Suy Nghó Vaø Hoïc Hoûi Veà Gia Ñình - Ñeà Taøi XI
Gia Ñình Kitoâ Höõu Chuaån Bò
Vaø Ñoàng Haønh Vôùi Caùc Gia Ñình Treû
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
I. Nhaäp Ñeà:
Qua 10 ñeà taøi tröôùc, chuùng ta ñaõ coù dòp suy nghó, tìm hieåu, chia seû vaø thöïc haønh nhieàu chöùc naêng nhieäm vuï cuûa gia ñình. Töø ñoù chuùng ta coù theå ruùt ra keát luaän naøy: ñôøi soáng gia ñình thaät phong phuù yù nghóa nhöng cuõng mang theo nhieàu traùch nhieäm naëng neà. Caâu hoûi töï nhieân xuaát hieän trong taâm trí chuùng ta laø: “Laøm theá naøo maø caùc gia ñình, nhaát laø caùc gia ñình treû, coù theå hieåu bieát vaø theå hieän ñöôïc yù nghóa phong phuù vaø traùch nhieäm naëng neà aáy?” Ñoù chính laø vaán ñeà cuûa ñeà taøi thöù 11 naøy: “Gia ñình Ki-toâ höõu chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû.”
Vaäy chuùng ta seõ cuøng nhau tìm hieåu caùc vaán ñeà: Theá naøo laø gia ñình treû? Theá naøo laø chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû? Taïi sao caùc gia ñình Ki-toâ höõu coù traùch nhieäm chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû? Muoán chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû, caùc gia ñình Ki-toâ höõu phaûi coù nhöõng gì vaø phaûi laøm gì?
II. Trình Baøy:
1. Theá naøo laø gia ñình treû?
Gia ñình treû phaûi ñöôïc hieåu laø nhöõng gia ñình môùi ñöôïc thieát laäp, chöù khoâng nhaát thieát phaûi laø nhöõng caëp vôï choàng treû tuoåi, maø coù theå laø nhöõng caëp vôï choàng ñaõ tröôûng thaønh nhöng môùi böôùc vaøo ñôøi soáng gia ñình. Treû ôû ñaây ñoàng nghóa vôùi “khoâng thaâm nieân” trong ñôøi soáng hoân nhaân gia ñình.
2. Theá naøo laø chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû?
Chuaån bò cho caùc gia ñình treû: Chuaån bò laø giuùp caùc baïn treû ñöôïc thöïc hieän nhöõng vieäc caàn thieát tröôùc khi hai ngöôøi nam nöõ keát hoân vôùi nhau theo pheùp ñaïo. Toâng huaán “Ñôøi soáng gia ñình” cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gio-an Phao-loâ 2 noùi raát ñaày ñuû veà noäi dung coâng vieäc vaø caùc giai ñoaïn chuaån bò naøy (xa, gaàn, lieàn tröôùc khi cöû haønh Bí Tích):
“Vaøo thôøi chuùng ta, vieäc chuaån bò cho caùc baïn treû böôùc vaøo hoân nhaân vaø ñôøi soáng gia ñình caøng caàn thieát hôn bao giôø heát”. Lyù do: “Nhöõng thay ñoåi doàn daäp trong loøng haàu heát caùc xaõ hoäi taân tieán ñoøi hoûi khoâng nhöõng chæ gia ñình maø caû xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi phaûi daán thaân vaøo noã löïc chuaån bò töông xöùng, ñeå caùc baïn treû coù theå caùng ñaùng caùc traùch nhieäm trong töông lai. Nhieàu hieän töôïng tieâu cöïc trong ñôøi soáng gia ñình maø ngaøy nay ngöôøi ta than phieàn, ñaõ xuaát phaùt töø söï kieän naøy laø trong nhöõng hoaøn caûnh môùi, caùc baïn treû khoâng coøn nhaän ra ñöôïc phaåm traät ñuùng ñaén caùc giaù trò (baäc thang caùc giaù trò) vaø vì khoâng coøn nhöõng tieâu chuaån chaéc chaén ñeå xöû theá, hoï khoâng coøn bieát laøm sao ñöông ñaàu vaø giaûi quyeát caùc khoù khaén môùi. Kinh nghieäm cho thaáy: caùc baïn treû ñöôïc chuaån bò chu ñaùo cho ñôøi soáng gia ñình, caùch chung seõ thaønh coâng hôn caùc baïn khaùc.
Ñieàu ñoù coøn ñuùng hôn nöõa cho hoân nhaân Ki-toâ giaùo, voán coù aûnh höôûng raát roäng ñoái vôùi söï thaùnh thieän cuûa bieát bao ngöôøi nam ngöôøi nöõ. Vì theá Giaùo Hoäi coå vuõ nhöõng chöông trình chuaån bò hoân nhaân phong phuù vaø höõu hieäu, ñeå heát söùc loaïi tröø nhöõng khoù khaên maø trong ñoù bieát bao gia ñình ñang phaûi chieán ñaáu, vaø hôn nöõa, ñeå tích cöïc daãn ñöa caùc cuoäc hoân nhaân ñeán cho thaønh coâng vaø tröôûng thaønh troïn veïn. Vieäc chuaån bò hoân nhaân phaûi ñöôïc xem xeùt vaø thöïc hieän theo moät tieán trình tuaàn töï vaø lieân tuïc, qua ba giai ñoaïn chính: chuaån bò xa, chuaån bò gaàn vaø chuaån bò lieàn tröôùc Bí Tích.
- Chuaån bò xa: “Baét ñaàu töø thôøi thô aáu, khoa sö phaïm khoân ngoan cuûa gia ñình phaûi nhaèm ñöa treû em tôùi choã khaùm phaù ra raèng mình ñöôïc phuù ban moät taâm lyù vöøa phong phuù vöøa phöùc taïp, ñöôïc phuù ban moät nhaân caùch ñaëc thuø, vôùi nhöõng söùc maïnh cuõng nhö nhöõng yeáu ñuoái rieâng cuûa mình. Ñaây laø giai ñoaïn maø trong ñoù ngöôøi ta daàn daàn ghi khaéc cho caùc em loøng quí chuoäng ñoái vôùi moïi giaù trò nhaân baûn ñích thöïc, trong ñoù töông quan lieân vò cuõng nhö caùc töông quan xaõ hoäi, vôùi nhöõng gì haøm chöùa trong ñoù ñeå ñaøo taïo tính tình, ñeå bieát töï chuû vaø bieát söû duïng ñuùng ñaén caùc xu höôùng rieâng cuûa mình, ñeå bieát caùch nhaän xeùt vaø gaëp gôõ nhöõng ngöôøi khaùc phaùi, vaø nhöõng chuyeän khaùc nhö theá. Ngoaøi ra, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc Ki-toâ höõu, coøn phaûi coù söï ñaøo taïo vöõng chaéc veà ñôøi soáng thieâng lieâng vaø Giaùo Lyù, ñeå hieåu ñöôïc raèng hoân nhaân laø moät ôn goïi vaø laø moät söù maïng ñích thöïc, nhöng vaãn khoâng loaïi tröø khaû naêng taän hieán cho Thieân Chuùa trong ôn goïi Linh Muïc hoaëc Tu Só.
- Chuaån bò gaàn: Seõ döïa treân neàn taûng aáy vaø laø moät coâng cuoäc laâu daøi: baét ñaàu töø löùa tuoåi thích hôïp vaø vôùi vieäc daïy Giaùo Lyù töông xöùng, töông töï phaàn naøo nhö haønh trình döï toøng. Coâng vieäc naøy seõ goàm vieäc chuaån bò chuyeân bieät veà caùc Bí Tích, nhö ñeå giuùp caùc baïn treû taùi khaùm phaù caùc Bí Tích. Vieäc canh taân Giaùo Lyù theo chieàu höôùng ñoù cho taát caû nhöõng ai ñang chuaån bò hoân nhaân Ki-toâ giaùo laø moät ñieàu heát söùc caàn thieát, ñeå Bí Tích seõ ñöôïc cöû haønh vaø ñöôïc soáng vôùi nhöõng döõ kieän luaân lyù vaø thieâng lieâng thích hôïp.
Ñeán luùc thích hôïp vaø tuøy theo nhöõng ñoøi hoûi cuï theå khaùc nhau, vieäc ñaøo taïo toân giaùo cho nhöõng ngöôøi ñính hoân seõ phaûi ñöôïc boå tuùc baèng moät söï chuaån bò cho ñôøi soáng löùa ñoâi: khi trình baøy hoân nhaân nhö moät töông quan lieân vò phaûi ñöôïc phaùt trieån lieân tuïc giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Ngöôøi ta phaûi khuyeán khích hoï ñaøo saâu nhöõng vaán ñeà veà tính duïc hoân nhaân vaø veà vai troø cha meï coù yù thöùc traùch nhieäm, cuøng vôùi nhöõng hieåu bieát coát yeáu gaén lieàn vôùi caùc vaán ñeà aáy trong laõnh vöïc sinh lyù vaø y hoïc, vaø ñöa hoï tôùi choã laøm quen vôùi nhöõng phöông phaùp toát ñeå giaùo duïc con caùi, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå hoï coù ñöôïc nhöõng yeáu toá cô baûn cho moät neáp soáng gia ñình oån ñònh (vieäc laøm chaéc chaén, ñuû ñieàu kieän taøi chaùnh, bieát ñieàu haønh saùng suoát, coù khaùi nieäm veà kinh teá gia ñình v.v...)
Sau cuøng, cuõng seõ khoâng ñöôïc coi thöôøng vieäc chuaån bò cho coâng cuoäc toâng ñoà gia ñình, cho tình huynh ñeä vaø söï coäng taùc vôùi caùc gia ñình khaùc, cho vieäc tích cöïc hoäi nhaäp vaøo caùc nhoùm, caùc hieäp hoäi, caùc phong traøo vaø caùc saùng kieán coù muïc ñích ñem laïi thieän ích nhaân baûn vaø Ki-toâ giaùo cho gia ñình”
- Chuaån bò lieàn tröôùc khi cöû haønh Bí Tích: “Phaûi dieãn ra trong nhieàu thaùng vaø nhaát laø trong nhöõng tuaàn cuoái tröôùc leã cöôùi ñeå nhôø ñoù coù theå ñem laïi moät yù nghóa môùi, moät noäi dung môùi vaø moät hình thöùc môùi cho vieäc quen goïi laø ñieàu tra hoân phoái maø giaùo luaät ñoøi buoäc. Moät vieäc chuaån bò nhö theá voán caàn thieát cho taát caû moïi tröôøng hôïp, laïi caøng khaån caáp hôn cho nhöõng ñoâi hoân phoái coøn gaëp nhieàu thieáu soùt vaø khoù khaên veà maët Giaùo Lyù vaø thöïc haønh Ki-toâ giaùo. Trong soá caùc yeáu toá phaûi truyeàn ñaït trong tieán trình Ñöùc Tin naøy, töïa nhö ôû thôøi kyø döï toøng, cuõng phaûi coù vieäc ñaøo saâu veà Maàu Nhieäm Chuùa Ki-toâ vaø Giaùo Hoäi, veà yù nghóa cuûa aân suûng vaø cuûa traùch nhieäm gaén lieàn vôùi hoân nhaân Ki-toâ giaùo. Ñoù laø chöa keå tôùi vieäc chuaån bò ñeå tham döï tích cöïc vaøo nghi leã Phuïng Vuï Hoân Phoái” (FC 66).
- Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû: Ñoàng haønh laø cuøng ñi, cuøng soáng, laø soáng gaàn guõi, laø quan taâm theo doõi caùc gia ñình treû trong khu vöïc, trong Giaùo Xöù vôùi chuû yù saün saøng giuùp ñôõ, coá vaán, uûi an, khích leä nhö ngöôøi anh ngöôøi chò, ngöôøi baïn.
3. Taïi sao gia ñình Ki-toâ höõu coù traùch nhieäm chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû?
Gia ñình Ki-toâ höõu coù traùch nhieäm chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû vì ñaáy laø söù maïng (ñoàng haønh) chung cuûa Giaùo Hoäi: “Nhö taát caû moïi thöïc taïi sinh ñoäng, gia ñình cuõng ñöôïc môøi goïi phaùt trieån vaø taêng tröôûng. Sau khi traûi qua söï chuaån bò cuûa thôøi kyø ñính hoân vaø vieäc cöû haønh Bí Tích hoân nhaân, ñoâi baïn baét ñaàu böôùc ñöôøng haèng ngaøy tieán tôùi vieäc thöïc hieän tuaàn töï caùc giaù trò vaø boån phaän cuûa hoân nhaân.
“Vì theá, caàn nhaán maïnh moät laàn nöõa vieäc Giaùo Hoäi phaûi caáp baùch can thieäp muïc vuï ñeå naâng ñôõ gia ñình. Caàn phaûi coá gaéng heát söùc ñeå ngaønh Muïc vuï Gia ñình ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån, trôû thaønh moät ngaønh thaät öu tieân, vì chaéc chaén trong töông lai, vieäc loan baùo Tin Möøng phaàn lôùn tuøy thuoäc vaøo Hoäi Thaùnh Taïi Gia laø caùc gia ñình” (x. Dieãn vaên taïi Ñaïi Hoäi Giaùm Muïc Nam Myõ, khoùa 3, ngaøy 28.1.1979, IV, a: AAS 71, 1979, t. 204; ÑSGÑ, 65).
Keá ñeán gia ñình Ki-toâ höõu phaûi chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû vì ñaáy laø traùch nhieäm toâng ñoà cuûa caùc gia ñình Ki-toâ höõu: “Ngoaøi ra vieäc toâng ñoà gia ñình coøn ñöôïc trieån nôû döôùi hình thöùc nhöõng coâng taùc baùc aùi veà tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát ñoái vôùi caùc gia ñình khaùc, cuõng nhö ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñau oám, giaø caû, taøn taät, moà coâi, goùa buïa, nhöõng ngöôøi choàng, nhöõng ngöôøi vôï bò boû rôi, nhöõng ngöôøi meï ñoäc thaân vaø nhöõng ngöôøi meï trong tình huoáng khoù khaên, ñang bò caùm doã loaïi boû ñöùa con coøn trong baøo thai, v.v...” (ÑSGÑ, 71).
Sau cuøng gia ñình Ki-toâ höõu phaûi chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû vì ñaáy laø nhu caàu thaät söï cuûa caùc gia ñình treû: Treân thöïc teá caùc gia ñình treû (môùi ñöôïc hình thaønh) gaëp khoâng ít khoù khaên ôû nhöõng naêm ñaàu - nhaát laø hai naêm ñaàu ñôøi hoân nhaân. Lyù do raát deã hieåu: Ñôøi soáng löùa ñoâi cuûa hai vôï choàng môùi cöôùi veà ôû chung vôùi nhau khaùc haún vôùi ñôøi soáng ñoäc thaân luùc tröôùc cuûa hai ngöôøi. Chuû yeáu laø do nhöõng khaùc bieät veà taâm sinh lyù, tính tình, sôû thích, neàn giaùo duïc, neáp soáng caù nhaân vaø truyeàn thoáng gia ñình, trình ñoä vaên hoùa khaùc nhau cuûa hai ngöôøi.
Ngoaøi ra khi veà soáng chung hai vôï choàng phaûi thay ñoåi moät soá quan heä baïn beø vaø gia ñình vaø hoï cuõng coù nhöõng quan heä môùi vôùi baïn beø vaø gia ñình hai beân. Khi veà soáng chung vôùi nhau hai ngöôøi phaûi thích öùng vôùi nhau moät caùch trieät ñeå. Vaø neáu moät hoaëc caû hai ngöôøi khoâng thích öùng kòp vôùi ñôøi soáng môùi, thì caùc khoù khaên naåy sinh.
Neáu ñi saâu vaøo ñôøi soáng gia ñình thì chæ nguyeân ñôøi soáng tính duïc cuõng thöôøng taïo ra cho hai vôï choàng treû khoâng bieát bao nhieâu vaán ñeà vaø noãi khoù khaên. Ñaây laïi laø laõnh vöïc heát söùc teá nhò, thaäm chí ñöôïc coi laø nhöõng vaán ñeà “caám kî” theo quan nieäm thoâng thöôøng cuûa ngöôøi Vieät Nam, neân neáu coù gaëp truïc traëc, vôï choàng treû khoâng bieát hoûi ai, khoâng daùm hoûi ai. Thöïc ra thì veà tính duïc, vôï choàng coù nhu caàu vaø caûm nhaän khaùc nhau, neân caàn phaûi ñöôïc ngöôøi lôùn höôùng daãn, tö vaán.
Moät vaán ñeà nöõa thöôøng xaûy ra cho caùc gia ñình non treû laø vieäc thai ngheùn cuûa ngöôøi vôï vaø söï xuaát hieän cuûa ñöùa con ñaàu loøng, khieán gia ñình bò ñaûo loän moät caùch döõ doäi ñeán möùc ngöôøi trong cuoäc khoâng bieát ñöôøng naøo maø ñi! Ai laø ngöôøi seõ giuùp caùc gia ñình non treû vöôït qua nhöõng ngaøy thaùng khoù khaên naøy, neáu khoâng phaûi laø cha meï, baïn beø, nhaân vieân Muïc vuï Gia ñình cuûa Giaùo Xöù?
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chæ ñaïo nhö sau: “Trong vieäc muïc vuï daønh vôùi caùc gia ñình treû, Giaùo Hoäi phaûi quan taâm giaùo duïc cho hoï bieát soáng tình yeâu vôï choàng caùch coù traùch nhieäm, trong töông quan vôùi caùc ñoøi hoûi veà hieäp thoâng vaø phuïc vuï söï soáng, cuõng nhö daïy cho hoï bieát hoøa hôïp tình thaân maät cuûa toå aám gia ñình vôùi traùch nhieäm quaûng ñaïi chung cuûa moïi ngöôøi trong vieäc xaây döïng Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi nhaân loaïi. Khi coù con caùi, ñoâi baïn trôû thaønh moät gia ñình theo nghóa troøn ñaày vaø chuyeân bieät. Luùc ñoù Giaùo Hoäi vaãn coøn phaûi gaàn guõi hai cha meï ñeå giuùp ñôõ hoï ñoùn nhaän con caùi vaø yeâu meán chuùng nhö moät ôn Chuùa söï soáng ban cho, vui veû chaáp nhaän vaát vaû ñeå phuïc vuï cho chuùng lôùn leân veà maët nhaân baûn vaø Ki-toâ giaùo” (ÑSGÑ, 69).
4. Caùc gia ñình Ki-toâ höõu phaûi coù nhöõng gì vaø phaûi laøm gì ñeå chuaån bò vaø ñoàng haønh?
Tröôùc heát, muoán chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû, caùc gia ñình Ki-toâ höõu phaûi yù thöùc veà traùch nhieäm cuûa mình: Ñeå yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình khoâng coù caùch naøo hay hôn laø hoïc hoûi tìm hieåu giaùo huaán cuûa Chuùa vaø cuûa Giaùo Hoäi baèng caùch tham döï caùc khoùa hoïc vaø ñoïc saùch baùo veà laõnh vöïc naøy. Thöù ñeán, muoán chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû, caùc gia ñình Ki-toâ höõu phaûi coù loøng yeâu thöông vaø muoán giuùp ñôõ caùc gia ñình treû: Ñeå coù loøng yeâu thöông thöïc söï ñoái vôùi caùc gia ñình treû, khoâng coù caùch naøo hay hôn laø taäp soáng thaân maät vôùi Thieân Chuùa, noã löïc soáng giaùo huaán cuûa Phuùc AÂm moãi ngaøy vaø quan taâm ñeán nhu caàu cuûa giôùi treû vaø nhaát laø cuûa caùc gia ñình treû. Sau cuøng, muoán chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû, caùc gia ñình Ki-toâ höõu phaûi bieát caùch giuùp ñôõ vaø ñoàng haønh: Caâu chaâm ngoân cuûa chuùng ta laø: “Khoâng ai cho caùi mình khoâng coù”.
Vaäy ñeå coù khaû naêng chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû thì chuùng ta chaúng nhöõng phaûi coù yù thöùc veà traùch nhieäm cuûa mình vaø loøng yeâu thöông ñoái vôùi caùc gia ñình treû, maø chuùng ta coøn phaûi bieát caùch chuaån bò vaø ñoàng haønh. Bieát caùch chuaån bò vaø ñoàng haønh coù nghóa laø chuùng ta phaûi coù moät môù kieán thöùc, kinh nghieäm, kyõ naêng vaø phöông phaùp toái thieåu veà Giaùo Lyù, veà taâm sinh lyù vaø giôùi tính, veà ngheä thuaät giao teá vaø thuyeát phuïc, veà truyeàn thoâng, veà caùc phöông phaùp keá hoaïch hoùa gia ñình phuø hôïp vôùi Giaùo Lyù Ki-toâ giaùo...
Muoán coù ñöôïc nhöõng thöù aáy, chuùng ta phaûi hoïc hoûi, tích luõy kinh nghieäm baèng nhieàu phöông theá khaùc nhau: nghe giaûng, ñoïc saùch baùo, trao ñoåi vôùi nhöõng ngöôøi coù chuyeân moân, hoïc hoûi qua caùc khoùa chuyeân ñeà v.v...
III. Keát Luaän:
Hieän nay trong nhieàu (coù theå noùi laø haàu heát) Giaùo Xöù, vieäc chuaån bò cho caùc baïn treû tröôùc khi keát hoân ñöôïc giao khoaùn cho caùc Linh Muïc, Tu Só. Löïc löôïng Giaùo Daân, nhaát laø caùc gia ñình tham gia vaøo coâng vieäc naøy coøn raát moûng, khoâng ñaùng keå. Caùc ñoâi baïn treû khi veà ôû chung vôùi nhau cuõng khoâng ñöôïc ai gaàn guõi, theo saùt, giuùp ñôõ, keå caû cha meï, vuù boõ (ngöôøi ñôõ ñaàu), baïn beø vaø Linh Muïc chaùnh xöù.
Haøng naêm caùc Linh Muïc phuï traùch caùc Giaùo Xöù thöôøng baùo caùo veà Toøa Giaùm Muïc con soá nhöõng ngöôøi ñöôïc Röûa Toäi vaø con soá nhöõng gia ñình treû môùi ñöôïc thaønh laäp trong Giaùo Xöù, nhöng caùc ngaøi khoâng theå bieát nhöõng ngöôøi môùi Röûa Toäi, nhöõng gia ñình môùi ñöôïc thaønh laäp kia hieän ñang soáng ñaïo nhö theá naøo. Chính vì theá maø caùc vôï choàng treû phaûi töï böông traûi, töï giaûi quyeát moïi vaán ñeà, coù khi ñuùng vaø phuø hôïp, coù khi sai vaø ngöôïc vôùi tinh thaàn Phuùc AÂm vaø Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi.
Con soá hôn 90% phuï nöõ Coâng Giaùo Vieät Nam trong thôøi gian coù theå sinh nôû ñaõ duøng caùc phöông phaùp ngöøa thai nhaân taïo ñang ñöôïc quaûng caùo treân thò tröôøng tieâu thuï (xem baøi “Gia ñình chieác noâi vaên hoùa Ñöùc Tin” cuûa Nöõ Tu Teâ-reâ-xa Phaïm Thò Oanh) laø moät con soá nhöùc nhoái, ñaùng caùc Giaùm Muïc, Linh Muïc, Tu Só nam nöõ vaø gia ñình Ki-toâ höõu Vieät Nam phaûi suy nghó veà traùch nhieäm cuûa mình.
IV. Chia Seû:
OÂng baø anh chò haõy cho bieát trong Giaùo Xöù cuûa mình, coâng vieäc giuùp caùc baïn treû nam nöõ chuaån bò keát hoân theo Leã nghi Coâng Giaùo ñöôïc giao phoù cho nhöõng ai vaø ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo?
Taïi sao oâng baø anh chò khoâng tham gia vaøo vieäc giuùp caùc baïn treû trong Giaùo Xöù mình chuaån bò keát hoân vaø khoâng ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû môùi heát hoân?
Caùc lyù leõ maø oâng baø anh chò ñöa ra coù chính ñaùng vaø chaáp nhaän ñöôïc khoâng? Taïi sao?
V. Thöïc Haønh:
Moãi ngöôøi vaø moãi gia ñình Ki-toâ höõu quyeát taâm thöïc hieän moät vieäc gì ñoù cuï theå (noùi roõ ra) ñeå tham gia vaøo vieäc chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû!
Gs. NguyeãnVaên Noäi
(Trích daãn töø Ephata Vieät Nam soá 101, naêm 2003)