Haït gioáng Tin Möøng gieo vaøo ñaát Vieät caùch ñaây ñaõ troøn 400 naêm. Boán traêm naêm hoäi ngoä giao duyeân, cuoäc tình giöõa Ñöùc Tin vaø Vaên Hoùa Laïc Vieät ñaõ ñôm boâng keát traùi. Cuoäc tình naøy mang ñaäm neùt Tình Yeâu Nhaäp Theå - Cöùu Chuoäc, laø tình Trôøi vôùi Ñaát neân cuõng ñi theo moâ hình vaø quy luaät phaùt trieån nhö Tình Yeâu Nhaäp Theå - Cöùu Chuoäc: Moâ hình vaø quy luaät aáy ñaõ ñöôïc chính Ñöùc Kitoâ trình baøy qua hình aûnh haït luùa mì: "Neáu haït luùa rôi xuoáng ñaát maø khoâng cheát ñi thì noù chæ trô troïi moät mình, nhöng neáu noù cheát ñi, thì noù seõ sinh nhieàu boâng haït" (Ga 12, 24).

 Hoïp möøng kyû nieäm 150 naêm thaønh laäp Giaùo Phaän Hueá, chuùng ta haõy höôùng loøng trí veà ngoïn nguoàn cuûa Ñöùc Tin, ñeå khaùm phaù ra ôû ñoù böôùc ñoät phaù cuûa Tình Yeâu Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ quyeát ñònh ñöa cuoäc tình cuûa Trôøi vaø Ñaát vaøo moät khuùc quanh lòch söû môùi, cuoäc tình maø Ngaøi ñaõ khôi ñoäng qua Maàu Nhieäm Nhaäp Theå Cöùu Chuoäc, roài khoâng ngöøng chaêm soùc toâ ñieåm baèng maùu ñaøo cuûa caùc Thaùnh töû ñaïo vaø coâng lao cuûa caùc baäc Tieàn Nhaân maø hoâm nay chuùng ta thöøa höôûng hoa thôm traùi ngoït, ñeå ñeán phieân mình chuùng ta ra ñi mang laïi hoa traùi cho Thieân Chuùa (Ga 15, 16).

 1. Trong tieán trình hoäi ngoä giao duyeân aáy, chính Chuùa laø ngöôøi khôûi ñoäng, laø ngöôøi ñi böôùc tröôùc, chính Ngaøi laø Ñaáng ban phaùt hoàng aân Ñöùc Tin. Theá neân sau khi nghe Simon Pheâroâ tuyeân tín ôû Xeâdareâ Philippheâ thì Chuùa Gieâsu phaùt bieåu ngay: "Simon, con oâng Gioâna, anh coù phuùc, vì khoâng phaûi phaøm nhaân maëc khaûi cho anh bieát ñieàu ñoù, nhöng laø Cha cuûa Thaày, Ñaáng ngöï treân trôøi" (Mt. 16, 17). Do ñoù, coäi nguoàn cuûa moái phuùc maø Simon Pheâroâ vaø caùc keû tin ñaõ ñöôïc, chính laø vieäc Thieân Chuùa töï maëc khaûi mình cho con ngöôøi. Noùi caùch khaùc, coäi nguoàn cuûa Ñöùc Tin, nhôø ñoù maø con ngöôøi coù theå tieáp caän maàu nhieäm khoân doø cuûa Thieân Chuùa laø Tình Yeâu töï thoâng ban cho con ngöôøi.

 Ñeå caûm meán nieàm haïnh phuùc voâ bieân cuûa keû tin, chuùng ta caàn phaûi nhaän thöùc raèng tieán trình maëc khaûi cuûa Thieân Chuùa laø moät tieán trình ña daïng, dai daüng vaø ñaày choâng gai, ñoøi hoûi moät söï kieân nhaãn phi thöôøng maø chæ coù Tình Yeâu môùi vöôït qua ñöôïc. Maëc khaûi khoâng chæ baèng Lôøi: Lôøi cuûa caùc ngoân söù vaø Lôøi laø Ngöôøi Con Moät, nhöng coøn baèng nhöõng chuoåi haønh ñoäng trong lòch söû cöùu roãi. Lôøi vaø haønh ñoäng giao thoa vaøo nhau ñeå taïo neân moät böùc hoïa muoân maøu dieãn ñaït tình yeâu thieân linh kieân quyeát keát duyeân vôùi nhaân theá ñeå ñem laïi cho noù haïnh phuùc tröôøng sinh. Cao ñieåm cuûa tieán trình maëc khaûi naøy chính laø caùi cheát vaø söï soáng laïi cuûa Ñöùc Gieâsu, Con Thieân Chuùa. Ñaây laø söï toû baøy tình yeâu quyeát lieät nhaát cuûa Thieân Chuùa. Vì khoâng coù tình yeâu naøo cao caû hôn tình yeâu cuûa keû thí maïng vì baïn höõu cuûa mình (Ga. 15, 13). Böùc hoïa aáy ñoàng thôøi cuõng trình baøy caû moät lòch söû cöùu roãi ñöôïc ñan cheùo baèng nhöõng choái töø, thaát trung thaát nghóa vaø nhöõng haát huûi maø duï ngoân nhöõng taù ñieàn saùt nhaân ñaõ moâ taû sô löôïc nhöõng neùt ñaïi cöông (Mt. 21, 33, 42).

 Vieân ñaù maø ngöôøi thôï xaây loaïi boû ñaõ trôû neân hoøn ñaù goùc töôøng. Söï soáng ñaõ tuoân traøo töø söï cheát. Neáu Thieân Chuùa ñaõ duøng söï cheát vaø soáng laïi cuûa Ñöùc Kitoâ ñeå baøy toû tình yeâu cuûa Ngaøi nhôø ñoù maø con ngöôøi coù theå tin, thì töø ñaây maàu nhieäm Khoå Naïn - Phuïc Sinh cuõng seõ laø quy luaät cho moïi moâ hình phaùt trieån Ñöùc Tin.

 2. Thaät vaäy, nhìn laïi lòch söû Giaùo Hoäi, nhöõng theá kyû ñaàu tieân cuûa Kitoâ Giaùo laø nhöõng theá kyû ñaåm maùu cuûa caùc chöùng nhaân ñöùc tin, khôûi ñaàu laø caùi cheát cuûa hai thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ, theo sau laø: "moät ñaùm ñoâng raát lôùn" theo lôøi ghi laïi cuûa söû gia Tacite, ngöôøi thì bò phôi thaây treân thaäp giaù roài ñeâm veà bò ñoát nhö nhöõng ngoïn ñuoác thaép saùng thaønh Roâma, ngöôøi thì bò quaêng vaøo hyù tröôøng laøm moài cho thuù döõ ñeå mua vui cho nhöõng keû khaùt maùu. Nhöng cuõng töø gioøng maùu töû ñaïo naøy maø soá ngöôøi tin Chuùa caøng ngaøy caøng gia taêng. Haït gioáng Ñöùc Tin caàn phaûi coù maùu töû ñaïo môùi ñaâm reå naåy maàm vaø sinh hoa traùi. Rieâng taïi Vieät Nam, hôn 100,000 chöùng nhaân ñaõ ñoå maùu ñaøo vun töôùi cho Caây Ñöùc Tin ñaâm choài naåy loäc, trong soá ñoù coù 117 vò ñaõ ñöôïc Giaùo Hoäi toân vinh leân baäc Hieån Thaùnh vaø moät vò leân haøng Chaân Phöôùc: Thaày Giaûng Anreâ Phuù Yeân. Giaùo Phaän Hueá cuõng ñöôïc vinh döï ghi teân 15 vò anh huøng vaøo trong soå boä caùc Thaùnh.

 3. Quy luaät phaùt trieån ñöùc tin khoâng chæ toùm goïn nôi xöông maùu cuûa caùc chöùng nhaân ñöùc tin, nhöng coøn traõi daøi traõi roäng ñeán caùc moâ hình chöùng taù ña daïng khaùc, tuy aâm thaàm laëng leõ nhöng vaãn khoâng keùm khí phaùch can tröôøng: Ñoù laø coâng lao cuûa caùc baäc Tieàn Nhaân: Giaùm Muïc, Linh Muïc, Tu Só, Giaùo Daân ñaõ khoâng quaûn ngaïi khoå nhoïc, ñem heát nhieät tình vaø voán lieáng tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát ñeå taøi boài cho Caây Ñöùc Tin lôùn maïnh, vöôn toûa caønh laù ra boán phöông trôøi, cho boâng hoa nôû nhuïy saây traùi.

 Trong suoát gaàn hai theá kyû (1659-1844), luùc Ñòa Phaän Hueá coøn thuoäc veà Ñòa Phaän Ñaøng Trong, chaïy daøi töø Soâng Gianh, Quaûng Bình, ñeán taän Saøi Soøn Nam Vang, Thöøa Sai Paris maø Ñöùc Cha Lambert de la Motte laø vò Giaùm Muïc Toâng Toøa ñaàu tieân. Caùc Ngaøi ñaõ laøm vieäc trong nhöõng hoaøn caûnh raát möïc khoù khaên, thieáu thoán moïi beà, laïi theâm quaân gia nghieâm caám, truy naû luøng baét. Toøa Giaùm Muïc luùc thì ôû Thôï Ñuùc, luùc thì dôøi qua Kim Long, luùc thì aån mình taïi Di Loan, Coå Vöu, sau heát môùi ñònh vò ôû ñòa ñieåm nhö hoâm nay. Cho ñeán naêm 1844, Toøa Thaùnh chia Ñòa Phaän Ñaøng Trong laøm hai: Ñoâng Ñaøng Trong vaø Taây Ñaøng Trong. Hueá thuoäc veà Ñoâng Ñaøng Trong do Ñöùc Cha Cueùnot cai quaûn. Naêm 1850, Toøa Thaùnh laïi chia Ñaøng Trong thaønh boán Ñòa Phaän:

 * Ñoâng Ñaøng Trong (Quy Nhôn) vaãn do Ñöùc Cha Cueùnot coi soùc.
* Taây Ñaøng Trong (Saøi Goøn) do Ñöùc Cha Lefebvre ñieàu haønh.
*Nam Ñaøng Trong (Nam Vang) do Ñöùc Cha Miche ñieàu haønh.
* Baéc Ñaøng Trong (Hueá) do Ñöùc Cha Pellerin cai quaûn.

 Vôùi saéc chæ "Postulat Apostolici" naêm 1850, Ñöùc Thaùnh Cha Pio IX thieát laäp Ñòa Phaän Baéc Ñaøng Trong bao goàm Tænh Thöøa Thieân, Quaûng Trò vaø moät phaàn Tænh Quaûng Bình, töø nam soâng Gianh ñeán ñeøo Haûi Vaân. Maõi cho ñeán naêm 1924, Ñòa Phaän Baéc Ñaøng Trong môùi ñoåi teân thaønh Ñòa Phaän Hueá.

 Töø naêm 1850, coät moác lòch söû quan troïng ñaùnh daáu moät khuùc quanh môùi trong vieäc thaønh laäp vaø phaùt trieån Giaùo Phaän Hueá. Thieân Chuùa quan phoøng cuõng ñaõ gôûi ñeán 8 vò Giaùm Muïc Ñaïi Dieän Toâng Toøa. Vò Giaùm Muïc cuoái cuøng cuûa giai ñoaïn naøy laø Ñöùc Cha Gioan Baotixita Urrutia (Thi) maø nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi hoâm nay coøn nhôù.

 Ñeán naêm 1960, vôùi Toâng Thö "Venerabilium Nostrorum" Ñöùc Thaùnh Cha Gioan XXIII thieát laäp haøng giaùo phaåm Coâng Giaùo Vieät Nam vôùi 3 Giaùo Tænh: Haø Noäi - Hueá - Saøi Goøn. Ñòa Phaän Hueá ñöôïc naâng leân haøng Toång Giaùo Phaän vôùi vò Toång Giaùm Muïc Chính Toøa. Töø ñoù ñeán nay, ñaõ coù 3 vò Toång Giaùm Muïc cai quaûn Toång Giaùo Phaän.

 Keå töø naêm 1850, coät moác lòch söû maø chuùng ta möøng kyû nieäm hoâm nay, haït gioáng Ñöùc Tin ñöôïc aâm thaàm gieo vaûi töø 3 theá kyû tröôùc ñaõ ñaâm choài naåy loäc. Gioøng maùu töû ñaïo cuøng vôùi moà hoâi nöôùc maét cuûa caùc vò tieàn nhaân ñaõ vun töôùi cho haït gioáng Ñöùc Tin sinh hoa keát traùi. Caùc giaùo xöù ñöôïc thaønh laäp, caùc Doøng Tu laàn löôït chaøo ñôøi, caùc tröôøng hoïc vaø beänh vieän cuõng ñöôïc khai sinh, caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi thaêng tieán con ngöôøi ñöôïc phaùt trieån nhòp nhaøng.

 4. Anh chò em thaân meán!
Hoàng aân Ñöùc Tin ñaõ ñeán vôùi chuùng ta qua moät cuoäc haønh trình gian lao vaát vaû nhö theá ñaáy! Haõy traân troïng ñoùn nhaän khoâng phaûi ñeå caát giöõ, nhöng laø ñeå thoâng truyeàn. Leänh truyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ Phuïc Sinh: "Anh em seõ laõnh nhaän Chuùa Thaùnh Thaàn vaø anh em seõ laøm chöùng cho Thaày ôû Gieârusalem, trong khaép caû mieàn Giuñeâa vaø Samaria, vaø cho ñeán taän cuøng traùi ñaát". (Cv. 1,8) vaãn coøn vang voïng vôùi moät aâm saéc ñaëc bieät giöõa coäng ñoaøn daân Chuùa ñang hoïp möøng 150 naêm thaønh laäp Toång Giaùo Phaän Hueá, ñaùnh daáu moät söï chuyeån mình quan troïng trong ñôøi soáng Ñöùc Tin.

 Hoàng AÂn cao troïng naøy phaûi ñöôïc ñoùn nhaän trong taâm tình caûm taï tri aân nhöng ñoàng thôøi cuõng phaûi ñöôïc nhìn nhaän nhö moät traùch nhieäm, moät söù maïng. Ñöùc Tin ñöôïc trao ban cho chuùng ta nhö nhuùm men trong boät, nhö ngoïn neán phaûi ñaët leân giaù ñeøn, nhö neùn baïc phaûi sinh lôïi gaáp ñoâi vaø nhö maõnh ñaát toát tieáp nhaän haït gioáng ñeå troå sinh 30, 60, 100 haït khaùc. (Mt. 13, 18-23; 5, 15; 13, 33; 25, 14-23).

 Ñaây laø söù maïng laøm chöùng cho Ñöùc Kitoâ theo veát chaân cuûa caùc Thaùnh töû ñaïo vaø caùc vò Tieàn Nhaân, söù maïng loan baùo Tin Möøng cho moïi daân toäc. Söù maïng naøy hoâm nay khoâng chæ döøng laïi nôi vieäc ñi töø mieàn ñaát naøy ñeán mieàn ñaát khaùc, nhöng coøn phaûi xaâm nhaäp vaøo caùc laõnh vöïc vaên hoùa, xaõ hoäi, kinh teá, khoa hoïc, kyû thuaät, coâng ngheä moâi tröôøng vaø maïng löôùi thoâng tin toaøn caàu. Ñöùc Tin laø moät Hoàng AÂn keùo theo moät traùch nhieäm naëng neà. Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ chaát vaán nöôùc Phaùp khi Ngaøi vieáng thaêm muïc vuï nöôùc naøy vaøo naêm 1980: "Hôûi nöôùc Phaùp, ngöôøi ñaõ laøm gì vôùi Ñöùc Tin cuûa ngöôi?" Hoâm nay, cuõng moät caâu hoûi aáy ñöôïc ñaët ra ñeå chaát vaán chuùng ta: "Hôûi Toång Giaùo Phaän Hueá, ngöôi ñaõ vaø seõ laøm gì vôùi Ñöùc Tin maø ngöôi ñaõ laõnh nhaän nhö moät Hoàng AÂn cao troïng phaùt xuaát töø maàu nhieäm Phuïc Sinh cuûa Ñöùc Kitoâ xuyeân qua chöùng taù haøo huøng cuûa caùc vò Thaùnh töû ñaïo vaø coâng lao trôøi beå cuûa caùc vò Tieàn Nhaân ñaùng kính? Ñöùc Tin cuûa ngöôi coù ñuû chieàu saâu ñeå coù theå baùm truï, giöõa thöû thaùch tö beà vaây kín khoâng? Ñöùc Tin cuûa ngöôi coù ñuû söùc maïnh ñeå daán thaân vaøo vieäc yeâu thöông phuïc vuï khoâng?"

 "Ñöùc Tin khoâng vieäc laøm laø Ñöùc Tin cheát" (Gc.2,17). Vì theá ñeå cho Ñöùc Tin ñöôïc maïnh, ñöôïc saùng vaø coù chieàu saâu, anh chò em phaûi daán thaân vaøo vieäc truyeàn giaùo, vì truyeàn giaùo laø baûn chaát, laø leõ soáng cuûa Giaùo Hoäi. Haõy noi göông caùc baäc Tieàn Nhaân ñeå laáy laïi söùc naêng ñoäng cuûa thuôû ban ñaàu vaø ñeå tieán böôùc veà töông lai vôùi moät nieàm tin vöõng vaøng hôn.

 Vaø trong Ñöùc Tin khoâng chæ laø moùn haøng trang söùc beân ngoaøi, maø chuû yeáu laø söùc soáng beân trong, neân caàn phaûi tieáp xuùc thaân tình vôùi Ñöùc Kitoâ trong Bí tích Thaùnh Theå. Phaûi naêng lui tôùi ñoù ñeå ñaøo saâu Ñöùc Tin, ñeå Ñöùc Tin trôû thaønh moät xaùc tín caù nhaân: "Caùc con baûo Thaày laø ai?" Chính khi chuùng ta coù theå traû lôøi moät caùch chaân thaønh vaø ñaày xaùc tín cho caâu hoûi quan troïng aáy, maø Ñöùc Tin cuûa chuùng ta seõ ñuû saâu, ñuû saùng, ñuû maïnh, ñeå daán thaân yeâu thöông phuïc vuï theo göông Ñöùc Kitoâ.

 Anh chò em thaân meán!
Toâi xin möôïn lôøi Thaùnh Vònh 77 ñeå noùi leân yù nghóa cuûa ngaøy Ñaïi Leã hoâm nay:

 "Laïy Chuùa, con töôûng nhôù bao vieäc Ngaøi laøm,
töôûng nhôù nhöõng kyø coâng thuôû tröôùc.
Moïi haønh ñoäng cuûa Ngaøi, con nhaãm ñi nhaéc laïi.
Söï nghieäp Ngaøi con seõ gaãm suy" (Tv. 77, 12-13).

 Gaãm suy tình thöông cuûa Chuùa muoân ñôøi khoâng ñoåi thay. Vì theá hoài töôûng veà quaù khöù seõ giuùp vöõng tin hôn veà töông lai. Thieân Chuùa hoaøn toaøn tín nhieäm chuùng ta, khi giao neùn baïc Ñöùc Tin cho chuùng ta. "Thaày choïn caùc con, ñeå caùc con ra ñi mang laïi hoa traùi vaø hoa traùi caùc con toàn taïi". (Ga. 15, 16)

 Chuùng ta haõy böôùc theo Meï Maria laø ngöôøi coù phuùc vì ñaõ tin (Lc. 1, 45), haõy luoân yeâu thöông vaø phuïc vuï nhö Ñöùc Meï laø ngöôøi nöõ tyø khieâm haï. Haõy ra ñi thaép saùng tin yeâu nhö Ñöùc Meï La Vang, Meï Phuø Hoä caùc Giaùo Höõu, ngaøy ngaøy haèng ñem ñeán tin töôûng caäy troâng cho bao ngöôøi.

 Söï ra ñi cuûa ñöùc tin bao giôø cuõng xuaát phaùt töø nguoàn maïch laø Thieân Chuùa Cha, Ñaáng ñaõ trao moïi quyeàn treân trôøi döôùi ñaát cho Ñöùc Kitoâ ñeå loan baùo Tin Möøng cho muoân daân (Mt. 28, 16-20). Chính Ngaøi laø ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa (Ga. 2,19). Ñeàn thôø laø nôi Thieân Chuùa hieän dieän vaø nôi thôø phöôïng Thieân Chuùa trong thaàn khí vaø söï thaät. Qua pheùp Thaùnh Taåy, ngöôøi Kitoâ höõu cuõng trôû neân ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa (1Co 3, 16-17). Coäng ñoaøn caùc tín höõu ñöôïc xaây döïng treân neàn caùc Toâng Ñoà, vôùi taûng ñaù moùng laø Ñöùc Kitoâ, hieäp nhaát vôùi nhau laøm thaønh ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa (Ep. 2, 20-21). Ñeàn thôø Thieân Chuùa laø Thaùnh (1Co. 3, 17), cho neân caàn phaûi ñöôïc cung hieán nghóa laø daønh rieâng cho Thieân Chuùa.

 Vieäc cung hieán Nhaø Thôø Chính Toøa Phuû Cam hoâm nay mang yù nghóa ñaëc bieät aáy: noù tieâu bieåu cho moät söï cung hieán thieâng lieâng caùc ñeàn thôø soáng ñoäng cuûa Thieân Chuùa, ñeå laøm ñieåm xuaát phaùt ra ñi cuûa ñöùc tin.

 Xin Thieân Chuùa Ba Ngoâi thaùnh hieán Nhaø Thôø Chính Toøa cuûa chuùng ta. Amen.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page