Toång Keát nhöõng Sinh Hoaït
Giaùo Hoäi trong naêm 1997

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines


THÔØI SÖ: Vaøi bình luaän veà dieãn vaên cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II ñoïc tröôùc Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh noùi veà tình hình theá giôùi trong naêm 1997 vöøa qua

THÔØI SÖ: Vaøi bình luaän veà dieãn vaên cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II ñoïc tröôùc Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh noùi veà tình hình theá giôùi trong naêm 1997 vöøa qua.

Baøi dieãn vaên daøi ÑTC ñoïc thöù Baåy vöøa qua trong buoåi tieáp Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, ñeán chuùc möøng Naêm Môùi ñaõ ñöôïc dö luaän löu yù raát nhieàu, khoâng nhöõng nôi caùc baùo chí, maø caû nhieàu hoïc giaû nöõa.

Nhaät baùo Coâng Giaùo YÙ coù teân laø Töông Lai (Avvenire), soá ra ngaøy chuùa nhaät 11.01.98, ñaõ ñaêng laïi nguyeân vaên baøi dieãn vaên vaø ba baøi bình luaän: moät baøi cuûa Ñaïi Söù YÙ caïnh Lieân Hieäp Quoác, moät baøi cuûa phoùng vieân Salvatore Mazza, vaø moät baøi bình luaän cuûa giaùo sö Possenti.

Phoùng vieân Mazza ñaõ vieát nhö sau: Dieãn vaên ñaàu Naêm Môùi ñoïc cho caùc vò Ñaïi Söù caïnh Toøa Thaùnh Vatican, ñaõ cho ÑTC Gioan Phaoloâ II cô hoäi duyeät laïi tình hình caùc mieàn khaùc nhau treân theá giôùi vaø neâu leân nhöõng daáu hieäu hy voïng, vöøa ñoàng thôøi yeâu caàu ñeà phoøng nhöõng "yù thöùc heä" vaø "nhöõng aùp löïc daãn ñöa con ngöôøi ñeán choã phaûn boäi con ngöôøi". Phoùng vieân Mazza nhaéc laïi lôøi ÑTC raèng: "Tính ích kyû môû ñöôøng ñi ñeán nhöõng daõ man vaø nhaân loaïi cuûa cuoái theá kyû naøy deã bò thöông tích". Dó nhieân trong theá giôùi ngaøy nay coù nhieàu daáu hieäu khích leä. Nhieàu tieán boä treân con ñöôøng daân chuû, caùch rieâng taïi Trung-Ñoâng AÂu. Neàn hoøa bình taïi Bosnia-Erzegovina vaø Baéc AÙi Lieân, tuy coøn nhieàu ñe doïa, nhöng cuõng coù nhöõng daáu hieäu thieän chí veà ñoái thoaïi. Phoùng vieân Mazza vieát theâm nhö sau: Neáu ñem leân caân, thì nhöõng lyù leõ lo laéng coøn quaù naëng. Ñoù laø nhöõng vuï saùt haïi "voâ nhaân ñaïo" vaø "heát söùc daõ man" vaãn tieáp tuïc haèng ngaøy taïi Algeùrie; nhöõng chieán tranh dieät chuûng taïi Chaâu Phi; thaûm traïng cuûa ngöôøi daân Curdes vaø cuûa ngöôøi daân Irak; côn khuûng hoaûng taøi chaùnh buøng noå trong nhöõng ngaøy naøy taïi AÙ Chaâu; tieán trình hoøa bình taïi Trung Ñoâng nhö bò beá taéc. Taát caû nhöõng daáu hieäu naøy cho thaáy raèng con ngöôøi cuûa cuoái theá kyû naøy raát deã bò taán coâng, vaø cho thaáy raèng con ngöôøi coù theå phaûn boäi chính mình. Phoùng vieân cuûa nhaät baùo Avvenire vieát tieáp: Caùch chung ñaây laø Moät dieãn vaên neâu leân nhöõng daáu hieäu khích leä. Baøi dieãn vaên ñöa ra nhöõng lôøi keâu goïi theá giôùi, caùc vò traùch nhieäm caùc quoác gia,vaø caùc toå chöùc quoác teá, caùch rieâng nhaø caàm quyeàn taïi Rwanda, Burundi, Coäng Hoøa Daân Chuû Congo (cöïu Zaire). Nhöng cuõng laø moät dieãn vaên ñaày lo laéng caùch rieâng ñoái vôùi phaåm giaù con ngöôøi ñang ñi ñeán mieäng hoá saâu, bôûi vì "khi con ngöôøi lieàu ñi ñeán cho bò coi laø moät ñoà vaät, ñöôïc xöû duïng theo yù muoán hay bieán hoùa theo khoa hoïc, kyõ thuaät, khoâng coøn ñöôïc coi laø hình aûnh Thieân Chuùa nöõa, chæ nhaèm ñeán nhöõng truïc lôïi kinh teá, nhöõng ích kyû maø thoâi, thì moïi söï ñeàu coù theå xaåy ra vaø nhöõng söï daõ man seõ khoâng coøn xa xoâi".

Trong khi ñoù, trong baøi nhaän ñònh cuûa mình, giaùo sö Possenti, giaùo sö Trieát hoïc taïi Ñaïi hoïc Venezia, mieàn Ñoâng baéc nöôùc YÙ, bình luaän veà baøi dieãn vaên cuûa Döùc Gioan Phaoloâ II nhö sau:

"Taát caû ñeàu coù theå xaåy ra, neáu con ngöôøi khoâng coøn ñöôïc coi laø hình aûnh Thieân Chuùa nöõa". ÑTC ñaõ khoâng noùi vôùi caùc nhaø trieát hoïc hay vaên chöông, maø noùi vôùi caùc nhaø ngoaïi giao caïnh Toøa Thaùnh. Ñaây laø moät lôøi caûnh caùo khieáp sôï, moät tieáng keâu baùo ñoäng vang doäi laïi tieáng keâu goïi vaø nhöõng lôøi caûnh caùo cuûa caùc Tieân tri trong Thaùnh Kinh Cöu Öôùc ñoái vôùi daân Israel moãi ngaøy moãi lìa xa Thieân Chuùa". Giaùo sö Possenti noùi tieáp: "Ñaây khoâng phaûi laø caùi gì khoâng hôïp lyù luaän, traùi laïi söù ñieäp naøy coøn laø moät xaùc nhaän veà hoaït ñoäng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh nhö theá naøo: neàn ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh khoâng chæ giôùi haïn vaøo nhöõng vaàn ñeà truyeàn thoáng cuûa moái bang giao vôùi caùc nöôùc, maø coøn lo laéng ñeán chính söï soáng con ngöôøi: moät vaán ñeà nay trôû neân vaán ñeà chính trò neàn taûng cuûa thôøi ñaïi chuùng ta". Giaùo sö noùi tieáp: "Trong theá kyû naøy tính caùch daõ man moïi rôï ñöôïc trình baøy tröôùc maét chuùng ta vôùi boä maët cuûa caùc cheá ñoä ñoäc taøi. Vaø khoâng phaûi tình côø, khi ÑTC Gioan Phaoloâ II vieát trong Thoâng Ñieäp (Centesimus Annus) (Naêm thöù moät Traêm): "Neáu khoâng coù moät chaân lyù sau cuøng höôùng daãn vaø ñònh höôùng hoaït ñoäng chính trò, thì luùc ñoù caùc tö töôûng vaø caùc nieàm tin, raát deã bò lôïi duïng, bò leøo laùi theo caùc muïc tieâu cuûa quyeàn bính". Giaùo sö giaûi thích: "Trong Thoâng Ñieäp, lôøi cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II treân ñaây, aùm chæ caùc cheá ñoä chính trò ñoäc taøi. Trong dieãn vaên ñoïc cho Ngoaïi Giao Ñoaøn, ngaøi nhaéc laïi nhöõng ñieàu ñaõ noùi trong thoâng ñieäp cho cuoäc chung soáng con ngöôøi. ÑTC noùi vôùi chuùng ta raèng: söï daõ man, moïi rôï khoâng xa chuùng ta, neáu ñôøi soáng xaõ hoäi khoâng döïa treân caùc giaù trò sau cuøng ñaõ ñöôïc ghi trong taâm hoàn con ngöôøi. Trong dòp naøy, ÑTC giô tay chæ vaøo caùc "yù thöùc heä chuû tröông töï cho mình quyeàn quyeát ñònh moïi söï: quyeát ñònh veà söï soáng, söï cheát, söï sinh saûn, daân soá... Ñôøi soáng xaõ hoäi bò ño löôøng theo nhöõng tieâu chuaån cuûa tieän nghi vaät chaát toái ña vaø traùnh neù hay toái thieåu hoùa söï ñau khoå; taát caû ñöôïc thaåm ñònh theo ích lôïi caù nhaân. ÑTC Gioan Phaoloâ II khoâng chæ noùi ñeán nhöõng yù thöùc heä ñoäc taøi maø thoâi, nhöng coøn noùi ñeán nhöõng "aùp löïc" nhaèm aùp ñaët treân ngöôøi khaùc, caùc quan nieäm vaø caùch cö xöû cuûa mình.

Giaùo sö Possenti keát luaän nhö sau: "Ñaây laø moät dieãn vaên heát söùc nghieâm chænh vaø cuï theå, khoâng chæ lieân heä ñeán caùc trieát gia hay chính trò gia, nhöng traùi laïi bao truøm taát caû ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa con ngöôøi vaø töông lai nhaân loaïi. Ngöôøi caàm ñaàu moät xaõ hoäi daân söï khoâng theå ñeå mình bò chi phoái bôûi "nhöõng kieåu noùi maäp môø vaø löôøng gaït" treân, vì chuùng nhaèm xoùa boû phaåm giaù con ngöôøi vaø ñöa con nguôøi ñeán choã trôû thaønh nhö moät vaät thí nghieäm cuûa khoa hoïc vaø kyõ thuaät.


Dieãn vaên cuûa ÑTC trong buoåi tieáp kieán Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh noùi veà tình hình vaø veà moät soá vaán ñeà quan troïng theá giôùi trong naêm vöøa qua 1997

ÑTC tieáp Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh ñeán chuùc möøng Naêm moùi 1998.

Luùc 11 giôø saùng thöù Baåy, 10.01.1998, taïi Phoøng Khaùnh Tieát (Sala Regia) trong Ñeàn Vatican, vôùi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Hoàng Y Angelo Sodano, Quoác Vuï Khanh, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Giovanni Battista Re, Phoù Quoác Vuï Khanh vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Jean Louis Tauran, Ngoaïi Tröôûng Toøa Thaùnh, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ tieáp Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh ñeán chuùc möøng Naêm môùi 1998.

Sau nhöõng lôøi chuùc möøng cuûa Ñaïi söù Coäng Hoøa Daân Chuû Congo, Tieán só Atembina Te Bombo, Nieân Tröôûng Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, ÑTC ñoïc dieãn vaên daøi baèng tieáng Phaùp (tieáng Ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh) noùi veà tình hình vaø veà moät soá vaán ñeà quan troïng theá giôùi trong naêm vöøa qua.

ÑTC löu yù caùc nhaø ngoaïi giao veà nhöõng tình hình hieän nay trong boái caûnh quoác teá, töø Chaâu naøy qua Chaâu khaùc. Veà Chaâu AÂu , ÑTC nhaéc rieâng ñeán mieàn Trung vaø Ñoâng AÂu: nhöõng quoác gia vöøa thoaùt cheá ñoä ñoäc taøi coäng saûn, hieän ñang tieán ñeán neàn daân chuû vaø ngaøi caàu chuùc nhöõng tieán boä vaø thaønh coâng khaép nôi. Rieâng veà Bosnia-Erzegovina, ÑTC nhaán maïnh ñeán tính caùch baáp beânh cuûa tieán trình hoøa bình giöõa caùc saéc toäc khaùc nhau. Ngaøi môøi goïi Coäng ñoàng quoác teá tieáp tuïc caùc noã löïc ñeå giuùp ñôõ ngöôøi tò naïn trôû veà nhaø cöûa, laøng maïc cuûa hoï vaø coå voõ vieäc toân troïng caùc quyeàn caên baûn cuûa ba coäng ñoàng saéc toäc laøm thaønh coäng ñoàng quoác gia naøy. Vaãn taïi Chaâu AÂu, ÑTC Gioan Phaoloâ II khuyeán khích vieäc ñoái thoaïi giöõa caùc phe tranh chaáp taïi Baéc AÙi Lieân (AÙi Nhæ Lan), töø nhieàu naêm choáng ñoái nhau.

Nhìn veà Chaâu Myõ Latinh, vieäc daân chuû hoùa vaãn tieán haønh, duø coøn coù nhöõng caûn trôû trong mieàn Chiapas beân Mehico. ÑTC nhaéc ñeán caùch rieâng chuyeán vieáng thaêm Cuba: "ñaây khoâng nhöõng chæ laø cô hoäi cuûng coá ñöùc tin caùc ngöôøi Coâng Giaùo Cuba, nhöng coøn khuyeán khích taát caû ngöôøi daân trong noã löïc kieán thieát quoác gia trong coâng bình vaø ñaày tình lieân ñôùi hôn", trong ñoù moãi moät ngöôøi daân tìm ñöôïc ñòa vò cuûa mình vaø ñöôïc coâng nhaän trong caùc nguyeän voïng chính ñaùng cuûa hoï.

Quay sang Chaâu AÙ, ÑTC baøy toû vui möøng vì cuoäc ñaøm phaùn giöõa hai mieàn Baéc vaø Nam Haøn taïi Geneøve. Nhöõng thaønh coâng cuûa cuoäc ñaøm phaùn naøy seõ laøm giaûm bôùt caùc caêng thaúng trong caû vuøng. Roài ngaøi nhaéc ñeán "côn khuûng hoaûng taøi chaùnh" ñang gaây lo laéng cho moät soâá quoác gia mieàn naøy. Côn khuûng hoaûng naøy nhaéc laïi cho moïi ngöôøi suy tö caùch nghieâm chænh veà tính caùch luaân lyù cuûa vieäc trao ñoåi kinh teá vaø taøi chaùnh. Sau ñoù, ÑTC ñaõ nhaéc ñeán Trung Quoác vôùi nhöõng lôøi nhö sau: "Toâi khoâng caàn nhaán maïnh ñeán söï kieän naøy laø toâi vaø caùc vò coäng taùc cuûa toâi theo doõi nhöõng dieãn bieán cuûa tình hình taïi Trung Quoác, vöøa öôùc mong Trung Quoác taùi laäp quan heä bình thöôøng vôùi Toøa Thaùnh. Nhö vaäy caùc ngöôøi Coâng Giaùo Trung Quoác ñöôïc hoøa hôïp ñaày ñuû vôùi Giaùo hoäi hoaøn caàu treân con ñöôøng tieán veà Ñaïi Toaøn Xaù cuûa Naêm 2000". Veà Vieät Nam, ÑTC ñaõ noùi nhö sau: "Nhöng toâi cuõng nghó ñeán Giaùo Hoäi taïi Vieät Nam vaø Giaùo Hoäi naøy luoân luoân öôùc muoán coù nhöõng ñieàu kieän cuûa cuoäc soáng toát ñeïp hôn". Sau ñoù ÑTC nhaéc ñeán mieàn Ñoâng Ñaûo Timor: caùc ngöôøi Coâng Giaùo taïi ñaây ñang chôø ñôïi moät cuoäc soáng hoøa bình hôn. ÑTC chaøo thaêm caùch rieâng Coäng Hoøa Moâng Coå hieän ñaõ öôùc mong thieát laäp moái quan heä chaët cheõ hôn vôùi Toøa Thaùnh.

Trôû laïi mieàn Trung Ñoâng, ÑTC nhaéc laïi raèng: hoøa bình xem ra coøn xa xoâi vaø tieán trình hoøa bình ñaõ ñöôïc khôûi söï töø Madrid naêm 1991, thì nay nhö bò ñình laïi. Nhöõng nguyeân taéc cuûa Hoäi nghò Madrid vaø nhöõng ñöôøng höôùng taïi Hoäi nghò Oslo naêm 1993, ñaõ môû con ñöôøng tieán ñeán hoøa bình. Ngaøy nay caùc nguyeân taéc vaø ñöôøng höôùng naøy vaãn coøn giaù trò ñeå tieán theâm nöõa. Vì theá khoâng caàn phaûi maïo hieåm treân nhöõng con ñöôøng khaùc. Toaø Thaùnh seõ tieáp tuïc ñoái thoaïi vôùi moïi phe lieân heä vôùi muïc ñích coå voõ caû hai beân baûo veä hoøa bình vaø haøn gaén nhöõng veát thöông cuûa baát coâng. Trong nhöõng naêm chuaån bò Naêm Ñaïi Toaøn Xaù 2000 naøy, ÑTC xin moïi ngöôøi nhìn veà Gieârusalem. Ngaøi öôùc mong Thaønh thaùnh naøy trôû neân töùc khaéc vaø maõi maõi, nhö Belem vaø Nagiaret, nôi cuûa coâng lyù vaø hoøa bình, nôi ñaây ngöôøi Do thaùi, Tín höõu Kitoâ vaø Hoài Giaùo coù theå ñoàng haønh vôùi nhau, döôùi nhan Thieân Chuùa. Cuõng taïi mieàn Trung Ñoâng, ÑTC nhaéc laïi leänh caám vaän hieän ñang gaây khoå cöïc cho ngöôøi daân Irak, vaø ñaõ noùi nhö sau: "Toâi phaûi keâu goïi löông taâm cuûa nhöõng ai ôû Irak hay ôû nôi khaùc, ñöøng ñaët nhöõng suy tính chính trò, kinh teá hay chieán löôïc, leân treân söï soáng cuûa ngöôøi daân vaø toâi xin hoï haõy bieåu loä daáu hieäu thöông xoùt. Nhöõng ngöôøi yeáu heøn, nhöõng ngöôøi voâ toäi khoâng phaûi traû giaù thay nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm". ÑTC khoâng queân nhaéc ñeán thaûm caûnh cuûa ngöôøi daân Curdes, bò soáng trong tình traïng "voâ Toå quoác", ñang tìm nôi sinh soáng cho mình vaø gia ñình.

Noùi ñeán Chaâu Phi, nôi coù nhieàu vaán ñeà soâi boûng, tröôùc heát ÑTC nhaéc ñeán Algeùrie, nôi ñaây haèng ngaøy xaåy ra nhöõng vuï saùt haïi daân laønh; Algeùrie laø "moät xöù sôû con tin" cuûa nhöõng baïo haønh voâ nhaân ñaïo, khoâng moät lyù do naøo: chính trò hay toân giaùo... bieän minh cho nhöõng haønh ñoäng nhö vaäy. ÑTC nhaán maïnh raèng: moïi ngöôøi thieän chí trong cuõng nhö ngoaøi nöôùc hieäp nhaát vôùi nhau ñeå laøm cho tieáng noùi cuûa bieát bao ngöôøi coøn tin töôûng vaøo ñoái thoaïi vaø tình huynh ñeä ñöôïc laéng nghe. Veà Sudan, tình hình taïi ñaây khoâng cho pheùp noùi ñeán hoøa giaûi vaø hoøa bình. Caùc tín höõu Kitoâ tieáp tuïc bò kyø thò. Toøa Thaùnh ñaõ löu yù nhieàu laàn Nhaø Caàm quyeàn ñòa phöông, nhöng tieác thay khoâng coù moät thay ñoåi naøo ñaùng keå (Ñaïi söù Sudan hieän dieän trong buoåi tieáp kieán naøy, vì Sudan coù quan heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh). Taïi mieàn Trung Chaâu Phi soá phaän ngöôøi daân gaây neân nhieàu lo laéng. ÑTC noùi: "Ñöùng tröôùc nhöõng tình hình nhö vaäy, khoâng moät ngöôøi naøo coù theå an taâm. Caû luùc naøy nöõa trong im laëng moãi ngaøy moãi theâm, ngöôøi ta tieáp tuïc ñe ñoïa, khuûng boá, saùt haïi. Vì theá, toâi muoán keâu goïi caùc vò traùch nhieäm chính trò cuûa caùc nöôùc (Rwanda, Burundi, Coäng Hoøa daân chuû Congo vaø Congo Brazaville) ñeå noùi vôùi caùc vò naøy raèng: neáu vieäc chieám quyeàn baèng vuõ löïc trôû neân nhö luaät leä, neáu chính theå chuûng toäc tieáp tuïc thoáng trò, neáu neàn daân chuû bò loaïi ra ngoaøi voøng, neáu naïn tham nhöõng vaø vieäc buoân baùn vuõ khí hoaønh haønh, thì Chaâu Phi seõ khoâng bao giôø bieát ñeán hoøa bình, phaùt trieån, vaø caùc theá heä töông lai seõ leân aùn moät caùch khoâng tieác xoùt caùc trang naøy cuûa lòch söû Chaâu Phi".

ÑTC nhaéc laïi vôùi caùc nhaø ngoaïi giao raèng: Toøa Thaùnh luoân luoân coäng taùc vaø lieân ñôùi vôùi caùc nöôùc, caùc toå chöùc quoác teá, vôùi muïc ñích uûng hoä vieäc phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi vaø caùc daân toäc. Ngaøi leân aùn nhöõng yù thöùc heä chuû tröông aùp ñaët treân caùc daân toäc nhöõng kieåu maãu nhaát ñònh veà xaõ hoäi vaø nhöõng thaùi doä nhaèm quyeát ñònh taát caû, khoâng ñeám xæa gì ñeán yù kieán, nguyeän voïng cuûa ngöôøi daân, quyeát ñònh caû veà söï soáng, söï cheát, veà nhöõng taâm tình saâu xa nhaát, veà nhöõng yù nghó vaø tö töôûng. Ngaøi noùi: coù nhöõng luùc ngöôøi ta coù caûm giaùc naøy laø söï soáng chæ coù giaù trò vaø ñöôïc ñeà cao, khi naøo noù coøn coù ích lôïi hay taïo neân thònh vöôïng vaät chaát maø thoâi; vaø ñau khoå khoâng coù yù nghóa naøo caû. Vì theá, nhöõng ngöôøi taøn taät, nhöõng ngöôøi giaø caû, nhöõng beänh nhaân... caàn loaïi ra ngoaøi, vì gaây neân phieàn nhieãu. Phaù thai vaø laøm cho cheát eâm dòu, ñoái vôùi hoï, laø nhöõng giaûi phaùp coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Giaùo Hoäi yù thöùc roõ raøng raèng: con ngöôøi - buoàn thay - coù theå phaûn boäi chính nhaân tính cuûa mình. Vì theá Giaùo Hoäi phaûi höôùng daãn, phaûi theo doõi con ngöôøi, ñeå, trong nhöõng sai laàm, con ngöôøi coù theå tìm laïi ñöôïc nguoàn maïch cuûa söï soáng vaø cuûa traät töï maø Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ ghi vaøo trong thaâm taâm con ngöôøi. Nôi naøo con ngöôøi sinh ra, ñau khoå vaø cheát ñi, thì Giaùo Hoäi seõ luoân luoân hieän dieän, ñeå nhaéc nhôû cho con ngöôøi bieát raèng: coù Moät Ñaáng naøo ñoù goïi hoï ra ñi, ñoùn nhaän hoï vaø trao ban moät yù nghóa cho cuoäc ñôøi taïm bôï cuûa hoï treân traàn gian.

ÑTC ñaõ nhieàu laàn leân tieáng vaø seõ coøn leân tieáng beânh vöïc phaåm giaù tuyeät ñoái cuûa con ngöôøi töø luùc thuï thai cho ñeán hôi thôû sau cuøng. ÑTC noùi: "Khi con ngöôøi lieàu ñi ñeán choã bò coi laø moät ñoà vaät coù theå bieán ñoåi hoaëc leä thuoäc vaøo sôû thích rieâng, khi ngöôøi ta khoâng caûm thaáy hình aûnh Thieân Chuùa nôi con ngöôøi nöõa, khi khaû naêng yeâu meán vaø hy sinh bò giaäp taét hoaøn toaøn, khi tính ích kyû vaø vieäc truïc lôïi trôû neân lyù do öu tieân cuûa hoaït doäng kinh teá, thì luùc ñoù taát caû ñeàu ñöôïc pheùp laøm, vaø söï daõ man, taøn baïo khoâng coøn xa xoâi nöõa".

ÑTC keát thuùc baøi dieãn vaên nhö sau: "Nhöõng ai baûo ñaûm luaät phaùp vaø söï ñoaøn keát xaõ hoäi trong moät Nöôùc, hoaëc nhöõng ai höôùng daãn caùc toå chöùc ñöôïc laäp ra ñeå möu tìm coâng ích cuûa coäng ñoàng caùc quoác gia, thì khoâng theå traùnh neù vaán ñeà phaûi soáng trung thaønh vôùi luaät khoâng thaønh vaên cuûa löông taâm con ngöôøi: ñoù laø neàn taûng vaø laø söï baûo ñaûm cho phaåm giaù vaø cho söï soáng con ngöôøi trong xaõ hoäi."


THÔØI SÖÏ: Caùc Vò Töû Ñaïo cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong naêm 1997

THÔØI SÖÏ: Caùc Vò Töû Ñaïo cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong naêm 1997.

Trong Toâng thö "Ngaøn Naêm Thöù Ba" noùi veà vieäc chuaån bò Naêm Ñaïi Toaøn Xaù 2000, ÑTC ñaõ vieát nhö sau: "Vaøo cuoái Ngaøn Naêm thöù hai, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, moät laàn nöõa, trôû neân Giaùo Hoäi cuûa caùc Vò Töû Ñaïo. Nhöõng vuï baùch haïi caùc tín höõu... ñaõ taïo neân nhöõng Vò Töû Ñaïo môùi, taïi nhieàu mieàn khaùc nhau treân theá giôùi... Trong theá kyû chuùng ta, caùc Vò Töû Ñaïo thöôøng khoâng ñöôïc bieát ñeán, haàu nhö laø "Nhöõng chieán só voâ danh", ñeå soáng trung thaønh vôùi Thieân Chuùa".

Trong suoát caû naêm 1997 vöøa qua, haàu nhö thaùng naøo cuõng coù moät soá nhaø truyeàn giaùo nam nöõ bò saùt haïi taïi nöôùc naøy, nöôùc khaùc.

Trong thaùng Gieâng coù hai vò: Nöõ Tu Christine d'Heùrouville, ngöôøi Phaùp, thuoäc Tu hoäi truyeàn giaùo Saverina, bò gieát ngaøy 15 taïi N'Djamena, thuû ñoâ Coäng Hoøa Tchad. Khoâng nhöõng truyeàn giaùo, Sr Christine coøn hoaït ñoäng trong laõnh vöïc Y teá ñeå giuùp ñôõ caùc ngöôøi maéc chöùng beänh Aids. Sau Nöõ Tu Christine, ngaøy 22 thaùng Gieâng, Cha Larry Timmons, ngöôøi Irland, bi saùt haïi taïi Kenya. Theo tin cuûa Giaùo phaän Nakuru, Cha bò coâng an thuû tieâu, vì ñaõ toá caùo moät soá só quan tham nhuõng. Giaùo phaän Nakuru ñaõ leân tieáng phaûn ñoái vuï saùt haïi daõ man naøy trong nhaät baùo "Daily Nation" cuûa Kenya.

Sang thaùng Hai, chính ngaøy Leã Ñöùc Meï daâng Chuùa vaøo Ñeàn Thaùnh, Cha Guy Pinard, thuoäc Hoäi Truyeàn Giaùo caùc Cha Doøng Traéng, bò gieát trong luùc cha ñang cho röôùc leã trong thaùnh leã cöû haønh taïi giaùo xöù Kampanga, beân Rwanda. Chính ÑTC ñaõ loan tin naøy trong giôø ñoïc kinh Truyeàn Tin Chuùa Nhaät moàng 2 thaùng Hai. Cha Pinard ngöôøi Canada, naêm nay 61 tuoåi. Ñaõ nhieàu laàn cha bò ñe ñoïa vì giuùp ñôõ ngöôøi daân troán ñi khoûi nhöõng vuï saùt haïi giöõa Hutu vaø Tutsi. Cha ñaõ phaûi trôû veà Canada moät naêm, ñeå traùnh nhöõng ñe doïa, nhöng khi tình hình vöøa khaù hôn, cha trôû veà Rwanda ñeå truyeàn giaùo vaø Cha ñaõ bò gieát trong thaùnh leã. Vaøo ngaøy moàng 4 thaùng 2, Ñöùc Cha Benjamin de Jesus, giaùm muïc ñaïi dieän Toâng Toøa Giaùo phaän Jolo-Sulu, ôû mieàn Nam Philippines, caùch Manila khoaûng 900 caây soá, bò saùt haïi ngay beân caïnh nhaø thôø chính toøa. Ñöùc Cha laø ngöôøi thôï xaây döïng hoøa bình khoâng bieát moûi meät taïi Ñaûo Mindanao. Cuõng thaùng 2, ngaøy 17, taïi Nigeria, Linh muïc Ngozi Isidi, bò saùt haïi trong giaùo xöù Ogwasi-Uku, tænh Delta. Ngaøy 25/02, taùm linh muïc vaø ba nöõ tu thuoäc chuûng toäc Hutu bò gieát taïi Kalima, beân Zaire. Cha Ngozi Isidi ñeán truyeàn giaùo taïi Peru naêm 1991, sau khi ñaõ ñöôïc thuï phong linh muïc. Thi haøi ñöôïc ñöa veà Faenza , queâ höông cuûa Cha ,vaø ñöôïc an taùng taïi ñaây.

Taïi Buta, mieàn Nam Burundi, ngaøy 29 thaùng Tö, 40 chuûng sinh bò quaân Hutu saùt haïi. Trong vuï taán coâng chuûng vieän naøy, coøn coù 35 chuûng sinh khaùc bò thöông naëng. Sau khi saùt haïi vaø ñaùnh bò thöông caùc chuûng sinh, quaân Hutu phaù huûy trung taâm muïc vuï, nôi caùc chuûng sinh ñang ñöôïc huaán luyeän. Cuõng ngaøy 29 thaùng Tö, Nöõ Tu Griet Bosmans, 62 tuoåi, ngöôøi Bæ, bò gieát taïi Rwanda, nôi Nöõ tu ñeán laøm vieäc truyeàn giaùo töø naêm 1960. Cuøng vôùi Nöõ tu (giaùo sö cuûa tröôøng) 17 Nöõ hoïc sinh Trung hoïc cuõng bò gieát, vì töø choái lôøi yeâu caàu cuûa nhöõng ngöôøi taán coâng chia thaønh hai nhoùm: Hutu vaø Tutsi.

Ngaøy moàng 3 thaùng 5, Nöõ tu Claudine-Germaine Buchwolder, ngöôøi Thuïy Só bò gieát taïi Mutambu, caùch thuû ñoâ Bujumbura (cuûa Burundi) khoaûng 20 caây soá. Ngaøy 11 thaùng 5, hai linh muïc khaùc bò saùt haïi taïi mieàn nam Rwanda trong moät cuoäc phuïc kích: Cha Isaie Habakurama vaø Pascal Yiriwahandi, thuoäc giaùo xöù Cyahinda, trong giaùo phaän Butare. Boán ngöôøi khaùc cuõng bò thieät maïng vôùi hai cha trong vuï phuïc kích naøy.

Khoaûng 4 thaùng sau, töùc 24 thaùng 10 taïi Hazaribag (AÁn Ñoä) Cha Thomas Anchanikal, 46 tuoåi, Doøng Teân, bò baét coùc do moät nhoùm laï maët vuõ trang vaø sau ñoù bò cheùm ñaàu. Ngöôøi daân ñaõ tìm thaáy xaùc Cha. Leã an taùng cöû haønh ngaøy 28 thaùng 10. Cha laø ngöôøi giuùp daân ngheøo tranh ñaáu chieám laïi ñaát ñai cuûa mình, bò nhöõng gia ñình thuoäc baäc quí phaùi töôùc loät. Cha ñaõ thaønh coâng nhieàu. Vì nhöõng vuï tranh ñaáu cho ngöôøi ngheøo, cha bò thuû tieâu.

Ngaøy moàng 3 thaùng 11, Linh muïc Ciro Martinez bò keû laï maët xaû suùng baén cheát taïi Asuncioùn, thuû ñoâ Paraguay. Cha laø giaùo sö taïi Ñaïi hoïc Coâng Giaùo ôû Thuû ñoâ. Ngoaøi ra, cha coøn daán thaân trong laõnh vöïc xaõ hoäi vaø nhaân ñaïo ñeå giuùp ñôõ caùc ngöôûi ngheøo khoå. Ngaøy 22 cuõng thaùng 11, Cha Joseù Nedumattathil, Doøng Saleùsien, bò nhöõng keû laï maët saùt haïi taïi Maram, trong mieàn Manipur, beân AÁn Ñoä. Cha bò baén cheát ngay taïi Vaên phoøng cuûa "Don Bosco College ", Vieän cao hoïc, vöøa ñöôïc trôû thaønh Cö xaù Ñaïi Hoïc, vaø Cha laø Vieän Tröôûng.

Ngaøy Leã Ñöùc Meï voâ nhieãm, moàng 8 thaùng 12, Cha Samuel Calderon Pena, 33 tuoåi, ngöôøi Colombia, thuoäc giaùo phaän Villavicencio ñaõ bò gieát. Ngöôøi ta tìm thaáy xaùc cha gaàn xaõ "Il Calvario", giaùo xöù cuûa Cha. Cha Thomas Gafney, ngöôøi Hoa kyø, 65 tuoåi, Doøng Teân, bò saùt haïi hoâm Chuùa nhaät 14 thaùng 12 taïi Katmandu, beân Neùpal. Cha vaøo Doøng Teân taïi Cleveland, bang Ohio, naêm 1962. Caùch ñaây 30 naêm Cha laäp trung taâm ñoùn tieáp vaø phuïc hoài nhöõng ngöôøi nghieän ma tuùy taïi Katmandu. Cha laø nhaø truyeàn giaùo bò saùt haïi sau cuøng trong naêm 1997.

Ñoù laø nhöõng vò "Töû Ñaïo" trong naêm vöøa qua, ñöôïc Giaùo Hoäi bieát roõ teân tuoåi vaø hoaït ñoäng. Nhö ÑTC noùi: Coøn nhieàu vò khaùc "nhö caùc chieán só voâ danh" ñaõ bò cheát caùch naøy caùch khaùc, trong caùc nhaø giam, caùc traïi taäp trung cuûa caùc cheá ñoä chính trò ñoäc taøi ñen, ñoû... khoâng ai bieát ñeán, tröø Thieân Chuùa. Caùc ngaøi ñaõ can ñaûm hy sinh maïng soáng ñeå trung thaønh vôùi Chuùa, vôùi Ñöùc tin, vôùi Giaùo hoäi.


THÔØI SÖÏ: Nhöõng daáu hieäu hy voïng cho töông lai Giaùo Hoäi trong Naêm môùi

THÔØI SÖÏ: Nhöõng daáu hieäu hy voïng cho töông lai Giaùo Hoäi trong Naêm môùi.

Trong buoåi phaùt thanh chieàu Ngaøy cuoái Naêm 1997 cuûa Ñaøi Vatican, Ñöùc Hoàng Y Paul Poupard, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh phuï traùch Vaên Hoùa, tuyeân boá: Moãi cuoái naêm, vieäc laøm moät baûn toång keát veà caùc bieán coá, ít ra caùc bieán coáù chính, haàøu nhö laø moät vieäc baét buoäc. Ñöùc Hoàng Y noùi: "Ñoái vôùi toâi, vieãn töôïng soi saùng höôùng daãn vaãn laø vieãn töôïng cuûa hy voïng: Noùi theá, khoâng phaûi laø chuùng ta phuû nhaän chieán tranh hay nhöõng nguy hieåm lôùn lao ñang haêm doïa theá giôùi. Ñöùc Hoàng Y Paul Poupard nhaéc ñeán nhöõng ñieåm noåi baät trong naêm vöøa qua (1997), nhöõng ñieåm laøm cho con ngöôøi theâm hy voïng hôn laø thaát voïng".

1. Ñieåm thöù nhaát laø chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Libano: chuyeán vieáng thaêm thaät laø moät nieàm hy voïng môùi cho Xöù sôû naøy, laø moät thaønh coâng ngoaøi söï töôûng töôïng. Chuyeán vieáng thaêm ñöôïc thöïc hieän ngay sau chuyeán vieáng thaêm lòch söû taïi thaønh phoá Sarajevo. Caû hai chuyeán vieáng thaêm ñöôïc döï tính töø laâu, nhöng ñaõ bò ñình laïi nhieàu laàn vì tình hình vaãn coøn khoù khaên vaø coù theå raát nguy hieåm. Ñöùc Hoàng Y Poupard noùi: "Chuyeán vieáng thaêm taïi Libano cuûa ÑTC ñaõ gôïi leân moät söï höùng thuù khaùc thöôøng, caùch rieâng nôi giôùi treû. Toâi chæ xin nhaéc laïi laø moät phaàn ba daân chuùng Libano ñaõ tham döï caùc cuoäc gaëp gôõ vôùi ÑTC, trong soá naøy coù khoaûng 100 ngaøn tín höõu Hoài Giaùo. Ñaây thaät laø moät chuyeán vieáng thaêm höùa heïn nhieàu hy voïng cho töông lai".

2. Töông lai ôû trong tay giôùi treû. Töøng traêm ngaøn, traêm ngaøn thanh nieân nam, nöõ, ñaõ tuï hoïp chung quanh ÑTC taïi Paris ñeå cuøng vôùi ngaøi cöû haønh Ngaøy theá giôùi Thanh nieân laàn thö 12... Moät quang caûnh caûm ñoäng, gaây ngaïc nhieân vaø höùa heïn. Vì theá Ngaøy quoác teá Giôùi Treû naêm 1997 vöøa qua laø bieán coá hy voïng thöù hai. Ñöùc Hoàng Y Paul Poupard nhaán maïnh: "Ngaøy theá giôùi Thanh nieân Paris laø ngaøy chieán thaéng veû vang cuûa giôùi treû. Vaøo naêm 1968, caùch ñaây 30 naêm, ñaõ phaùt sinh nôi giôùi treû, nhöõng doøng tö töôûng khöôùc töø, phaûn ñoái, chæ trích gay gaét. Giôø ñaây, 1997, 30 naêm sau, hôn moät trieäu thanh nieân ñeán töø khaép theá giôùi tuï hoïp trong tình huynh ñeä, trong hoøa bình, trong xaây döïng chung quanh ÑTC Gioan Phaoloâ II, ñeå tieán veà töông lai toát ñeïp hôn ...".

3. Bieán coá hy voïng thöù ba, laø vieäc ÑTC toân phong thaùnh nöõ Teâreâsa Gieâsu Haøi Ñoàng laøm tieán só hoäi thaùnh. Thaùnh nöõ Teâreâsa laø moät Phuï nöõ, moät Nöõ tu, moät Vò Thaùnh treû trung. Ñöùc Hoàng Y chuû tòch Hoäi Ñoàng Vaên Hoùa noùi: "Toâi ñaõ tham döï bieán coá naøy: moät bieán coá ñaõ ñeå laïi nhöõng aán töôïng maïnh meõ trong taâm hoàn toâi. Thaùnh Teâreâsa noùi: "Trong loøng Giaùo hoäi, toâi seõ laø Tình yeâu". Bieán coá Phong töôùc hieäu Tieán Só Hoäi Thaùnh cho thaùnh nöõ Teâreâsa laø Bieán coá toân döông moät tình yeâu ñöôïc chia seû. Taát caû ñöôïc bieán ñoåi nhôø Tình Yeâu. Giaùo Hoäi trôû neân treû trung".

4. Sau bieán coá Paris, moät bieán coá thöù tö, vó ñaïi, ñaõ xaåy ra taïi AÁn ñoä: Caùi cheát vaø Leã an taùng Meï Teâreâsa thaønh Calcutta ñaõ gaây xuùc ñoäng vaø meán tieác khoâng nhöõng nôi caùc tín höõu Kitoâ, nôi caùc ngöôøi ngheøo khoå, taøn taät, bò boû rôi ngoaøi leà xaõ hoäi, maø treân caû theá giôùi. Meï Teâreâsa thaønh Calcutta ñaõ muoán nhaän teân Thaùnh laø Teâreâsa de Lisieux. Meï bò xuùc ñoäng bôûi con ñöôøng tình yeâu cuûa Thaùnh Nöõ, vaø muoán chia seû nhö Thaùnh Nöõ Tình yeâu thöông ñoái vôùi caùc ngöôøi khoå hôn caû trong caùc ngöôøi ngheøo khoå.

5. Bieán coá thöù naêm mang ñeán nieàm hy voïng laø Khoùa hoïp Khoaùng ñaïi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi veà Chaâu Myõ keát thuùc ngaøy 12.12.97 vöøa qua. Ñöùc Hoàng Y ñaõ noùi veà Khoùa hoïp naøy nhö sau. "Toâi nhôù ñeán söù ñieäp hy voïng göûi cho caùc gia ñình, cho giôùi phuï nöõ vaø cho caùc baø meï, cho caùc linh muïc daán thaân, nhaân danh Chuùa Kitoâ, Hy voïng cuûa chuùng ta. Ñaây laø moät söù ñieäp cuûa daáu hieäu hieäp thoâng vaø tình lieân ñôùi".

6.Ñöùc Hoàng Y chuû tòch Hoäi Ñoàng Vaên Hoùa coøn muoán ghi vaøo caùc bieán coá Hy Voïng cuûa Naêm 1997, Ñaïi Hoäi quoác teá veà Xi neâ toân giaùo ñöôïc toå chöùc taïi Roma: Ñaây laø daáu hieäu cuûa vieäc taùi sinh thieâng lieâng. Ñöùc Hoàng Y noùi: "Ñaây laø moät ñaëc aân cho Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh phuï traùch Vaên Hoùa ñöôïc toå chöùc Ñaïi hoäi naøy cuøng vôùi Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Truyeàn thoâng xaõ hoäi: ñeà taøi toân giaùo moãi ngaøy moãi ñöôïc löu yù nhieàu hôn, theo caùc döõ kieän ñaõõ ñöôïc trình baøy trong Ñaïi hoäi ôû Roma...".

7. Cuoái cuøng, bieán coá Hy Voïng ñöôïc Ñöùc Hoàng Y chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh nhaéc ñeán laø: cuoäc hoïp baïn quoác teá cuûa giôùi treû do Coäng doàng ñaïi keát Taize toå chöùc trong nhöõng ngaøy cuoái naêm 1997 vaø ñaàu Naêm 1998 taïi thuû ñoâ AÙo quoác vôùi söï tham döï cuûa gaàn 100 ngaøn thanh nieân nam, nöõ ñeán töø caùc nöôùc Chaâu AÂu. Trong soá caùc baïn treû naøy coù raát nhieàu ngöôøi ñaõ tham döï Ngaøy theá giôùi Thanh nieân taïi Paris hoài cuoái thaùng 8. Hoï tuï hoïp nhau taïi Wien ñeå caàu nguyeän, ñeå chia seû, ñeå toû tình lieân ñôùi huynh ñeä, ñeå cuøng nhau ñaøo saâu ñöùc tin nôi Chuùa Kitoâ, Ñaáng Cöùu theá duy nhaát cuûa nhaân loaïi. Ñaây laø moät daáu hieäu ñaày höùa heïn khoâng nhöõng cho cöïu Luïc ñòa AÂu Chaâu, maø cho caû theá giôùi, vì thanh nieân laø töông lai cuûa Xaõ Hoäi, cuûa Quoác Gia vaø cuûa Theá Giôùi.


THÔØI SÖÏ: Nhöõng aùnh saùng trong sinh hoaït Giaùo Hoäi trong naêm 1997

THÔØI SÖÏ: Nhöõng aùnh saùng trong sinh hoaït Giaùo Hoäi trong naêm 1997.

Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong naêm 1997 vöøa qua ñaõ ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhieàu bieán coá vui möøng vaø höùa heïn nhieàu hy voïng.

Tröôùc heát phaûi keå ñeán nhöõng chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC Gioan Phaolo II treân theá giôùi , caùch rieâng hai chuyeán vieáng thaêm khoù khaên vaø nguy hieåm hôn caû: chuyeán vieáng thaêm Sarajevo vaø Liban; roài caùc chuyeán vieáng thaêm taïi Coäng hoøa Tcheøque, taïi Ba lan, bieán coá Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû laàn thöù 12 taïi Paris vaø chuyeán vieáng thaêm sau cuøng taïi Brazil vaøo ñaàu thaùng 10, nhaân dòp cöû haønh Ngaøy theá giôùi veà Gia ñình laàn thöù hai taïi Rio de Janeiro. Taát caû caùc chuyeán vieáng thaêm naøy, nhaát laø hai chuyeán vieáng thaêm Sarajevo vaø Liban, tuy khoù khaên vaø nguy hieåm, ñaõ ñem laïi nhöõng thaønh coâng quaù söï töôûng töôïng. Caùc chuyeán vieáng thaêm naøy cho thaáy raèng Giaùo hoäi coù moät söï hieän dieän môùi taïi mieàn cöïu Yougoslavie, taïi caùc nöôùc tröôùc ñaây thuoäc Khoái Coäng Saûn Lieân Xoâ, taïi Mieàn Trung Ñoâng vaø hieän dieän trong vieäc beânh vöïc gia ñình, neàn taûng cuûa xaõ hoäi vaø trong vieäc giaùo duïc giôùi treû, töông lai cuûa quoác gia, cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa theá giôùi.

Cuøng vôùi caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC, caàn phaûi noùi ñeán nhöõng hoaït ñoäng muïc vuï, xaõ hoäi cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông:

Taïi Chaâu Myõ taát caû caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc trong suoát naêm 1997 vöøa qua, ñaõ huy ñoäng moïi löïc löôïng ñeå Khoùa hoïp khoaùng ñaïi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu Myõ ñöôïc thaønh coâng myõ maõn, caùch rieâng trong hai laõnh vöïc sau ñaây: vaán ñeà xaõ hoäi vaø vai troø cuûa Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra caùc Giaùm Muïc thuoäc CELAM (Hoäi ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ Latinh) daán thaân soaïn thaûo moät vaên kieän vôùi nhöõng ñeà nghò ñöôïc göûi tôùi caùc chính phuû cuûa Luïc ñòa, nhaèm dieät tröø naïn tham nhuõng, moät tai hoïa ñe doïa töø noäi boä neàn kinh teá vaø vieäc phaùt trieån. Nhieàu giaùm muïc ñaõ can ñaûm leân tieáng choáng laïi cheá ñoä tö baûn môùi, gaây neân caûnh ngheøo khoå moãi ngaøy moãi theâm. Caùc ngaøi lôïi duïng cô hoäi thuaän tieän cuûa Naêm Ñaïi Toaøn Xaù 2000, ñeå yeâu caàu tha caùc moùn nôï quoác teá cho caùc nöôùc ngheøo hay ít ra giaûm bôùt. Lôøi yeâu caàu naøy ñöôïc söï uûng hoä cuûa caùc giaùm muïc Canada vaø Hoa Kyø. Veà vai troø cuûa Giaùo Hoäi taïi Chaâu Myõ, töø Thöôïng Hoäi Ñoàng vöøa qua, Giaùo hoäi quyeát daán thaân trôû neân ngöôøi thôï xaây döïng hoøa bình. Ñaây laø vai troø maø caùc giaùm muïc Mehico ñang thi haønh trong vuï tranh chaáp mieàn Chiapas, nôi vöøa xaåy ra vuï saùt haïi ngöôøi daân trong moät nhaø thôø tröôùc ngaøy Voïng Leã Giaùng sinh.

Taïi Chaâu AÂu, cöïu Luïc ñòa, Giaùo hoäi ôû trong moät tình hình khaùc vôùi tình hình Myõ Chaâu. Nhöõng ñoøi hoûi veà coâng bình ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø coâng boá trong vaên kieän cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc thaùng hai naêm 1997; Maëc duø ñieåm ñöôïc noùi nhieàu hôn caû laø vieäc giaûm suùt soá ôn keâu goïi khaép nôi, caùch rieâng taïi caùc nöôùc mieàn Baéc; nhöng Ñaïi hoäi quoác teá cuûa moät ngaøn Nam Nöõ Tu só treû taïi Roma, hoâm ñaàu thaùng 10, laø moät daáu hieäu raát laïc quan trong töông lai. Taïi Phaùp, ngaøy 30 thaùng 9, Giaùo hoäi ñaõ long troïng leân tieáng xin tha thöù veà nhöõng thaùi doä khoâng ñuùng Phuùc AÂm ñoái vôùi caùc ngöôøi Do thaùi bò taøn saùt thôøi kyø ñeä nhò theá chieán.

Nhìn sang Chaâu Phi, taïi Coäng hoøa Nam Phi, caùc giaùm muïc Coâng Giaùo cuõng coù nhöõng haønh ñoäng töôïng töï nhö caùc giaùm muïc Phaùp, laø xin loãi veà thaùi ñoä khoâng hoaøn toaøn roõ raøng trong nhöõng naêm döôùi cheá ñoä Apartheid (kyø thò chuûng toäc). Cuõng taïi Chaâu Phi, trong luùc mieàn caùc Hoà Lôùn vaãn xaåy ra nhöõng vuï tranh chaáp ñaãm maùu, soá ôn keâu goïi gia taêng raát ñaùng keå taïi khaép nôi. Ngoaøi ra, nguôøi ta cuõng ñaõ ghi nhaän ñöôïc nhöõng bieán coá tích cöïc sau ñaây, nhö: vieäc môû nhöõng Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo ñeå ñaøo taïo giôùi laõnh ñaïo môùi coù khaû naêng vaø lieâm khieát; söï daán thaân minh chöùng tình yeâu thöông cuûa Chuùa Kitoâ cuûa caùc giaùm muïc mieàn Baéc Phi hieän soáng trong caùc nöôùc Hoài giaùo; vieäc thieát laäp quan heä ngoaïi giao giöõa Toøa Thaùnh vaø chính phuû Hoài Giaùo Libye: moät mieàn moãi ngaøy moãi trôû neân khoù khaên vaø ñöôïc Toøa Thaùnh nhìn vaøo vôùi nhieàu chuù yù.

Trôû laïi Chaâu AÂu, Phong traøo ñaïi keát trong naêm vöøa qua ñaõ thu löôïm ñöôïc thaønh quaû lôùn lao qua Ñaïi hoäi caùc giaùo hoäi Chaâu AÂu taïi Graz beân AÙo quoác. Roài Ñaïi hoäi caùc giaùm muïc vaø caùc vò Giaùo chuû cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo mieàn Ñoâng AÂu taïi Hungari ñeå thaûo luaän veà vaán ñeà töï do toân giaùo - Tieáp ñeán vieäc chuaån bò Khoùa hoïp khoaùng ñaïi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi veà Chaâu AÂu trong boái caûnh Naêm Ñaïi Toaøn Xaù 2000. Moät bieán coá khaùc ñaùng löu yù caùch rieâng laø leã möøng kyû nieäm moät ngaøn naêm Töû Ñaïo cuûa Thaùnh Adalberto, Giaùm muïc truyeàn giaùo taïi mieàn Baltique vaøo naêm 997 (997-1997), do ÑTC chuû toïa vôùi söï tham döï cuûa caùc Vò quoáùc tröôûng caùc nöôùc trong mieàn.

Nhìn sang Chaâu AÙ, nôi ñaây Giaùo Hoäi thuoäc thieåu soá, nhöng raát soáng ñoäng - caùi cheát cuûa Meï Teâreâsa thaønh Calcutta thaùng 9/97 vöøa qua ñaõ gaây neân xuùc ñoäng caû nôi nhöõng ngöôøi ngoaøi Coâng Giaùo. Taát caû khoâng phaân bieät toân giaùo, khuynh höôùng chính trò, ñeàu coâng nhaän söùc maïnh tinh thaàn cuûa ñöùc tin Coâng Giaùo vaø daán thaân cuûa Giaùo Hoäi trong vieäc thaêng tieán con ngöôøi tröôùc caùc vaán ñeà xaõ hoäi lôùn lao. Kampuchia, moät quoác gia bò taøn phaù vì chieán tranh, ñang tieán treân con döôøng phuïc höng veà moïi phöông dieän. Rieâng ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo thieåu soá, thì Chính phuû Phnom Penh , ngoaøi vieäc thieát laäp quan heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh, ñaõ chaáp thuaän cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Caêmpuchia coù ñöôïc moät qui cheá phaùp lyù . Vôùi qui cheá naøy Giaùo Hoäi ñöôïc töï do veà caùc hoaït ñoäng toân giaùo vaø coâng khai. Vaø ñeå chuaån bò Khoùa hoïp cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Chaâu AÙ, seõ ñöôïc khai maïc vaøo thaùng tö naêm nay (1998) taïi Vatican, caùc Giaùm muïc cuûa nhieàu nöôùc, nhö Indonesia, AÁn Ñoä, Philippines... ñaõ cho coâng boá thö muïc vuï ñeå huy ñoäng caùc coäng ñoàng tham döï baèng goùp yù kieán vaø nhaát laø baèng caàu nguyeän. Thaùng chín vöøa qua (1997), caùc giaùm muïc thuoäc Lieân hieäp Hoäi Ñoàng Gíam Muïc AÙ chaâu ñöa ra chieán dòch: Laøm theá naøo ñeå rao giaûng Chuùa Kitoâ caùch hieäu nghieäm? Caâu traû lôøi laø thaät haáp daãn: ñoù laø caàn bieát roõ söù ñieäp Kitoâ, vöøa ñoàng thôøi cuõng caàn phaûi bieát kyõ thuaät mang söù ñieäp ñoù ñeán cho moïi ngöôøi vaø caàn tieáp xuùc vôùi nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi (mass-media) cuûa ngöôøi giaùo daân, cuûa tö nhaân vaø cuûa Nhaø nöôùc.

Taïi Chaâu Ñaïi Döông, caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo cuõng ñang chuaån raùo rieát Khoùa hoïp cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu naøy, duø chöa ñöôïc aán ñònh ngaøy trieäu taäp, vaø chuaån bò Ñaïi Toaøn Xaù cuûa Naêm 2000.


THÔØI SÖÏ: Nhöõng khoù khaên caûn trôû böôùc tieán cuûa Giaùo Hoäi trong naêm 1997

THÔØI SÖÏ: Nhöõng khoù khaên caûn trôû böôùc tieán cuûa Giaùo Hoäi trong naêm 1997.

Chuùng toâi ñaõ noùi ñeán nhöõng aùnh saùng vaø nhöõng hy voïng cuûa Giaùo hoäi trong naêm vöøa qua. Trong baøi naày chuùng toâi xin trình baøy moät soá khoù khaên (coù theå goïi laø nhöõng boùng toái) trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi trong naêm 1997.

Do Chuùa Gieâsu thieát laäp töø hai ngaøn naêm nay, Giaùo Hoäi vaãn bò baùch haïi baèng caùch naøy hay caùch khaùc. Caùc löïc löôïng cuûa toái taêm vaãn nhaèm boùp cheát Giaùo Hoäi vaø caùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi.

Trong naêm 1997, tröôùc heát nhìn veà AÙ Chaâu, chuùng ta khoâng khoûi ñau buoàn veà vieäc ra vaï cho nhaø thaàn hoïc ngöôøi Sri Lanka, cha Tissa Balasuriya, thuoäc Doøng Taän Hieán Ñöùc Maria voâ nhieãm (OMI: Oblats de Marie Immaculeùe) do nhöõng luaän ñeà khoâng hôïp vôùi giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi veà Ñöùc Maria Ñoàng trinh, veà toäi Toå Toâng, veà vai troø cuûa Giaùo Hoäi. Caùc luaän ñeà naøy ñöôïc ñöa ra vôùi lyù do laø muoán "hoäi nhaäp Kitoâ giaùo vaøo ñôøi soáng vaø neàn vaên hoùa AÙ chaâu". Nhöõng luaän ñeà naøy bò coi laø quaù trôùn, khoâng phuø hôïp vôùi nhöõng yeáu toá toân giaùo cuûa AÙ chaâu, nhaát laø vôùi giaùo lyù thöôøng haèng cuûa Giaùo hoäi, Kho taøng maïc khaûi ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa trao phuù cho Giaùo hoäi; khoâng moät ngöôøi naøo ñöôïc töï yù xöng mình laø thaày daïy Chaân lyù. Giaùo Hoäi coå voõ vieäc hoïc hoûi, nghieân cöùu Thaàn hoïc, nhöng trong söï coäng taùc vaø trong vaâng phuïc Quyeàn Giaùo Huaán cuûa Giaùo Hoäi. Tröôùc khi ra vaï, Boä Giaùo lyù Ñöùc tin, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Sri Lanka vaø Beà treân Doøng cuûa Cha Tissa Balasuriya, ñaõ nghieân cöùu vaø yeâu caàu taùc giaû ruùt laïi nhöõng ñieàu ñaõ vieát ra vaø ñình chæ vieäc phoå bieán nhöõng ñieàu sai laïc ñoù. Vì cha khoâng chaáp nhaän, neân Giaùo Hoäi ñaõ phaûi ñi ñeán bieän phaùp sau cuøng, laø tuyeân boá cha bò vaï tuyeät thoâng theo nghóa roäng, nghóa laø chính cha, khi laøm theá, ñaõ töï mình taùch rôøi ra khoûi Giaùo Hoäi, töï mình tuyeät thoâng vôùi Giaùo Hoäi.

Giaùo hoäi Coâng Giaùo taïi AÙ Chaâu laø moät coäng ñoàng thieåu soá, nhöng luoân luoân daán thaân trong vieäc rao giaûng Tin Möøng, trong vieäc beânh vöïc nhaân quyeàn. Nhöõng hoaït ñoäng naøy nhieàu luùc gaây neân nhöõng va chaïm vôùi caùc toân giaùo khaùc hoaëc vôùi nhaø caàm quyeàn ñòa phöông. Chaúng haïn nhö taïi AÁn Ñoä, nhöõng nhoùm Hindu quaù khích trong bang Bihar vaø Madya Pradesh ñaõ toá caùo Giaùo Hoäi chieâu moä tín höõu. Taïi Bihar moät cha Doøng Teân bò gieát vaø moät nhaø truyeàn giaùo khaùc bò giam tuø vì nhöõng toá caùo khoâng neàn taûng. Taïi Nam Haøn Giaùo Hoäi nhieàu laàn leân tieáng beânh vöïc nhaân quyeàn vaø anh chò em thôï thuyeàn. Taïi Philippines, vaøo thaùng hai (naêm 1997), Ñöùc Cha Benjamin de Jesus, giaùm muïc Ñaïi dieän Toâng Toøa giaùo phaän Jolo, ñaõ bò saùt haïi ngay beân caïnh nhaø thôø chính toøa. Taïi mieàn Ñoâng Ñaûo Timor, Ñöùc Cha Belo tieáp tuïc tranh ñaáu cho nhaân quyeàn vaø do ñoù ngaøi gaëp khoù khaên khoâng ít nôi Nhaø caàm quyeàn ñòa phöông vaø Chính phuû trung öông Indonesia. Nhìn veà Trung Quoác, Giaùo Hoäi vaãn tieáp tuïc bò baùch haïi. Taïi Vieät Nam, Giaùo Hoäi khoâng bò baùch haïi coâng khai nhö Trung Quoác, nhöng luoân luoân gaëp khoù khaên vaø bò theo doõi.

Quay sang Chaâu AÂu, töø Ñoâng sang Taây, caùi nguy hieåm lôùn hôn caû laø vieäc laõnh ñaïm toân giaùo, chaïy theo thuyeát Duy vaät thöïc haønh. Taïi Thuïy Só, Coäng Hoøa Lieân Bang Ñöùc vaø AÙo Quoác, caùc giaùm muïc ñang coá gaéng heát söùc ñeå traùnh vieäc ñoùng cöûa caùc Phaân Khoa Thaàn hoïc, vì con soá sinh vieân moãi ngaøy moãi giaûm suùt. Taïi Phaùp, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñang xuùc tieán vieäc toå chöùc laïi caùc giaùo phaän, caùch rieâng caùc giaùo xöù vì naïn khan hieám linh muïc. Taïi Nga, vieäc caùc linh muïc ngoaïi quoác vaøo trong nöôùc bò giôùi haïn toái ña, ñeán noãi khoâng theå naøo thöïc hieän ñöôïc moät chöông trình muïc vuï lieân tuïc taïi mieàn Siberia. Taïi Bielorussia, Giaùo hoäi phaûi tranh ñaáu ñeå ñöôïc töï do phuïng töï. Nhieàu nôi phuïng töï bò chieám döôùi cheá ñoä coäng saûn Lieân Xoâ, nay vaãn chöa ñöôïc traû laïi cho Giaùo Hoäi.

Nhìn veà Chaâu Phi, Caùc Giaùm Muïc ñaõ phaûi leân tieáng nhieàu laàn veà chieán tranh, veà bieát bao baát coâng xaõ hoäi, veà caûnh ngheøo ñoùi, veà nhöõng tranh chaáp ñaãm maùu giöõa caùc chuûng toäc, veà naïn tham nhuõng nôi nhaø caàm quyeàn , veà nhöõng vuï ñaûo chính, veà cheá ñoä tö baûn môùi, laïm duïng khai thaùc khoâng keùm phaàn daõ man nhö cheá ñoä thuoäc ñòa tröôùc ñaây. Caùc ngaøi vieát: ngöôøi daân Chaâu Phi caàn ñöôïc giuùp ñôõ veà kyõ thuaät, ñeå phaùt trieån, chöù khoâng caàn ñeán caùc vuõ khí ñeå saùt haïi nhau. Nhöõng vuï khuûng boá, gieát ngöôøi voâ toäi do nhöõng nhoùm Hoài giaùo quaù khích taïi Algeùrie vaø nhöõng vuï phaù huûy caùc nôi phuïng töï, tòch thu cô sôû cuûa Giaùo hoäi taïi Sudan, gaây nhieàu khoù khaên cho caùc hoaït ñoäng toân giaùo . Môùi ñaây Hoäi Ñoàng caùc Giaùo Hoäi Kitoâ taïi Sudan ñaõ göûi leân Chính phuû Khartoum moät vaên kieän toá giaùc veà nhöõng aâm möu phaù hoaïi "neùm ñaù giaáu tay" cuûa nhaø caàm quyeàn. Nhöõng traû lôøi cuûa chính phuû noùi moät caùch haøm hoà, laø: "haï caáp laøm lieàu". Taïi Chaâu Phi, vieäc truyeàn giao ñang gaëp ba thaùch ñoá lôùn lao naøy: mieàn Baéc Hoài Giaùo quaù khích, saùt haïi caû caùc nhaø truyeàn giaùo - mieàn caùc Hoà Lôùn, chieán tranh dieät chuûng: caàn tìm ra nhöõng caên côù saâu xa cuûa vieäc tranh chaáp chuûng toäc naøy - mieàn Nam, chính saùch Apartheid (kyø thò chuûng toäc) coù theå noùi ñaõ chaám ñöùt, nhöng ñieàu quan troïng laø bieát ñoùn nhaän nhöõng thaùch ñoá môùi do hoaøn caûnh thay ñoåi ñaët ra. Ñeå ñoái phoù vôùi caùc vaán ñeà cuõ vaø môùi cuûa Luïc ñòa naøy, Vaên Kieän sau Thöôïng Hoäi Ñoàng (1994) coâng boá thaùng 9 naêm 1995 ñaõ ñöa ra nhöõng ñöôøng höôùng chæ daãn: cuõng coá Giaùo Hoäi taïi gia ñình vaø daán thaân öu tieân trong vieäc thaêng tieán xaõ hoäi.

Trôû sang Chaâu Myõ, khoâng phaûi khoâng coù nhöõng vaán ñeà lo ngaïi: taïi Hoa Kyø, nhieàu giaùo daân trong moät soá Giaùo phaän noùi laø mình khoâng coøn tin söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu trong Thaùnh Theå. Taïi Argentina, Bí tích Theâm Söùc bò coi laø loãi thôøi - Taïi nhieàu nöôùc Chaâu Myõ Latinh, Giaùo Hoäi leân tieáng toá giaùc caûnh ngheøo khoå cuûa ngöôøi daân, caùch rieâng ngöôøi daân thoå cö, bò khai thaùc; nhöng khoâng phaûi chæ leân tieáng, Giaùo hoäi coøn daán thaân caùch cuï theå baèng tình lieân ñôùi, caùch rieâng taïi caùc nöôùc Mehico, mieàn giaùp giôùi Hoa kyø, taïi Brazil vaø Paraguay.

Ñeå ñoái phoù vôùi caùc löïc toái taêm , ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ quyeát ñònh trieäu taäp caùc Khoùa hoïp rieâng bieät cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi cho töøng Chaâu vaø chuaån bò raùo rieát Naêm Ñaïi Toaøn Xaù 2000 khoâng nhöõng ñeå ñem laïi nguoàn soáng môùi cho Giaùo Hoäi, maø coøn cho caû theá giôùi nöõa.


Back to Radio Veritas Asia Home Page