Baùo chí xuaát baûn taïi Roma vaø taïi Italia ñeàu ngaïc nhieân veà vieäc tieát loäâ hai vò Hoàng Y ñöôïc ÑTC boå nhieäm vaø giöõ kín “in pectore“ töø naêm 1998. Dö luaän ngaïc nhieân vì taát caû nhöõng döï ñoaùn cuûa baùo chí töø tröôùc tôùi giôø ñeàu sai caû, vì chæ nghó ñeán caùc vò chuû chaên taïi Trung quoác, maø khoâng khi naøo nghó ñeán caùc vò mieàn Baltique, döôùi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ; Dö luaän baùo chí ngaïc nhieân nhaát laø vieäc boå nhieäm theâm 5 vò khaùc nöõa, chæ sau moät moät tuaàn leã coâng boá danh saùch 37 Hoàng Y môùi. Baùo chí coá tìm hieåu taïi sao laïi coù vieäc boå nhieäm “theâm“ naøy?

 Nhaät baùo coù teân laø “Roma Thôøi Baùo”, soá phaùt haønh ngaøy thöù hai 29.01.2001, ñaõ daønh taát caû trang 4 vôùi tít ñeà lôùn chieám troïn trang nhö sau: “ÑTC boå nhieäm baát ngôø 7 vò Hoàng y khaùc nöõa“. Cuøng vôùi töïa ñeà lôùn naèy, coù ghi theâm caâu giaûi thích nhö sau: “Hoâm qua (töùc Chuùa nhaät 28 thaùng 1/2001) taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ loan baùo danh saùch caùc vò Hoàng Y môùi. “Baûn ñoà ñòa dö“ cuûa Maät vieän Hoàng Y ñöôïc veõ laïi. Muõ ñoû cuõng ñöôïc trao cho Ñöùc Giaùm muïc Karl Lemann, ngöôøi Ñöùc, vò giaùm muïc vaøo naêm ngoaùi ñaõ “daùm môøi“ Ñöùc Gioan Phaoloâ II töø chöùc“.

 Giöõa trang, nhaät baùo Roma ñeå hình Ñöùc Giaùm muïc Karl Lemann trong leã phuïc, vôùi haøng chöõ nhö sau: “Ñöùc Cha Karl Lemann, chuû tòch HÑGM Ñöùc, ngöôøi ñöôïc coi nhö “thuoäc phe caáp tieán“.

 Trong baøi, kyù giaû Massimo Giraldi vieát: “Hoâm qua (Chuùa nhaät 28/1/2001), Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ chính thöùc loan baùo caùc Ñöùc Cha Lubomyr Husar, taân TGM Lvov (Leopoli) beân Ukraine, cho caùc tín höõu thuoäc leã nghi Bizantin, Ñöùc Cha Johannes Joachim Degenhart, TGM Paderborn (Ñöùc) - Ñöùc Cha Julio Terrazas Sandoval, TGM Santa Cruz de la Sierra, beân Bolivia - Ñöùc Cha Wilfrid Fox Napier, TGM Durban (Nam Phi) vaø Ñöùc Cha Karl Lemann, Giaùm muïc Mainz (Ñöùc) vaø ñoàng thôøi tieát loä hai vò ñaõ ñöôïc boå nhieäm vaø giöõ kín töø naêm 1998; ñoù laø Ñöùc Cha Marian Jaworski, TGM Lviv (Ukraine) giaùm muïc caùc tín höõu coâng giaùo thuoäc Leã nghi Latinh vaø Ñöùc Cha Janis Pujats, TGM Riga (Lettonie). Taùc giaû vieát theâm: “Taát caû 7 vò ñeàu laø nhöõng ñaïi cöû tri“, vì döôùi 80 tuoåi. Vôùi 7 vò ñöôïc boå nhieäm, Hoàng Y Ñoaøn goàm coá 185 thaønh vieân, trong ñoù coù 50 vò quaù 80 tuoåi.

 Bình luaän veà vieäc boå nhieäm Ñöùc Karl Lemann, ngöôøi Ñöùc, giaùm muïc Mainz, tuy khoâng phaûi laø Toøa Toång Giaùm muïc, nhöng theo truyeàn thoáng vaãn laø Toøa Hoàng Y, trong nhieàu naêm giöõ chöùc chuû tòch HÑGM Ñöùc, taùc giaû baøi baùo vieát nhö sau: “Naêm nay 64 tuoåi, vò soá moät cuûa Haøng Giaùm muïc Ñöùc, bò loaïi tröø trong ba laàn trieäu taäp Hoäi nghò Hoàng y ñeå boå nhieäm caùc vò môùi, vaø bò coi laø “thuoäc phe caáp tieán“, “khoâng theo moät ñöôøng loái”, “moät vò baát phuïc tuøng“ ñoái vôùi nhöõng löïa choïn quan troïng cuûa Toøa Thaùnh.

 Taùc giaû keå laïi nhöõng xung khaéc vaø nhöõng giaøn xeáp giöõa Toøa Thaùnh vaø HÑGM Ñöùc trong thôøi gian töø naêm 1998 ñeán 1999. Thaùng 11 naêm 1999, vieäc giaøn xeáp ñi ñeán moät böôùc quaët quyeát ñònh. Trong buoåi tieáp kieán caùc giaùm muïc Ñöùc, Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhaéc laïi vieäc ngaøi yeâu caàu taát caû caùc vò chuû chaên Ñöùc bieåu loä coâng khai vaø ñoàng nhaát laäp tröôøng cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo veà vieäc beânh vöïc söï soáng. Sau nhieàu thaùng thaûo luaän, Giaùo hoäi Ñöùc ñaõ quyeát ñònh tuaân theo yù Toøa Thaùnh.

 Bình luaän moät söï kieän khaùc cuõng lieân heä ñeán Ñöùc Cha Lehmann, taùc giaû baøi baùo goïi söï kieän naøy nhö laø “moät traùi bom noå“ trong thaùng Gieâng naêm 2000. Ñoù laø lôøi Ñöùc Cha Lehmann tuyeân boá raèng: “Neáu khoâng coøn coù theå höôùng daãn Giaùo hoäi moät caùch traùch nhieäm nöõa, thì ÑTC seõ coù can ñaûm quyeát ñònh ñuùng luùc.” Vaø caâu noùi “can ñaûm quyeát ñònh ñuùng luùc” ñöôïc nhieàu ngöôøi hieåu nhö laø “quyeát ñònh töø chöùc”. Do ñoù coù nhieàu phaûn ñoái töùc khaéc vaø maõnh lieät, nhöõng bình luaän ñaây ñoù... roài nhöõng caûi chính coâng khai veà phía Ñöùc Cha Lehmann. Trong moät baûn tuyeân ngoân ñöôïc loan treân ñaøi phaùt thanh Ñöùc, Ñöùc Cha Lehmann luùc ñoø cho raèng coù ngöôøi naøo ñoù ñaõ muoán ñaët ngaøi vaøo moät goùc töôøng, gaây chia reõ giöõa Giaùo hoäi Ñöùc vaø Vatican. Nhöng sau cuøng, vuï naøy cuõng qua ñi vaø hoøa bình ñaõ trôû laïi.

 Sau khi loan baùo veà vieäc boå nhieäm laøm Hoàng Y , Ñöùc Cha Karl Lemann tuyeân boá: “Toâi haøi loøng veà vieäc boå nhieäm, bôûi vì vieäc boå nhieäm naøy coâng nhaän vieäc laøm cuûa toâi vaø cuûa Giaùo hoäi Ñöùc.”

 Tôø baùo “Ngöôøi Ñöa Tin” (Il Messaggero), tôø baùo lôùn khaùc cuõng xuaát baûn ôû Roma daønh nhieàu baøi bình luaän nôi trang 4, veà vieäc boå nhieäm theâm 5 Hoàng Y môùi vaø tieát loä hai vò ñaõ ñöôïc boå nhieäm töø naêm 1998.

 Baøi bình luaän chính coù töïa ñeà lôùn chieám troïn beà ngang cuûa trang baùo, nhö sau: “Ñöùc Wojtyla boå nhieäm “vò giaùm muïc khoâng muoán “laøm Hoàng Y“. Cuøng vôùi lôøi töïa nhö treân, coù ghi theâm lôøi giaûi thích nhö sau: “Trong dòp ñoïc kinh Truyeàn tin, vieäc loan tin baát ngôø cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Ñaây laø laàn thöù nhaát trong lòch söû, coù moät vieäc loan baùo trieäu taäp Hoäi nghò Hoàng Y ñöôïc laøm trong hai giai ñoaïn“. Danh saùch cuûa 7 vò HY môùi: hai vò ngöôøi Ñöùc, moät vò caáp tieán Ñöùc Cha Lehmann, nhöng cuõng coù moät vò oân hoøa Ñöùc Cha Degenhart“.

 Baøi thöù hai cuûa nhaät baùo “Ngöôøi Ñöa Tin” coù töïa ñeà nhö sau: “Môùi vaøi ngaøy qua ñi, laïi coù vieäc ñieàu chænh laïi loái ñi - Coù theå vì coù nhöõng aùp löïc cuûa maáy vò ñaïi söù: moãi quoác gia muoán coù ñaïi dieän cuûa mình laøm Hoàng Y?“. Coù theå taùc giaû muoán noùi ñeán tröôøng hôïp cuûa Nam Phi vaø Bolivia: Nam Phi, Ñöùc Cha Napier, TGM Durban, vaø Ñöùc Cha Terrazas Sandoval, TGM Santa Cruz de la Sierra, Bolivia, caû hai ñöôïc boå nhieäm vaø coâng boá vaøo ñôït hai.

 Nhaät baùo coøn ñaêng ba böùc hình: Hình Ñöùc Cha Karl Lehmann, vôùi nhöõng chuù thích nhö sau: Sinh taïi Sigmaringa naêm 1936, giaùo sö phuï taù nhaø thaàn hoïc Karl Rahner vaø ñöôïc coi laø moät trong caùc nhaø thaàn hoïc coâng giaùo Ñöùc, ñöôïc baàu laøm Giaùm muïc Mainz naêm 1983 vaø töø 14 naêm nay chuû tòch HÑGM Ñöùc. Caùch ñaây moät naêm, ngaøi ñaët vaán ñeà coù theå coù söï töø chöùc cuûa ÑTC“.

 Hình thöù hai cuûa Ñöùc Cha Lubomir Husar, vôùi chuù thích: sinh taïi Lviv (Leopoli) naêm 1933, ñaõ phaûi chaïy troán cuøng vôùi gia ñình luùc quaân ñoäi Lieân xoâ ñeán Ukraine. Ngaøi laø moät ñan só. Naêm 1977 ñöôïc ÑHY Josif Slipyj phong chöùc Giaùm muïc “leùn luùt“. Naêm 1996, Toøa Thaùnh coâng nhaän vieäc phong chöùc naøy, nhöng khoâng chaáp nhaän laø ngöôøi keá vò Ñöùc Coá Hoàng Y Slipyj. Sau khi ÑHY Lubachivsky qua dôøi, Toøa Thaùnh chaáp nhaän vieäc löïa choïn Ñöùc Cha Lubomir Husar laøm TGM theo ñeà nghò cuûa Hoäi nghò Giaùm muïc thuoäc leã nghi Bizantin vaø boå nhieäm ngaøi laøm Hoàng Y, vì ngaøi laø ngöôøi baûo ñaûm con ñöôøng ñaïi keát hôn vôùi caùc tín höõu chính thoáng Ukraine vaø Nga.

 Hình thöù ba laø cuûa Ñöùc Cha Marian Jaworski: ngaøi sinh taïi Lviv (Leopoli) naêm 1926, soáng taïi Cracovia trong nhieàu naêm beân caïnh Ñöùc Karol Wojtyla vaø ñöôïc toân troïng nhö moät linh muïc vaø nhaø thaàn hoïc. Naêm 1986, ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm muïc cuûa caùc tín höõu coâng giaùo thuoäc leã nghi Latinh taïi Ukraine. Thaêng TGM naêm 1991 (sau khi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ suïp ñoå); ngaøi luoân luoân hoaït ñoäng ñeå vöôït qua nhöõng caêng thaúng vôùi caùc tín höõu Coâng giaùo thuoäc leã nghi Bizantin taïi Ukraine. Ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm Hoàng Y vaø ñöôïc giöõ kín “in pectore“ naêm 1998.

 Khi nhaéc ñeán Ñöùc Cha Janis Pujats, TGM Riga, beân Lettonie, vò thöù hai ñöôïc boå nhieäm laøm Hoàng Y vaø ñöôïc giöõ kín “in pectore“ naêm 1998, baùo “Ngöôøi Ñöa Tin” vieát nhö sau: “Ngaøi laø moät chöùng nhaân ñöùc tin, nhöng raát baûo thuû trong laõnh vöïc phuïng vuï; muoán cöû haønh thaùnh leã quay löng veà phía daân chuùng, nhö xöa. Vatican choïn ngaøi hôn laø Ñöùc Cha Kakuls, vò bò coi laø ngöôøi coù söï coäng taùc phaàn naøo vôùi cheá ñoä coäng saûn.

 Ñeå giaûi quyeát caùc thaéc maéc veà vieäc boå nhieäm theâm 5 vò Hoàng Y vaø vieäc tieát loä hai vò ñaõ ñöôïc boå nhieäm töø naêm 1998, Tieán só Navarro Valls, phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Chuùa nhaät, (28. 01.2001), ñaõ tuyeân boá vôùi Haõng thoâng taán ANSA nhö sau: “Dó nhieân vieäc loan baùo veà moät Hoäi nghò Hoàng Y ñeå boå nhieäm caùc Hoàng Y môùi trong hai giai ñoaïn laø moät thuû tuïc “ñoäc ñaùo“, nhöng ÑTC ñaõ quyeát ñònh töø tröôùc roài teân cuûa caùc vò ñöôïc boå nhieäm töø Chuùa nhaät 21.01.2001“. Tieán só giaûi thích theâm nhö sau: “Moïi söï xoay chung quanh vieäc boå nhieäm Ñöùc Cha Husar. Chæ vaøi ngaøy tröôùc ñaây (töùc vaøo thöù naêm 25.01.2001) Ñöùc Cha Husar môùi ñöôïc caùc Giaùm muïc Ukraine choïn laøm TGM Lviv (Leopoli). ÑTC ñaõ chaáp nhaän töùc khaéc vaøo ngaøy thöù saùu 26.01.2001 vieäc löïa choïn naøy. Nhöng chæ sau vieäc löïa choïn naøy maø thoâi, ÑTC môùi coù theå boå nhieäm Ñöùc TGM Husar laøm Hoàng Y ñöôïc“. Phaùt ngoân vieân noùi theâm: “Vì theá, ñeå khoâng loan tin moät mình ngaøi trong giai ñoaïn hai naøy, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ daønh laïi danh saùch boán vò khaùc nöõa (töùc caùc Ñöùc Cha Degenhart, Terrazas Sandoval, Napier, Lehmann, vaø hai vò “in pectore“. Tieán só Navarro Valls keát thuùc: “Nhöng, teân cuûa taát caû caùc vò naøy ñaõ ñöôïc quyeát ñònh ngay töø Chuùa nhaät 21.01.2001, vaø laøm thaønh phaàn cuûa moät chöông trình toång quaùt“.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page