Tin Vatican (Apic 27.6.2000): "Tôi chia sẻ quan niệm của Ðức Gioan Phaolô II về một Âu Châu nhưng có hai buồng phổi. Như Ðức Thánh Cha đã nói, đây là vấn đề trung tâm của ngày hôm nay", đó là lời tuyên bố của Ông Mikhail Gorbachiov, tại Roma, hôm thứ Ba 27.6.2000, nhân dịp ông đến tham dự cuộc họp báo tại Vatican, để giới thiệu tập Hồi Ký của Ðức Cố Hồng Y Agostino Casaroli, nói về những tương quan giữa Tòa Thánh và các quốc gia cộng sản Trung và Ðông Âu, từ năm 1963 đến năm 1989.
Ông Mikhail Gorbachiov đã gặp lần đầu tiên ÐHY Casaroli ngày 13 tháng 6 năm 1988, tại Mascova, lúc đó Ông mới lên giữ chức vụ Tổng Bí Thư Ðảng Cộng Sản Liên Xô. Và ÐHY Casaroli, trong chức vụ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, đã đến Liên Xô để mừng lễ kỷ niệm 1,000 năm kitô của Nước Nga. Nhắc lại kỷ niệm nầy, Ông Mikhail Gorbachiov đã nói như sau: "ÐHY Casaroli là con người của đối thoại. Ðây là yếu tố hết sức quan trọng đối với tôi. ÐHY đến Liên Xô lúc đó trong thời điểm của những thay đổi thiết yếu đang xảy ra. Và chúng tôi đã giải thích cho ÐHY biết rằng chúng tôi đang vứt bỏ đi một chế độ đã làm cho nhân loại phải trả giá quá đắt".
Tập Hồi Ký của ÐHY Casaroli có tựa đề là: "Cuộc Tử Ðạo của sự nhịn nhục: Tòa Thánh và các quốc gia cộng sản từ năm 1963 đến năm 1989." ÐHY Agostino Casaroli đã qua đời ngày 9 tháng 6 năm 1998, sau 37 năm phục vụ Tòa Thánh trong ngành ngoại giao. Thật vậy, ÐHY Casaroli đã bắt đầu phục vụ trong Bộ Ngoại Giao Tòa Thánh, từ tháng 3 năm 1961; Và từ tháng 4 năm 1979 cho đến tháng 12 năm 1990, ÐHY Casaroli là Quốc Vụ Khanh dưới quyền của Ðức Giaon Phaolô II.
Chủ tọa buổi họp báo lúc 12 giờ trưa thứ Ba, 27.6.2000, tại Phòng Báo Chí Tòa Thánh, là ÐHY Angelo Sodano, đương kim Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh và ÐHY Achille Silvestrini, bạn và cộng tác viên của ÐHY Casaroli, và hiện là Tổng Trưởng Bộ Các Giáo Hội Ðông Phương. Chính ÐHY Silvestrini, là người đã hoàn thành tập Hồi Ký nầy, sau khi nhận được bản thảo do người cháu của Ðức Cố Hồng Y Casaroli trao lại. Trong số những tham dự viên cuộc họp báo, ngoài các ký giả, người ta còn lưu ý đến sự hiện diện của những nhân vật quan trọng sau đây: Ông Mikhail Gorbachiov, cựu tổng thống Liên Xô, Ông Oscar Luigi Scalfaro, cựu tổng thống Italia, ÐHY Etchegaray, chủ tịch Ủy ban Trung Ương Năm Thánh, ÐHY Pio Laghi, cựu tổng trưởng Bộ Giáo Dục, ÐHY Francesco Colasuono, cựu Sứ Thần Tòa Thánh Tại Liên Xô, Ðức TGM Jean Louis Tauran. Ngoại Trưởng Tòa Thánh, Ông Romano Prodi, chủ tịch Ủy Ban Âu Châu, và Ông Lamberto Dini, ngoại trưởng Italia.
Tập sách dày khoảng 300 trang, ghi lại những sự cố có ý nghĩa trong đường lối chính trị của Tòa Thánh đối với các quốc gia công sản tại Âu Châu như BaLan, Hungari, Yougoslavi, Tiệp Khắc, và Bulgari. Người ta cũng đọc thấy trong TẬP Hồi Ký nầy những chi tiết về các quyết định của Tòa Thánh, trong khung cảnh những cớ gắng đối thoại với chính phủ của các quốc gia cộng sản âu châu, liên quan đến những nhân vật nổi bậc lúc đó như ÐHY Mindzenty, giáo chủ Giáo Hội Công Giáo Hungari, hay ÐHY Wyszynski, giáo chủ BaLan.
Nhận định về
Tập Hồi Ký của ÐHY Casaroli, ÐHY
Sodano đã nói trong bài giới
thiệu của ngài như sau: "Tập Sách
biểu lộ cho chúng ta biết môt say mê
to lớn của cuộc đời Ðức
Hồng Y Casaroli: đó là đến
gặp những anh chị em tín hữu
công giáo sống trong những quốc
gia theo chế độ cộng sản, và
như thế góp phần mang đến trong
đất nước của họ, một
bầu khí mới về tự do.....
Tựa đề của Tập Sách diễn
tả tinh thần đã linh động một
nhân vật vị đại của Giáo
Hội công giáo, như ÐHY Casaroli. Trong
vài trường hợp, sự kiên
trì nhịn nhục là thật một cuộc
tử đạo. Ðây quả thật
là việc chấp nhận cuộc thử
thách với tâm hồn can đảm."