Tin Vatican (Apic 27.6.2000): "Toâi chia seû quan nieäm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II veà moät AÂu Chaâu nhöng coù hai buoàng phoåi. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi, ñaây laø vaán ñeà trung taâm cuûa ngaøy hoâm nay", ñoù laø lôøi tuyeân boá cuûa OÂng Mikhail Gorbachiov, taïi Roma, hoâm thöù Ba 27.6.2000, nhaân dòp oâng ñeán tham döï cuoäc hoïp baùo taïi Vatican, ñeå giôùi thieäu taäp Hoài Kyù cuûa Ñöùc Coá Hoàng Y Agostino Casaroli, noùi veà nhöõng töông quan giöõa Toøa Thaùnh vaø caùc quoác gia coäng saûn Trung vaø Ñoâng AÂu, töø naêm 1963 ñeán naêm 1989.
OÂng Mikhail Gorbachiov ñaõ gaëp laàn ñaàu tieân ÑHY Casaroli ngaøy 13 thaùng 6 naêm 1988, taïi Mascova, luùc ñoù OÂng môùi leân giöõ chöùc vuï Toång Bí Thö Ñaûng Coäng Saûn Lieân Xoâ. Vaø ÑHY Casaroli, trong chöùc vuï Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh, ñaõ ñeán Lieân Xoâ ñeå möøng leã kyû nieäm 1,000 naêm kitoâ cuûa Nöôùc Nga. Nhaéc laïi kyû nieäm naày, OÂng Mikhail Gorbachiov ñaõ noùi nhö sau: "ÑHY Casaroli laø con ngöôøi cuûa ñoái thoaïi. Ñaây laø yeáu toá heát söùc quan troïng ñoái vôùi toâi. ÑHY ñeán Lieân Xoâ luùc ñoù trong thôøi ñieåm cuûa nhöõng thay ñoåi thieát yeáu ñang xaûy ra. Vaø chuùng toâi ñaõ giaûi thích cho ÑHY bieát raèng chuùng toâi ñang vöùt boû ñi moät cheá ñoä ñaõ laøm cho nhaân loaïi phaûi traû giaù quaù ñaét".
Taäp Hoài Kyù cuûa ÑHY Casaroli coù töïa ñeà laø: "Cuoäc Töû Ñaïo cuûa söï nhòn nhuïc: Toøa Thaùnh vaø caùc quoác gia coäng saûn töø naêm 1963 ñeán naêm 1989." ÑHY Agostino Casaroli ñaõ qua ñôøi ngaøy 9 thaùng 6 naêm 1998, sau 37 naêm phuïc vuï Toøa Thaùnh trong ngaønh ngoaïi giao. Thaät vaäy, ÑHY Casaroli ñaõ baét ñaàu phuïc vuï trong Boä Ngoaïi Giao Toøa Thaùnh, töø thaùng 3 naêm 1961; Vaø töø thaùng 4 naêm 1979 cho ñeán thaùng 12 naêm 1990, ÑHY Casaroli laø Quoác Vuï Khanh döôùi quyeàn cuûa Ñöùc Giaon Phaoloâ II.
Chuû toïa buoåi hoïp baùo luùc 12 giôø tröa thöù Ba, 27.6.2000, taïi Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh, laø ÑHY Angelo Sodano, ñöông kim Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh vaø ÑHY Achille Silvestrini, baïn vaø coäng taùc vieân cuûa ÑHY Casaroli, vaø hieän laø Toång Tröôûng Boä Caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông. Chính ÑHY Silvestrini, laø ngöôøi ñaõ hoaøn thaønh taäp Hoài Kyù naày, sau khi nhaän ñöôïc baûn thaûo do ngöôøi chaùu cuûa Ñöùc Coá Hoàng Y Casaroli trao laïi. Trong soá nhöõng tham döï vieân cuoäc hoïp baùo, ngoaøi caùc kyù giaû, ngöôøi ta coøn löu yù ñeán söï hieän dieän cuûa nhöõng nhaân vaät quan troïng sau ñaây: OÂng Mikhail Gorbachiov, cöïu toång thoáng Lieân Xoâ, OÂng Oscar Luigi Scalfaro, cöïu toång thoáng Italia, ÑHY Etchegaray, chuû tòch UÛy ban Trung Öông Naêm Thaùnh, ÑHY Pio Laghi, cöïu toång tröôûng Boä Giaùo Duïc, ÑHY Francesco Colasuono, cöïu Söù Thaàn Toøa Thaùnh Taïi Lieân Xoâ, Ñöùc TGM Jean Louis Tauran. Ngoaïi Tröôûng Toøa Thaùnh, OÂng Romano Prodi, chuû tòch UÛy Ban AÂu Chaâu, vaø OÂng Lamberto Dini, ngoaïi tröôûng Italia.
Taäp saùch daøy khoaûng 300 trang, ghi laïi nhöõng söï coá coù yù nghóa trong ñöôøng loái chính trò cuûa Toøa Thaùnh ñoái vôùi caùc quoác gia coâng saûn taïi AÂu Chaâu nhö BaLan, Hungari, Yougoslavi, Tieäp Khaéc, vaø Bulgari. Ngöôøi ta cuõng ñoïc thaáy trong TAÄP Hoài Kyù naày nhöõng chi tieát veà caùc quyeát ñònh cuûa Toøa Thaùnh, trong khung caûnh nhöõng côù gaéng ñoái thoaïi vôùi chính phuû cuûa caùc quoác gia coäng saûn aâu chaâu, lieân quan ñeán nhöõng nhaân vaät noåi baäc luùc ñoù nhö ÑHY Mindzenty, giaùo chuû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hungari, hay ÑHY Wyszynski, giaùo chuû BaLan.
Nhaän ñònh veà
Taäp Hoài Kyù cuûa ÑHY Casaroli, ÑHY
Sodano ñaõ noùi trong baøi giôùi
thieäu cuûa ngaøi nhö sau: "Taäp Saùch
bieåu loä cho chuùng ta bieát moât say meâ
to lôùn cuûa cuoäc ñôøi Ñöùc
Hoàng Y Casaroli: ñoù laø ñeán
gaëp nhöõng anh chò em tín höõu
coâng giaùo soáng trong nhöõng quoác
gia theo cheá ñoä coäng saûn, vaø
nhö theá goùp phaàn mang ñeán trong
ñaát nöôùc cuûa hoï, moät
baàu khí môùi veà töï do.....
Töïa ñeà cuûa Taäp Saùch dieãn
taû tinh thaàn ñaõ linh ñoäng moät
nhaân vaät vò ñaïi cuûa Giaùo
Hoäi coâng giaùo, nhö ÑHY Casaroli. Trong
vaøi tröôøng hôïp, söï kieân
trì nhòn nhuïc laø thaät moät cuoäc
töû ñaïo. Ñaây quaû thaät
laø vieäc chaáp nhaän cuoäc thöû
thaùch vôùi taâm hoàn can ñaûm."