Vaøi ñieåm noäi dung chính cuûa taäp Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Khoùa Ñaëc Bieät cho Ñaïi Döông Chaâu.
(CNS 27/08/98). Töø ngaøy 22 thaùng 11 ñeán ngaøy 12 thaùng 12/1998 tôùi ñaây, khoùa hoïp ñaëc bieät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñaïi Döông Chaâu, seõ ñöôïc dieãn ra taïi Roma. Ñaây laø Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù lieân heä ñeán caùc coäng ñoaøn giaùo hoäi Coâng Giaùo vuøng Nam Thaùi Bình Döông, vaø laø moät trong nhöõng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaëc bieät cho töøng ñaïi luïc, ñeå chuaån bò böôùc vaøo ngaøn naêm thöù ba. Taøi Lieäu laøm vieäc (Instrumentum Laboris) cuûa Khoùa Hoïp vöøa ñöôïc Vaên Phoøng Toång Thö Kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coâng boá vaø daøy 90 trang. Vaøo khoaûng giöõa naêm 1997, Vaên Phoøng Toång Thö Kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ gôûi ñeán caùc giaùm muïc Coâng Giaùo taïi UÙc Chaâu, Taân Taây Lan, caùc quaàn ñaûo Melanesia, Polynesia vaø Micronesia, moät vaên kieän sô khôûi (Lineamenta) keøm heo moät soá caâu hoûi, ñeå xin yù kieán. Roài döïa treân nhöõng goùp yù gôûi veà, Vaên Phoøng ñaõ soaïn ra taäp Taøi Lieäu Laøm Vieäc maø nay ñöôïc phoå bieán. Sau ñaây, chuùng ta haõy löôùt qua vaøi ñieåm noäi dung chính cuûa Taäp Taøi Lieäu naày.
Tröôùc heát, nhieàu caâu traû lôøi vaø goùp yù cuûa caùc Giaùm muïc cuûa caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Vuøng Nam Thaùi Bình Döông, ñeàu löu yù ñeán söï kieän naày laø Caùc Coäng Ñoaøn Giaùo Hoäi taïi vuøng Nam Thaùi Bình Döông töông ñoái laø nhöõng coäng ñoaøn treû trung. Cuoäc gaëp gôõ ñaàu tieân cuûa vuøng naày vôùi Kitoâ Giaùo, ñaõ xaûy ra vaøo theá kyû thöù 16; nhöng chæ moät theá kyû sau, töùc vaøo theá kyû thöù 17, thì môùi coù nhöõng coâng cuoäc truyeàn giaùo coù toå chöùc. Vaø chæ vaøo haäu baùn theá kyû thöù 20 naày, thì môùi coù nhöõng linh muïc goác daân baûn xöù ñòa phöông ñöôïc boå nhieäm vaøo taùc vuï giaùm muïc. Hôn nöõa, nhieàu quoác gia trong vuøng Nam Thaùi Bình Döông, chæ trôû thaønh moät quoác gia ñoäc laäp, sau theá chieán thöù hai maø thoâi, vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong vuøng phaûi ñöông ñaàu vôùi hai yeáu toá: söï phaùt trieån chính mình vaø nhöõng thay ñoåi xaõ hoäi nhanh choùng trong vuøng. Nhieàu vuøng, nhieàu quoác gia môùi taïi Nam Thaùi Bình Döông ñang ôû vaøo khuùc quanh quan troïng, bôûi vì nhöõng quoác gia naày ñang tìm moät bieåu loä môùi cho thöïc theå cuûa hoï treân bình dieän chính trò, vaên hoùa vaø toân giaùo. Trong boái caûnh naày, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù cô may thuaän tieän vöøa ñoàng thôøi cuõng coù boån phaän cung caáp chieàu höôùng tinh thaàn vaø luaân lyù cho caùc coäng ñoaøn caùc daân toäc treû trung naày. Moät trong nhöõng hieän töôïng ñang quan saùt ñöôïc trong vuøng laø hieän töôïng phoå bieán roäng raõi caùc giaù trò vaên hoùa cuûa Taây Phöông ngaøy nay, do bôûi hai yeáu toá: söï thuoäc ñòa Taây Phöông vaø aûnh höôûng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng. Söï phoå bieán caùc giaù trò Taây Phöông trong vuøng mang laïi nhöõng haäu quaû tieâu cöïc vaø tích cöïc.
Nhöõng yeáu toá tieâu cöïc nhö - chuû nghóa caù nhaân, chuû nghóa duy vaät, chuû nghóa töï do quaù trôùn vaø söï canh tranh coù tính caùch phaù hoaïi - nhöõng yeáu toá tieâu cöïc naày laøm cho caùc neàn vaên hoùa ñòa phöông trôû thaønh ñoái nghòch, hoaëc kheùp kín tröôùc söù ñieäp Phuùc AÂm.
Ñaøng khaùc, nhöõng yeáu toá tích cöïc, nhö söï kính troïng phaåm giaù con ngöôøi, nhöõng nhaân quyeàn, söï töï do, - neáu ñöôïc ñöa leân haøng tuyeät ñoái, thì cuõng trôû thaønh khoâng thuaän lôïi cho söù ñieäp Phuùc AÂm, vì chuùng coå voõ cho moät thöù tinh thaàn traàn tuïc, thaúng thöøng choái boû nhöõng giaù trò vaø nhöõng söï thaät toân giaùo.
Caùc giaùm muïc vuøng Ñaïi Döông Chaâu gôïi yù trong taäp Taøi Lieäu Laøm Vieäc laø ñeå ñöông ñaàu vôùi tinh thaàn traàn tuïc, thì giaùo hoäi Coâng Giaùo phaûi bieát phaùt trieån nhöõng giaù trò vaên hoùa ñòa phöông, bieát thöïc hieän tinh thaàn ñoái thoaïi coù pheâ phaùn, vaø bieát vaän duïng söï coâng taùc cuûa caùc thaàn hoïc gia, caùc nhaø tö töôûng. Trong söï vaâng phuïc vôùi quyeàn giaùo huaán, neàn thaàn hoïc Coâng Giaùo vöøa trôû neân phong phuù vôùi nhöõng yeáu toá môùi, vöøa khoâng ñaùnh maát nhöõng yeáu toá thieát yeáu cuûa truyeàn thoáng trong giaùo hoäi. Trong caùc toân giaùo truyeàn thoáng cuûa daân chuùng taïi ñòa phöông, ñeàu coù moät yù thöùc ñích thöïc höôùng veà Thieân Chuùa; vaø ñieàu naày cung caáp cho giaùo hoäi Coâng Giaùo nhöõng lôïi ñieåm ñeå gieo vaøo nhöõng lyù töôûng Kitoâ.
Treân bình dieän sinh hoaït truyeàn giaùo, caùc giaùm muïc vuøng Nam Thaùi Bình Döông ghi nhaän nhu caàu caàn phaûi gia taêng vaø kieân trì nhieàu hôn nöõa trong noå löïc truyeàn giaùo taïi caùc vuøng heûo laùnh xa xoâi, nôi Phuùc AÂm Chuùa chöa ñöôïc rao giaûng, vaø phaûi kieân trì hoaït ñoäng muïc vuï nhieàu hôn taïi nhöõng nôi naøo Phuùc AÂm Chuùa, tuy ñaõ ñöôïc rao giaûng, nhöng chöa aên reã saâu, maø coøn naèm ôû treân maët maø thoâi. Ñaây laø tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh bí tích röûa toäi, nhöng khoâng thöïc haønh ñöùc tin. Taøi lieäu laøm vieäc cuûa Khoùa Hoïp Ñaëc Bieät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñaïi Döông Chaâu, goïi nhöõng ngöôøi naày laø nhöõng ngöôøi "Kitoâ vaên hoùa" (cultural christian), nhöõng ngöôøi soáng theo vaø trong neàn vaên hoùa Kitoâ, nhöng khoâng soáng theo Chuùa Kitoâ. Neáp soáng cuûa hoï maâu thuaån vôùi nhöõng giaù trò luaân lyù Kitoâ. Vaø giaùo hoäi caàn phaûi laøm sao ñeå ñeán ñöôïc vôùi hoï, ñöa hoï trôû veà vôùi neáp soáng moân ñeä ñích thöïc cuûa Chuùa Kitoâ. Treân bình dieän hoäi nhaäp vaên hoùa, Caùc Giaùm Muïc toû ra "baèng loøng" vôùi dieãn tieán hoäi nhaäp ñöùc tin vaøo neàn vaên hoùa ñòa phöông; nhaát laø treân bình dieän cöû haønh phuïng vuï, caùc nghi thöùc trong phuïng vuï cuûa giaùo hoäi trôû neân coù yù nghóa hôn ñoái vôùi daân chuùng ñòa phöông, qua vieäc hoäi nhaäp nhöõng cöû chæ, nhöõng vuõ ñieäu ñòa phöông, nhöõng baøi haùt vaø aâm nhaïc ñòa phöông. Caùc nhaø thôø môùi ñöôïc xaây caát theo kieåu maãu do caùc kieán truùc sö ñòa phöông veû ra vaø ñöôïc trang hoaøng bôûi taøi naêng ngheä thuaät ñòa phöông. Kinh Thaùnh ñaõ ñöôïc chuyeån dòch ra nhieàu thöù tieáng ñòa phöông. Tuy nhieân, trong tieán trình hoäi nhaäp ñöùc tin vaøo vaên hoùa ñòa phöông, Giaùo Hoäi cuõng gaëp nhöõng thaùch thöùc khoù khaên, nhaát laø khi caùc sinh hoaït theo truyeàn thoáng vaên hoùa ñòa phöông, naïn ña theâ, naïn buøa pheùp, phuø thuûy, naïn tranh chaáp giöõa caùc boä laïc, (taát caû nhöõng ñieàu naày) ñi ngöôïc laïi Phuùc AÂm Chuùa.
Caùch rieâng caùc Giaùm Muïc UÙc Chaâu vaø Taân Taây Lan, thì baøy toû quan taâm veà nhöõng thaùch thöùc khaùc nöõa cuûa giaùo hoäi trong moät ñaát nöôùc ñaõ phaùt trieån. Daân chuùng rôøi vuøng thoân queâ keùo veà thaønh thò vaø töø töø xa rôøi Giaùo Hoäi. Caùc Giaùm Muïc UÙc Chaâu vaø Taân Taây Lan öu tö veà vai troø cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong coâng cuoäc choáng laïi tinh thaàn kyø thò chuûng toäc, vaø trong nhöõng vaán ñeà lieân heä ñeán quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi Thoå Daân UÙc Chaâu, vaø cuûa ngöôøi MAORI taïi New Zealand (Taân Taây Lan).
Ñoù laø vaøi ñieåm ñaùng löu yù trong taäp Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Khoùa Hoïp Ñaëc Bieät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñaïi Döông Chaâu. Heïn gaëp laïi trong caùc baøi töôøng thuaät khi Khoùa Hoïp baét ñaàu vaøo ngaøy 22 thaùng 11/1998 tôùi ñaây.