Cuoäc haønh höông quoác gia cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo Lituani taïi Roma khôûi söï ngaøy thöù Tö moàng 1 thaùng 3/2000 vaø seõ keát thuùc vaøo ngaøy Thöù Baåy muøng 4 thaùng 3/2000, baèng thaùnh leã kính Thaùnh Casimiro Vua, Quan Thaày cuûa Lituani; sau ñoù, baèng buoåi tieáp kieán cuûa ÑTC trong thính ñöôøng Phaoloâ VI.

 Tham döï cuoäc haønh höông naøy, ngoaøi caùc giaùm muïc, Toång thoáng Coäng hoøa Lithuani, oâng Valdas Adamkus, nhieàu linh muïc, Tu só nam, nöõ, coøn coù khoaûng hai ngaøn tín höõu Lituani. Cuoäc haønh höông quoác gia do Ñöùc TGM Sigitas Tamkevicius, chuû tòch HÑGM Lituani vaø Ñöùc Cha Audrys Backis, TGM giaùm muïc giaùo phaän Vilnius (thuû ñoâ), chuû tòch UÛy Naêm Thaùnh quoác gia, höôùng daãn. Cuoäc haønh höông ñöôïc toå chöùc sau 10 naêm cheá ñoä coäng saûn Trung-Ñoâng AÂu suïp ñoå vaø Lituani laáy laïi ñöôïc neàn ñoäc laäp khoûi Khoái Lieân xoâ.

 Lituani laø quoác gia sau cuøng ôû Chaâu AÂu ñöôïc rao giaûng Tin Möøng vaøo naêm 1365. Ngaøy nay, xeùt veà chuûng toäc, Lituani laø moät quoác gia coâng giaùo thuoäc mieàn Baéc AÂu, ñöôïc bao vaây chung quanh bôûi Lettonie Tin Laønh vaø Nga chính thoáng. Kyù giaû Valdus Matzkella, ngöôøi Lituani, giaûi thích: Lituani ngaøy nay laø moät quoác gia ôû ngaõ ba ñöôøng, nghóa laø giöõa (1.) vieäc taùi khaùm phaù caên cöôùc vaên hoùa vaø toân giaùo cuûa mình, vaø (2.) nguy cô ñi ñeán choã ñaùnh maát ñi gia taøi quí baùu xöa kia, vaø (3.) giöõa nhöõng caùm doã löôøng gaït cuûa chuû nghóa duy vaät ñang tieán maïnh. OÂng nhaéc laïi raèng: Sau bieán coá naêm 1990, queâ höông beù nhoû cuûa chuùng toâi ôû mieàn Baltique, tuyeân boá ñoäc laäp taùch khoûi Lieân xoâ, caùc nhaø thôø ñaày aép. Ngöôøi daân Lituani soáng laïi nhöõng truyeàn thoáng cuûa mình, sau thôøi gian laâu daøi cuûa nhuõng cuoäc baùch haïi toân giaùo. Roài sau ñoù, vôùi thôøi gian qua ñi, söï haêng say ban ñaàu giaûm bôùt daàn daàn. Ngöôøi daân chuùng toâi ñaõ neám thöû hoa traùi cay ñaéng cuûa cheá ñoä tieâu thuï Taây phöông vaø luùc naøy ñaây soá ngöôøi thöïc haønh ñaïo khoâng quaù 20%".

 Ñeå khoûi queân ñi nhöõng naêm daøi cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng, thaùng chín naêm 1993, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ vieáng thaêm Lituani; ngaøi ñaõ ñeán kính vieáng vaø quì goái caàu nguyeän taïi moät nôi töôïng tröng cuoäc choáng ñoái trong "hoøa bình" cuûa ngöôøi coâng giaùo: Nuùi Thaùnh giaù, gaàn Siauliai. Nuùi naøy ñaõ bò xe uûi cuûa cheá ñoä coäng saûn phaù bình ñòa ba laàn vaø cuõng ba laàn ñöôïc xaây caát laïi. Ñaây laø Moät bieåu hieäu cuûa ñöùc tin vaø cuûa söï kieân trì cuûa moät daân toäc ñaõ neám bieát bao ñau khoå, nhöng cuõng höôûng bieát bao aùnh saùng huy hoaøng.

 Mieàn ñaát giaùp giôùi Taây phöông coâng giaùo vaø Ñoâng phöông chính thoáng, naèm giöõa mieàn Trung AÂu vaø caùc quoác gia mieàn baéc Scandinave, Lituani ñaõ phaùt trieån raát maïnh döôùi thôøi vua Jagiello, vaøo nhöõng naêm 1386 vaø 1572. Trong thôøi kyø naøy bieân giôùi Lituani lan roäng ñeán Bieån Ñen. Neàn Tu ñöùc cuûa Lituani ñöôïc phong phuù hoùa bôûi nhöõng truyeàn thoáng Slavoâ cuûa Ba lan coâng giaùo giaùp giôùi. Lituani tham döï vaøo Cuoäc Phuïc höng cuûa theá kyû 16. Naêm 1547, cuoán saùch ñaàu tieân baèng tieáng Lituani ra ñôøi: ñoù laø cuoán Giaùo lyù coâng giaùo, do oâng Martynas Mazyvydas vieát ra. Vôùi thôøi gian Lituani maát ñi neàn töï trò, böôùc vaøo tröôùc heát trong aûnh höôûng cuûa Ba lan vaø sau ñoù cuûa Nga. Naêm 1795, Lituani hoaøn toaøn laø thaønh phaàn cuûa Ñeá quoác Nga. Veà phöông dieän toân giaùo, Giaùo hoäi chính thoáng chieám phaàn ña soá, nhaát laø taïi caùc coäng ñoàng ngöôøi Nga di daân ñeán caùc nöôùc mieàn Baltique. Giaùo hoäi chính thoáng coù ba vò thaùnh töû ñaïo: Nezhil. Kumec vaø Eustachio, bò gieát naêm 1347 vaø ñöôïc Vò Giaùo chuû Constantinopoli toân phong naêm 1361.

 Duø bò söùùc ñeø eùp cuûa Giaùo hoäi chính thoáng, lieân keát vôùi Hoaøng ñeá Nga, daân toäc Lituani trong ñaïi ña soá vaø trong nhieàu tröôøng hôïp vaãn trung thaønh vôùi Ñaïo Coâng giaùo. Vì theá Nhaø Caàm quyeàn Nga giôùi haïn töï do toân giaùo cuûa caùc tín höõu coâng giaùo. Vaøo naêm 1831 vaø naêm 1863, trong vuï noåi loaïn cuûa ngöôøi coâng giaùo choáng laïi quyeàn thoáng trò Nga Hoaøng, nhieàu nhaø thôø vaø taát caû caùc tu vieän trung thaønh vôùi Roma ñeàu bò ñoùng cöûa. Trong naêm 1841, Nhaø Nöôùc coâng boá luaät tòch thu haàu heát ñaát ñai vaø taøi saûn cuûa Giaùo hoäi. Luaät naøy laïi ñöôïc aùp duïng caùch trieät ñeå döôùi cheá ñoä coäng saûn, leân naém chính quyeàn taïi Lituani, töø naêm 1945 ñeán naêm 1990.

 Ñöùc tin cuûa ngöôøi daân Lituani, ñöôïc giöõ vöõng trong caùc theá kyû, cuõng nhö ñöùc tin cuûa caùc daân toäc Slave, laø ñöùc tin do bôûi loøng suøng kính saâu xa ñoái vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Moät trong caùc Ñeàn thaùnh kính Meï Thieân Chuùa ñöôïc kính vieáng hôn caû laø Ñeàn Thaùnh Medininkai "Cöûa Raïng Ñoâng" ôû ngay thuû doâ Vilnius, ñöôïc xaây caát treân moät trong caùc cöûa vaøo Thaønh phoá. AÛnh Ñöùc Meï laøm pheùp laï ñöôïc toân kính taïi ñaây. Nhöng loøng suøng ñaïo cuûa daân toäc Lituani coøn lieân keát vôùi tinh thaàn aùi quoác. Thaùnh Casimiro Vua ñöôïc toân kính hôn caû vaø moät nhaø thôø raát ñeïp ñöôïc daâng kính Ngaøi ngay taïi thuû ñoâ, khoâng phaûi laø moät vieäc ngaãu nhieân. Ngaøi laø "Vò Thaùnh baûo hoä" cuûa daân toäc Lituani, ñöôïc toân phong Hieån Thaùnh naêm 1604. Khoâng phaûi vieäc ngaãu nhieân, khi 14 ngöôøi daân Lituani ñoøi töï do cho daân toäc, bò Quaân ñoäi Lieân xoâ saùt haïi ngay döôùi chaân thaùp ñaøi Truyeàn hình ôû Vilnius, ñöôïc coi laø nhöõng vò töû ñaïo thöïc. Thöïc söï ngay döôùi chaân thaùp Ñaøi Truyeàn hình naøy, "moät nuùi thaùnh giaù" ñaõ ñöôïc xaây caát, ñeå kính nhôù vuï saùt haïi, moät chaëng ñau khoå treân con ñöôøng tieán ñeán töï do cuûa moät daân toäc.

 Vôùi cuoäc haønh höông quoác gia trong Naêm Thaùnh taïi trung taâm Giaùo hoäi, caùc vò chuû chaên Giaùo hoäi Lituani öôùc mong ngöôøi daân Lituani trôû laïi nguoàn goác Kitoâ cuûa mình vaø luoân luoân trung thaønh vôùi Ñöùc tin ñaõ laõnh nhaän vaø ñaõ baûo toàn ñöôïc töø nhieàu theá kyû nay, luoân luoân trung thaønh vôùi Giaùo hoäi trong thôøi bình cuõng nhö döôùi nhöõng cheá ñoä baùch haïi.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page