Ai cuõng bieát raèng: vieäc boå nhieäm Hoàng Y thuoäc quyeàn tuyeät ñoái cuûa ÑTC, khaùc haún vieäc boå nhieäm caùc Giaùm muïc. Vieäc boå nhieäm caùc giaùm muïc caên cöù vaøo söï giôùi thieäu ba öùng cöû vieân do Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñòa phöông nhaän xeùt. Hoà sô maät cuûa caùc öùng cöû vieân ñöôïc göûi veà Boä Giaùm muïc hay Boä Rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc (ñoái voái caùc xöù truyeàn giaùo). Toøa Thaùnh seõ cöùu xeùt hoà sô töøng vò ñöôïc giôùi thieäu theo caáp baäc naøy: dignissimus (xöùng ñaùng nhaát trong ba vò ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñòa phöông giôùi thieäu) - dignior (xöùng ñaùng hôn) vaø dignus (xöùng ñaùng). Boä coù lieân heä seõ töôøng trình leân ÑTC chaáp thuaän vaø boå nhieäm.

 Traùi laïi vieäc boå nhieäm Hoàng Y khaùc haún: hoaøn toaøn tuøy thuoäc quyeàn toái cao cuûa ÑTC vaø vì theá laàn boå nhieäm naøo cuõng coù nhöõng ngaïc nhieân. Ngaïc nhieân vì coù moät soá vò ñöôïc boå nhieäm khoâng ai nghó tôùi hay ngöôïc laïi, nhöõng vò ñöôïc coi laø chaéc chaén laïi khoâng coù teân trong danh saùch, ít ra laàn naøy.

 Naêm 1998, trong khi loan baùo danh saùch caùc vò ñöôïc thaêng Hoàng Y, ÑTC cho bieát coù hai vò ñöôïc boå nhieäm, nhöng teân cuûa caùc ngaøi khoâng ñöôïc tieát loä, vì lyù do naøy, lyù do khaùc. Caùc vò ñöôïc boå nhieäm trong tröôøng hôïp nhö vaäy ñöôïc goïi laø “Hoàng Y in pectore“ (ñöôïc giöõ kín trong loøng ÑTC).

 Naêm 1979, ÑTC boå nhieäm Ñöùc Cha Ignatius Kung Pin-mei (ngöôøi Trung quoác naïn nhaân cuûa cheá ñoä coäng saûn trong nhieàu naêm) trong theå thöùc “Hoàng Y in pectore“. Maõi tôùi naêm 1991, luùc ngaøi ñöôïc traû töï do vaø ra ngoaøi nöôùc ñeán Roma, ÑTC môùi tieát loä: Ñöùc Cha Kung Pin-mei ñöôïc boå nhieäm laøm Hoàng Y töø naêm 1979. Trong tröôøng hôïp naøy, Ñöùc HY Kung Pin-mei ñöôïc xeáp vaøo lôùp caùc Hoàng Y ñöôïc boå nhieäm naêm 1979, khoâng phaûi lôùp ñöôïc boå nhieäm naêm 1991.

 Tröa Chuùa nhaät 21 thaùng Gieâng 2001, trong luùc loan baùo danh saùch 37 taân Hoàng Y, ÑTC cho bieát: ngaøi seõ tieát loä teân hai vò Hoàng Y ñöôïc boå nhieäm naêm 1998. Ñaây laø moät trong caùc ngaïc nhieân.

 Nhieàu baùo chí neâu leân maáy ngaïc nhieân sau ñaây trong laàn boå nhieäm danh saùch 37 vò Hoàng Y môùi. Thöïc ra, ña soá caùc taân Hoàng Y ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi tieân ñoaùn, thí duï: caùc vò ñöùng ñaàu caùc cô quan cuûa Giaùo Trieàu Roma, nhö Ñöùc TGM Giovanni Battista Re, Toång tröôûng Boä Giaùm muïc, moät nhaân vaät trong nhieàu naêm ñaõ giöõ chöùc vuï Phoù Quoác Vuï Khanh, ngang haøng vôùi Boä Tröôûng Noäi Vuï caùc chính phuû caùc nöôùc - Ñöùc TGM Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn vaên Thuaän, chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng lyù vaø Hoøa bình, naïn nhaân cuûa cheá ñoä Coäng saûn. Ngaøi ñaõ bò giam tuø hôn 13 naêm, moät nhaân vaät ñöôïc bieát ñeán nhieàu taïi YÙ, Phaùp, Ñöùc, Mexico, Hoa kyø, Philippines, Ñaøi Loan, Nam Haøn, taïi moät soá nöôùc Chaâu phi: Nigeria, Mozambic, Ghana, Cameroun... Muøa Chay naêm ngoaùi Ñöùc Toång Thuaän ñaõ ñöôïc ÑTC chæ ñònh giaûng Tuaàn Tónh taâm cho Giaùo Trieàu: moät aân hueä lôùn lao, moät traùch nhieäm khoù nhoïc, nhöng laø moät daáu hieäu cuûa söï tín nhieäm. Töø ñoù ngaøi laïi ñöôïc bieát ñeán nhieàu hôn nöõa, bieát ñeán qua caû caùc cuoán saùch do ngaøi soaïn ra vaø cho xuaát baûn, nhö Cuoán “5 chieác baùnh vaø hai con caù - Chöùng nhaân cuûa hy voïng (nhöõng baøi giaûng Tuaàn tónh taâm taïi Vatican) - Trong ít thaùng, Cuoán Saùch naøy, aán baûn tieáng YÙ, ñaõ taùi baûn tôùi laàn thöù ba roài. Ngoaøi tieáng YÙ, coøn ñöôïc in ra baèng caùc thöù tieáng Anh, Phaùp, Taây ban nha, Ñöùc, Hoøa lan, Vieät nam, Trung quoác vaø Ñaïi Haøn...

 Ngoaøi caùc vò thuoäc Giaùo Trieàu Roma, caùc vò chuû chaên cuûa caùc Giaùo phaän lôùn vaø thôøi danh treân theá giôùi, nhö Torino (YÙ), Buenos Aires (Argentina), Bogotaø (Colombia), Lima (Peruø) - Santiago de Chile, Bombay... vaø moät soá Toøa Giaùo chuû truyeàn thoáng, nhö Saõo Salvador da Bahia (Brazil) - Lyon (Phaùp)- Toledo (Taây ban nha), Lisboa (Boà ñaøo nha) cuõng ñöôïc ghi vaøo danh saùch caùc toøa coù Hoàng Y. Töø maáy thaùng nay, baùo chí ñaõ noùi ñeán caùc ngaøi. Nhöng laàn naøy, coù maáy Giaùo phaän thuû ñoâ, nhö Tokyo (Nhaät), Seoul (Nam Haøn), Nairobi (Kenya), Abuja (Nigeria), Zagreb (Croatie) vaø Toøa Giaùo chuû Armagh (AÙi nhó lan) laïi khoâng coù Hoàng Y. Sau khi ñaõ loan baùo danh saùch 37 Hoàng Y môùi, ÑTC theâm ngay: Coøn nhieàu nhaân vaät ñoái vôùi toâi thaät ñaùng quí meán vaø coù nhieàu coâng seõ phaûi chôø ñôïi vaøo dòp khaùc.

 Trong danh saùch laàn thöù nhaát, goàm coù 37 Taân Hoàng Y, coù moät soá vò khoâng ñöôïc dö luaän nhaéc ñeán, hoaëc nghó raèng: seõ ñöôïc boå nhieäm trong caùc laàn sau. Vieäc boå nhieäm caùc vò naøy ñaõ gaây ngaïc nhieân nhieàu. Taïi Giaùo Trieàu Roma, coù Ñöùc TGM Crescenzo Sepe, ngöôøi YÙ, Toång thö kyù UÛy Ban trung öông Naêm Thaùnh (laø vò treû nhaát trong 37 ñöôïc boå nhieäm, ngaøi môùi 57 tuoåi,) vaø Ñöùc Giaùm muïc Walter Kasper, ngöôøi Ñöùc, Toång Thö kyù Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà coå voõ söï hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ - Nhöng vò gaây ngaïc nhieân hôn caû laø Ñöùc Taân Hoàng Y Oscar Andreùs Rodriguez Maradiaga, Doøng Don Bosco, TGM giaùo phaän Tegucigalpa (thuû ñoâ Honduras), hieän laø Chuû tòch CELAM (Consejo Episcopal Latino-Anericano: Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Myõ latinh). Ngaïc nhieân, vì Tegucigalpa, thuû ñoâ Honduras, moät quoác gia nhoû beù ôû Trung Myõ chaâu, ít ngöôøi bieát ñeán, chöa bao giôø coù Hoàng Y; ngaïc nhieân vì tuoåi treû cuûa vò ñöôïc boå nhieäm, 58 tuoåi. Ngaïc nhieân lôùn hôn caû, bôûi vì baùo chí töùc khaéc ghi Ñöùc Taân Hoàng Y ngöôøi Trung Myõ chaâu vaøo soå moät trong caùc vò coù theå ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng trong töông lai (Papabili).

 Nhöng chuùng ta neân nhôù raèng: Vieäc baàu laøm Giaùo Hoaøng khoâng do tính toaùn cuûa loaøi ngöôøi. Kinh nghieäm cho thaáy: nhöõng tính toaùn naøy nhieàu laàn ñaõ khoâng xaåy ra. Taïi Roma, trong dòp baàu Giaùo Hoaøng, nguôøi ta vaãn thöôøng noùi: “Chi entra nel Conclave Papa, usciraø Cardinale“ (Ai vaøo Maät vieän ñaõ ñöôïc tieân ñoaùn laø Giaùo Hoaøng, thì seõ vaãn coøn laø Hoàng Y luùc ra khoûi). Caâu noùi naøy dó nhieân khoâng luoân luoân ñuùng traêm phaàn traêm. Ñöùc Pio XII, Ñöùc Phaoloâ VI... ñaõ ñöôïc noùi ñeán nhieàu tröôùc luùc khai maïc Maät Vieän. Laàn naøy tieân ñoaùn ñaõ khoâng sai. Traùi laïi Ñöùc Angelo Giuseppe Roncalli (Gioan XXIII), Giaùo chuû Venezia, ñaõ gaàn 78 tuoåi, vaø Ñöùc Karol Wojtyla, TGM Giaùo phaän Cracovia (Ba lan), 58 tuoåi, khoâng ai ngôø seõ laø Giaùo Hoaøng, nhöng caùc ngaøi ñaõ ñöôïc choïn laøm Vò keá nghieäp thaùnh Pheâroâ vaø laø nhöõng vò Giaùo Hoaøng noåi tieáng treân theá giôùi. Laø ngöôøi coâng giaùo, chuùng ta phaûi nhìn söï vieäc vôùi con maét ñöùc tin. Vieäc baàu Giaùo Hoaøng luoân luoân ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn.

 Ngoaøi ra, coøn coù 5 vò taân Hoàng Y “ngoaïi leä”, nghóa laø gaàn hoaëc quaù 80 tuoåi: hai vò giaùm muïc: Ñöùc Stephanos ñeä nhò Ghattas (Ai caäp) vaø Ñöùc Jean Honoreù, cöïu TGM giaùo phaän Tours (beân phaùp) vaø ba nhaø thaàn hoïc: Cha Roberto Tucci, Doøng Teân, ngöôøi YÙ - Cha Leo Scheffczyk, ngöôøi Ñöùc vaø Cha Avery Dulles, Doøng Teân, ngöôøi Hoa kyø, cuõng laø nhöõng ngaïc nhieân, nhaát laø cho chính caùc ngaøi. Ñöùc Ghattas, Giaùo chuû Alexandria cuûa caùc tín höõu coâng giaùo theo leã nghi Copto, tuyeân boá: treân Ñaøi phaùt thaùnh Vatican raèng: “Ñoái vôùi toâi, vieäc boå nhieäm cuûa ÑTC laø moät cöû chæ tín nhieäm maø ngaøi daønh khoâng nhöõng cho toâi, nhöng coøn cho caû Giaùo hoäi chuùng toâi nöõa: Giaùo hoäi coâng giaùo copta, laø thieåu soá taïi Ai caäp. Vì theá vieäc boå nhieäm naøy laø moät khuyeán khích cho heát thaûy chuùng toâi vaø moät lôøi môøi goïi hieäp nhaát chaët cheõ hôn nöõa vôùi Giaùo hoäi Roma. Chuùng toâi caûm taï Chuùa vaø caûm ôn ÑTC, ñaõ vieáng thaêm Ai caäp naêm vöøa qua. Ñaây laø Vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân ñeán nöôùc chuùng toâi. Cöû chæ naøy ñaõ thuùc ñaåy moät söï can ñaûm maïnh meõ trong taâm hoàn caùc tín höõu coâng giaùo Ai caäp“.

 Moät vò khaùc trong soá 5 vò ngoaïi leä, Cha Roberto Tucci, tuyeân boá cuõng treân Ñaøi Vatican: “Toâi hôi ngaïc nhieân veà quyeát ñònh cuûa ÑTC vaø toâi cuõng luùng tuùng nhieàu veà söï coâng nhaän naày: cöû chæ cuûa ÑTC xaùc nhaän taâm hoàn cuûa ngaøi quaûng ñaïi nhö theá naøo. Ngaøi ñaõ muoán bieåu loä vieäc ñaùnh giaù cao ñoái vôùi vieäc phuïc vuï, töï noù ñaõ laø moät ñaëc aân cho toâi roài; moät phuïc vuï hoaøn toaøn hoøa hôïp vôùi tinh thaàn lôøi khaán rieâng veà loøng yeâu meán vaø phuïc vuï maø chuùng toâi, tu só Doøng Teân, phaûi thöïc hieän ñoái vôùi ÑTC“. Cha Tucci chæ phaøn naøn laø “Töø nay khoâng theå tieáp tuïc, --- nhö toâi muoán -- gaàn guõi ÑTC trong vieäc chuaån bò vaø trong vieäc thöïc hieän caùc chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ngaøi ngoaøi nöôùc YÙ. Trong luùc naøy toâi seõ tieáp tuïc chuaån bò, tröôùc ngaøy 21 thaùng 2/2001, caùc chuyeán vieáng thaêm taïi Syrie vaø Malta, nhö toâi ñaõ chuaån bò chuyeán vieáng thaêm taïi Ukraine”.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page