Baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc F.X. Nguyeãn Vaên Thuaän trong khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu Ñaïi Döông.
Trong baøi phaùt bieåu yù kieán taïi Khoùa Hoïp ñaëc bieät cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi veà Chaâu Ñaïi Döông, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phanxico Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, ñaõ nhaän xeùt nhö sau: Chuùng ta coù theå noùi Chaâu Ñaïi Döông laø moät luïc ñòa cuûa nhöõng ngöôøi di chuyeån. Caùc daân toäc cuûa luïc ñòa naøy coù moät lòch söû laâu daøi veà nhöõng tieáp xuùc vaø veà chung soáng hoøa bình. Maëc duø nhöõng khoaûng caùch lôùn lao giöõa nhau, caùc daân toäc cuûa Chaâu Ñaïi Döông luoân luoân giöõ ñöôïc moái lieân heä chaët cheõ vôùi nhau, baèng vieäc nhaän ra raèng hoï tuøy thuoäc laãn nhau vaø baèng vieäc coå voõ vieäc naâng ñôõ nhau.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình noùi tieáp: Nhöng Chaâu Ñaïi Döông cuõng laø moät luïc ñòa "deã bò thöông tích". Ñaây laø moät luïc ñòa meânh moâng, nhöng cuõng laø moät mieàn coù nhöõng quoác gia trong soá caùc quoác gia nhoû beù nhaát treân theá giôùi. Luïc ñòa naøy raát phong phuù veà thieân nhieân, nhöng ñoàng thôøi yeáu ôùt tröôùc söï lan roäng cuûa moät neàn kinh teá theá giôùi. Luïc ñòa naøy coù theå trôû thaønh moät luïc ñòa cuûa caùc quoác gia ñaûo nhoû vaø coâ laäp, nhöng caùc ñaûo naøy coù theå cuõng trôû neân trung taâm cuûa moät maøng löôùi caùc chieác caàu noái vôùi caùc mieàn khaùc nhau treân theá giôùi.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc quaû quyeát: Theá giôùi ngaøy nay caàn ñeán caùc giaù trò truyeàn thoáng cuûa Chaâu Ñaïi Döông. YÙ nghóa cuûa tình lieân ñôùi laø moät trong caùc ñaëc tính caàn thieát ñeå löôùt thaéng caùc thaùch ñoá vaên hoùa thoáng trò cuûa chuû nghóa caù nhaân vaø cuûa vieäc tranh ñua. Öôùc muoán cuûa caùc daân toäc Chaâu Ñaïi Döông ñöôïc soáng trong hoøa hôïp vôùi thieân nhieân vaø vôùi thuï taïo laø raát caàn thieát ñeå ñoái phoù vôùi vieäc truïc lôïi vaø vieäc khai thaùc thieân nhieân, ñaëc ñieåm cuûa neàn vaên hoùa tieâu thuï hieän ñang thoáng trò. Nhöng chuùng ta cuõng nhaän thaáy raèng tình lieân ñôùi naøy ñang bò ñe doïa.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc keát luaän nhö sau: Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình trong nhöõng naêm tôùi ñaây seõ daønh moät söï löu yù nhieàu hôn cho vieäc huaán luyeän veà giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh, caùch rieâng taïi caùc chuûng vieän vaø cho haøng giaùo só cuûa luïc ñòa naøy.
Ñeà taøi chính yeáu ñaõ ñöôïc neâu leân trong "Instrumentum laboris" (vaên kieän laøm vieäc) cuûa Khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu Ñaïi Döông laø "rao giaûng Tin Möøng vaø taùi rao giaûng Tin Möøng". Ñaây cuõng laø moät trong caùc ñeà taøi ñöôïc tranh luaän trong Khoùa Hoïp Ñaëc Bieät laàn thöù hai cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu AÂu vaøo naêm tôùi ñaây. Hieän nay Chaâu Ñaïi Döông, nhö Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Thuaän nhaéc treân ñaây, laø moät Luïc Ñòa deã bò thöông tích, bò ñe doïa bôûi aûnh höôûng neàn vaên hoùa Taây Phöông. Taïi Chaâu Ñaïi Döông, moät ñaøng, naïn tuïc hoùa caøng ngaøy caøng lan roäng, caùc phong traøo toân giaùo vaø giaùo phaùi caøng ngaøy caøng ñöôïc phoå bieán; ñaøng khaùc, aûnh höôûng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi raát saâu roäng, coù tính caùch tieâu cöïc hôn tích cöïc, xaâm nhaäp caû vaøo nhöõng ñaûo raát nhoû beù cuûa Ñaïi Döông, raûi raéc trong 180 trieäu caây soâ vuoâng. Theâm vaøo ñoù, vieäc suy giaûm soá linh muïc haàu nhö khoâng theå ngaên caûn noåi. Theo thoáng keâ trong naêm 1970, moãi linh muïc lo muïc vuï cho gaàn 1,500 giaùo daân; traùi laïi töø ba naêm nay moãi linh muïc phaûi traùch nhieäm veà hôn 2 ngaøn tín höõu. Caùc vò chuû chaên ñaõ baøy toû söï lo laéng öu tieân naøy trong caùc baøi phaùt bieåu vaø caû trong phieân hoïp chung chieàu thöù Tö 02.12.98, tröôùc söï hieän dieän cuûa ÑTC.
Trong khi ñoù Nguyeät San Jesus, soá phaùt haønh cho thaùng 10.98, trong baøi daønh cho Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Ñaïi Döông, ñaõ coù nhöõng nhaän ñònh nhö sau: Neáu aûnh höôûng vaên minh cuûa Taây Phöông treân caùc daân toäc ñòa phöông ñaõ ñem ñeán nhöõng giaù trò tích cöïc, nhö thaêng tieán phaåm giaù con ngöôøi, phaåm giaù ngöôøi phuï nöõ, quyeàn töï do, daân chuû, söï caàn thieát goùp coâng vaøo phaùt trieån vaø thònh vöôïng taát caû nhaân loaïi, thì nhöõng söï döõ cuûa xaõ hoäi Taây Phöông, theo caùc Giaùm Muïc, cuõng ñaõ aên reãõ saâu vaøo Luïc Ñòa naøy, nhö : Chuû Nghóa Caù Nhaân, Thuyeát Duy Vaät, Chuû Nghóa Töï Do vaø söï thi ñua khai thaùc thieân nhieân vaø laøm oâ nhieãm moâi sinh (caùc vuï thöû bom nguyeân töû).
Nhöõng vaán ñeà nhö : Laøm sinh ñoäng coâng vieäc truyeàn giaùo vaø muïc vuï; huaán luyeän haøng giaùo só baûn xöù, (hieän nay Haøng Giaùo Phaåm goàm haàu heát caùc giaùm muïc Taây Phöông); rao giaûng Tin Möøng, khôûi söï töø caùc neàn vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa caùc daân toäc mieàn naøy; cuûng coá vieäc ñoái thoaïi ñaïi keát (thöïc söï ñaõ coù söï coäng taùc giöõa caùc ngöôøi Coâng Giaùo vaø Tin Laønh), ñaåy maïnh vieäc giaûng daïy giaùo lyù vaø muïc vuï giôùi treû ... Ñoù laø nhöõng ñeà taøi ñöôïc thaûo luaän saâu roäng trong Khoùa Hoïp cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu Ñaïi Döông, moät Khoùa Hoïp khaùc haún vôùi caùc khoùa hoïp khaùc, vì taát caùc caùc giaùm muïc ñeàu ñöôïc môøi tham döï ñeå goùp yù kieán, ñeå coäng taùc chaët cheõ vaø lieân ñôùi hôn trong vieäc "rao giaûng Tin Möøng vaø taùi rao giaûng Tin Möøng trong Ngaøn Naêm môùi". Rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toâïc ñòa phöiông thuoäc nhieàu chuûng toäc khaùc nhau: Melanesi, Polinesi, Micronesi... Toång coäng taát caû goàm khoaûng 7 trieäu, sinh soáng taïi ñaây töø raát laâu ñôøi - Khi caùc nhaø truyeàn giaùo ñaàu tieân ñeán mieàn naøy, caùc ngaøi khoâng thaáy moät toân giaùo naøo trong caùc toân giaùo lôùn , maø chæ coù caùc toân giaùo cuûa ngöôøi ñòa phöông. Coâng vieäc truyeàn giaùo khoâng gaëp khoù khaên. Ngöôøi daân ñòa phöông saün saøng ñoùn nhaän Tin Möøng. Coâng vieäc gay go hôn caû laø taùi rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc, caùch rieâng taïi Australia vaø New Zealand, nôi coù nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo ñeán töø caùc nöôùc Chaâu AÂu: AÙi Nhó Lan, YÙ, Ba Lan, Malta... töø hai theá kyû nay, nhöng daàn daàn maát ñöùc tin , xa Giaùo Hoäi, soáng theo vaät chaát vaø tieâu thuï... nhö taïi caùc nöôùc Taây Phöông. Chaâu Ñaïi Döông caàn ñöôïc rao giaûng Tin Möøng vaø taùi rao giaûng Tin Möøng, theo ñeà taøi ñaõ ñöôïc ÑTC aán ñònh cho Khoùa Hoïp naøy: "Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø caùc daân toäc Chaâu Ñaïi Döông: ñi theo Con Ñöôøng cuûa Ngöôøi, Rao Giaûng Chaân Lyù cuûa Ngöôøi vaø soáng Söï Soáng cuûa Ngöôøi".