I- Linh muïc Nguyeãn Höõu Giaûi bò môøi "laøm vieäc" taïi ñoàn Coâng an huyeän Höông Thuûy.
Linh muïc Pheâroâ Nguyeãn Höõu Giaûi, quaûn xöù Löông Vaên, haït tröôûng haït Höông Phuù thuoäc Giaùo phaän Hueá, ñaõ bò môøi ñi "laøm vieäc" taïi ñoàn Coâng an huyeän Höông Thuûy töø 14 ñeán 16g30 ngaøy thöù hai 05/3/2001. Ñaïi uùy Leâ Me, phoù tröôûng Coâng an huyeän ñaõ hoûi cung linh muïc vaø moät caùn boä ghi cheùp bieân baûn. Noäi dung buoåi “laøm vieäc” coù ba ñieåm:
1. Veà vieäc nhaø nöôùc ra leänh quaûn cheá linh muïc Nguyeãn Vaên Lyù, quaûn xöù An Truyeàn.
Linh muïc Giaûi ñaõ traû lôøi ñaïi yù nhö sau: Trong thôøi gian naøy, baùo chí cuõng nhö caùc ñaøi truyeàn thanh truyeàn hình trong nöôùc loan taûi nhöõng nhaän ñònh, pheâ phaùn vaø goùp yù cuûa moïi taàng lôùp nhaân daân cho döï thaûo baùo caùo chính trò cuûa ñaïi hoäi Ñaûng Coïng Saûn Vieät Nam laàn thöù 9 theo yeâu caàu cuûa nhaø nöôùc. Coù nhöõng baøi ñoøi hoûi raát maïnh meõ, neâu leân nhu caàu thay ñoåi raát caáp thieát ñeå cöùu nguy daân toäc vaø ñaát nöôùc. Theá kyû môùi, thôøi ñaïi môùi, moät thôøi ñieåm ñoåi môùi ñaõ tôùi, phaûi laøm cho ñaát nöôùc ngang taàm tieán boä vaên minh cuûa nhaân loaïi.
Linh muïc Lyù, ñöùng veà maët toân giaùo, cuõng ñaõ keâu goïi ñaûng Coïng saûn vaø nhaø nöôùc can ñaûm suy tö vaø laøm moät cuoäc caùch maïng veà moïi maët, trong ñoù coù chính saùch toân giaùo: toân troïng quyeàn töï do toân giaùo thaät söï. Ñoùng goùp naøy raát ích lôïi cho ñoàng baøo moïi giôùi.
Chuùng toâi ñaõ coù kinh nghieäm cay ñaéng veà haäu quaû tai haïi cuûa chính saùch toân giaùo ñoái vôùi coâng cuoäc ñaøo taïo maàm non linh muïc, moät trong nhöõng sinh hoaït coát yeáu cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo. Chính saùch naøy cuõng laøm cho toân giaùo khoâng theå ñoùng vai troø canh taân xaõ hoäi, khieán luaân lyù ngaøy caøng suy ñoài, ñaïo ñöùc baêng hoaïi.
Chuùng toâi maïnh meõ phaûn ñoái Nghò ñònh 26/CP veà toân giaùo, vaên baûn phaùp lyù ñang ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc toân giaùo.
2. Veà vieäc linh muïc Giaûi bò caûn trôû ñeán thaêm linh muïc Lyù
Linh muïc Giaûi noùi ñaïi yù: linh muïc Lyù ñaõ vaâng lôøi Ñöùc TGM caùch nhanh choùng trong vieäc veà laøm quaûn xöù An Truyeàn. Ngaøi ñaõ daâng leã moàng moät Teát Minh Nieân Taân Tî cho An Truyeàn (24/01/2001). Ngaøy 05/02/2001 ngaøi nhaän xöù An Truyeàn döôùi söï chuû toïa cuûa Ñöùc TGM. Ngaøy 07/02/2001 ngaøi ñeán chaøo thaêm nhaø caàm quyeàn xaõ vaø bò laøm vieäc suoát ngaøy.
Töø ñoù vieäc vaøo thaêm vieáng linh muïc Lyù bò kieåm soaùt chaët cheõ. Baàu khí raát caêng thaúng.
Ngaøy 23.02.2001 toâi ñeán thaêm linh muïc Lyù nhöng bò ngaên caûn. Lyù do ñöôïc neâu laø khoâng coù an ninh!?
Ngaøy 25.02.2001, Chuùa nhaät, luùc 11g30, sau khi döï leã taåm lieäm linh muïc GB Leâ Vaên Hieäp, quaûn xöù Taân Thuûy (Coàn Heán) taïi Nhaø Chung Giaùo phaän Hueá, toâi ñeán An Truyeàn baùo tin cho linh muïc Lyù vôùi thö baùo töû cuûa Toøa Toång Giaùm muïc. Coâng an ngaên chaën. Toâi yeâu caàu môøi moät vò trong Hoäi ñoàng Giaùo xöù An Truyeàn ñeán nhaän thö chuyeån vaøo cho linh muïc Lyù. Coâng an khoâng chaáp thuaän.
Toâi veà giaùo xöù Nam Phoå, nôi linh muïc Phaoloâ Nguyeãn Thanh Tieáp ñang laøm quaûn xöù, nhôø ñieän thoaïi goïi tôùi phoøng PA16 cuûa Coâng an Tænh yeâu caàu giaûi quyeát. Cuõng khoâng ñöôïc giaûi quyeát.
Moái daây hieäp thoâng trong linh muïc ñoaøn laø ñieàu raát quan troïng. Nhaát laø chuyeän tang ma, phuùng ñieáu cho moät anh em cuûa mình. Nhaø nöôùc Coïng Saûn queân haún giaù trò thieâng lieâng vqf truyeàn thoáng daân toäc naøy roài sao? Moät linh muïc haït tröôûng ñeán vôùi moät linh muïc thuoäc giaùo haït laø moät quyeàn lôïi vaø nghóa vuï. Nhaø Nöôùc ñaõ khoâng toân troïng. Linh muïc Lyù luùc ñoù chöa bò vaên baûn phaùp lyù naøo keát aùn bò quaûn cheá. Cha Giaûi cuõng cöïc löïc phaûn ñoái quyeát ñònh 401 baát coâng vaø vi hieán cuûa nhaø nöôùc aùp duïng cho cha Lyù.
3. Veà vieäc linh muïc Giaûi leân thaêm chuøa Töø Hieáu trong tuaàn leã caàu nguyeän cuûa Chuøa.
Linh muïc Giaûi noùi ñaïi yù: luùc 14 giôø ngaøy 12.02.2001, toâi ñeán chuøa Töø Hieáu ñeå thaêm chuøa vaø Thöôïng toïa Thích Thaùi Hoøa. Chuùng toâi gaëp nhau trong khoaûng moät giôø. Chuùng toâi laø thaønh vieân trong ban Lieân toân Baûo veä quyeàn Töï do Toân giaùo. Chuùng toâi hieäp thoâng vôùi nhau ñeå cuøng nhau baøn luaän vieäc ñem laïi töï do toân giaùo ñích thöïc cho ñoàng baøo. Ñoù laø moät ñieàu chính ñaùng, khoâng theá löïc naøo coù theå ngaên caûn chuùng toâi ñöôïc.
Sau buoåi gaëp gôõ ñoù, linh muïc Giaûi bò coâng an baùm saùt. Saùng 14.02.2001, coâng an Tænh ñeán gaëp linh muïc Giaûi taïi Toøa Toång Giaùm Muïc Hueá. Ñeán chieàu, luùc 14g, hai coâng an Tænh laïi veà gaëp linh muïc Giaûi taïi nhaø xöù Löông Vaên, laøm vieäc laïi veà vieäc linh muïc Giaûi thaêm chuøa Töø Hieáu. Töø ngaøy aáy ñeán giôø, ñoâng ñaûo coâng an canh gaùc nhaø xöù Löông Vaên. Linh muïc Giaûi ñi ñaâu ñeàu coù coâng an ñi keøm.
II. Söï can tröôøng cuûa cha quaûn xöù vaø giaùo daân Nguyeät Bieàu.
Keå töø ngaøy cha Nguyeãn Vaên Lyù, vò linh muïc can tröôøng bò quaûn thuùc nhieàu naêm taïi Nguyeät Bieàu, ñi nhaän nhieäm sôû môùi laø An Truyeàn vôùi chöùc vuï quaûn xöù, ngoâi thaùnh ñöôøng Nguyeät Bieàu, vôùi ba baûng khaåu hieäu can tröôøng, vaãn ñöùng hieân ngang nhö moät bieåu töôïng cuûa tinh thaàn tranh ñaáu cho töï do toân giaùo nhöng cuõng laø moät caùi gai tröôùc maét cho nhaø caàm quyeàn voâ thaàn ñoäc taøi Coïng Saûn.
Keû caàm quyeàn raát muoán thaùo ba baûng khaåu hieäu ñoù xuoáng, vaø hoï ñaõ tìm caùch eùp giaùo daân Nguyeät Bieàu laøm coâng vieäc naøy. Nhöng nhôø ñaõ ñöôïc cha Lyù huaán luyeän, giaùo daân ñaõ can tröôøng phaûn ñoái. Coïng Saûn beøn nghó ñeán moät aâm möu thaâm ñoäc: duøng chính baøn tay caùc thaåm quyeàn trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo ñeå buoäc giaùo daân trieät haï ba baûng, nhö theá laø vöøa ñaït ñöôïc muïc tieâu vöøa chia reõ nhaân taâm, phaân hoùa coäng ñoaøn Coâng giaùo. Nhaø nöôùc baén tieáng xa gaàn laø seõ aùp löïc leân Giaùo quyeàn, keå caû caáp cao nhaát, ñeå ra leänh cho giaùo daân Nguyeät Bieàu laøm vieäc ñoù.
Theá nhöng, hoâm chuùa nhaät 4.3.2001, moät soá ñaïi dieän giaùo daân Nguyeät Bieàu ñaõ len loûi veà ñöôïc An Truyeàn, gaëp cha Lyù vaø thöa vôùi Cha nhö sau:
- Thöa Cha, luùc Cha treo ba baûng ñoù leân ñeå khai maøo cuoäc tranh ñaáu cho töï do toân giaùo thì ñaõ coù söï ñoàng yù cuûa chuùng con. Cha laø khaùch, coäng ñoaøn chuùng con môùi laø chuû cuûa nhaø thôø Nguyeät Bieàu. Vaäy khoâng ai coù quyeàn buoäc chuùng con phaûi haï ba baûng ñoù xuoáng, duø ñoù laø cha hay vò naøo cao hôn cha nöõa. Chuùng con khoâng theå vaâng lôøi caùc vò trong chuyeän naøy vì chaúng coù gì sai vôùi tín lyù vaø luaân lyù. Nhaø thôø laø nhaø cuûa Chuùa, chuùng con treo vaø giöõ ba baûng naøy ñeå toân vinh Chuùa vaø tuyeân xöng söï töï do cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö quyeàn töï do toân giaùo cuûa moïi tín höõu.
- Ba baûng ñoù noùi leân muïc tieâu tranh ñaáu cuûa chuùng ta. Muïc tieâu tranh ñaáu naøy chöa ñaït ñöôïc thì khoâng coù lyù do gì ñeå haï noù xuoáng caû.
- Töø ngaøy cha rôøi boû chuùng con, thì ba baûng khaåu hieäu ñoù nieàm töï haøo vaø hieân ngang cuoái cuøng cuûa chuùng con. Neáu chuùng con thaùo dôõ xuoáng thì hoùa ra chuùng ta ñaõ chaáp nhaän thua cuoäc. Moïi giaùo daân seõ xuoáng tinh thaàn vaø nhaø nöôùc seõ maïnh tay ñaøn aùp ñoàng thôøi reâu rao laø chuùng ta ñaõ laàm loãi.
Cha Lyù nghe lyù luaän ñanh theùp vaø hieân ngang cuûa con caùi mình maø röng röng nöôùc maét caûm ñoäng. Ngaøi noùi: “Anh chò em haõy kieân trì vaø laøm theo löông taâm cuûa mình”.
Rieâng phaàn nhaø nöôùc vaãn töôûng bôû, seõ aùp löïc leân ñöôïc giaùo quyeàn ñeå eùp buoäc giaùo daân. Do ñoù, saùng ngaøy thöù hai (5.3.2001), oâng tröôûng coâng an Tænh, oâng tröôûng phoøng Phaûn giaùn (thöôøng goïi laø PA 16, phuï traùch veà toân giaùo vaø giaùn ñieäp, ñieàu ñoù cho thaáy CS luoân coi toân giaùo nhö moät keû thuø) ñaõ ñeán nhaø thôø Tröôøng An (coøn goïi laø Phöôøng Ñuùc) gaëp linh muïc quaûn xöù Pheâroâ Traàn Vaên Quyù vaø oâng Hoà Dieäu, chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùo xöù Nguyeät Bieàu. Hai ñaïi dieän cao caáp cuûa Coâng an duøng ñuû moïi caùch ñeå aùp löïc hai vò ñaïi dieän Coâng giaùo chaáp nhaän thaùo dôõ ba baûng khaåu hieäu taïi nhaø thôø Nguyeät Bieàu. Nhöng caû cha xöù laãn oâng chuû tòch ñeàu can tröôøng, nhaát ñònh khoâng chaáp nhaän vôùi lôøi tuyeân boá huøng hoàn (2 laàn): “Chuùng toâi seõ khoâng bao giôø thaùo dôõ xuoáng”.
Thaáy thuyeát phuïc voâ ích, ñeán chieàu ngaøy thöù hai, gaàn 200 nhaân vieân coâng an vaø theâm 400 ngöôøi thuoäc caùc ñoaøn theå (phuï nöõ, noâng daân...) trong xaõ ñaõ keùo ñeán nhaø thôø Nguyeät Bieàu. Tröôùc heát hoï vaây laáy laàu chuoâng vaø giaù treo troáng ñeå giaùo daân khoâng theå baùo ñoäng, tieáp ñoù hoï chaën caùc ngaõ ñöôøng ñeå ngaên caûn giaùo daân tieán ñeán nhaø thôø. Chæ coù moät soá giaùo daân gaàn ñoù (khoaûng möôi ngöôøi) may maén ñeán ñöôïc ñeå chöùng kieán. Vaû laïi luùc ñoù phaàn lôùn giaùo daân ñeàu ñi laøm. Trong soá ngöôøi chöùng kieán dó nhieân coù caû cha xöù Traàn Vaên Quyù vaø oâng chuû tich Hoà Dieäu (hai vò ñaõ bò aùp taûi ñeán). Sau khi ñoøi laàn choùt hai vò vaø giaùo daân töï haï ba baûng xuoáng nhöng voâ ích, coâng an ñaõ baéc thang treøo leân thaùo dôõ caû hai baûng. (OÂi khaåu hieäu “Daân bieát, daân baøn, daân laøm, daân kieåm tra!?). Trong bieân baûn laäp sau ñoù, cha quaûn xöù Traàn Vaên Quùy ñaõ ñeà moät caùch hieân ngang: “Chuùng toâi khoâng bao giôø chaáp nhaän thaùo ba baûng naøy”.
Ñeán toái, luùc daâng thaùnh leã, cha xöù ñaõ loan baùo söï vieäc cho moïi giaùo daân. Ai naáy ñeàu buoàn baõ nhöng vaãn töï haøo. Töï haøo vì mình ñaõ khoâng toû ra khieáp nhöôïc, ñaõ khoâng duøng baïo löïc ñaùp laïi baïo löïc vaø nhaát laø chuû chaên con chieân ñaõ ñoàng loøng nhaát trí vôùi nhau.
III. Linh muïc Lyù tieáp tuïc laøm vieäc muïc vuï duø bò quaûn cheá
Cha Lyù ñang coù moät chöông trình giuùp giaùo daân xaây döïng nhaø cöûa. Luùc naøy ngaøi cho ñuùc nhieàu truï beâtoâng ñeå phaùt cho moãi nhaø, vì nhaø giaùo daân phaàn lôùn laøm baèng pheân nöùa. Tieáp ñeán laø cho moãi nhaø moät neàn ximaêng, vì phaàn lôùn laø neàn ñaát. Song song ñoù, ngaøi giuùp hoïc boång cho caùc hoïc sinh ngheøo trong xaõ, baát keå löông giaoù. Trong giaùo xöù ngaøi chæ môùi coù moät sinh vieân ñaïi hoïc.
Luùc naøy caùc cô quan truyeàn thoâng trong nöôùc thay nhau chöûi bôùi cha Lyù cuøng caùc cha baïn. Hoï coøn heøn haï moi ra hay bòa chuyeän baäy baï veà ñôøi tö caùc vò (sôû tröôøng cuûa truyeàn thoâng Coïng Saûn. Tuy theá caùc vò vaãn ung dung thi haønh nhieäm vuï ngoân söù cuûa mình, khoâng chuùt sôï haõi. Nghe noùi nhaø nöôùc coù theå duøng bieän phaùp maïnh laø ñaøy cha Lyù ñi thaät xa, nhö hoï ñaõ laøm vôùi ÑHY Thuaän, TT Quaûng Ñoä, TT Huyeàn Quang.
Phoùng vieân tuong trình
töø Hueá