Trong baøi phoûng vaán daøi daønh cho nhaät baùo Coâng giaùo YÙ “Töông Lai” soá ra ngaøy 28.12.2000, Nöõ Tu Emmanuelle, naêm nay 92 tuoåi, coù nhöõng nhaän xeùt laïc quan veà Naêm Thaùnh 2000 vaø caùch rieâng veà Ngaøy theá giôùi Thanh nieân laàn thöù XV taïi Roma. Tröôùc khi chia seû baøi phoûng vaán, chuùng toâi xin noùi qua veà thaân theá cuûa Nöõ Tu Emmanuelle.

 Nöõ Tu Emmanuelle sinh taïi Bruxelles (Bæ) naêm 1908. Tò naïn sang Anh quoác hoài coøn raát treû. Luùc xaåy ra ñeä nhò theá chieán (1939-1945), xin vaøo tu Doøng Notre-Dame de Sion, ñeå hieán thaân cho caùc ngöôøi heøn keùm nhaát trong xaõ hoäi. Nöõ Tu ñöôïc cöû ñi daïy hoïc taïi Istanbul (Thuû ñoâ Thoå nhó kyø), Tunis (thuû ñoâ Tunisie), Alexandrie (Ai caäp). Sau ñoù ñöôïc chuyeån ñeán vuøng ngoaïi oâ Le Caire (thuû ñoâ Ai caäp) vaøo naêm 1971. Nöõ Tu Emmanuelle khôûi söï coâng vieäc toâng ñoà nôi caùc ngöôøi ngheøo khoå taïi Ezbel el-Nakhl. Chò laäp moät nhaø phaùt thuoác mieãn phí, moät phoøng khaùm beänh, moät nhaø cho caùc ngöôøi giaø laõo, moät kyù nhi vieän, môû caùc lôùp veà veä sinh vaø daïy ngheà, roài laäp moät trung taâm ñoùn tieáp, ñöôïc khaùnh thaønh naêm 1980.

 Naêm 1982, Nöõ Tu Emmanuelle ñeán laøm vieäc taïi Mokattam, vuøng ngoaïi oâ, coù khoaûng 14 ngaøn daân cö. Taïi ñaây Sr Emmanuelle chieán ñaáu choáng naïn treû em cheát sôùm, moät tai hoïa gheâ sôï, huaán luyeän caùc nöõ hoä sinh, thieát laäp nhieàu vöôøn treû, quyeân tieàn ñeå laäp moät xí nghieäp, bieán nhöõng raùc röôûi thaønh phaân boùn.

 Naêm 1985, Nöõ Tu Emmanuelle ñeán hoaït ñoäng taïi Meadi-Tora. Sau ñoù Chò huy ñoäng chieán dòch nhaèm cuùu vôùt caùc treû em taïi Khartoum (thuû doâ Sudan), taïi Liban, Philippines, Haiti vaø Seùneùgal. Hoäi “Caùc baïn höõu cuûa Sr Emmanuelle” (Les amis de Soeur Emmanuelle), töø naêm 1980 chaêm soùc 60 ngaøn treû em raûi raéc taïi 10 quoác gia treân theá giôùi.

 Naêm nay duø ñaõ 92 tuoåi, Nöõ Tu Emmanuelle vaãn tieáp tuïc hoaït ñoäng haêng haùi. Trong Naêm Thaùnh naøy Chò ñaõ ñeán Roma nhieàu laàn vaø ñaõ tham döï Ngaøy theá giôùi Thaùnh nieân taïi Roma. Caûm töôûng cuûa Sr veà Ngaøy naøy, chuùng toâi seõ thuaät laïi vaøo cuoái baøi phoûng vaán. Sr Emmanuelle cuõng nhö Meï Teâreâsa thaønh Calcutta ñöôïc taëng töôùc hieäu “ngöôøi phuï nöõ cuûa theá kyû“. Töø nhieàu naêm Chò ñaõ hieán thaân phuïc vuï caùc ngöôøi ngheøo khoå taïi vuøng ngoaïi oâ Cairoâ. Môùi ñaây Chò ñaõ laõnh nhaän Giaûi thöôûng taïi Saint-Vincent (mieàn Valle d’Osta, baéc YÙ giaùp bieân giôùi Phaùp). Lyù do cuûa vieäc taëng thöôûng laø “Moät cuoäc ñôøi maïo hieåm, coù khaû naêng thöùc tænh caùc taâm hoàn, coù khaû naêng xeù tan böùc maøn giaày ñaëc ngaên caùch giöõa caùc toân giaùo vaø khuynh höôùng chính trò, vaãn coøn quaù naëng trong ñaàu oùc cuûa nhieàu ngöôøi. Moät göông huy hoaøng cuûa tình yeâu thöông, tình yeâu thöông hoaït ñoäng ngoaøi moïi bieân giôùi vaø khaùc bieät, ñeå laøm cho caùi toát hôn thaéng caùi xaáu hôn, ñeå beânh vöïc söï soáng choáng laïi söï cheát“.

 Sau ñaây laø nguyeân vaên baøi phoûng vaán daøi cuûa Sr Emmanuelle daønh cho nhaät baùo “Töông Lai”. Chuùng toâi xin dòch laïi nguyeân vaên.

 Hoûi - Sr coøn giöõ nhöõng moái lieân laïc vôùi caùc vuøng ngoaïi oâ Ai caäp khoâng?

 Ñaùp - Caùch ñaây moät thaùng toâi ñaõ trôû veà ba vuøng ngoaïi oâ, nôi toâi ñaõ soáng trong 22 naêm. Ñoái vôùi toâi, ñaây laø nhöõng nôi kyø dieäu hôn caû cuûa theá giôùi naøy. ÔÛ ñoù, con ngöôøi khoâng coù gì caû. Khoâng cöûa haøng, khoâng raïp xi neâ, khoâng coù nhöõng caùi Aâu chaâu hay Myõ chaâu quan taâm ñeán; nhöng theo toâi, taïi ñaây trong thöïc teá con ngöôøi coù ñaày ñuû moïi söï, bôûi vì hoï soáng tình huynh ñeä giöõa nhau. Moïi ngöôøi ñeàu quen bieát nhau, cöûa nhaø ôû luoân luoân môû. Khoâng coù tôùi ba boán löôït khoùa moãi moät nhaø, nhö taïi Phaùp. Taïi Phaùp naøy ngöôøi ta ít quen bieát nhau, töø chung cö naøy qua chung cö khaùc. Traùi laïi taïi caùc vuøng ngoaïi oâ Le Caire taát caû nhìn nhau, chaøo nhau, mæm cöôøi vôùi nhau.

 Hoûi - Nöõ Tu ñaõ vieát: Tình yeâu nhaát laø ôû taïi hoaït ñoäng, ôû taïi vieäc laøm. Hoaït ñoäng vaø vieäc laøm ngay naøy xem ra luoân luoân caàn ñeán nhöõng xaõ hoäi giaàu coù, ñoái vôùi nhöõng nôi luoân luoân soáng trong caûnh ngheøo khoå. Dó nhieân khoâng phaûi chæ ngheøo theo nghóa vaät chaát. Vaây Sr nghó sao?

 Ñaùp - Veà ñieåm nay toâi ñang vieát moät cuoán saùch vôùi töïa ñeà: “Söï giaàu coù cuûa caûnh ngheøo khoå“. Trong cuoán saùch naøy toâi giaûi thích raèng: söï giaàu coù nhieàu luùc haï giaù con ngöôøi, laøm cho hoï maát ñi baûn tính con ngöôøi: nghóa laø maát ñi baûn tính laøm anh chò em cuûa ngöôøi khaùc, traùi laïi söï ngheøo khoå ñem ñeán cho con ngöôøi baûn tính hoaøn toaøn nhaân loaïi. Khoâng cuûa caûi, khoâng thuù vui, con ngöôøi, töï baûn tính, côûi môû vôùi anh chò em mình. Ñôøi soáng taïi caùc vuøng ngoaïi oâ ngheøo naøn thöïc ra khoâng phaûi laø ñôøi soáng baát haïnh. Naêm 1983 toâi trôû laïi Chaâu Aâu, toâi thaáy moïi ngöôøi than phieàn. Giöõa nhöõng ngöôøi baùn veû raùch, khoâng ai than phieàn caû. Baèng loøng veà ñôøi soáng nhö hoï thaáy, hoï soáng. Taïi Chaâu AÂu, toâi nghe thaáy moïi ngöôøi ñeàu than phieàn vì nhöõng lyù do khaùc nhau: veà choàng con, veà coâng vieäc laøm, veà xe hôi, veà saêng nhôùt, veà thueá maù, veà chính phuû v.v... Daân chuùng khoâng haïnh phuùc, khoâng an vui, nhö caùc ngöôøi ngheøo cuûa toâi vaø ño ñoù toâi ñaët caâu hoûi: Haïnh phuùc cuûa con ngöôøi laø gì, haïnh phuùc ôû ñaâu vaäy? Vaø toâi ñi ñeán keát luaän naøy laø ôû ñaâu con ngöôøi khoâng coù gì caû, con ngöôøi haïnh phuùc hôn, bôûi vì con ngöôøi, xeùt ñeán cuøng, töï do soáng nhöõng lieân laïc ñôn sô, huynh ñeä, haèng ngaøy, saün saøng ñoái vôùi moïi ngöôøi khaùc.

 Hoûi - Vieäc tha caùc moùn nôï quoác teá laø moät trong caùc ñieåm quan troïng cuûa Ñaïi Toaøn xaù. Theo kinh nghieäm cuûa Sr, coù phaûi laø moät duïng cuï hieäu nghieäm khoâng?

 Ñaùp - Ñaây laø böôùc ñaàu tieân. Nhöng vaán ñeà thieát yeáu cuûa caùc nöôùc treân ñöoøng phaùt trieån laø vaán ñeà doái thoaïi Baéc-Nam. Nhö Ñöùc Cha Helder Camara (Brazil, giaùm muïc cuûa caùc ngöôøi ngheøo ), ñaõ noùi: Xin caùc oâng haõy mua caø pheâ cuûa chuùng toâi vôùi giaù ñuùng möùc. Xin caùc oâng ñöøng thay ñoåi lieân tieáp giaù caû vaø nhö vaäy chuùng toâi khoâng caàn ñeán vieän trôï cuûa caùc oâng. Vaán ñeà laø caùc nöôùc giaàu coù traû nhöõng nguyeân lieäu baèng giaù khoâng ñaùng keå gì, roài muoán vieän trôï caùc nöôùc ngheøo saûn xuaát caùc nguyeân lieäu naøy. Khoâng caàn vieän trôï, chæ caàn traû giaù ñuùng möùc maø thoâi. Thí duï: daàu hoûa, caùc nöôùc thuoäc theá giôùi thöù ba hôïp nhau choáng laïi Chaâu Aâu vaø Chaâu Myõ vaø hoï ñaõ thaønh coâng baét buoäc phaûi traû ñuùng giaù hoï ñeà nghò. Coù theå hoï ñaõ taêng giaù quaù ñaùng; nhöng luùc chöa coù OPEC (toå chöùc caùc nöôùc saûn xuaát daàu hoûa), moät thuøng daàu, neáu toâi khoâng laàm, baùn döôùi moät Myõ Kim (nay treân 30 Myõ kim). Veà vieäc baùn boâng hay chuoái cuõng vaäy. Caùc nöôùc giaàu khoâng muoán traû giaù ñuùng möùc caùc nguyeân lieäu. Vì theá, vaán ñeà laø phaûi ñi ñeán nhöõng qui öôùc quoác teá veà thöông maïi coâng bình hôn.

 Hoûi - Sr noùi ñeán vaán ñeà ñoái thoaïi giöõa Baéc-Nam. Xem ra cuõng caàn caû vaán ñeà ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo. Duø coù bieát bao lôøi keâu goïi cuûa ÑTC veà ñoái thoaïi, veà toân troïng, nhaát laø nhöõng moái lieân quan vôùi Hoài giaùo hieän nay coù nhieàu lo laéng. Sr nghó sao?

 Ñaùp - ÑTC nhaán maïnh raát nhieàu ñeán phong traøo ñaïi keát. Toâi bieát vaán ñeà naøy töø ñaàu theá kyû. Luùc ñoù caám ngöôøi coâng giaùo vaøo moät nhaø thôø Tin Laønh hay chính thoáng. Khi toâi muoán ñeán gaëp Ñöùc Athenagoras ñeä nhaát, Giaùo chuû chính thoáng Constantinopoli, toâi ñaõ gaëp nhieàu khoù khaên. Toâi ñaõ ñöôïc pheùp ñeán thaêm Ñöùc Giaùo chuû, nhôø söï can thieäp cuûa Ñöùc Cha Roncalli (sau naøy laøm Giaùo Hoaøng vôùi teân hieäu Gioan XXIII) luùc ñoù laø Giaùm Quaûn Toâng Toøa Istanbul, ngaøi laø ngöôøi côûi môû hôn caùc vò khaùc. Ngaøy nay may maén hôn vì tình hình ñaõ thay ñoåi nhieàu. Môùi ñaây vaên kieän “Chuùa Gieâsu” (Dominus Jesus) yeâu caàu chuùng ta phaûi löu yù ñeán Thuyeát Töông ñoái. Toâi laø moät ngöôøi coâng giaùo vaø toâi tin raèng ñaïo coâng giaùo laø ñaïo ñaõ laõnh nhaän vieäc maïc khaûi tröïc tieáp bôûi Chuùa Kitoâ, nhöng toâi vaãn raát toân troïng vaø caûm phuïc ñoái vôùi caùc anh chò em Tin Laønh, Chính thoáng, Do thaùi, Phaät giaùo, Hoài giaùo vaø toâi ñaõ thaáy trong toân giaùo cuûa Hoài giaùo vaø cuûa Phaät giaùo moät soá tia saùng vaø chaân lyù. Nhöng ñoái vôùi toâi, chæ trong ñaïo coâng giaùo môùi coù chaân lyù hoaøn toaøn. Khoâng theå noùi: taát caû caùc toân giaùo ñeàu nhö nhau. Chuùng ta haõy toân troïng nhau, yeâu thöông nhau vaø cuøng nhau tay naém tay tieán böôùc.

 Hoûi - Laøm nhö Sr, boû moïi söï, ngaøy nay xem ra raát khoù khaên?

 Ñaùp - Khoâng bao giôø toâi noùi: boû moïi söï. Ñaây khoâng phaûi laø vaán ñeà. Tröôùc heát caàn chia seû. Toâi coù nhieàu baïn höõu raát giaàu coù, nhöng hoï khoâng phaûi boû coâng vieäc cuûa hoï; hoï cuõng laø nhöõng ngöôøi raát höõu ích. Vaán ñeà laø: khi ai coù moät ñòa vò quan troïng veà kinh teá, caàn lo laéng ñeán coâng bình. Neáu toâi thoâng minh hôn, toâi ñaõ coù may maén hôn trong coâng vieäc cuûa toâi vaø ngöôøi khaùc khoâng coù may maén nhö toâi, khoâng phaûi loãi cuûa hoï. Vì theá, toâi khoâng coù quyeàn giöõ laïi cho toâi taát caû tieàn baïc maø toâi ñaõ thu ñöôïc, bôûi vì tröôùc heát toâi laø moät ngöôøi, nghóa laø “anh chò em cuûa ngöôøi khaùc“, toâi phaûi lo laéng ñeán nhöõng ai khoâng coù nhöõng khaû naêng nhö toâi, toâi phaûi giô tay cho hoï vaø chia seû vôùi hoï.

 Hoûi - Chuùng ta soáng vaøo cuoái Naêm Thaùnh. Theo Sr thì caùi gì seõ coøn laïi?

 Ñaùp -Toâi ñaõ tham döï caùc Toaøn xaù cuûa theá kyû vöøa qua, nhöng toâi coù theå noùi: Toaøn xaù naøy, nhôø coâng vieäc cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ñaõ coù tieáng doäi khaùc thöôøng. Toâi ñeán Roma thaùng 8/2000, soáng giöõa hai trieäu Thanh nieân. Toâi ñaõ coù dòp noùi vôùi nhieàu ngöôøi trong hoï vaø nhieàu thanh nieân noùi vôùi toâi raèng: thöïc ra cuoäc gaëp gôõ naøy ñaõ thay ñoåi cuoäc ñôøi cuûa hoï vaø giôø ñaây hoï hieåu raèng: laø tín höõu Kitoâ thöïc laø moät caùi gì toát laønh vaø vó ñaïi, vaø hieåu raèng: laø tín höõu Kitoâ bao haøm vieäc lo laéng deán ngöôøi khaùc, laø soáng trong coâng bình vaø trong söï chia seû vaø toâi tin raèng Toaøn xaù seõ toàn taïi nhö moät lyù töôûng cuûa tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi tha nhaân. Luùc naøy ñaây ÑTC ñaõ nhaán maïnh bieát bao laàn veà neàn vaên minh cuûa tình yeâu vaø toâi tin raèng tình yeâu cuûa Toaøn xaù seõ toàn taïi nhö moät loaïi höông thôm, moät öôùc muoán, moät lyù töôûng seõ theo doõi nhaát laø giôùi treû, sau cuøng hoï laø nhöõng nguôøi tin chaéc raèng: coù theå soáng treân Traùi ñaát naøy baèng vieäc gieo vaõi vaø tieáp tuïc soáng tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø ñoái vôùi anh chò em.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page