân Chuùa ñeå yeâu meán Chuùa Ki-toâ vaø phuïc vuï Ngöôøi trong baûn thaân nhöõng ngöôøi ngheøo, theå xaùc vaø tinh thaàn, taïi nhaø hoï hay ôû nôi khaùc, ñeå daïy doã nhöõng thieáu nöõ ngheøo tuùng, nhöõng treû nhoû vaø, noùi chung, taát caû nhöõng ai maø Chuùa Quan Phoøng göûi tôùi cho chò em" (182).
Thôøi nay, trong soá nhieàu laõnh vöïc ñeå thöïc thi loøng meán, laõnh vöïc toû baøy cho theá giôùi moät caùch ñaëc bieät loøng yeâu thöông "ñeán cuøng" haún phaûi laø vieäc say meâ loan baùo Chuùa Gieâ-su Ki-toâ cho nhöõng ai chöa bieát Ngöôøi, cho nhöõng ai ñaõ queân Ngöôøi, vaø moät caùch öu tieân cho ngöôøi ngheøo.
Ñoùng goùp ñaëc thuø cuûa ñôøi thaùnh hieán vaøo vieäc truyeàn giaûng Phuùc AÂm
76. Nhöõng ngöôøi taän hieán coù nhieäm vuï ñaëc bieät ñoùng goùp vaøo vieäc Phuùc AÂm hoaù, tröôùc heát baèng chöùng taù moät cuoäc ñôøi hoaøn toaøn soáng cho Thieân Chuùa vaø cho anh chò em mình, baèng caùch baét chöôùc Chuùa laø Ñaáng vì yeâu thöông con ngöôøi ñaõ muoán haï mình laøm keû noâ leä. Thaät vaäy, trong coâng trình cöùu ñoä, taát caû ñeàu baét nguoàn töø söï thoâng phaàn vaøo loøng meán cuûa Thieân Chuùa - agapeâ. Caùc ngöôøi taän hieán, nhôø vieäc thaùnh hieán vaø vieäc hoaøn toaøn hieán mình, laøm cho ngöôøi khaùc thaáy ñöôïc söï hieän dieän yeâu thöông vaø cöùu ñoä cuûa Ñöùc Ki-toâ, Ñaáng ñöôïc Chuùa Cha thaùnh hieán vaø sai ñi (183). Khi ñeå Ñöùc Ki-toâ chieám ñoaït (x. Pl 3,12) hoï chuaån bò trôû thaønh, caùch naøo ñoù, nhaân tính keùo daøi cuûa Chuùa Ki-toâ (184). Ñôøi thaùnh hieán cho thaáy caùch huøng hoàn raèng, caøng soáng trong Ñöùc Ki-toâ, ngöôøi ta caøng phuïc vuï ngöôøi khaùc toát hôn, saün saøng ñi tôùi nhöõng tieàn traïm truyeàn giaùo vaø daùm ñöông ñaàu vôùi nhöõng nguy cô lôùn nhaát.
Vieäc loan truyeàn Tin Möøng : loan baùo Ñöùc Ki-toâ cho muoân daân
77. Khi ngöôøi ta yeâu meán Thieân Chuùa, Ñaáng laø Cha cuûa moïi ngöôøi, thì ngöôøi ta khoâng theå khoâng yeâu meán ñoàng loaïi, nhaän ra hoï laø anh em chò em mình. Vì vaäy, khi thaáy nhieàu ngöôøi chöa ñöôïc bieát tình yeâu Thieân Chuùa toû baøy troïn veïn trong Ñöùc Ki-toâ thì ngöôøi ta khoâng theå ngoài yeân. Chính töø choã ñoù maø, vaâng leänh Ñöùc Ki-toâ, xuaát phaùt phong traøo truyeàn giaùo cho daân ngoaïi - ad gentes - moïi Ki-toâ höõu coù yù thöùc ñeàu chia seû vôùi Giaùo Hoäi töï baûn chaát laø truyeàn giaùo. Noãi thao thöùc naøy ñöôïc nuoâi döôõng ñaëc bieät nôi caùc ngöôøi taän hieán, duø laø thaønh vieân tu hoäi chieâm nieäm hay hoaït ñoäng (186). Thaät vaäy, caùc ngöôøi taän hieán phuïc vuï söù maïng laøm cho Ñöùc Ki-toâ khieát tònh, khoù ngheøo, vaâng phuïc, caàu nguyeän vaø truyeàn giaùo (187) ñöôïc hieän dieän ngay caû giöõa nhöõng ngöôøi khoâng phaûi laø Ki-toâ höõu (188). Tuy vaãn trung thaønh gaén boù vôùi ñoaøn suûng rieâng, nhöng bôûi vì ñöôïc taän hieán cho Thieân Chuùa (189) neân hoï coù theå caûm thaáy ñöôïc ñaëc bieät thuùc ñaåy coäng taùc vaøo hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi. Coù theå thaáy nôi nhieàu vò thaùnh nhieät tình truyeàn giaùo cao ñoä voán laø ñaëc tính vaø nieàm vinh döï cuûa ñôøi thaùnh hieán : ngöôøi ta coøn nhôù thaùnh nöõ Teâ-reâ-xa Lisieux naêng noùi tôùi öôùc nguyeän ñöôïc "yeâu meán Ngaøi vaø laøm cho Ngaøi ñöôïc yeâu meán", thaùnh Phan-xi-coâ Xa-vi-e noân noùng vì thaáy "nhieàu ngöôøi nghó tôùi vieäc tính soå vôùi Chuùa vaø caùch mình ñaõ duøng nhöõng neùn baïc Ngöôøi ban, neân baèng nhieàu phöông tieän vaø nhôø linh thao, lo tìm kieám thaùnh yù Thieân Chuùa vaø nghe nhöõng gì Ngöôøi noùi trong taâm hoàn. Öôùc gì hoï laøm nhö Chuùa muoán thay vì laøm theo yù rieâng ; chôù gì hoï noùi : "Naøy con ñaây, laïy Chuùa, Chuùa muoán duøng con laøm gì ? Xin Chuùa sai con ñi nôi Ngaøi muoán" (190).
Hieän dieän khaép nôi treân maët ñaát
78. "Tình yeâu Chuùa Ki-toâ thuùc ñaåy chuùng ta" (2 Cr 5,14) : caùc thaønh vieân cuûa moãi tu hoäi phaûi coù theå laäp laïi lôøi treân cuûa vò Toâng Ñoà, bôûi vì ñôøi thaùnh hieán coù söù maïng laøm vieäc ôû moïi nôi treân traùi ñaát, ñeå cuûng coá vaø môû roäng Nöôùc cuûa Chuùa Ki-toâ, rao giaûng Tin Möøng khaép nôi, caû ôû nhöõng vuøng xa xoâi nhaát (191). Thöïc vaäy, lòch söû truyeàn giaùo laøm chöùng raèng nhöõng ngöôøi taän hieán ñaõ ñoùng goùp nhieàu vaøo vieäc loan truyeàn Phuùc AÂm cho caùc daân toäc : töø nhöõng gia ñình ñan vieän xöa tôùi nhöõng toå chöùc ñöôïc thaønh laäp gaàn ñaây, chuyeân ñi truyeàn giaùo cho daân ngoaïi - ad gentes - töø nhöõng tu hoäi soáng ñôøi hoaït ñoäng tôùi caùc tu hoäi chieâm nieäm (192), bao nhieâu ngöôøi ñaõ hy sinh cho "hoaït ñoäng cô baûn cuûa Giaùo Hoäi, hoaït ñoäng chính yeáu vaø khoâng bao giôø keát thuùc" (193), bôûi vì nhaém vaøo ñaùm ñoâng ngaøy moät gia taêng nhöõng ngöôøi khoâng bieát Ñöùc Ki-toâ.
Ngaøy hoâm nay, caùc hoäi doøng taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà vaãn coù boån phaän thöïc thi moät caùch khaån tröông ñieàu ñoù ; ngöôøi ta troâng chôø hoï daán thaân heát mình vaøo vieäc rao giaûng Tin Möøng cuûa Ñöùc Ki-toâ. Caùc tu hoäi ñang naûy sinh hay ñang hoaït ñoäng trong caùc Giaùo Hoäi treû cuõng ñöôïc môøi goïi höôùng veà söù maïng giöõa nhöõng ngöôøi ngoaøi Ki-toâ giaùo, taïi queâ höông hoï hay ôû ngoaïi quoác. Maëc duø nhöõng khoù khaên coù theå gaëp phaûi, vaãn neân nhaéc cho moïi ngöôøi bieát raèng, cuõng nhö "ñöùc tin ñöôïc cuûng coá khi ñöôïc chia seû" (194) thì vieäc truyeàn giaùo cuûng coá ñôøi thaùnh hieán, ñem laïi cho noù moät nguoàn haêng say môùi vaø nhöõng ñoäng cô môùi, thuùc giuïc soáng trung thaønh. Ñoái laïi, hoaït ñoäng truyeàn giaùo cung caáp moät caùnh ñoàng bao la trong ñoù caùc hình thöùc khaùc nhau cuûa ñôøi thaùnh hieán ñeàu coù choã ñöùng vaø phaùt trieån.
Söù maïng truyeàn giaùo cho daân ngoaïi ad gentes coáng hieán nhöõng cô hoäi ñaëc bieät haêng say daán thaân laøm vieäc toâng ñoà cho nhöõng phuï nöõ taän hieán, nhöõng tu huynh vaø nhöõng thaønh vieân caùc tu hoäi ñôøi. Nhöõng thaønh vieân caùc tu hoäi ñôøi, do söï coù maët cuûa hoï trong nhieàu laõnh vöïc khaùc nhau daønh cho ôn goïi giaùo daân, coù theå thöïc hieän moät coâng cuoäc cao quyù nhaèm Phuùc AÂm hoaù caùc moâi tröôøng, caùc cô caáu vaø ngay caû caùc luaät leä chi phoái ñôøi soáng xaõ hoäi. Ngoaøi ra, hoï coù theå laøm chöùng veà caùc giaù trò Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi chöa bieát Ñöùc Gieâ-su ; baèng caùch ñoù hoï ñoùng goùp ñaëc bieät cho söù maïng truyeàn giaùo.
Phaûi nhaán maïnh raèng taïi nhöõng quoác gia coù caùc toân giaùo ngoaøi Ki-toâ giaùo ñaõ aên saâu, söï hieän dieän cuûa ñôøi thaùnh hieán coù moät taàm quan troïng raát lôùn, vöøa do caùc hoaït ñoäng giaùo duïc, töø thieän vaø vaên hoaù, vöøa do chöùng taù cuûa ñôøi chieâm nieäm. Cho neân trong nhöõng giaùo hoäi môùi thaønh laäp, phaûi ñaëc bieät khuyeán khích vieäc laäp caùc coäng ñoaøn chuyeân lo chieâm nieäm vì "ñôøi soáng chieâm nieäm thuoäc veà söï hieän dieän ñaày ñuû cuûa Giaùo Hoäi" (195). Keá ñoù, caàn coå voõ, baèng nhöõng phöông tieän thích hôïp, moät söï phaân phoái quaân bình ñôøi soáng thaùnh hieán trong nhöõng hình thöùc khaùc nhau, ñeå khôi leân moät phong traøo môùi ñi truyeàn giaùo, hoaëc caét cöû caùc thöøa sai nam nöõ, hoaëc nhôø caùc hoäi doøng taän hieán ñeán giuùp cho caùc giaùo phaän thieáu thoán (196).
Loan baùo Ñöùc Ki-toâ vaø hoäi nhaäp vaên hoaù
79. Vieäc loan baùo Ñöùc Ki-toâ "ñöôïc thöôøng xuyeân daønh choã öu tieân trong söù maïng cuûa Giaùo Hoäi" (197), vôùi muïc ñích nhaém tôùi vieäc hoaùn caûi, nghóa laø gaén boù hoaøn toaøn vaø thaät loøng vôùi Ñöùc Ki-toâ vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi (198). Tieán trình hoäi nhaäp vaên hoaù vaø cuoäc ñoái thoaïi lieân toân cuõng naèm trong khuoân khoå cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Caùc ngöôøi taän hieán phaûi coi vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù nhö moät lôøi môøi goïi coäng taùc höõu hieäu vôùi ôn Chuùa trong vieäc tieáp xuùc vôùi caùc neàn vaên hoaù dò bieät. Ñieàu naøy giaû thieát ñöông söï ñöôïc chuaån bò nghieâm tuùc, coù ôn bieän phaân ñaõ ñöôïc chöùng thöïc, gaén boù trung thaønh vôùi nhöõng tieâu chuaån phaûi coù : giaùo lyù chính thoáng, luaân lyù nguyeân tuyeàn, hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi (199). Ñöôïc naâng ñôõ bôûi ñoaøn suûng cuûa caùc ñaáng saùng laäp, nhieàu ngöôøi taän hieán ñaõ ñeán gaëp gôõ nhöõng neàn vaên hoaù khaùc nhau vôùi thaùi ñoä cuûa Ñöùc Gieâ-su laø Ñaáng "huyû mình ñi, mang laáy thaân phaän toâi ñoøi" (Pl 2,7). Nhôø coá gaéng ñoái thoaïi kieân trì vaø taùo baïo, hoï ñaõ taïo ñöôïc nhöõng quan heä höõu ích vôùi caùc daân toäc khaùc nhau, loan baùo cho moïi ngöôøi con ñöôøng cöùu ñoä. Ngaøy nay cuõng vaäy, coù bao nhieâu ngöôøi taän hieán bieát tìm ra, trong lòch söû cuûa caùc caù nhaân vaø cuûa caùc daân toäc, nhöõng veát tích söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng muoán ñöa toaøn theå nhaân loaïi tôùi choã nhaän ra caùc daáu chæ cuûa yù ñònh cöùu ñoä cuûa Ngöôøi. Vieäc tìm kieám naøy coù lôïi cho chính ngöôøi taän hieán : thaät vaäy, caùc giaù trò khaùm phaù ñöôïc trong caùc neàn vaên hoaù khaùc nhau coù theå thuùc ñaåy hoï ñaøo saâu truyeàn thoáng Ki-toâ giaùo veà chieâm nieäm vaø caàu nguyeän, trung thaønh hôn vôùi vieäc chia seû coäng ñoaøn vaø ñoùn tieáp khaùch laï, mau maén quan taâm tôùi con ngöôøi vaø toân troïng thieân nhieân.
Ñeå ñaït ñöôïc moät söï hoäi nhaäp vaên hoaù ñích thöïc, caàn phaûi coù thaùi ñoä gioáng nhö Chuùa, Ñaáng ñaõ laøm ngöôøi vaø soáng giöõa chuùng ta, ñaày tình thöông vaø khieâm haï. Theo nghóa ñoù, ñôøi thaùnh hieán laøm cho ngöôøi ta ñaëc bieät coù khaû naêng ñoái phoù vôùi coâng vieäc hoäi nhaäp phöùc taïp, vì noù taäp cho ngöôøi ta thanh thoaùt vôùi caùc thöïc taïi vaät chaát vaø thanh thoaùt caû vôùi nhieàu khía caïnh cuûa chính neàn vaên hoaù cuûa mình. Khi coá gaéng nghieân cöùu, tìm hieåu caùc neàn vaên hoaù nhö theá, nhöõng ngöôøi taän hieán coù theå nhaän bieát roõ hôn ñaâu laø nhöõng giaù trò trung thöïc cuûa chuùng vaø thaáy phaûi ñoùn nhaän vaø kieän toaøn chuùng nhôø ñoaøn suûng rieâng nhö theá naøo (200). Daãu sao khoâng neân queân raèng trong nhieàu neàn vaên hoaù coå, caùch bieåu thò toân giaùo ñaõ ñöôïc hoäi nhaäp saâu xa ñeán möùc ñoä toân giaùo thöôøng bieåu loä chieàu kích sieâu vieät cuûa chính vaên hoaù. Trong tröôøng hôïp ñoù, söï hoäi nhaäp ñích thöïc nhaát thieát phaûi ñi keøm vôùi moät cuoäc ñoái thoaïi lieân toân, cuoäc ñoái thoaïi naøy "khoâng nghòch vôùi söù maïng truyeàn giaùo ad gentes" vaø "khoâng chuaån mieãn vieäc loan truyeàn Phuùc AÂm" (201).
Hoäi nhaäp ñôøi thaùnh hieán
80. Ñôøi thaùnh hieán mang saün nhöõng giaù trò Tin Möøng, cho neân khi soáng ñôøi thaùnh hieán moät caùch trung thöïc, thì quaû laø goùp phaàn ñoäc ñaùo vaøo vieäc chaáp nhaän nhöõng thaùch ñoá cuûa vieäc hoäi nhaäp. Thaät vaäy, vì ñôøi thaùnh hieán laø daáu chæ cuûa ñòa vò toái thöôïng cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa Nöôùc Thieân Chuùa, noù hieän ra nhö moät söï thaùch thöùc coù theå laøm lung lay löông taâm con ngöôøi ñang khi ñoái thoaïi. Neáu ñôøi thaùnh hieán duy trì ñöôïc söùc maïnh ngoân söù cuûa mình, noù seõ trôû neân moät thöù men Phuùc AÂm beân trong moät neàn vaên hoaù, coù khaû naêng thanh luyeän vaø bieán ñoåi neàn vaên hoaù. Lòch söû nhieàu vò thaùnh nam nöõ thuoäc caùc thôøi ñaïi khaùc nhau ñaõ cho thaáy ñieàu ñoù ; caùc ngaøi ñaõ bieát traàm mình vaøo thôøi ñaïi cuûa mình maø khoâng bò nhaän chìm, nhöng laïi vaïch ra nhöõng con ñöôøng môùi cho theá heä ñöông thôøi. Moät kieåu soáng theo Tin Möøng laø moät nguoàn caûm höùng quan troïng cho moät khuoân maãu vaên hoaù môùi. Bao nhieâu ñaáng saùng laäp nam nöõ ñaõ ñoùn nhaän moät soá ñoøi hoûi cuûa thôøi ñaïi caùc ngaøi, nhöng cuõng nhaän bieát giôùi haïn cuûa chuùng, neân ñaõ ñöa ra ñöôïc moät caâu traû lôøi, vaø caâu traû lôøi ñaõ trôû thaønh moät ñeà xuaát vaên hoaù coù söùc ñoåi môùi.
Thaät vaäy, nhöõng coäng ñoaøn cuûa caùc doøng tu vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà coù theå ñöa ra caùch cuï theå nhöõng ñeà xuaát vaên hoaù coù yù nghóa, khi hoï laøm chöùng cho loái soáng theo tinh thaàn Phuùc AÂm, ñoùn nhaän laãn nhau trong söï khaùc bieät vaø caùch thi haønh quyeàn bính, vieäc chia seû cuûa caûi vaät chaát laãn tinh thaàn, chieàu kích quoác teá, söï hôïp taùc giöõa caùc doøng, vieäc laéng nghe nhöõng con ngöôøi nam nöõ cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Thaät vaäy, caùch suy tö vaø haønh ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi theo Ñöùc Ki-toâ saùt hôn taïo neân moät chuaån möïc vaên hoaù, laøm saùng toû caùi gì khoâng phuø hôïp vôùi con ngöôøi, laøm chöùng raèng chæ coù Thieân Chuùa môùi laøm cho caùc giaù trò ñöôïc cuûng coá vaø kieän toaøn. Ñoái laïi, moät söï hoäi nhaäp vaên hoaù ñích thöïc seõ giuùp nhöõng ngöôøi taän hieán soáng tính trieät ñeå cuûa Tin Möøng, theo ñoaøn suûng rieâng cuûa tu hoäi vaø baûn saéc cuûa daân toäc mình tieáp xuùc. Quan heä phong phuù seõ laøm naûy sinh caùc kieåu soáng vaø nhöõng phöông phaùp muïc vuï, chuùng seõ laø moät kho taøng cho toaøn theå tu hoäi, neáu chuùng phuø hôïp vôùi ñoaøn suûng saùng laäp vaø vôùi haønh ñoäng thoáng nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong tieán trình ñoù, - bao haøm bieän phaân, taùo baïo, ñoái thoaïi vaø chaáp nhaän nhöõng thaùch thöùc cuûa Tin Möøng -, Toaø Thaùnh giöõ vai troø höôùng ñaïo, khuyeán khích vieäc Phuùc AÂm hoaù caùc neàn vaên hoaù cuøng kieåm nhaän vieäc tieán trieån, pheâ chuaån caùc keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc nhôø vieäc hoäi nhaäp (202) : Coâng vieäc "thaät khoù khaên vaø teá nhò, vì lieân quan tôùi söï trung tín cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi Tin Möøng vaø truyeàn thoáng caùc toâng ñoà, trong söï tieán hoaù khoâng ngöøng cuûa caùc neàn vaên hoaù" (203).
Vieäc taùi truyeàn giaûng Phuùc AÂm
81. Ñeå ñaùp laïi caùch höõu hieäu nhöõng thaùch ñoá lôùn lao maø lòch söû caän ñaïi ñaët ra cho vieäc taùi truyeàn giaûng Phuùc AÂm, tröôùc nhaát, ñôøi thaùnh hieán phaûi khoâng ngöøng ñeå cho lôøi maëc khaûi vaø nhöõng daáu chæ thôøi ñaïi chaát vaán (204) Chuùng ta haõy nhôù laïi nhöõng nhaø rao giaûng Phuùc AÂm nam nöõ noåi tieáng. Tröôùc khi ñi loan truyeàn Phuùc AÂm, hoï ñaõ ñöôïc Phuùc AÂm hoaù. Ñieàu naøy cho thaáy raèng ñeå noùi vôùi theá gian hoâm nay, phaûi coù nhöõng con ngöôøi tha thieát gaén boù vôùi Chuùa vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi. "Do ôn goïi rieâng, nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc môøi goïi thoáng nhaát vieäc Phuùc AÂm hoaù chính mình vôùi chöùng taù, thoáng nhaát vieäc ñoåi môùi noäi taâm vaø vieäc canh taân toâng ñoà, thoáng nhaát ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng, baèng caùch cho thaáy raèng trong nhöõng caëp yeáu toá treân, söùc maïnh naêng ñoäng luoân luoân tôùi töø yeáu toá thöù nhaát" (205).
Vieäc taùi truyeàn giaûng Phuùc AÂm, cuõng nhö vieäc truyeàn giaûng Phuùc AÂm ôû caùc thôøi khaùc, seõ chæ höõu hieäu neáu bieát coâng boá cho moïi ngöôøi ñieàu maø tröôùc ñoù mình ñaõ soáng trong tình thaân vôùi Chuùa. Noù caàn nhöõng con ngöôøi coù baûn lónh vöõng chaéc, coù loøng nhieät thaønh cuûa caùc thaùnh. Coâng cuoäc taùi truyeàn giaûng Phuùc AÂm ñoøi nhöõng con ngöôøi taän hieán yù thöùc ñaày ñuû veà yù nghóa thaàn hoïc cuûa nhöõng thaùch ñoá thuoäc thôøi ñaïi chuùng ta. Caùc thaùch ñoá ñoù phaûi ñöôïc phaân tích kyõ trong moät bieän phaân chung, nhaèm canh taân söù maïng. Phaûi can ñaûm loan baùo Chuùa Gieâ-su ñoàng thôøi tin töôûng vaøo haønh ñoäng cuûa Chuùa Quan Phoøng, Ñaáng haønh ñoäng trong theá giôùi vaø "saép ñaët moïi söï vì ích lôïi cuûa Giaùo Hoäi, ngay caû nhöõng bieán coá traùi nghòch" (206).
Trong soá caùc yeáu toá quan troïng giuùp caùc tu hoäi hoäi nhaäp moät caùch höõu hieäu vaøo tieán trình taùi truyeàn giaûng Phuùc AÂm, caàn keå tôùi söï trung tín vôùi ñoaøn suûng saùng laäp, söï hieäp thoâng vôùi nhöõng ai trong Giaùo Hoäi ñang daán thaân phuïc vuï cuøng moät chính nghóa, caùch rieâng caùc chuû chaên, vaø söï hôïp taùc vôùi taát caû moïi ngöôøi thieän chí. Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi bieän phaân nghieâm tuùc caùc tieáng goïi Thaàn Khí gôûi cho töøng tu hoäi, duø taïi nhöõng vuøng khoâng theå thaáy ngay ñöôïc nhöõng tieán boä quan troïng hoaëc taïi nhöõng vuøng ñang chöùng kieán söï hoài sinh ñaùng khích leä. ÔÛ moïi nôi vaø trong moïi hoaøn caûnh, öôùc gì caùc ngöôøi taän hieán haõy nhieät thaønh loan baùo Chuùa Gieâ-su, saün saøng traû lôøi vôùi söï khoân ngoan cuûa Tin Möøng cho nhöõng caâu hoûi do loøng trí lo aâu cuûa con ngöôøi vaø caùc vaán ñeà caáp baùch ñaët ra cho hoï ngaøy hoâm nay.
Daønh öu tieân cho ngöôøi ngheøo vaø coå voõ coâng lyù
82. Khôûi ñaàu söù vuï, trong hoäi ñöôøng Na-da-reùt, Ñöùc Gieâ-su coâng boá laø Thaùnh Thaàn ñaõ thaùnh hieán mình ñeå ñem Tin Möøng cho ngöôøi ngheøo khoù, loan baùo ôn giaûi thoaùt cho keû tuø ñaøy, môû maét cho ngöôøi muø, traû töï do cho keû bò aùp böùc vaø rao giaûng moät naêm hoàng aân cuûa Thieân Chuùa (x. Lc 4,16-19). Bôûi ñaõ nhaän söù maïng cuûa Chuùa laøm cuûa mình neân Giaùo Hoäi loan baùo Tin Möøng cho heát moïi ngöôøi nam nöõ, daán thaân phuïc vuï vieäc cöùu ñoä toaøn dieän con ngöôøi. Tuy nhieân, vôùi moät söï quan taâm ñaëc bieät, moät "löïa choïn öu tieân", Giaùo Hoäi höôùng veà nhöõng ai ôû trong moät hoaøn caûnh ngheøo khoù yeáu keùm hôn, do ñoù coù nhu caàu hôn. Nhöõng "ngöôøi ngheøo" döôùi nhöõng chieàu kích ña daïng, laø nhöõng ngöôøi bò aùp böùc, nhöõng ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà, nhöõng ngöôøi giaø caû, nhöõng ngöôøi beänh hoaïn, nhöõng treû em, taát caû nhöõng ai bò coi vaø bò ñoái xöû nhö nhöõng "keû roát heát" trong xaõ hoäi.
Söï löïa ngöôøi ngheøo naèm trong chính baûn chaát cuûa tình yeâu soáng theo Chuùa Ki-toâ. Taát caû caùc moân ñeä Ñöùc Ki-toâ phaûi theo söï löïa choïn naøy ; nhöng nhöõng ai muoán theo Chuùa Ki-toâ saùt hôn baèng caùch baét chöôùc caùch soáng cuûa Ngöôøi, laïi caøng khoâng theå khoâng caûm thaáy bò loâi cuoán vaøo söï löïa choïn ñoù. Vieäc thaønh thaät ñaùp laïi tình yeâu cuûa Ñöùc Ki-toâ seõ daàn daàn ñöa hoï tôùi choã soáng nhö ngöôøi ngheøo vaø beânh vöïc chính nghóa cuûa ngöôøi ngheøo. Ñieàu naøy ñoøi hoûi moãi tu hoäi, tuyø theo ñoaøn suûng rieâng, phaûi choïn moät kieåu soáng, caù nhaân cuõng nhö coäng ñoaøn, khieâm toán vaø khaéc khoå. Vôùi chöùng taù ñôøi soáng phuø hôïp vôùi söï löïa choïn do ôn goïi vaø khoâng ñeå mình bò chi phoái bôûi caùc yù thöùc heä chính trò, caùc ngöôøi taän hieán coù theå toá caùo nhöõng baát coâng maø bao con caùi Thieân Chuùa phaûi chòu ñöïng, vaø daán thaân coå voõ cho coâng lyù trong laõnh vöïc xaõ hoäi nôi hoï ñang laøm vieäc (207). Nhôø theá, ngay caû trong hoaøn caûnh hieän nay, ngöôøi ta seõ thaáy dieãn laïi, qua chöùng taù cuûa bao ngöôøi taän hieán, söï xaû thaân cuûa caùc ñaáng saùng laäp ñaõ daâng troùt cuoäc ñôøi ñeå phuïc vuï Chuùa hieän dieän nôi ngöôøi ngheøo. Thaät vaäy, "ôû döôùi theá naøy, Chuùa Ki-toâ ngheøo trong con ngöôøi keû ngheøo ... laø Thieân Chuùa tuy giaøu coù, nhöng khi laøm ngöôøi, Ngöôøi trôû neân ngheøo. Thöïc ra, cuõng con ngöôøi ñoù ñaõ neân giaøu coù, nay leân trôøi, ngöï beân höõu Chuùa Cha. Nhöng ñoàng thôøi, Ngöôøi vaãn ôû laïi döôùi theá nhö ngöôøi ngheøo, ñoùi, khaùt, khoâng aùo che thaân" (208).
Tin Möøng trôû thaønh thieát thöïc nhôø tình baùc aùi, laø vinh quang cuûa Giaùo Hoäi, laø daáu chæ cho thaáy Giaùo Hoäi trung tín vôùi Chuùa. Taát caû lòch söû ñôøi thaùnh hieán cho thaáy ñieàu ñoù, moät lòch söû coù theå ñöôïc coi nhö moät caùch chuù giaûi soáng ñoäng lôøi cuûa Ñöùc Gieâ-su : "Moãi laàn caùc ngöôi laøm nhö theá cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta ñaây, laø caùc ngöôi ñaõ laøm cho chính Ta vaäy" (Mt 25,40). Nhieàu tu hoäi nhaát laø trong thôøi hieän ñaïi, ñaõ ñöôïc laäp nhaèm ñeå ñaùp öùng moät nhu caàu naøo ñoù cuûa ngöôøi ngheøo. Vaø ngay caû khi muïc ñích ñoù khoâng ñöôïc neâu nhö laø chuû yeáu, thì moái quan taâm tôùi nhöõng ngöôøi thieáu thoán, dieãn taû qua lôøi caàu nguyeän, vieäc ñoùn tieáp, cho truù nguï, vaãn thöôøng coù trong moïi hình thöùc cuûa ñôøi thaùnh hieán, keå caû hình thöùc chieâm nieäm. Laøm sao coù theå khaùc ñöôïc khi Ñöùc Ki-toâ ñöôïc chieâm ngaém trong caàu nguyeän cuõng laø chính Ñaáng ñang soáng vaø khoå ñau nôi ngöôøi ngheøo ? Theo nghóa ñoù thì lòch söû ñôøi thaùnh hieán ñaày nhöõng göông laï luøng vaø ñoâi khi thaàn kyø. Thaùnh Pau-li-noâ Noâ-la sau khi phaân phaùt heát cuûa caûi cho ngöôøi ngheøo ñeå coù theå hieán mình troïn veïn cho Thieân Chuùa, laïi cho xaây nhöõng phoøng cuûa ñan vieän mình ôû treân moät vieän teá baàn. Ngöôøi laáy laøm vui möøng khi nghó tôùi cuoäc "trao ñoåi quaø taëng" laï luøng ñoù : nhöõng ngöôøi ngheøo ñöôïc ngöôøi caáp döôõng laïi cuûng coá, baèng nhöõng lôøi caàu nguyeän, "neàn moùng" ñan vieän cuûa ngöôøi, moät coäng ñoaøn chuyeân lo ngôïi khen Thieân Chuùa (209). Thaùnh Vinh Sôn Phao-loâ thì thích noùi raèng khi buoäc phaûi giaùn ñoaïn caàu nguyeän ñeå giuùp moät ngöôøi ngheøo trong côn quaãn baùch, thì thöïc ra ta khoâng giaùn ñoaïn caàu nguyeän bôûi vì ñoù chæ laø "rôøi Thieân Chuùa ñeå gaëp Thieân Chuùa" (210).
Ñoái vôùi ñôøi thaùnh hieán, phuïc vuï ngöôøi ngheøo laø moät haønh ñoäng truyeàn giaûng Phuùc AÂm, vaø ñoàng thôøi ñoùng aán trung tín vôùi Tin Möøng vaø môøi goïi hoaùn caûi thöôøng xuyeân, bôûi vì nhö thaùnh Gheâ-goâ-ri-oâ Caû noùi : "Loøng meán bay vuùt tôùi ñænh cao khi saün saøng môû loøng nhaân haäu ñeå cho noãi khoán cuøng cuûa ngöôøi ñoàng loaïi keùo xuoáng, vaø caøng trìu meán xuoáng saâu tôùi nhöõng ngöôøi yeáu heøn thì laïi caøng theâm söùc ñeå bay boång leân cao" (211).
Chaêm soùc caùc beänh nhaân
83. Döïa theo moät truyeàn thoáng xaùn laïn, moät soá ñoâng ngöôøi taän hieán, nhaát laø nöõ giôùi, ñaõ laøm vieäc toâng ñoà trong caùc cô sôû y teá, theo ñoaøn suûng rieâng cuûa tu hoäi. Theo doøng thôøi gian, nhieàu ngöôøi thaùnh hieán ñaõ hy sinh maïng soáng khi chaêm soùc nhöõng ngöôøi maéc beänh truyeàn nhieãm, cho thaáy vieäc hieán mình tôùi ñoä anh huøng naèm trong tính ngoân söù cuûa ñôøi thaùnh hieán.
Giaùo Hoäi nhìn, vôùi loøng caûm phuïc vaø bieát ôn, ñoâng ñaûo nhöõng ngöôøi taän hieán ñang chaêm soùc caùc beänh nhaân vaø nhöõng ngöôøi ñau khoå. Hoï ñoùng goùp vaøo söù maïng cuûa Giaùo Hoäi moät caùch coù yù nghóa : hoï keùo daøi söù vuï nhaân laønh cuûa Ñöùc Ki-toâ, Ñaáng "ñi tôùi ñaâu thì thi aân giaùng phuùc vaø chöõa laønh tôùi ñoù" (Cv 10,38). Theo böôùc chaân cuûa ngöôøi Sa-ma-ri töø trôøi xuoáng, vò löông y cuûa taâm hoàn vaø theå xaùc (212), vaø theo göông caùc ñaáng saùng laäp nam nöõ, chôù gì nhöõng ngöôøi taän hieán maø ñoaøn suûng tu hoäi höôùng veà taùc vuï naøy, haõy beàn ñoã trong chöùng taù yeâu thöông ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñau oám, phuïc vuï hoï vôùi moät loøng caûm thoâng saâu xa vaø chia seû noãi ñau khoå cuûa hoï. Chôù gì trong caùc choïn löïa cuûa hoï, choã öu tieân ñöôïc daønh cho nhöõng beänh nhaân ngheøo khoå vaø bò boû rôi nhaát, nhö nhöõng ngöôøi giaø caû, nhöõng keû taät nguyeàn, nhöõng ngöôøi phaûi soáng beân leà, nhöõng ngöôøi beänh chôø cheát, nhöõng naïn nhaân cuûa ma tuyù vaø nhöõng beänh truyeàn nhieãm môùi. Haõy giuùp nhöõng ngöôøi beänh daâng noãi ñau khoå cuûa mình, hieäp cuøng Ñöùc Ki-toâ bò ñoùng ñinh vaø ñöôïc toân vinh cho moïi ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä (213), haõy yù thöùc raèng hoï laø nhöõng chuû theå tích cöïc cuûa muïc vuï, nhôø ñoaøn suûng rieâng cuûa thaäp giaù, khi hoï caàu nguyeän vaø laøm chöùng baèng lôøi noùi vaø loái soáng (214).
Ngoaøi ra, Giaùo Hoäi nhaéc nhôû nhöõng ngöôøi taän hieán raèng nhieäm vuï Phuùc AÂm hoaù caùc moâi tröôøng y teá nôi hoï laøm vieäc cuõng laø söù maïng cuûa hoï, baèng caùch phoå bieán caùc giaù trò Phuùc AÂm, nhôø ñoù soi saùng caùch soáng, ñau khoå vaø cheát cuûa con ngöôøi thôøi ñaïi chuùng ta. Hoï coù boån phaän phaûi nhaân ñaïo hoaù y hoïc vaø ñaøo saâu ngaønh luaân lyù sinh hoïc, nhaèm phuïc vuï Tin Möøng söï soáng. Tieân vaøn hoï haõy coå voõ cho moïi ngöôøi toân troïng con ngöôøi vaø söï soáng, töø luùc thuï thai cho tôùi luùc cuoäc soáng chaám döùt moät caùch töï nhieân, phuø hôïp vôùi giaùo huaán luaân lyù cuûa Giaùo Hoäi (215), baèng caùch laäp ra caùc trung taâm ñaøo taïo (216) vaø baèng caùch hôïp taùc huynh ñeä vôùi nhöõng toå chöùc cuûa Giaùo Hoäi chuyeân lo muïc vuï y teá.
II. Moät Chöùng Taù Mang Tính Ngoân Söù Tröôùc Nhöõng Thaùch Ñoá Lôùn
Tính ngoân söù cuûa ñôøi thaùnh hieán
84. Caùc nghò phuï taïi Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ nhaán maïnh nhieàu ñeán tính ngoân söù cuûa ñôøi thaùnh hieán, ñöôïc trình baøy nhö moät caùch tham gia ñaëc bieät vaøo chöùc vuï ngoân söù cuûa Ñöùc Ki-toâ maø Thaùnh Thaàn ñaõ ban cho toaøn theå Daân Thieân Chuùa. Tính ngoân söù ñoù gaén lieàn vôùi ñôøi thaùnh hieán, bôûi leõ noù thuùc baùch böôùc theo Chuùa Ki-toâ ñeán cuøng, vaø ñöôïc keâu môøi daán thaân thi haønh söù maïng ñaëc thuø cuûa ngöôøi taän hieán. Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II coâng nhaän ñôøi taän hieán coù phaän söï laøm daáu chæ (217), chöùng taù coù tính ngoân söù veà vò theá toái thöôïng cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa nhöõng giaù trò Tin Möøng trong ñôøi soáng Ki-toâ höõu. Chính do vò theá troåi vöôït ñoù, khoâng coù gì ñaùng keå hôn laø moái tình daønh rieâng cho Ñöùc Ki-toâ vaø cho nhöõng ngöôøi ngheøo maø Ñöùc Ki-toâ ñang soáng trong hoï (218).
Truyeàn thoáng giaùo phuï ñaõ nhìn nhaän nôi oâng EÂ-li-a, vò ngoân söù can tröôøng vaø baïn höõu cuûa Thieân Chuùa, khuoân maët cuûa ñôøi ñan tu (219). OÂng EÂ-li-a soáng trong söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa. OÂng chieâm ngöôõng Thieân Chuùa ñi ngang qua trong thinh laëng. OÂng chuyeån caàu cho toaøn daân vaø can ñaûm coâng boá thaùnh yù cuûa Ngöôøi. OÂng ñaáu tranh cho quyeàn lôïi cuûa Thieân Chuùa vaø ñöùng ra baûo veä nhöõng ngöôøi ngheøo choáng laïi ngöôøi quyeàn theá (x. R 18-19). Trong lòch söû Giaùo Hoäi, beân caïnh nhöõng Ki-toâ höõu khaùc, vaãn luoân coù nhöõng ngöôøi nam nöõ taän hieán cho Thieân Chuùa, nhôø ñaëc aân rieâng cuûa Thaàn Khí, thi haønh taùc vuï ngoân söù chaân chính, khi hoï nhaân danh Thieân Chuùa ñeå noùi cho moïi ngöôøi vaø cho caû nhöõng muïc töû trong Giaùo Hoäi nöõa. Lôøi ngoân söù chaân chính ñeán töø nôi Thieân Chuùa, nhôø soáng trong tình thaân vôùi Thieân Chuùa, chaêm chuù laéng nghe Lôøi Ngöôøi trong nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau cuûa lòch söû. Ngoân söù caûm thaáy trong loøng mình soâi suïc nieàm ñam meâ ñoái vôùi veû thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa, vaø sau khi ñaõ ñoùn nhaän Lôøi Chuùa trong ñoái thoaïi vaø caàu nguyeän, ngoân söù coâng boá lôøi ñoù baèng cuoäc soáng cuûa mình, treân moâi mieäng vaø baèng haønh ñoäng cuûa mình ; hoï trôû thaønh phaùt ngoân vieân cuûa Thieân Chuùa choáng laïi söï döõ vaø toäi loãi. Chöùng taù ngoân söù ñoøi hoûi phaûi lieân læ vaø say söa tìm yù Thieân Chuùa, nhaát thieát vaø quaûng ñaïi hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi, thöïc haønh bieän phaân thieâng lieâng vaø yeâu meán söï thaät. Chöùng taù ngoân söù cuõng ñöôïc theå hieän khi bieát toá giaùc nhöõng ñieàu traùi ngöôïc vôùi yù Thieân Chuùa, vaø bieát khai môû nhöõng con ñöôøng môùi ñem Tin Möøng vaøo lòch söû, cho Nöôùc Thieân Chuùa mau ñeán (220).
Taàm quan troïng cuûa tính ngoân söù trong theá giôùi hieän thôøi
85. Trong theá giôùi cuûa chuùng ta, nhöõng daáu veát cuûa Thieân Chuùa döôøng nhö bò xoaù nhoaø, neân ngöôøi ta caûm thaáy nhu caàu khaån tröông cuûa moät chöùng taù ngoân söù thaät maõnh lieät töø phía nhöõng ngöôøi thaùnh hieán. Tieân vaøn chöùng taù ñoù coâng boá vò theá toái thöôïng cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa nhöõng ñieàu thieän haûo saép tôùi, bieåu loä qua vieäc böôùc theo Ñöùc Ki-toâ - sequela Christi - vaø trôû neân gioáng Ñöùc Ki-toâ trinh khieát, khoù ngheøo vaø vaâng phuïc, hoaøn toaøn taän hieán cho vinh quang Chuùa Cha vaø yeâu thöông anh chò em mình. Chính ñôøi soáng huynh ñeä laø moät lôøi ngoân söù soáng ñoäng trong moät xaõ hoäi khao khaùt saâu xa tình huynh ñeä khoâng bieân giôùi, cho duø ñoâi khi ngöôøi ta khoâng nhaän ra ñieàu ñoù. Trung thaønh vôùi ñoaøn suûng cuûa mình, nhöõng ngöôøi taän hieán daùm laøm chöùng taù caùch hieân ngang, khoâng sôï phaûi hy sinh maïng soáng.
Lôøi ngoân söù coù söùc thuyeát phuïc phi thöôøng khi lôøi loan baùo khôùp vôùi caùch soáng. Nhöõng ngöôøi taän hieán seõ trung thaønh vôùi söù maïng cuûa hoï trong Giaùo Hoäi vaø trong theá giôùi neáu hoï daùm thöôøng xuyeân töï vaán canh taân döôùi aùnh saùng Lôøi Thieân Chuùa (221). Nhôø ñoù, hoï coù theå chuyeån ñaït cho caùc tín höõu khaùc söï phong phuù cuûa caùc ñoaøn suûng mình ñaõ laõnh nhaän, ñoàng thôøi vaãn ñeå cho nhöõng thaønh phaàn khaùc trong Giaùo Hoäi coù theå chaát vaán hoï vôùi nhöõng lyù chöùng cuõng mang tính ngoân söù. Nhö vaäy, cuoäc trao ñoåi caùc aân suûng, ñöôïc chöùng thöïc nhôø hoaø hôïp hoaøn toaøn vôùi huaán quyeàn vaø kyû luaät cuûa Giaùo Hoäi, seõ bieåu döông toû töôøng taùc ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn "Ñaáng laøm cho Giaùo Hoäi hôïp nhaát trong hieäp thoâng vaø phuïc vuï, Ñaáng cung caáp cho Giaùo Hoäi nhöõng aân hueä khaùc nhau, caû nôi haøng giaùo phaåm laãn nôi caùc ñaëc suûng, daãn daét Giaùo Hoäi baèng nhöõng aân hueä ñoù" (222).
Trung thaønh cho ñeán cheát
86. Trong theá kyû naøy, cuõng nhö nhieàu thôøi ñaïi khaùc trong lòch söû, nhieàu ngöôøi nam nöõ taän hieán ñaõ laøm chöùng cho Ñöùc Ki-toâ ñeán hy sinh maïng soáng. Haøng ngaøn ngöôøi ñaõ phaûi troán traùnh trong caùc hang toaïi ñaïo khi bò caùc chính quyeàn ñoäc taøi hoaëc nhöõng nhoùm khuûng boá baùch haïi, hoï ñaõ bò saùch nhieãu vì hoaït ñoäng truyeàn giaùo, phuïc vuï ngöôøi ngheøo, saên soùc beänh nhaân vaø nhöõng ngöôøi ngoaøi leà xaõ hoäi ; hoï ñaõ vaø ñang phaûi traû giaù cao ñeå ñöôïc soáng ñôøi thaùnh hieán, phaûi anh duõng chòu khoå cöïc laâu daøi, nhieàu khi phaûi ñoå maùu ñaøo, nhö vaäy hoï ñöôïc neân hoaøn toaøn ñoàng daïng vôùi Chuùa chòu ñoùng ñinh. Hoäi Thaùnh ñaõ chính thöùc tuyeân döông söï thaùnh thieän cuûa moät soá ngöôøi taän hieán, toân phong caùc ngaøi leân haøng chöùng nhaân töû ñaïo cuûa Ñöùc Ki-toâ. Caùc ngaøi soi saùng chuùng ta nhôø göông saùng, caùc ngaøi chuyeån caàu cho chuùng ta ñöôïc trung kieân, caùc ngaøi chôø ñôïi chuùng ta trong coõi vinh quang.
Nhieàu ngöôøi mong öôùc raèng vieäc töôûng nhôù bao chöùng nhaân ñöùc tin seõ luoân soáng maõi trong yù thöùc cuûa Hoäi Thaùnh nhö moät lôøi môøi goïi möøng kính vaø noi göông caùc ngaøi. Caùc hoäi doøng taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà coù theå ñaùp laïi öôùc mong ñoù baèng caùch thu thaäp teân tuoåi vaø chöùng töø cuûa taát caû nhöõng ngöôøi taän hieán ñaùng ñöôïc ghi vaøo danh saùch caùc chöùng nhaân töû ñaïo cuûa theá kyû XX naøy (223).
Nhöõng thaùch ñoá lôùn cuûa ñôøi thaùnh hieán
87. Söù maïng ngoân söù cuûa ñôøi thaùnh hieán phaûi ñöông ñaàu vôùi ba thaùch ñoá quan troïng ñaët ra cho chính Giaùo Hoäi : nhöõng thaùch ñoá ñoù voán ñaõ cuõ, nhöng xaõ hoäi ñöông thôøi laïi tung ra döôùi moät daïng môùi vaø coù theå buoäc ngöôøi taän hieán xeùt laïi trieät ñeå, ít laø taïi moät vaøi nôi treân theá giôùi. Nhöõng thaùch ñoá ñoù lieân quan tröïc tieáp ñeán nhöõng lôøi khuyeân Phuùc AÂm khoù ngheøo, khieát tònh vaø vaâng phuïc, vaø thuùc ñaåy Giaùo Hoäi vaø, ñaëc bieät, nhöõng ngöôøi taän hieán haõy laøm noåi baät yù nghóa nhaân baûn cuûa nhöõng lôøi khuyeân Phuùc AÂm vaø minh chöùng ñieàu ñoù. Thöïc vaäy, vieäc choïn soáng caùc lôøi khuyeân ñoù, thay vì giaûm thieåu nhöõng giaù trò nhaân baûn chaân chính, laïi thaêng tieán chuùng nöõa. Khoâng neân coi caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm nhö laø söï phuû nhaän nhöõng giaù trò gaén lieàn vôùi tính duïc, vôùi öôùc muoán chính ñaùng ñöôïc sôû höõu vaø ñöôïc töï do ñònh ñoaït cho ñôøi mình. Nhöõng xu höôùng ñoù, trong möùc ñoä chuùng hôïp vôùi baûn chaát, ñeàu toát caû. Tuy nhieân, con ngöôøi ñaõ bò suy yeáu bôûi toäi nguyeân toå neân coù nguy cô laø chieàu theo quaù trôùn caùc xu höôùng ñoù ñeán noãi vi phaïm nhöõng quy taéc luaân lyù. Tuyeân giöõ khieát tònh, khoù ngheøo vaø vaâng phuïc laø moät caùch caûnh caùo ñöøng coi nheï nhöõng chaán thöông do nguyeân toäi gaây ra ; ñoàng thôøi tuy vaãn khaúng ñònh giaù trò nhöõng ñieàu toát laønh maø Chuùa taïo döïng, noù laïi töông ñoái hoaù giaù trò cuûa nhöõng thuï taïo khi chöùng toû raèng chæ coù Thieân Chuùa môùi laø söï thieän tuyeät ñoái. Nhö theá, ñang khi nhöõng ngöôøi tuyeân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm ñi tìm söï thaùnh thieän cho baûn thaân, thì hoï nhö theå ñeà nghò moät thöù "trò lieäu thieâng lieâng" cho nhaân loaïi, bôûi vì hoï khöôùc töø toân thôø caùc loaøi thuï taïo vaø, moät caùch naøo ñoù, hoï laøm cho Thieân Chuùa haèng soáng trôû neân höõu hình. Ñaëc bieät trong nhöõng thôøi buoåi khoù khaên, cuoäc soáng thaùnh hieán laø moät phuùc laønh cho ñôøi soáng cuûa nhaân loaïi vaø cuûa chính Hoäi Thaùnh.
Thaùch ñoá cuûa khieát tònh taän hieán
88. Thaùch ñoá ñaàu tieân ñeán töø moät neàn vaên hoaù höôûng thuï ñang thaùo gôõ moïi quy taéc ñaïo ñöùc khaùch quan cuûa tính duïc, thöôøng giaûn löôïc tính duïc thaønh moät thöù troø chôi vaø moät moùn haøng tieâu thuï, cuõng nhö toân thôø baûn naêng tính duïc vôùi söï ñoàng loaõ cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Ai cuõng thaáy ñöôïc nhöõng haäu quaû cuûa tình traïng naøy : ñuû moïi thöù vi phaïm luaân lyù, keøm theo voâ vaøn ñau khoå veà maët taâm lyù vaø ñaïo ñöùc cho nhieàu caù nhaân vaø nhieàu gia ñình. Lôøi ñaùp öùng cuûa ñôøi thaùnh hieán heä taïi tröôùc tieân ôû vieäc vui veû thöïc haønh ñöùc khieát tònh hoaøn haûo, nhö moät chöùng taù veà quyeàn naêng cuûa tình yeâu Thieân Chuùa trong söï moûng doøn cuûa thaân phaän con ngöôøi. Ngöôøi taän hieán chöùng nhaän raèng ñieàu maø ña soá xem nhö khoâng theå ñöôïc laïi trôû neân coù theå vaø thaät söï mang laïi töï do, nhôø ôn thaùnh cuûa Chuùa Gieâ-su. Ñuùng vaäy, trong Ñöùc Ki-toâ, coù theå yeâu meán Thieân Chuùa vôùi heát caû con tim, ñaët Ngöôøi leân treân moïi moái tình, vaø yeâu thöông moïi thuï taïo vôùi söï töï do cuûa Thieân Chuùa ! Ñaây laø moät trong nhöõng chöùng taù caàn thieát cho hoâm nay hôn bao giôø heát, chính vì theá giôùi ít hieåu ñöôïc ñieàu naøy. Chöùng taù naøy daønh cho moïi ngöôøi - cho giôùi treû, cho nhöõng ngöôøi ñính hoân, cho nhöõng ñoâi vôï choàng, cho caùc gia ñình Ki-toâ giaùo - ñeå minh chöùng raèng söùc maïnh cuûa tình yeâu Thieân Chuùa coù theå thöïc hieän nhöõng ñieàu phi thöôøng ngay giöõa nhöõng thaêng traàm cuûa tình thöông loaøi ngöôøi. Ñaây laø moät chöùng töø cuõng ñaùp öùng nhu caàu caøng ngaøy caøng taêng laø theøm khaùt söï trong saùng trong moái töông quan giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi.
Ñôøi thaùnh hieán caàn phaûi neâu leân cho theá giôùi ngaøy nay nhöõng göông saùng cuûa nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ soáng ñöùc khieát tònh maø vaãn quaân bình, laøm chuû ñöôïc chính mình, coù saùng kieán, tröôûng thaønh taâm linh vaø tình caûm (224). Qua chöùng taù ñoù, tình yeâu nhaân loaïi tìm ñöôïc moät ñieåm töïa vöõng chaéc, maø con ngöôøi thaùnh hieán phaùt hieän ra khi chieâm nieäm tình yeâu giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa ñöôïc Ñöùc Ki-toâ maïc khaûi cho chuùng ta. Chính vì ñöôïc nhaän chìm trong maàu nhieäm ñoù, con ngöôøi taän hieán coù khaû naêng yeâu meán trieät ñeå vaø phoå quaùt, coù söùc maïnh ñeå töï chuû vaø kyû luaät caàn thieát ñeå khoûi bò noâ leä giaùc quan vaø baûn naêng. Ñöùc khieát tònh taän hieán trôû thaønh moät kinh nghieäm veà nieàm vui vaø töï do. Ñöôïc soi saùng bôûi nieàm tin vaøo Chuùa phuïc sinh vaø nieàm chôø mong trôøi môùi ñaát môùi (x. Kh 21,1), ñöùc khieát tònh taän hieán laø moät kích thích toá quyù baùu cho vieäc giaùo duïc khieát tònh, caàn cho caùc baäc soáng khaùc nöõa.
Thaùch ñoá cuûa khoù ngheøo
89. Moät thaùch ñoá khaùc ñeán töø moät chuû nghóa vaät chaát theøm khaùt chieám höõu, döûng döng vôùi nhöõng nhu caàu vaø ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái, cuõng chaúng quan taâm gì ñeán vieäc laøm quaân bình nhöõng taøi nguyeân thieân nhieân. Lôøi ñaùp öùng cuûa ñôøi thaùnh hieán ñöôïc tìm thaáy trong söï khoù ngheøo theo Tin Möøng, soáng döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, vaø thöôøng ñi ñoâi vôùi moät hoaït ñoäng daán thaân ñeå phaùt huy tình lieân ñôùi vaø baùc aùi.
Bieát bao tu hoäi ñaõ chuyeân lo vieäc giaùo duïc, huaán luyeän vaø höôùng nghieäp, ñaõ giuùp nhöõng ngöôøi treû vaø nhöõng ngöôøi coù tuoåi trôû thaønh chuû ñoäng kieán taïo töông lai cuûa hoï ! Bieát bao ngöôøi taän hieán ñaõ hy sinh maø khoâng tính toaùn coâng söùc cuûa hoï ñeå phuïc vuï nhöõng ngöôøi chòu thieät thoøi nhaát treân ñôøi naøy ! Bieát bao ngöôøi taän hieán ñaõ ra söùc ñaøo taïo nhöõng nhaø giaùo duïc töông lai vaø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo töông lai trong ñôøi soáng xaõ hoäi, ñeå nhöõng ngöôøi aáy coá gaéng loaïi tröø nhöõng cô caáu ñaøn aùp vaø phaùt huy nhöõng chöông trình töông trôï höôùng tôùi ngöôøi ngheøo ! Nhöõng ngöôøi taän hieán ñaõ ñaáu tranh choáng laïi naïn ñoùi vaø nhöõng nguyeân nhaân gaây ra naïn ñoùi, hoï linh hoaït nhöõng coâng taùc thieän nguyeän vaø nhöõng cô quan nhaân ñaïo, hoï gaây yù thöùc cho nhöõng toå chöùc coâng vaø tö giuùp phaân phoái caùch thoaû ñaùng nhöõng vieän trôï quoác teá. Caùc daân toäc mang ôn hoï nhieàu, hoï laø nhöõng nhaân vieân baùc aùi ñaày saùng taïo, coù moät loøng quaûng ñaïi khoâng meät moûi, ñaõ tham gia vaø coøn ñang laøm cho theá giôùi naøy trôû neân nhaân ñaïo hôn.
Khoù ngheøo Phuùc AÂm ñeå phuïc vuï ngöôøi ngheøo
90. Trong thöïc teá, tröôùc khi nhaém phuïc vuï ngöôøi ngheøo, khoù ngheøo Phuùc AÂm töï noù ñaõ laø moät giaù trò roài, bôûi vì nhaéc ñeán moái phuùc ñaàu tieân theo göông Ñöùc Ki-toâ khoù ngheøo (225). Thaät vaäy, yù nghóa tieân khôûi cuûa khoù ngheøo laø laøm chöùng cho Thieân Chuùa, kho taøng ñích thöïc cuûa traùi tim con ngöôøi. Ñöùc khoù ngheøo phaûn ñoái quyeát lieät vieäc toân thôø Tieàn Taøi ; noù nhö theå moät lôøi ngoân söù vang leân cho xaõ hoäi taïi nhieàu nôi thuoäc theá giôùi giaøu sang ñang coù nguy cô maát yù thöùc veà möïc thöôùc vaø thaäm chí veà giaù trò cuûa söï vaät nöõa. Vì vaäy maø ngaøy nay, hôn caû moïi thôøi ñaïi khaùc, ñöùc khoù ngheøo Phuùc AÂm thu huùt chuù yù cuûa nhöõng ngöôøi yù thöùc taøi nguyeân cuûa haønh tinh coù giôùi haïn, ñang ñoøi phaûi toân troïng vaø baûo veä coâng trình taïo döïng baèng caùch giaûm bôùt tieâu thuï, bieát soáng thanh ñaïm vaø töï ñaët cho mình boån phaän kìm haõm nhöõng öôùc muoán cuûa mình.
Nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc môøi laøm chöùng cho Tin Möøng moät caùch môùi meû vaø maïnh meõ veà söï töø boû vaø tieát ñoä, baèng moät neáp soáng huynh ñeä vôùi neùt noåi baät laø ñôn sô vaø hieáu khaùch, cuõng nhö laøm göông cho nhöõng ngöôøi döûng döng vôùi nhu caàu cuûa tha nhaân. Chöùng taù ñoù ñöông nhieân ñi keøm theo moät moái tình daønh öu tieân cho ngöôøi ngheøo, vaø toû ra moät caùch ñaëc bieät trong caùch chia seû ñieàu kieän soáng cuûa nhöõng ngöôøi cuøng khoán nhaát. Bieát bao coäng ñoaøn hieän ñang soáng vaø laøm vieäc ôû giöõa ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi ngoaøi leà xaõ hoäi, chaáp nhaän nhöõng ñieàu kieän soáng cuûa hoï vaø chia seû noãi ñau khoå, caùc khoù khaên vaø hieåm nguy cuûa hoï.
Nhöõng ngöôøi taän hieán ñaõ vieát leân bao trang söû dieäu kyø veà söï lieân ñôùi Phuùc AÂm vaø anh duõng xaû thaân, vaøo nhöõng naêm ñaày nhöõng bieán ñoåi saâu ñaäm vaø nhöõng baát coâng lôùn, nhöõng hy voïng laãn nhöõng thaát voïng, nhöõng chinh phuïc ñaùng keå vaø nhöõng thaát baïi eâ cheà. Coøn nhöõng trang söû khaùc cuõng khoâng keùm yù nghóa ñaõ vaø coøn ñang ñöôïc ghi laïi bôûi voâ soá nhöõng ngöôøi taän hieán khaùc, ñang soáng phong phuù moät cuoäc ñôøi "tieàm taøng vôùi Ñöùc Ki-toâ nôi Thieân Chuùa" (Cl 3,3) ñeå theá giôùi ñöôïc cöùu ñoä, maø khoâng caàu lôïi loäc naøo, vaãn suoát ñôøi daán thaân vì chính nghóa maø ít ai bieát ñeán vaø raát ít ai nhaän ra giaù trò. Döôùi nhöõng hình thöùc khaùc bieät vaø boå tuùc cho nhau, ñôøi thaùnh hieán san seû söï ngheøo khoù cuøng cöïc maø Chuùa ñaõ chaáp nhaän. Ñôøi thaùnh hieán chu toaøn moät vai troø ñaëc thuø trong maàu nhieäm cöùu ñoä cuûa cuoäc nhaäp theå vaø thöông khoù cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Ki-toâ (226).
Thaùch ñoá cuûa töï do trong vaâng phuïc
91. Thaùch ñoá thöù ba phaùt sinh töø nhöõng quan nieäm veà töï do, muoán taùch rôøi ñaëc tröng cô baûn nhaát cuûa con ngöôøi ra khoûi töông quan vôùi chaân lyù vaø quy taéc luaân lyù (227). Thaät ra, ñeà cao töï do quaû laø moät giaù trò chaân chính, gaén lieàn vôùi söï toân troïng con ngöôøi. Nhöng ai laïi khoâng thaáy nhöõng baát coâng traàm troïng vaø caû nhöõng baïo haønh khuûng khieáp do vieäc söû duïng leäch laïc quyeàn töï do trong ñôøi soáng caù nhaân vaø caùc daân toäc ?
Ñöùc vaâng phuïc ñaëc thuø cuûa ñôøi thaùnh hieán laø moät lôøi ñaùp öùng höõu hieäu cho tình traïng treân. Ñöùc vaâng phuïc tu trì giôùi thieäu moät caùch thaät huøng hoàn vieäc Ñöùc Ki-toâ vaâng phuïc Chuùa Cha nhö moät göông maãu ñieån hình, vaø khôûi ñi töø maàu nhieäm Ñöùc Ki-toâ, ñöùc vaâng phuïc tu trì minh chöùng raèng vaâng phuïc vaø töï do khoâng maâu thuaãn vôùi nhau. Thaät vaäy, thaùi ñoä cuûa Chuùa Con bieåu loä cho thaáy maàu nhieäm töï do cuûa con ngöôøi laø moät con ñöôøng vaâng phuïc yù Chuùa Cha, vaø maàu nhieäm vaâng phuïc laø moät con ñöôøng ñeå daàn daàn chinh phuïc söï töï do chaân chính. Ngöôøi taän hieán muoán dieãn taû maàu nhieäm ñoù qua lôøi khaán tuaân phuïc. Nhö theá ngöôøi taän hieán muoán cho thaáy hoï yù thöùc moái töông quan nghóa töû, töø ñoù hoï ñoùn nhaän yù Chuùa Cha laøm löông thöïc haèng ngaøy (x. Ga 4,34), laøm ñaù taûng vöõng chaéc, laøm nieàm vui, laøm thuaãn ñôõ, vaø nôi truù aån cho hoï (x. Tv 18 (17),3). Ngöôøi taän hieán cho thaáy hoï lôùn leân trong chaân lyù toaøn dieän veà con ngöôøi cuûa hoï, hoï ñöôïc gaén lieàn vôùi nguoàn maïch hieän höõu cuûa hoï vaø coâng boá söù ñieäp ñaày an uûi naøy : "Keû yeâu luaät Chuùa höôûng an bình thö thaùi, chaúng coøn lo gaëp chöôùng ngaïi naøo" (Tv 119 (118),165).
Cuøng nhau thöïc hieän thaùnh yù Chuùa Cha
92. Chöùng taù cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán mang moät yù nghóa ñaëc bieät, vì chieàu kích coäng ñoaøn laø neùt ñaëc thuø cuûa ñôøi tu. Ñôøi soáng huynh ñeä laø choã toát nhaát ñeå nhaän ñònh vaø ñoùn nhaän yù Thieân Chuùa, ñeå cuøng nhau tieán böôùc moät loøng moät trí vôùi nhau. Nhôø ñöùc aùi truyeàn theâm sinh khí, ñöùc vaâng phuïc lieân keát nhöõng thaønh vieân cuûa moät tu hoäi vaøo cuøng moät chöùng taù vaø cuøng moät söù maïng, tuy vaãn toân troïng nhöõng hoàng aân khaùc bieät vaø caù tính moãi ngöôøi. Trong ñôøi soáng huynh ñeä ñöôïc Thaùnh Thaàn linh hoaït, moãi ngöôøi traân troïng ñoái thoaïi vôùi caùc ngöôøi khaùc ñeå tìm ra yù Chuùa Cha. Ñoàng thôøi taát caû moïi ngöôøi ñeàu nhaän ra nôi ngöôøi phuï traùch hieän thaân tình phuï töû cuûa Thieân Chuùa, vaø quyeàn bính Thieân Chuùa trao ban laø ñeå duøng vaøo vieäc bieän phaân vaø hieäp thoâng (228).
Trong Giaùo Hoäi vaø trong xaõ hoäi, ñôøi soáng coäng ñoaøn coøn laø moät daáu chæ ñaëc bieät cuûa moái daây lieân keát baét nguoàn töø cuøng moät tieáng goïi vaø yù ñònh muoán tuaân theo tieáng goïi aáy, cho duø coù khaùc chuûng toäc, goác gaùc, ngoân ngöõ hay vaên hoaù. Traùi ngöôïc laïi vôùi tinh thaàn baát thuaän vaø chia reõ, quyeàn bính vaø vaâng phuïc trôû thaønh moät daáu chæ saùng ngôøi cuûa tình phuï töû duy nhaát ñeán töø Thieân Chuùa, cuûa tình huynh ñeä phaùt xuaát töø Thaùnh Thaàn, cuûa töï do noäi taâm nôi nhöõng con ngöôøi ñaõ phoù thaùc cho Thieân Chuùa, baát chaáp nhöõng giôùi haïn cuûa nhöõng con ngöôøi ñaïi dieän Thieân Chuùa. Moät soá ngöôøi chaáp nhaän vaâng phuïc laøm luaät soáng, nhôø ñoù hoï kinh nghieäm ñöôïc moái phuùc Ñöùc Gieâ-su höùa cho nhöõng "keû laéng nghe vaø tuaân giöõ lôøi Thieân Chuùa" (Lc 11,28), vaø hoï coâng boá ñieàu ñoù vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi. Hôn nöõa, ai vaâng phuïc thì ñöôïc baûo ñaûm laø mình ñang thi haønh söù maïng, böôùc theo Chuùa chöù khoâng phaûi laø theo öôùc muoán hay theo caûm höùng rieâng cuûa mình. Nhö theá, hoï coù theå bieát raèng mình ñöôïc Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa daãn ñöa vaø ñöôïc baøn tay duõng maõnh cuûa Ngöôøi naâng ñôõ, ngay giöõa luùc gaëp nhöõng khoù khaên gian khoå (x. Cv 20,22-24).
Cöông quyeát daán mình vaøo ñôøi soáng taâm linh
93. Moät trong nhöõng öu tö ñaõ ñöôïc Thöôïng hoäi ñoàng nhaéc tôùi nhieàu laàn, ñoù laø ñôøi thaùnh hieán caàn ñöôïc nuoâi döôõng taïi nguoàn coäi ñôøi soáng taâm linh vöõng chaéc vaø saâu xa. Thaät ra, ñaây laø yeâu saùch haøng ñaàu naèm trong baûn chaát cuûa ñôøi thaùnh hieán ; bôûi vì cuõng nhö moïi Ki-toâ höõu khaùc, vaø thaäm chí coøn hôn theá nöõa, ai ñaõ tuyeân giöõ nhöõng lôøi khuyeân Phuùc AÂm coù nghóa vuï phaûi doàn heát söùc löïc höôùng veà söï troïn laønh cuûa ñöùc aùi (229). Nghóa vuï naøy ñöôïc ñeà cao xaùn laïn qua göông saùng cuûa voâ vaøn caùc thaùnh laäp doøng vaø cuûa ñoâng ñaûo nhöõng ngöôøi taän hieán ñaõ trung thaønh laøm chöùng cho Ñöùc Ki-toâ cho ñeán cheát.
Höôùng veà söï thaùnh thieän, ñoù laø baûn toùm keát chöông trình moïi cuoäc ñôøi thaùnh hieán, caùch rieâng trong vieãn töôïng canh taân tröôùc theàm thieân nieân kyû thöù ba. Khôûi ñieåm cuûa chöông trình naøy laø söï kieän phaûi boû taát caû ñeå theo Ñöùc Ki-toâ (x. Mt 4,18-22 ; 19,21-27 ; Lc 5,11), khoâng laáy gì laøm hôn Ñöùc Ki-toâ, ñeå coù theå thoâng phaàn troïn veïn vaøo maàu nhieäm Vöôït Qua.
Thaùnh Phao-loâ ñaõ hieåu ñuùng ñieàu ñoù khi coâng boá : "Toâi coi taát caû moïi söï laø thieät thoøi, so vôùi moái lôïi tuyeät vôøi, laø ñöôïc bieát Ñöùc Ki-toâ Gieâ-su, Chuùa cuûa toâi [...] ñöôïc bieát chính Ñöùc Ki-toâ, nhaát laø bieát Ngöôøi quyeàn naêng theá naøo nhôø ñaõ phuïc sinh" (Pl 3,8.10). Ñaây laø con ñöôøng maø caùc Toâng Ñoà ñaõ môû ra ngay töø ñaàu, theo nhö truyeàn thoáng Ki-toâ höõu ôû Ñoâng Phöông vaø Taây Phöông ñeå laïi : "Ngaøy nay nhöõng ngöôøi theo Ñöùc Gieâ-su töø boû taát caû vì Ngöôøi laøm cho ngöôøi ta nhôù ñeán caùc toâng ñoà xöa kia cuõng ñaùp laïi lôøi Chuùa goïi, ñaõ boû moïi söï maø ñi theo Ngöôøi. Cuõng theo truyeàn thoáng ñoù, ñôøi tu ñöôïc goïi laø moät hình thöùc soáng ñôøi toâng ñoà, apostolica vivendi forma" (230). Truyeàn thoáng ñoù ñaõ neâu baät trong ñôøi taän hieán khía caïnh giao öôùc duy nhaát vôùi Thieân Chuùa, vaø caû khía caïnh hoân öôùc vôùi Ñöùc Ki-toâ nöõa, ñieàu maø thaùnh Phao-loâ rao giaûng baèng göông saùng (x. 1 Cr 7,7) baèng lôøi giaûng, nhôø ñöôïc Thaàn Khí soi saùng (x. 1 Cr 7,40).
Chuùng ta coù theå noùi raèng ñôøi soáng taâm linh, ñöôïc hieåu nhö laø soáng vôùi Ñöùc Ki-toâ vaø do Thaùnh Linh höôùng daãn, laø moät cuoäc haønh trình moãi ngaøy moät trung tín hôn, trong ñoù ngöôøi taän hieán ñöôïc Thaùnh Thaàn soi daãn vaø bieán ñoåi trôû thaønh Ñöùc Ki-toâ, troïn nieàm hieäp thoâng trong tình yeâu vaø phuïc vuï trong Giaùo Hoäi.
Taát caû nhöõng yeáu toá vöøa noùi, ñöôïc hoäi nhaäp vaøo trong nhöõng hình thöùc khaùc nhau cuûa ñôøi thaùnh hieán, keát thaønh moät linh ñaïo ñaëc thuø, nghóa laø moät döï phoùng cuï theå soáng töông quan vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi moâi tröôøng chung quanh, vôùi nhöõng neùt nhaán veà maët tinh thaàn hay veà hình thöùc hoaït ñoäng toâng ñoà, do ñoù maø moät khía caïnh naøy hay khía caïnh khaùc trong maàu nhieäm duy nhaát cuûa Ñöùc Ki-toâ ñöôïc bieåu döông hay hoaï laïi. Khi coâng nhaän moät hình thöùc ñôøi thaùnh hieán hay moät tu hoäi, Giaùo Hoäi coâng boá raèng trong ñoaøn suûng thieâng lieâng vaø toâng ñoà ñaõ hoäi ñuû nhöõng ñieàu kieän khaùch quan ñeå ñaït tôùi söï toaøn haûo theo Tin Möøng cho moãi ngöôøi vaø cho coäng ñoaøn.
Ñôøi soáng taâm linh phaûi ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu trong chöông trình cuûa moïi gia ñình taän hieán, ngoõ haàu moïi tu hoäi vaø moïi coäng ñoaøn trôû thaønh nhöõng tröôøng hoïc veà linh ñaïo Phuùc AÂm chaân chính. Töø vieäc löïa choïn öu tieân ñoù maø moãi ngöôøi vaø moãi coäng ñoaøn cöông quyeát soáng, phaùt sinh moät ñôøi soáng toâng ñoà phong phuù, moät moái tình quaûng ñaïi daønh cho ngöôøi ngheøo, vaø khaû naêng khai sinh nhöõng ôn goïi môùi trong theá heä treû. Chính phaåm chaát thieâng lieâng cuûa ñôøi thaùnh hieán môùi lay chuyeån ñöôïc nhöõng con ngöôøi thôøi ñaïi naøy ñang khao khaùt nhöõng giaù trò tuyeät ñoái vaø trôû thaønh moät lôøi chöùng haáp daãn.
Laéng nghe Lôøi Thieân Chuùa
94. Lôøi Thieân Chuùa laø nguoàn maïch ñaàu tieân cuûa moïi linh ñaïo Ki-toâ giaùo. Lôøi Chuùa nuoâi döôõng töông quan thaân tình vôùi Thieân Chuùa haèng soáng, vôùi yù ñònh cöùu chuoäc vaø thaùnh hoaù cuûa Ngöôøi. Vì theá maø ngay töø buoåi khai nguyeân cuûa caùc hoäi ñoaøn taän hieán, vaø ñaëc bieät trong caùc ñan vieän, vieäc suy gaãm Saùch Thaùnh - lectio divina - ñaõ ñöôïc quyù troïng. Nhôø ñoïc Saùch Thaùnh maø Lôøi Thieân Chuùa thaám vaøo cuoäc soáng, chieáu doïi aùnh saùng cuûa söï khoân ngoan, hoàng aân cuûa Thaùnh Thaàn. Ñaønh raèng troïn Kinh Thaùnh ñeàu "coù ích cho vieäc giaûng daïy" (2 Tm 3,16). laø nguoàn maïch thanh khieát vaø khoâng bao giôø caïn cho ñôøi soáng taâm linh" (231), nhöng caùc baûn vaên Taân Öôùc ñaùng ñöôïc toân troïng ñaëc bieät, nhaát laø caùc saùch Tin Möøng, "traùi tim cuûa toaøn boä Saùch Thaùnh" (232). Nhöõng ngöôøi taän hieán neân chaêm chuù suy nieäm chính baûn vaên Tin Möøng vaø caùc baûn vaên Taân Öôùc khaùc, vì chuùng dieãn ñaït lôøi noùi vaø göông saùng cuûa Chuùa Ki-toâ vaø Ñöùc Trinh Nöõ Ma-ri-a, ñoàng thôøi cuõng cho thaáy hình thöùc soáng ñôøi toâng ñoà. Caùc ñaáng laäp doøng luoân luoân quy chieáu vaøo ñoù ñeå ñaùp traû tieáng goïi vaø ñeå bieän phaân ñoaøn suûng cuõng nhö söù maïng cuûa tu hoäi.
Vieäc chung nhau suy nieäm Lôøi Chuùa trong Kinh Thaùnh coù moät giaù trò lôùn. Tuyø theo khaû naêng vaø hoaøn caûnh cuûa moãi coäng ñoaøn, khi suy nieäm Lôøi Thieân Chuùa chung vôùi nhau, caùc anh chò em vui söôùng chia seû cho nhau nhöõng kho taøng kín muùc töø Lôøi Thieân Chuùa, nhôø ñoù hoï cuøng tieán leân vaø giuùp nhau böôùc ñi trong ñôøi soáng taâm linh. Cuõng neân chia seû vieäc chung nhau suy nieäm Lôøi Chuùa cho nhöõng thaønh phaàn khaùc trong Daân Thieân Chuùa, linh muïc cuõng nhö giaùo daân. Ñieàu naøy ñöa tôùi vieäc thieát laäp, tuyø theo caùch thöùc hôïp vôùi ñoaøn suûng, nhöõng tröôøng daïy caàu nguyeän, daïy linh ñaïo, vaø caùch ñoïc vaø suy nieäm Lôøi Chuùa, trong ñoù "Thieân Chuùa ngoû lôøi vôùi loaøi ngöôøi nhö vôùi baïn höõu" (x. Xh 33,11 ; Ga 15,14-15), ñoái thoaïi vôùi hoï (Br 3,88) ñeå môøi goïi vaø ñoùn nhaän hoï hieäp thoâng vôùi Ngöôøi (233).
Suy nieäm Lôøi Thieân Chuùa vaø ñaëc bieät suy nieäm caùc maàu nhieäm Ñöùc Ki-toâ, nhö truyeàn thoáng chæ daïy chuùng ta, daãn tôùi chieâm nieäm saâu thaúm vaø nhieät taâm hoaït ñoäng toâng ñoà. Trong ñôøi ñan tu cuõng nhö trong ñôøi hoaït tu, luoân luoân nhöõng ngöôøi naøo bieát caàu nguyeän môùi laøm ñöôïc nhöõng coâng vieäc lôùn, bôûi vì hoï bieát nhaän ra ñuùng yù Thieân Chuùa vaø ñem ra thöïc haønh. Nhôø naêng tieáp xuùc vôùi Lôøi Thieân Chuùa, hoï ñöôïc soi saùng ñeå bieän phaân cho chính baûn thaân vaø cho coäng ñoaøn, ñeå tìm ra ñöôøng loái cuûa Chuùa trong caùc daáu chæ cuûa thôøi ñaïi. Nhôø coù moät thöù baûn naêng sieâu nhieân, hoï khoâng raäp theo naõo traïng theá tuïc, maø ñoåi môùi taâm thaàn ñeå "nhaän ra ñaâu laø yù Thieân Chuùa : caùi gì laø toát, caùi gì ñeïp loøng Thieân Chuùa, caùi gì hoaøn haûo" (Rm 12,2).
Hieäp thoâng vôùi Ñöùc Ki-toâ
95. Ñeå thöïc söï hieäp thoâng vôùi Chuùa, phuïng vuï thaùnh haún laø moät phöông tieän chính yeáu, ñaëc bieät laø vieäc cöû haønh Thaùnh leã vaø Caùc giôø kinh phuïng vuï. "Thaät vaäy, vieäc cöû haønh Thaùnh Theå chöùa ñöïng taát caû cuûa caûi thieâng lieâng cuûa Giaùo Hoäi, ñoù chính laø Ñöùc Ki-toâ, leã Vöôït Qua cuûa chuùng ta, Ngöôøi laø Baùnh haèng soáng, ban söï soáng cho nhaân loaïi baèng chính Thòt cuûa Ngöôøi, Thòt ñaõ ñöôïc soáng ñoäng nhôø Thaùnh Thaàn vaø laøm cho ngöôøi ta ñöôïc soáng" (234). Bí tích Thaùnh Theå laø taâm ñieåm cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi vaø cuõng laø taâm ñieåm cuûa ñôøi soáng thaùnh hieán. Khi tuyeân giöõ nhöõng lôøi khuyeân Phuùc AÂm, laøm sao moät ngöôøi ñaõ ñöôïc keâu môøi choïn Ñöùc Ki-toâ laø Ñaáng duy nhaát coù theå ñem laïi yù nghóa cho cuoäc ñôøi mình, laïi khoâng ao öôùc hieäp thoâng saâu xa vôùi Ngöôøi, nhôø tham gia moãi ngaøy vaøo bí tích laøm cho Ngöôøi hieän dieän, vaøo hy leã laøm cho tình yeâu daâng hieán cuûa Ngöôøi treân ñoài Goân-goâ-tha taùi dieãn, vaøo böõa tieäc nuoâi döôõng vaø naâng ñôõ Daân Thieân Chuùa suoát cuoäc löõ haønh ? Do töï baûn chaát, bí tích Thaùnh Theå laø trung taâm ñôøi soáng thaùnh hieán cuûa moãi ngöôøi vaø moãi coäng ñoaøn. Ñoù laø cuûa aên ñöôøng moãi ngaøy vaø nguoàn maïch linh ñaïo cho nhöõng caù nhaân vaø caùc tu hoäi. Trong bí tích Thaùnh Theå, moãi ngöôøi taän hieán ñöôïc môøi goïi soáng maàu nhieäm vöôït qua cuûa Ñöùc Ki-toâ, hôïp nhaát vôùi Ngöôøi trong cuoäc hieán daâng maïng soáng leân cho Chuùa Cha nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn. Chuyeân caàn chieâm ngaém laâu daøi Ñöùc Ki-toâ hieän dieän trong Thaùnh Theå cho chuùng ta ñöôïc soáng phaàn naøo kinh nghieäm cuûa thaùnh Pheâ-roâ trong cuoäc Bieán Hình : "Chuùng con ôû ñaây thaät laø ñeïp". Vaø vieäc cöû haønh maàu nhieäm Mình vaø Maùu Chuùa cuûng coá vaø phaùt trieån söï hieäp nhaát vaø tình yeâu thöông cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ daâng hieán cho Thieân Chuùa troùt caû cuoäc ñôøi.
Cuøng vôùi bí tích Thaùnh Theå, vaø noái keát chaët cheõ vôùi bí tích naøy, Caùc giôø kinh phuïng vuï ñöôïc cöû haønh hoaëc chung hoaëc rieâng tuyø baûn chaát cuûa moãi tu hoäi, trong söï hieäp thoâng vaøo lôøi caàu nguyeän cuûa Giaùo Hoäi, dieãn taû ôn goïi ca ngôïi vaø chuyeån caàu laø ñaëc tröng cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán.
Bí tích Thaùnh Theå cuõng lieân heä chaët cheõ vôùi quyeát taâm hoaùn caûi lieân læ vaø nhu caàu ñöôïc thanh luyeän : ñoù laø ñieàu maø nhöõng ngöôøi taän hieán thi haønh trong bí tích Hoaø Giaûi. Nhôø thöôøng xuyeân gaëp gôõ Thieân Chuùa khoan dung, nhöõng ngöôøi taän hieán thanh taåy vaø canh taân taâm trí vaø, nhôø khieâm toán yù thöùc toäi loãi cuûa mình, nhöõng töông quan cuûa hoï vôùi Thieân Chuùa trôû neân trong saùng hôn : treân con ñöôøng cuøng ñi vôùi anh chò em mình, kinh nghieäm haïnh phuùc ñöôïc tha thöù trong bí tích, khieán loøng hoï trôû neân ngoan ngoaõn hôn vaø thuùc giuïc hoï tieán hôn trong loøng trung tín.
Ñeå tieán treân con ñöôøng Tin Möøng, ñaëc bieät trong thôøi gian huaán luyeän hay trong vaøi giai ñoaïn cuûa cuoäc soáng, ngöôøi ta ñöôïc naâng ñôõ nhieàu, khi tin töôûng vaø khieâm toán tìm ñeán vieäc linh höôùng, nhôø ñoù con ngöôøi ñöôïc naâng ñôõ ñeå quaûng ñaïi ñaùp traû nhöõng thoâi thuùc cuûa Thaùnh Thaàn vaø quyeát taâm ñaït tôùi söï thaùnh thieän.
Cuoái cuøng, toâi khích leä moïi ngöôøi taän hieán tuyø theo truyeàn thoáng rieâng cuûa mình, haèng ngaøy haõy ñoåi môùi vieäc keát hôïp thieâng lieâng vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Ma-ri-a, khi cuøng vôùi Meï oân laïi nhöõng maàu nhieäm cuûa Con Meï, ñaëc bieät nhôø vieäc laàn chuoãi Maân Coâi.
III. Vaøi Laõnh Vöïc Truyeàn Giaùo
Hieän dieän trong moâi tröôøng giaùo duïc
96. Giaùo Hoäi vaãn luoân luoân xaùc tín raèng giaùo duïc laø moät yeáu toá chính yeáu trong söù maïng cuûa Giaùo Hoäi. Thaày noäi taâm laø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng doø thaáu nhöõng nôi thaúm saâu khoâng theå ñaït tôùi nhaát trong loøng ngöôøi, cuõng laø Ñaáng thaáu suoát chuyeån ñoäng thaàm kín cuûa lòch söû. Toaøn theå Giaùo Hoäi ñöôïc Thaùnh Thaàn linh hoaït vaø cuøng vôùi Ngöôøi chu toaøn söù vuï giaùo duïc.
Tuy vaäy, trong loøng Giaùo Hoäi, nhöõng ngöôøi taän hieán giöõ moät vai troø ñaëc bieät, vì ñöôïc môøi ñem vaøo moâi tröôøng giaùo duïc chöùng taù trieät ñeå veà nhöõng cuûa caûi Nöôùc Trôøi, ñöôïc ñeà nghò cho heát moïi ngöôøi trong khi chôø ñôïi gaëp gôõ vónh vieãn vò Chuû Teå cuûa lòch söû. Nhôø ôn thaùnh hieán ñaëc bieät, nhôø kinh nghieäm ñaëc bieät veà nhöõng aân hueä cuûa Thaùnh Thaàn, nhôø vieäc chuyeân caàn laéng nghe Lôøi Chuùa vaø thöïc hieän bieän phaân thieâng lieâng, nhôø höôûng gia taøi phong phuù cuûa nhöõng truyeàn thoáng giaùo duïc maø tu hoäi ñaõ tích luyõ ñöôïc vôùi thôøi gian, nhôø hieåu bieát uyeân thaâm veà nhöõng chaân lyù thieâng lieâng (x. Ep 1,17), nhöõng ngöôøi taän hieán coù khaû naêng tieán haønh moät coâng trình giaùo duïc ñaëc bieät höõu hieäu, ñoùng goùp moät caùch chuyeân bieät vaøo coâng trình maø nhöõng nhaø giaùo duïc khaùc ñaõ thöïc hieän.
Ñöôïc trang bò vöõng chaéc nhôø ñoaøn suûng nhö vaäy, nhöõng ngöôøi taän hieán coù theå taïo ra nhöõng cô caáu giaùo duïc thaám nhuaàn tinh thaàn töï do vaø baùc aùi Phuùc AÂm, nôi ñaây caùc thanh thieáu nieân treû ñöôïc giuùp tröôûng thaønh veà maët nhaân baûn döôùi söï höôùng daãn cuûa Thaùnh Thaàn (235). Coäng ñoaøn giaùo duïc ñöôïc trôû thaønh moät kinh nghieäm hieäp thoâng vaø moät laõnh vöïc cho aân suûng, nôi ñaây döï phoùng sö phaïm lieân keát haøi hoaø toân giaùo vôùi nhaân baûn, Tin Möøng vôùi vaên hoaù, ñöùc tin vôùi cuoäc soáng.
Lòch söû Giaùo Hoäi xöa nay ñaày daãy nhöõng göông saùng tuyeät vôøi cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán ñaõ soáng vaø ñaõ neân thaùnh qua vieäc daán thaân vaøo coâng vieäc daïy doã, neâu leân söï thaùnh thieän nhö moät muïc tieâu cuûa vieäc giaùo duïc. Thaät vaäy, raát nhieàu vò ñaõ ñaït tôùi ñöùc meán hoaøn haûo qua coâng taùc giaùo duïc. Ñoù laø moät trong nhöõng taëng phaåm quyù hoaù nhaát maø nhöõng con ngöôøi taän hieán coù theå trao cho giôùi treû ngaøy nay, qua taùc vuï giaùo duïc ñaày yeâu thöông, theo nhö lôøi nhaén nhuû khoân ngoan cuûa thaùnh Gio-an Boát-coâ : "Laøm sao cho nhöõng ngöôøi treû khoâng nhöõng ñöôïc yeâu thöông maø coøn caûm nghieäm laø hoï ñöôïc yeâu thöông" (236).
Caàn phaûi canh taân vieäc daán thaân trong laõnh vöïc giaùo duïc
97. Vôùi thaùi ñoä vöøa nhaïy caûm tinh teá laïi vöøa taùo baïo truyeàn giaùo, nhöõng ngöôøi taän hieán caàn minh chöùng raèng nieàm tin vaøo Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ soi saùng laõnh vöïc giaùo duïc, khoâng nhöõng khoâng coi nheï nhöõng giaù trò nhaân baûn maø coøn cuûng coá vaø thaêng tieán chuùng nöõa. Nhöõng ngöôøi taän hieán trôû thaønh chöùng nhaân vaø khí cuï bieåu döông quyeàn naêng cuûa Nhaäp Theå vaø söùc maïnh cuûa Thaùnh Thaàn. Hoaït ñoäng naøy laø moät trong nhöõng caùch bieåu hieän coù yù nghóa nhaát tình maãu töû maø Giaùo Hoäi daønh cho moïi con caùi, theo göông Ñöùc Ma-ri-a (237).
Vì vaäy maø Thöôïng hoäi ñoàng khaån khoaûn khuyeán khích nhöõng ngöôøi taän hieán haõy quyeát taâm trôû veà vôùi söù maïng giaùo duïc, ôû nhöõng nôi naøo coøn coù theå laøm ñöôïc, trong nhöõng loaïi tröôøng khaùc nhau, cho nhieàu caáp lôùp, caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø caùc vieän cao hoïc (238). Toâi hoaøn toaøn taùn ñoàng chæ thò cuûa Thöôïng hoäi ñoàng, vaø toâi tha thieát khuyeân nhöõng thaønh vieân caùc tu hoäi coù ôn goïi giaùo duïc, haõy trung thaønh vôùi ñoaøn suûng tieân khôûi vaø nhöõng truyeàn thoáng cuûa hoï, haõy yù thöùc raèng tình yeâu daønh öu tieân cho ngöôøi ngheøo cuõng ñöôïc theå hieän caùch rieâng khi choïn löïa nhöõng phöông tieän ñaëc bieät nhaèm giaûi phoùng con ngöôøi khoûi hình thöùc toài teä cuûa caûnh baàn cuøng, töùc laø thieáu ñaøo taïo veà vaên hoaù vaø toân giaùo.
Xeùt vì caùc ñaïi hoïc vaø phaân khoa Coâng Giaùo vaø Giaùo Hoäi coù moät taàm quan troïng lôùn trong laõnh vöïc giaùo duïc vaø loan baùo Tin Möøng, neân caùc tu hoäi phuï traùch caùc cô sôû ñoù phaûi yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình, vaø phaûi laøm sao cho caùc cô cheá ñoù, ngay trong cuoäc ñoái thoaïi soâi noåi vôùi neàn vaên hoaù hieän ñaïi, vaãn giöõ ñöôïc neùt Coâng Giaùo ñaëc thuø, vaãn trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh. Hôn nöõa, tuyø theo hoaøn caûnh, nhöõng thaønh vieân cuûa caùc doøng tu vaø cuûa caùc tu ñoaøn cuõng phaûi saün saøng gia nhaäp vaøo nhöõng cô caáu giaùo duïc cuûa Nhaø Nöôùc. Nhöõng thaønh vieân cuûa caùc tu hoäi ñôøi, vì ôn goïi chuyeân bieät cuûa hoï, ñöôïc ñaëc bieät môøi tham gia vaøo nhöõng cô caáu ñoù.
Phuùc AÂm hoaù neàn vaên hoaù
98. Caùc hoäi doøng taän hieán luoân coù aûnh höôûng lôùn trong vieäc hình thaønh vaø truyeàn ñaït neàn vaên hoaù. Vaøo thôøi Trung Coå, caùc ñan vieän ñaõ trôû thaønh nôi tích tröõ kho taøng vaên hoaù cuûa quaù khöù, vaø nôi phaùt trieån neàn vaên hoaù nhaân baûn vaø Ki-toâ giaùo. Ñieàu naøy vaãn taùi dieãn moãi khi aùnh saùng Tin Möøng lan ñeán nhöõng daân toäc môùi. Bieát bao ngöôøi taän hieán ñaõ goùp phaàn phaùt trieån neàn vaên hoaù, hoï ñaõ nghieân cöùu vaø baûo veä nhöõng neàn vaên hoaù baûn xöù. Ngaøy nay trong Giaùo Hoäi, ngöôøi ta ñaëc bieät caûm thaáy nhu caàu tham gia vaøo vieäc thaêng tieán caùc neàn vaên hoaù, môû roäng cuoäc ñoái thoaïi giöõa vaên hoaù vaø ñöùc tin.
Haún laø nhöõng ngöôøi taän hieán caûm thaáy bò thoâi thuùc tröôùc nhu caàu ñoù. Ñeå loan baùo Lôøi Thieân Chuùa, nhöõng ngöôøi taän hieán cuõng ñöôïc môøi choïn nhöõng phöông phaùp thích hôïp nhaát vôùi nhu caàu cuûa caùc nhoùm vaø cuûa caùc moâi tröôøng nghieäp vuï khaùc nhau, ngoõ haàu aùnh saùng cuûa Ñöùc Ki-toâ loït ñöôïc vaøo moïi laõnh vöïc ñôøi soáng con ngöôøi vaø nhöõng maàm moáng cöùu ñoä bieán ñoåi töø beân trong ñôøi soáng xaõ hoäi, phaùt huy söï hình thaønh moät neàn vaên hoaù thaám nhuaàn caùc giaù trò Tin Möøng (240). Tröôùc ngöôõng cöûa thieân nieân kyû Ki-toâ giaùo thöù ba, ñôøi thaùnh hieán cuõng coù theå daán thaân canh taân caùch thöïc hieän yù Thieân Chuùa, Ñaáng ñeán gaëp gôõ heát moïi ngöôøi ñang doø daãm ñi tìm chaân lyù vaø söï soáng (x. Cv 17,27), duø caùch coù yù thöùc hay voâ thöùc.
Duø sao, ngoaøi vieäc giuùp ñôõ tha nhaân, chính ngay trong ñôøi soáng thaùnh hieán cuõng coù nhu caàu canh taân söï mieät maøi vôùi sinh hoaït trí thöùc, bôûi vì söï chuyeân caàn hoïc taäp laø moät phöông thöùc giaùo duïc toaøn dieän con ngöôøi vaø laø moät con ñöôøng khoå cheá raát hieän ñaïi, nhaát laø phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng neàn vaên hoaù ña daïng khaùc. Söï lô laø hoïc taäp coù theå coù nhöõng haäu quaû traàm troïng ngay caû treân hoaït ñoäng toâng ñoà, ñöa tôùi maëc caûm bò gaït ra leà vaø töï ti, hoaëc ñöa tôùi nhöõng saùng kieán noâng caïn vaø hôøi hôït.
Duø vaãn toân troïng tính ña daïng cuûa caùc ñoaøn suûng vaø nhöõng khaû naêng thöïc thuï cuûa caùc tu hoäi, söï quan taâm daønh cho vieäc hoïc taäp khoâng chæ thu heïp vaøo vieäc huaán luyeän khôûi ñaàu hay laõnh ñöôïc nhöõng baèng caáp chuyeân khoa vaø chuyeân nghieäp. Quan taâm hoïc hoûi bieåu loä loøng ao öôùc khoâng bao giôø thoaû, muoán hieåu bieát saâu xa hôn nöõa veà Thieân Chuùa, Ñaáng laø aùnh saùng thaúm saâu vaø laø nguoàn maïch moïi chaân lyù veà con ngöôøi. Quan taâm hoïc hoûi khoâng chæ giaûn löôïc vaøo vieäc thu thaäp moät môù kieán thöùc tröøu töôïng, khoâng ñöôïc kheùp kín ngöôøi taän hieán trong moät voøng ñai töï maõn ngoät ngaït ; traùi laïi, quan taâm hoïc hoûi coå voõ ñoái thoaïi vaø chia seû, phaùt huy oùc phaùn ñoaùn, thuùc ñaåy chieâm nieäm vaø caàu nguyeän, luoân luoân tìm kieám Thieân Chuùa vaø nhaän ra hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi ngay giöõa thöïc taïi phöùc taïp cuûa theá giôùi ñöông thôøi.
Nhôø ñeå cho Chuùa Thaùnh Thaàn bieán ñoåi, ngöôøi taän hieán coù khaû naêng nôùi roäng chaân trôøi nhöõng öôùc muoán phaøm traàn heïp hoøi, vaø ñoàng thôøi cuõng naém baét ñöôïc nhöõng chieàu saâu thaúm nôi moãi caù nhaân vaø nôi lòch söû, bieát löôùt qua nhöõng hình thöùc beân ngoaøi thöôøng chæ coù nghóa thöù yeáu. Raát nhieàu thaùch ñoá moïc leân trong nhöõng neàn vaên hoaù khaùc nhau : vì vaäy, caàn phaûi duy trì söï trao ñoåi phong phuù vôùi nhöõng moâi tröôøng môùi naåy sinh, hay vôùi nhöõng truyeàn thoáng quaù quen thuoäc cuûa ñôøi taän hieán, nhôø moät oùc phaùn ñoaùn saéc saûo, tuy vaãn bieát tin töôûng nhöõng ngöôøi phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng khoù khaên cuûa coâng cuoäc nghieân cöùu trí thöùc, nhaát laø nhöõng luùc phaûi coá gaéng phaân tích vaø toång hôïp nhöõng vaán ñeà môùi xuaát hieän vaøo thôøi ñaïi naøy (241). Ngöôøi ta khoâng theå loan baùo Tin Möøng moät caùch nghieâm tuùc vaø ñaùng giaù cho nhöõng moâi tröôøng môùi hình thaønh vaø löu truyeàn moät neàn vaên hoaù môùi, neáu khoâng coù söï hôïp taùc tích cöïc cuûa nhöõng giaùo daân ñang daán thaân trong nhöõng moâi tröôøng ñoù.
Hieän dieän trong laõnh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi
99. Trong quaù khöù, nhöõng ngöôøi taän hieán ñaõ bieát ñem moïi phöông tieän coù trong tay phuïc vuï vieäc loan baùo Tin Möøng, ñaõ bieát khoân kheùo öùng phoù vôùi nhöõng trôû ngaïi, thì ngaøy nay, nhöõng ngöôøi taän hieán cuõng phaûi laøm chöùng cho Tin Möøng vôùi nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi taân tieán. Nhôø nhöõng tieán boä kyõ thuaät ñaïi taøi, caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù khaû naêng ñaït tôùi taän nhöõng vuøng xa xoâi nhaát treân maët ñaát. Nhöõng ngöôøi taän hieán, nhaát laø thuoäc caùc tu hoäi coù ñaëc suûng hoaït ñoäng trong laõnh vöïc naøy, laïi caøng phaûi ñaøo luyeän ñeå hieåu bieát vöõng vaøng veà ngoân ngöõ ñaëc thuø cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng, ñeå noùi veà Ñöùc Ki-toâ caùch thuyeát phuïc cho con ngöôøi ngaøy nay, ñeå dieãn taû ñöôïc "nieàm vui möøng vaø hy voïng, öu saàu vaø lo laéng cuûa con ngöôøi ngaøy nay" (242) vaø ñeå goùp phaàn xaây döïng moät theá giôùi trong ñoù moïi ngöôøi ñeàu caûm nhaän ñöôïc hoï laø anh chò em vôùi nhau, cuøng ñi treân con ñöôøng tieán ñeán Thieân Chuùa.
Tuy vaäy, cuõng vaãn phaûi ñeà cao caûnh giaùc tröôùc söï söû duïng leäch laïc nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng, nhaát laø vì khaû naêng thu huùt phi thöôøng. Khoâng neân che daáu nhöõng vaán ñeà chuùng ñaët ra cho chính ñôøi thaùnh hieán : thaø nhìn thaúng vaøo vaán ñeà vôùi oùc phaùn ñoaùn saùng suoát coøn hôn (243). Lôøi giaûi ñaùp cuûa Giaùo Hoäi tieân vaøn mang tính giaùo duïc : noù muoán giuùp thaáu ñaït nhöõng lyù luaän aån taøng, vaø bieát löôïng giaù tính chaát luaân lyù cuûa caùc chöông trình, ñoàng thôøi cuõng taïo cô hoäi ñeå luyeän nhöõng taäp quaùn toát trong vieäc söû duïng chuùng (244). Trong coâng taùc giaùo duïc nhaèm ñaøo taïo nhöõng khaùn thính giaû thaønh thaïo vaø nhöõng chuyeân vieân veà truyeàn thoâng, nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc keâu môøi laøm chöùng ñaëc bieät veà tính caùch töông ñoái cuûa moïi thöïc taïi thuï taïo. Nhôø vaäy hoï giuùp anh chò em mình bieát ñaùnh giaù caùc phöông tieän truyeàn thoâng theo keá hoaïch Thieân Chuùa, vaø ñoàng thôøi khoâng ñeå cho mình bò aùm aûnh bôûi "boä maët theá gian naøy ñang bieán ñi" (x. 1 Cr 7,31).
Phaûi khuyeán khích moïi noã löïc trong laõnh vöïc quan troïng vaø môùi meû naøy ñeå laøm vieäc toâng ñoà, ngoõ haàu Tin Möøng cuûa Ñöùc Ki-toâ ñöôïc loan baùo baèng nhöõng phöông tieän hieän ñaïi. Caùc tu só haõy saün saøng hôïp taùc baèng caùch ñaàu tö söùc löïc, phöông tieän vaø nhaân söï, ñeå thöïc hieän nhöõng döï aùn chung trong nhöõng laõnh vöïc khaùc nhau cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi. Hôn nöõa, nhöõng ngöôøi taän hieán, vaø ñaëc bieät nhöõng thaønh vieân cuûa caùc tu hoäi ñôøi, tuyø theo nhu caàu muïc vuï, neân nhieät tình tham gia vaøo vieäc ñaøo taïo veà maët toân giaùo cho nhöõng ngöôøi phuï traùch vaø nhaân vieân trong ngaønh truyeàn thoâng xaõ hoäi duø coâng hay tö. Nhôø vaäy, seõ vöøa haïn cheá ñöôïc nhöõng tai haïi do vieäc söû duïng leäch laïc nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng, vöøa gia taêng phaåm chaát caùc chöông trình vôùi noäi dung bieát toân troïng luaät leä luaân lyù vaø giaù trò nhaân baûn vaø Ki-toâ giaùo.
IV. Daán Thaân Ñoái Thoaïi Vôùi Moïi Ngöôøi
Phuïc vuï söï hieäp nhaát caùc Ki-toâ höõu
100. Lôøi caàu cuûa Ñöùc Ki-toâ tröôùc cuoäc thöông khoù, xin Chuùa Cha cho caùc moân ñeä ñöôïc hieäp nhaát (x. Ga 17,21-23), ñöôïc tieáp noái trong lôøi caàu nguyeän vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi. Laøm sao nhöõng ngöôøi ñöôïc keâu môøi soáng ñôøi thaùnh hieán laïi khoâng caûm thaáy coù lieân can ñeán ñieàu ñoù ? Veát thöông töø söï chia reõ giöõa caùc Ki-toâ höõu vaø nhu caàu khaån tröông phaûi caàu nguyeän vaø hoaït ñoäng cho söï hieäp nhaát heát moïi Ki-toâ höõu laø ñieàu ñöôïc caûm nhaän saâu saéc taïi Thöôïng hoäi ñoàng. Caûm quan ñaïi keát cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc taêng theâm khi bieát raèng trong nhöõng Giaùo Hoäi khaùc vaø nhöõng coäng ñoaøn Giaùo Hoäi, ñôøi soáng ñan tu ñaõ vaø coøn phaùt trieån maïnh meõ, nhö taïi caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, hay vieäc tuyeân khaán caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm ñöôïc phuïc hoài, nhö trong Giaùo Hoäi Anh Quoác hay taïi nhöõng coäng ñoaøn Caûi caùch.
Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ neâu leân moái lieân heä saâu xa giöõa ñôøi thaùnh hieán vôùi coâng trình ñaïi keát vaø söï caàn thieát coù moät chöùng taù roõ reät hôn trong laõnh vöïc naøy. Bôûi vì linh hoàn cuûa ñaïi keát laø caàu nguyeän vaø hoaùn caûi (245), neân chaéc haún caùc hoäi doøng taän hieán vaø nhöõng tu ñoaøn toâng ñoà coù boån phaän ñaëc bieät phaûi vun troàng vieäc daán thaân naøy. Ñieàu caáp thieát laø nhöõng ngöôøi taän hieán phaûi daønh nhieàu choã hôn trong cuoäc soáng cho lôøi caàu nguyeän ñaïi keát vaø cho chöùng taù chaân thaät veà Tin Möøng, nhôø vaäy vôùi söùc maïnh Chuùa Thaùnh Thaàn, nhöõng böùc töôøng chia reõ vaø nhöõng thaønh kieán giöõa caùc Ki-toâ höõu seõ ñöôïc haï xuoáng.
Caùc hình thöùc ñoái thoaïi ñaïi keát
101. Chia seû vieäc ñoïc vaø suy nieäm lôøi Chuùa - lectio divina - treân ñöôøng tìm chaân lyù, hoïp nhau caàu nguyeän chung vì Chuùa ñaõ höùa hieän dieän ôû giöõa nhöõng anh chò em hoïp laïi vôùi nhau (x. Mt 10,20), ñoái thoaïi trong tình thaân höõu vaø baùc aùi giuùp caûm nghieäm ñöôïc anh em soáng chung vôùi nhau dòu ngoït döôøng naøo (x. Tv 133 (132)), thaân aùi tieáp ñoùn nhöõng anh chò em thuoäc caùc heä phaùi Ki-toâ giaùo, tìm hieåu vaø trao ñoåi aân hueä cho nhau, hôïp taùc trong nhöõng saùng kieán chung ñeå phuïc vuï vaø ñeå laøm chöùng : ñoù laø moät vaøi hình thöùc cuûa vieäc ñoái thoaïi ñaïi keát, ñeïp loøng Cha chung, vaø laø daáu chæ cuûa yù muoán cuøng tieán tôùi söï hieäp nhaát toaøn haûo treân con ñöôøng daãn ñeán chaân lyù vaø yeâu thöông (246). Ñoàng thôøi söï hieåu bieát veà lòch söû, veà ñaïo lyù, veà phuïng vuï, veà coâng vieäc baùc aùi vaø toâng ñoà cuûa caùc Ki-toâ höõu khaùc chaéc chaén seõ giuùp cho coâng cuoäc ñaïi keát ngaøy caøng mang laïi nhieàu keát quaû (247).
Toâi muoán khích leä caùc tu hoäi, hoaëc ngay töø nguyeân thuyû hoaëc môùi nhaän ñöôïc ôn goïi phaùt huy söï hieäp nhaát Ki-toâ höõu, toå chöùc nhöõng chöông trình hoïc taäp vaø haønh ñoäng cuï theå trong chieàu höôùng ñoù. Thaät ra thì khoâng tu hoäi naøo ñöôïc caûm thaáy mình ñöôïc mieãn hoaït ñoäng cho coâng trình ñaïi keát. Hôn nöõa toâi nghó ñeán Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông vaø mong raèng chính vì nôi ñaây ñôøi ñan tu nam nöõ ñang phaùt trieån (ñoù laø moät hoàng aân cöù phaûi khaán xin luoân maõi), maø caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông coù theå ñoùng goùp vaøo söï hieäp nhaát vôùi caùc Giaùo Hoäi chính thoáng, nhôø ñoái thoaïi vôùi loøng yeâu thöông, chia seû moät linh ñaïo chung, di saûn cuûa Hoäi Thaùnh baát phaân ly cuûa thieân nieân kyû ñaàu tieân.
Toâi ñaëc bieät kyù thaùc cho caùc ñan vieän chieâm nieäm coâng trình ñaïi keát thieâng lieâng cuûa caàu nguyeän, cuûa hoaùn caûi traùi tim, cuûa tình baùc aùi. Nhaèm muïc ñích naøy, toâi khích leä hoï hieän dieän ôû nhöõng nôi coù nhieàu coäng ñoaøn Ki-toâ höõu coù nhöõng danh xöng khaùc nhau, ngoõ haàu vieäc hoï hieán daâng troïn veïn cho "moät ñieàu caàn thieát duy nhaát" (x. Lc 10,42) qua vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa vaø chuyeån caàu cho nhaân loaïi ñöôïc cöùu ñoä, qua chöùng taù ñôøi soáng Tin Möøng theo ñoaøn suûng rieâng, hoï thuùc giuïc moïi ngöôøi soáng hieäp nhaát theo hình aûnh Ba Ngoâi Thieân Chuùa, söï hieäp nhaát maø Ñöùc Gieâ-su ñaõ muoán vaø ñaõ caàu xin Chuùa Cha cho taát caû moân ñeä cuûa Ngöôøi.
Ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo
102. Chính vì "ñoái thoaïi lieân toân laø moät phaàn söù maïng loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi" (248) maø caùc hoäi doøng taän hieán khoâng theå khoâng daán thaân trong laõnh vöïc naøy, moãi tu hoäi theo ñoaøn suûng cuûa mình vaø theo höôùng daãn cuûa giaùo quyeàn. Hình thöùc ñaàu tieân loan baùo Tin Möøng cho caùc anh chò em thuoäc toân giaùo khaùc laø chöùng taù ñôn sô cuûa moät ñôøi soáng khoù ngheøo, khieâm nhu vaø khieát tònh, thaám nhuaàn tình yeâu huynh ñeä daønh cho moïi ngöôøi. Ñoàng thôøi, tinh thaàn töï do, ñaëc ñieåm cuûa ñôøi thaùnh hieán, seõ hoã trôï cho "cuoäc ñoái thoaïi töø cuoäc soáng" (249), khuoân maãu ñieån hình cuûa vieäc truyeàn giaùo vaø vieäc loan baùo Tin Möøng Ñöùc Ki-toâ. Ñeå giuùp hieåu nhau, toân troïng laãn nhau vaø yeâu thöông nhau hôn, caùc doøng tu coù theå theo ñuoåi nhöõng hình thöùc ñoái thoaïi thích hôïp, ñöôïm tình thaân aùi vaø chaân thaønh, vôùi caùc ñan só cuûa caùc toân giaùo khaùc.
Moät laõnh vöïc khaùc nöõa ñeå coäng taùc vôùi nhöõng ngöôøi thuoäc nhöõng truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhau laø söï cuøng quan taâm ñeán ñôøi soáng con ngöôøi, ñi töø loøng thöông caûm tröôùc noãi ñau khoå cuûa thaân xaùc vaø linh hoàn ñeán vieäc daán thaân vì coâng lyù, hoaø bình vaø baûo veä moâi sinh. Trong nhöõng laõnh vöïc naøy, caùc tu hoäi hoaït ñoäng seõ tìm caùch trao ñoåi vôùi nhöõng thaønh vieân caùc toân giaùo khaùc, qua "cuoäc ñoái thoaïi cuûa hoaït ñoäng" (250) môû ñöôøng cho moät söï chia seû saâu xa hôn.
Vieäc phuïc hoài vaø thaêng tieán phaåm giaù ngöôøi phuï nöõ cuõng laø moät laõnh vöïc ñaëc bieät ñeå nhöõng ngöôøi thuoäc nhöõng truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhau coù cô hoäi chung nhau hoaït ñoäng. Ñeå ñaït tôùi caùi nhìn bình ñaúng vaø hoã töông chính ñaùng giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, nhöõng phuï nöõ taän hieán coù theå mang laïi nhöõng ñoùng goùp ñaùng giaù (251).
Duø trong laõnh vöïc naøo, nhöõng ai daán thaân vaøo cuoäc ñoái thoaïi lieân toân phaûi ñöôïc chuaån bò thích hôïp trong thôøi gian huaán luyeän khôûi ñaàu vaø thöôøng huaán, cuõng nhö trong vieäc hoïc taäp vaø nghieân cöùu (252), vì ñaây laø moät laõnh vöïc khaù phöùc taïp, ñoøi hoûi moät söï hieåu bieát saâu xa veà Ki-toâ giaùo vaø caùc toân giaùo khaùc, ñoàng thôøi cuõng caàn coù moät nieàm tin vöõng chaéc vaø moät söï tröôûng thaønh veà maët thieâng lieâng vaø nhaân baûn.
Moät giaûi ñaùp taâm linh cho nhöõng ai tìm kieám ñieàu linh thieâng vaø nhöõng ai hoaøi nieäm Thieân Chuùa
103. Taát caû nhöõng ai ñaõ oâm aáp ñôøi soáng thaùnh hieán thì, töï baûn chaát cuûa löïa choïn ñoù, ñeàu trôû thaønh nhöõng taùc nhaân öu tieân trong vieäc tìm kieám Thieân Chuùa, moät ñieàu maø loøng ngöôøi töø bao ñôøi vaãn khaùt khao vaø daãn con ngöôøi tôùi bieát bao con ñöôøng khoå haïnh vaø tu ñöùc. Ngaøy nay, taïi nhieàu nôi, vieäc tìm kieám Thieân Chuùa noåi leân nhö moät lôøi giaûi ñaùp huøng hoàn cho nhöõng neàn vaên hoaù naøo neáu chöa phuû ñònh thì ít nhaát cuõng ñaõ gaït chieàu kích toân giaùo ra ngoaøi cuoäc soáng.
Khi soáng kieân trung vaø troïn veïn nhöõng ñieàu ñaõ töï do cam keát, nhöõng ngöôøi taän hieán coù theå ñöa ra nhöõng lôøi giaûi ñaùp cho nhöõng chôø mong cuûa con ngöôøi ñöông thôøi, vaø traùnh cho hoï ñi tìm nhöõng giaûi phaùp haàu nhö hoang töôûng vaø thöôøng phuû nhaän söï Nhaäp Theå cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Ki-toâ (x. 1 Ga 4,2-3) nhö caùc giaùo phaùi baøy veõ ra cho hoï. Khi thöïc haønh khoå cheá caù nhaân vaø coäng ñoaøn, giuùp thanh luyeän vaø bieán ñoåi toaøn theå cuoäc soáng, nhöõng ngöôøi taän hieán laøm chöùng veà nhöõng ñieàu kieän ñeå tìm Thieân Chuùa moät caùch chaân thöïc, ngöôïc haún vôùi caùm doã chæ tìm baûn ngaõ vaø caûm khoaùi. Nhöõng ngöôøi taän hieán cuõng nhaéc nhôû ñöøng ñoàng hoaù vieäc tìm Thieân Chuùa vôùi vieäc ñi tìm chính mình hoaëc troán vaøo yù töôûng cao sieâu. Moãi ngöôøi taän hieán phaûi hình thaønh con ngöôøi noäi taâm, khoâng tìm thoaùt ra ngoaøi lòch söû vaø cuõng khoâng thu laïi chính mình. Khi chaêm chuù laéng nghe vaø tuaân theo Lôøi Chuùa ñöôïc Hoäi Thaùnh baûo veä vaø giaûi thích, ngöôøi taän hieán cho thaáy nôi Ñöùc Ki-toâ maø hoï yeâu meán treân heát moïi söï, vaø nôi maàu nhieäm Ba Ngoâi Thieân Chuùa, ñieàu maø loøng ngöôøi mong öôùc saâu xa nhaát ñaõ ñöôïc ñaùp öùng, vaø moïi cuoäc haønh trình toân giaùo chaân thaønh höôùng veà coõi sieâu vieät ñaõ tìm ñöôïc ñích ñieåm.
Vì vaäy, nhöõng ngöôøi taän hieán coù boån phaän quaûng ñaïi ñoùn tieáp vaø ñoàng haønh thieâng lieâng vôùi nhöõng ai ñeán tìm hoï, vì ñöôïc thuùc ñaåy do loøng khao khaùt Thieân Chuùa vaø öôùc ao soáng nhöõng ñoøi hoûi cuûa loøng tin (253).
Phaàn Keát Luaän
Quaûng ñaïi cho ñi khoâng tính toaùn
104. Ngaøy nay coù nhieàu ngöôøi thaéc maéc töï hoûi : ñôøi taän hieán coù yù nghóa gì ? Taïi sao laïi choïn ñôøi soáng ñoù ñang khi coù bieát bao nhu caàu caáp baùch trong laõnh vöïc baùc aùi vaø caû trong vieäc loan baùo Tin Möøng nöõa, coù theå ñaùp öùng ñöôïc maø khoâng caàn phaûi chaáp nhaän nhöõng cam keát ñaëc bieät cuûa ñôøi thaùnh hieán ? Ñôøi thaùnh hieán laïi chaúng phaûi laø moät caùch "phung phí" nhöõng naêng löïc coù theå söû duïng coù hieäu naêng cao hôn, coù lôïi hôn cho nhaân loaïi vaø cho Giaùo Hoäi ñoù sao ?
Nhöõng caâu hoûi ñoù ñöôïc ñaët ra thöôøng xuyeân hôn ôû thôøi ñaïi chuùng ta, do aûnh höôûng moät neàn vaên hoaù thöïc duïng vaø troïng kyõ thuaät, chæ muoán ñaùnh giaù taàm quan troïng cuûa söï vaät vaø caû con ngöôøi nöõa trong möùc ñoä "höõu ích" töùc thôøi. Nhöng nhöõng caâu hoûi ñoù vaãn coù töø laâu roài, nhö trong ñoaïn vaên noùi veà vieäc xöùc daàu taïi Beâ-ta-ni-a trong Tin Möøng : "Coâ Ma-ri-a laáy moät caân daàu thôm cam tuøng nguyeân chaát vaø quyù giaù xöùc chaân Ñöùc Gieâ-su, roài laáy toùc maø lau. Caû nhaø söïc muøi thôm" (Ga 12,3). Khi Giu-ña caèn nhaèn vì söï phung phí ñoù, laáy côù laø phaûi lo cho ngöôøi ngheøo, thì Ñöùc Gieâ-su noùi : "Haõy ñeå coâ aáy yeân" (Ga 12,7).
Ñoù laø caâu traû lôøi luoân luoân coù giaù trò cho nhöõng ai ñaët caâu hoûi, cho duø laø ngay tình, veà ích lôïi cuûa ñôøi taän hieán. Taïi sao laïi khoâng theå daán thaân caùch höõu hieäu vaø hôïp lyù hôn cho coâng cuoäc caûi tieán xaõ hoäi ? Vaø ñaây laø caâu traû lôøi cuûa Chuùa Gieâ-su : "Haõy ñeå hoï yeân".
Ai ñaõ ñöôïc ban hoàng aân voâ giaù laø theo Chuùa Gieâ-su saùt hôn taát nhieân hieåu raèng Ngöôøi phaûi ñöôïc yeâu meán vôùi moät traùi tim khoâng chia seû, vaø mình phaûi daâng hieán cho Ngöôøi taát caû cuoäc soáng chöù khoâng phaûi chæ vaøi cöû chæ, vaøi maûnh thôøi gian hay vaøi coâng vieäc. Xöùc daàu thôm quyù giaù laø moät haønh ñoäng yeâu thöông nguyeân tuyeàn, hoaøn toaøn ngoaøi muïc ñích caàu lôïi, laø daáu chæ cuûa söï quaûng ñaïi cho ñi khoâng tính toaùn ; ñieàu naøy ñöôïc dieãn taû qua moät cuoäc soáng daønh rieâng ñeå yeâu meán vaø phuïng söï Chuùa, daâng hieán cho chính Chuùa vaø cho Nhieäm Theå cuûa Ngöôøi. Moät cuoäc soáng "ñöôïc cho ñi" maø khoâng tính toaùn khieán cho caû nhaø söïc muøi thôm. Ngaøy hoâm nay, khoâng thua keùm gì ngaøy hoâm qua, nhaø Thieân Chuùa laø Giaùo Hoäi vaãn ñöôïc trang ñieåm vaø theâm phong phuù nhôø söï hieän dieän cuûa ñôøi thaùnh hieán.
Ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc thu huùt trong thaâm taâm coõi loøng bôûi veû ñeïp vaø loøng nhaân haäu cuûa Chuùa, thì ñieàu maø maét ngöôøi ñôøi coi laø phung phí laïi laø moät caùch ñaùp traû taát nhieân cho moät moái tình, moät nieàm tri aân phaán khôûi vì ñöôïc choïn moät caùch ñaëc bieät ñeå ñöôïc bieát Chuùa Con vaø ñöôïc chia seû söù maïng cuûa Ngöôøi trong theá giôùi.
"Giaû nhö moät ngöôøi con caùi Thieân Chuùa ñöôïc bieát vaø neám tình yeâu Thieân Chuùa, Thieân Chuùa töï höõu, Thieân Chuùa nhaäp theå, Thieân Chuùa chòu thöông khoù, Thieân Chuùa laø söï thieän toái haäu, aét laø ngöôøi ñoù seõ hoaøn toaøn daâng troùt mình cho Ngöôøi, khoâng nhöõng ngöôøi ñoù ruùt ra khoûi moïi taïo vaät khaùc, maø coøn ruùt ra khoûi chính mình nöõa, ñeå yeâu meán Thieân Chuùa Tình Yeâu vôùi taát caû höõu theå cuûa mình, ñeå ñöôïc bieán ñoåi hoaøn toaøn trong Thieân-Chuùa-laøm-ngöôøi, Ñaáng ñaùng ñöôïc yeâu meán treân heát moïi söï" (254).
Ñôøi thaùnh hieán phuïc vuï Nöôùc Thieân Chuùa
105. "Theá giôùi seõ ra sao neáu khoâng coù caùc tu só ?" (255) Ngoaøi nhöõng caùch ñaùnh giaù noâng caïn veà chöùc naêng höõu ích cho ñôøi, ñôøi soáng thaùnh hieán coøn quan troïng chính bôûi vì noù quaûng ñaïi cho ñi khoâng tính toaùn vaø vôùi tình yeâu, vaø ñieàu naøy laïi caøng caàn thieát ôû giöõa moät theá giôùi coù nguy cô cheát ngoäp trong côn loác cuûa caûi phuø du. "Khoâng coù daáu chæ cuï theå ñoù, thì ñöùc aùi cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi coù nguy cô nguoâi laïnh ñi, neùt nghòch lyù cuûa ôn cöùu ñoä theo Tin Möøng khoâng coøn saéc beùn, chaát muoái maën cuûa ñöùc tin seõ phai laït trong moät theá giôùi ñang bò tuïc hoaù" (256). Ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi, vaø cuûa caû xaõ hoäi nöõa, ñang caàn nhöõng ngöôøi daùm daâng hieán troïn veïn cho Thieân Chuùa vaø cho tha nhaân vì loøng meán Thieân Chuùa.
Giaùo Hoäi khoâng theå naøo töø boû ñôøi thaùnh hieán ñöôïc, bôûi vì noù bieåu hieän caùch huøng hoàn baûn chaát "hieàn theâ" thaâm saâu cuûa Giaùo Hoäi. Nhôø ñôøi soáng thaùnh hieán, maø vieäc loan baùo Tin Möøng cho theá giôùi coù theâm nhieät tình vaø nghò löïc. Ñuùng vaäy, ngöôøi ta caàn ñeán nhöõng con ngöôøi giôùi thieäu göông maët ngöôøi cha laø Thieân Chuùa vaø göông maët ngöôøi meï laø Giaùo Hoäi, nhöõng con ngöôøi daùm lieàu cuoäc soáng mình ñeå cho ngöôøi khaùc nhaän ñöôïc söï soáng vaø nieàm hy voïng. Trong Giaùo Hoäi, caàn coù nhöõng con ngöôøi ñöôïc ôn Thieân Chuùa bieán ñoåi vaø ñöôïc Phuùc AÂm hoaù troïn veïn, tröôùc khi hoï daán thaân phuïc vuï moät lyù töôûng cao ñeïp naøy noï.
Toaøn theå Giaùo Hoäi ñaõ laõnh nhaän hoàng aân cao quyù ñoù, vaø vôùi loøng tri aân, Giaùo Hoäi laøm moïi caùch ñeå kính caån phaùt huy hoàng aân ñoù, baèng lôøi caàu nguyeän vaø baèng caùch lôùn tieáng môøi goïi ñoùn nhaän ôn ñoù. Caùc giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá, xaùc tín veà söï cao caû Phuùc AÂm cuûa ñôøi thaùnh hieán, caàn phaûi khaùm phaù vaø naâng ñôõ nhöõng maàm ôn goïi qua lôøi giaùo huaán, baèng caùch nhaän ñònh vaø baèng söï ñoàng haønh thieâng lieâng khoân ngoan. Taát caû caùc tín höõu ñöôïc keâu môøi khoâng ngöøng caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi taän hieán, ñeå hoï gia taêng loøng soát saéng vaø khaû naêng yeâu thöông, vaø goùp phaàn laøm toaû lan höông thôm Ñöùc Ki-toâ trong xaõ hoäi naøy (x. 2 Cr 2,15). Toaøn theå coäng ñoaøn Ki-toâ höõu - caùc muïc töû, giaùo daân vaø ngöôøi taän hieán - ñeàu coù traùch nhieäm veà ñôøi thaùnh hieán, veà söï tieáp nhaän vaø naâng ñôõ nhöõng ôn goïi môùi (257).
Vôùi giôùi treû
106. Toâi noùi vôùi caùc baïn treû laø : neáu caùc con nghe ñöôïc tieáng Chuùa goïi, thì ñöøng ñaåy lui ! Haõy can ñaûm tham gia nhöõng traøo löu neân thaùnh maø caùc baäc ñaïi thaùnh, nam vaø nöõ, ñaõ khôi daäy theo chaân Ñöùc Ki-toâ. Haõy nuoâi döôõng nôi caùc con nhöõng khaùt voïng ñaëc bieät cuûa tuoåi treû, nhöng ñöøng trì hoaõn thöïc hieän yù ñònh cuûa Thieân Chuùa neáu Ngöôøi môøi goïi caùc con neân thaùnh trong ñôøi thaùnh hieán. Haõy thaùn phuïc moïi kyø coâng Thieân Chuùa laøm trong theá giôùi, nhöng haõy bieát ngaém nhìn nhöõng thöïc taïi khoâng bao giôø qua ñi.
Thieân nieân kyû thöù ba ñang mong chôø söï ñoùng goùp cuûa loøng tin vaø oùc saùng taïo cuûa nhieàu ngöôøi treû taän hieán, ñeå cho theá giôùi soáng an bình hôn vaø coù khaû naêng tieáp ñoùn Thieân Chuùa, vaø trong Thieân Chuùa, bieát tieáp ñoùn moïi con caùi cuûa Ngöôøi.
Vôùi caùc gia ñình
107. Toâi ngoû lôøi vôùi caùc gia ñình Coâng Giaùo. Hôõi caùc baäc cha meï, haõy taï ôn Chuùa neáu Ngöôøi ñaõ keâu goïi moät ngöôøi con cuûa quyù vò vaøo soáng ñôøi thaùnh hieán. Cuõng nhö xöa, haõy caûm thaáy vinh döï vì Thieân Chuùa ñaõ ñoaùi nhìn moät gia ñình vaø choïn moät thaønh vieân ñeå môøi ñi con ñöôøng caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm. Haõy nuoâi döôõng öôùc mong daâng cho Chuùa moät ngöôøi con cuûa quyù vò ñeå tình yeâu Thieân Chuùa lôùn leân trong theá giôùi. Coøn hoa traùi naøo cuûa tình yeâu vôï choàng toát ñeïp hôn nöõa khoâng ?
Cuõng neân nhaéc laïi raèng, neáu cha meï khoâng soáng nhöõng giaù trò Tin Möøng, thì ngöôøi thanh nieân thieáu nöõ raát khoù nhaän ra tieáng Thieân Chuùa goïi, khoù hieåu ñöôïc laø caàn phaûi chaáp nhaän nhöõng hy sinh hoaëc khoù coù theå thöôûng thöùc veû ñeïp cuûa muïc ñích phaûi ñaït tôùi. Vì chính trong gia ñình maø nhöõng ngöôøi treû laàn ñaàu tieân kinh nghieäm ñöôïc nhöõng giaù trò Tin Möøng, tình yeâu daønh cho Thieân Chuùa vaø cho tha nhaân. Nhöõng ngöôøi treû caàn ñöôïc huaán luyeän ñeå söû duïng töï do coù traùch nhieäm, ñeå coù theå saün saøng soáng nhöõng giaù trò thieâng lieâng cao thöôïng, theå theo ôn goïi cuûa hoï.
Toâi caàu nguyeän cho caùc gia ñình Ki-toâ giaùo, nhôø keát hieäp vôùi Chuùa baèng caàu nguyeän vaø naêng ñoùn nhaän caùc bí tích, trôû thaønh nhöõng trung taâm ñoùn nhaän caùc ôn goïi.
Vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ thieän chí
108. Toâi muoán ngoû lôøi vôùi moïi ngöôøi nam nöõ thieän chí : xin haõy ñi tìm nhöõng con ñöôøng daãn ñeán Thieân Chuùa haèng soáng vaø chaân thaät, caùch rieâng laø con ñöôøng do ñôøi thaùnh hieán vaïch ra. Nhöõng ngöôøi taän hieán laøm chöùng raèng : "Ai theo Chuùa Ki-toâ, Con Ngöôøi hoaøn haûo, keû aáy seõ ñöôïc trôû neân ngöôøi hôn" (258). Bieát bao ngöôøi taän hieán ñaõ vaø ñang cuùi mình saên soùc voâ vaøn veát thöông cuûa anh chò em gaëp thaáy treân ñöôøng ñi cuûa hoï, töïa nhö nhöõng ngöôøi Sa-ma-ri nhaân haäu !
Haõy nhìn vaøo nhöõng con ngöôøi ñaõ ñöôïc Ñöùc Ki-toâ chieám ñoaït. Baèng vieäc cheá ngöï baûn thaân nhôø ôn Chuùa giuùp vaø do loøng meán yeâu Thieân Chuùa, hoï giôùi thieäu lieàu thuoác chöõa laønh loøng tham muoán chieám ñoaït, höôûng thuï, thoáng trò. Ñöøng queân nhöõng ñaëc suûng ñaõ hình thaønh nhöõng con ngöôøi tuyeät dieäu "ñi tìm Thieân Chuùa" vaø nhöõng aân nhaân cuûa nhaân loaïi, caùc vò ñoù môû nhöõng loái ñi an toaøn cho nhöõng ai ñi tìm Thieân Chuùa vôùi loøng thaønh. Haõy xem con soá ñoâng ñaûo caùc vò thaùnh trieån nôû trong neáp soáng ñoù, haõy nhaän ra bao ñieàu toát laønh nhöõng ngöôøi taän hieán cho Thieân Chuùa thöïc hieän ñöôïc, trong quaù khöù vaø trong hieän taïi. Theá giôùi ngaøy nay chaúng caàn nhöõng chöùng nhaân vui töôi, nhöõng ngoân söù minh chöùng quyeàn naêng nhaân laønh cuûa tình yeâu Thieân Chuùa hay sao ? Theá giôùi chaúng caàn nhöõng ngöôøi nam nöõ bieát gieo maàm moáng hoaø bình vaø huynh ñeä baèng cuoäc soáng vaø hoaït ñoäng cuûa hoï hay sao ? (259)
Vôùi nhöõng ngöôøi taän hieán
109. ÔÛ cuoái toâng huaán naøy, toâi tin töôûng ngoû lôøi caùch rieâng vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ taän hieán : Caùc con haõy soáng troïn cuoäc hieán daâng cho Thieân Chuùa, ñeå cho theá giôùi naøy ñöøng maát ñi moät tia saùng chieáu ngôøi veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa treân ñöôøng ñôøi cuûa nhaân loaïi. Nhöõng Ki-toâ höõu, chìm ngaäp trong nhöõng baän roän vaø lo aâu cuûa theá gian naøy nhöng vaãn ñöôïc môøi goïi neân thaùnh, ñang caàn thaáy ñöôïc nôi caùc con nhöõng traùi tim thanh khieát ñang "nhìn thaáy" Thieân Chuùa trong ñöùc tin, nhöõng con ngöôøi ngoan ngoaõn ñeå Thaùnh Thaàn höôùng daãn, vui veû tieán böôùc, trung thaønh vôùi ñaëc suûng cuûa ôn goïi vaø söù maïng cuûa mình.
Caùc con ñaõ böôùc vaøo con ñöôøng hoaùn caûi tröôøng kyø, con ñöôøng trao hieán daønh rieâng cho tình yeâu Thieân Chuùa vaø anh chò em, ñeå luoân laøm chöùng caùch tuyeät ñeïp veà aân suûng ñang bieán ñoåi cuoäc ñôøi Ki-toâ höõu. Theá giôùi vaø Giaùo Hoäi ñang ñi tìm nhöõng chöùng nhaân chaân chính veà Ñöùc Ki-toâ, vaø ñôøi thaùnh hieán laø moät hoàng aân Thieân Chuùa ban ngoõ haàu "ñieàu caàn thieát duy nhaát" (x. Lc 10,42) ñöôïc toû hieän tröôùc maét moïi ngöôøi. Trong Giaùo Hoäi vaø trong theá giôùi, ñôøi thaùnh hieán coù söù maïng ñaëc bieät laø laøm chöùng cho Ñöùc Ki-toâ baèng cuoäc soáng, baèng vieäc laøm vaø lôøi noùi.
Caùc con ñaõ bieát caùc con ñaët troùt nieàm tin vaøo ai (x. 2 Tm 1,12) : haõy cho Ngöôøi taát caû ! Nhöõng ngöôøi treû khoâng bò löøa ñaâu. Khi ñeán vôùi caùc con, hoï muoán thaáy ñieàu hoï khoâng thaáy ñöôïc nôi khaùc. Caùc con coù moät traùch nhieäm lôùn ñoái vôùi töông lai : ñaëc bieät nhöõng ngöôøi taän hieán treû tuoåi, nhôø chöùng taù baèng söï daâng hieán cuûa mình, coù theå giuùp ngöôøi ñöông thôøi canh taân cuoäc soáng cuûa hoï (260). Tình yeâu noàng naøn daønh cho Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ coù söùc loâi cuoán maïnh meõ nhöõng ngöôøi treû khaùc, maø Ngöôøi vaãn coù nhaõ yù keâu môøi böôùc theo Ngöôøi thaät saùt vaø maõi maõi. Nhöõng ngöôøi thôøi ñaïi naøy muoán thaáy ñöôïc nôi nhöõng ngöôøi taän hieán nieàm vui hoï caûm nhaän ñöôïc khi ôû vôùi Chuùa.
Hôõi nhöõng ngöôøi taän hieán, duø giaø hay treû, haõy soáng trung thaønh vôùi ñieàu ñaõ cam keát vôùi Thieân Chuùa, baèng caùch laøm göông saùng cho nhau, naâng ñôõ nhau. Duø ñoâi khi caùc con gaëp nhieàu khoù khaên hay duø taïi vaøi nôi ñôøi thaùnh hieán khoâng coøn ñöôïc kính troïng ñi nöõa, caùc con coù phaän söï môøi goïi nhöõng ngöôøi thôøi ñaïi naøy haõy ngöôùc nhìn leân cao, ñöøng ñeå mình bò nguïp laën trong coâng chuyeän haøng ngaøy, nhöng haõy ñeå cho Thieân Chuùa vaø Tin Möøng cuûa Con Thieân Chuùa thu huùt. Ñöøng bao giôø queân raèng, caùc con laø nhöõng ngöôøi moät caùch ñaëc bieät coù theå vaø phaûi noùi raèng khoâng nhöõng caùc con thuoäc veà Ñöùc Ki-toâ, maø caùc con "ñaõ trôû neân Ñöùc Ki-toâ" nöõa (261).
Nhìn veà töông lai
110. Caùc con khoâng nhöõng phaûi nhôù vaø keå laïi moät lòch söû huy hoaøng, maø coøn phaûi kieán taïo moät lòch söû vó ñaïi nöõa ! Haõy höôùng veà töông lai, tôùi choã maø Thaùnh Thaàn ñang sai caùc con ñi ñeå cuøng vôùi caùc con laøm nhöõng vieäc troïng ñaïi.
Hôõi nhöõng ngöôøi taän hieán yeâu quyù, caùc con haõy bieán cuoäc ñôøi thaønh cuoäc soát saéng troâng ñôïi Ñöùc Ki-toâ ; haõy ñi ñoùn Ngöôøi nhö nhöõng trinh nöõ khoân ngoan ñi ñoùn Lang Quaân. Haõy saün saøng luoân luoân, haõy trung thaønh vôùi Ñöùc Ki-toâ, vôùi Giaùo Hoäi, vôùi tu hoäi cuûa mình vaø vôùi con ngöôøi thôøi ñaïi naøy (262). Nhôø theá, ngaøy qua ngaøy, caùc con seõ ñöôïc Ñöùc Ki-toâ ñoåi môùi, vaø nhôø Thaùnh Thaàn trôï giuùp, caùc con seõ kieán taïo nhöõng coäng ñoaøn huynh ñeä, ñeå cuøng vôùi Ñöùc Ki-toâ, röûa chaân cho ngöôøi ngheøo, vaø ñoùng goùp phaàn ñoäc ñaùo cuûa caùc con vaøo söï bieán hình cuûa theá giôùi.
Vaøo luùc böôùc sang moät thieân nieân kyû môùi, mong sao cho theá giôùi ñaõ ñöôïc trao vaøo tay con ngöôøi seõ luoân ñöôïc nhaân ñaïo hôn, coâng baèng hôn, trôû neân daáu chæ vaø hình aûnh baùo tröôùc theá giôùi saép ñeán, trong ñoù Thieân Chuùa khieâm haï vaø vinh hieån, khoù ngheøo vaø ñöôïc sieâu toân, seõ trôû thaønh nieàm hoan laïc sung maõn vaø tröôøng toàn cho chuùng ta, cho anh chò em chuùng ta, cuøng vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Thaùnh Thaàn.
Lôøi khaán caàu Ba Ngoâi
111. Laïy Ba Ngoâi chí thaùnh dieãm phuùc vaø laø nguoàn haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi, xin ñoå traøn haïnh phuùc xuoáng con caùi cuûa Chuùa, maø Chuùa ñaõ choïn löïa ñeå tuyeân xöng tình yeâu cao caû, loøng nhaân haäu xoùt thöông vaø veû ñeïp cuûa Chuùa.
Laïy Chuùa Cha chí thaùnh, xin haõy thaùnh hieán caùc con caùi ñaõ taän hieán cho Cha, ñeå laøm vinh danh Cha. Bôûi quyeàn naêng cuûa Cha, xin naâng ñôõ hoï ñeå hoï coù theå laøm chöùng cho Cha laø nguoàn cuûa moïi söï, suoái nguoàn ñoäc nhaát cuûa tình yeâu vaø töï do. Chuùng con caûm taï Cha vì hoàng aân cuûa ñôøi thaùnh hieán, ñôøi cuûa nhöõng keû trong ñöùc tin, tìm kieám Cha, vaø trong söù maïng phoå quaùt cuûa mình, môøi goïi toaøn theå nhaân loaïi tieán ñeán vôùi Cha.
Laïy Chuùa Gieâ-su Cöùu Theá, Ngoâi Lôøi nhaäp theå, Chuùa ñaõ kyù thaùc loái soáng cuûa Chuùa cho nhöõng ai ñöôïc Chuùa môøi goïi, xin tieáp tuïc loâi keùo tôùi Chuùa nhöõng ngöôøi seõ ñoùng vai troø laøm ngöôøi phaân phaùt loøng thöông xoùt cho con ngöôøi thôøi ñaïi chuùng con, tieân baùo ngaøy Chuùa trôû laïi, laøm daáu chæ soáng ñoäng nhöõng phuùc lôïi cuûa söï phuïc sinh mai sau. Xin ñöøng ñeå thöû thaùch naøo khieán hoï xa lìa Chuùa vaø tình yeâu cuûa Chuùa !
Laïy Chuùa Thaùnh Thaàn laø Tình Yeâu ñoå xuoáng taâm hoàn chuùng con. Chuùa laø Ñaáng ban ôn suûng vaø thaàn höùng cho caùc linh hoàn, laø suoái nöôùc haèng soáng giuùp hoaøn thaønh söù maïng cuûa Chuùa Ki-toâ baèng nhieàu ñaëc suûng, chuùng con caàu khaån Chuùa cho moïi ngöôøi taän hieán. Xin ñoå ñaày taâm hoàn hoï nieàm thaâm tín mình ñaõ ñöôïc choïn ñeå yeâu meán, ca ngôïi vaø phuïc vuï. Xin cho hoï neám höôûng tình baïn vôùi Chuùa, ñöôïc traøn ngaäp nieàm vui cuûa Chuùa vaø ñöôïc Chuùa an uûi. Xin giuùp hoï vöôït qua ñöôïc nhöõng luùc khoù khaên vaø tin töôûng choãi daäy sau khi sa ngaõ. Xin cho hoï trôû neân taám göông phaûn chieáu veû ñeïp thaàn linh cuûa Chuùa. Xin cho hoï can ñaûm ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch ñoá cuûa thôøi ñaïi naøy vaø bieát toû cho moïi ngöôøi thaáy loøng nhaân haäu vaø laân aùi cuûa Chuùa Gieâ-su Cöùu Theá (x. Tt 3,4).
Khaån caàu Ñöùc Trinh Nöõ Ma-ri-a
112. Laïy Ñöùc Ma-ri-a, laø hình aûnh cuûa Giaùo Hoäi, laø Hieàn Theâ khoâng veát nhaên vaø khoâng tì oá, khi noi göông Meï "baûo toàn cho tinh tuyeàn moät ñöùc tin toaøn veïn, moät ñöùc caäy vöõng beàn vaø moät ñöùc meán chaân thaønh" (263), xin naâng ñôõ nhöõng ngöôøi taän hieán treân con ñöôøng höôùng tôùi chaân phuùc ñoäc nhaát vaø vónh cöûu.
Laïy Nöõ Trinh Thaêm Vieáng, chuùng con trao phoù hoï cho Meï ñeå hoï bieát mau maén tìm gaëp nhöõng ngöôøi laâm caûnh khoán cuøng ñeå mang laïi söï trôï giuùp vaø nhaát laø ñeå mang Chuùa Gieâ-su ñeán. Xin Meï daïy hoï bieát coâng boá nhöõng kyø coâng Thieân Chuùa ñang thöïc hieän trong theá giôùi ngoõ haàu muoân daân ñeàu ca ngôïi danh Ngöôøi. Xin naâng ñôõ hoï trong nhöõng coâng taùc phuïc vuï ngöôøi ngheøo khoù, keû ñoùi aên, ngöôøi thaát voïng, keû heøn moïn vaø heát moïi ngöôøi ñang thaønh taâm tìm kieám Con cuûa Meï.
Laïy Meï, Meï muoán con caùi cuûa Meï ñoåi môùi ñôøi soáng taâm linh vaø hoaït ñoäng toâng ñoà, baèng lôøi ñaùp yeâu thöông vaø taän hieán cho Chuùa Ki-toâ, chuùng con tin töôûng daâng leân Meï lôøi nguyeän caàu. Xöa Meï ñaõ thi haønh yù Chuùa Cha, ñaõ mau maén khi vaâng phuïc, can ñaûm khi khoù ngheøo, tieáp nhaän trong söï trinh khieát phong phuù cuûa Meï, haõy xin Con chí thaùnh cuûa Meï ban cho nhöõng keû nhaän ñöôïc hoàng aân ñi theo Ngöôøi trong ñôøi thaùnh hieán, bieát laøm chöùng cho Ngöôøi baèng moät cuoäc soáng ñöôïc bieán hình, baèng caùch vui veû tieán leân, cuøng vôùi moïi anh chò em, tôùi queâ höông thieân quoác vaø tôùi aùnh saùng khoâng bao giôø taøn luïi.
Chuùng con xin Meï ñieàu ñoù ñeå Thieân Chuùa cao caû, laø Chuùa Cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, ñöôïc toân vinh chuùc tuïng vaø yeâu meán trong moïi ngöôøi vaø trong moïi söï.
Roâ-ma, caïnh ñeàn thaùnh Pheâ-roâ, ngaøy 25 thaùng 3 naêm 1996, leã Truyeàn Tin,
naêm thöù möôøi taùm toâi laøm Giaùo hoaøng.
Gio-an Phao-loâ II
Phaàn Chuù Thích
(1) X. Kieán Nghò 2.
(2) TG s. 18.
(3) X. GH soá 44 ; CT soá 7 ; LB s. 69.
(4) X. GH soá 44.
(5) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, dieãn töø cho buoåi tieáp kieán chung (28-9-1994), s. 5.
(6) X. Kieán Nghò 1.
(7) X. Thaùnh Phan-xi-coâ Sa-leâ, Introduction aø la vie deùvote (Daãn nhaäp vaøo ñôøi soáng suøng kính), phaàn I, chöông 3.
(8) GH s. 43.
(9) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, baøi giaûng trong thaùnh leã ñoàng teá troïng theå keát thuùc ñaïi hoäi thöôøng leä laàn thöù IX cuûa Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc (29-10-1994), s. 3.
(10) X. Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, ñaïi hoäi thöôøng leä laàn thöù IX, söù ñieäp keát thuùc (27-10-1994).
(11) X. Kieán Nghò 5, B.
(12) X. Thaùnh Bieån Ñöùc, Reøgle (Quy luaät) 4,21 vaø 72,11.
(13) X. Kieán Nghò 12.
(14) X. GLÑP ñieàu 570.
(15) DT s. 7 ; TG s. 40.
(16) X. Kieán Nghò 6.
(17) X. Kieán Nghò 4.
(18) X. Kieán Nghò 7.
(19) X. Kieán Nghò 11.
(20) X. Kieán Nghò 14.
(21) X. GL ñieàu 605 ; GLÑP ñieàu 571 ; X. Kieán Nghò 13.
(22) X. Kieán Nghò 3 ; 4 ; 6 ; 7 ; 8 ; 10 ; 13 ; 28 ; 29 ; 30 ; 35 ; 48.
(23) X. Kieán Nghò 3, A vaø B.
(24) X. Kieán Nghò 3, C.
(25) X. Cassien : "Secessit tamen solus in monte orare, per hoc scilicet nos instruens sua secessionis exemplo [...] ut similiter secedamus" - "Ngöôøi moät mình tôùi choã thanh vaéng treân nuùi ñeå caàu nguyeän, Ngöôøi laøm göông ñi tôùi choã thanh vaéng cho chuùng ta ñeå chuùng ta cuõng ñi ñeán choã thanh vaéng" (Collat 10,6 : SC 54, tr. 80-81) ; Thaùnh Gieâ-roâ-ni-moâ : "Et Christum quaeras in solitudine et ores solus in monte cum Jesu" - "Haõy tìm Ñöùc Gieâ-su nôi thanh vaéng vaø haõy moät mình caàu nguyeän vôùi Ngöôøi treân nuùi" (Ep. ad Paulinum 58,4,2 ; PL 22, 582) ; Guillaume de Saint-Thierry : "[Vita solitaria] ab ipso Domino familiarissime celebrata, ab eius discipulis ipso praesente concupita : cuius transfigurationis gloriam cum vidissent qui cum eo in monte sancto erant, continuo Petrus ... optimum sibi indicavit in hoc semper esse" - "Chuùa ñaõ thöïc haønh raát thöôøng xuyeân [ñôøi soáng coâ tòch], vaø caùc moân ñeä Ngöôøi cuõng öôùc muoán [ñôøi soáng aáy] ngay caû khi coù maët Ngöôøi ; nhöõng ai ôû cuøng vôùi Ngöôøi treân nuùi thaùnh ñaõ ñöôïc thaáy vinh quang cuûa Ngöôøi khi Ngöôøi bieán hình. Pheâ-roâ lieàn nghó raèng ... toát nhaát laø oâng neân luoân luoân ôû vôùi Ngöôøi taïi ñoù" (Ad fratres de Monte Dei 11-12 : SC 223, tr. 150-153).
(26) GH s. 1.
(27) GH s. 44.
(28) X. YT s. 5 :
(29) X. Toång luaän thaàn hoïc II-II, q. 186,1.1.
(30) X. Kieán Nghò 16.
(31) X. HA s. 3.
(32) Thaùnh Phan-xi-coâ AÙt-xi-di, Regula bullata, ch I,1.
(33) Tota Trinitas apparuit : Pater in voce, Filius in homine, Spiritus in nube clara - "Caû Ba Ngoâi xuaát hieän, Chuùa Cha trong tieáng noùi, Chuùa Con trong con ngöôøi, Chuùa Thaùnh Thaàn trong ñaùm maây saùng röïc" : Thaùnh Toâ-ma A-qui-noâ, Toång luaän thaàn hoïc III, q.45, a.4, ad 2.
(34) DT s. 1.
(35) GH s. 44.
(36) Si-meâ-on nhaø thaàn hoïc môùi, Hymnes (Thaùnh Ca), II, cc. 19-27.
(37) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, dieãn töø cho buoåi tieáp kieán chung (28-9-1994), s. 4.
(38) GH s. 44.
(39) Thaùnh I-nha-xi-oâ An-ti-oâ-khi-a, Thö göûi tín höõu Ma-nheâ-xi-a 8.2.
(40) X. Kieán nghò 3.
(41) Thaùnh AÂu-tinh, Dieãn giaûi Tv 44,3 : PL 36,495-496.
(42) X. Kieán Nghò 25 ; DT s. 17.
(43) X. Kieán Nghò 25.
(44) X. GH s. 42.
(45) GH s. 44.
(46) B. EÙlisabeth de la Triniteù, Le ciel dans la foi, Traiteù spirituel 1,14.
(47) X. Thaùnh AÂu-tinh, Confessions 1,1.
(48) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, dieãn töø cho buoåi tieáp kieán chung (29-3-1995), s.1.
(49) GH s. 53.
(50) GH s. 46.
(51) X. Kieán Nghò 55.
(52) GH s. 44.
(53) X. HA s. 7.
(54) GH s. 44 ; Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, dieãn töø cho buoåi tieáp kieán chung (26-10-1994), s. 5.
(55) X. GH s. 42.
(56) X. Saùch Nghi thöùc Roâ-ma, Nghi thöùc tuyeân khaán : Kinh chuùc phuùc hay thaùnh hieán, cuûa nam tu, s. 67, vaø cuûa nöõ tu, s. 72 ; Saùch Nghi thöùc giaùo chuû Roâ-ma, Nghi thöùc thaùnh hieán caùc trinh nöõ, s. 38 : lôøi nguyeän thaùnh hieán troïng theå : Eucologion sive Rituale Graecorum, Officium parvi habitum id est Mandiae tr. 384-385 ; Pontificale iuxta Ritum Ecclesiae Syrorum occidentalium id est Antiochiae, Ordo rituum monasticorum, Typis Polyglottis Vaticanis (1942), tr. 307-309.
(57) X. Thaùnh Pheâ-roâ Ña-mieâng, Liber qui appelatur "Dominus vobiscum" ad Leonem eremitam : PL 145,231-252.
(58) GH s. 32 ; GL ñieàu 208 ; GLÑP ñieàu 11.
(59) X. TG s. 4 ; GH s. 4 ; 12 ; 13 ; MV s.32 ; TÑ s.3 ; Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng huaán sau THÑ-GM Christifideles laici (30-12-1988), ss. 20-21 ; Boä giaùo lyù ñöùc tin, thö göûi caùc giaùm muïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo veà moät vaøi khía caïnh cuûa Giaùo Hoäi xeùt nhö laø söï hieäp thoâng, Communionis notio (28-5-1992), s. 15.
(60) GH s. 31.
(61) GH s. 12 ; Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng huaán haäu THÑ-GM Christifideles laici (30-12-1988), s. 20-21.
(62) X. GH s. 5.
(63) X. Coâng Ñoàng Tren-toâ, khoaù XXIV, can. 10 : Dz.Sch 1810 : Ñöùc Pi-oâ XII, thoâng ñieäp Sacra Virginitas (25-3-1954).
(64) X. Kieán Nghò 17.
(65) GH s. 41.
(66) X. GH s. 46.
(67) Ibid.
(68) X. Ñöùc Pi-oâ XII, Töï saéc Primo feliciter (12-3-1948), s. 6.
(69) GL, ñieàu 713, §1 ; GLÑP, ñieàu 563, §2.
(70) GL, ñieàu 713, §2. Cuõng trong ñieàu 713, ôû §3, coù moät chæ daãn ñaëc bieät cho caùc "giaùo só thaønh vieân" cuûa caùc tu hoäi ñôøi.
(71) GH s. 31.
(72) Thaùnh Teâ-reâ-xa Haøi Ñoàng Gieâ-su, Manuscrits autobiographiques (Thuû baûn töï thuaät), B, 2 v : "Laøm hoân theâ cuûa Chuùa, OÂi Gieâ-su [...] nhôø con keát hôïp vôùi Chuùa, maø laøm meï caùc linh hoàn."
(73) X. DT ss. 8 ; 10 ; 12.
(74) Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, ñaïi hoäi baát thöôøng laàn thöù II, Baùo caùo chung keát : Ecclesia sub Verbo Dei mysteria Christi celebrans pro salute mundi (7-12-1985), II A, s. 4.
(75) Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, ñaïi hoäi thöôøng leä laàn thöù IX, Söù ñieäp keát thuùc (27-10-1994), VII.
(76) X. Thaùnh Toâ-ma A-qui-noâ, Toång luaän thaàn hoïc II-II, q. 184, a.5, ad 2 ; II-II, q.186, a.2, ad 1.
(77) X. Libellus de pricipiis Ordinis Praedicatorum. Acta Canonizationis Sancti Dominici : Monumenta Ordinis Praedicatorum historica 16 (1935), tr. 30.
(78) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng thö Orientale Lumen (2-5-1995), s. 12.
(79) LH s. 51.
(80) X. Kieán Nghò 26.
(81) X. Kieán Nghò 27.
(82) X. DT, s. 2.
(83) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng thö Orientale Lumen (2-5-1995), s. 16.
(84) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng thö Tertio Millennio Adveniente (10-11-1994), s. 42.
(85) LB s. 69.
(86) DT s. 15 ; thaùnh AÂu-tinh, Regula ad servos Dei, 1, 1.
(87) Thaùnh Xyùp-ri-a-noâ, De Oratione Dominica, 23. X. GH s. 4.
(88) X. Kieán Nghò 20.
(89) Thaùnh Ba-xi-li-oâ, Les Grandes Reøgles (luaät daøi), Quest. 7,2.
(90) X. Thaùnh Ba-xi-li-oâ, Les petites Reøgles (luaät ngaén), Quest. 225.
(91) YT s. 51 ; GL ñieàu 631, §1 ; GLÑP ñieàu 512, §1.
(92) X. HÑ ss. 47-53 ; GL ñieàu 618 ; Kieán Nghò 19.
(93) X. HÑ s. 68 ; Kieán Nghò 21.
(94) X. Kieán Nghò 28.
(95) TT II s. 24.
(96) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng huaán sau THÑ-GM Christifideles laici (30-12-1988), s. 31-32.
(97) Regula Bullata, I, 1.
(98) Caùc thö 109, 171, 196.
(99) X. Quy luaät soá 13 ôû cuoái cuoán Linh Thao (Exercices spirituels).
(100) Dichos, s. 217.
(101) Thuû baûn töï thuaät B, 3v.
(102) X. Kieán Nghò 30, A.
(103) X. HA s. 15.
(104) GH s. 1.
(105) Boä Giaùo lyù ñöùc tin, thö göûi caùc giaùm muïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo veà moät vaøi khía caïnh cuûa Giaùo Hoäi xeùt nhö laø söï hieäp thoâng, Communionis notio (28-5-1992), s. 16.
(106) GH s. 13.
(107) GM s. 11.
(108) LH s. 11.
(109) X. Ibid.
(110) X. GL ñieàu 576.
(111) X. GL ñieàu 586 ; LH s. 13.
(112) X. TG s. 18.
(113) X. GL ñieàu 586, §2 ; 591 ; GLÑP ñieàu 412, §2.
(114) X. Kieán Nghò 29, 4.
(115) X. Kieán Nghò 49, B.
(116) Kieán Nghò 54.
117) X. HÑ ss. 47-56.
(118) Apologie aø Guillaume de Saint-Thierry, IV, 8 : PL 182, 903-904.
(119) X. DT s. 23.
(120) X. LH ss. 21 ; 61 ; GL ñieàu 708-709.
(121) X. DT s. 1 ; GH s. 46.
(122) X. MV s. 4.
(123) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, söù ñieäp göûi cho ñaïi hoäi tu só laàn thöù XIV cuûa Brazil (11-7-1986), s. 4 ; X. Kieán Nghò 31.
(124) X. LH ss. 63 ; 65.
(125) GH s. 31.
(126) Thaùnh An-toân M.Da-ca-ri-a, Scritti. Sermone II, Roma (1975), tr. 129.
(127) X. Kieán Nghò 33, A vaø C.
(128) X. Kieán Nghò 33, B.
(129) X. HÑ s. 62 ; HL ss. 92-93.
(130) X. Kieán Nghò 9, A.
(131) X. Kieán Nghò 9.
(132) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, thoâng ñieäp Evangelium vitae (25-3-1995), s. 99.
(133) Boä caùc doøng tu vaø caùc tu hoäi ñôøi, huaán thò veà ñôøi soáng chieâm nieäm vaø noäi vi caùc nöõ tu, Venite seorsum (15-8-1969), V.
(134) X. Ibid, I.
(135) PV, s.2.
(136) GH s. 6.
(137) X. Thaùnh Gio-an Thaùnh Giaù, Cantique Spirituel, str. 29,1.
(138) X. GL, ñieàu 667, §4 ; Kieán Nghò 22,4.
(139) X. Ñöùc Phao-loâ VI, Töï saéc, Ecclesiae Sanctae (8-6-1966), II, ss. 30-31 ; DT ss. 7 ; 16 ; Thaùnh boä caùc doøng tu vaø caùc tu hoäi ñôøi, huaán thò veà ñôøi soáng chieâm nieäm vaø noäi vi caùc nöõ tu Venite seorsum (15-8-1969), VI.
(140) X. Ñöùc Pi-oâ XII, toâng hieán Sponsa Christi (21-11-1950), VII ; DT s. 8 ; 10.
(141) X. GL ñieàu 588, §1.
(142) X. DT s. 10.
(143) X. DT ss. 8 ; 10.
(144) GL ñieàu 588, §3 ; x. DT s. 10.
(145) X. GH s. 31.
(146) X. Kieán Nghò 8.
(147) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, dieãn töø cho buoåi tieáp kieán chung (22-2-1995), La Documentation Catholique 92 (1995), tr. 306.
(148) X. DT s. 10.
(149) X. GL ñieàu 588, §2.
(150) X. Kieán Nghò 10 ; DT s. 15.
(151) X. GL ñieàu 573 ; GLÑP ñieàu 410.
(152) X. Kieán Nghò 13, B.
(153) X. Kieán Nghò 13, C.
(154) X. MV s. 48.
(155) X. Kieán Nghò 13, A.
(156) X. Kieán Nghò 13, B.
(157) GH s. 1.
(158) X. Kieán Nghò 24.
(159) X. HÑ s. 67.
(160) X. Kieán Nghò 48, A.
(161) X. Kieán Nghò 48, B.
(162) X. Kieán Nghò 48, C.
(163) X. Kieán Nghò 49, A.
(164) X. HL s. 29.
(165) X. Kieán Nghò 49, B.
(166) X. YT s. 45.
(167) X. GL ñieàu 607, §1.
(168) X. Kieán Nghò 50.
(169) X. HÑ ss. 32-33.
(170) X. Kieán Nghò 51.
(171) X. HÑ ss. 43-45.
(172) X. HL s. 70.
(173) X. HL s. 68.
(174) X. GH s. 46.
(175) X. Kieán Nghò 35, A.
(176) MV s. 4.
(177) X. GH s. 12.
(178) Ñöùc Phao-loâ VI, thoâng ñieäp Ecclesiam Suam (6-8-1964).
(179) Thaùnh Gheâ-goâ-ri-oâ Caû, Dieãn giaûng saùch EÂ-deâ-ki-en, II, II, 11 : SC 360, tr. 113.
(180) Thaùnh AÂu-tinh, Baøi giaûng 78, 6 : PL 38, 492.
(181) X. Ñaïi hoäi IV cuûa Hoäi ñoàng giaùm muïc Myõ chaâu La-tinh, vaên kieän vieäc Phuùc AÂm hoaù môùi, vieäc thaêng tieán con ngöôøi vaø vaên hoaù Ki-toâ giaùo, keát luaän, s. 178, CELAM (1992).
(182) Correspondance, Entretiens, Documents (thö tín, ñaøm ñaïo, tö lieäu). Baøi noùi chuyeän "Veà tinh thaàn cuûa tu ñoaøn" (9-2-1653) : Ed. Coste IX,Paris (1923), tr. 592.
(183) X. YT ss. 23-24.
(184) X. B. EÙlizabeth de la Triniteù, O mon Dieu, Triniteù que j'adore (Laïy Thieân Chuùa Ba Ngoâi con toân thôø) : Oeuvres compleøtes, Paris 1991, tr. 199-200.
(185) X. LB s. 69.
(186) X. Kieán Nghò 37, A.
(187) X. GH s. 46 ; LB s. 69.
(188) X. GH ss. 44 ; 46.
(189) X. TG ss. 18 ; 40.
(190) Lettre aø ses compagnons reùsidant aø Rome (Thö göûi caùc baïn beø ôû Roâ-ma) (Cochin, 15-1-1544) : Monumenta Historica Societatis Iesu 67 (1944), tr. 166-167.
(191) X. GH s. 44.
(192) X. SV s. 69 ; Saùch Giaùo Lyù Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo, s. 927.
(193) SV s. 31.
(194) SV s. 2.
(195) TG s. 18 ; SV s. 69.
(196) X. Kieán Nghò 38.
(197) SV s. 44.
(198) X. SV s. 46.
(199) X. SV ss. 52-54.
(200) X. Kieán Nghò 40, A.
(201) SV s. 55 ; X. Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh veà ñoái thoaïi lieân toân vaø boä truyeàn giaûng Phuùc AÂm, Huaán thò ñoái thoaïi vaø loan truyeàn (19-5-1991) soá 45-46.
(202) X. Kieán Nghò 40, B.
(203) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng huaán haäu THÑGM Ecclesia in Africa, s. 62.
(204) X. LB s. 15.
(205) Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, ñaïi hoäi thöôøng leä laàn thöù IX, Relatio ante disceptationem (Baùo caùo tröôùc khi thaûo luaän) s. 22.
(206) Ñöùc Gio-an XXIII, dieãn töø khai maïc Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II (11-10-1962).
(207) X. Kieán Nghò 18.
(208) Thaùnh AÂu-tinh, Baøi giaûng 123,3-4 : PL 38,685-686.
(209) X. Baøi ca XXI, cc. 386-394 : PL 61,587.
(210) Correspondance, Entretiens, Documents (Thö tín, ñaøm ñaïo, tö lieäu). Baøi noùi chuyeän "veà luaät leä" (30-5-1647) : Ed. Coste IX, Paris (1923), tr. 319.
(211) Reøgle pastorale (quy luaät muïc vuï) 2,5.
(212) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng thö Salvifici doloris (11-2-1984), ss. 28-30.
(213) X. Ibid., s. 18 ; Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng huaán haäu THÑGM Christifideles laici (30-12-1988), ss. 52-53.
(214) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng huaán haäu THÑGM Pastores dabo vobis (25-3-1992), s. 77.
(215) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, Thoâng ñieäp Evangelium Vitae (25-3-1995), ss. 78-101.
(216) X. Kieán Nghò 43.
(217) X. GH s. 44.
(218) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, baøi giaûng trong thaùnh leã ñoàng teá troïng theå keát thuùc ñaïi hoäi thöôøng leä laàn thöù IX cuûa thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc (29-10-1994), s. 3.
(219) X. Thaùnh A-tha-na-xi-oâ, Haïnh thaùnh An-toân, 7. PG.
(220) X. Kieán Nghò 39, A.
(221) X. Kieán Nghò 15, A vaø 39, C.
(222) GH s. 4 ; X. LM s. 2.
(223) X. Kieán Nghò 53 ; Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, toâng thö Tertio Millennio Adveniente (10-11-1994), s. 37.
(224) X. DT s. 12.
(225) X. Kieán Nghò 18, A.
(226) X. DT s. 13.
(227) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, thoâng ñieäp Veritatis Splendor (6-8-1993), ss. 31-35.
(228) X. Kieán Nghò 19, A ; DT s. 14.
(229) X. Kieán Nghò 15.
(230) Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, dieãn töø cho buoåi tieáp kieán chung (8-12-1995).
(231) MK s. 21 ; x. DT s. 6.
(232) Saùch Giaùo Lyù Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo, s. 125 ; x. MK s. 18.
(233) MK s. 2.
(234) LM s. 5
(235) X. GD s. 8.
(236) Scritti pedagogici e spirituale, Rome (1987), tr. 294.
(237) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, Toâng hieán Sapientia Christiana (15-4-1979), II : AAS 71 (1979), tr. 471.
(238) X. Kieán Nghò 41.
(239) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, Toâng hieán Sapientia Christiana (15-4-1979), II : AAS 71 (1979), tr. 470.
(240) X. Kieán Nghò 36.
(241) X. MV s. 5.
(242) MV s. 1.
(243) X. HÑ s. 34.
(244) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, söù ñieäp cho ngaøy theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi thöù XXVIII (24-1-1994).
(245) X. Ñöùc Gio-an Phao-loâ II, thoâng ñieäp Ut Unum Sint (15-5-1995), s. 21.
(246) X. Ibid., s. 28.
(247) X. Kieán Nghò 45.
(248) SV s. 55 : AAS 83 (1991), tr. 302.
(249) Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh veà ñoái thoaïi lieân toân vaø truyeàn giaûng Phuùc AÂm, huaán thò Ñoái thoaïi vaø loan truyeàn (19-5-1991), s. 42, a.
(250) Ibid., s. 42,b.
(251) X. Kieán Nghò 46.
(252) X. Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh veà ñoái thoaïi lieân toân vaø truyeàn giaûng Phuùc AÂm, huaán thò Ñoái thoaïi vaø loan truyeàn (19-5-1991), s. 42, a.
(253) X. Kieán Nghò 47.
(254) B. Angela de Foligno, Il libro della Beata Angela da Foligno, Grottaferrata (1985), tr. 683.
(255) Thaùnh Teâ-reâ-xa Gieâ-su, Libro de la Vida, ch. 32,11.
(256) CT s. 3.
(257) X. Kieán Nghò 48.
(258) MV s. 41.
(259) CT s. 53.
(260) X. Kieán Nghò 16.
(261) Thaùnh AÂu-tinh, Bình luaän Tin Möøng thaùnh Gio-an, XXI, 8 ; PL 35 ; 1568.
(262) X. TT ss. 13-21.
(263) GH s. 64.