Trong baøi phoûng vaán daønh cho ñaëc phaùi vieân Vittorio Strada cuûa nhaät baùo lôùn nhaát taïi YÙ, tôø "Tin Chieàu" (Corriere della sera) soá phaùt haønh ngaøy 04.8.2000, Ñöùc Alexis ñeä nhò, Giaùo chuû Giaùo hoäi chính thoáng Nga, ñaët hai ñieàu kieän cho chuyeán vieáng thaêm Moscowa cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Hai ñieàu kieän naøy laø: Caùc tín höõu coâng giaùo Ukraine chaám döùt caùc cuoäc baùch haïi caùc tín höõu chính thoáng taïi Ukraine - ñieàu kieän thöù hai laø Giaùo Hoäi coâng giaùo ñình chæ vieäc chieâu moä tín höõu chính thoáng taïi caùc laõnh thoå Nga.

 Ai cuõng thaáy raèng: hai ñieàu kieän naøy laø ñieäp khuùc cuõ ñöôïc laëp laïi moãi khi ñeà caäp ñeán chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Moscowa. Caùch ñaây ít thaùng, nhaân chuyeán vieáng thaêm cuûa Toång thoáng Nga, oâng Vladimir Putin, taïi Vatican, nhöõng ñieàu kieän treân cuõng ñaõ ñöôïc nhaéc laïi.

 Toá caùo caùc tín höõu Coâng giaùo taïi Ukraine baùch haïi caùc tín höõu chính thoáng: ñaây laø chuyeän khoâng ñuùng thaät nhö vaäy. OÂng Stalin quyeát ñònh xoùa boû Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Lieân xoâ, ñaõ ra leänh baùch haïi caùc tín höõu coâng giaùo vaø tòch thu moïi taøi saûn, caùc nôi phuïng töï, ñeå trao cho Giaùo hoäi chính thoáng (luùc ñoù laø Giaùo hoäi quoác doanh). Nay cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn suïp ñoå, Giaùo hoäi coâng giaùo Ukraine ñoøi traû laïi taøi saûn vaø caùc nôi phuïng töï cuûa hoï xöa kia. Phaûi chaêng ñaây laø moät cuoäc baùch haïi?

 Moät lyù do khaùc saâu xa hôn vaø coù tính caùch lòch söû: Giaùo hoäi coâng giaùo Ukraine, tuy thuoäc leã nghi Hy laïp-Bizantin, töø nhieàu theá kyû, vaãn trung thaønh vôùi Roma vaø hieäp thoâng vôùi vò Keá nghieäp Pheâroâ, khoâng chòu saùp nhaäp vaøo Giaùo hoäi chính thoáng trong thôøi kyø baùch haïi cuûa OÂng Stalin. Vì söï trung thaønh naøy, hoï vaãn ñöôïc goïi caùch ñaëc bieät laø "nhöõng ngöôøi hieâïp nhaát vôùi Roma". Caùc tín höõu hieäp nhaát naøy bò baùch haïi döõ doäi hôn caû keå töø naêm 1946. Moïi ngöôøi coøn nhôù dung maïo noåi baät cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo Ukraine, laø Ñöùc Hoàng Y Jozif Slypij, Giaùo chuû Giaùo hoäi coâng giaùo "Hieäp Nhaát vôùi Roma", ñaõ bò coäng saûn baét giam vaø ñaày ñi mieàn Sibeùrie giaù laïnh trong nhieàu naêm, vì trung thaønh vôùi Roma. Sau khi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ tan raõ, caùc ngöôøi coâng giaùo hieäp nhaát Ukraine ra khoûi tình traïng "Haàm Truù" coâng khai tuyeân xöng ñöùc tin, ñoøi traû laïi taøi saûn vaø caùc nôi phuïng töï hieän coøn trong tay Giaùo hoäi chính thoáng. Ñaây laø moät vieäc hôïp ñöùc coâng bình; ñaâu phaûi laø moät cuoäc baùch haïi. Dó nhieân trong vieäc ñoøi laïi naøy, coù moät vaøi xung ñoät khoù traùnh khoûi giöõa caùc tín höõu cuûa hai Giaùo hoäi. Nhöõng söï kieän leû loi naøy ñaâu phaûi laø cuoäc baùch haïi. Giaùo hoäi chính thoáng khoâng theå queân cuoäc baùch haïi maø caùc tín höõu coâng giaùo Ukraine phaûi gaùnh chòu trong hôn nöûa theá kyû do cheá ñoä coäng saûn vaø moät phaàn cuõng do söï ñoàng loõa cuûa Giaùo hoäi chính thoáng.

 Moät lyù do khaùc gaây lo ngaïi cho Toøa Giaùo chuû chính thoáng Moscowa laø vì Giaùo hoäi chính thoáng taïi Ukraine chia reõ, moät soá khoâng muoán tuøy thuoäc Toøa Giaùo Moscowa chuû nöõa vì Ukraine nay ñaõ ñoäc laäp. Trong khi ñoù, thì cuõng taïi Ukraine, Giaùo hoäi coâng giaùo ñöôïc phuïc höng vaø caøng ngaøy caøng phaùt trieån maïnh meõ. Theo thoáng keâ, sau khi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ tan raõ, soá ngöôøi coâng giaùo Ukraine khoaûng 4 trieäu, nay leân tôùi 6 trieäu. Moät trong caùc lyù do cuûa vieäc taêng soá naøy laø coù nhieàu ngöôøi coâng giaùo ra ñi tò naïn (giaùo daân, giaùo só ) trong thôøi baùch haïi, nay trôû veà queâ höông, ñeå giuùp Giaùo hoäi Meï.

 Yeâu caàu thöù hai: "ñình chæ vieäc chieâu moä caùc tín höõu chính thoáng", laø moät yeâu caàu khoâng coù neàn taûng. Tröôùc khi buøng noå cuoäc caùch maïng naêm 1917, Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga coù khoaûng hai trieäu tín höõu, vôùi moät ngaøn linh muïc, 600 nhaø thôø, hai chuûng vieän vaø moät phaân khoa thaàn hoïc. Nay Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga ñang trong thôøi kyø phuïc höng, nhöng coøn quaù xa con soá treân ñaây.

 Lyù do saâu xa ñeå toá caùo ñieàu ñöôïc goïi laø "chieâu moä tín höõu chính thoáng theo coâng giaùo" naèm ôû choã khaùc. Kyù giaû Fulvio Scaglione, trong baøi xaõ thuyeát cuûa nhaät baùo coâng giaùo "Töông Lai", ñaõ cho raèng lyù do saâu xa cuûa hai lôøi toá caùo treân coù theå laø thaùi ñoä caïnh tranh cuûa Ñöùc Giaùo Chuû Alexis II.

 Moät lyù do thaàm kín khaùc cuûa vieäc toá caùo, coù theå ñöôïc hieåu nhö sau: Hieán phaùp môùi cuûa Nga ñaët ra söï taùch rôøi giöõa Nhaø Nöôùc vaø Giaùo hoäi; tuy nhieân, Giaùo hoäi chính thoáng Nga ngaám ngaàm vaãn muoán ñöôïc höôûng nhieàu ñaëc aân, ñòa vò treân caùc toân giaùo khaùc vaø chuû tröông raèng: Giaùo hoäi chính thoáng phaûi laø Giaùo hoäi cuûa Nhaø Nöôùc, laø nhö toân giaùo cuûa Quoác gia Nga. Duø Hieán phaùp coâng nhaän töï do toân giaùo, töï do phuïng töï, caùc toân giaùo khaùc vaãn gaëp nhieàu khoù khaên vaø haïn cheá taïi Nga, moät phaàn do chính quyeàn ñòa phöông, nhöng phaàn khaùc cuõng do Giaùo hoäi chính thoáng.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page