Theo caùc baùo chí Do thaùi, thì cuoäc haønh höông Thaùnh ñòa cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II moãi ngaøy moãi cho thaáy roõ söï phong phuù veà nhöõng lyù do vaø muïc tieâu cuûa noù; moãi ngaøy moãi toû ra roõ raøng tính caùch lôùn lao, söï thaønh thöïc vaø giaù trò cuûa caùc cöû chæ bieåu hieäu maø tröôùc ñaây maáy ngaøy khoâng ai thaáy vaø hôn nöõa khoâng ai ñaõ nghó ñeán. Dó nhieân söï quan troïng cuûa bieán coá ñaëc bieät naøy ñaõ ñöôïc caûm thaáy ngay töø ñaàu chuyeán vieáng thaêm vaø bieåu loä baèng nhöõng tít lôùn treân caùc trang ñaàu cuûa baùo chí xuaát baûn taïi Do thaùi, caùch rieâng aûnh höôûng chính trò cuûa cuoäc ra ñi naøy, maëc duø khi ñeán Do thaùi, vôùi nhieàu dieãn vaên, cöû chæ vaø haønh ñoäng, chöa bao giôø coù giöõa Do thaùi giaùo vaø Kitoâ Giaùo, ñeå thöïc hieän caùch quyeát lieät böôùc quaët do Ñöùc Gioan XXIII vaø Coâng ñoàng chung Vatican II khôûi xöôùng.

 Dó nhieân vieäc pheâ phaùn caùch bình thaûn veà tính caùch saâu roäng cuûa caùc bieán coá ñöôïc baùo chí thuaät laïi trong saùu ngaøy vöøa qua, thuoäc sôû tröôøng cuûa caùc nhaø söû hoïc vaø chuù giaûi cuûa Trieàu Giaùo Hoaøng naøy.

 Ñaëc phaùi vieân cuûa Nhaät baùo L'Osservatore Romano, cô quan baùn chính thöùc Toøa Thaùnh, theo doõi chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC trong nhöõng ngaøy naøy, chæ coù theå thuaät laïi phaûn öùng cuûa hai tôø baùo theá giaù nhaát baèng tieáng Do thaùi vaø tieáng Anh: Tôø Ha'aretz vaø The Jerusalem Post.

 Ñoái vôùi Nhaät baùo Ha'aretz - Phaûi thaønh thöïc coâng nhaän raèng, tôø baùo naøy ñaõ hieåu roõ, moät caùch ñaày ñuû, yù nghóa thieâng lieâng, cuøng vôùi nhöõng döõ kieän khoâng theå traùnh ñöôïc veà chính trò cuûa chuyeán vieáng thaêm Thaùnh ñòa cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Ñaây cuõng laø nhaän xeùt cuûa Vua Jordanie noùi leân trong baøi phoûng vaán daønh cho Tuaàn baùo Famiglia Cristiana (YÙ) tröôùc khi ÑTC ñaët chaân leân ñaát Jordanie.

 Trong phaàn phuï tröông, vôùi nhieàu hình aûnh veà chuyeán vieáng thaêm, Ha'aretz, vieát vôùi tít "Pilgrim Father" (ÑTC nguôøi haønh höông), daønh tôùi 52 trang, vôùi nhöõng baøi vaø nhöõng cuoäc phoûng vaán, thaêm doø daân yù, ñaõ coù moät caùi nhìn bao la, nghieâm chænh vaø heát söùc khaùch quan veà nhöõng lyù do cuûa chuyeán vieáng thaêm, baét ñaàu töø baøi xaõ thuyeát, do Ñöùc TGM Pietro Sambi, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Do thaùi, vieát ra. Ngaøi ñaõ tìm hieåu saâu xa caùi nhìn cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ trong Naêm Ñaïi Toaøn xaù naøy, vôùi böùc hình raát ñeïp cuûa ÑHY Roger Etchegaray, chuû tòch UÛy Ban trung öông Naêm Thaùnh, moät trong caùc vò thuoäc ñoaøn tuøy tuøng cuûa ÑTC - Ba baøi veà ÑTC Gioan Phaoloâ II: tìm hieàu hình aûnh cuûa ngaøi, söù vuï, thaân theá cuûa ngaøi vaø ñôøi soáng hoài coøn treû taïi Ba lan - Moät baøi veà nhöõng toäi aùc cuûa cuoäc dieät tröø Do thaùi vaø veà vieäc môû cöûa Coâng Haøm Vatican cho UÛy ban caùc söû gia - moät baøi gôïi laïi moái quan heä giöõa Ñöùc Pio X vôùi OÂng Theùodore Herzl, vò saùng laäp Phong traøo Sionista vaø moät baøi veà chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phaoloâ VI taïi Thaùnh ñòa naêm 1964.

 Sau caùc baøi naøy, Phaàn phuï tröông cuûa Ha'aretz, ñaêng laïi Vaên kieän cuûa UÛy Ban Toøa Thaùnh veà caùc moái quan heä toân giaùo vôùi Do thaùi giaùo: "Chuùng ta nhôù laïi, moät suy tö veà Shoah" (bieán coá saùt haïi ngöôøi Do thaùi) vaø moät soá baøi veà vieäc bình thöôøng hoùa quan heä ngoaïi giao giöõa Toøa Thaùnh vaø Quoác gia Do thaùi - veà ñeà nghò moät qui cheá rieâng cho Gieârusalem, ñöôïc Coäng ñoàng quoác teá baûo ñaûm vaø moät baøi gôïi laïi tö töôûng cuûa söû gia Meron Benvenisti vieát veà moái quan heä giöõa Kitoâ giaùo vaø caùc Nôi Thaùnh, töø thôøi Nghóa binh Thaùnh giaù tôùi nay.

 Dó nhieân Phaàn phuï tröông naøy cuõng noùi ñeán caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, baét ñaàu töø Ñöùc Toång Giaùm muïc Hy laïp-Melchite taïi Akka vaø Galilea, Ñöùc Cha Pierre Mouallem; roài ba hình aûnh bieåu hieäu cuûa Giaùo só, Tu só : Cha Frans Bowen, thuoäc caùc Cha Doøng Traéng, truyeàn giaùo Phi Chaâu, giaùm ñoác taïp chí "Proche Orient Chreùtien", daán thaân trong caùc hoaït ñoäng ñaïi keát; moät Ñan só Hy laïp-Melchite, cha Samuel, thuoäc Doøng Thieân Chuùa Hieån Linh (Theophania), hieän ñang soáng taïi Ñan vieän Thaùnh Gioan "del Deserto" (Sa maïc), gaàn Ein Karem; moät Nöõ tu thuoäc Doøng Notre-Dame de Sion, Sô Maria Fritz, giaùo sö thaàn hoïc vaø laø moät hoïc giaû veà Do thaùi giaùo, daán thaân trong vieäc ñoái thoaïi giöõa Do thaùi giaùo vaø Kitoâ giaùo.

 Trong phaàn phuï tröông naøy, Ha'aretz, coøn daønh moät baøi veà caùc hoaït ñoäng töø thieän baùc aùi cuûa caùc Nöõ Tu Thaùnh Vincent de Paul (Nöõ töû baùc aùi), caùch rieâng taïi Tu vieän cuûa caùc Nöõ tu naøy ôû Ein Karem; moät baøi veà nhöõng cuoäc ñieàu tra raát höùng thuù veà nhöõng caêng thaúng giöõa ngöôøi Coâng giaùo vaø Hoài giaùo veà döï aùn xaây caát moät ñeàn thôø Hoài giaùo taïi Nagiaret; moät baøi veà ñôøi soáng cuûa moät giaùo xöù coâng giaùo, giaùo xöù Cana, trong moät xaõ hoäi Hoài giaùo; moät baøi veà vieäc di cö cuûa caùc tín höõu Kitoâ trong theá kyû naøy, luùc vieáng thaêm moät giaùo xöù taïi Jifna, moät thò xaõ ôû mieàn baéc Ramallah. Sau cuøng keát thuùc baèng moät baøi suy tö veà yù nghóa cuûa Hoà Tiberiade "nguoàn goác cuûa vieäc maïc khaûi cuûa Chuùa Gieâsu".

 Trong phaàn phuï tröông vaãn coù moãi tuaàn, nhaät baùo Ha'aretz (soá ra ngaøy thöù saùu 24.3.2000), ñaõ daønh hoaøn toaøn veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II: moät baøi vôùi tít ñeà: "Meï toâi vaø Vò Giaùo Hoaøng": ñaây laø baøi töôøng thuaät veà nhöõng naêm tuoåi xuaân xanh cuûa Ñöùc Karol Wojtyla taïi Wadowice, do moät ngöôøi baïn, Baø Halina Kwiatkowska, ngöôøi Do thaùi, vieát ra. Gia ñình cuûa caû hai soáng trong cuõng moät toøa nhaø. Caû hai, vaøo cuoái nhöõng naêm 1930 cuøng thuoäc Nhoùm kòch tröôøng vaø trong baøi naày, nhaät baùo cuõng ñeå moät hình lôùn chieám gaàn hai trang cuûa caû nhoùm ngheä só naøy. Cuoäc ñôøi cuûa "Lolek" (Karol Wojtyla), ñöôïc caùc baïn goïi nhö vaäy, vaø cuûa "Ginka" (töùc Kwiatkwoska), ñaõ ñöôïc nguôøi con gaùi cuûa baø naøy, laø baø Ofra Riesenfeld, sinh taïi Israel, hieän coøn soáng, vieát ra.

 Vieát veà vieäc ÑTC ñeán kính vieáng Ñaøi Töôûng Nieäm Yad Vashem taïi Gieârusalem, nhaät baùo Ha’aretz, vieát vôùi tít: "Trong tinh thaàn huynh ñeä thuaàn tuùy": ñaây laø chính lôøi Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi leân trong Thaùnh leã "xin tha thöù" trong Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ Chuùa nhaät 12.3.2000 vöøa qua.

 Sau cuøng, bình luaän veà ngaøy cuoái cuøng cuûa cuoäc haønh höông, Ha'aretz vieát trong baøi xaõ thuyeát vôùùi tít raát yù nghóa cuûa lôøi "Shalom" (chuùc bình an). "ÑTC ñaõ ñeán ñeå ñem laïi vieäc saùm hoái vaø hoøa giaûi. Do thaùi ñaõ daønh cho ngaøi moät caùi oâm hoân cuûa tình baèng höõu vaø cuûa loøng bieát ôn veà caùi maø ngaøi ñaõ taëng cho".

 Vaø nôi trang nhaát, baùo Ha'aretz, soá ra ngaøy thöù saùu 24.3.2000, vieát vôùi tít huøng hoàn nhö sau: "Ngoaøi lòch söû, ngoaøi vieäc nhôù laïi dó vaõng".

 The Jerusalem Post (nhaät baùo lôùn tieáng Anh) daønh phaàn phuï tröông vôùi ba baøi daøi veà yù nghóa cuûa chuyeán vieáng thaêm; veà caâu chuyeän cuûa Edgard Mortara, moäït thanh nieân Do thaùi ôû Bologna (YÙ) bò baét ñi khoûi gia ñình trong theá kyû vöøa qua, söï vieäc naøy ñaõ ñöôïc Ñöùc Pio IX löu yù vaø sau cuøng moät baøi veà caùc ngöôøi Do thaùi ôû Giudea vaø Samaria muoán coù theâm du lòch toân giaùo, baèng vieäc ñoùn tieáp caùc tín höõu Kitoâ. The Jerusalem Post keát thuùc baèng baøi "Moät ngaøn naêm cuõ ñaõ chaám döùt", baøi naøy daønh cho vieäc Ñöùc Gioan Phaoloâ II kính vieáng Ñaøi Töôûng Nieäm Yad Vashem.

 Caùc giai ñoïan chính cuûa cuoäc haønh höông ñöôïc caùc baùo chí Do thaùi ñeà cao chính laø vieäc vieáng thaêm Ñaøi Töôûng Nieäm Yad Vashem, thöù naêm 23.3.2000; vieäc caàu nguyeän taïi Böùc Töôøng Than Khoùc cuûa Ñeàn thôø Chuùa nhaät 26.3.2000 vaø ngaøy kính vieáng Betlem (thuoäc laõnh thoå töï trò cuûa Palestine) thöù tö 22.3.2000, ñeå gaëp gôõ nhaø caàm quyeàn Palestine vaø vieäc vieáng thaêm Traïi tò naïn Dheishek.

 Baùo chí baèng tieáng AÛ raïp cuõng ñeà cao ngaøy ôû Betlem; vieäc vieáng thaêm xaõ giao Vò Ñaïi Giaùo Tröôûng vaø vaùc vò caàm quyeàn Hoài giaùo taïi Gieârusaelm Chuùa nhaät 26.3.2000 - Trong khi caùc baùo Do thaùi daønh nhieàu baøi vaø hình aûnh veà chuyeán vieáng thaêm Betlem, traùi laïi caùc baùo tieáng AÛ raäp giôùi haïn tôùi möùc toái thieåu nhöõng cöû chæ, nhöõng vieäc ñöôïc ÑTC thöïc hieän taïi Do thaùi.

 Veà cuoäc gaäp gôõ lieân toân giaùo taïi "Notre-Dame of Jerusalem Center", caùc baøi töôøng thuaät vaø bình luaän theo nhöõng laäp tröôøng töông phaûn nhau. Baùo chí Do thaùi chæ trích vaø leân aùn vò giaùo tröôûng Hoài giaùo Tatzir Tamini, khoâng nhöõng veà thaùi ñoä gaây haán ñoái vôùi ñöôøng loái chính trò Do thaùi taïi Palestine, maø caû veà caùch cö xöû khoâng xöùng ñaùng: boû thính ñöôøng ra ñi tröôùc khi keát thuùc cuoäc gaëp gôõ; traùi laïi baùo chí tieáng AÛ raäp laïi ca ngôïi thaùi ñoä cuûa vò giaùo tröôûng naøy.

 Toùm laïi, taát caû caùc baùo chí ñeàu chuù yù theo doõi phaàn toân giaùo cuûa cuoäc haønh höông, vôùi nhöõng tin töùc, hình aûnh vaø baøi vôû veà nhöõng bieán coá quan troïng taïi Betlem, kính vieáng Hang Sinh nhaät vaø thaùnh leã taïi Quaûng tröôøng Giaùng sinh, kính vieáng Hoà Tiberiade (Galilea) thaùnh leã vôùi söï tham döï cuûa gaàn 100 ngaøn thanh nieân, baèng vieäc nhaán maïnh ñeán söï haêng say cuûa giôùi treû; vieáng thaêm Nagiaret vaø thaùnh leã trong Ñeàn thôø Truyeàn tin vaø caû vieäc tìm giaûi quyeát vaán ñeà xaây caát ñeàn thôø Hoài giaùo taïi ñaây; sau cuøng taïi Gieârusalem: vieäc gaây caûm ñoäng hôn caû laø ÑTC ñaõ muoán trôû laïi Ñeàn thôø Moà Thaùnh ñeå caàu nguyeän treân Ñoài Calvario.

 Tôø Yediot Abronot bình luaän: Caû nhöõng ngöôøi hay chæ trích nhaát cuõng ñaõ hieåu yù nhóa saâu xa cuûa nhöõng lôøi vaø cöû chæ ÑTC. Cöû chæ xin tha thöù baèng baûn kinh ñöôïc nheùt vaøo Böùc Töôøng Than khoùc, Chuùa nhaät 26.3.2000 vaø hình aûnh cuûa cöû chæ naøy ñaõ ñöôïc taát caû caùc baùo Do thaùi ghi laïi.

 Ngoaøi caùc baùo, Ñaøi truyeàn hình Do thaùi daønh nhieàu giôø cho caùc bieán coá. Ai cuõng phaûi coâng nhaän raèng: Ñaøi phaùt thanh Do thaùi Kol Israel, truyeàn thanh baèng tieáng Anh vaø nhaát laø caùc buoåi phaùt thanh baèng tieáng Phaùp, raát thaønh thaïo veà ngheà nghieäp vaø raát ñuùng giôø veà caùc tin töùc, caùc baøi bình luaän.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page