THÔØI SÖÏ: Nhaéc laïi vaøi neùt lòch söû caùc khoùa hoïp cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc.
Trong baøi phoûng vaán daønh cho Ñaøi Vatican ngaøy 25 thaùng 9 naêm 1995, nhaân dòp kyû nieäm 30 naêm thaønh laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi, ÑHY Jan Schotte, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, ñaõ goïi Cô quan môùi naøy laø "moät vieäc Quan phoøng cuûa Thieân Chuùa". Ngaøy 15 thaùng 9 naêm 1965 laø moät trong caùc nieân hieäu quan troïng nhaát cuûa lòch söû Giaùo hoäi trong theá kyû 20 naøy: Ñöùc Phaolo VI vôùi Töï Saéc "Apostolica Sollicitudo", thaønh laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm muïc (Synodus Episcoporum) . Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc laø gì? Laø moät Khoùa Hoïp cuûa caùc giaùm muïc, ñöôïc löïa choïn töø caùc mieàn khaùc nhau treân theá giôùi vaø moät soá vò do ÑTC chæ ñònh. Caùc vò ñöôïc choïn vaø ñöôïc ÑTC chæ ñònh hoïp nhau do chính ÑTC trieäu taäp, vaøo nhöõng thôøi kyø nhaát ñònh, hoaëc trong nhöõng tröôøng hôïp ÑTC xeùt laø caàn thieát, vôùi muïc ñích coå voõ söï hieäp nhaát chaët cheõ giöõa vò Giaùm Muïc Roma (Keá vò Thaùnh Pheâroâ, ñöùng ñaàu vieän Giaùm Muïc) vaø chính caùc giaùm muïc (keá vò caùc Thaùnh Toâng Ñoà) ñeå baûo toàn vaø taêng tröôûng ñöùc tin vaø luaân lyù, tuaân giöõ vaø cuûng coá kyû luaät cuûa Giaùo Hoäi vaø hôn nöõa, ñeå nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân heä ñeán hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi treân theá giôùi.
Trong Thöôïng Hoäi Ñoàng caùc Nghò Phuï baøn thaûo veà caùc ñeà taøi, veà caùc vaán ñeà ñaõ ñöôïc ñeà nghò vaø phaùt bieåu baèng laù phieáu, nhöng khoâng coù quyeàn quyeát ñònh vaø coâng boá caùc saéc leänh veà caùc vaán ñeà ñaõ ñöôïc baøn thaûo vaø boû phieáu. Vieäc quyeát ñònh vaø pheâ chuaån sau cuøng luoân luoân laø quyeàn cuûa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, tröø khi ngaøi cho pheùp caùch coâng khai caùc Nghò phuï ñöôïc quyeát ñònh. Caùc Vò coäng taùc chæ coù quyeàn "coá vaán" maø thoâi. Quyeàn cuûa Vò Giaùm muïc Roma laø quyeàn tuyeät ñoái, döïa treân lôøi Chuùa phaùn vôùi Thaùnh Pheâroâ thuû laõnh cuûa Toâng Ñoà ñoaøn: "Naøy con laø ñaù, Cha seõ xaây Giaùo Hoäi Ta treân taûng ñaù naøy... Con haõy cuûng coá ñöùc tin cuûa anh em con". Thaùnh Pheâroâ thi haønh quyeàn naøy döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: Ngöôøi laø Thaàn Chaân Lyù. Vì theá chuùng ta coù theå noùi: Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm muïc theá giôùi chæ laø "Cô quan coá vaán" giuùp ÑTC trong vieäc quaûn trò Giaùo hoäi.
Thöôïng Hoäi Ñoàng khaùc haún Coâng Ñoàng Chung: Coâng Ñoàng Chung, vôùi söï tham döï cuûa taát caû caùc giaùm theá giôùi do ÑTC trieäu taäp, coù quyeàn baøn thaûo, quyeát ñònh, nhöng luoân trong hieäp thoâng vôùi Vò Giaùm Muïc Roma vaø do ngaøi chuaån y, coâng boá caùc Hieán cheá, caùc Saéc leänh, caùc vaên kieän khaùc, nhö chuùng ta thaáy trong Coâng Ñoàng Chung Vatican 2 môùi ñaây (1962-1965).
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi coù theå hoïp trong Khoùa chung thöôøng leä vaø ngoaïi leä. Thöôøng leä: nghóa laø theo haïn kyø nhaát ñònh; ngoaïi leä, khoâng theo haïn kyø nhaát ñònh. Trong caùc khoùa hoïp naøy caùc Nghò Phuï baøn thaûo veà caùc ñeà taøi lieân heä tröïc tieáp ñeán coâng ích cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi. Thöôïng Hoäi Ñoàng coøn coù theå ñöôïc trieäïu taäp trong Khoùa ñaëc bieät, ñeå baøn thaûo veà caùc vaán ñeà lieân heä tröïc tieáp moät hay nhieàu mieàn nhaát ñònh. Chaúng haïn nhö khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Myõ Chaâu, ñang dieãn ra taïi Roma, laø khoùa hoïp ñaëc bieät.
ÑHY Jan Schotte quaû quyeát: Quyeát ñònh thaønh laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi laø moät quyeát ñònh do Chuùa Quan phoøng, bôûi vì ñaõ cho pheùp Vieän Giaùm Muïc thi haønh phaän söï "ñoaøn theå tính" cuûa giaùm muïc ñoaøn. Thöôïng Hoäi Ñoàng laø duïng cuï duy nhaát treân caáp baäc hoaøn vuõ, ñeå caùc giaùm muïc thöïc hieän ñoaøn theå tính cuûa giaùm muïc ñoaøn (Haøng giaùm muïc theá giôùi hieäp nhaát vôùi Vò Giaùm Muïc Roma). ÑHY noùi: "Nhìn veà caùc Khoùa hoïp cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng töø tröôùc tôùi giôø, toâi coù theå noùi moät caùch chaéc chaén raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ trôû neân toaøn phaàn cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi".
Cho tôùi luùc naøy ñaõ coù chín Khoùa hoïp thöôøng leä, hai Khoùa ngoaïi leä vaø boán Khoùa rieâng. Trong chín khoùa thöôøng leä, trong baøi noùi chuyeän naøy, chuùng toâi xin nhaéc laïi maáy khoùa, vì tính caùch quan troïng cuûa ñeà taøi vaø cuûa caùc vaên kieän ñaõ ñöôïc coâng boáù:
- Khoùa hoïp veà vaán ñeà rao giaûng Tin Möøng treân theá giôùi naêm 1974 (Vaên kieän Evangelii nuntiandi).
- Khoùa hoïp naêm 1977 veà vieäc giaûng daïy giaùo lyù trong thôøi ñaïi chuùng ta (Vaên kieän Catechesi tradendae).
- Khoùa veà gia ñình ñöôïc baøn thaûo naêm 1980 (Vaên kieän Familiaris consortio).
- vaø sau ñoù Khoùa naêm 1987 veà ôn goïi vaø söù meänh cuûa ngöôùi giaùo daân trong Giaùo hoäi vaø treân theá giôùi (Vaên kieän Christifideles laici).
Veà vieäc huaán luyeän linh muïc trong nhöõng hoaøn caûnh hieän nay ñöôïc baøn thaûo trong:
- Khoùa taùm naêm 1990 vaø Khoùa chín naêm 1994 veà Ñôøi soáng taän hieán vaø söù meänh cuûa ñôøi soáng naøy trong Giaùo hoäi vaø treân theá giôùi.
Hai khoùa hoïp chung ngoaïi leä:
- Khoùa thöù nhaát, ñöôïc trieäu taäp töø 11 ñeán 26 thaùng 10 naêm 1969, ñeå baøn veà Tính caùch hôïp ñoaøn cuûa caùc giaùm muïc (Collegialitas Episcoporum) theo giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng Chung Vatican 2. Hai ñieåm raát quan troïng vaø coi nhö neàn taûng ñöôïc thaûo luaän trong Khoùa naøy: Tính caùch hôïp ñoaøn cuûa caùc Giaùm muïc vôùi Giaùm muïc Roma vaø Caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc trong moái töông quan vôùi Giaùm Muïc Roma vaø vôùi moãi moät giaùm muïc.
- Khoùa thöù hai ñöôïc trieäu taäp thaùng 10 naêm 1985, ñeå kyû nieäm 20 naêm beá maïc Coâng Ñoàng Chung Vatican 2, ñoàng thôøi ñeå kieåm ñieåm laïi vieäc thi haønh giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng. Trong Khoùa naøy, caùc Nghò phuï ñeà nghò soaïn Cuoán Giaùo lyù chung cho Giaùo hoäi. Ñeà nghò ñaõ ñöôïc ÑTC chaáp thuaän vaø Cuoán giaùo lyù ñaõ ra ñôøi do Toâng Hieán "Depositum Fidei" cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II, kyù ngaøy 11.10.1992 (kyû nieäm 30 naêm khai maïc Coâng Ñoàng Vatican 2) vaø AÁn baûn Latinh chính thöùc ñöôïc coâng boá vôùi Toâng Thö "Laetamur Magnopere" cuûa ÑTC ban haønh ngaøy 25 thaùng 8 naêm 1997.
Boán Khoùa ñaëc bieät laø:
1. Veà Giaùo hoäi Hoøa Lan, ñöôïc trieäu taäp ñaàu naêm 1980.
2. Veà Chaâu AÂu, thaùng 12 naêm 1991, sau khi cheá ñoä coäng saûn Trung-Ñoâng AÂu suïp ñoå.
3. Veà Chaâu Phi thaùng tö naêm 1994.
4. Veà Liban töø 26.11 ñeán 15.12.95.
5. Vaø Khoùa rieâng thöù naêm veà Myõ chaâu ñöôïc khai maïc ngaøy 16.11 vöøa qua vaø seõ keát thuùc ngaøy 12.12.97.
Naêm tôùi ñaây, veà Chaâu AÙ vaø naêm 1999 veà Chaâu AÂu (laàn thöù hai).
Roma ngaøy 21.11.97
P. Traàn ñoaøn Keát, Lm.