Trong baøi thôøi söï tröôùc, chuùng toâi ñaõ noùi veà cuoäc haønh höông quoác gia vó ñaïi cuûa Giaùo hoäi Slovak ñeán Roma, sau khi ñaõ kính vieáng caùc nôi thaùnh taïi Thaùnh ñòa. Trong soá hôn 5 ngaøn ngöôøi tham döï, coù Toång thoáng coäng hoøa Slovak, oâng Rudolf Schuster, cöïu ñaûng vieân coäng saûn trôû laïi. OÂng vaø nhieàu nhaân vaät chính trò trong Chính phuû vaø Quoác hoäi (trong soá naøy coù nhieàu cöïu ñaûng vieân coäng saûn) ñaõ tham döï cuoäc haønh höông Thaùnh ñòa vaø Roma. Taïi Roma, phaùi ñoaøn ñaõ ñöôïc ÑTC tieáp trong thính ñöôøng Phaoloâ VI ,hoâm thöù Ba 15.2.2000. Trong dieãn vaên chaøo möøng ÑTC, toång thoáng Schuster môøi ngaøi vieáng thaêm Slovak laàn nöõa; thaät ra, ÑTC ñaõ vieáng thaêm Slovak hai laàn roài: vaøo naêm 1990 vaø naêm 1995).

 Trong baøi naày, chuùng toâi xin nhaéc ñeán caùch rieâng moät vò haønh höông khaùc ñaëc bieät, ñoù laø ÑHY Jan Chryzostom Korec, Giaùm muïc giaùo phaän Nitra, giaùo phaän ñaàu tieân cuûa Slovak, ñöôïc thaønh laäp naêm 880. Trong dòp haønh höông Roma, ÑHY ñaõ daønh cho Nhaät Baùo Quan Saùt Vieân Roma (L’Osservatore Romano) soá phaùt haønh ngaøy 16.2.2000, moät baøi noùi chuyeän daøi.

 ÑHY Korec môû ñaàu baøi noùi chuyeän nhö sau:

 Hoï ñaõ loaïi tröø chuùng toâi, boû tuø vaø saùt haïi nöõa. Nhöng hoï ñaõ khoâng thaønh coâng trong vieäc xoùa boû söï trung thaønh cuûa caùc ngöôøi coâng giaùo Slovak vôùi Pheâroâ. ÑHY noùi tieáp: Ñaây laø laàn thöù nhaát trong lòch söû, caùc ngöôøi coâng giaùo Slovak ñaõ coù theå thöïc hieän cuoäc haønh höông Roma, ñeå cuøng nhau soáng soáng Naêm Thaùnh, maø khoâng gaëp caùc vaán ñeà veà thò thöïc treân giaáy Thoâng haønh hoaëc khoù khaên vôùi coâng an Nhaø nöôùc.

 Naêm 1975, chính phuû coäng saûn tìm moïi caùch ñeå böng bít caùc tin töùc veà vieäc Ñöùc Phaoloâ VI coâng boá môû Naêm Toaøn xaù. Chæ coù moät soá raát ít ngöôøi bieát coù Naêm Thaùnh. Naêm 1983 (Naêm Thaùnh kyû nieäm 1950 Ôn Cöùu chuoâïc) do Ñöùc Gioan Phaoloâ II coâng boá, moät nhoùm nho nhoû haønh höông coù theå ñeán Roma, dó nhieân vôùi nhieàu nguy hieåm, nhaát laø sau khi trôû veà. Naêm 2000 ñaây, coù tôùi 5 ngaøn ngöôøi haønh höông ñeán Roma caùch deã daøng, do caùc Giaùm muc trong nöôùc höôùng daãn. Laïi coù caû Toång thoáng Coäng hoøa Slovak nöõa. Ñaây laø daáu hieäu cuûa lòch söû: coù söï thay ñoåi saâu xa.

 Trôû laïi nhöõng naêm soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn, ÑHY noùi: Hoï muoán caùc ngöôøi coâng giaùo Slovak taùch lìa khoûi Pheâroâ; nhöng giôø ñaây, trong nhöõng ngaøy naøy, caùc ngöoøi coâng giaùo Slovak ñang ôû trong nhaø cuûa Pheâroâ, ñeå laëp laïi loøng trung thaønh maø hoï ñaõ giöõ vöõng ñöôïc, caû trong nhöõng luùc phaûûi traû baèng giaù maùu. Chuùng toâi khoâng theå soáng maø khoâng coù Pheâroâ; trong nhöõng naêm baùch haïi, Pheâroâ ñaõ luoân luoân laø hy voïng cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi yeâu meán Pheâroâ nhö chính chuùng toâi vaäy, coøn hôn caû baûn thaân chuùng toâi nöõa. Ñaây laø söùc maïnh cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi yeâu meán Pheâroâ vaø chuùng toâi ñaõ yeâu meán Pheâroâ nôi con ngöôøi cuûa Ñöùc Pio XII, Giovanni XXIII, Phaoloâ VI, Gioan Phaoloâ ñeä nhaát vaø Giovanni Phaoloâ ñeä nhò.

 ÑHY Korec sinh naêm 1924, thuï phong linh muïc naêm 1950. Ngaøy 24 thaùng 8 naêm 1951, ngaøi ñöôïc taán phong giaùm muïc "leùn luùt" luùc môùi coù 27 tuoåi vaø sau khi ñaõ thuï phong linh muïc ñöôïc 10 thaùng. Ngaøi laø vò giaùm muïc treû nhaát treân theá giôùi. Sau nhieàu naêm tuø ñaày vaø quaûn thuùc taïi gia, thaùng 2 naêm 1990, sau khi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ tan raõ, ÑTC boå nhieäm laøm Giaùm muïc Nitra, toøa cuûa Thaùnh Methodio tröôùc ñaây, vaø ngaøy 28 thaùng 6 naêm 1991, toân phong laøm Hoàng Y.

 ÑHY Korec ñaõõ bieát roõ nhöõng vuï aùn giaû taïo vaø ñaõ coù kinh nghieäm ñau ñôùn trong nhieàu naêm taïi nhaø tuø. Khoâng bao giôø ngaøi ñeå maát ñöùc tin vaø hy voïng. Hieän nay, duø 76 tuoåi, ngaøi vaãn giöõ ñöôïc tính haøi höôùc, vui veû. Vôùi nuï cuôøi, ngaøi thuaät laïi nhöõng vuï möu saùt gheâ sôï ñoái vôùi ngaøi, nhö sau: "Moät laàn coâng an coäng saûn laøm hö thaéng xe cuûa toâi. Vôùi haønh ñoäng leùn luùt naøy, hoï chuû yù saùt haïi toâi baèng vieäc taïo neân moät tai naïn xe hôi, ñeå traùnh khoûi döï luaän chính hoï tröïc tieáp saùt haïi. Toâi khoâng hieåu sao ñaõ thoaùt caïm baãy naøy. Chuùa bieát roõ raøng. Chuùng ta heát thaûy ôû trong tay Ngöôøi. Bieát bao laàn, ñaùng leõ toâi ñaõ phaûi cheát, nhöng baát chôïp, toâi ñaõ thoaùt. Chuùng ta ôû trong tay Chuùa. Chuùng ta maéc nôï vôùi chính Chuùa maø thoâi vaø vì theá chuùng ta phaûi coá gaéng tuaân theo thaùnh yù Ngöôøi vôùi xaùc tín naøy laø khoâng bao giôø, khoâng bao giôø, vaø toâi xin nhaén maïnh, khoâng bao giôø Thieân Chuùa boû rôi chuùng ta.

 Noùi ñeán cuoäc haønh höông Naêm Thaùnh cuûa quoác gia Slovak, vôùi nhieàu caûm ñoäng, ÑHY Korec nhaán maïnh raèng: Muïc tieâu chính yeáu cuûa cuoäc haønh höông laø hoøa giaûi vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi nhau trong xaõ hoäi. Thöù hai 13.2.2000, chuùng toâi caàu nguyeän cho yù chæ naøy taïi Ñeàn thôø Thaùnh Gioan Lateranoâ vaø Thaùnh Clementeâ (nôi coù moä thaùnh Cirillo) vaø thöù Ba 14.2.2000 taïi Ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû. ÑHY noùi tieáp: Chuùng toâi ñang soáng Ñaïi Toaøn xaù, sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå ñöôïc 10 naêm. Cheá ñoä naøy ñaõ baùch haïi Giaùo hoäi vaø tuyeân truyeàn thuyeát voâ thaàn trong 40 naêm. Nhöng ngöôøi daân chuùng toâi trong suoát thôøi gian naøy vaãn trung thaønh vôùi Giaùo hoäi, caû khi phaûi traû baèng giaù veà raát nhieàu hy sinh vaø baèng giaù maùu nöõa, baèng caùch löôùt thaéng moïi sôï haõi vaø nguy hieåm. Ñieàu naøy minh chöùng raèng: Giaùo hoäi laø duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn. Giaùo hoäi laø moät hieäp thoâng soáng ñoäng, luoân luoân hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ. Ñaây laø moät ngaïc nhieân ñoái vôùi moïi ngöôøi, caùch rieâng cho chuùng toâi caùc giaùm muïc, khi khaùm phaù thaáy trong cuoäc kieåm tra soá daân naêm 1990, coù tôùi 3 trieäu röôûi trong 5 trieäu daân cö tuyeân boá mình laø ngöôøi coâng giaùo. Chuùng toâi ñaõ thoaùt ra khoûi cheá ñoä coäng saûn, moät cheá doä ñaõ coù moät chöông trình voâ thaàn hoùa töø lôùp maãu giaùo ñeán ñaïi hoïc, moät cheá ñoä ñaõ baùch haïi caùc linh muïc vaø giaùo daân daán thaân trong Giaùo hoäi, ñaõ tòch thu taøi saûn Giaùo hoäi vaø treân thöïc teá ñaõ baõi boû caùc Doøng Tu nam, nöõ. Chuùng toâi ñaõ chòu moät cuoäc baùch haïi döõ doäi Hoï tìm moïi caùch ngaên trôû caùc linh muïc cöû haønh thaùnh leã. Chuùng toâi phaûi cöû haønh leùn luùt. Ñaây laø nhöõng söï vieäc ñaõ xaåy ra taïi Slovak coâng giaùo, nhö cuoäc kieåm ra soá daân minh chöùng. Ñaây laø nhöõng söï vieäc ñaõ xaåy ra taïi Slovak, nôi ñaây ñaõ coù nhaø thôø ñaàu tieân ñöôïc Ñöùc TGM giaùo phaän Salzburg (beân nöôùc AÙo) thaùnh hieán naêm 829, trong laõnh thoå cuûa giaùo phaän Nitra chuùng toâi. Ñaây laø söï phi lyù cuûa cheá doä coäng saûn voâ thaàn. Hoï ñaõ tìm moïi caùch ñeå xoùa boû lòch söû cuûa daân toäc, cuûa daân toäc maø hoï tuyeân boá laø nhöõng ngöôøi beânh vöïc. Laøm sao laïi coù theå caûn trôû vieäc tuyeân xöng ñöùc tin trong moät mieàn ñaát coâng giaùo töø hôn moät ngaøn naêm nay?

 Nhôù laïi bao anh chò em coâng giaùo ñaõ bò baùch haïi trong nhöõng naêm ñaày ñau khoå kia, ÑHY khoâng caàm noåi nöôùc maét. Ngaøi noùi vôùi nhieàu xuùc ñoäng: Bieát bao anh chò em toâi ñaõ bò gieát tröôùc maét toâi. Bieát bao ngöôøi coâng giaùo ñaõ bò leân aùn baát coâng vaø bò töôùc loät moïi quyeàn caên baûn cuûa hoï. Toâi laøm vieäc trong caùc xöôûng 25 naêm, khoâng tieát loä mình laø giaùm muïc.Toâi ñaõ laøm ngöôøi canh gaùc ban ñeâm, laøm ngöôøi khuaân vaùc. Toâi ñaõ bò giam tuø 12 naêm. Trong naêm 1960, toâi chaéc chaén raèng trong tuø cuûa toâi coù tôùi saùu giaùm muïc vaø ít ra 200 linh muïc bò giam. Coù theå caùc vò naøy chòu khoå hôn toâi vaø nhieàu vò ñaõ cheát trong tuø. Duø vaäy, Giaùo hoäi Slovak vaãn luoân luoân soáng. Giaùo hoäi taïi Slovak ñaõ soáng trong nhöõng hang toaïi ñaïo cuûa thôøi nay. ÑHY tieát loä: Chuùng toâi ñaõ coù nhaø in "leùn luùt" trong haàm. Chuùng toâi ñaõ gaëp nhau leùn luùt taïi caùc mieàn nuùi, giöõa nhöõng röøng raäm, trong nhöõng nôi heûo laùnh nhaát. Coâng an maät luøng baét chuùng toâi. Trong suoát baåy naêm toâi bieát hoï ñaët maùy ghi aâm trong nhaø toâi. Toâi khoâng theå noùi gì ñöôïc. Caùc hang toaïi ñaïo luoân luoân coù maët trong ñôøi soáng Giaùo hoäi, töø caùc theá kyû ñaàu cho tôùi ngaøy nay. Chuùng toâi hieäp nhaát vôùi caùc vò töû ñaïo ñaàu tieân, chuùng ta cuøng ñoïc cuõng moät kinh "Laïy Cha". Nhuõng ngöoùi baùch haïi Giaùo hoäi thay ñoåi caùch baùch haïi maø thoâi. Toâi tin raèng, vaø coù leõ toâi ñaõ coù kinh nghieäm nôi baûn thaân, cuoäc baùch haïi cuûa cheá ñoä coäng saûn ñoäc aùc hôn nhieàu. Ngöôøi coäng saûn tìm caùch huûy dieät con ngöôøi. Ngöôøi ngoaïi giaùo xöa kia trong caùc theá kyû ñaàu baét giam caùc tín höõu Kitoâ vaø haàu heát hoï gieát ngay, duø vôùi nhieàu taøn baïo. Ngöôøi coäng saûn haønh ñoäng döõ doäi hôn. Ñeán ñaây toâi nghó ñeán ÑHY Stepinac ngöôøi Croat vaø ÑHY Mindszenty, ngöôøi Hungari. Sau khi bò baét giam vaø luùc bò ñöa ra toøa xöû, caùc ngaøi trôû neân khaùc haún ñeán ñoä chính ngöôøi meï khoâng theå nhaän ra con mình nöõa. Nhuõng lieàu thuoác, nhöõng vuï tra taán baèng ñieän... huûy dieät con ngöôøi. Ñaây laø nhöõng cuoäc tra taán raát xaûo quyeät vôùi nhöõng phöông phaùp khoa hoïc. Bieát bao ngöôøi ñaõ bò xöû nhö loaøi vaät, chæ vì hoï laø tín höõu Kitoâ. ÑHY noùi tieáp: Nhöng lôøi sau cuøng thuoäc veà Chuùa maø thoâi. Hoï coù theå baét giam, tra taán, ñaâïp ñaùnh, gieát haïi nöõa, nhöng sau cuøng chuùng ta seõ thaéng. Söùc maïnh cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø söùc maïnh caù nhaân, söùc maïnh cuûa loaøi ngöôøi, nhöng laø söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa, söùc maïnh cuûa Chuùa Kitoâ phuïc sinh.

 Trong nhöõng lôøi cuûa ÑHY, khoâng coù söï giaäïn gheùt, thuø oaùn naøo ñoái vôùi caùc ngöôøi baùch haïi. Ngaøi noùi: Nhöõng ngöôøi leân aùn toâi vaø gieát haïi anh chò em toâi haàu heát ñaõ cheát roài, nay hoï ñang ôû tröôùc maët Chuùa. Hoï thaáy thaùnh nhan Chuùa. Öôùc gì hoï ñöôïc höôûng loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi.

 ÑHY giaûi thích theâm veà tình hình Giaùo hoäi Slovak sau nhöõng naêm bò baùch haïi nhö sau: Thöïc ra, chuùng toâi khoâng bao giôø thaát voïng caû. Chuùng toâi trôû laïi thi haønh söù vuï cuûa chuùng toâi, khi coù theå. Caùc Doøng Nam Nöõ ra khoûi boùng toái vaø ngaøy nay coù raát nhieàu ôn keâu goïi. Caùc chuûng vieän cuõng vaäy. Trong Ñaïi chuûng vieän cuûa toâi coù 140 chuûng sinh. Haèng naêm toâi phong chöùc töø 20 ñeán 22 linh muïc môùi. Khoâng nhöõng chuùng toâi söûa laïi caùc cô sôû chuûng vieän, maø coøn coù theå thaùnh hieán tôùi 60 nhaø thôø môùi nöõa. Moät soá linh muïc cuûa chuùng toâi ñi truyeàn giaùo taïi caùc nöôùc ngoaøi. Toâi nghó ñeán caùc Cha Doøng Ngoâi Lôøi ñi AÙ Chaâu vaø Phi Chaâu.Chuùng toâi khoâng phaûi laø nhöõng thieân thaàn; chuùng toâi cuõng coù nhöõng yeáu ñuoái loaøi ngöôøi. Nhöng coù nhöõng daáu hieäu roõ raøng veà söùc soáng vaø söï treû trung cuûa Giaùo hoäi Slovak, sau thôøi kyø coäng saûn voâ thaàn. Toaøn xaù laø cô hoäi thuaän tieän cuûa vieäc trôû laïi. Sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå, chuùng toâi quyeát ñònh daønh 10 naêm cho vieäc canh taân thieâng lieâng cuûa daân toäc chuùng toâi. Ba naêm sau cuøng cuûa loä trình canh taân naøy ñaõ ñöôïc hoøa nhòp chung vôùi Giaùo hoäi hoaøn caàu, nhö vieäc chuaån bò gaàn cho Ñaïi Toaøn xaù, theo chæ daãn cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II. Ñaây laø ba naêm cuûa raát nhieàu saùng kieán thieâng lieâng trong caùc giaùo phaän chuùng toâi, nhaát laø taïi caùc giaùo xöù. Chuùng toâi lieân heä caùc treû em, caùc thanh nieân, caùc gia ñình. Caùc saùng kieán ñôn sô, nhöng cuï theå. Thí duï, trong dòp Leã Giaùng sinh, caùc treû em ñi quyeân tieàn ñeå giuùp caùc treû em taïi Somalia. Ñaây laø nhöõng chöông trình tröôùc kia khoâng theå laøm ñöôïc. Ngaøy nay vôùi söï uûng hoä vaø giuùp ñôõ cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi, chuùng toâi ñaõ toå chöùc moät naêm daønh cho vaên hoùa. ÑHY töø giaõ phaùi vieân cuûa L'Osservatore Romano "baèng moät caùi baét tay thaät maïnh vaø thaät chaët, roài giô leân cao. Ngaøi noùi: "Chuùng ta heát thaûy phaûi maïnh meõ, ñeå söï thaät khoâng bò xuyeân taïc. Khoâng bao giôø ñöôïc ñaàu haøng, neáu quyeàn lôïi Giaùo hoäi Chuùa Kitoâ bò vi phaïm, hoaëc luùc phaûi beânh vöïc Pheâroâ".

 Ñoù laø nhöõng taâm tình cuûa ÑHY Korec, ñöôïc baùo Quan Saùt Vieân, ghi laïi.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page