Phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù 3
Saùng thöù Ba 21/04/98
Phaùt bieåu cuûa Ñöùc Cha Nguyeãn Vaên Hoøa

Click here for ENGLISH VERSION

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

Baøi Goùp YÙ cuûa ÑÖÙC CHA Phaoloâ Nguyeãn Vaên Hoøa, Giaùm Muïc Nha Trang Ñoïc trong phieân hoïp khoaùng ñaïi chung chieàu thöù Ba 21/04/98. (Nguyeân vaên baèng tieáng Phaùp. Baûn dòch tieáng Vieät cuûa Msgr. Peter Nguyeãn Vaên Taøi.)

Phaàn Nhaäp Ñeà

Chuùng toâi xin chaøo möøng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÙ Chaâu vôùi taâm tình vui möøng vaø hy voïng. Chuùng toâi nghó raèng thôøi gian hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naày laø moät cao ñieåm ñeå suy tö, khoâng nhöõng veà nhöõng coâng vieäc cuï theå cuûa chuùng ta ñeå rao giaûng Phuùc AÂm, nhöng coøn laø vaø nhaát laø veà nhieàu vaán ñeà thaàn hoïc, giaùo hoäi hoïc vaø truyeàn giaùo hoïc maø coâng vieäc rao giaûng tin möøng ñaët ra cho chuùng ta. Chuùng toâi muoán duøng dòp may naày ñeå gôïi leân nôi ñaây vaøi vaán ñeà maø chuùng toâi cho laø caên baûn. Chuùng toâi hy voïng laø cuøng vôùi nhöõng suy tö cuûa anh em, nhöõng vaán ñeà ñoù seõ ñöôïc soi saùng. Chuùng ta sinh soáng trong moät AÙ Chaâu maø ña soá daân chuùng thuoäc veà nhöõng truyeàn thoáng vaên hoùa vaø toân giaùo khoâng Kitoâ. Nhöõng truyeàn thoáng naày coù maët ôû AÙ Chaâu töø nhieàu theá kyû truôùc Chuùa Kitoâ. Söï kieän naày thoâi thuùc chuùng ta ñaët ra nhieàu vaán ñeà trong nhöõng laõnh vöïc khaùc nhau.

Phaàn I: Nhöõng vaán ñeà Kitoâ Hoïc

1. Nhöõng taäp saùch coå ñieån cuûa chuùng ta veà Kitoâ hoïc trình baøy moät caùch chuû yeáu Chuùa Kitoâ töø quan ñieåm höõu theå hoïc. Ñieåm giaûi thích chính heä taïi ôû vieäc chæ cho thaáy tröôøng hôïp ñaëc bieät veà moät Ngoâi Vò Thaàn Linh soáng trong hai baûn tính. Söï gaëp gôõ vôùi AÙ Chaâu khoâng Kitoâ môøi goïi chuùng ta nhìn veà Chuùa Kitoâ döôùi nhöõng töông quan khaùc nöõa, nhaát laø töø quan ñieåm vuõ truï vaø lòch söû. Phaûi chaêng, moät AÙ Chaâu naày tuy chöa bieát Chuùa Kitoâ, nhöng ñaõ soáng duôùi aûnh höôûng cöùu roãi cuûa Chuùa roài, hay sao? Vaø chòu aûnh höôûng baèng caùch naøo ñaây? Chuùng toâi nghó raèng trong Kitoâ hoïc, chuùng ta phaûi suy tö nhieàu hôn veà söï hieän dieän vaø choå ñöùng cuûa Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa (khoâng phaûi chæ suy tö veà Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå trong Chuùa Gieâsu Kitoâ, nhöng coøn suy tö veà Ngoâi Lôøi Tieàn Höõu, tröôùc luùc nhaäp theå), trong ñôøi soáng, trong nhöõng neàn vaên hoùa vaø nhöõng toân giaùo cuûa caùc daân toäc, suy tö veà Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhö laø Söï Khoân Ngoan cuûa Thieân Chuùa. Moät Kitoâ hoïc nhö theá, coù leõ cho pheùp chuùng ta deã daøng nhìn nhöõng tín ñoà cuûa caùc toân giaùo khaùc thaät söï nhö laø nhöõng anh chò em chuùng ta, khoâng phaûi chæ bôûi vì nhöõng anh chò em naày ñeàu do cuøng moät Ñaáng Taïo Hoùa nhö chuùng ta, nhöng coøn bôûi vì nhöõng anh chò em naày, theo moät nghóa naøo ñoù, ñaõ laø ngöôøi Kitoâ roài, soáng döôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ, Söï Khoân Ngoan cuûa Thieân Chuùa.

2. Chuùng ta soáng beân caïnh nhöõng toân giaùo lôùn. Theo taâm thöùc chung cuûa ngöôøi bình daân, taát caû moïi toân giaùo ñeàu coù giaù trò nhö nhau, bôûi vì baát cöù toân giaùo naøo cuõng ñeàu daïy chuùng ta laøm ñieàu toát vaø xa traùnh ñieàu xaáu, ñeå ñaït ñeán haïnh phuùc vónh cöõu. Taát caû nhöõng vò saùng laäp toân giaùo laø nhöõng vò thaày cuûa ñôøi soáng luaân lyù. Thaät laø khoù cho chuùng ta moät beân trình baøy Kitoâ giaùo nhö laø moät toân giaùo ñöôïc maïc khaûi, ñöôïc xaây döïng moät caùch thieát yeáu treân ñöùc tin vaøo tình thöông cuûa Thieân Chuùa chôù khoâng döïa treân neáp soáng luaân lyù cuûa con ngöôøi, vaø ñaøng khaùc chöùng minh raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ mang ñeán cho con ngöôøi moät söï maïc khaûi troïn veïn cuoái cuøng veà Thieân Chuùa.

3. Chuùng ta, nhöõng ngöôøi Kitoâ, chuùng ta quaû quyeát, cuøng vôùi thaùnh Phaoloâ, raèng chæ coù moät Ñaáng Trung Gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi; ñoù chính laø moät ngöôøi, Chuùa Kitoâ Gieâsu (1 Tim 2,5). Tuy nhieân, chuùng ta nghó raèng vai troø duy nhaát naày cuûa Chuùa Kitoâ khoâng loaïi boû söï coäng taùc cuûa nhöõng con nguôøi khaùc trong chöông trình cöùu roãi maø Thieân Chuùa thöïc hieän trong doøng lòch söû. Neáu vò vua ngoaïi giaùo Cyrus ñöôïc goïi laø "ñaáng thieân sai cuûa Chuùa", nghóa laø Ñaáng maø Chuùa ñöa tay phaûi ra naém laáy (Is 45,1), thì chuùng ta seõ noùi nhö theá naøo veà nhöõng vò saùng laäp caùc toân giaùo lôùn cuûa AÙ Chaâu? Xem ra cho chuùng toâi raèng moät caùi nhìn chæ quy veà Chuùa Kitoâ maø thoâi, ñaëc ñieåm cuûa ñöùc tin truyeàn thoáng cuûa chuùng ta, laø khoâng coù khaû theå ñeå giuùp ta traân troïng söï ñoùng goùp tích cöïc cuûa caùc vò saùng laäp caùc toân gíao vaøo ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa nhaân loaïi, vaø khoâng coå voõ cho baàu khí ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo.

Phaàn II: Nhöõng vaán ñeà Giaùo Hoäi Hoïc

Coâng Ñoàng Vaticano II ñaõ quaû quyeát raèng: Nhöõng ai, khoâng vì loãi cuûa hoï, khoâng bieát ñeán Phuùc AÂm cuûa Chuùa Kitoâ, nhöng ñi tìm Thieân Chuùa vôùi taâm hoàn thaønh thaät vaø coá gaéng, döôùi taùc ñoäng cuûa AÂn Thaùnh Chuùa ban, (coá gaéng) haønh ñoäng ñeå chu toaøn thaùnh yù ngaøi theo nhö löông taâm hoï maïc khaûi cho bieát vaø ra leänh, (nhöõng ngöôøi ñoù) coù theå ñaït ñeán ôn cöùu roãi ñôøi ñôøi" (hieán cheá veà Hoäi Thaùnh, AÙnh Saùng Muoân Daân, soá 16). Ñaây laø caâu quaû quyeát quan troïng; noù môøi goïi chuùng ta nhìn Giaùo Hoäi khoâng phaûi theo nhöõng daáu chæ höõu hình beân ngoaøi, nhöng ñuùng hôn theo chieàu kích cuûa maàu nhieäm, nghóa laø Giaùo Hoäi tröôùc heát laø daân cuûa nhöõng keû ñöôïc cöùu chuoäc, moät daân vöôït ra khoûi nhöõng ranh giôùi cuûa Giaùo Hoäi höõu hình. Caùch thöùc nhìn Giaùo Hoäi nhö vaäy coù theå cho pheùp chuùng ta nhìn thaáy moät moái giaây lieân keát saâu xa giöõa coäng ñoaøn coâng giaùo chuùng ta vaø nhöõng tín ñoà cuûa caùc toân giaùo khaùc.

Coâng Ñoàng Vaticanoâ II ñaõ trình baøy Giaùo Hoäi moät caùch chuû yeáu theo chieàu kích cuûa maàu nhieäm (xem hieán cheá veà Giaùo Hoäi, AÙnh Saùng Muoân Daân, chöông 1). Nhöng xem ra chieàu kích naày chöa ñöôïc khai trieån trong suy tö thaàn hoïc tieáp sau Coâng Ñoàng.

Phaàn III: Nhöõng vaán ñeà truyeàn giaùo hoïc

1. Coâng vieäc rao giaûng Phuùc AÂm taïi AÙ Chaâu xem ra ñaëc bieät khoù khaên, bôûi vì nhöõng daân toäc AÙ Chaâu ñaõ coù töø tröôùc moät neàn vaên hoùa cao vaø moät toân giaùo coù truyeàn thoáng nhieàu theá kyû, tröôùc khi caùc nhaø truyeàn giaùo ñeán rao giaûng. Trong hoaøn caûnh naày, chuùng ta khoâng theå thöïc hieän deã daøng vieäc chieâu duï ñeå loâi keùo daân chuùng gia nhaäp vaøo giaùo hoäi coâng giaùo chuùng ta. Coù nhieàu lyù do ngaên caûn hoï. Moät lyù do chính laø hoï caûm thaáy mình bò raøng buoäc trong löông taâm phaûi soáng trung thaønh vôùi toân giaùo cuûa hoï. Nhöõng ngöôøi nam thì caûm thaáy ñieàu boù buoäc naày hôn caùc ngöôøi nöõ, bôûi vì hoï laø nhöõng keû phaûi duy trì vieäc toân kính cuûa gia ñình ñoái vôùi toå tieân. Hoï quan nieäm vai troø naày nhö laø moät boån phaän quan troïng cuûa loøng hieáu thaûo cuûa con caùi ñoái vôùi oâng baø cha meï. Ñoái vôùi tín ñoà cuûa vaøi toân giaùo (chaúng haïn nhö Hoài giaùo, vaø trong hình thöùc ít khaéc khe hôn, ñaïo toân kính toå tieân), thì vieäc trôû thaønh ngöôøi coâng giaùo coù nghóa laø moät söï phaûn boäi ñoái vôùi gia ñình vaø caû ñoái vôùi ñaát nöôùc cuûa hoï nöõa.

Trong moät khung caûnh nhö theá, xem ra chuùng ta caàn phaûi coù nhöõng yù töôûng roõ raøng veà Ñöùc Tin vaøo Thieân Chuùa, vaøo Chuùa Kitoâ, nôi con ngöôøi lòch söû Gieâsu vaø caàn coù nhöõng yù töôûng roõ raøng veà söï thuoäc veà Giaùo Hoäi laø nhö theá naøo.

2. Nhöõng vaán ñeà veà vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa. Bôûi vì vieäc rao giaûng hieån nhieân coâng khai (explicite) veà Chuùa Gieâsu Kitoâ khoâng phaûi laø ñieàu luùc naøo cuõng hôïp luùc, vaø caû laø ñieàu khoâng ñöôïc pheùp trong vaøi moâi tröôøng, neân chuùng ta caàn phaûi suy nghó veà vaøi phöông phaùp nhö vieäc ñoái thoaïi giöõa caùc tín ñoà thuoäc caùc toân giaùo khaùc nhau, hoaëc söï coäng taùc trong nhöõng hoaït ñoäng töø thieän baùc aùi, vaân vaân. Nhöng vieäc ñoái thoaïi vaø vieäc laøm chung trong laõnh vöïc töø thieän baùc aùi coù theå ñöôïc xem nhö laø vieäc rao giaûng Phuùc aâm roài, hay khoâng? Hay ñoù môùi chæ laø nhöõng sinh hoaït tieàn-rao giaûng phuùc aâm? Thöû hoûi chuùng ta coøn coù theå laøm gì hôn nöõa hay khoâng? Laøm sao giaûi thích moät caùch trung thaønh cho ngöôøi AÙ Chaâu nhöõng döõ kieän cuûa Maïc Khaûi, nhöõng coâng thöùc Kitoâ dieãn taû Ñöùc Tin, nhöõng coâng thöùc cho tôùi nay ñaõ ñöôïc dieãn taû trong nhöõng hình thöùc AÂu Chaâu, phuø hôïp taâm thöùc vaø truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa ngöôøi AÂu Chaâu? Ñoù laø nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñaët ra trong thaàn hoïc, trong phuïng vuï vaø caû trong ngheä thuaät thaùnh nöõa. Chuùng ta caàn phaûi giaûi ñaùp nhöõng vaán ñeà naày, ngoõ haàu Kitoâ giaùo khoâng bò xem nhö laø moät saûn phaåm vaên hoùa nhaäp caûng töø Taây Phöông.

Baøi phaùt bieåu cuûa chuùng toâi heä taïi ôû vieäc ñaët ra nhöõng caâu hoûi hôn laø ñöa ra nhöõng caâu traû lôøi. Chuùng toâi mong öôùc coù moät söï coäng taùc caøng ngaøy caøng chaët cheõ hôn vaø tích cöïc hôn giöõa caùc thaønh phaàn khaùc nhau cuûa Giaùo Hoäi, ñaëc bieät laø giöõa nhöõng vò chuû chaên vaø nhöõng thaàn hoïc gia, ñeå giuùp nhau trong suy tö vaø trong vieäc laøm cuï theå cuûa coâng cuoäc rao giaûng phuùc aâm cho ñaïi luïc AÙ Chaâu roäng meâng mong.

Xin caùm ôn quyù vò ñaõ laéng nghe.

Back to Radio Veritas Asia Home Page