Toâng Huaán Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán
Vita Consecrata
Chöông I - Confessio Trinitatis
Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán Trong Nguoàn Maïch Maàu Nhieäm Ñöùc Ki-toâ Vaø Ba Ngoâi
Chöông II
Signum Fraternitatis
Ñôøi Thaùnh Hieán, Daáu Chæ Hieäp Thoâng Trong Giaùo Hoäi
I. Nhöõng Giaù Trò Thöôøng Haèng
Theo hình aûnh Thieân Chuùa Ba Ngoâi
41. Trong cuoäc soáng traàn theá, Chuùa Gieâ-su ñaõ keâu goïi nhöõng ai Ngöôøi muoán, ñeå giöõ hoï laïi beân Ngöôøi vaø chuaån bò cho hoï theo göông Ngöôøi soáng cho Chuùa Cha vaø cho söù maïng Ngöôøi ñaõ nhaän laõnh (x. Mc 3,13-15). Nhö vaäy, Ngöôøi ñaõ taïo ra gia ñình môùi, gia ñình seõ quy tuï qua doøng thôøi gian heát nhöõng ai saün saøng "thi haønh yù muoán cuûa Thieân Chuùa" (x. Mc 3,32-35). Sau khi Ñöùc Gieâ-su leân trôøi, nhôø aân ban Thaùnh Thaàn, moät coäng ñoaøn huynh ñeä ñaõ thaønh hình quanh caùc Toâng Ñoà, hoï tuï hoïp laïi ñeå ca ngôïi Thieân Chuùa vaø soáng kinh nghieäm hieäp thoâng cuï theå (x. Cv 2,42-47 ; 4,32-35). Ñôøi soáng cuûa coäng ñoaøn naøy, vaø hôn nöõa, kinh nghieäm cuûa Nhoùm Möôøi Hai ñaõ chia seû moïi söï vôùi Ñöùc Ki-toâ, luoân luoân laø khuoân maãu caûm höùng cho Giaùo Hoäi moãi khi Giaùo Hoäi muoán soáng vôùi loøng soát saéng cuûa thôøi nguyeân thuyû vaø kín muùc theâm söùc löïc Tin Möøng cho cuoäc haønh trình cuûa mình trong lòch söû (86).
Trong thöïc teá, Giaùo Hoäi chuû yeáu laø maàu nhieäm hieäp thoâng, "ñoaøn daân ñöôïc keát hieäp nhôø söï hieäp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn" (87). Ñôøi soáng huynh ñeä nhaèm phaûn aùnh chieàu saâu vaø söï phong phuù cuûa maàu nhieäm naøy, baèng caùch taïo ra moät nôi cö nguï cho Thieân Chuùa Ba Ngoâi giöõa moâi tröôøng nhaân loaïi, nhaèm tieáp tuïc ñöa vaøo lòch söû nhöõng aân hueä hieäp thoâng maø chæ duy Ba Ngoâi Thieân Chuùa môùi coù. Trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi haún coù nhieàu cô cheá vaø hình thöùc dieãn taû tình hieäp thoâng huynh ñeä. Chaéc haún ñôøi thaùnh hieán ñaõ coù coâng duy trì trong Giaùo Hoäi ñôøi soáng huynh ñeä nhö moät caùch tuyeân xöng Thieân Chuùa. Khi thöôøng xuyeân coå voõ tình yeâu huynh ñeä, nhaát laø döôùi daïng ñôøi soáng chung, ñôøi thaùnh hieán cho thaáy raèng vieäc tham döï vaøo tình hieäp thoâng Ba Ngoâi coù theå thay ñoåi nhöõng moái töông quan nhaân loaïi, vaø taïo ra moät kieåu tình lieân ñôùi môùi. Nhôø theá, ñôøi thaùnh hieán laøm cho loaøi ngöôøi thaáy ñöôïc veû ñeïp cuûa söï hieäp thoâng huynh ñeä vaø cuûa nhöõng con ñöôøng cuï theå ñöa tôùi ñoù. Quaû theá, nhöõng con ngöôøi taän hieán soáng "cho" Thieân Chuùa vaø soáng "bôûi" Thieân Chuùa, vaø chính vì theá, hoï coù theå tuyeân xöng quyeàn naêng hoaø giaûi cuûa aân suûng, laø tieâu dieät caùc löïc löôïng gaây chia reõ naèm trong traùi tim con ngöôøi vaø trong nhöõng töông quan xaõ hoäi.
Ñôøi soáng huynh ñeä trong tình yeâu
42. Ñôøi soáng huynh ñeä, hieåu nhö laø moät ñôøi soáng chia seû trong tình yeâu, laø moät daáu chæ huøng hoàn veà söï hieäp thoâng Giaùo Hoäi. Noù ñöôïc vun troàng kyõ caøng trong caùc doøng tu vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà, nhöõng nôi maø ñôøi soáng coäng ñoaøn mang moät yù nghóa ñaëc bieät (88). Nhöng chieàu kích hieäp thoâng huynh ñeä cuõng khoâng thieáu nôi nhöõng tu hoäi ñôøi, hoaëc nhöõng hình thaùi caù nhaân cuûa ñôøi thaùnh hieán. Caùc aån só laéng chìm trong coâ tòch khoâng ñöùng ngoaøi söï hieäp thoâng Giaùo Hoäi, nhöng hoï phuïc vuï söï hieäp thoâng naøy baèng ñoaøn suûng chieâm nieäm chuyeân bieät cuûa hoï ; caùc trinh nöõ taän hieán giöõa ñôøi soáng ôn thaùnh hieán cuûa hoï trong moái töông quan ñích thöïc hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø phoå quaùt. Ñieàu naøy cuõng ñuùng vôùi caùc quaû phuï vaø ngöôøi goaù vôï ñöôïc thaùnh hieán.
Khi soáng thaân phaän laøm moân ñeä theo Tin Möøng, taát caû nhöõng con ngöôøi aáy daán thaân thöïc thi "ñieàu raên môùi" cuûa Chuùa, baèng caùch yeâu thöông nhau nhö Ngöôøi ñaõ yeâu thöông chuùng ta (x. Ga 13,34). Tình yeâu ñaõ ñöa Ñöùc Ki-toâ ñeán trao hieán thaân mình, hy sinh taän cuøng treân thaäp giaù. Giöõa caùc moân ñeä cuõng theá, khoâng coù söï hieäp nhaát ñích thöïc neáu khoâng coù tình yeâu hoã töông voâ ñieàu kieän aáy, moät tình yeâu ñoøi hoûi phaûi saün saøng phuïc vuï khoâng tính toaùn, saün saøng ñoùn tieáp ngöôøi khaùc duø hoï theá naøo ñi nöõa, khoâng "xeùt ñoaùn" hoï (x. Mt 7,1-2), coù khaû naêng tha thöù duø caû tôùi "baûy möôi laàn baûy" (Mt 18,22). Nhöõng ngöôøi taän hieán, hôïp nhau neân "moät loøng moät yù" (Cv 4,32) nhôø tình yeâu ñaõ ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ñoå chan hoaø vaøo trong caùc taâm hoàn (x. Rm 5,5), caûm thaáy trong loøng yeâu saùch laø ñaët moïi söï laøm cuûa chung : nhöõng taøi saûn vaät chaát vaø nhöõng kinh nghieäm thieâng lieâng, nhöõng taøi naêng vaø nhöõng caûm höùng, keå caû nhöõng lyù töôûng toâng ñoà vaø vieäc phuïc vuï baùc aùi : "Trong ñôøi soáng coäng ñoaøn, söùc maïnh Thaùnh Thaàn taùc ñoäng trong moät ngöôøi, thì cuõng ñöôïc chuyeån thoâng cho heát moïi ngöôøi [...]. Moãi ngöôøi khoâng nhöõng chæ ñöôïc höôûng nhöõng aân ban rieâng cho mình nhöng coøn gia taêng chuùng leân baèng caùch thoâng chia vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, vaø nhö theá moãi ngöôøi ñöôïc höôûng nhöõng aân hueä cuûa keû khaùc nhö laø nhöõng aân hueä cuûa chính mình" (89).
Trong ñôøi soáng coäng ñoaøn, ngöôøi ta phaûi xaùc tín raèng söï hieäp thoâng huynh ñeä khoâng chæ laø moät phöông tieän giuùp thi haønh moät söù maïng naøo ñoù, maø coøn laø nôi Thieân Chuùa ngöï, nôi maø ngöôøi ta coù theå kinh nghieäm ñöôïc söï hieän dieän bí nhieäm cuûa Chuùa phuïc sinh (x. Mt 18,20) (90). Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän nhôø tình yeâu hoã töông cuûa caùc phaàn töû trong coäng ñoaøn, tình yeâu ñöôïc nuoâi döôõng bôûi Lôøi Chuùa vaø Thaùnh theå, ñöôïc thanh luyeän nhôø bí tích Hoaø giaûi, ñöôïc naâng ñôõ nhôø lôøi nguyeän xin ôn hieäp nhaát, laø moät aân hueä Thaùnh Thaàn ban cho nhöõng ai bieát saün saøng laéng nghe Tin Möøng vôùi loøng vaâng phuïc. Chính Thaùnh Thaàn laø Ñaáng daãn ñöa taâm hoàn vaøo trong söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Cha vaø vôùi Con cuûa Chuùa Cha laø Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ (x. 1 Ga 1,3), söï hieäp thoâng naøy laø nguoàn maïch cuûa ñôøi soáng huynh ñeä. Nhôø Thaùnh Thaàn, caùc coäng ñoaøn soáng ñôøi thaùnh hieán ñöôïc höôùng daãn trong noã löïc chu toaøn söù maïng cuûa hoï, laø phuïc vuï Giaùo Hoäi vaø toaøn theå nhaân loaïi theo linh öùng nguyeân thuyû cuûa mình.
Trong vieãn töôïng naøy, caùc "tu nghò" toaøn doøng, hoaëc caùc "tu nghò" rieâng (hoaëc caùc cuoäc hoäi hoïp töông töï), mang moät taàm quan troïng ñaëc bieät ; trong nhöõng buoåi hoïp ñoù, moãi tu hoäi ñöôïc keâu goïi baàu choïn nhöõng beà treân, theå theo nhöõng quy taéc ñöôïc hieán chöông xaùc ñònh, vaø bieän phaân, döôùi aùnh saùng cuûa Thaùnh Thaàn, nhöõng hình thaùi naøo toát nhaát ñeå baûo toàn vaø thích nghi ñoaøn suûng vaø gia saûn thieâng lieâng rieâng cuûa moãi tu hoäi cho hôïp vôùi nhöõng hoaøn caûnh xaõ hoäi vaø vaên hoaù khaùc nhau (91).
Traùch nhieäm cuûa quyeàn bính
43. Trong ñôøi thaùnh hieán, vai troø cuûa caùc beà treân nam nöõ, trung öông cuõng nhö ñòa phöông, luoân luoân coù moät taàm quan troïng lôùn ñoái vôùi ñôøi soáng thieâng lieâng cuõng nhö ñoái vôùi söù vuï. Trong nhöõng naêm thöû nghieäm vaø thay ñoåi gaàn ñaây, ñoâi khi ngöôøi ta caûm thaáy caàn kieåm ñieåm veà chöùc naêng naøy. Nhöng phaûi nhìn nhaän raèng nhöõng ngöôøi haønh söû quyeàn bính khoâng theå töø khöôùc boån phaän cuûa hoï, laø nhöõng ngöôøi höõu traùch ñaàu tieân trong coäng ñoaøn giöõ vai troø höôùng daãn anh chò em treân con ñöôøng thieâng lieâng vaø toâng ñoà.
Trong nhöõng khung caûnh quaù naëng chuû nghóa caù nhaân, khoâng deã gì giuùp ngöôøi ta nhìn nhaän vaø ñoùn tieáp vai troø quyeàn bính phaûi coù nhaèm möu ích cho moïi ngöôøi. Duø vaäy, phaûi taùi khaúng ñònh taàm quan troïng cuûa nhieäm vuï naøy, raát caàn thieát ñeå cuûng coá söï hieäp thoâng huynh ñeä, vaø ñeå ñöøng cho lôøi khaán vaâng phuïc trôû neân voâ nghóa. Neáu quyeàn bính tröôùc heát phaûi coù tính huynh ñeä vaø thieâng lieâng, vaø do ñoù, neáu nhöõng ai giöõ quyeàn bính phaûi bieát duøng ñoái thoaïi ñeå ñöa anh chò em mình vaøo trong tieán trình quyeát ñònh, thì cuõng neân nhôù raèng, lôøi noùi cuoái cuøng thuoäc veà quyeàn bính, vaø sau ñoù quyeàn bính coù nhieäm vuï giuùp ngöôøi ta toân troïng nhöõng ñieàu ñaõ quyeát ñònh (92).
Vai troø cuûa nhöõng ngöôøi cao nieân
44. Vieäc chaêm soùc nhöõng ngöôøi giaø caû beänh taät mang taàm quan troïng trong ñôøi soáng huynh ñeä, nhaát laø vaøo thôøi ñaïi chuùng ta, khi taïi moät soá mieàn treân theá giôùi, con soá nhöõng ngöôøi taän hieán cao nieân ngaøy caøng gia taêng. Hoï ñaùng ñöôïc traân troïng vaø aân caàn saên soùc khoâng phaûi chæ vì do moät boån phaän coâng baèng baùc aùi vaø do loøng tri aân, nhöng nhöõng cöû chæ ñoù muoán dieãn taû nieàm xaùc tín laø chöùng taù cuûa nhöõng vò cao nieân raát coù ích cho Giaùo Hoäi vaø tu hoäi, vaø söù maïng cuûa hoï vaãn coøn ñaùng giaù vaø ñaày coâng ñöùc, cho duø vì tuoåi taùc vaø beänh taät, hoï ñaõ phaûi rôøi boû vieäc laøm. Chaéc chaén caùc vò ñoù coù nhieàu kho taøng khoân ngoan vaø kinh nghieäm ñeå coáng hieán cho coäng ñoaøn, neáu coäng ñoaøn bieát gaàn guõi, aân caàn saên soùc hoï vaø laéng nghe hoï.
Trong thöïc teá, söù maïng toâng ñoà, tröôùc khi laø hoaït ñoäng, phaûi laø moät chöùng taù phoù thaùc toaøn thaân cho yù muoán cöùu ñoä cuûa Chuùa, kín muùc nôi nhöõng nguoàn maïch cuûa kinh nguyeän vaø saùm hoái. Do ñoù nhöõng ngöôøi cao nieân coù theå ñöôïc keâu môøi soáng ôn goïi cuûa hoï theo nhieàu caùch : chuyeân caàn caàu nguyeän, kieân nhaãn chòu ñöïng hoaøn caûnh, saün saøng phuïc vuï trong tö caùch linh höôùng, cha giaûi toäi hoaëc höôùng daãn caàu nguyeän (93).
Theo hình aûnh coäng ñoaøn toâng ñoà
45. Ñôøi soáng huynh ñeä laø moät yeáu toá cô baûn trong haønh trình thieâng lieâng cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán, ñeå hoï töï canh taân thöôøng xuyeân vaø ñeå hoï hoaøn taát troïn veïn söù maïng cuûa hoï trong theá giôùi. Xaùc tín naøy döïa treân nhöõng neàn taûng thaàn hoïc, vaø ñaõ ñöôïc chính kinh nghieäm cuûng coá. Vaäy toâi khuyeán khích nhöõng ngöôøi taän hieán haõy nhieät thaønh vun troàng ñôøi soáng huynh ñeä, theo göông caùc Ki-toâ höõu tieân khôûi Gieâ-ru-sa-lem, chuyeân caàn trong vieäc laéng nghe giaùo huaán cuûa caùc Toâng Ñoà, caàu nguyeän chung, tham döï bí tích Thaùnh Theå, chia seû cuûa caûi vaät chaát vaø thieâng lieâng (x. Cv 2,42-47). Toâi ñaëc bieät khuyeán khích caùc thaønh vieân cuûa caùc tu ñoaøn toâng ñoà, haõy soáng cho troïn tình yeâu hoã töông, dieãn taû tình yeâu aáy theo caùch phuø hôïp vôùi baûn tính cuûa moãi tu hoäi, ngoõ haàu moãi coäng ñoaøn laø moät daáu chæ saùng ngôøi cuûa thaønh Gieâ-ru-sa-lem môùi, "nhaø cuûa Thieân Chuùa giöõa loøng nhaân loaïi" (Kh 21,3).
Toaøn theå Giaùo Hoäi troâng chôø nhieàu nôi chöùng taù cuûa caùc coäng ñoaøn traøn ngaäp "nieàm hoan laïc vaø Thaùnh Thaàn" (Cv 13,52). Giaùo Hoäi öôùc muoán giôùi thieäu cho theá giôùi göông saùng cuûa nhöõng coäng ñoaøn, trong ñoù vieäc quan taâm giuùp ñôõ nhau giuùp vöôït thaéng caûnh coâ ñôn. Söï thoâng haûo thuùc ñaåy moãi ngöôøi caûm thaáy ñoàng traùch nhieäm, söï tha thöù giuùp haøn gaén nhöõng veát thöông, vaø quyeát taâm soáng hieäp thoâng cuûa moãi ngöôøi ñöôïc kieän toaøn. Trong caùc coäng ñoaøn nhö vaäy, baûn chaát caùc ñoaøn suûng ñang ñieàu ñoäng caùc naêng löïc, naâng ñôõ loøng trung thaønh vaø höôùng daãn coâng vieäc toâng ñoà cuûa moïi ngöôøi nhaém tôùi moät söù maïng duy nhaát. Ñeå giôùi thieäu cho nhaân loaïi hoâm nay göông maët ñích thöïc cuûa mình, Giaùo Hoäi thöïc söï caàn coù nhöõng coäng ñoaøn huynh ñeä nhö theá ; baèng chính cuoäc soáng cuûa mình, hoï ñang goùp phaàn vaøo coâng cuoäc taùi tuyeàn giaûng Tin Möøng, bôûi vì hoï ñang cho thaáy caùch cuï theå nhöõng hoa traùi cuûa "ñieàu raên môùi".
Sentire cum Ecclesia : Ñoàng caûm vôùi Giaùo Hoäi
46. Moät nhieäm vuï quan troïng ñöôïc giao phoù cho ñôøi soáng thaùnh hieán, döôùi aùnh saùng cuûa ñaïo lyù veà Giaùo Hoäi xeùt nhö laø hieäp thoâng ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II khaúng ñònh. Nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc yeâu caàu trôû thaønh thöïc söï nhöõng chuyeân vieân veà hieäp thoâng vaø thöïc haønh linh ñaïo hieäp thoâng (94), nhö "nhöõng chöùng nhaân vaø nhöõng ngöôøi kieán taïo keá hoaïch hieäp thoâng, ñænh cao cuûa lòch söû nhaân loaïi theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa" (95). Caûm thöùc veà hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi, khi trôû thaønh linh ñaïo hieäp thoâng, coå voõ moät loái suy nghó, noùi naêng vaø haønh ñoäng giuùp cho Giaùo Hoäi tieán veà chieàu saâu vaø chieàu roäng. Quaû thaät, ñôøi soáng hieäp thoâng "trôû thaønh moät daáu chæ cho theá giôùi vaø moät söùc maïnh thu huùt ngöôøi ta tin vaøo Ñöùc Ki-toâ [...]. Nhö theá, söï hieäp thoâng ñöa tôùi söù vuï, vaø bieán thaønh söù maïng, hoaëc ñuùng hôn "söï hieäp thoâng sinh ra söï hieäp thoâng vaø chuû yeáu cuûa noù laø hieäp thoâng söù vuï" (96).
Caùc ñaáng saùng laäp doøng luoân toû ra moät caûm thöùc nhaïy beùn veà Giaùo Hoäi, caûm thöùc naøy ñöôïc bieåu loä baèng vieäc hoï tham döï troïn veïn vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi trong moïi chieàu kích vaø baèng söï vaâng phuïc mau maén ñoái vôùi caùc vò muïc töû, ñaëc bieät vôùi Ñöùc thaùnh cha Roâ-ma. Chính vì tình yeâu ñoái vôùi Hoäi Thaùnh, "coät truï vaø ñieåm töïa cuûa chaân lyù" (1 Tm 3,15), maø ta hieåu ñöôïc loøng suøng kính cuûa thaùnh Phan-xi-coâ AÙt-xi-di ñoái vôùi "ngaøi giaùo hoaøng" (97), söï taùo baïo ñaày tình con thaûo cuûa thaùnh Ca-ta-ri-na Xi-eâ-na ñoái vôùi ñaáng maø nöõ thaùnh goïi laø "Ñöùc Ki-toâ hieàn laønh treân maët ñaát" (98), loøng vaâng phuïc toâng ñoà vaø ñoàng caûm vôùi Giaùo Hoäi, sentire cum Ecclesia, cuûa thaùnh I-nha-xi-oâ Loâi-oâ-la (99), vieäc haân hoan tuyeân xöng ñöùc tin cuûa thaùnh Teâ-reâ-xa Gieâ-su : "Toâi laø con cuûa Giaùo Hoäi" (100). Chuùng ta cuõng coù theå hieåu ñöôïc öôùc ao maõnh lieät cuûa thaùnh Teâ-reâ-xa Lisieux : "Trong loøng Giaùo Hoäi, Meï cuûa con, con seõ laø tình yeâu ..." (101). Nhöõng chöùng töø naøy noùi leân söï hieäp thoâng troïn veïn vôùi Giaùo Hoäi maø caùc thaùnh nam nöõ, caùc ñaáng saùng laäp doøng, ñaõ soáng vaøo nhöõng thôøi ñaïi vaø trong nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau vaø thöôøng raát khoù khaên. Ñoù laø nhöõng göông saùng maø nhöõng ngöôøi taän hieán phaûi thöôøng xuyeân quy chieáu, ñeå khaùng cöï laïi nhöõng söùc ly taâm vaø huyû hoaïi ñang hoaønh haønh ngaøy nay.
Moät khía caïnh noåi baät cuûa söï hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi laø gaén boù baèng caû trí tueä vaø con tim vôùi huaán quyeàn cuûa caùc giaùm muïc ; taát caû nhöõng ngöôøi taän hieán, ñaëc bieät nhöõng ai daán thaân trong coâng vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc, trong vieäc giaûng daïy, trong vieäc xuaát baûn saùch vôû, trong huaán giaùo, trong vieäc söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi (102), phaûi nghieâm chænh thi haønh vaø minh chöùng roõ raøng ñieàu naøy tröôùc maét Daân Thieân Chuùa. Bôûi vì nhöõng ngöôøi taän hieán giöõ moät vò trí ñaëc bieät trong Giaùo Hoäi, cho neân thaùi ñoä cuûa hoï ñoái vôùi huaán quyeàn coù moät taàm quan troïng lôùn tröôùc toaøn theå Daân Thieân Chuùa. Chöùng taù cuûa loøng meán yeâu hieáu thaûo cuûa hoï mang laïi söùc maïnh vaø sinh khí cho hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa hoï. Trong khuoân khoå cuûa söù maïng ngoân söù chung cho heát moïi tín höõu, ñaëc ñieåm chung cuûa hoaït ñoäng toâng ñoà laø nhöõng hình thöùc hôïp taùc chaët cheõ vôùi haøng giaùo phaåm (103). Nhö theá, vôùi nhöõng ñoaøn suûng phong phuù, caùc ngöôøi taän hieán giuùp Giaùo Hoäi theå hieän ngaøy moät saâu xa hôn baûn tính cuûa mình laø bí tích cuûa "söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø söï hôïp nhaát toaøn theå nhaân loaïi" (104).
Tình huynh ñeä trong Giaùo Hoäi phoå quaùt
47. Nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc keâu goïi trôû thaønh chaát men hieäp thoâng söù vuï trong Giaùo Hoäi phoå quaùt, vì caùc ñoaøn suûng khaùc nhau cuûa caùc tu hoäi khaùc nhau ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho laø ñeå möu ích cho toaøn Nhieäm Theå, neân hoï phaûi phuïc vuï coâng vieäc xaây döïng Nhieäm Theå (x. 1 Cr 12,4-11). Theo lôøi thaùnh Toâng Ñoà, "con ñöôøng troåi vöôït hôn caû" (1 Cr 12,31), ñieàu "cao troïng hôn caû" (1 Cr 13,13) laø ñöùc meán, vì ñöùc meán dung hoaø moïi khaùc bieät, thuùc ñaåy moïi ngöôøi naâng ñôõ nhau ñeå haêng haùi daán thaân trong coâng vieäc toâng ñoà. Chính laø ñeå ñaït tôùi loøng meán maø ñôøi thaùnh hieán döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà, muoán ñöôïc lieân keát trong tình hieäp thoâng ñaëc bieät vôùi ñaáng keá vò thaùnh Pheâ-roâ trong taùc vuï kieán taïo söï hieäp nhaát vaø thuùc ñaåy coâng cuoäc truyeàn giaùo phoå quaùt. Lòch söû linh ñaïo cho thaáy moái lieân keát naøy ñaõ coù moät vai troø quan phoøng trong vieäc baûo ñaûm chaân tính ñôøi thaùnh hieán vaø phaùt trieån coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng. Nhö caùc nghò phuï Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ nhaän xeùt, neáu khoâng coù söï ñoùng goùp cuûa caùc tu hoäi taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà, thì khoù möôøng töôïng ñöôïc laøm sao Tin Möøng coù theå ñöôïc phoå bieán roäng raõi, Giaùo Hoäi beùn reã vöõng chaéc taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, laøm sao coù ñöôïc muøa xuaân Ki-toâ giaùo nôû roä taïi caùc Giaùo Hoäi treû nhö vaäy. Qua caùc thôøi ñaïi, caùc tu hoäi giöõ vöõng söï hieäp thoâng vôùi caùc ñaáng keá vò thaùnh Pheâ-roâ, vaø caùc ngaøi luoân tìm gaëp nôi hoï nhöõng ngöôøi quaûng ñaïi mau maén taän tuî truyeàn giaùo vaø saün saøng hy sinh ñeán möùc anh huøng khi hoaøn caûnh ñoøi hoûi.
Nhö theá coù theå thaáy roõ ñaëc tính phoå quaùt vaø hieäp thoâng cuûa caùc tu hoäi taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà. Do baûn tính khoâng bò raøng buoäc vaøo moät giaùo phaän, döïa treân töông quan ñaëc bieät vôùi taùc vuï cuûa thaùnh Pheâ-roâ, hoï cuõng saün saøng phuïc vuï coâng cuoäc hôïp taùc giöõa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông (105) ; nhôø khaû naêng coå voõ höõu hieäu vieäc "trao ñoåi caùc aân suûng" vaø goùp phaàn vaøo vieäc hoäi nhaäp Tin Möøng vaøo vaên hoaù, nhôø vaäy caùc giaù trò phong phuù cuûa caùc daân toäc ñöôïc Phuùc AÂm thanh loïc, ñaùnh giaù vaø haáp thuï (106). Ngaøy nay, trong caùc Giaùo Hoäi treû, hieän töôïng nôû roä caùc ôn goïi ñôøi thaùnh hieán cho thaáy raèng ñôøi thaùnh hieán dieãn taû ñöôïc nhöõng khaùt voïng cuûa caùc daân toäc vaø caùc neàn vaên hoaù khaùc bieät trong söï duy nhaát cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Ñôøi thaùnh hieán vaø Giaùo Hoäi ñòa phöông
48. Giöõa loøng caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, nhöõng ngöôøi taän hieán cuõng coù moät vai troø ñaày yù nghóa. Khôûi ñi töø ñaïo lyù cuûa Coâng Ñoàng veà Giaùo Hoäi nhö hieäp thoâng vaø maàu nhieäm, veà caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông nhö laø nhöõng phaàn cuûa Daân Thieân Chuùa trong ñoù "Giaùo Hoäi duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn cuûa Ñöùc Ki-toâ hieän dieän vaø haønh ñoäng thöïc söï" (107), söï kieän naøy ñaõ ñöôïc ñaøo saâu vaø quy ñònh thaønh luaät trong nhieàu vaên kieän. Caùc baûn vaên naøy neâu roõ taàm quan troïng cô baûn cuûa söï coäng taùc giöõa nhöõng ngöôøi taän hieán vôùi caùc giaùm muïc, ñeå phaùt trieån haøi hoaø coâng vieäc muïc vuï giaùo phaän. Caùc ñoaøn suûng cuûa ñôøi thaùnh hieán coù theå goùp phaàn ñaéc löïc vaøo vieäc xaây döïng ñöùc meán trong Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Quaû vaäy, nhöõng hình thaùi ña daïng cuûa vieäc soáng caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm bieåu loä vaø keát tuï caùc aân hueä thieâng lieâng maø caùc ñaáng saùng laäp nam nöõ ñaõ nhaän ñöôïc. Nhö vaäy, caùc hình thaùi aáy laøm neân "moät caûm nghieäm Thaàn Khí ñöôïc trao laïi cho caùc ñoà ñeä ñeå hoï soáng, gìn giöõ, ñaøo saâu, trieån khai thöôøng xuyeân hoaø nhòp vôùi Thaân Theå Ñöùc Ki-toâ ñang taêng töôûng khoâng ngöøng" (108). Baûn saéc cuûa moãi tu hoäi bao haøm moät linh ñaïo vaø hoaït ñoäng toâng ñoà rieâng, quy ñònh daàn daàn trong moät truyeàn thoáng nhaát ñònh, vôùi nhöõng yeáu toá khaùch quan (109). Theo chieàu höôùng naøy, Giaùo Hoäi quan taâm lo cho caùc tu hoäi ñöôïc taêng tröôûng vaø phaùt trieån trong söï trung thaønh vôùi tinh thaàn cuûa caùc ñaáng saùng laäp vaø vôùi nhöõng truyeàn thoáng laønh maïnh cuûa hoï (110).
Do ñoù, moãi tu hoäi vaãn coù moät quyeàn töï trò chính ñaùng, nhôø vaäy hoï coù theå duy trì moät kyû luaät rieâng vaø baûo toaøn moät gia saûn thieâng lieâng vaø toâng ñoà. Caùc ñaáng baûn quyeàn coù boån phaän baûo toaøn vaø che chôû quyeàn töï trò naøy (111). Vaäy caùc giaùm muïc ñöôïc yeâu caàu ñoùn tieáp vaø traân troïng caùc ñoaøn suûng cuûa ñôøi thaùnh hieán, daønh cho chuùng moät choã trong caùc keá hoaïch muïc vuï giaùo phaän. Caùc ngaøi phaûi ñaëc bieät quan taâm ñeán caùc tu hoäi thuoäc quyeàn giaùo phaän, ñöôïc giao phoù cho giaùm muïc sôû taïi chaêm soùc ñaëc bieät. Moät giaùo phaän khoâng coù ñôøi thaùnh hieán haún seõ thieáu maát nhieàu aân hueä thieâng lieâng, thieáu nhöõng nôi daønh cho vieäc tìm kieám Thieân Chuùa, thieáu nhöõng hoaït ñoäng toâng ñoà vaø nhöõng phöông phaùp muïc vuï chuyeân bieät ; hôn nöõa giaùo phaän aáy coù theå suy yeáu ñi raát nhieàu bôûi thieáu vaéng tinh thaàn truyeàn giaùo laø ñaëc tröng cuûa ña soá caùc tu hoäi (112). Vaäy caàn bieát ñoùn nhaän hoàng aân ñôøi thaùnh hieán maø Thaùnh Thaàn khôi leân trong Giaùo Hoäi ñòa phöông, baèng caùch quaûng ñaïi tieáp nhaän vôùi taâm tình quaûng ñaïi vaø tri aân.
Hieäp thoâng phong phuù vaø quy moâ trong Giaùo Hoäi
49. Giaùm muïc laø cha vaø muïc töû cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi ñòa phöông. Ngöôøi coù nhieäm vuï nhìn nhaän vaø toân troïng nhöõng ñoaøn suûng khaùc bieät, thaêng tieán vaø phoái hôïp chuùng. Vaäy trong tình baùc aùi muïc vuï, ngöôøi phaûi ñoùn tieáp ñoaøn suûng ñôøi thaùnh hieán nhö moät aân hueä, khoâng phaûi chæ lieân heä ñeán moät tu hoäi, maø coøn coù lôïi cho toaøn theå Giaùo Hoäi. Nhö theá ngöôøi phaûi tìm caùch naâng ñôõ vaø trôï giuùp nhöõng ngöôøi taän hieán, haàu hoï soáng hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi, môû ra nhöõng vieãn töôïng thieâng lieâng vaø muïc vuï ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, maø vaãn trung thaønh vôùi ñoaøn suûng saùng laäp cuûa hoï. Phaàn hoï, nhöõng ngöôøi taän hieán ñöøng queân quaûng ñaïi coäng taùc vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông, tuyø theo söùc löïc cuûa hoï vaø toân troïng ñoaøn suûng cuûa hoï, hoaït ñoäng trong tinh thaàn hieäp thoâng troïn veïn vôùi giaùm muïc ôû caùc laõnh vöïc truyeàn giaûng Phuùc AÂm, huaán giaùo, sinh hoaït giaùo xöù.
Neân nhaéc laïi raèng khi ñieàu phoái vieäc phuïc vuï Giaùo Hoäi phoå quaùt vôùi vieäc phuïc vuï Giaùo Hoäi ñòa phöông, caùc tu hoäi khoâng theå naïi ñeán quyeàn töï trò chính ñaùng cuûa mình, vaø thaäm chí quyeàn mieãn tröø (113) maø nhieàu tu hoäi ñöôïc höôûng, ñeå bieän minh cho nhöõng choïn löïa ñi ngöôïc laïi nhöõng ñoøi hoûi cuûa söï hieäp thoâng höõu cô caàn thieát cho ñôøi soáng laønh maïnh cuûa Giaùo Hoäi. Ngöôïc laïi, phaûi laøm sao cho caùc saùng kieán muïc vuï cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán ñöôïc quyeát ñònh vaø thöïc haønh trong moät cuoäc ñoái thoaïi thaân aùi vaø côûi môû giöõa caùc giaùm muïc vaø caùc beà treân cuûa caùc tu hoäi khaùc nhau. Thaùi ñoä quan taâm cuûa caùc giaùm muïc ñoái vôùi ôn goïi vaø söù maïng cuûa caùc tu hoäi vaø thaùi ñoä kính troïng cuûa caùc tu hoäi ñoái vôùi thöøa taùc vuï cuûa caùc giaùm muïc, ñöôïc dieãn taû qua vieäc mau maén ñoùn nhaän nhöõng chæ thò cuï theå veà muïc vuï giaùo phaän, dieãn taû hai hình thaùi lieân keát chaët cheõ cuûa moät ñöùc aùi duy nhaát trong Giaùo Hoäi, ñöùc aùi ñoøi hoûi moãi beân phaûi phuïc vuï söï hieäp thoâng höõu cô - vöøa mang tính ñoaøn suûng, vöøa ñöôïc keát caáu theo phaåm traät - cuûa toaøn Daân Thieân Chuùa.
Lieân læ ñoái thoaïi nhôø ñöùc aùi linh hoaït
50. Vieäc ñoái thoaïi lieân læ giöõa caùc beà treân caùc hoäi doøng taän hieán vaø tu ñoaøn toâng ñoà vôùi caùc giaùm muïc laø ñieàu raát höõu ích. Hieåu bieát nhau laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå hôïp taùc höõu hieäu, nhaát laø trong laõnh vöïc muïc vuï. Nhôø caùc cuoäc trao ñoåi thöôøng xuyeân nhö vaäy, caùc beà treân nam nöõ coù theå thoâng baùo cho caùc giaùm muïc bieát nhöõng döï aùn toâng ñoà mình ñang nhaém ñeán trong caùc giaùo phaän cuûa caùc ngaøi, ñeå cuøng ñi tôùi nhöõng thoaû thuaän caàn thieát cho vieäc thöïc hieän. Cuõng theá, neân môøi nhöõng ñaïi bieåu cuûa caùc Hieäp hoäi caùc beà treân nam nöõ thöôïng caáp tham döï caùc cuoäc hoïp cuûa Hoäi ñoàng giaùm muïc vaø ngöôïc laïi, neân môøi nhöõng ñaïi bieåu cuûa caùc Hoäi ñoàng giaùm muïc tham döï caùc Hoäi nghò cuûa beà treân nam nöõ thöôïng caáp, döïa theo nhöõng theå thöùc caàn ñöôïc xaùc ñònh. Trong vieãn töôïng ñoù, moät ñieàu raát coù lôïi laø thaønh laäp - taïi nhöõng nôi naøo chöa coù - nhöõng uyû ban hoãn hôïp goàm caùc giaùm muïc vaø caùc beà treân thöôïng caáp ôû bình dieän quoác gia (114), ñeå laøm vieäc vaø seõ cuøng nhau cöùu xeùt nhöõng vaán ñeà ñem laïi lôïi ích chung. Cuõng vaäy, nhaèm phaùt ñoäng vieäc hieåu bieát giöõa ñoâi beân, neân ñöa thaàn hoïc vaø linh ñaïo ñôøi thaùnh hieán vaøo chöông trình thaàn hoïc cuûa caùc linh muïc giaùo phaän, cuõng nhö neân tieân lieäu trong chöông trình huaán luyeän nhöõng ngöôøi taän hieán vieäc nghieân cöõu kyõ caøng neàn thaàn hoïc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø linh ñaïo giaùo só giaùo phaän (115).
Sau cuøng, thaät laø an uûi khi nhaéc laïi raèng taïi Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ coù nhieàu tham luaän veà ñaïo lyù hieäp thoâng, vaø ngöôøi ta vui söôùng chöùng kieán caùc giaùm muïc vaø caùc nam nöõ tu só hieän dieän ñaõ ñoái thoaïi vôùi nhau trong moät baàu khoâng khí tin töôûng vaø côûi môû. Öôùc gì kinh nghieäm thieâng lieâng naøy, veà hieäp thoâng vaø coäng taùc, ñöôïc môû roäng ra toaøn theå Giaùo Hoäi, (116) caû sau phieân hoïp Thöôïng hoäi ñoàng nöõa. Ñoù cuõng laø nguyeän voïng cuûa toâi : mong sao moïi ngöôøi taán tôùi trong thaùi ñoä hieäp thoâng vaø linh ñaïo hieäp thoâng.
Tình huynh ñeä trong moät theá giôùi chia reõ vaø baát coâng
51. Giaùo Hoäi kyù thaùc cho caùc coäng ñoaøn soáng ñôøi thaùnh hieán boån phaän ñaëc bieät : ñoù laø phaùt trieån linh ñaïo hieäp thoâng tröôùc tieân trong chính coäng ñoaøn cuûa hoï, keá ñeán trong coäng ñoàng Giaùo Hoäi vaø vöôït caû bieân giôùi naøy nöõa, baèng caùch kieân trì theo ñuoåi cuoäc ñoái thoaïi baùc aùi, nhaát laø taïi nhöõng nôi hieän ñang bò xaâu xeù bôûi söï haän thuø chuûng toäc hay naïn baïo löïc ñieân roà. Ñöôïc thaùp nhaäp vaøo trong nhöõng xaõ hoäi cuûa theá giôùi, - nhöõng xaõ hoäi thöôøng bò caøy xôùi bôûi nhöõng ñam meâ vaø quyeàn lôïi xung ñoät nhau, ñang khao khaùt hieäp nhaát nhöng laïi ngaäp ngöøng veà nhöõng ñöôøng loái phaûi theo -, caùc coäng ñoaøn soáng ñôøi thaùnh hieán, nôi maø nhöõng con ngöôøi khaùc nhau veà tuoåi taùc, ngoân ngöõ vaø vaên hoaù laïi gaëp nhau nhö nhöõng anh em chò em, trôû thaønh nhöõng daáu chæ chöùng minh raèng luoân luoân coù theå ñoái thoaïi ñöôïc vôùi nhau, vaø coù theå haøi hoaø ñöôïc nhôø coù hieäp thoâng.
Caùc coäng ñoaøn soáng ñôøi thaùnh hieán ñöôïc sai ñi ñeå qua chöùng taù ñôøi soáng, loan baùo giaù trò cuûa tình huynh ñeä Ki-toâ giaùo vaø söùc maïnh bieán ñoåi cuûa Tin Möøng (117), nhìn nhaän moãi ngöôøi laø con caùi Thieân Chuùa, vaø thuùc ñaåy ñi tôùi tình yeâu daâng hieán ñoái vôùi heát moïi ngöôøi, caùch rieâng vôùi nhöõng ngöôøi thaáp keùm nhaát. Caùc coäng ñoaøn naøy laø nhöõng nôi soáng nieàm hy voïng vaø khaùm phaù ra caùc moái phuùc, nhöõng nôi maø tình yeâu ñöôïc boài döôõng nhôø kinh nguyeän, nguoàn hieäp thoâng, ñöôïc keâu goïi trôû thaønh khuoân maãu cuûa cuoäc soáng vaø nguoàn maïch nieàm vui.
Vaøo thôøi ñaïi chuùng ta, vôùi ñaëc ñieåm laø caùc vaán ñeà mang tính toaøn caàu vaø caùc thaàn töôïng cuûa chuû nghóa quoác gia laïi xuaát hieän, caùc tu hoäi quoác teá coù traùch nhieäm ñaëc bieät laø duy trì caûm thöùc veà söï hieäp thoâng giöõa caùc daân toäc, caùc maøu da, caùc neàn vaên hoaù, vaø laøm chöùng veà caùc ñieàu ñoù. Trong moät baàu khí huynh ñeä, thaùi ñoä côûi môû vôùi chieàu kích toaøn caàu cuûa caùc vaán ñeà seõ khoâng boùp ngheït nhöõng neùt phong phuù ñòa phöông, vaø vieäc khaúng ñònh moät saéc thaùi ñòa phöông khoâng xung khaéc vôùi caùc saéc thaùi khaùc hoaëc vôùi söï hieäp nhaát. Caùc tu hoäi quoác teá coù theå thöïc hieän ñieàu ñoù caùch höõu hieäu, bôûi vì chính hoï phaûi chaáp nhaän thaùch ñoá hoäi nhaäp vaên hoaù baèng caùch vöøa chöùng toû coù oùc saùng taïo vöøa vaãn baûo toaøn ñöôïc caên tính cuûa mình.
Hieäp thoâng giöõa caùc tu hoäi khaùc nhau
52. Caùc moái quan heä thieâng lieâng huynh ñeä vaø söï coäng taùc giöõa caùc hoäi doøng taän hieán vaø tu ñoaøn toâng ñoà khaùc nhau ñöôïc cuûng coá vaø nuoâi döôõng bôûi caûm thöùc veà söï hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi. Nhöõng con ngöôøi hieäp nhaát vôùi nhau vì ñaõ cuøng cam keát böôùc theo Ñöùc Ki-toâ - sequela Christi - vaø ñöôïc thuùc ñaåy bôûi cuøng moät Thaùnh Thaàn, khoâng theå naøo khoâng bieåu loä caùch höõu hình söï vieân maõn cuûa Tin Möøng tình yeâu, nhö laø nhöõng caønh cuûa moät Caây Nho duy nhaát. Khi nhaéc laïi göông caùc ñaáng laäp doøng nam nöõ, luùc coøn soáng ôû traàn gian, ñaõ keát thaân vôùi nhau trong moät tình baïn thieâng lieâng maø vaãn trung thaønh vôùi baûn tính cuûa tu hoäi mình, thì nhöõng ngöôøi taän hieán cuõng ñöôïc keâu môøi soáng trong moät tình huynh ñeä göông maãu, coù söùc khích leä caùc thaønh phaàn khaùc nhau trong Giaùo Hoäi laøm chöùng cho Tin Möøng trong vieäc daán thaân haèng ngaøy.
Lôøi cuûa thaùnh Beâ-na-ñoâ veà caùc hoäi doøng khaùc nhau vaãn luoân luoân mang tính hieän ñaïi : "Toâi thaùn phuïc taát caû caùc doøng [...]. Toâi thuoäc veà moät trong caùc doøng ñoù do kyû luaät, nhöng thuoäc veà taát caû do ñöùc meán. Taát caû chuùng ta ñeàu caàn ñeán nhau : ñieàu thieän haûo thieâng lieâng maø toâi khoâng coù, hay khoâng chieám höõu, thì toâi nhaän ñöôïc töø nhöõng doøng khaùc [...]. Trong cuoäc löu ñaøy naøy, khi maø Giaùo Hoäi coøn ñang löõ haønh, coù theå noùi raèng tính duy nhaát cuûa Giaùo Hoäi thì ña daïng vaø tính ña daïng cuûa Giaùo Hoäi thì duy nhaát [...]. Vaø taát caû nhöõng khaùc bieät cuûa chuùng ta, bieåu loä caùc aân hueä phong phuù cuûa Thieân Chuùa, seõ coøn toàn taïi trong nhaø Cha, vì nôi ñaây coù nhieàu choã ôû. Ngaøy nay thì coù söï phaân phoái caùc aân suûng, ngaøy aáy seõ coù söï phaân bieät caùc vinh döï. Söï hieäp nhaát, ôû döôùi theá naøy cuõng nhö ôû treân ñoù, laø do cuøng moät ñöùc meán" (118).
Caùc cô quan ñieàu phoái
53. Nhöõng Hieäp hoäi beà treân nam nöõ thöôïng caáp vaø Hieäp hoäi caùc tu hoäi ñôøi coù theå goùp phaàn ñaùng keå vaøo söï hieäp thoâng. Ñöôïc Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II (119) vaø caùc vaên kieän sau naøy (120) khích leä vaø ra nhöõng quy taéc, caùc cô quan aáy coù muïc tieâu chính laø coå voõ ñôøi soáng thaùnh hieán thaùp nhaäp vaøo toaøn theå söù maïng cuûa Giaùo Hoäi.
Do trung gian caùc Hieäp hoäi keå treân, caùc tu hoäi bieåu loä söï hieäp thoâng giöõa caùc tu hoäi vaø tìm kieám nhöõng phöông tieän ñeå cuûng coá söï hieäp thoâng naøy maø vaãn toân troïng vaø neâu baät giaù trò caùc ñaëc ñieåm rieâng cuûa nhöõng ñoaøn suûng khaùc nhau, phaûn aùnh maàu nhieäm Giaùo Hoäi vaø söï khoân ngoan muoân hình vaïn traïng cuûa Thieân Chuùa (121). Toâi khuyeán khích caùc tu hoäi taän hieán coäng taùc vôùi nhau, nhaát laø taïi nhöõng quoác gia vì gaëp nhöõng khoù khaên rieâng, neân deã bò caùm doã co quaép laïi chính mình, laøm haïi cho chính ñôøi thaùnh hieán vaø cho Giaùo Hoäi. Traùi laïi, hoï phaûi giuùp nhau tìm hieåu chöông trình cuûa Thieân Chuùa trong nhöõng thaêng traàm hieän taïi cuûa lòch söû (122), haàu ñaùp traû troïn veïn hôn baèng nhöõng saùng kieán toâng ñoà thích hôïp. Trong vieãn töôïng hieäp thoâng vaø côûi môû tröôùc nhöõng thaùch ñoá cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, caùc beà treân nam nöõ, "trong khi laøm vieäc haøi hoaø vôùi haøng giaùm muïc", haõy "bieát söû duïng nhöõng coäng söï vieân khaù nhaát cuûa moãi tu hoäi vaø haõy taïo ra nhöõng chöông trình khoâng chæ nhaèm giaûi quyeát nhöõng giôùi haïn taïm thôøi maø coøn nhaèm taïo ra moät kieåu huaán luyeän ñôøi thaùnh hieán cho coù phaåm chaát" (123).
Toâi môøi caùc Hieäp hoäi beà treân nam nöõ thöôïng caáp tìm caùch tieáp xuùc thöôøng xuyeân vaø ñeàu ñaën vôùi Boä hoäi doøng taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà, ñeå bieåu loä söï hieäp thoâng cuûa hoï vôùi Toaø Thaùnh. Cuõng neân duy trì nhöõng quan heä tích cöïc vaø tin töôûng vôùi caùc Hoäi ñoàng giaùm muïc cuûa moãi quoác gia. Trong tinh thaàn cuûa vaên kieän "Caùc lieân heä hoã töông", Mutuae relationes, neân thieát laäp moät hình thöùc lieân heä beàn vöõng, ngoõ haàu coù theå duy trì moät söï ñieàu phoái thöôøng xuyeân vaø thích hôïp moãi khi naûy ra saùng kieán môùi. Neáu kieân trì laøm ñuùng nhöõng ñieàu naøy trong tinh thaàn gaén boù trung thaønh vôùi caùc chæ thò cuûa Huaán quyeàn, thì caùc cô quan ñieàu phoái vaø hieäp thoâng seõ raát höõu ích, giuùp tìm ra nhöõng giaûi phaùp traùnh ñöôïc bao hieåu laàm vaø caêng thaúng caû treân bình dieän lyù thuyeát laãn thöïc haønh (124) : Nhö vaäy caùc cô quan aáy seõ goùp phaàn vaøo vieäc phaùt huy söï hieäp thoâng giöõa caùc hoäi doøng taän hieán vaø caùc giaùm muïc, cuõng nhö vaøo vieäc hoaøn taát chính söù maïng cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Hieäp thoâng vaø coäng taùc vôùi caùc giaùo daân
54. Vaøo nhöõng naêm gaàn ñaây, ñaïo lyù veà Giaùo Hoäi laø hieäp thoâng ñaõ giuùp hieåu roõ hôn raèng caùc thaønh phaàn khaùc nhau trong Giaùo Hoäi coù theå vaø phaûi hieäp löïc, trong tinh thaàn coäng taùc vaø trao ñoåi caùc aân hueä, ñeå tham gia höõu hieäu hôn vaøo söù maïng Giaùo Hoäi. Chuùng ta seõ coù moät hình aûnh ñuùng ñaén vaø ñaày ñuû hôn veà Giaùo Hoäi, vaø nhaát laø chuùng ta seõ vöõng maïnh hôn ñeå giaûi ñaùp nhöõng thaùch ñoá lôùn cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, nhôø söï goùp phaàn haøi hoaø cuûa caùc aân hueä khaùc nhau.
Ñoái vôùi caùc doøng ñan tu vaø chieâm nieäm, moái quan heä vôùi caùc giaùo daân chuû yeáu naèm ôû bình dieän thieâng lieâng, coøn ñoái vôùi caùc tu hoäi daán thaân vaøo vieäc toâng ñoà thì moái quan heä aáy ñöôïc dieãn taû qua söï hôïp taùc muïc vuï. Nhöõng thaønh vieân caùc tu hoäi ñôøi, giaùo daân hoaëc giaùo só, duy trì nhöõng quan heä vôùi caùc tín höõu khaùc, trong nhöõng hình thöùc thoâng thöôøng cuûa cuoäc soáng haèng ngaøy. Ngaøy nay, nhieàu tu hoäi, thöôøng laø do nhöõng hoaøn caûnh môùi, xaùc tín raèng ñoaøn suûng cuûa hoï coù theå ñöôïc chia seû vôùi giaùo daân ; do ñoù, caùc giaùo daân ñöôïc môøi goïi tham döï nhieàu hôn vaøo linh ñaïo vaø söù maïng cuûa chính tu hoäi. Ta coù theå noùi raèng, döïa treân kinh nghieäm lòch söû töïa nhö kinh nghieäm cuûa caùc doøng ba hoaëc huynh ñoaøn giaùo daân khaùc nhau, moät chöông môùi, ñaày hy voïng, ñang ñöôïc môû ra veà nhöõng töông quan giöõa nhöõng ngöôøi taän hieán vaø giaùo daân.
Ñeå ñi tôùi moät naêng ñoäng thieâng lieâng vaø toâng ñoà môùi meû
55. Nhöõng kinh nghieäm môùi veà hieäp thoâng vaø coäng taùc naøy ñaùng ñöôïc khuyeán khích vì nhieàu lyù do. Thaät vaäy, tieân vaøn chuùng giuùp phoå bieán linh ñaïo ñöa tôùi hoaït ñoäng vöôït qua bieân giôùi cuûa tu hoäi : nhôø ñoù maø tu hoäi coù theâm nhaân löïc môùi, coù theå baûo ñaûm tieáp tuïc trong Giaùo Hoäi nhöõng sinh hoaït tieâu bieåu cuûa tu hoäi. Moät hieäu quaû nöõa raát tích cöïc laø nhöõng ngöôøi taän hieán vaø giaùo daân seõ deã hôïp taùc vôùi nhau chaët cheõ hôn, döïa treân söù maïng cuûa tu hoäi ; nhôø göông thaùnh thieän cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán, giaùo daân seõ coù kinh nghieäm tröïc tieáp veà tinh thaàn cuûa caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, vaø ñöôïc khích leä soáng vaø laøm chöùng cho tinh thaàn caùc moái phuùc (125), haàu coù theå bieán ñoåi theá giôùi theo chöông trình cuûa Chuùa.
Vieäc tham gia cuûa caùc giaùo daân thöôøng mang laïi moät soá caùi nhìn môùi meû vaø saâu saéc hôn veà moät vaøi khía caïnh cuûa ñoaøn suûng, ñöa tôùi vieäc giaûi thích noù moät caùch thieâng lieâng hôn vaø ruùt ra nhöõng höôùng ñi môùi cho sinh hoaït toâng ñoà. Khi tham gia baát cöù hoaït ñoäng hoaëc taùc vuï naøo, nhöõng ngöôøi taän hieán neân nhôù raèng, tröôùc heát hoï phaûi laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng höôùng daãn ñôøi soáng thieâng lieâng, do ñoù, hoï phaûi laøm sao vun troàng cho "taøi naêng quyù baùu nhaát : ñoù laø tinh thaàn" (126). Veà phaàn mình, giaùo daân mang laïi cho caùc doøng tu moät phaàn ñoùng goùp quyù baùu cuûa hoï laø soáng giöõa ñôøi vaø phuïc vuï chuyeân bieät.
Caùc giaùo daân tình nguyeän vaø hoäi vieân
56. Moät hình thöùc raát yù nghóa ñeå giaùo daân tham gia vaøo söï phong phuù cuûa ñôøi thaùnh hieán laø cho caùc tín höõu giaùo daân ñöôïc keát naïp vaøo caùc tu hoäi döôùi hình thöùc môùi goïi laø "hoäi vieân", hoaëc tuyø theo nhu caàu cuûa töøng boái caûnh vaên hoaù, coù theå laø moät hình thöùc tham gia trong moät thôøi gian vaøo ñôøi soáng coäng ñoaøn vaø moät cam keát ñaëc bieät tham gia vaøo vieäc chieâm nieäm hay hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa tu hoäi. Dó nhieân vôùi ñieàu kieän laø nhöõng hình thöùc vöøa noùi khoâng ñöôïc laøm phöông haïi baûn chaát ñôøi soáng noäi boä cuûa tu hoäi (127).
Thaät ñaùng traân troïng theå thöùc tình nguyeän naøy phaùt sinh töø söï phong phuù cuûa ñôøi thaùnh hieán : tuy nhieân phaûi quan taâm ñeán vieäc huaán luyeän nhöõng ngöôøi tình nguyeän, ñeå ngoaøi söï ñoùng goùp baèng khaû naêng chuyeân moân, hoï luoân coù nhöõng ñoäng löïc thieâng lieâng saâu saéc trong yù höôùng vaø moät caûm thöùc saéc beùn veà coäng ñoaøn vaø Giaùo Hoäi trong caùc döï phoùng cuûa hoï (128). Cuõng neân nhôù raèng, neáu nhöõng saùng kieán trong ñoù giaùo daân tham gia ôû caáp quyeát ñònh muoán ñöôïc coâng nhaän laø nhöõng coâng vieäc cuûa moät tu hoäi naøo ñoù, thì saùng kieán aáy phaûi theo saùt muïc tieâu cuûa tu hoäi vaø phaûi ñöôïc thöïc hieän döôùi söï traùch nhieäm cuûa tu hoäi. Vì theá, neáu giaùo daân ñaûm nhaän ñieàu haønh nhöõng coâng vieäc ñoù thì hoï phaûi baùo caùo vôùi caùc beà treân nam nöõ coù thaåm quyeàn. Taát caû caùc ñieàu naøy caàn ñöôïc cöùu xeùt roõ raøng vaø quy ñònh theå theo nhöõng höôùng daãn rieâng cuûa moãi tu hoäi, ñöôïc quyeàn bính thöôïng caáp chuaån nhaän. Trong caùc vaên baûn ñoù, caàn xaùc ñònh thaåm quyeàn cuûa tu hoäi, cuûa coäng ñoaøn, vaø thaåm quyeàn cuûa caùc hoäi vieân hoaëc cuûa nhöõng ngöôøi tình nguyeän.
Nhöõng ngöôøi taän hieán, ñöôïc caùc beà treân phaùi ñi vaø luoân vaãn tuyø thuoäc caùc ngaøi, coù theå coäng taùc theo caùc theå thöùc thích hôïp vôùi nhöõng saùng kieán cuûa giaùo daân, ñaëc bieät trong nhöõng toå chöùc vaø nhöõng ñònh cheá ñang phuïc vuï nhöõng ngöôøi ôû beân leà, vaø coù muïc tieâu xoa dòu noãi ñau khoå cuûa nhaân loaïi. Neáu söï coäng taùc naøy ñöôïc thuùc ñaåy vaø hoã trôï bôûi moät baûn saéc Ki-toâ höõu trong saùng vaø maïnh meõ, vaø neáu toân troïng nhöõng ñaëc tính cuûa ñôøi thaùnh hieán, thì söï coäng taùc naøy coù theå chieáu toaû söùc maïnh vaø aùnh saùng cuûa Tin Möøng vaøo nhöõng hoaøn caûnh taêm toái nhaát cuûa cuoäc soáng con ngöôøi.
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, nhieàu ngöôøi taän hieán ñaõ tham gia vaøo moät vaøi phong traøo Giaùo Hoäi hieän nay ñang thònh haønh. Noùi chung, nhöõng ngöôøi ôû trong caùc phong traøo ñoù cuõng ñöôïc höôûng nhieàu ñieàu toát qua kinh nghieäm naøy, ñaëc bieät laø moät söï ñoåi môùi thieâng lieâng. Tuy vaäy, cuõng khoâng theå choái caõi laø coù nhöõng tröôøng hôïp, vieäc tham gia ñoù ñaõ gaây phieàn toaùi, khieán cho coù nhöõng caù nhaân vaø coäng ñoaøn ñi laïc höôùng, nhaát laø khi coù nhöõng xung ñoät vôùi ñôøi soáng coäng ñoaøn vaø linh ñaïo cuûa tu hoäi. Vaäy phaûi laøm sao ñeå cho vieäc tham gia caùc phong traøo Giaùo Hoäi ñöôïc thöïc hieän trong söï toân troïng ñoaøn suûng vaø kyû luaät cuûa tu hoäi (129), vôùi pheùp cuûa caùc beà treân vaø vaãn hoaøn toaøn ñoùn nhaän nhöõng quyeát ñònh cuûa caùc ngaøi.
Phaåm giaù vaø vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ taän hieán
57. Giaùo Hoäi chöùng toû söï phong phuù thieân hình vaïn traïng cuûa mình veà maët thieâng lieâng, khi bieát vöôït leân moïi thöù kyø thò vaø bieát ñoùn nhaän nhö moät hoàng phuùc ñích thöïc nhöõng aân hueä Thieân Chuùa ban cho nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, bôûi vì ñoâi beân ñeàu bình ñaúng veà nhaân phaåm. Nhöõng phuï nöõ taän hieán ñöôïc môøi moät caùch raát ñaëc bieät haõy soáng ñôøi thaùnh hieán thaät vieân maõn vaø vui töôi. haàu trôû neân daáu chæ cuûa loøng aâu yeám Thieân Chuùa daønh cho loaøi ngöôøi vaø laøm chöùng moät caùch ñaëc bieät veà maàu nhieäm Giaùo Hoäi laø trinh nöõ, hieàn theâ, hieàn maãu (130). Söù maïng cuûa phuï nöõ taän hieán ñöôïc neâu leân taïi Thöôïng hoäi ñoàng, taïi ñaây moät soá ñoâng ñaõ tham gia, ñaõ leân tieáng vaø ñöôïc moïi ngöôøi traân troïng laéng nghe. Nhôø nhöõng ñoùng goùp cuûa hoï maø coù theâm nhöõng ñeà nghò höõu ích cho ñôøi soáng Giaùo Hoäi vaø cho söù maïng loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi. Khoâng theå choái caõi tính caùch hôïp lyù cuûa nhieàu ñoøi hoûi lieân quan ñeán vò trí cuûa ngöôøi nöõ trong nhieàu moâi tröôøng xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi. Cuõng neân ghi nhaän raèng yù thöùc môùi cuûa caùc phuï nöõ veà chính mình ñaõ giuùp nhöõng ngöôøi nam xeùt laïi naõo traïng, caùch hieåu bieát veà chính baûn thaân hoï, caùch hoï töï ñònh vò trong lòch söû vaø caùch hoï giaûi thích lòch söû, toå chöùc ñôøi soáng xaõ hoäi, chính trò, kinh teá, toân giaùo vaø ñôøi soáng Giaùo Hoäi.
Ñöùc Ki-toâ ñaõ trao cho Giaùo Hoäi moät söù ñieäp coù söùc giaûi phoùng, vaäy Giaùo Hoäi coù söù maïng ngoân söù laø phoå bieán söù ñieäp aáy, baèng caùch khuyeán khích ngöôøi ta coù nhöõng ñöôøng loái suy nghó vaø xöû söï phuø hôïp vôùi yù muoán cuûa Chuùa. Trong boái caûnh naøy, ngöôøi phuï nöõ taän hieán coù theå khôûi ñi töø kinh nghieäm cuûa mình veà Giaùo Hoäi vaø töø ñôøi soáng phuï nöõ cuûa mình trong Giaùo Hoäi, maø goùp phaàn loaïi tröø moät soá quan nieäm moät chieàu khoâng giuùp nhìn nhaän troïn veïn phaåm giaù cuûa ngöôøi nöõ, nhìn nhaän phaàn ñoùng goùp chuyeân bieät cuûa hoï vaøo ñôøi soáng, vaøo hoaït ñoäng muïc vuï vaø truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi. Nhö theá, thaät laø hôïp phaùp khi ngöôøi nöõ taän hieán khao khaùt muoán thaáy caên tính cuûa mình, khaû naêng chuyeân moân, söù maïng vaø traùch nhieäm cuûa mình ñöôïc nhìn nhaän roõ raøng hôn, caû trong taâm thöùc cuûa Giaùo Hoäi laãn trong ñôøi soáng haèng ngaøy.
Khoâng theå naøo nghó ñeán töông lai cuûa coâng cuoäc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng, cuõng nhö cuûa taát caû hình thaùi hoaït ñoäng truyeàn giaùo khaùc, neáu khoâng coù phaàn ñoùng goùp môùi meû cuûa caùc phuï nöõ, ñaëc bieät cuûa nhöõng phuï nöõ taän hieán.
Nhöõng vieãn töôïng môùi veà hieän dieän vaø hoaït ñoäng
58. Bôûi vaäy, caàn coù ngay moät vaøi haønh ñoäng cuï theå, baét ñaàu baèng caùch môû cho phuï nöõ nhöõng cô hoäi tham gia nhöõng laõnh vöïc khaùc nhau vaø treân moïi bình dieän, keå caû tham gia vaøo tieán trình quyeát nghò quyeát ñònh, vaø ñaëc bieät trong nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán phuï nöõ.
Vieäc huaán luyeän nhöõng phuï nöõ taän hieán, ngang vôùi vieäc huaán luyeän nhöõng ngöôøi nam, caàn phaûi ñöôïc thích nghi vôùi nhöõng ñoøi hoûi khaån caáp môùi xuaát hieän, vaø phaûi tieân lieäu moät thôøi gian vaø moät cô cheá ñaày ñuû ñeå thöïc hieän moät söï ñaøo taïo coù heä thoáng, bao truøm moïi laõnh vöïc, töø laõnh vöïc thaàn hoïc vaø muïc vuï ñeán laõnh vöïc ngheà nghieäp. Vieäc huaán luyeän muïc vuï vaø huaán giaùo voán dó raát quan troïng, laïi caøng höõu duïng cho cuoäc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng, ñang chôø mong phuï nöõ tham gia moät caùch môùi meû.
Dó nhieân, moät söï ñaøo taïo vöõng chaéc seõ giuùp ngöôøi phuï nöõ ñöôïc thaùnh hieán hieåu roõ nhöõng ôn hueä hoï ñaõ laõnh nhaän, ñoàng thôøi seõ khích leä moät söï trao ñoåi hai chieàu trong loøng Giaùo Hoäi. Trong laõnh vöïc suy tö thaàn hoïc, vaên hoaù vaø taâm linh, ngöôøi ta chôø ñôïi nhieàu ôû thieân taøi cuûa ngöôøi nöõ, khoâng nhöõng lieân quan ñeán nhöõng khía caïnh chuyeân bieät cuûa ñôøi taän hieán nöõ giôùi, maø coøn trong moïi hieåu bieát veà nhöõng phöông thöùc dieãn taû ñöùc tin. Veà ñieåm naøy, lòch söû linh ñaïo raát mang ôn caùc thaùnh nöõ nhö Teâ-reâ-xa Gieâ-su vaø Ca-ta-ri-na Xi-eâ-na, hai phuï nöõ ñaàu tieân ñöôïc toân phong danh hieäu tieán só Giaùo Hoäi, vaø bieát bao nhaø thaàn bí khaùc ñaõ ñaøo saâu maàu nhieäm Thieân Chuùa vaø phaân tích ñöôøng loái Thieân Chuùa haønh ñoäng nôi caùc tín höõu ! Giaùo Hoäi troâng chôø nhieàu vaøo phaàn ñoùng goùp ñoäc ñaùo cuûa caùc phuï nöõ taän hieán ñeå phaùt trieån ñaïo lyù, phong hoaù, ñôøi soáng gia ñình vaø xaõ hoäi, ñaëc bieät trong nhöõng gì lieân quan ñeán phaåm giaù phuï nöõ vaø vieäc toân troïng ñôøi soáng con ngöôøi (131). Quaû theá, "caùc phuï nöõ ñoùng moät vai troø ñoäc ñaùo vaø haún laø quyeát ñònh caû veà tö töôûng laãn veà haønh ñoäng : hoï coù nhieäm vuï thaêng tieán moät phong traøo nöõ quyeàn môùi, khoâng bò caùm doã hoaï laïi nhöõng maãu ñieån hình troïng nam, ngoõ haàu nhìn nhaän vaø dieãn taû thieân taøi chaân thöïc cuûa nöõ giôùi qua phong caùch soáng trong xaõ hoäi, bieát choáng laïi moïi hình thöùc kyø thò, baïo ñoäng vaø boùc loät" (132).
Coù nhöõng lyù do ñeå hy voïng raèng, moät khi söù maïng cuûa ngöôøi nöõ ñöôïc coâng nhaän roõ raøng hôn, thì ñôøi thaùnh hieán cuûa nöõ giôùi seõ yù thöùc soáng ñoäng hôn veà chính vai troø cuûa mình, vaø seõ taän taâm taän löïc soáng cho Nöôùc Thieân Chuùa hôn. Ñieàu naøy ñöôïc minh hoaï qua nhieàu coâng trình, nhö daán thaân vaøo vieäc truyeàn giaûng Phuùc AÂm, hoaït ñoäng giaùo duïc, tham gia vaøo vieäc huaán luyeän caùc linh muïc töông lai vaø nhöõng ngöôøi taän hieán, linh hoaït caùc coäng ñoaøn Ki-toâ höõu, ñoàng haønh thieâng lieâng, thaêng tieán nhöõng ñieàu thieän cô baûn cuûa ñôøi soáng vaø hoaø bình. Ngoû lôøi vôùi caùc phuï nöõ taän hieán vôùi khaû naêng taän taâm phi thöôøng cuûa hoï, toâi noùi leân moät laàn nöõa söï thaùn phuïc vaø loøng bieát ôn cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi ; Giaùo Hoäi naâng ñôõ hoï bôûi vì hoï ñang soáng vieân maõn vaø vui töôi ôn goïi cuûa hoï vaø hoï ñang caûm thaáy ñöôïc keâu môøi chu toaøn moät nhieäm vuï cao caû, ñoù laø huaán luyeän ngöôøi phuï nöõ hoâm nay.
II. Tieáp Tuïc Coâng Trình Cuûa Thaùnh Thaàn: Trung Thaønh Trong Ñoåi Môùi
Caùc nöõ ñan só soáng trong doøng kín
59. Ñôøi soáng ñan tu nöõ giôùi vaø noäi vi cuûa caùc ñan só ñaùng ñöôïc quan taâm ñaëc bieät, vì coäng ñoaøn Ki-toâ giaùo vaãn raát traân troïng loái soáng aáy, laø daáu chæ veà söï hieäp nhaát tuyeät ñoái cuûa Giaùo Hoäi - Hieàn Theâ vôùi Chuùa cuûa mình, Ñaáng ñöôïc yeâu meán treân heát moïi söï. Quaû thaät, caùc nöõ ñan só doøng kín chuû yeáu soáng ñôøi caàu nguyeän, khoå cheá vaø ra söùc tieán leân trong ñôøi soáng thieâng lieâng, "laø moät con ñöôøng ñöa veà Gieâ-ru-sa-lem thieân quoác vaø moät söï tieàn döï vaøo Giaùo Hoäi caùnh chung, khi ñöôïc sôû höõu vaø chieâm ngöôõng Thieân Chuùa" (133). Döôùi aùnh saùng cuûa ôn goïi vaø söù maïng aáy trong Giaùo Hoäi, noäi vi ñaùp laïi ñoøi hoûi ñöôïc nhìn nhaän laø öu tieân, ñoù laø ñöôïc ôû vôùi Chuùa. Khi choïn moät khoâng gian giôùi haïn laøm nôi soáng, caùc nöõ tu doøng kín tham döï vaøo söï töï huyû cuûa Ñöùc Ki-toâ, trong moät söï ngheøo khoù trieät ñeå, khoâng nhöõng töø boû caùc söï vaät vaät chaát, maø caû "khoâng gian", caû nhöõng cuoäc tieáp xuùc vaø nhöõng ñieàu thieän haûo cuûa coâng trình saùng taïo nöõa. Vieäc hieán daâng "thaân xaùc" mình moät caùch chuyeân bieät nhö theá ñöa caùc chò ñi vaøo maàu nhieäm Thaùnh Theå caùch khaû giaùc hôn. Caùc nöõ tu doøng kín cuøng daâng mình vôùi Ñöùc Gieâ-su ñeå cöùu ñoä theá giôùi. Ngoaøi chieàu kích hy leã vaø ñeàn taï, leã daâng cuûa caùc chò cuõng mang yù nghóa moät leã taï ôn daâng leân Chuùa Cha, trong söï tham döï vaøo leã taï ôn cuûa Chuùa Con yeâu daáu.
Baùm reã trong moät khaùt voïng thieâng lieâng saâu xa nhö theá, noäi vi khoâng chæ laø moät phöông theá khoå cheá coù giaù trò voâ song, nhöng cuõng laø moät caùch soáng cuoäc vöôït qua cuûa Ñöùc Ki-toâ (134). Töø kinh nghieäm laø "caùi cheát", noäi vi trôû thaønh söï soáng voâ cuøng doài daøo, vaø xuaát hieän nhö moät lôøi loan baùo vui töôi vaø moät cuoäc tieàn döï, mang tính ngoân söù, vaøo khaû naêng ñöôïc ban cho moïi ngöôøi vaø cho toaøn theå nhaân loaïi, ñoù laø soáng chæ rieâng cho moät mình Thieân Chuùa, trong Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ (x. Rm 6,11). Vaäy noäi vi gôïi leân phoøng kín cuûa con tim trong ñoù moãi ngöôøi ñöôïc keâu goïi soáng keát hôïp vôùi Chuùa. Ñöôïc ñoùn nhaän nhö moät aân hueä vaø ñöôïc löïa choïn nhö moät ñaùp traû töï do trong tình yeâu, noäi vi laø nôi soáng hieäp thoâng thieâng lieâng vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi anh chò em, nôi maø khoâng gian vaø caùc tieáp xuùc bò giôùi haïn nhaèm coå voõ vieäc noäi taâm hoaù caùc giaù trò Tin möøng (x. Ga 13,34 ; Mt 5,3.8).
Caùc coäng ñoaøn doøng kín, ñöôïc ñaët nhö moät thaønh phoá treân nuùi vaø nhö moät ngoïn ñeøn treân giaù ñeøn (x. Mt 5,14-15), duø trong neáp soáng ñôn giaûn, vaãn gôïi leân caùch höõu hình muïc tieâu toaøn theå coäng ñoaøn Giaùo Hoäi ñang höôùng ñeán, moät Giaùo Hoäi "vöøa nhieät thaønh hoaït ñoäng vöøa chuyeân caàn chieâm nieäm" (135), ñang tieán treân nhöõng neûo ñöôøng cuûa ñôøi naøy, maét ñaêm ñaêm höôùng veà cuoäc chung keát töông lai cuûa taát caû moïi söï trong Ñöùc Ki-toâ, khi Giaùo Hoäi "xuaát hieän vôùi Ñöùc Lang Quaân cuûa mình ñeå höôûng phuùc vinh quang" (x. Cl 3,1-4), vaø khi Ñöùc Ki-toâ "trao vöông quyeàn laïi cho Thieân Chuùa laø Cha, sau khi ñaõ tieâu dieät heát moïi quaûn thaàn, moïi quyeàn thaàn vaø moïi duõng thaàn [...], vaø nhö vaäy Thieân Chuùa coù toaøn quyeàn treân muoân loaøi" (1 Cr 15,24.28).
Vaäy toâi xin toû loøng bieát ôn ñoái vôùi caùc chò em raát thaân yeâu naøy vaø toâi khuyeán khích chò em trung thaønh vôùi ñôøi soáng doøng kín theo ñoaøn suûng rieâng bieät cuûa chò em. Nhôø göông saùng cuûa chò em, loái soáng naøy vaãn coøn nhaän ñöôïc nhieàu ôn goïi, vì ñöôïc loâi cuoán bôûi tính trieät ñeå cuûa moät cuoäc soáng "hoân öôùc" hoaøn toaøn daønh cho Thieân Chuùa trong chieâm nieäm. Ñôøi soáng chieâm nieäm laø moät caùch dieãn taû tình yeâu thuaàn tuyù coù giaù trò hôn moïi hoaït ñoäng, phaùt sinh hieäu naêng toâng ñoà vaø truyeàn giaùo phi thöôøng (137).
Caùc nghò phuï Thöôïng hoäi ñoàng raát traân troïng giaù trò cuûa noäi vi, ñoàng thôøi caùc ngaøi quan taâm cöùu xeùt nhöõng thænh caàu choã naøy choã kia neâu leân veà kyû luaät cuï theå cuûa noäi vi. Caùc goùp yù cuûa Thöôïng hoäi ñoàng veà vaán ñeà naøy vaø, ñaëc bieät, nguyeän öôùc trao traùch nhieäm bao quaùt hôn cho caùc beà treân thöôïng caáp veà nhöõng lieân heä ñeán vieäc huyû boû noäi vi vì nhöõng lyù do nghieâm troïng vaø chính ñaùng (138), seõ ñöôïc cöùu xeùt kyõ caøng, trong chieàu höôùng cuoäc canh taân ñöôïc thöïc hieän keå töø Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II (139). Theo chieàu höôùng naøy, noäi vi ñöôïc phaân thaønh hình thöùc khaùc nhau vaø möùc ñoä khaùc nhau - töø noäi vi giaùo hoaøng, vaø theo hieán chöông cho tôùi noäi vi ñan vieän - seõ phuø hôïp hôn vôùi caùc tu hoäi chieâm nieäm vaø caùc truyeàn thoáng ñan vieän raát khaùc nhau.
Nhö Thöôïng hoäi ñoàng nhaéc laïi, caàn coå voõ caùc hieäp hoäi vaø lieân hieäp giöõa caùc ñan vieän, ñieàu maø Ñöùc Pi-oâ XII vaø Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II khuyeán khích (140), nhaát laø taïi nhöõng nôi khoâng coù nhöõng hình thöùc höõu hieäu ñeå ñieàu phoái vaø töông trôï, haàu baûo toaøn vaø thaêng tieán nhöõng giaù trò cuûa ñôøi soáng chieâm nieäm. Tuy vaãn baûo veä tính töï trò hôïp phaùp cuûa caùc ñan vieän, caùc cô cheá ñoù giuùp giaûi quyeát thoaû ñaùng caùc vaán ñeà chung, chaúng haïn nhö coâng vieäc canh taân thích hôïp, huaán luyeän sô khôûi vaø huaán luyeän thöôøng xuyeân, vieäc töông trôï veà maët kinh teá, vaø caû vieäc toå chöùc laïi caùc ñan vieän nöõa.
Caùc tu huynh
60. Theå theo ñaïo lyù truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi, ñôøi thaùnh hieán do baûn tính khoâng mang tính giaùo daân hoaëc giaùo só (141) vaø, do ñoù, "söï thaùnh hieán giaùo daân" nam giôùi hoaëc nöõ giôùi, töï noù laø moät baäc soáng ñaày ñuû vôùi vieäc tuyeân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm (142). Vì vaäy, ñôøi soáng thaùnh hieán coù moät giaù trò chuyeân bieät cho caù nhaân cuõng nhö cho Giaùo Hoäi, khoâng gaén lieàn vôùi taùc vuï chöùc thaùnh.
Theo giaùo huaán Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II (143), Thöôïng hoäi ñoàng raát traân troïng loái soáng ñôøi thaùnh hieán cuûa caùc tu huynh. Caùc anh em ñang chu toaøn nhöõng vieäc phuïc vuï quyù baùu vaø ña daïng ôû trong hay ngoaøi caùc coäng ñoaøn ; nhö theá laø tham gia vaøo söù maïng loan baùo Tin Möøng vaø laøm chöùng veà söù maïng aáy baèng ñöùc meán trong ñôøi soáng haèng ngaøy. Quaû theá, moät soá nhöõng vieäc phuïc vuï aáy ñaõ ñöôïc coi nhö nhöõng thöøa taùc vuï Giaùo Hoäi thöïc thuï, maø quyeàn bính hôïp phaùp kyù thaùc cho hoï. Ñieàu naøy ñoøi hoûi ñöôïc huaán luyeän thích hôïp vaø toaøn dieän : huaán luyeän nhaân baûn, thieâng lieâng, thaàn hoïc, muïc vuï vaø ngheà nghieäp.
Theo töø ngöõ hieän haønh, caùc tu hoäi, do yù höôùng cuûa ñaáng saùng laäp vaø moät truyeàn thoáng hôïp phaùp, coù ñaëc tính vaø muïc tieâu khoâng haøm chöùa vieäc thi haønh chöùc thaùnh, ñöôïc goïi laø caùc "doøng giaùo daân" (144). Tuy nhieân, taïi Thöôïng hoäi ñoàng, ngöôøi ta cho thaáy laø caùc töø ngöõ naøy khoâng dieãn taû thích hôïp ñaëc tính rieâng cuûa ôn goïi caùc thaønh vieân thuoäc caùc tu hoäi aáy. Quaû theá, cho duø vaãn thöïc hieän nhieàu hoaït ñoäng gioáng nhö caùc tín höõu giaùo daân, caùc tu só laøm theo caên tính cuûa hoï laø nhöõng ngöôøi taän hieán vaø nhö theá hoï dieãn taû moät tinh thaàn hieán daâng troïn veïn cho Ñöùc Ki-toâ vaø cho Giaùo Hoäi, theå theo ñoaøn suûng chuyeân bieät cuûa hoï.
Vì lyù do ñoù, ñeå traùnh haøm hoà vaø laãn loän vôùi ñaëc tính traàn theá cuûa caùc tín höõu giaùo daân (145), caùc nghò phuï taïi Thöôïng hoäi ñoàng muoán ñeà nghò töø ngöõ caùc doøng anh em (doøng caùc tu huynh) (146). Ñeà nghò naøy thaät yù nghóa, nhaát laø khi ngöôøi ta nhaän raèng töø ngöõ "anh em" cuõng gôïi leân moät noäi dung thieâng lieâng phong phuù. "Caùc tu só naøy ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhöõng anh em cuûa Ñöùc Ki-toâ, keát hôïp saâu xa vôùi Ngöôøi, "tröôûng töû giöõa moät ñoaøn anh em ñoâng ñuùc" (Rm 8,29) ; trôû thaønh anh em vôùi nhau, trong tình yeâu meán nhau vaø trong söï coäng taùc vaøo cuøng moät coâng vieäc phuïc vuï ñeå möu ích cho Giaùo Hoäi ; trôû thaønh anh em cuûa töøng ngöôøi baèng vieäc laøm chöùng veà ñöùc meán cuûa Ñöùc Ki-toâ ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nhoû beù vaø nhöõng ngöôøi ngheøo tuùng nhaát ; trôû thaønh anh em ñeå ñaït tôùi moät tình huynh ñeä lôùn lao hôn trong Giaùo Hoäi" (147). Khi soáng caùch ñaëc bieät ñaëc ñieåm chung cuûa ñôøi Ki-toâ höõu vaø ñôøi thaùnh hieán, "tu huynh" nhaéc nhôû cho caùc tu só linh muïc caùch höõu hieäu veà chieàu kích caên baûn cuûa tình huynh ñeä trong Ñöùc Ki-toâ, vì hoï phaûi soáng vôùi nhau vaø vôùi baát cöù ngöôøi naøo, vaø hoï coâng boá cho moïi ngöôøi lôøi cuûa Chuùa : "Taát caû caùc con ñeàu laø anh em vôùi nhau" (Mt 23,8).
Trong caùc doøng tu huynh, khi tu nghò toaøn doøng ñaõ bieåu quyeát, thì khoâng coù gì caám caûn moät soá thaønh vieân nhaän caùc chöùc thaùnh ñeå phuïc vuï coäng ñoaøn tu só trong tö caùch linh muïc (148). Tuy nhieân, Coâng Ñoàng Va-ti-ca-noâ II khoâng minh nhieân khuyeán khích theo chieàu höôùng naøy, nhaát laø bôûi vì Coâng Ñoàng öôùc muoán caùc doøng anh em cöù trung thaønh vôùi ôn goïi vaø vôùi söù maïng cuûa hoï. Ñieàu naøy roõ raøng khi noùi tôùi tö caùch ñeå ñaûm nhaän nhieäm vuï beà treân, lyù do vì nhieäm vuï naøy phaûn aùnh caùch ñaëc bieät baûn tính cuûa chính tu hoäi.
Ôn goïi cuûa caùc tu huynh trong caùc doøng goïi laø "giaùo só" thì khaùc ; bôûi vì, theo döï phoùng cuûa ñaáng saùng laäp hoaëc theo moät truyeàn thoáng hôïp phaùp, caùc tu hoäi naøy tieân lieäu vieäc thi haønh caùc chöùc thaùnh, trao quyeàn cai quaûn cho caùc giaùo só vaø quyeàn bính cuûa Giaùo Hoäi coâng nhaän nhö theá (149). Trong caùc tu hoäi naøy, taùc vuï chöùc thaùnh caáu thaønh yeáu toá cuûa ñoaøn suûng, xaùc ñònh baûn tính, muïc tieâu vaø tinh thaàn cuûa ñoaøn suûng. Caùc tu huynh hieän dieän trong tu hoäi tham gia moät caùch khaùc vaøo söù maïng cuûa tu hoäi, baèng vieäc ñaûm nhaän nhöõng vieäc phuïc vuï beân trong coäng ñoaøn hoaëc nhöõng coâng taùc toâng ñoà, hoï coäng taùc nhöõng ngöôøi thi haønh taùc vuï linh muïc.
Caùc tu hoäi hoãn hôïp
61. Coù vaøi tu hoäi, theo döï ñònh nguyeân thuyû cuûa ñaáng saùng laäp, laø nhöõng huynh ñeä ñoaøn, trong ñoù moïi thaønh vieân, linh muïc vaø khoâng linh muïc, ñöôïc coi nhö bình ñaúng ; nhöng qua doøng thôøi gian, hoï ñaõ mang moät hình thaùi khaùc. Caùc tu hoäi aáy mang danh laø "hoãn hôïp", caàn phaûi ñaøo saâu ñoaøn suûng saùng laäp, ñeå cöùu xeùt coù neân vaø coù theå trôû laïi vôùi caûm höùng nguyeân thuyû chaêng.
Caùc nghò phuï taïi Thöôïng hoäi ñoàng baøy toû nguyeän öôùc laø trong caùc tu hoäi aáy, taát caû caùc tu só ñöôïc nhìn nhaän laø coù nhöõng quyeàn lôïi vaø nghóa vuï nhö nhau, ngoaïi tröø nhöõng quyeàn lôïi vaø nghóa vuï xuaát phaùt töø chöùc thaùnh (150). Ñeå cöùu xeùt vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân heä ñeán ñieàu naøy, moät uyû ban ñaëc bieät ñaõ ñöôïc thieát laäp, chuùng ta neân chôø keát luaän cuûa uyû ban naøy ñeå choïn löïa cho thích hôïp, theå theo nhöõng gì seõ ñöôïc xaùc ñònh caùch hôïp phaùp.
Nhöõng hình thaùi môùi cuûa ñôøi soáng Phuùc AÂm
62. Neáu ôû nhöõng thôøi ñaïi tröôùc ñaây, Thaùnh Thaàn ñaõ luoân luoân khôi daäy nhieàu hình thöùc ñôøi thaùnh hieán, thì ngaøy nay Ngöôøi cuõng vaãn khoâng ngöøng trôï giuùp Giaùo Hoäi, hoaëc laø khích leä caùc tu hoäi hieän haønh quyeát taâm töï canh taân ñôøi soáng ñeå trung thaønh vôùi ñoaøn suûng nguyeân thuyû, hoaëc laø ban doài daøo nhöõng aân suûng môùi cho nhöõng ngöôøi nam nöõ thuoäc thôøi ñaïi naøy ñeå hoï laøm naûy sinh nhöõng ñònh cheá ñaùp öùng ñöôïc nhöõng thaùch ñoá cuûa ngaøy hoâm nay. Moät daáu chæ cuûa vieäc Thieân Chuùa can thieäp coù theå nhaän thaáy nôi caùi ñöôïc goïi laø nhöõng cô sôû môùi, vôùi ñieåm ñoäc ñaùo khaùc so vôùi nhöõng gì ñaõ coù töø tröôùc tôùi nay.
Tính ñoäc ñaùo cuûa nhöõng coäng ñoaøn môùi meû thöôøng heä taïi choã hoï goàm ngöôøi nam vaø nöõ, giaùo só vaø giaùo daân, ngöôøi ñaõ laäp gia ñình vaø nhöõng ngöôøi ñoäc thaân, choïn moät neáp soáng ñaëc bieät, coù khi thì döïa theo moät neáp soáng coå truyeàn naøo ñoù, coù khi thì thích öùng neáp soáng cho phuø hôïp vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi. Hoï cam keát soáng Tin Möøng döôùi nhöõng hình thöùc khaùc nhau, nhöng yù höôùng chung laø khao khaùt maõnh lieät soáng coäng ñoaøn, khoù ngheøo vaø caàu nguyeän. Giaùo só vaø giaùo daân tham gia vaøo vieäc quaûn lyù caùc coäng ñoaøn naøy, tuyø theo khaû naêng chuyeân moân cuûa hoï. Caùc coâng vieäc toâng ñoà cuûa caùc coäng ñoaøn naøy chuù troïng ñeán nhöõng ñoøi hoûi cuûa vieäc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng.
Döôùi moät maët naøo ñoù thì ñaùng vui möøng vì thaáy Thaùnh Thaàn hoaït ñoäng, coøn döôùi maët khaùc thì thaáy caàn phaûi söû duïng vieäc bieän phaân caùc ñoaøn suûng. Ñeå coù theå goïi laø ñôøi thaùnh hieán, ñieàu caên baûn laø nhöõng neùt chuyeân bieät cuûa caùc coäng ñoaøn môùi vaø caùc neáp soáng môùi ra ñôøi caàn phaûi caên cöù treân nhöõng yeáu toá thaàn hoïc vaø giaùo luaät chính yeáu thuoäc ñôøi thaùnh hieán (151). Caàn phaûi bieän phaân ôû caáp ñoä ñòa phöông laãn caáp ñoä toaøn caàu, nhaèm ñi tôùi choã cuøng vaâng phuïc moät Thaùnh Thaàn duy nhaát. Trong moãi giaùo phaän, giaùm muïc seõ cöùu xeùt tính chính thoáng vaø chöùng taù ñôøi soáng cuûa caùc vò saùng laäp caùc coäng ñoaøn aáy, linh ñaïo cuûa hoï vaø caùch hoï caûm thöùc veà Giaùo Hoäi khi hoï thöïc hieän söù maïng, caùc phöông phaùp huaán luyeän vaø caùch gia nhaäp coäng ñoaøn ; ngöôøi phaûi khoân ngoan löôïng ñònh nhöõng nhöôïc ñieåm neáu coù, trong khi kieân nhaãn chôø ñôïi hoa traùi (x. Mt 7,16), ñeå coù theå xaùc nhaän tính trung thöïc cuûa ñoaøn suûng (152). Caùch rieâng, caên cöù treân nhöõng tieâu chuaån roõ raøng, ngöôøi phaûi xaùc ñònh ñöôïc khaû naêng cuûa nhöõng thaønh phaàn trong caùc coäng ñoaøn naøy muoán laõnh chöùc thaùnh (153).
Ñôøi thaùnh hieán laø moät theå loaïi chuyeân bieät, vaäy theå theo nguyeân taéc bieän phaân vöøa noùi, ngöôøi ta khoâng theå xeáp vaøo loaïi ñôøi thaùnh hieán nhöõng hình thöùc daán thaân raát ñaùng ca ngôïi cuûa nhöõng caëp vôï choàng tìm gia nhaäp moät hieäp hoäi hay moät phong traøo. Vì muoán ñöa tình yeâu ñaõ ñöôïc "thaùnh hieán" moät caùch naøo ñoù trong bí tích hoân nhaân ñeán möùc toaøn haûo cuûa ñöùc aùi (154), neân hoï xaùc nhaän yù muoán ñoù baèng moät lôøi khaán soáng ñöùc khieát tònh trong ñôøi hoân nhaân, roài tuy khoâng sao nhaõng boån phaän ñoái vôùi con caùi, hoï tuyeân khaán khoù ngheøo vaø vaâng phuïc (155). Vieäc xaùc ñònh baûn chaát nhöõng thöû nghieäm naøy khoâng nhaèm ñaùnh giaù thaáp con ñöôøng neân thaùnh ñaëc bieät trong ñoù chaéc haún coù söï can thieäp cuûa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ban muoân vaøn aân hueä vaø caûm höùng.
Tröôùc hieän traïng caùc aân hueä vaø ñaø tieán canh taân ñang nôû roä, thieát töôûng neân laäp ra moät uyû ban ñaëc traùch caùc vaán ñeà lieân quan ñeán nhöõng hình thaùi môùi soáng ñôøi thaùnh hieán, haàu neâu leân nhöõng tieâu chuaån xaùc nhaän tính trung thöïc, giuùp cho vieäc bieän phaân vaø quyeát ñònh (156). Moät trong soá nhöõng coâng taùc phaûi laøm laø, sau khi ruùt kinh nghieäm cuûa nhöõng thaäp nieân vöøa qua, uyû ban phaûi nhaän ñònh nhöõng hình thöùc thaùnh hieán naøo coù theå ñöôïc giaùo quyeàn chính thöùc coâng nhaän, vôùi söï caån troïng muïc vuï vaø nhaèm ích lôïi chung, ñeå giôùi thieäu cho caùc tín höõu ñang khao khaùt soáng moät ñôøi Ki-toâ höõu hoaøn haûo hôn.
Caùc hieäp hoäi môùi xuaát hieän ñeå soáng theo Tin Möøng khoâng thay theá nhöõng tu hoäi ñaõ coù töø tröôùc ñeán nay ; caùc ñònh cheá naøy vaãn giöõ moät vò trí cao maø truyeàn thoáng ñaõ daønh cho chuùng. Duø vaäy, caùc hình thaùi môùi cuõng laø aân hueä cuûa Thaùnh Thaàn, giuùp cho Giaùo Hoäi ñi theo Chuùa vôùi taâm tình quaûng ñaïi, chaêm chuù laéng nghe lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa ñöôïc dieãn taû qua nhöõng daáu chæ cuûa thôøi ñaïi. Nhö theá, Giaùo Hoäi toû mình ra cho theá giôùi, vôùi voâ vaøn nhöõng loái soáng thaùnh thieän vaø phuïc vuï khaùc nhau, nhö laø daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi" (157). Caùc tu hoäi coå ñieån, trong soá ñoù nhieàu tu hoäi ñaõ traûi qua nhöõng thöû thaùch raát ñau ñôùn maø vaãn can ñaûm chòu ñöïng qua caùc thôøi ñaïi, coù theå ñöôïc trau doài kinh nghieäm nhôø ñoái thoaïi vaø trao ñoåi aân hueä vôùi caùc tu hoäi môùi chaøo ñôøi trong thôøi ñaïi chuùng ta.
Nhö theá, sinh löïc cuûa nhöõng hình thöùc khaùc nhau thuoäc ñôøi thaùnh hieán, töø nhöõng hình thaùi coå nhaát cho ñeán nhöõng hình thaùi môùi nhaát, cuõng nhö söùc naêng ñoäng cuûa nhöõng coäng ñoaøn môùi, seõ duy trì ñöôïc loøng trung thaønh vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn, laø nguyeân lyù hieäp thoâng vaø ban söï soáng ñoåi môùi thöôøng xuyeân.
III. Nhìn Veà Töông Lai
Nhöõng khoù khaên vaø vieãn töôïng
63. Trong nhieàu vuøng treân theá giôùi, ñôøi thaùnh hieán phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng ñoåi thay hieän nay cuûa xaõ hoäi vaø söï giaûm suùt soá ôn goïi. Caùc coâng cuoäc toâng ñoà cuûa nhieàu tu hoäi vaø ngay caû söï hieän dieän cuûa hoï taïi moät vaøi Giaùo Hoäi ñòa phöông cuõng bò ñe doaï. Nhö ñaõ töøng xaûy ra trong lòch söû, thaäm chí moät soá tu hoäi coøn coù cô nguy bò xoaù soå. Giaùo Hoäi phoå quaùt raát bieát ôn caùc tu hoäi ñoù ñaõ goùp phaàn lôùn lao vaøo vieäc xaây döïng Giaùo Hoäi, baèng chöùng taù vaø vieäc phuïc vuï cuûa hoï (158). Nhöõng gian truaân hieän nay cuûa hoï khoâng xoaù boû caùc coâng lao vaø keát quaû ñaït ñöôïc nhôø coá gaéng cuûa hoï.
Ñoái vôùi moät soá tu hoäi khaùc thì vaán ñeà laïi laø toå chöùc laïi caùc coâng vieäc. Vieäc naøy khoù khaên vaø thöôøng gaây ñau khoå, ñoøi hoûi phaûi tìm kieám vaø bieát bieän phaân, döïa vaøo moät soá tieâu chuaån. Chaúng haïn, neân baûo toaøn yù nghóa cuûa ñoaøn suûng rieâng, thaêng tieán ñôøi soáng huynh ñeä, quan taâm tôùi nhöõng nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt vaø Giaùo Hoäi ñòa phöông, chuù troïng tôùi nhöõng gì maø theá gian xao laõng, ñaùp laïi moät caùch quaûng ñaïi vaø taùo baïo, ngay caû baèng nhöõng haønh ñoäng dó nhieân laø coù giôùi haïn, nhöõng hình thöùc môùi cuûa ngheøo khoù, nhaát laø ôû nhöõng nôi xa xoâi heûo laùnh nhaát (159).
Caùc khoù khaên ñuû loaïi, phaùt xuaát do vieäc giaûm bôùt nhaân söï vaø coâng taùc khoâng bao giôø ñöôïc laøm maát nieàm tin vaøo söùc maïnh Tin Möøng cuûa ñôøi thaùnh hieán, moät ñôøi soáng luoân luoân coù yù nghóa vaø khoâng ngöøng taùc ñoäng trong Giaùo Hoäi. Neáu khoâng moät tu hoäi naøo daùm nghó mình seõ soáng maõi, ñôøi thaùnh hieán khoâng vì theá maø khoâng tieáp tuïc nuoâi döôõng nôi caùc tín höõu lôøi ñaùp traû cuûa tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø ñoái vôùi anh em. Vì vaäy, caàn phaân bieät giöõa ñònh meänh lòch söû cuûa moät tu hoäi nhaát ñònh, hay cuûa moät hình thöùc ñôøi thaùnh hieán, vôùi söù maïng Giaùo Hoäi cuûa ñôøi thaùnh hieán xeùt nhö ñôøi thaùnh hieán. Hình thöùc coù theå ñoåi theo hoaøn caûnh nhöng söù maïng vaãn toàn taïi.
Ñieàu naøy ñuùng cho hình thöùc chieâm nieäm cuõng nhö cho hình thöùc daán thaân vaøo caùc coâng cuoäc toâng ñoà. Caùch chung, döôùi taùc ñoäng luoân luoân môùi meû cuûa Thaàn Khí, ñôøi thaùnh hieán luoân luoân laøm chöùng xaùn laïn veà söï keát hieäp baát khaû phaân ly giöõa tình yeâu Thieân Chuùa vaø tình yeâu anh em. Ñôøi thaùnh hieán toû ra laø kyù öùc soáng ñoäng cuûa söï phong nhieâu cuûa tình yeâu Thieân Chuùa, keå caû treân bình dieän nhaân baûn vaø xaõ hoäi. Nhöng hoaøn caûnh khan hieám caàn ñöôïc giaûi quyeát vôùi thaùi ñoä bình thaûn cuûa nhöõng ngöôøi bieát raèng Thieân Chuùa ñoøi nôi moãi ngöôøi söï trung tín daán thaân hôn laø söï thaønh coâng. Tuyeät ñoái phaûi traùnh söï thaát baïi thöïc söï cuûa ñôøi thaùnh hieán, töùc laø thaát baïi khoâng phaûi do soá ôn goïi giaûm suùt maø do vieäc keùm gaén boù vôùi Thieân Chuùa, vôùi ôn goïi rieâng vaø vôùi söù maïng. Ngöôïc laïi, khi trung tín beàn ñoã trong söï gaén boù noùi treân, ngöôøi ta coâng boá roõ raøng, tröôùc maët theá giôùi, nieàm troâng caäy vöõng vaøng nôi Ñaáng laø Chuû lòch söû. Ngöôøi naém trong tay thôøi gian vaø ñònh meänh con ngöôøi, caùc cô cheá vaø caùc daân toäc vaø do ñoù, Ngöôøi saép ñaët vieäc ban ôn vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau. Caùc tình traïng khuûng hoaûng ñau khoå thuùc ñaåy ngöôøi taän hieán tuyeân xöng moät caùch maïnh meõ nieàm tin vaøo söï cheát vaø soáng laïi cuûa Ñöùc Ki-toâ, ñeå trôû neân nhöõng daáu chæ höõu hình cuûa cuoäc vöôït qua töø söï cheát ñeán söï soáng.
Nhöõng noã löïc môùi cho muïc vuï ôn goïi
64. Söù maïng cuûa ñôøi thaùnh hieán vaø söùc soáng cuûa caùc tu hoäi haún laø tuyø thuoäc vaøo söï haêng say trung tín cuûa nhöõng ngöôøi taän hieán ñaùp laïi ôn goïi cuûa hoï, nhöng töông lai cuûa hoï tuyø thuoäc vaøo söï kieän laø caàn coù nhöõng ngöôøi nam nöõ khaùc saün saøng ñoùn nhaän tieáng Chuùa goïi. Vaán ñeà ôn goïi laø moät thaùch thöùc tröïc tieáp cho caùc tu hoäi, nhöng cuõng lieân quan tôùi toaøn theå Giaùo Hoäi. Nhieàu söùc löïc tinh thaàn vaø vaät chaát quan troïng ñaõ ñöôïc ñem duøng vaøo muïc vuï ôn goïi, nhöng keát quaû khoâng luoân luoân ñaùp öùng nhöõng mong ñôïi vaø coá gaéng. Maëc daàu coù söï gia taêng trong nhöõng Giaùo Hoäi treû vaø trong nhöõng Giaùo Hoäi ñaõ bò caùc cheá ñoä ñoäc taøi baùch haïi, caùc ôn goïi soáng ñôøi thaùnh hieán ñoâi khi trôû neân hieám hoi taïi caùc nöôùc maø theo truyeàn thoáng vaãn coù nhieàu ôn goïi, nhaát laø ôn goïi truyeàn giaùo.
Hoaøn caûnh khoù khaên treân laøm caùc ngöôøi taän hieán ñoâi khi töï hoûi : coù leõ chuùng ta khoâng coøn khaû naêng thu huùt ñöôïc caùc ôn goïi môùi nöõa chaêng ? Phaûi tin vaøo Chuùa Gieâ-su, Ngöôøi vaãn coøn tieáp tuïc goïi ngöôøi ta theo Ngöôøi, vaø phaûi troâng caäy nôi Chuùa Thaùnh Thaàn laø nguoàn maïch vaø laø Ñaáng ban phaùt caùc ñoaøn suûng cuûa ñôøi thaùnh hieán. Vì theá, ñang khi vui söôùng khi thaáy taùc ñoäng cuûa Thaàn Khí laøm treû laïi Hieàn Theâ cuûa Ñöùc Ki-toâ baèng caùch cho ñôøi thaùnh hieán naûy nôû trong nhieàu nöôùc, chuùng ta phaûi daâng leân lôøi tha thieát khaån caàu Chuû gaët, xin Ngöôøi sai thôï tôùi caùnh ñoàng Giaùo Hoäi, haàu ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi caáp thieát cuûa vieäc taùi truyeàn giaûng Phuùc AÂm (x. Mt 9,37-38). Ngoaøi vieäc coå voõ caàu nguyeän cho ôn goïi, coøn phaûi caáp thôøi trình baøy roõ raøng vaø huaán giaùo thích hôïp ñeå khuyeán khích nhöõng ai ñöôïc goïi vaøo ñôøi thaùnh hieán, bieát ñaùp laïi moät caùch töï do, mau maén vaø quaûng ñaïi, nhôø vaäy ôn goïi ñaït ñöôïc keát quaû.
Lôøi môøi cuûa Ñöùc Gieâ-su "Haõy ñeán maø xem" (Ga 1,39) vaãn coøn laø quy luaät vaøng cho muïc vuï ôn goïi. Theo göông caùc ñaáng saùng laäp, muïc vuï ôn goïi nhaèm cho thaáy söùc thu huùt cuûa baûn thaân Chuùa Gieâ-su vaø veû ñeïp cuûa vieäc taän hieán vì Tin Möøng. Nhö vaäy, nhieäm vuï ñaàu tieân cuûa taát caû moïi ngöôøi taän hieán laø can ñaûm coâng boá baèng lôøi noùi vaø göông saùng lyù töôûng theo Chuùa Ki-toâ, sequela Christi, vaø tieáp ñoù naâng ñôõ lôøi ñaùp traû nhöõng thoâi thuùc cuûa Thaàn Khí trong loøng caùc ngöôøi ñöôïc goïi.
Sau nhöõng giaây phuùt phaán khôûi cuûa laàn gaëp gôõ ñaàu tieân vôùi Ñöùc Ki-toâ, dó nhieân caàn phaûi coá gaéng kieân trì ñaùp traû moãi ngaøy haàu bieán ôn goïi thaønh moät moái tình baèng höõu vôùi Chuùa. Ñeå ñaït muïc ñích ñoù, muïc vuï ôn goïi phaûi duøng caùc phöông tieän thích hôïp, nhö linh höôùng, ñeå nuoâi döôõng lôøi ñaùp traû yeâu thöông cuûa moãi ngöôøi vôùi Chuùa, ñieàu kieän chính yeáu ñeå trôû thaønh moân ñeä vaø toâng ñoà cuûa Nöôùc Chuùa. Neáu vieäc gia taêng soá ôn goïi trong nhieàu vuøng treân theá giôùi cho pheùp laïc quan, thì vieäc giaûm suùt taïi moät soá vuøng khaùc khoâng ñöôïc ñöa tôùi choã ngaõ loøng, hay bò caùm doã chieâu moä caùch deã daøng vaø thieáu thaän troïng. Nhieäm vuï coå voõ ôn goïi caàn ñöôïc thöïc hieän sao cho ngöôøi ta thaáy roõ hôn, ñaây laø coâng vieäc chung cuûa caû Giaùo Hoäi (160). Cho neân nhieäm vuï naøy ñoøi hoûi söï coäng taùc tích cöïc cuûa caùc chuû chaên, caùc tu só, caùc gia ñình, caùc nhaø giaùo duïc, bôûi vì noù töông öùng vôùi moät vieäc phuïc vuï naèm trong toaøn boä chöông trình muïc vuï cuûa moãi Giaùo Hoäi ñòa phöông. Trong moãi giaùo phaän, neân coù moät toå chöùc chung ñeå phoái hôïp vaø taêng cöôøng naêng löïc, khoâng nhöõng khoâng gaây thieät haïi maø coøn taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn nöõa cho hoaït ñoäng coå ñoäng ôn goïi cuûa töøng tu hoäi (161).
Söï coäng taùc tích cöïc cuûa toaøn theå Daân Thieân Chuùa, ñöôïc Chuùa Quan Phoøng naâng ñôõ, theá naøo cuõng thu huùt doài daøo ôn hueä cuûa Thieân Chuùa. Tình lieân ñôùi Ki-toâ höõu giuùp giaûi quyeát caùc nhu caàu ñaøo taïo ôn goïi trong caùc nöôùc ngheøo veà kinh teá. Vieäc coå voõ ôn goïi taïi caùc nöôùc naøy phaûi ñöôïc caùc tu hoäi thöïc hieän trong söï hoaø hôïp vôùi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, khôûi ñaàu baèng söï hoäi nhaäp tích cöïc vaø beàn bæ vaøo sinh hoaït muïc vuï cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông (162). Caùch trung thöïc nhaát ñeå goùp phaàn vaøo coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn laø ñaàu tö roäng raõi caùc taøi löïc xuaát saéc nhaát vaøo coâng taùc coå ñoäng ôn goïi, vaø ñaëc bieät laø taän tình quan taâm tôùi muïc vuï giôùi treû.
Ñaøo taïo sô khôûi
65. Thöôïng hoäi ñoàng ñaëc bieät quan taâm tôùi vieäc ñaøo taïo nhöõng ngöôøi muoán hieán mình cho Chuùa (163) vì Thöôïng hoäi ñoàng nhaän thaáy vieäc naøy coù taàm quan troïng quyeát ñònh. Muïc tieâu chính cuûa tieán trình ñaøo taïo laø chuaån bò moät ngöôøi daâng troùt mình cho Thieân Chuùa trong vieäc theo Chuùa Ki-toâ, ñeå phuïc vuï söù maïng cuûa Giaùo Hoäi. Traû lôøi "xin vaâng" ñaùp laïi tieáng Chuùa goïi baèng caùch chính mình daán thaân laøm cho ôn goïi cuûa mình ngaøy moät tröôûng thaønh theâm, vieäc naøy thuoäc traùch nhieäm khoâng theå thoaùi thaùc ñöôïc cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc goïi, hoï phaûi môû loøng cho Chuùa Thaùnh Thaàn taùc ñoäng ; ñieàu naøy giaû thieát quaûng ñaïi theo loä trình ñaøo taïo, ñoùn nhaän, trong ñöùc tin, caùc trung gian maø Chuùa vaø Giaùo Hoäi ñeà nghò (164).
Do ñoù, vieäc ñaøo taïo phaûi thaám nhaäp saâu xa chính con ngöôøi, sao cho toaøn boä caùch aên ôû, trong nhöõng luùc quan troïng vaø trong nhöõng luùc bình thöôøng cuûa cuoäc soáng, cho thaáy ngöôøi ñoù vui söôùng thuoäc veà Chuùa caùch troïn veïn (165). Do cöùu caùnh cuûa ñôøi thaùnh hieán laø trôû neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Gieâ-su trong leã daâng troïn veïn cuûa Ngöôøi (166), vieäc ñaøo taïo phaûi höôùng veà ñoù. Ñaây laø moät loä trình giuùp töø töø coù ñöôïc nhöõng taâm tình cuûa Ñöùc Ki-toâ ñoái vôùi Chuùa Cha.
Neáu muïc ñích cuûa ñôøi thaùnh hieán laø vaäy, thì quy trình ñöa tôùi ñoù caàn phaûi coù vaø cho thaáy tính toaøn dieän : vieäc ñaøo taïo phaûi bao truøm toaøn dieän con ngöôøi (167) trong moïi khía caïnh nhaân caùch ngöôøi ñoù, trong caùch aên ôû cuõng nhö trong caùc yù höôùng. Vì noù nhaèm bieán caûi toaøn boä con ngöôøi, neân nhieäm vuï ñaøo taïo khoâng bao giôø chaám döùt. Thaät vaäy, neân luoân luoân taïo cho nhöõng ngöôøi taän hieán nhöõng cô hoäi cuûng coá söï gaén boù cuûa hoï vôùi ñoaøn suûng vaø söù maïng cuûa tu hoäi hoï.
Vieäc ñaøo taïo toaøn dieän phaûi bao goàm moïi laõnh vöïc cuûa ñôøi soáng Ki-toâ höõu vaø ñôøi soáng thaùnh hieán. Do ñoù phaûi tieân lieäu vieäc chuaån bò nhaân baûn, vaên hoaù, thieâng lieâng, muïc vuï, sao cho caùc yeáu toá ñoù ñöôïc hoäi nhaäp haøi hoaø vôùi nhau. Phaûi daønh cho vieäc ñaøo taïo sô khôûi moät thôøi gian khaù daøi, vì ñaây laø moät tieán trình tieäm tieán, traûi qua taát caû caùc giai ñoaïn tröôûng thaønh cuûa con ngöôøi, - töø tröôûng thaønh taâm lyù vaø thieâng lieâng ñeán tröôûng thaønh thaàn hoïc vaø muïc vuï -. Ñoái vôùi caùc öùng sinh tieán leân chöùc linh muïc, thôøi gian naøy seõ truøng hôïp vaø hoaø hôïp vôùi moät chöông trình hoïc chuyeân moân, ñaët vaøo trong moät quy trình ñaøo taïo roäng hôn.
Nhieäm vuï cuûa caùc ngöôøi phuï traùch ñaøo taïo
66. Qua vieäc khoâng ngöøng ban phaùt Ñöùc Ki-toâ vaø Thaùnh Thaàn, Chuùa Cha laø Ñaáng ñaøo taïo sieâu vieät nhöõng ngöôøi taän hieán cho Ngöôøi. Nhöng trong moät tieán trình nhö theá, Ngöôøi duøng trung gian con ngöôøi vaø ñaët beân caïnh nhöõng ngöôøi ñöôïc Ngöôøi goïi, moät vaøi anh, chò töøng traûi. Nhö vaäy, ñaøo taïo laø tham gia vaøo coâng vieäc cuûa Chuùa Cha ; qua Thaùnh Thaàn, Chuùa Cha phaùt huy trong loøng ngöôøi treû, thanh nieân, thieáu nöõ, nhöõng taâm tình Ngöôøi Con. Caùc ngöôøi phuï traùch ñaøo taïo phaûi laø nhöõng ngöôøi coù böôùc ñi vöõng chaéc treân con ñöôøng tìm kieám Thieân Chuùa, ñeå coù theå ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi khaùc trong cuoäc haønh trình. Quan taâm tôùi taùc ñoäng cuûa ôn suûng, hoï chæ cho thaáy caùc trôû ngaïi kín ñaùo nhaát, nhöng nhaát laø hoï cho thaáy veû ñeïp cuûa vieäc theo Chuùa Ki-toâ vaø giaù trò cuûa ñoaøn suûng theå hieän vieäc theo Chuùa. Caùc kieán thöùc do söï khoân ngoan thieâng lieâng ñöôïc lieân keát vôùi nhöõng kieán thöùc do caùc phöông tieän loaøi ngöôøi cung caáp, seõ giuùp bieän phaân ôn goïi vaø ñaøo taïo con ngöôøi môùi thaønh moät con ngöôøi thöïc söï töï do. Vieäc gaëp gôõ rieâng laø moät phöông tieän ñaøo taïo caên baûn caàn ñöôïc söû duïng moät caùch ñeàu ñaën theo moät nhòp ñoä naøo ñoù, vì ñaây laø moät vieäc laøm ñöôïc coi laø höõu hieäu vaø khoâng theå thay theá ñöôïc.
Tröôùc nhöõng nhieäm vuï teá nhò nhö vaäy, caàn phaûi chuaån bò nhöõng ngöôøi phuï traùch ñaøo taïo coù khaû naêng, bieát lo thi haønh nhieäm vuï moät caùch haøi hoaø, cuøng moät nhòp böôùc vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi. Neân coù nhöõng cô cheá thích hôïp ñeå ñaøo taïo caùc vò ñaøo taïo, neáu ñöôïc, taïi nhöõng nôi coù theå tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng vaên hoaù trong ñoù caùc nhaø ñaøo taïo seõ phaûi thi haønh coâng taùc muïc vuï. Trong nhieäm vuï ñaøo taïo, caùc tu hoäi ñaõ coù neàn taûng vöõng vaøng phaûi giuùp caùc tu hoäi môùi laäp, baèng caùch cho möôïn moät vaøi thaønh phaàn öu tuù cuûa mình (168).
Moät vieäc ñaøo taïo coù tính coäng ñoaøn vaø toâng ñoà
67. Neáu vieäc ñaøo taïo cuõng phaûi coù tính coäng ñoaøn, thì coäng ñoaøn laø nôi ñaøo taïo chính ñoái vôùi caùc hoäi doøng taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà. Coäng ñoaøn taäp cho bieát coá gaéng vaø höôûng nieàm vui cuûa ñôøi soáng chung. Trong ñôøi soáng huynh ñeä, moãi ngöôøi hoïc soáng vôùi nhöõng ngöôøi maø Thieân Chuùa ñaët beân caïnh mình, chaáp nhaän nhöõng tính tình cuøng vôùi nhöõng khaùc bieät vaø giôùi haïn cuûa hoï. Caùch rieâng, moãi ngöôøi taäp chia seû caùc aân hueä ñaõ lónh nhaän, haàu xaây döïng moïi ngöôøi, vì "Thaàn Khí toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät caùch, laø vì ích chung" (1 Cr 12,7) (169). Ñoàng thôøi, ñôøi soáng coäng ñoaøn, ngay böôùc ñaàu ñaøo taïo, phaûi cho thaáy chieàu kích truyeàn giaùo taát yeáu cuûa vieäc thaùnh hieán. Ñeå ñöôïc vaäy, trong caùc hoäi doøng taän hieán, trong thôøi kyø ñaøo taïo sô khôûi, neân coù nhöõng thöû nghieäm cuï theå, vôùi söï ñoàng haønh thaän troïng cuûa ngöôøi phuï traùch, haàu phaùt huy tinh thaàn toâng ñoà, caùc khaû naêng thích nghi vaø oùc saùng taïo, tuyø theo khung caûnh vaên hoaù ñòa phöông.
Moät ñieàu quan troïng laø ngöôøi taän hieán phaûi daàn daàn taïo cho mình moät trí phaùn ñoaùn döïa vaøo Tin Möøng, ñeå pheâ phaùn nhöõng giaù trò tích cöïc vaø tieâu cöïc trong neàn vaên hoaù cuûa hoï, vaø trong nhöõng neàn vaên hoaù hoï seõ tieáp xuùc trong moâi tröôøng hoaït ñoäng töông lai. Maët khaùc, hoï phaûi luyeän taäp ngheä thuaät khoù khaên laø thoáng nhaát ñôøi soáng cuûa hoï, bieát keát hôïp chaët cheõ loøng yeâu meán Thieân Chuùa vôùi loøng yeâu meán anh chò em mình, caàn yù thöùc raèng caàu nguyeän laø linh hoàn cuûa coâng vieäc toâng ñoà, coøn coâng vieäc toâng ñoà laïi theâm söùc soáng cho caàu nguyeän vaø thuùc ñaåy caàu nguyeän.
Caàn coù moät chöông trình ñaøo taïo ñaày ñuû vaø caäp nhaät hoaù
68. Trong caùc doøng nöõ cuõng nhö caùc doøng tu huynh, neân saép ñaët moät thôøi kyø daønh cho vieäc ñaøo taïo, keùo daøi cho tôùi khi khaán troïn. Ñieàu naøy veà cô baûn cuõng aùp duïng cho nhöõng coäng ñoaøn doøng kín ; phaûi soaïn moät chöông trình thích hôïp ñeå thöïc söï ñaøo taïo soáng ñôøi tu chieâm nieäm vaø thi haønh söù maïng ñaëc thuø cuûa ñôøi chieâm nieäm trong Giaùo Hoäi.
Caùc nghò phuï aân caàn môøi goïi taát caû caùc hoäi doøng taän hieán vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà haõy sôùm soaïn moät chöông trình ñaøo taïo döïa theo ñoaøn suûng saùng laäp, trình baøy roõ raøng vaø naêng ñoäng con ñöôøng phaûi theo ñeå ñöôïc thaám nhuaàn linh ñaïo tu hoäi. Chöông trình ñaøo taïo ñaùp öùng moät nhu caàu khaån caáp ngaøy nay : moät ñaøng noù cho thaáy caùch truyeàn ñaït tinh thaàn tu hoäi ñeå caùc theá heä môùi soáng tinh thaàn aáy moät caùch trung thöïc, trong söï khaùc bieät veà vaên hoaù vaø hoaøn caûnh ñòa lyù ; ñaøng khaùc, giôùi thieäu cho caùc ngöôøi taän hieán nhöõng phöông tieän soáng tinh thaàn naøy trong nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau cuûa cuoäc soáng, tieán daàn tôùi moät nieàm tin thaät tröôûng thaønh vaøo Ñöùc Ki-toâ.
Nhö vaäy, neáu quaû laø cuoäc ñoåi môùi ñôøi thaùnh hieán tuyø thuoäc vaøo vieäc ñaøo taïo thì cuõng ñuùng laø vieäc ñaøo taïo laïi tuyø thuoäc vaøo khaû naêng ñöa ra ñöôïc moät phöông phaùp ñaày khoân ngoan thieâng lieâng vaø sö phaïm, daãn ñöa daàn daàn nhöõng ai khao khaùt taän hieán ñeán choã thaám nhuaàn taâm tình Chuùa Ki-toâ. Ñaøo taïo laø nhöõng quy trình soáng ñöa ngöôøi ta tôùi choã hoaùn caûi, trôû veà vôùi Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa töø trong thaâm taâm, vaø ñoàng thôøi hoïc ñöôïc ngheä thuaät nhaän ra daáu chæ cuûa Thieân Chuùa giöõa caùc thöïc taïi traàn theá. Vaøo moät thôøi maø vaên hoaù ngaøy moät taùch khoûi caùc giaù trò toân giaùo, quy trình ñaøo taïo ñoù quan troïng gaáp ñoâi : nhôø ñoù, ngöôøi taän hieán coù theå khoâng nhöõng tieáp tuïc "thaáy" Thieân Chuùa vôùi caëp maét ñöùc tin trong moät theá giôùi khoâng nhaän ra söï hieän dieän cuûa Ngöôøi, maø coøn laøm cho ngöôøi khaùc, moät caùch naøo ñoù, "caûm nhaän" ñöôïc söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, nhôø moät chöùng taù tuyø theo ñoaøn suûng cuûa moãi doøng.
Thöôøng huaán
69. Ñoái vôùi caùc tu hoäi toâng ñoà cuõng nhö nhöõng tu hoäi chieâm nieäm, thöôøng huaán laø moät ñoøi hoûi cuûa vieäc thaùnh hieán tu trì. Tieán trình ñaøo taïo, nhö ñaõ noùi, khoâng bò giôùi haïn vaøo giai ñoaïn sô khôûi : Do caùc giôùi haïn cuûa con ngöôøi, ngöôøi taän hieán khoâng bao giôø coù theå coi laø ñaõ hoaøn taát nôi mình vieäc thai ngheùn "con ngöôøi môùi", con ngöôøi maø trong moïi hoaøn caûnh soáng ñeàu phaûi mang chính nhöõng taâm tình cuûa Ñöùc Ki-toâ. Do ñoù, vieäc ñaøo taïo sô khôûi phaûi ñöôïc cuûng coá baèng vieäc thöôøng huaán, ñaët ngöôøi taän hieán trong theá saün saøng ñeå ñöôïc ñaøo taïo moãi ngaøy trong ñôøi mình (170).
Vì theá ñieàu raát quan troïng laø moãi tu hoäi phaûi tieân lieäu trong khuoân khoå cuûa chöông trình ñaøo taïo, vieäc aán ñònh - caøng chính xaùc vaø caøng coù heä thoáng caøng toát - döï phoùng thöôøng huaán maø muïc ñích chính laø höôùng daãn taát caû moïi ngöôøi taän hieán baèng moät chöông trình lieân tuïc, keùo daøi suoát cuoäc ñôøi. Khoâng ai coù theå mieãn cho mình khoûi phaûi quan taâm tôùi vieäc taêng tröôûng veà maët nhaân baûn vaø veà maët tu trì ; cuõng vaäy, khoâng ai coù theå töï maõn vaø muoán soáng coâ laäp ñöôïc. Khoâng giai ñoaïn naøo trong cuoäc ñôøi ngöôøi ta coù theå töï coi nhö ñuû töï tin, ñuû soát saéng ñeå khoâng caàn coù nhöõng coá gaéng cuï theå nhaèm baûo ñaûm söï trung tín beàn ñoã, cuõng nhö khoâng coù tuoåi naøo maø ngöôøi ta coù theå coi laø mình ñaõ hoaøn toaøn tröôûng thaønh.
Trong söï trung tín naêng ñoäng
70. Coù moät söï treû trung cuûa tinh thaàn maø thôøi gian khoâng theå xoaù ñöôïc : ñoù laø khi ñöông söï tìm vaø thaáy ñöôïc trong moïi giai ñoaïn cuûa cuoäc soáng, moät nhieäm vuï môùi caàn thöïc hieän, moät phong caùch rieâng bieät khi soáng phuïc vuï vaø yeâu meán (171).
Trong ñôøi thaùnh hieán, nhöõng naêm ñaàu cuûa vieäc hoäi nhaäp troïn veïn vaøo hoaït ñoäng toâng ñoà laø moät thôøi kyø ñaày khoù khaên, vì chuyeån töø moät ñôøi soáng ñöôïc höôùng daãn sang moät ñôøi soáng maø mình phaûi laõnh traùch nhieäm hoaøn toaøn veà coâng vieäc. Ngöôøi treû taän hieán caàn ñöôïc naâng ñôõ vaø ñoàng haønh vôùi moät ngöôøi anh hay moät ngöôøi chò giuùp hoï soáng troïn veïn moái tình töôi treû vaø loøng haêng say noàng nhieät ñoái vôùi Ñöùc Ki-toâ.
Giai ñoaïn tieáp theo coù theå coù nguy cô soáng theo thoùi quen vaø do ñoù, bò caùm doã chaùn naûn tröôùc nhöõng keát quaû sô saøi. Luùc ñoù caàn giuùp nhöõng ngöôøi taän hieán ôû tuoåi trung nieân, xeùt laïi söï löïa choïn ban ñaàu cuûa hoï döôùi aùnh saùng cuûa Tin Möøng vaø cuûa ñoaøn suûng, khoâng laãn loän caùi tuyeät ñoái cuûa taän hieán vôùi caùi tuyeät ñoái cuûa keát quaû. Ñieàu naøy seõ giuùp tìm laïi moät ñaø tieán môùi vaø nhöõng ñoäng löïc môùi cho vieäc choïn löïa caù nhaân. Ñaây laø thôøi gian tìm kieám caùi coát yeáu.
Cuøng vôùi vieäc taêng tröôûng baûn lónh, giai ñoaïn ñöùng tuoåi coù theå coù nguy cô rôi vaøo moät neáp soáng caù nhaân chuû nghóa naøo ñoù, keøm theo söï lo sôï khoâng thích nghi ñöôïc vôùi thôøi theá ; hoaëc taät cöùng coûi, kheùp kín vaø buoâng thaû. Vieäc thöôøng huaán ôû ñaây coù muïc ñích khoâng nhöõng giuùp soáng ñôøi thieâng lieâng vaø toâng ñoà soát saéng hôn, maø coøn khaùm phaù ra tính ñaëc thuø cuûa giai ñoaïn naøy trong cuoäc soáng. Thaät vaäy, nhôø moät vaøi khía caïnh cuûa nhaân caùch ñöôïc thanh luyeän, vieäc taän hieán cho Thieân Chuùa trôû neân trong saùng hôn, quaûng ñaïi hôn ; vaø tuoân traøo ra cho anh em chò em mình moät cung caùch an bình hôn, kín ñaùo hôn, vaø doài daøo ôn Chuùa hôn. Ñoù laø hoàng aân vaø laø kinh nghieäm cuûa söï laøm cha laøm meï thieâng lieâng.
Vôùi tuoåi cao nieân, moät soá vaán ñeà môùi seõ ñöôïc ñaët ra, vaø caàn ñöôïc chuaån bò ñoái phoù, nhôø moät chöông trình hoã trôï thieâng lieâng khoân ngoan. Vieäc bôùt daàn sinh hoaït vaø, trong moät soá tröôøng hôïp, beänh taät vaø bò buoäc ngöng hoaït ñoäng, laø moät kinh nghieäm coù theå coù tính caùch giaùo duïc saâu xa. Giai ñoaïn naøy thöôøng laø moät giai ñoaïn ñau khoå, nhöng ngöôøi taän hieán cao nieân ñöôïc toâi luyeän bôûi kinh nghieäm vöôït qua naøy (172) ñeå neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Ñöùc Ki-toâ chòu ñoùng ñinh, Ñaáng laøm theo yù Chuùa Cha ñeán möùc trao cho Ngöôøi hôi thôû cuoái cuøng. Söï ñoàng hình vôùi Ñöùc Ki-toâ laø moät caùch môùi meû ñeå soáng vieäc taän hieán luùc naøy khoâng coøn gaén lieàn vôùi tính höõu hieäu cuûa moät traùch nhieäm quaûn trò hay moät coâng taùc toâng ñoà nöõa.
Khi tôùi luùc keát hieäp vôùi giôø cao ñieåm cuûa cuoäc thöông khoù Ñöùc Ki-toâ, ngöôøi taän hieán bieát raèng töø nay Chuùa Cha hoaøn taát nôi mình con ñöôøng ñaøo taïo nhieäm maàu ñaõ baét ñaàu töø laâu. Caùi cheát luùc ñoù seõ ñöôïc chôø ñoùn vaø chuaån bò nhö haønh vi toái haäu cuûa tình yeâu vaø daâng hieán.
Neân theâm raèng ngöôøi ta coù theå gaëp nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên trong moïi giai ñoaïn cuûa cuoäc soáng, do nhöõng yeáu toá beân ngoaøi - nhö chuyeån coâng taùc, khoù khaên trong coâng vieäc hay thaát baïi trong coâng cuoäc toâng ñoà, bò hieåu laàm hay bò ñaët ra ngoaøi leà ...-, hoaëc do nhöõng nguyeân nhaân coù tính caùch caù nhaân hôn, - nhö beänh hoaïn theå lyù hay tinh thaàn, khoâ khan thieâng lieâng, tang toùc, caùc vaán ñeà thuoäc phaïm vi töông giao nhaân baûn, côn caùm doã maïnh meõ, khuûng hoaûng ñöùc tin hay khuûng hoaûng caên tính, caûm thaáy mình voâ duïng ... - Khi ngöôøi naøo thaáy khoù giöõ loøng trung tín thì hoï phaûi ñöôïc naâng ñôõ baèng moät söï tin caäy lôùn hôn, moät tình yeâu ñaëm noàng hôn, ôû bình dieän caù nhaân cuõng nhö ôû bình dieän coäng ñoaøn. Luùc aáy, söï gaàn guõi aâu yeám cuûa beà treân raát caàn, söï giuùp ñôõ ñaày kinh nghieäm cuûa moät ngöôøi anh hay moät ngöôøi chò seõ laø moät trôï löïc quyù baùu. Söï hieän dieän aân caàn vaø thaùi ñoä saün saøng cuûa hoï coù theå giuùp tìm laïi ñöôïc yù nghóa cuûa giao öôùc maø Thieân Chuùa ñaõ coù saùng kieán vaø Ngöôøi khoâng muoán töø boû. Nhôø ñoù, ngöôøi bò thöû thaùch seõ ñi tôùi choã chaáp nhaän ñöôïc thanh luyeän vaø loät xaùc, nhö con ñöôøng öu vieät ñeå ñi theo Ñöùc Ki-toâ bò ñoùng ñinh. Chính thöû thaùch cuõng seõ hieän ra nhö moät phöông tieän ñaøo taïo trong tay Chuùa Cha an baøi saép ñaët, nhö moät chuoäc chieán khoâng chæ coù tính caùch taâm lyù cuûa caùi toâi ñoái dieän vôùi chính mình vaø vôùi nhöõng yeáu ñuoái cuûa mình, maø coøn coù tính caùch ñaïo ñöùc, vì haøng ngaøy mang daáu hieän dieän cuûa Thieân Chuùa vaø quyeàn naêng cuûa thaäp giaù.
Chieàu kích cuûa thöôøng huaán
71. Neáu trong moïi giai ñoaïn cuûa cuoäc soáng, con ngöôøi phaûi chuû ñoäng trong vieäc ñaøo taïo mình, thì cöùu caùnh cuûa vieäc ñaøo taïo phaûi nhaém tôùi toaøn theå con ngöôøi, ñöôïc môøi goïi tìm kieám vaø yeâu meán Thieân Chuùa "heát loøng, heát linh hoàn vaø heát söùc löïc" (Ñnl 6,5) vaø yeâu tha nhaân nhö chính mình (x. Lv 19,18 ; Mt 22,37-39). Tình yeâu Thieân Chuùa vaø anh em laø moät söùc maïnh naêng ñoäng, luoân luoân coù theå laøm nguoàn caûm höùng cho tieán trình taêng tröôûng vaø trung tín.
Ñôøi soáng trong Thaàn Khí hieån nhieân phaûi ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu. Soáng trong Thaàn Khí, ngöôøi taän hieán tìm laïi ñöôïc caên tính cuûa mình vaø moät söï thanh thaûn saâu xa, quan taâm nhieàu hôn tôùi nhöõng lôøi môøi goïi thöôøng nhaät cuûa Lôøi Thieân Chuùa, vaø ñeå cho tröïc giaùc nguyeân thuyû cuûa tu hoäi höôùng daãn. Döôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, caùc buoåi nguyeän gaãm, thinh laëng vaø coâ tòch phaûi ñöôïc kieân trì baûo toaøn, khaån khoaûn naøi xin Ñaáng Toái Cao ôn khoân ngoan trong coâng vieäc moãi ngaøy (x. Kn 9,10).
Chieàu kích nhaân loaïi vaø huynh ñeä bao haøm söï bieát mình vaø bieát giôùi haïn cuûa mình, ñeå ñöôïc khích leä vaø naâng ñôõ treân ñöôøng giaûi phoùng hoaøn toaøn. Trong boái caûnh ngaøy nay, phaûi ñaëc bieät quan taâm ñeán töï do noäi taâm cuûa ngöôøi taän hieán, söï tröôûng thaønh tình caûm, khaû naêng thoâng ñaït vôùi moïi ngöôøi, ñaëc bieät trong chính coäng ñoaøn cuûa mình, söï thanh thaûn cuûa tinh thaàn, söï thoâng caûm vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå, loøng yeâu meán söï thaät vaø söï hoaø hôïp giöõa lôøi noùi vaø vieäc laøm.
Chieàu kích toâng ñoà môû loøng môû trí ngöôøi taän hieán vaø chuaån bò cho hoï lieân tuïc coá gaéng trong hoaït ñoäng toâng ñoà, ñoù laø daáu chæ cuûa tình yeâu Ñöùc Ki-toâ thuùc ñaåy (x. 2 Cr 5,1-4). Treân thöïc teá, ñieàu naøy coù nghóa laø phaûi caäp nhaät hoaù caùc phöông phaùp vaø caùc muïc tieâu hoaït ñoäng toâng ñoà, trong söï trung tín vôùi tinh thaàn vaø yù ñònh cuûa ñaáng saùng laäp vaø vôùi nhöõng truyeàn thoáng ñaõ ñöôïc thaønh hình sau naøy, nhöng cuõng bieát ñeå yù tôùi nhöõng thay ñoåi trong caùc ñieàu kieän lòch söû vaø vaên hoaù phoå quaùt hay ñòa phöông taïi moâi tröôøng laøm vieäc.
Döïa treân moät huaán luyeän thaàn hoïc vöõng chaéc giuùp bieän phaân, chieàu kích vaên hoaù vaø ngheà nghieäp caàn ñöôïc caäp nhaät hoaù lieân tuïc vaø quan taâm ñaëc bieät tôùi nhöõng laõnh vöïc khaùc nhau, tuyø theo moãi ñoaøn suûng. Vì theá, caàn phaûi giöõ tinh thaàn côûi môû vaø saün saøng hoïc hoûi, ñeå vieäc phuïc vuï ñöôïc quan nieäm vaø thöïc hieän theo nhöõng ñoøi hoûi cuûa thôøi nay, bieát duøng nhöõng phöông tieän maø tieán boä vaên hoaù cung caáp.
Sau heát, xeùt theo chieàu kích ñoaøn suûng cuûa moãi tu hoäi, taát caû caùc yeáu toá khaùc ñöôïc keát laïi, laøm thaønh moät toång hôïp, toång hôïp naøy ñoøi khoâng ngöøng ñaøo saâu vieäc thaùnh hieán rieâng, trong nhöõng chieàu kích toâng ñoà, tu ñöùc vaø thaàn bí. Ñieàu naøy coù nghóa laø moïi phaàn töû phaûi chuyeân caàn hoïc hoûi veà tinh thaàn tu hoäi mình, veà lòch söû söù maïng cuûa tu hoäi, ñeå caù nhaân vaø coäng ñoaøn cuøng thaám nhuaàn (173).
Chöông III - Servitium Caritatis
Ñôøi Thaùnh Hieán Toû Baøy Tình Yeâu Thieân Chuùa Trong Theá Giôùi