Thö chung naêm 2001
cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Thö chung naêm 2001 cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
göûi Coäng Ñoàng Daân Chuùa
"Ñeå hoï ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo"
(Ga 10,10)
Anh em linh muïc,
Anh chò em tu só vaø giaùo daân raát thaân meán,
1. Anh em Giaùm muïc chuùng toâi hoïp nhau taïi Thuû ñoâ Haø Noäi, ñeå cuøng nhìn laïi ñôøi soáng Hoäi Thaùnh trong nhöõng thaäp nieân cuoái cuûa theá kyû vöøa qua vaø suy nghó veà con ñöôøng chuùng ta cuøng tieán böôùc trong thieân nieân kyû môùi. Chuùng toâi xin göûi tôùi toaøn theå anh chò em lôøi chaøo thaân aùi “Xin Thieân Chuùa laø Cha chuùng ta, vaø xin Ñöùc Gieâsu Kitoâ ban cho anh chò em aân suûng vaø bình an” (Ep 1,2).
Ñaùp lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II trong Toâng thö Khôûi ñaàu ngaøn naêm thöù ba, chuùng toâi ñaõ cuøng nhau suy nghó ñeå “tìm nhöõng saùng kieán muïc vuï phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh vaø nhu caàu” (Toâng thö Khôûi ñaàu ngaøn naêm thöù ba, soá 29) cuûa Hoäi Thaùnh Vieät Nam trong giai ñoaïn môùi.
I. boái caûnh
2. Nhìn laïi 21 naêm qua (1980 - 2001), döôùi aùnh saùng Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ, chuùng toâi vui möøng taï ôn Thieân Chuùa Cha vì yeâu thöông ñaõ ban Thaùnh Thaàn Söï Soáng ñeán hoaït ñoäng khoâng ngöøng treân chuùng toâi cuõng nhö treân anh chò em, giuùp chuùng ta soáng ñöùc tin trong töøng giai ñoaïn lòch söû cuûa Ñaát Nöôùc.
Khi Ñaát Nöôùc môùi thoáng nhaát, Thö Chung ngaøy 1-5-1980 môû ra ñöôøng höôùng “Soáng Phuùc AÂm giöõa loøng daân toäc, xaây döïng moät neáp soáng vaø moät caùch dieãn taû ñöùc tin phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng daân toäc”, nhaèm taïo ñieàu kieän cho haït gioáng Tin Möøng Chuùa Kitoâ tieáp tuïc phaùt trieån vaø ñôm boâng keát traùi treân thöûa ñaát queâ höông chuùng ta.
Luùc Ñaát Nöôùc chuyeån mình ñi vaøo neàn kinh teá thò tröôøng, Thö Chung ngaøy 19-10-1992 neâu leân nhöõng vaán ñeà maø giai ñoaïn lòch söû môùi ñöa tôùi cho ñôøi soáng ñöùc tin trong gia ñình, trong xaõ hoäi, ñoàng thôøi nhaéc nhôû anh chò em cuûng coá loøng ñaïo theo truyeàn thoáng ñaïo ñöùc cuûa Hoäi Thaùnh vaø vaên hoaù cuûa daân toäc.
Trong boái caûnh toaøn caàu hoaù, ñoàng thôøi nhaân dòp keát thuùc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu, Thö Chung ngaøy 17-10-1998 neâu leân nhöõng vaán ñeà môùi ñaët ra trong caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng ñöùc tin, gia ñình, xaõ hoäi, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc taàng lôùp trí thöùc, lao ñoäng, noâng daân, di daân, giôùi treû, nhaèm giuùp moïi ngöôøi soáng Tin Möøng Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng laø Chaân Lyù troøn ñaày vaø laø Söï Soáng vieân maõn.
Nhaân dòp Naêm Thaùnh 2000 vaø kyû nieäm moät naêm ban haønh Toâng Huaán Giaùo Hoäi taïi Chaâu AÙ, chuùng toâi ñaõ nhaéc nhôû anh chò em veà söù maïng “soáng, laøm chöùng vaø loan baùo Tin Möøng”, nhaèm giôùi thieäu Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng cho moïi ngöôøi vaø goùp phaàn xaây döïng neàn vaên minh tình thöông.
3. Chuùng toâi vui möøng caûm taï Thieân Chuùa vì moïi thaønh phaàn Daân Chuùa ñaõ tích cöïc goùp phaàn cuûng coá ñôøi soáng hieäp thoâng vaø hôïp nhaát trong Hoäi Thaùnh, cuõng nhö ñaõ noã löïc xaây döïng Ñaát Nöôùc, phaùt trieån xaõ hoäi, baûo veä gia ñình vaø thaêng tieán con ngöôøi.
Chuùng toâi ghi nhaän söï hôïp taùc cuûa anh chò em giaùo daân. Nhôø ñöôïc cuûng coá vaø ñaøo saâu ñöùc tin qua vieäc hoïc hoûi vaø soáng Lôøi Chuùa cuõng nhö noã löïc canh taân ñôøi soáng, anh chò em ñaõ quaûng ñaïi chia seû vaät chaát vaø tinh thaàn cho caùc ñieåm truyeàn giaùo vaø coù maët trong moïi lónh vöïc maø xaõ hoäi cho pheùp: tích cöïc hoaø nhaäp vaøo coâng cuoäc phaùt trieån Ñaát Nöôùc, giao haûo vôùi caùc toân giaùo cuõng nhö ñoàng baøo, hôïp taùc vôùi moïi ngöôøi trong coâng taùc xaõ hoäi …
4. Chuùng toâi ñaùnh giaù cao nhöõng ñoùng goùp cuûa anh em linh muïc vaø caùc tu só nam nöõ, nhöõng ngöôøi coäng söï ñaéc löïc cuûa chuùng toâi. Anh chò em ñaõ coù nhieàu saùng kieán muïc vuï, ñoàng thôøi daán thaân phuïc vuï trong caùc lónh vöïc giaùo duïc, y teá, xaõ hoäi … ñaëc bieät ñoái vôùi ngöôøi ngheøo khoå vaø beänh taät. Chuùng toâi khuyeán khích anh chò em phaùt huy saùng kieán ñoùng goùp cho xaõ hoäi trong nhöõng gì phuø hôïp vôùi ôn goïi vaø khaû naêng cuûa mình vaø khoâng queân trau doài ñôøi soáng tu ñöùc, vì “trong thinh laëng, neâu göông ngheøo khoù vaø töø boû, thanh khieát vaø chaân thaønh, queân mình trong vaâng phuïc, taát caû nhöõng ñieàu aáy môùi trôû neân chöùng taù huøng hoàn” (Toâng huaán Giaùo hoäi taïi Chaâu AÙ, soá 44).
5. Rieâng veà caùc Giaùm muïc vaø Hoäi ñoàng Giaùm muïc, chuùng toâi, trong suoát hai thaäp kyû qua, ñaõ khoâng ngöøng ñoàng haønh vôùi anh chò em trong nhöõng giai ñoaïn lòch söû theå hieän qua caùc thö chung vaø muïc vuï. Chuùng toâi ñang coá gaéng hoaøn chænh cô caáu toå chöùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vôùi caùc ban chuyeân moân ñeå coù theå phuïc vuï anh chò em caùch höõu hieäu hôn. Veà lónh vöïc ñaøo taïo giaùo daân, duø ñaõ quan taâm naâng cao nhaän thöùc ñeå giaùo daân coù vai troø tích cöïc vaø naêng ñoäng hôn trong Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi, chuùng toâi vaãn chöa thöïc hieän ñöôïc nhö loøng mong öôùc.
6. Vaøo thôøi ñieåm cuûa naêm ñaàu thieân nieân kyû môùi naøy, chuùng toâi ñaõ töï hoûi raèng boái caûnh cuûa Ñaát Nöôùc vaø cuûa Hoäi Thaùnh Vieät Nam hieän nay coù nhöõng ñaëc ñieåm naøo, ñeå töø ñoù tìm ra ñöôøng höôùng muïc vuï thích hôïp thöïc thi ñieàu Chuùa muoán laø “ñeå hoï ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo” (Ga 10,10). Hoaøn caûnh ñang thay ñoåi saâu roäng vaø nhanh choùng do taùc ñoäng cuûa xu höôùng toaøn caàu hoaù. Chính trong boái caûnh tranh toái tranh saùng naøy, chuùng ta phaûi soáng vaø loan baùo Tin Möøng.
7. Tröôùc heát laø maët saùng hoaëc tích cöïc : neáu ngaøy nay ngöôøi ta chöùng kieán moät khaùt voïng vaø noã löïc xaây döïng Ñaát Nöôùc giaøu maïnh hôn veà phöông dieän vaät chaát nhö coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ..., veà phöông dieän tinh thaàn nhö giöõ gìn baûn saéc daân toäc, naâng cao daân trí, thì ngöôøi ta cuõng ghi nhaän raèng con ngöôøi ngaøy nay quan taâm ñeán caùc vaán ñeà gia ñình vaø xaõ hoäi nhö xoaù ñoùi giaûm ngheøo, chaêm soùc phuï nöõ vaø treû em, phaùt huy hoaït ñoäng xaõ hoäi cuûa giôùi treû, ñoàng thôøi löu taâm ñeán caùc vaán ñeà ôû quy moâ lôùn hôn nhö môû roäng caùc quan heä quoác teá vaø hoaø nhaäp vaøo coäng ñoàng nhaân loaïi.
8. Tuy nhieân vaãn coøn maët toái hoaëc tieâu cöïc: ñoù ñaây treân bình dieän quoác gia, möùc soáng ngöôøi daân coøn thaáp, lao ñoäng khoâng ñuû soáng, thaát nghieäp ... ; söï soáng chöa ñöôïc toân troïng vaø baûo veä ñuùng möùc, laïi thöôøng xuyeân bò ñe doaï bôûi thieân tai vaø naïn phaù huyû moâi tröôøng, bôûi tai naïn giao thoâng vaø caùc teä naïn nhö nghieän ngaäp ma tuyù, maõi daâm, HIV-AIDS; söï gian doái coù chieàu höôùng traøn lan trong xaõ hoäi nhö haøng giaû, baèng giaû, hoái loä vaø tham nhuõng. Ngoaøi ra, söï cheânh leäch giöõa ngöôøi giaøu vaø ngöôøi ngheøo, giöõa thaønh thò vaø noâng thoân ngaøy caøng gia taêng, taïo neân moät laøn soùng ngöôøi ñoå xoâ veà thaønh thò. Hôn nöõa, söï suy yeáu ñaïo ñöùc trong gia ñình ngaøy caøng boâïc loä qua nhieàu hieän töôïng phoå bieán nhö buoân baùn phuï nöõ vaø treû em, baïo haønh trong gia ñình, laïm duïng tình duïc treû em. Cuoái cuøng, boái caûnh kinh teá thò tröôøng vaø caïnh tranh thuùc ñaåy ngaøy caøng nhieàu ngöôøi chaïy theo lôïi nhuaän baát chaáp caùc giaù trò ñaïo ñöùc khieán nhieàu ngöôøi treû bò huït haãng khi nhìn veà töông lai.
Tình traïng xaõ hoäi naøy ñaêït ra nhieàu thaùch thöùc. Neáu neàn kinh teá thò tröôøng coù xu höôùng bieán taát caû thaønh haøng hoaù, vaø coù nguy cô laáy ñoàng tieàn laøm thöôùc ño moïi söï thì ñaâu laø ñöôøng höôùng muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh Vieät Nam trong boái caûnh naøy?
II. Ñöôøng höôùng muïc vuï trong boái caûnh môùi:
Yeâu thöông vaø phuïc vuï
"Ñeå hoï ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo" (Ga 10,10)
9. Ñöùng tröôùc thöïc traïng xaõ hoäi vôùi nhöõng thaùch ñoá môùi naøy, Hoäi Thaùnh yù thöùc söù maïng cuûa mình laø tieáp noái söù maïng yeâu thöông vaø phuïc vuï cuûa Chuùa Gieâsu.
Ñeå yeâu thöông vaø phuïc vuï, tröôùc heát ta phaûi tieáp tuïc ñöôøng höôùng ñoàng haønh vôùi daân toäc, ñoàng caûm, chia seû hy voïng vaø lo aâu cuûa daân toäc trong tieán trình phaùt trieån xaõ hoäi vaø thaêng tieán con ngöôøi. Ta khoâng nhìn nhöõng vaán ñeà kinh teá, chính trò, xaõ hoäi, giaùo duïc nhö nhöõng keû ñöùng ngoaøi cuoäc, nhöng nhaän ñoù laø nhöõng vaán ñeà cuûa ta vaø chuû ñoäng goùp phaàn giaûi quyeát, haàu cho moïi ngöôøi ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo. Ta khoâng theå thôø ô vôùi nhöõng chöông trình phaùt trieån cuõng nhö tình traïng ngheøo ñoùi vaø nhöõng teä naïn xaõ hoäi, bôûi vì ta laø thaønh vieân cuûa coäng ñoàng daân toäc vôùi taát caû quyeàn lôïi vaø nghóa vuï.
10. Trong theá giôùi hoâm nay vaø trong Hoäi Thaùnh toaøn caàu, “ñoái thoaïi laø teân goïi môùi cuûa nieàm hy voïng” (Thöôïng hoäi ñoàng thaùng 10-2001, Taøi lieäu laøm vieäc, soá 30) bôûi vì noù môû cöûa cho töông lai. Treân Ñaát Nöôùc ta, vôùi 54 saéc toäc, vôùi nhieàu neàn vaên hoaù, nhieàu tín ngöôõng vaø nhieàu toân giaùo khaùc nhau, vôùi söï phaân hoaù giaøu - ngheøo, noâng thoân - thaønh thò ngaøy caøng saâu ñaäm, ñoái thoaïi trôû thaønh yeáu toá quyeát ñònh cuûa töông lai. Ñoái thoaïi ñeå hieåu bieát, chaáp nhaän nhau, toân troïng vaø yeâu thöông nhau, cuøng nhau xaây döïng töông lai vaø thaêng tieán cuoäc soáng. Phuùc AÂm Chuùa Gieâsu, Giaùo huaán Xaõ Hoäi cuûa Coâng ñoàng Vatican II, Toâng huaán Giaùo hoäi taïi Chaâu AÙ, caøng thoâi thuùc ta môû roäng loøng mình ñeå ñoái thoaïi vaø chia seû nieàm hy voïng veà Söï Soáng Vieân Maõn do Ñöùc Kitoâ Phuïc Sinh ñem tôùi cho moïi ngöôøi.
Kyø thöïc, ñoái thoaïi laø moät phaàn thieát yeáu trong söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh, “Vì noù xuaát phaùt töø chính söï ñoái thoaïi yeâu thöông ban ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa Cha vôùi nhaân loaïi qua Chuùa Con vaø trong quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn” (Toâng huaán Giaùo hoäi taïi Chaâu AÙ, soá 29). Theo khuoân maãu aáy, cuoäc ñoái thoaïi phaûi khôûi ñi töø trong loøng Hoäi Thaùnh, giöõa caùc thaønh phaàn Daân Chuùa, baèng khieâm toán laéng nghe, baèng trao ñoåi yeâu thöông ñeå trôû thaønh moät tieáng noùi hy voïng khôi nguoàn cho cuoäc ñoái thoaïi vôùi moïi anh chò em ôû nhöõng moâi tröôøng khaùc bieät.
11. Tröôùc heát phaûi ñoái thoaïi vôùi ngöôøi ngheøo, khoâng chæ laø ngheøo veà cuûa caûi vaät chaát maø coøn ngheøo veà phaåm giaù, veà kieán thöùc, veà nieàm hy voïng ... Khoâng neân coi ngöôøi ngheøo nhö ñoái töôïng cuûa “vieäc töø thieän” nhöng nhö nhöõng con ngöôøi ñaùng ñöôïc toân troïng vaø caàn ñöôïc laéng nghe.
Trong tinh thaàn naøy, neân chuù yù ñeán caùch cö xöû ñoái vôùi ñoàng baøo caùc daân toäc thieåu soá. Traùnh lôïi duïng söï ñôn sô thaät thaø cuûa hoï ñeå chieám ñoaït tieàn baïc vaø saûn phaåm, nhöng caàn ñoái thoaïi ñeå hieåu bieát, yeâu meán, toân troïng vaø lieân ñôùi, nhaèm baûo veä phaåm giaù, quyeàn lôïi cuûa hoï.
12. Moät lôùp ngöôøi môùi ñang caàn ñöôïc laéng nghe vaø ñoái thoaïi, ñoù laø nhöõng ngöôøi di daân ñang gia taêng raát nhanh theo nhòp phaùt trieån kinh teá. Hoï nhö ñoaøn chieân khoâng ngöôøi chaên daét. Hoï deã daøng bò boùc loät söùc lao ñoäng, bò xoâ ñaåy vaøo nhöõng con ñöôøng toäi aùc hoaëc nhöõng teä naïn xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm trong Hoäi Thaùnh cuõng nhö caùc coäng ñoàng tín höõu ôû moãi ñòa phöông caàn quan taâm phaùt hieän, tìm hieåu, laéng nghe vaø naâng ñôõ hoï. Anh chò em tín höõu di daân caàn ñöôïc ñoùn tieáp vaøo coäng ñoàng ñòa phöông vaø caàn ñöôïc naâng ñôõ trong caûnh bô vô khoán cuøng.
13. Treân Ñaát Nöôùc ta, ña soá ñoàng baøo laø ngöôøi coù tín ngöôõng vaø toân giaùo, caàn coù söï ñoái thoaïi ñeå hieåu bieát, toân troïng, yeâu thöông vaø cuøng nhau thaêng tieán cuoäc soáng cuûa moïi ngöôøi. Söï ñoái thoaïi naøy tröôùc heát phaûi dieãn ra ngay trong cuoäc soáng haøng ngaøy giöõa caùc tín ñoà cuøng soáng trong moät thoân xoùm, khu phoá, qua caùch giao tieáp, laøm aên, buoân baùn vôùi nhau cuõng nhö chia côm seû aùo cho nhau. Toân giaùo phaûi laø neàn taûng cho ngöôøi ta xích laïi gaàn nhau. Ngoaøi ra, söï gaëp gôõ thaân tình giöõa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo caùc caáp seõ taùc ñoäng treân caùc tín ñoà, coå vuõ söï hieåu bieát vaø toân troïng laãn nhau, hôïp taùc vôùi nhau trong vieäc phuïc vuï haïnh phuùc cuûa ñoàng baøo.
14. Vôùi 54 saéc toäc chung soáng treân queâ höông thaân yeâu naøy, chuùng ta coù moät giaûi maøu vaên hoaù thaät ña daïng vaø röïc rôõ, caàn ñöôïc baûo veä vaø phaùt huy. Hoäi Thaùnh ñem Tin Möøng ñeán khoâng phaûi ñeå thay theá caùc neàn vaên hoaù, nhöng ñeå giuùp cho caùc neàn vaên hoaù ñöôïc thaêng hoa, ñaït tôùi ñænh cao cuûa chaân thieän myõ. Ñieàu chuùng toâi ñaõ neâu trong Thö Chung naêm 1980: “xaây döïng moät neáp soáng vaø moät loái dieãn taû ñöùc tin phuø hôïp hôn vôùi vaên hoaù daân toäc” caàn ñöôïc tieáp tuïc thöïc hieän thoâng qua con ñöôøng ñoái thoaïi, bôûi vì Phuùc AÂm phaûi ñöôïc coâng boá cho moïi daân toäc: “Ngaøn daân ôi, haõy chuùc tuïng Chuùa” (Tv 116/117, 1).
15. Con ñöôøng ñoái thoaïi naøy seõ giuùp chuùng ta hôïp taùc vôùi moïi ngöôøi thaønh taâm thieän chí ñaåy luøi neàn vaên hoaù cuûa söï cheát vôùi loái soáng gian doái, aùp böùc, baát coâng, baïo löïc, phi nhaân, baèng caùch phaùt trieån moïât xaõ hoäi môùi vôùi loái soáng chaân thaät, coâng baèng, toân troïng söï soáng vaø caùc quyeàn con ngöôøi, ñoàng thôøi xaây döïng neàn vaên minh tình thöông vaø hoaø bình, nhö Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II keâu goïi trong Toâng thö Khôûi ñaàu ngaøn naêm thöù ba.
III. Phaùt huy khaû naêng thi haønh ñöôøng höôùng muïc vuï:
16. Ñeå coù theå thi haønh ñöôøng höôùng muïc vuï naøy, ta caàn thöïc hieän cuoäc ñoåi môùi trong neáp nghó vaø trong caùch laøm, nôi baûn thaân cuõng nhö nôi coäng ñoaøn.
Ñoåi môùi neáp nghó laø ñoåi môùi taàm nhìn. Tin Möøng vaø Giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh laø nhöõng chuaån möïc cho haønh ñoäng xaây döïng, phaùt trieån vaø thaêng tieán. Töø khi Coâng ñoàng Vatican II ban haønh Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi hoâm nay, giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh veà con ngöôøi, veà gia ñình, veà xaõ hoäi ñaõ ñöôïc trieån khai saâu roäng qua caùc Thoâng ñieäp, caùc Toâng huaán, nhaát laø caùc Toâng huaán haäu Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc. Chuùng toâi mong raèng trong chöông trình ñaøo taïo linh muïc, tu só cuõng nhö giaùo daân, caùc giaùo phaän vaø caùc giaùo xöù seõ chuù troïng hôn tôùi vieäc hoïc hoûi vaø aùp duïng nhöõng giaùo huaán naøy.
17. Hoäi Thaùnh khoâng ngöøng rao giaûng raèng con ngöôøi laø ñoái töôïng cuûa Tình Yeâu saùng taïo vaø cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. Chính Thieân Chuùa baûo ñaûm phaåm giaù cuûa con ngöôøi. Thieân Chuùa ñaõ yeâu thöông con ngöôøi ñeán noãi sai Ngoâi Lôøi xuoáng theá laøm ngöôøi ñeå ôû cuøng chuùng ta (x. Ga1,14) vaø Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi ñang töï ñoàng hoaù vôùi nhöõng con ngöôøi nhoû beù ngheøo heøn nhaát (x. Mt 25,31-46). Vì theá con ngöôøi phaûi laø ñoái töôïng phuïc vuï cuûa moïi cheá ñoä chính trò, xaõ hoäi vaø moïi hoaït ñoäng kinh teá: taát caû laø ñeå giuùp con ngöôøi soáng vaø soáng doài daøo.
18. Treân theá giôùi vaø ngay trong Ñaát Nöôùc chuùng ta, gia ñình ñang bò ñe doaï bôûi nhieàu löïc huyû dieät cuûa vaên hoaù söï cheát. Moái ñe doaï töø beân trong laø loái soáng höôûng thuï ích kyû, laø söï hôøi hôït trong lôøi cam keát daán thaân. Moái ñe doaï töø beân ngoaøi laø noãi vaát vaû cuûa ñôøi soáng lao ñoäng, kinh teá, laø söï cuoán huùt cuûa nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng, laø loái soáng buoâng thaû ñang nhen nhuùm trong xaõ hoäi. Taát caû nhöõng yeáu toá beân trong, beân ngoaøi aáy ñang laøm cho gia ñình trôû neân mong manh, ñöa ñeán nhöõng haäu quaû naëng neà cho caùc caëp vôï choàng vaø nhaát laø cho con caùi. Nhöõng thoáng keâ chöa ñaày ñuû veà ly dò trong nhöõng naêm qua cho thaáy moät tæ leä gia taêng ñaùng sôï.
Trong truyeàn thoáng daân toäc thì gia ñình laø röôøng coät cuûa xaõ hoäi. Giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh coi gia ñình nhö chieác noâi cuûa söï soáng vaø nhö nhaø giaùo duïc ñaàu tieân (x. Toâng huaán Giaùo hoäi taïi Chaâu AÙ, soá 46). Nhö vaäy, ta caàn tìm moïi phöông theá baûo veä vaø cuûng coá söï beàn vöõng cuûa gia ñình, trong ñoù baäc cao nieân caàn ñöôïc chaêm lo vaø treû em caàn ñöôïc ñuøm boïc. Caùc giaùo xöù caàn chuù troïng ñeán vieäc giuùp caùc baïn treû chuaån bò hoân nhaân kyõ hôn, baèng caùch giuùp hoï hieåu bieát veà caùc phöông dieän taâm sinh lyù, döôõng nhi, giaùo duïc, vaø caàn tìm nhöõng phöông thöùc ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû ñeå giuùp hoï vöôït qua nhöõng khuûng hoaûng thöôøng xaûy ra trong nhöõng naêm ñaàu cuûa ñôøi soáng hoân nhaân. Chuùng toâi öôùc mong moãi giaùo phaän coù moät Vaên phoøng muïc vuï veà Hoân nhaân vaø Gia ñình, vaø giöõa caùc giaùo phaän coù söï chia seû kinh nghieäm cuõng nhö taøi lieäu muïc vuï. Ñoù seõ laø böôùc ñaàu ñeå tieán tôùi vieäc thieát laäp moät Vaên phoøng muïc vuï gia ñình ôû caáp Hoäi ñoàng Giaùm muïc.
19. Neáu Hoäi Thaùnh luoân quan nieäm xaõ hoäi nhö coäng ñoàng hieäp thoâng, lieân ñôùi traùch nhieäm, phuïc vuï cho söï soáng vaø phaåm giaù con ngöôøi, thì trong tö caùch laø thaønh vieân cuûa coäng ñoaøn Daân Chuùa, chaúng nhöõng ta khoâng theå thôø ô vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi vaø coäng ñoàng daân cö quanh ta, maø traùi laïi ta coøn caûm thaáy ñöôïc coå vuõ ñeå ñaûm nhaän nhöõng vai troø tích cöïc trong coâng cuoäc xaây döïng xaõ hoäi. Ñaõ ñaønh, daán thaân trong ñôøi soáng kinh teá, chính trò vaø xaõ hoäi laø öu theá cuûa giaùo daân, nhöng moãi giaùo phaän, giaùo xöù cuõng caàn coù chöông trình ñaøo taïo chuyeân saâu ñeå moãi tín höõu coù theå an taâm hôn khi daán thaân tham gia vaøo caùc chöông trình phaùt trieån xaõ hoäi; vaø töøng giaùo daân, nhaát laø giôùi treû vaø phuï nöõ, caàn ñöôïc thaám nhuaàn giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh lieân quan ñeán con ngöôøi, gia ñình vaø xaõ hoäi.
20. Chuùng toâi neâu rieâng giôùi treû, vì giôùi treû vöøa laø hieän taïi vöøa laø töông lai cuûa Ñaát Nöôùc vaø cuûa Hoäi Thaùnh, nhöng truyeàn thoáng vaên hoaù toân troïng tuoåi taùc nhieàu khi ngaên caûn ngöôøi treû ñaûm nhaän traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi coäng ñoàng. Giôùi treû ngaøy nay ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu thaùch ñoá. Hoï caàn ñöôïc trang bò ñaày ñuû veà kieán thöùc, ñaïo ñöùc vaø tinh thaàn traùch nhieäm ñeå daán thaân baûo veä söï soáng vaø phaåm giaù con ngöôøi.
Coøn ngöôøi phuï nöõ voán chieám hôn nöûa daân soá Vieät Nam, ñang caàn ñöôïc thaêng tieán trong coäng ñoàng xaõ hoäi cuõng nhö trong coäng ñoàng Hoäi Thaùnh. Thaùi ñoä troïng nam khinh nöõ vaãn coøn toàn taïi ít nhieàu. Di saûn Khoång Maïnh veà phuï nöõ trong vaên hoaù Vieät Nam coù nhieàu öu ñieåm nhöng cuõng coù nhieàu ñieàu baát lôïi. Ta caàn saøng loïc di saûn aáy vaø vaän duïng giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh ñeå tìm laïi cho ngöôøi phuï nöõ phaåm giaù vaø vai troø xöùng ñaùng (x. Toâng huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II veà Phaåm giaù ngöôøi phuï nöõ).
21. Ngoaøi ra, ñoåi môùi baûn thaân laø ñieàu caên baûn ñeå coù theå yeâu thöông vaø phuïc vuï. ÔÛ ñaây chuùng toâi muoán noùi ñeán ñoåi môùi loøng ñaïo, ñoù laø noäi löïc cuûa ta, laø loøng tin, caäy, meán ñöôïc Thieân Chuùa ban cho. Loøng ñaïo ñöùc thaät theo Thaùnh Giacoâbeâ laø yeâu thöông phuïc vuï ngöôøi ngheøo khoå vaø giöõ mình ñöøng vöôùng vaøo nhöõng thoùi xaáu cuûa thôøi ñaïi (x. Gc1,27). Thaùnh Phaoloâ cuõng cho thaáy yù Chuùa laø yeâu thöông vaø phuïc vuï nhau (x. Rm 12,1-2). Lôøi Chuùa, caùc bí tích vaø ñôøi soáng caàu nguyeän laø nhöõng phöông theá höõu hieäu giuùp ñoåi môùi baûn thaân. Chuyeân taâm ñoïc, suy nieäm vaø thöïc haønh Lôøi Chuùa, chuyeân caàn lónh nhaän caùc bí tích moät caùch soát saéng, caàu nguyeän keát hieäp saâu xa vôùi Thieân Chuùa seõ thanh luyeän ta khoûi thoùi ích kyû, ñem laïi cho ta nguoàn söùc maïnh ñeå quaûng ñaïi phuïc vuï queân mình theo göông Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
22. Cuoái cuøng, vieäc ñoåi môùi phaûi lan roäng tôùi moïi coäng ñoaøn Hoäi Thaùnh, töø giaùo phaän ñeán giaùo xöù, töø doøng tu ñeán giôùi nhoùm ñoaøn theå, sao cho taát caû trôû thaønh nhöõng coäng ñoaøn hieäp thoâng vaø hôïp nhaát, chung söùc thi haønh söù maïngï yeâu thöông vaø phuïc vuï, ñaëc bieät ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, ngöôøi bò boû rôi, bò loaïi tröø. Baøi hoïc trang troïng vaø tha thieát hôn caû maø Chuùa Gieâsu ñaõ daïy nhieàu laàn, chính laø baøi hoïc veà khieâm toán vaø phuïc vuï, loaïi tröø oùc ñòa vò vaø cuïc boä (x. Mc 9,33-10,45 ; Lc 9,46-56 ; 22,24-27).
Trong boái caûnh kinh teá thò tröôøng hieän nay, ñoàng tieàn, ñòa vò, danh voïng ñang coù xu höôùng trôû thaønh cuøng ñích cuûa cuoäc soáng vaø coù nguy cô phaù vôõ caû nhöõng töông quan thaùnh thieâng nhaát, coâng cuoäc ñoåi môùi môøi goïi ta phaûi laøm chöùng veà söï hieäp thoâng vaø hôïp nhaát maø Chuùa Gieâsu ñem laïi nhôø caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi, nhö Thaùnh Phaoloâ vieát trong thö göûi tín höõu Epheâsoâ: “Anh em haõy aên ôû thaät khieâm toán, hieàn töø vaø nhaãn naïi; haõy laáy tình baùc aùi maø chòu ñöïng laãn nhau. Anh em haõy thieát tha duy trì söï hôïp nhaát maø Thaàn Khí ñem laïi, baèng caùch aên ôû thuaän hoaø gaén boù vôùi nhau” (Ep 4,2-4).
Thaùnh Phaoloâ coøn noùi moät caùch cuï theå hôn trong thö göûi tín höõu Philippheâ: “Ñöøng laøm chi vì ganh tò hay vì hö danh, nhöng haõy laáy loøng khieâm nhöôøng maø coi ngöôøi khaùc hôn mình. Moãi ngöôøi ñöøng tìm lôïi ích cho rieâng mình, nhöng haõy tìm lôïi ích cho ngöôøi khaùc. Giöõa anh em vôùi nhau, anh em haõy coù nhöõng taâm tình nhö chính Ñöùc Kitoâ Gieâsu” (Pl 2, 3-4).
23. Moät laàn nöõa, tröôùc nieàm hy voïng môû ra cho muøa xuaân yeâu thöông vaø phuïc vuï trong ngaøn naêm môùi, chuùng toâi muoán baøy toû loøng tri aân vaø göûi lôøi chaøo ñeán taát caû anh chò em, laø nhöõng ngöôøi ñang cuøng Ñöùc Kitoâ daán thaân chia seû söï soáng doài daøo cho moïi ngöôøi.
Chuùng ta haõy höôùng loøng leân Ñöùc Trinh Nöõ Maria nhö ngöôøi Meï daïy doã maãu göông yeâu thöông vaø phuïc vuï cho söï soáng vaø haïnh phuùc cuûa loaøi ngöôøi.
Meï ñaõ ñoùn nhaän Chuùa Gieâsu, Ñaáng laø Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng ñeå trao cho chuùng ta. Meï ñaõ môû roäng loøng mình ñoùn nhaän aân hueä cuûa Thieân Chuùa, töï hieán hoaøn toaøn cho Thieân Chuùa: “Vaâng, toâi ñaây laø nöõ tyø cuûa Chuùa, xin Chuùa cöù laøm cho toâi nhö lôøi söù thaàn noùi” (Lc 1,38).
Meï ñaõ yeâu thöông vaø phuïc vuï khi voäi vaõ leân ñöôøng ñi vieáng baø EÂlisabeùt. Meï khoâng chæ ñem ñeán cho baø EÂlisabeùt tình chò em vaø söï giuùp ñôõ, maø coøn ñem chính Söï Soáng laø Con Thieân Chuùa nhaäp theå (x. Lc 1,39-56).
Meï ñaõ yeâu thöông vaø phuïc vuï ôû Cana khi quan taâm ñeán söï luùng tuùng vì thieáu röôïu cuûa gia ñình taân hoân, ñaõ can thieäp ñeå nieàm vui cuûa ñoâi treû vaø khaùch môøi ñöôïc troïn veïn (x. Ga 2,1-12).
Meï ñaõ yeâu thöông vaø phuïc vuï ñeán cuøng khi ñöùng döôùi chaân thaäp giaù tham döï vaøo cuoäc hieán teá cuûa Chuùa Gieâsu, ngöôøi Con duy nhaát cuûa Meï, cuoäc hieán teá ñem laïi söï soáng vónh cöûu cho caû nhaân loaïi (x. Ga 19,25-27).
Meï ñaõ yeâu thöông vaø phuïc vuï khi hieän dieän giöõa caùc moân ñeä trong Nhaø Tieäc Ly ñeå caàu nguyeän vaø chôø ñoùn Chuùa Thaùnh Thaàn laø Ñaáng Ban Söï Soáng, do Chuùa Gieâsu göûi xuoáng nhaèm ñoåi môùi ñòa caàu vaø laøm cho muoân loaøi ñöôïc soáng (x. Cv 2).
Meï vaãn yeâu thöông vaø phuïc vuï khi khoâng ngöøng chuyeån caàu, naâng ñôõ uûi an Hoäi Thaùnh qua moïi thôøi ñaïi. Meï ñaõ ñeán vôùi caùc tín höõu Vieät Nam ñeå an uûi chöõa laønh vaø naâng ñôõ trong moïi caûnh huoáng vui buoàn cuûa ñôøi soáng.
Xin Ñöùc Meï La Vang tieáp tuïc daïy doã, an uûi vaø naâng ñôõ taát caû chuùng ta treân con ñöôøng yeâu thöông vaø phuïc vuï ñeå giuùp cho moïi ngöôøi ñoàng ñaïo, ñoàng baøo vaø ñoàng loaïi ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo.
Haø Noäi ngaøy 22-9-2001
Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
(ñaõ kyù)
Danh saùch caùc Giaùm Muïc ñaõ kyù vaøo böùc thö chung 2001
1. Ñöùc Hoàng Y Phaoloâ Giuse Phaïm Ñình Tuïng
2. Gm Nicoâla Huyønh Vaên Nghi
3. Gm Bart. Nguyeãn Sôn Laâm
4. Gm G.B. Buøi Tuaàn
5. Gm Phaoloâ Nguyeãn Vaên Hoaø
6. Gm Emmanuel Leâ Phong Thuaän
7. Gm Phaoloâ Maria Nguyeãn Minh Nhaät
8. Tgm Steâphanoâ Nguyeãn Nhö Theå
9. Gm Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Sang
10. Gm Giuse Trònh Chính Tröïc
11. Gm Pheâroâ Traàn Thanh Chung
12. Gm Giuse Nguyeãn Vaên Yeán
13. Gm Giuse Nguyeãn Quang Tuyeán
14. Gm Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nhôn
15. Gm Toâma Nguyeãn Vaên Traâm
16. Gm Phaoloâ Cao Ñình Thuyeân
17. Tgm G.B. Phaïm Minh Maãn
18. Gm Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc
19. Gm Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nho
20. Gm Pheâroâ Traàn Ñình Töù
21. Gm Phaoloâ Buøi Vaên Ñoïc
22. Gm Giuse Traàn Xuaân Tieáu
23. Gm Giuse Ngoâ Quang Kieät
24. Gm Pheâroâ Nguyeãn Soaïn
25. Gm Phaoloâ Tònh Nguyeãn Bình Tónh
26. Gm Toâma Nguyeãn Vaên Taân
27. Gm Giuse Hoaøng Vaên Tieäm
28. Gm Phaoloâ Nguyeãn Thanh Hoan
29. Gm Giuse Vuõ Duy Thoáng
Caùc Linh Muïc Giaùm Quaûn
30. Lm Giaùm quaûn Ña Minh Nguyeãn Chaán Höng
31. Lm Giaùm quaûn Giuse Nguyeãn Thaùi Haø
Caùc Linh Muïc Thö Kyù caùc Giaùo Tænh
32. Lm thö kyù Giuse Ñaëng Ñöùc Ngaân
33. Lm thö kyù Pheâroâ Phan Xuaân Thanh
34. Lm thö kyù Antoân Nguyeãn Ngoïc Sôn