Vatican - 13.6.2000 - Saùng thöù Hai, 12.6.2000, ÑTC tieáp oâng Widodo Sutiyo, Taân Ñaïi söù Indonesia ñeán trình thö uûy nhieäm. Trong dieãn vaên ñoïc tröôùc Nhaø ngoaïi giao Indonesia, ÑTC nhaán maïnh ñeán nhöõng ñieåm soâi boûng sau ñaây: vieäc toân troïng caùc quyeàn con ngöôøi vaø töï do tín ngöôõng - moät giaûi phaùp coâng bình taïi mieàn Ñoâng Timor vaø vieäc chaám döùt nhöõng vuï xung ñoät ñoå maùu taïi quaàn ñaûo Molluque- Trong chính ngaøy Chuùa Nhaät 11.6.2000 vöøa qua cuõng coù nhöõng vuï baïo ñoäng xaåy ra.

 Tröôùc heát, ÑTC nhaéc laïi nhöõng vuï saùt haïi döõ doäi vaø nhöõng taøn phaù hieän coøn ñang tieáp dieãn giöõa caùc ngöôøi theo toân giaùo khaùc nhau taïi Molluque. Ngaøi noùi: Coäng ñoàng quoác teá ñang chôø ñôïi chính phuû Indonesia ñöa ra nhöõng bieän phaùp caàn thieát ñeå chaám döùt nhöõng caêng thaúng vaø ñeå baûo ñaûm raèng: moïi coâng daân phaûi ñöôïc cö xöû bình ñaúng tröôùc phaùp luaät. Nhaéc laïi nhöõng vuï taán coâng veà phía caùc ngöôøi Hoài giaùo choáng laïi caùc tín höõu Kitoâ (coâng giaùo vaø tin laønh), ÑTC noùi theâm: Vieäc xöû duïng baïo ñoäng nhaân danh toân giaùo laø moät töông phaûn, khoâng phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc cuûa caùc toân giaùo lôùn treân theá giôùi.

 Tieác thay, ngaøy Chuùa nhaät 11.6.2000 vöøa qua, caùc vuï baïo ñoäng vaãn tieáp tuïc. Saùu ngöôøi (trong soá naøy coù hai nhaân vieân caûnh saùt) ñaõ bò thieät maïng vaø khoaûng 20 ngöôøi khaùc bò thöông taïi Ambon, thuû ñoâ cuûa quaàn ñaûo Molluque. Taïi Thaønh phoá naøy, nhöõng vuï taán coâng cuûa caùc ngöôøi Hoài giaùo quaù khích choáng laïi caùc tín höõu Kitoâ, ñöôïc thöïc hieän baèng caùc loaïi vuõ khí khaùc nhau: suùng, dao, cung baén teân. Keå töø ngaøy xaåy ra caùc vuï xung ñoät ñeán nay (töùc töø thaùng gieâng naêm 1999), ñaõ coù khoaûng 2,600 ngöôøi bò saùt haïi.

 ÑTC cuõng nhaéc ñeán tình hình taïi mieàn Ñoâng Tinor, nôi ñaây trong naêm vöøa qua daân chuùng ñaõ phaûi soáng trong baùch haïi, taøn phaù. ÑTC yeâu caàu toân troïng töï do cuûa caùc ngöôøi tò naïn ñaõ phaûi boû mieàn Ñoâng Timor, troán sang mieàn Taây Timor (thuoäc quyeàn kieåm soaùt cuûa Indonesia) ñeå tìm anh ninh. Hoï caàn ñöôïc giuùp ñôõ veà phöông dieän nhaân ñaïo vaø ñöôïc hoaøn toaøn töï do trôû laïi baûn quaùn, neáu hoï muoán. ÑTC cuõng yeâu caàu Nhaø Caàm quyeàn Jakarta tröøng phaït nghieâm nhaët baát cöù ngöôøi naøo vi phaïm nhaân quyeàn. Ngaøi noùi: Hy voïng cuûa toâi laø nhaø Caàm quyeàn Dili (thuû ñoâ mieàn Ñoâng Timor) vaø Jakarta haõy laøm moïi caùch ñeå taùi laäp nhöõng moái quan heä thaân höõu vaø coäng taùc thaønh thöïc, ñeå möu coâng ích cho ngöôøi daân; caùc moái quan heä naøy phaûi ñöôïc xaây döïng treân caùc nguyeân taéc cuûa coâng bình, toân troïng nhau vaø tình lieân ñôùi.

 Nhaân dòp naøy, chuùng toâi xin ñöôïc nhaéc laïi lòch söû cuûa nhöõng vuï xung ñoät daãm maùu giöõa ngöôøi Hoài giaùo cuoàng tín vaø tín höõu Kitoâ, trong thôøi gian qua:

 Vuï xung ñoät baét ñaàu xaåy ra taïi Thuû doâ Ambon ngaøy 19 thaùng Gieâng naêm 1999. Nguyeân nhaân nhö sau: Moät tín höõu coâng giaùo laùi xe ñuïng phaûi moät thanh nieân Hoài giaùo. Laäp töùc vuï naøy gaây neân phaûn öùng maïnh meõ taïi xaõ cuûa thanh nieân bò thöông. Ñaùng leõ vuï ñaùng tieác naøy phaûi giaøn xeáp oån thoûa, traùi laïi ñaõ gaây neân moät cuoäc noäi chieán ñaãm maùu giöõa hai phe khaùc nhau caû veà toân giaùo, caû veà ngheà nghieäp: Hoài giaùo phaàn lôùn chuyeân veà buoân baùn, tín höõu coâng giaùo ña soá chuyeân veà ngheà noâng.

 Töø vuï naøy, söï thuø gheùt giöõa hai phe trôû neân moãi ngaøy moãi lan roäng: nhieàu ngöôøi thieät maïng, nhieàu nhaø cöûa, nhaø thôø Coâng giaùo vaø ñeàn thôø Hoài giaùo bò phaù huûy, nhieàu ngöôøi daân phaûi boû nhaø cöûa troán ñeán nhöõng mieàn an ninh hôn. Trong hôn moät naêm, nhöõng caêng thaúng vaãn khoâng giaûm bôùt; trong nhieàu luùc, ñaõ xaåy ra nhöõng vuï baïo ñoäng döõ doäi vaø saùt haïi taøn baïo.

 Nhieàu ngöôøi vaø chính Ñöùc Cha Petrus Canisius Mandagie, giaùm muïc giaùo phaän Amboina, truï sôû taïi Ambon, nghó raèng: söï thuø gheùt giöõa hai coäng ñoàng ñöôïc nuoâi döôõng bôûi moät soá ngöôøi khieâu khích, caàn phaûi ñöôïc coâ laäp hoùa vaø tröøng phaït.

 Ñöùc Cha noùi ñeán nhöõng nhaø chính trò thuoäc cheá ñoä tröôùc ñaây vaø nhaát laø nhöõng ngöôøi thuoäc quaân ñoäi Indonesia: hoï chuû yù taåy chay ñöôøng loái ñoåi môùi ñöôïc khôûi söï trong luïc caù nguyeät naêm vöøa qua vaø ñöôïc tieáp tuïc, sau khi oâng Abdurrahman Wahid ñöôïc baàu laøm Toång thoáng. Ngoaøi ra, moät soá ngöôøi Hoài giaùo cuoàng tín ñaõ muoán lieân keát vôùi hai nhoùm treân ñaây ñeå ngaên caûn vieäc thöïc hieän "tính caùch traàn theá" cuûa Coäng hoøa Indonesia. Hoï chuû tröông Indonesia phaûi laø moät Quoác gia Hoài giaùo. Chöùng côù hieån nhieân laø caûnh saùt ñaõ tòch thu ñöôïc nhöõng vuõ khí: löïu ñaïn vaø suùng oáng do Phaùp cheá taïo. Nhöõng loaïi vuõ khí naøy raát khoù loøng loït vaøo tay nhöõng ngöôøi gaây roái loaïn, neáu khoâng coù söï ñoàng loõa cuûa ngöôøi naøo ñoù trong quaân löïc Indonesia.

 Trong chuyeán vieáng thaêm Ambon ngaøy 12.12.1999, Toång thoáng Wahid vaø phoù Toång thoáng baø Megawati Sukarnoputri ñaõ keâu goïi caùc ñaïi dieän cuûa nhoùm xaõ hoäi, toân giaùo khaùc nhau trong quaàn ñaûo Molluque taùi laäp cuoäc chung soáng hoøa bình . Cuõng trong ngaøy naøy, UÛy ban Quoác hoäi Indonesia phuï traùch vaán ñeà Ambon, ñaõ baùc boû chöông trình cuûa quaân doäi vì vò phaïm Hieán Phaùp: chöông trình veà di taûn ngöôøi daân ñeán hai khu vöïc hoaøn toaøn khaùc nhau: khu vöïc daønh cho ngöôøi Hoài giaùo, khu vöïc khaùc cho caùc tín höõu Kitoâ.
 
 

(Vieát theo Avvenire 13.6.2000 & Nguyeät san Jesus thaùng 2/2000).
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page