Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageGiaùo hoäi laø Loaøi ngöôøi môùi, neân phaûi ôû giöõa ñôøi ñeå ñoåi ñôøi thaønh Giaùo hoäi. Giaùo hoäi chæ coù theå ñoåi loaøi ngöôøi thaønh mình nhö theá khi Giaùo hoäi coøn laø loaøi ngöôøi, vaø hieän ñang baønh tröôùng cho vöøa taàm toaøn loaøi ngöôøi.
Vaäy söù meänh Daân Chuùa - hoùa loaøi ngöôøi thuoäc veà khoái tín höõu tröôùc tieân (Vì chính tín höõu môùi ôû giöõa loaøi ngöôøi, laãn giöõa loaøi ngöôøi). Tín höõu, do yù nghóa vaø tieàm löïc pheùp Röûa, ñaõ ñöôïc goïi neân thaùnh vaø coù khaû naêng neân thaùnh, nhôø ñoù thaønh men trong boät.
Theá nhöng vì ñaâu phaàn lôùn tín höõu laïi soáng taàm thöôøng, vaø heã coù ai treân möùc taàm thöôøng, hoï lieàn boû ñôøi ñi laøm tu sinh hay chuûng sinh? Ñoù laø vì thaønh kieán aên saâu: muoán neân thaùnh thì phaûi boû ñôøi: Vaø do caùi ñieàu noù ñaäp vaøo maét: doøng tu chæ tuyeån ngöôøi ñaïo ñöùc, neân giöõa ñôøi laø soá coøn laïi, thöôøng keùm ñöùc haïnh!
Trong AÁn giaùo, Jaina-giaùo vaø Phaät giaùo, luoân coù phaân bieät giöõa ñaïo nhaø tu vaø ñaïo cö syõ. Theo truyeàn thoáng AÁn, cö syõ laø ngöôøi soáng giöõa ñôøi, mang treân vai gaùnh naëng gia ñình vaø xaõ hoäi. Coøn tu syõ laø keû boû ñôøi (samnyaâsin), thoaùt voøng cöông toûa cuûa hai boån phaän aáy, ñeå toaøn löïc toaøn taâm cho tu luyeän haàu ñaït giaûi thoaùt, Nieát baøn.
Noùi caùch khaùc, ñaïo cö syõ laø thöù ñaïo "binh nhì", ñaïo cuûa keû coøn tham saân si, daán saâu trong luaân hoài nghieäp quaû. Neáu bieát nhìn xa, moät cö syõ ñaïo ñöùc coù theå "quy y", nöông nhôø Phaät, Phaùp, Taêng ñoaøn vaø giöõ Nguõ giôùi, haàu kieáp sau tieán gaàn hôn veà phía con ñöôøng giaûi thoaùt.
Treân lyù thuyeát, Kytoâ-giaùo khoâng phaân bieät Tu vôùi Tuïc. Nhöng trong thöïc haønh, töø bao theá kyû nay, ngöôøi ta vaãn khinh Tuïc troïng Tu, coi Tu môùi laø ñuùng ñöôøng neân thaùnh, vaø heã noùi ñeán ôn goïi, laø nghó ngay ñeán boû ñôøi laøm tu syõ hay ít laø giaùo syõ.
Neáu beân Phaät giaùo coù chuyeän Quy y, baét chöôùc phaàn naøo neáp soáng taêng ni, thì beân Kytoâ-giaùo, tín höõu cuõng ñöôïc khuyeân ñi vaøo caùch soáng hoaøn thieän cuûa ñan syõ baèng ôû ñoäc thaân, ñoïc kinh nhaät tuïng, thöùc giaác nöûa ñeâm ñeå nguyeän caàu, v.v... Do ñoù vaãn ngöï trò thaàm kín moät söï phaân bieät vaø caùch bieät giöõa beân Tu vaø beân Tuïc, coi nhö hai thöù ñaïo khaùc nhau, vaø söï toaøn thieän nhö khoâng theå coù ôû neáp soáng taïi gia taïi theá.
Bôûi vaäy, gia ñình luoân laø moät trong nhöõng chuû ñeà chính cuûa khoa luaân lyù thaàn hoïc, nhöng gaàn nhö chöa bao giôø ñöôïc ñeà caäp ñeán trong khoa tu ñöùc hoïc. Tu ñöùc hoïc laø cuûa nhaø tu, cuûa giaùo syõ phaàn naøo, trong khi gia ñình thuoäc ñaùm ñoâng voâ danh, ñöôïc coi laø Coâng chuùng hôn laø Daân Chuùa.
Phaûi chaêng vì gia ñình quaù traàn tuïc vaø theá gian khoâng phaûi moâi tröôøng neân thaùnh? Thaät ra thì cuõng coù ñoâi ba thaùnh giaùo daân ñöôïc tuyeân phong hieån tu (confesseur, keû tuyeân xöng) xöa, nhöng hoï laïi "tu caïn" giöõa ñôøi, hoaëc ñoäc thaân hay ly thaân, soáng "quy y" vaøo moät doøng tu (nhö thuoäc doøng ba) vaø moâ phoûng neáp soáng tu.
Xem ra thaät khoù maø neân thaùnh ôû cöông vò ngöôøi cha, ngöôøi meï, nhaát laø ngöôøi vôï, ngöôøi choàng. Vì ñôøi soáng hoï deät saâu vaøo böùc thaûm tuïc cuûa traàn theá. Vì baän bòu vôùi traêm moái lo toan vaät chaát, hoï khoâng raûnh rang vaø thanh thaûn ñeå "lo vieäc linh hoàn". Nhaát laø vì caùi haønh vi "ñaùng xaáu hoå" cuûa aùi aân, haønh vi "tuïc tóu" quaù ñeå coù theå sieâu thaêng, maõnh lieät quaù ñeå chòu söï höôùng daãn.
Maø xem ra cuõng chaû ai ñoøi thaùnh hoùa vieäc aùi aân aáy, cöù giöõ trong giôùi haïn "luaân lyù" laø ñuû roåi. Xöa do aûnh höôûng Platon-thuyeát, ngöôøi Kytoâ-giaùo khinh bæ noù. Hoï coi giao hôïp laø ñieàu xaáu vì coù tham duïc (concupiscence) ñi keøm, coù nguyeân toäi truyeàn qua, ñeán noãi theo thaùnh Bernard, Ñöùc Maria khoâng theå thaùnh luùc thaønh thai, maø thaùnh ôû giaây phuùt tieáp theo thoâi. Thaäm chí Phaoloâ cuõng phaûi tieác xoùt cho nhöõng ai lôõ keát hoân roài (1Cor. 7.25-34).
Vôùi moät thaønh kieán aên saâu nhö theá, keû muoán neân thaùnh khoâng theå khoâng neù traùnh hay töø giaõ hoân nhaân. Nhaát laø khi ngöôøi ta ñaõ ñoàng hoùa ñi tu vôùi boû ñôøi, ñoàng hoùa neáp soáng tu vieän (vie conventuelle) vôùi tình traïng thaùnh thieän (eùtat de perfection). Vaø baây giôø haún ta hieåu taïi sao chaúng ai nghó vaïch ra moät con ñöôøng neân thaùnh cho neáp soáng taïi gia. Quaû laø chuùng ta cuõng gaëp nhöõng caâu noùi, nhö "söï thaùnh thieän cuûa hoân nhaân", nhöng thöôøng laø trong vaên maïch cuûa moät uûi an, khích leä. Nhieàu vaên kieän coâng ñoàng Vatican II nhaéc ñeán vai troø vaø boån phaän cuûa gia ñình. Toâng huaán Familiaris consortio (1981) vaø Christifideles laici (1988) cuõng ñeà cao vai troø taïi theá cuûa gia ñình vaø tín höõu (giaùo daân). Nhöng chöa heà coù moät phaùc hoïa thaät söï veà moät keá hoaïch cuï theå vôùi nhöõng phöông thöùc thöïc haønh nhaèm thaùnh hoùa gia ñình, nhö ngöôøi ta ñaõ laøm cho tu nhaân vaø giaùo syõ trong caùc saùch tu ñöùc tröôùc ñaây.
— "Haõy ñeå keû cheát choân keû cheát, coøn anh, haõy theo Ta coâng boá Trieàu ñaïi Thieân Chuùa" (Lc. 9.60).
Caâu aáy xem nhö loâi Nöôùc Chuùa ra khoûi traàn gian, vaø ôn goïi neân thaùnh ra khoûi cuoäc soáng giöõa ñôøi. Ñeå hieåu ñuùng yù nghóa, phaûi ñaët noù vaøo vaên maïch vaø hoaøn caûnh. Matthieâu (8.18-22) noùi veà tình traïng voâ ñònh sôû cuûa nhöõng keû thoaùt ly ñi loan Tin möøng. Vaâng, phaûi coù moät soá ñi truyeàn giaùo, maø ñi truyeàn giaùo thì phaûi phieâu löu. Nhöng nhö theá khoâng coù nghóa laø: khoâng ñi truyeàn giaùo thì khoâng neân thaùnh ñöôïc. Thöû hoûi, caùc aån syõ vaø ñan syõ coù ñi truyeàn giaùo hay khoâng?
Luca (9.57-62) ñaët cuøng ñoaïn vaên aáy vaøo hoaøn caûnh Chuùa ñang treân ñöôøng tieán veà Yeârusalem ñeå hoaøn thaønh cöùu chuoäc: moät lôøi goïi gaáp vaøo moät hoaøn caûnh raát gaáp. Caàn phaûi coù moät soá ngöôøi ñi môû Nöôùc Chuùa khaép nôi, vaø hoï caàn boû heát môùi chu toaøn söù meänh ñöôïc.
"Haõy ñeå keû cheát choân keû cheát". Keû cheát thöù nhaát, theo chuù giaûi cuûa Guillemette (trong A kingdom for all, Makati, 1988, tr. 347) laø keû khoâng nghe Chuùa goïi: moät caùi cheát thieâng lieâng! Ñuùng ra, neân thaùnh chæ laø soáng thuaän yù Chuùa heát möùc, theá thoâi, duø trong neáp soáng tu hay tuïc.
Vaû laïi, nhöõng ngöôøi ñi theo Chuùa hoài aáy coù phaûi laø tu syõ hay giaùo syõ chính thöùc ñaâu. Chuùa Yeâsu khoâng laäp moâït tu ñoaøn (samgha, taêng) nhö ñöùc Phaät. Ngaøi cuõng khoâng xuaát thaân töø doøng Leâvi ñeå thaønh thaøy teá, khoâng xuaát thaân töø Bieät phaùi ñeå thaønh thaày luaät. Ngaøi laø "giaùo daân" vaø caùc ñoà ñeä cuûa Ngaøi laø giaùo daân. Chuùa ñaõ soáng gaàn heát ñôøi nhö moät tuïc gia, maõi hoài cuoái môùi boû ngheà laøm nhaø ñeå coáng hieán toaøn thôøi gian cho vieäc loan Tin möøng. Coøn Ñöùc Meï vaø thaùnh Yuse? Hoï thaùnh tuyeät, maø thaùnh hoaøn toaøn baèng neáp soáng taïi gia vaø taïi theá cuûa mình, chæ tröø söï phoái hôïp thaân xaùc thoâi.
Sau naøy, trong thôøi baùch ñaïo, laøm chöùng roõ nhaát laø baèng caùi cheát, neân töø boû söï soáng vì ñaïo ñöôïc goïi laø laøm chöùng (martus). Heát thôøi baùch ñaïo, khoâng theå cheát vì ñaïo nöõa, ngöôøi ta tìm moät caùi cheát theo nghóa boùng: boû ñôøi vaøo soáng khoå haïnh trong hoang maïc. Vaäy thöïc söï thaùnh laø ôû choã naøo, vaø baèng caùch naøo ñeå neân thaùnh ñaây?
Nhö chuùng ta ñaõ noùi, thaùnh laø keû soáng thuaän yù Cha: "Meï Ta vaø anh chò em Ta, ñoù laø keû thi haønh yù Cha Ta". Thuaän Thieân baát chaáp taát caû, nhö Chuùa Yeâsu ñaõ vaâng Lôøi ñeán cheát (Php. 2.8). Thuaän Thieân nhö Abraham, vaø nhö theá ñöôïc goïi laø Tin, ñöôïc ñaùnh giaù laø Löông chính. Thaùnh laø ôû ñöùc tin theo yù nghóa thaùnh kinh aáy. Vaø Tin ôû choã hoaøn thieän cuûa noù laø AÙi, laø Phoù thaùc trong yeâu meán, laø thi haønh yù Chuùa baát chaáp taát caû. Ñöùc AÙi khoâng ñoøi töø boû heát, nhöng ñöùc AÙi ñoøi sieâu thoaùt ñoái vôùi baát cöù gì.
Coù ñieàu vieäc thi haønh yù Chuùa vaø soáng ñöùc AÙi, phaûi dieãn ra theá naøo trong hoaøn caûnh ñôøi soáng taïi gia vaø taïi theá ñaây?
Hoài aáu thô, neáu khoâng ñöôïc tình thöông aáp uû, sau naøy ngöôøi ta deã sinh taøn nhaãn vaø khoù tröôûng thaønh. Cuõng khoâng tröôûng thaønh, keû maõi trong vò kyû aáu nguyeân, khoâng theå queân mình vì ngöôøi khaùc. Nhö theá, neáu khoâng coù kinh nghieäm veà tình yeâu töï nhieân, thì voâ nhaø tu, anh deã soáng caèn coãi, khoâng hieåu noåi tình Chuùa bôûi chöa hieåu ñöôïc tình ngöôøi. Ta ñaõ chaúng thaáy hay sao Tieân sa nhoû, hoài beù ñöôïc cha traàn yeâu, lôùn leân ñaõ hieåu saâu tình phuï töû cuûa Cha trôøi vaø soáng tinh thaàn aáu thô thieâng lieâng moät caùch voâ cuøng hoaøn myõ?
Vì gia ñình laø tröôøng daäy yeâu thöông thöù nhaát, neân tình caûm gia ñình cuõng neàn taûng vaø saâu ñaäm nhaát. Nhöõng tình caûm khaùc sau naøy phaàn thì moâ phoûng tình caûm treân, phaàn thì chòu söï taùc ñoäng ngaàm cuûa noù. Vaâng, duø nhöõng tình caûm aáy laø ñoái vôùi Thieân Chuùa hay loaøi ngöôøi, ñoái vôùi ngöôøi ñoàng lyù töôûng hay vôùi nhöõng anh em cuøng khoán. Tình caûm sieâu nhieân cuõng vaãn laø tình caûm, maø tình caûm thì coù quy luaät cuûa mình.
Töø caûm nghieäm yeâu thöông gia ñình ñeán caûm nghieäm yeâu thöông sieâu nhieân, quaû coù nhöõng lieân quan chaët cheõ, nhö thuù nhaän sau ñaây cuûa moät nöõ tín höõu, baø Denise Anderson (Xx. Ñöôøng thieâng lieâng cho caùc baø meï, trong Lay Spirituality Today, Jess S. Brena ñaïo bieân, Ñaøi Baéc, 1988, tr.52-56):
Baø noùi: "Chính nhôø kinh nghieäm laøm meï ñaõ coù, maø toâi hieåu vaø lôùn leân trong töông quan noù thaønh saâu xa hôn vôùi Thieân Chuùa".
Baø ñaõ töøng nghe noùi nhieàu trong ñaïo veà tình Chuùa yeâu ta, raèng "Thieân Chuùa laø Chuùa cuûa thöù tha" vaø "Thieân Chuùa vui thoûa giöõa daân Ngaøi", nhöng taát caû ñoái vôùi baø chæ laø nhöõng yù töôûng, vaø yù töôûng aáy tröøu töôïng, maõi cho tôùi khi: "Vieäc laøm meï cha ñöa toâi vaøo söï thaät vaø kinh nghieäm veà Ngaøi."
Moät laàn kia, khi thaáy con mình khoân, con mình ngoan, vaø thaáy choàng nhaùy maét vôùi mình moät caùch thoûa maõn, baø ñaõ hieåu ra raèng Thieân Chuùa cuõng sung söôùng vì ta nhö theá, luùc thaáy ta coá gaéng, duø baèng nhöõng böôùc ñi coøn chaäp chöõng cuûa mình. Nhaát laø khi thaáy ta tin vaøo Chuùa, muoán baét chöôùc Chuùa, nhö ñöùa con trai cuûa baø luùc noù toû ra tin vaøo boá noù vaø thích aên maëc gioáng boá noù.
Moät laàn kia, baø noåi noùng vôùi beù David boán tuoåi. Möôi phuùt sau, baø thaáy noù mon men ñeán choã baø ñang uûi ñoà, huyeân thuyeân hoûi heát caùi naøy ñeán caùi kia. Baø hieåu ra raèng, ñaây laø caùch noù muoán laøm laønh ñaáy. Thaät ngaây ngoâ, maø cuõng thaät toäi nghieäp. Vaø theá laø baø oâm chaàm laáy noù, xuùc ñoäng. Yeân trí roài, noù vui veû trôû laïi vôùi maáy caùi xe tí hon cuûa noù. Coøn baø thì, haèng chuïc naêm sau, vaãn nhôù nhö in tröôùc maét caûnh laøm hoøa caûm ñoäng aáy, coøn caùi loãi cuûa David thì khoâng taøi naøo nhôù noåi. Qua kinh nghieäm treân, baø hieåu theá naøo laø "Thieân Chuùa thöù tha". Thieân Chuùa chaúng muoán gì hôn laø ñöôïc tha thöù, mieãn ta quay veà vôùi Ngaøi. Vôùi Ngaøi, chæ giaây phuùt aáy môùi quan troïng, chöù loãi laàm cuûa ta, thì Ngaøi khoâng nghó ñeán nöõa.
Coøn "Thieân Chuùa thöông xoùt"?
Ñöùng tröôùc giöôøng beänh cuûa con, caûm thaáy ñau ñôùn theá naøo, baø cuõng hieåu veà noãi ñau cuûa Chuùa tröôùc nhöõng caên beänh ñieác caâm, ñui queø, phong cuøi hay baát toaïi cuûa con caùi Ngaøi laø chuùng ta.
Vaø veà ñöùc Maria...
Hoâm aáy, oâm ñöùa con (chaéc laïnh cöùng) treân tay, baø ñaõ thaáy caû theá giôùi nhö laëng ñi trong giaây phuùt aáy, giaây phuùt cuûa baø cuõng laø cuûa ñöùc Maria treân ñænh Soï.
Vaø cöù theá, trong quan heä vôùi choàng, vôùi con, neáu bieát lôïi duïng vaø ñöa hoàn leân, baø coù ngay nhöõng caûm nghieäm veà loøng Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi; vaø nhöõng khaûi maïc aáy thaät thieân hình vaïn traïng, moãi laàn moãi môùi, moãi ngaøy moät phong phuù theâm:
— "Maïc khaûi veà Thieân Chuùa cöù tieáp tuïc. Vaán ñeà chæ coøn laø môû maét ñeå nhìn."
Ai ñoù coù theå thaéc maéc: Thieân Chuùa laøm gì coù thöù tình caûm cuûa chuùng ta?
Quaû laø Thieân Chuùa khoâng coù thöù tình caûm y heät cuûa chuùng ta. Nhöng tình Chuùa, neáu phaûn chieáu ôû loøng ngöôøi, loøng con ngöôøi Yeâsu chaû haïn, seõ laø nhöõng tình caûm theá ñaáy, maø coøn hôn theá boäi phaàn nöõa. Ta ñaõ chaúng thaáy Chuùa Yeâsu khoùc ñaáy ö? Chaúng nhöõng khoùc, maø coøn buoàn phieàn ñeán noãi toaùt maùu ra laãn vôùi moà hoâi.
Xeùt veà maët thaàn hoïc, thì gia ñình laø "Giaùo hoäi taïi gia" (ecclesia domestica), do ñoù cuõng laø hieàn theâ Chuùa Yeâsu, phaûi soáng xöùng vôùi danh hieäu aáy. Hoân nhaân laïi laø hình aûnh cuûa söï maät thieát Kytoâ-Hoâïi thaùnh, neân hoân nhaân Kytoâ-höõu, coù phaàn trong söï maät thieát naøy, phaûi laøm hieån saùng noù leân.
Chuùa Yeâsu noùi: "Ñaâu coù hai ba keû quy tuï nhaân danh Thaày, ñaáy coù Thaày ôû giöõa hoï" (Mt. 18.20). Qua hoân leã huyeàn tích, hai ngöôøi nam vaø nöõ haù chaúng long troïng hôïp laïi nhaân danh Chuùa ñaáy sao? Vaø neáu coù Chuùa ôû giöõa hoï, thì ai daùm baûo hoï khoâng laø Hoäi thaùnh? Thì giaùo phuï chaúng ñaõ goïi hoï laø "Hoäi thaùnh taïi gia" ñoù ö?
Giaùo hoâïi laø Loaøi ngöôøi môùi, vôùi Taân Añam laø Chuùa Yeâsu. Maø vôùi loaøi ngöôøi, thì gia ñình laø teá baøo vaø haït nhaân, maø töø ñoù noù sinh ra vaø lôùn leân (qua truyeàn sinh); höôùng veà ñoù nhö khuoân maãu soáng, noù gaéng baét chöôùc ñeå ñöôïc coäng ñoàng hoùa daàn daàn. Vaäy neáu Giaùo hoäi laø chính loaøi ngöôøi ñöôïc ñoåi môùi, thì noù khoâng theå hoaøn thaønh söù maïng Giaùo hoäi hoùa loaøi ngöôøi, maø khoâng thaùnh hoùa haït nhaân gia ñình, maø khoâng döïa vaøo gia ñình thaùnh nhö haït nhaân cuûa chính mình.
Hieän nay, tuy ñaõ laø Loaøi ngöôøi ôû maàm moáng, Giaùo hoäi coøn laø nhoùm nhoû treân ñöôøng hoaøn thaønh baûn thaân. Söï giaèng co giöõa hai theá roäng, heïp aáy bieán toaøn Giaùo hoäi thaønh söù giaû (missionnaire), phaûi vöôn maõi veà söï toaøn maõn cuûa mình ôû chieàu roäng theá giôùi. Vaø ñaây laø söù meänh tröôùc tieân cuûa gia ñình Kytoâ-höõu, haït nhaân cuûa Taân Nhaân loaïi. Vaø caùch thi haønh söù meänh aáy cuûa hoï tröôùc tieân phaûi laø, baèng söï keo keát thieâng lieâng, laøm hieän noåi tröôùc maét ngöôøi ñôøi söï keo keát thaàn thaùnh cuûa Chuùa Kitoâ vôùi Giaùo hoäi hieàn theâ cuûa Ngaøi:
— "Naøy ñaây, chaøng boû caû meï cha ñeå gaén boù vôùi naøng, vaø caû hai neân moät thaân xaùc. Moät maàu nhieäm coù taàm voùc lôùn. Toâi coù yù noùi Chuùa Kytoâ vaø Giaùo hoäi" (Eph. 5. 31-32).
Vaâng, thaùnh Phaoloâ ñaõ nhìn ra maàu nhieäm treân xuyeân qua Saùng theá thö 2.24:
— "Chaøng boû caû meï cha ñeå gaén boù vôùi naøng, vaø caû hai neân moät thaân xaùc."
Khoâng phaûi chæ coù hoân nhaân bieåu thò "maàu nhieäm lôùn", maø maàu nhieäm naøy (söï hieäp nhaát Kytoâ-Giaùo hoäi), ñeán löôït noù cuõng thaønh khuoân maãu thaàn thaùnh ñeå hoân nhaân noi theo. Chaû theá maø Phaoloâ ñaõ thuùc vôï choàng yeâu nhau nhö Chuùa vaø Giaùo hoäi yeâu nhau (Eph. 5.21-33). Ñuùng laø chæ baèng caùch yeâu nhau nhö theá, hoï môùi cho thaáy hoân nhaân laø hình aûnh cuûa söï gaén boù Kytoâ-Giaùo hoäi.
Nhöng laøm sao ñeå vôï choàng yeâu nhau theo caùch ñoù? Laøm sao ñeå baèng tình yeâu ñoù, hoï coù phaàn trong tình yeâu thaàn thaùnh Giaùo hoäi-Kytoâ, vaø qua tình yeâu naøy, hoï ñaït tôùi tình yeâu Tam vò?
Taát caû chæ caàn moät taàm nhìn sieâu nhieân, ñeå nhôø caùi nhìn sieâu nhieân aáy, hoï vöôït cao hôn nhöõng aâu yeám töï nhieân moät tí. Cöù theá, trong oâm aáp, ngöôøi ta seõ caûm thaáy söï coù maët cuûa Chuùa, caûm thaáy gia ñình mình laø Giaùo hoäi hieàn theâ cuûa Ngaøi. Ñuùng nhö kinh nghieäm sau ñaây cuûa moät caëp vôï choàng toát, anh Joseù vaø chò Immaculata (We are Church..., trong Lay Spirituality Today, tr. 42-44):
Sau moät cuoäc caám phoøng ñöôïc "hoùa coát taåy taâm", ñaõ hieåu Chuùa vaø hieåu nhau trong Chuùa roài, chaøng vaø naøng baét ñaàu yù thöùc raèng Giaùo hoäi ôû ngay ñaây giöõa hai ngöôøi vaø nhöõng ñöùa con, nhöõng keû ñang soáng vôùi nhau nhaân danh Chuùa.
Thaät söï naøng caûm thaáy mình laø Giaùo hoäi khi "haï mình ngang taàm con ñeå hieåu chuùng hôn vaø chia seû vôùi chuùng nhöõng lo aâu, xao xuyeán". Hay khi "cöôõng laïi khuynh höôùng... muoán ra leänh vaø ñoøi tuøng phuïc". Hay khi "trao ban cho chuùng tình yeâu vaø söï aâu yeám chuùng caàn", khi "vaát vaû laøm vieäc ñeå cung caáp cho chuùng moïât ñôøi soáng kinh teá - xaõ hoäi vaø Phuùc aâm toát ñeïp hôn".
Coøn chaøng cuõng caûm thaáy mình laø Giaùo hoäi moãi khi "chaáp nhaän vaø yeâu thöông Macu (Immaculata) ... ôû choã naøng laø naøng", moãi khi "giuùp ñôõ naøng" vaø yù thöùc raèng "naøng laø hình aûnh phaûn chieáu Thieân Chuùa". Hoaëc sau khi caõi vaõ maø bieát "deïp boû tính kieâu caêng ñeå ñoái thoaïi". Chaøng cuõng caûm nhaän mình laø Giaùo hoäi khoâng keùm khi thaáy ngöôøi ngheøo goõ cöûa maø saün saøng "chia seû côm baùnh", khi chòu haønh ñoäng ñeå khieán chung quanh "deã soáng vaø haïnh phuùc hôn".
Chung cho caû hai, thì hoï thaáy mình laø Giaùo hoäi taïi gia "khi cuøng caàu nguyeän vôùi nhau" hay "khi tha thöù cho nhau sau nhöõng loãi laàm".
Laøm ñöôïc theá khoâng phaûi deã, vì chaúng deã gì moät cuoäc soáng Giaùo hoäi taïi theá taïi gia. Theá nhöng hoï cöù phaán ñaáu, coá ñöùng daäy khi lôõ böôùc saûy chaân, baèng loøng vôùi nhöõng giôùi haïn cuûa mình, ñoàng thôøi tin vaøo söùc maïnh vaø aân suûng cuûa Chuùa, nhôø ñoù thaáy raèng vieäc kieán thieát Giaùo hoäi taïi gia luoân ôû trong taàm tay.
Vieäc kieán thieát Giaùo hoäi taïi gia töông ñoái deã, neáu caû ñoâi beân vôï choàng ñeàu chung moät chí höôùng, nhaát laø neáu con caùi cuõng thuaän theo moät ñöôøng. Trong tröôøng hôïp chæ moät ngöôøi laø ñöùc haïnh vaø muoán nhö theá, thì hoï seõ caûm thaáy raát coâ ñôn. Vaø caøng coâ ñôn hôn neáu vôï choàng tính khí khoâng hôïp, maø con caùi thì "phaù gia chi töû".
Theá nhöng, duø bò treo treân thaäp giaù moät mình, Chuùa Yeâsu vaãn xaây thaønh Giaùo hoäi, vaø hoaøn thaønh noù ôû chính choã Ngaøi ñöôïc treo leân, bò taát caû ruoàng boû. Vaâng, nöôùc maét cuûa moät Monica, nhôø thaäp giaù Chuùa, seõ phuïc sinh moät Augustinoâ vaø bieán ñöùa con naøy thaønh ñoàng chí. Theo Phaoloâ, moät vôï hay choàng laàm ñöôøng laïc loái coù theå ñöôïc thaùnh hoùa bôûi baïn ñôøi cuûa mình (1 Cor. 7.14).
Khoâng theå thaùnh hoùa ñôøi soáng taïi gia taïi theá, maø laïi khoâng yeâu gia ñình vaø yeâu nhöõng giaù trò traàn gian. Nhöng yeâu caùi töï nhieân deã yeâu, moät söùc huùt gaàn nhö khoù cöôõng, thì sao khoûi deã sa laày. Thay vì nhôø ñoù bay leân, bieát ñaâu bôûi ñoù bò chìm xuoáng. Vaäy trong khi yeâu nhöõng giaù trò aáy, caàn phaûi coù thaùi ñoä sieâu thoaùt ñoái vôùi chuùng.
Haõy baét ñaàu vôùi veá tröôùc: söï gaén boù.
Chuùng ta khoâng laøm nhö ñan syõ laø troán chaïy haáp löïc. Chuùng ta phaûi laïc quan maø tieán vaøo haáp tröôøng vaø lôïi duïng noù. Vaâng, ñöøng ñeán vôùi thaùi ñoä e deø, sôï seät. Ñöøng sôï tình yeâu, maø vun troàng, thanh loïc tình yeâu. Ñöøng ngaïi nhöõng vuoát ve, môn trôùn, vì ngöôøi ta nuoâi döôõng yeâu thöông baèng nhöõng cöû chæ aâu yeám ñoù. Yeâu baèng tình caûm thì cuõng phaûi yeâu baèng thaân xaùc nöõa, vì taâm tình ñöôïc dieãn ñaït nôi xaùc thaân maø.
Soáng chung thaønh deã soáng vôùi moät soá ñieàu kieän beân ngoaøi, nhö tieän nghi vaø an toaøn, maø moät trong nhöõng baûo ñaûm laø cuûa caûi. Caàn coù thanh baàn trong tinh thaàn, nhöng moät gia ñình ñaàm aám khoù theå ñi ñoâi vôùi moät thanh baàn thaät.
Ñeå deã soáng vôùi xung quanh, tuïc gia cuõng phaûi yeâu chung vôùi moïi ngöôøi nhöõng caùi coù theå yeâu vaø toân troïng moät soá leà thoùi khaû dó chaáp nhaän. Vaø trong khi gheùt caùi aùc, ñöøng vì theá maø xa laùnh moïi ngöôøi aùc hay chöa toát, do ñoù deã sinh yeám theá vaø taùch ra khoûi ñôøi.
Ñeå soáng trong buøn maø vaãn muøi sen, thì phaûi thaønh mieãn nhieãm baèng thaùi ñoä sieâu thoaùt. Maø ñeå sieâu thoaùt ñöôïc, thì phaûi laøm quen vôùi töø boû vaø hy sinh.
Hy sinh ö? Trong ñôøi soáng taïi gia, thieáu chi nhöõng dòp caàn hy sinh cho treân thuaän döôùi hoøa? Tröôùc heát, ñoù laø töø boû phaàn lôùn tö höõu ñeå laøm cuûa chung: moät thanh baàn trong tinh thaàn vaø do yeâu thöông: Keá ñoù laø boû yù rieâng ñeå chieàu yù nhau, boû caùi thích cuûa mình vì caùi thích cuûa ngöôøi. Vaâng, mieãn laø yeâu nhau thaät, vaø roài ngöôøi ta coù theå hy sinh cho nhau duø cho ñeán söï soáng!
Duø sao trong ñôøi soáng gia ñình, vaãn coù thöøa nhöõng thoûa maõn traàn tuïc. Laïi coù bieát bao caùi ñeå ham muoán vaø baän taâm, vaø haáp löïc cuûa chuùng thaät lôùn. Coù khi ta töôûng yeâu ñaáy, maø thöïc ra chæ ñam meâ thoâi. Coù khi xem ngoaøi nhö hy sinh, maø thöïc ra chæ tìm mình. Chính do tìm mình môùi deã ghen töông, môùi chaùn nhau khi veà giaø hay khi ñaõ quaù quen nhau, môùi beânh con vaø nuoâng chieàu con thay vì muoán cho chuùng neân ngöôøi vaø neân thaùnh.
Vì troïng löïc lôùn nhö theá, neân keû khoâng quen töø boû vaø töï chuû thì khoâng bay leân ñöôïc. Vì quaù nhieàu vi ruùt beân trong, neân tình caûm naøo cuõng phaûi ñöôïc luyeän loïc toái ña.
Ngöôøi ta luyeän loïc chuùng baèng hy sinh. Haõy hy sinh cho ngöôøi thaân, möu tìm haïnh phuùc cuûa hoï, duø coù vì theá maø maát haïnh phuùc cuûa chính mình.
Cuoäc soáng taïi gia taïi theá laø cuoäc soáng daán thaân. Ñeå daán thaân maø khoâng nguy, thì möùc ñoä daán thaân chæ coù theå cao ngang baèng möùc ñoä sieâu thoaùt. Vaø ñaây laø "thanh baàn trong tinh thaàn", khieán "keû coù vôï haõy coi nhö khoâng coù" (1Cor. 7.29)...
Ñeå "coù cuõng nhö khoâng" ñöôïc nhö theá, thì phaûi chuaån bò, caûi söûa, taäp luyeän nhieàu. Phaûi chaêng vì vaäy maø xöa kia, beân Ñoâng cuõng nhö beân Taây, ngöôøi ta chuaån bò cho cuoäc soáng gia ñình baèng caùch "ñi tu". AÁn giaùo thì aán ñònh cho thieáu nieân moät thôøi gian maáy naêm hoïc ñaïo vaø giöõ giôùi, giöõ mình khieát tònh (brahmacarya). Phaät giaùo Thaùi, Mieán, Mieân thì ñoøi hoï voâ tu chuøa töø maáy thaùng ñeán maáy naêm. Coøn trong Kytoâ-giaùo ñoâng phöông, lieàn sau hoân leã, ñoâi baïn caàn vaøo tónh taâm trong ñan vieän ít laâu ñeå söûa soaïn cho "teá vuï phu theâ" (sacerdoce conjugal) cuûa mình.
Ñeå giuùp theâm cho tu luyeän vaø hoaøn taát thanh luyeän, khoâng thieáu chi nhöõng thöû thaùch maø Chuùa göûi ñeán nhö "ñeâm toái" cho gia ñình Kytoâ-höõu. Moät ngöôøi thì ñôn ñoäc ñaáy, nhöng hai ba ngöôøi thì gaùnh naëng vaø soá löôïng ñau thöông phaûi gaùnh cuõng nhaân thöøa leân. Tröôùc heát, vì keát hoân laø ñi vaøo moät phieâu löu ñaày baát traéc, kieåu nhö ñaùnh baïc. Ai daùm chaéc ngöôøi baïn ñôøi seõ hôïp tính vaø con caùi seõ ngoan. Tieáp ñeán, coøn bieát bao nhieâu caùi phaûi baän taâm, nhö nhöõng khoù khaên taøi chaùnh, nhöõng baát oån khoù löôøng, nhöõng beänh taät vaø caùi cheát. Khoâng maáy luùc nieàm vui ñöôïc troïn veïn. Chaúng maáy khi thieáu thoán nhöõng lo aâu. Maáy ai traûi qua nhöõng ñau thöông daäp doàn maø bình taâm öùng phoù vaø saün saøng "vaâng theo yù Chuùa" ñöôïc? Cuõng nhö tröôùc bao caùm doã vaø göông xaáu chung quanh, coù theå nhö sen "gaàn buøn maø chaúng hoâi tanh muøi buøn"? Chính vì thöïc traïng cuûa ñôøi soáng gia ñình thöôøng laø nhö theá, neân thaùnh Phaoloâ môùi bi quan (quaù bi quan) maø xoùt thöông cho nhöõng ai lôõ ñaõ vaøo troøng.
Theo Phaoloâ, thì neáu keû khoâng vôï coá "laøm vui loøng Chuùa", thì keû coù vôï chæ lo "vui loøng vôï" thoâi (1 Cor. 7.32-34). Nhöng coù thaät laø ngöôøi ta khoâng theå laøm vui loøng Chuùa khi laøm vui loøng keû khaùc? Vaø coù ñuùng laø heã ñoäc thaân thì ngöôøi ta soáng vì Chuùa, chöù khoâng kheùp kín hay lo cho rieâng mình? Thaùnh Phaoloâ chæ nhìn vaøo söï kieän: phaàn lôùn caùc gia ñình ñeàu soáng phaøm tuïc; chöù Ngaøi khoâng nghó ñeán khaû theå: ngöôøi ta coù theå nhìn thaáy Chuùa nôi ngöôøi thaân (duø ngöôøi aáy laø deã yeâu, laø ngöôøi thaân) ñeå yeâu hoï trong Chuùa. Khoù quaù ñaáy, vaø quaù ít ngöôøi laøm vaäy: Nhöng khoù khoâng phaûi laø khoâng theå, vaø ít ngöôøi khoâng coù nghóa laø khoâng ai.
Traùi laïi, khoâng thieáu gì nhöõng keû tuy ñoäc thaân, maø chæ lo höôûng laïc. Vaø cuõng coù nhöõng tu syõ suoát ñôøi khoâng theå vì ai maø laøm moät hy sinh ñaùng keå. Haún ai naáy ñeàu chaáp nhaän: Thaø coù theå yeâu ñöôïc ít laø vôï con mình, chaúng thaø chæ yeâu ñöôïc moãi mình mình thoâi.
* * *
Yeâu gia ñình roài, coøn phaûi môû gia ñình veà phía theá giôùi nöõa. Keû taïi gia khoâng theå ñöùng ngoaøi maø lo cho xaõ hoäi. Vì gia ñình thuoäc veà xaõ hoäi nhö teá baøo laøm neân noù. Vaäy neân thaùnh ñoái vôùi gia ñình vaø caùc thaønh phaàn trong gia ñình vaãn laø daán thaân vôùi thaùi ñoä sieâu thoaùt, khoâng vöông vaán ñaáy maø vaãn yeâu thöông thaät nhieàu.
Tuy cuõng noùi ñeán tình yeâu, nhöng Giaùo hoäi tröôùc ñaây chæ coi muïc ñích chính cuûa hoân nhaân laø sinh con vaø giaùo duïc chuùng. Maø ñeå coù con, thì keát hôïp thaân xaùc cuõng ñuû roài. Coù veû nhö moät mình keát hôïp thaân xaùc laø daáu chæ cuûa söï khaêng khít Giaùo hoäi-Kytoâ. Phaûi chôø ñeán Vatican II (Gaudium et Spes, soá 48), nhaát laø Phaoloâ VI (Humanae Vitae), tình yeâu thöông gaén boù môùi ñöôïc nhìn nhaän nhö moät trong hai muïc ñích chính,vaø do ñoù coù leõ, moät trong hai thaønh phaàn cuûa bieåu hieäu.
Quaû thaät, neáu chæ coát ôû thaân xaùc, thì lang chaï caàm thuù hay gaëp gôõ qua ñöôøng cuõng thaønh bieåu hieäu, do ñoù thaønh hoân nhaân roài. Khoâng khoâng, moät gaëp gôõ xöùng ngöôøi caàn coù tieáng vang ôû taâm hoàn nöõa. Cho neân, khoâng theå coù hoân nhaân neáu khoâng nhaém söï chung soáng töï nguyeän vaø vónh vieãn trong yeâu thöông. Vaâng, ít laø coù yù nhaém nhö theá duø chöa hieän thöïc nhö theá. Ñöôïc thieâng lieâng hoùa bôûi tình yeâu, thì cuøng vôùi tình yeâu, söï keát hôïp thaân xaùc môùi coù khaû naêng bieåu thò moái tình keo sôn cuûa Chuùa vôùi Giaùo hoäi Ngaøi.
Vaû nöõa, söï keát hôïp thaân xaùc voán gaây moät söôùng khoaùi lôùn lao, moät cuoàng khoaùi (orgasme), neân ñaây laø caùm doã gheâ gôùm nhaát cuûa con ngöôøi. Vaâng, neáu coù phöông theá vaø hoaøn caûnh deã, thì chaúng maáy ai ñuû söùc cöôõng laïi söùc huùt cuûa noù, ñeå khoûi lao mình vaøo nhö nhöõng keû ñieân. Nhöõng tieåu thuyeát, nhö Thanh cung möôøi ba trieàu, phôi baøy tröôùc aùnh saùng thöïc taïi sa ñoïa deã daøng cuûa nhöõng keû laém cuûa vaø nhieàu quyeàn. Taùch khoûi tình yeâu, moät khoaùi caûm nhö theá roõ raøng laø tuïc tóu, heát söùc tuïc tóu. Chaû theá maø, ñeå thaønh raát möïc taø quaùi, moät nghi leã raát thaùnh phaûi keát hôïp vôùi daâm oâ. Nhö "thaùnh leã ñen" (messe noire), chaúng haïn. Lieäu caùi laø tuïc côõ aáy coù theå laøm daáu chæ cho moät caùi laø trong saùng ñeán vaäy (maàu nhieäm Giaùo hoäi-Kytoâ) hay khoâng?
Vaâng, ñeå bieåu thò vaø laøm hieån saùng maàu nhieäm treân, khoâng theå khoâng coù moät daáu hieäu cao quyù: tình yeâu. Maø moät tình yeâu troïn veïn cuûa tinh thaàn trong theå xaùc thì hieän theå qua phoái hieäp thaân xaùc. Vaâng, khoâng phaûi baát cöù loaïi tình yeâu naøo, maø tình yeâu cöïc saâu cuûa löùa ñoâi: Khoâng phaûi baát cöù cöû chæ dieãn taû naøo, maø söï dieãn taû huøng hoàn nhaát baèng haønh vi phoái hieäp: "Vaø caû hai neân moät thaân xaùc".
Vôùi tình yeâu vaø ñöôïc thaêng hoa bôûi tình yeâu, söï aân aùi khoâng coøn gì tuïc tóu vaø naëng neà nöõa. Bôûi theá, trong tình yeâu noù ñaõ thaønh daáu chæ, ñeå nhôø daáu chæ noù mang söùc thaùnh hoùa. Ñeå ñöôïc nhö theá, khoaùi caûm aân aùi phaûi coù chöøng möïc ñeå ôû trong voøng kieåm soaùt cuûa lyù trí vaø yù chí, sao cho tình yeâu thaám vaøo vaø naâng cao trong höôùng nhaém thieâng lieâng (viseùe spirituelle). Vaâng, söï cöùu vôùt cho keát hôïp thaân xaùc laø ôû tình yeâu, vaø söï cöùu vôùt cho tình yeâu laø ôû aân suûng noù toaùt ra töø söï maät thieát Kytoâ-Giaùo hoäi maø hoân nhaân tín höõu hoäi nhaäp vaøo.
Lyù thuyeát laø theá, nhöng thöû hoûi thöïc söï coù nhö theá hay khoâng? Ta haõy nghe kinh nghieäm sau ñaây cuûa nöõ giaùo sö ngöôøi AÁn Rosalind Cherian (Now you are husband and wife, trong Lay Spirituality Today, tr. 35-41).
Naøng töøng nghe nhieàu phuï nöõ coù tuoåi cho bieát, hoï ngaïi ñeán vôùi Chuùa moãi khi giao hôïp, bôûi thaáy mình nhô ueá quaù. Theá nhöng naøng thì thaáy "giao hôïp tình duïc laø moät trong nhöõng aân hueä Thieân Chuùa ban". Vaø naøng tieáp:
— "Neáu toâi töï haøo veà nhöõng khaû naêng tinh thaàn vaø theå lyù khaùc, toâi cuõng töï haøo veà duïc tính (sex) cuûa toâi. Khi Thieân Chuùa quyeát cho ngöôøi nam vaø nöõ coù phaàn trong tieán trình saùng taïo cuûa Ngaøi, Ngaøi ñaõ phuù cho hoï khaû naêng duïc tính. Trong hoân nhaân, duïc tính khoâng chæ nhaém muïc ñích sinh saûn. Noù laø moät trong nhöõng raøng buoäc lôùn nhaát ñeå taïo ra kinh nghieäm hôïp moät. Ñieàu naøy khoâng theå ñöôïc phaân tích thuaàn theå lyù, vì tính theå lyù chæ laø moät maët cuûa toaøn boä thoâi. Duïc tính laø moät maàu nhieäm thaàn thaùnh. Kinh nghieäm coù theå khaùc nhau töø quan heä hoân nhaân naøy ñeán quan heä hoân nhaân kia. Ñaây laø moät kinh nghieäm raát rieâng tö, khoâng toång quaùt hoùa ñöôïc. Ñaây khoâng ñôn giaûn laø keát hôïp cuûa hai thaân theå, maø phoái hôïp cuûa hai con ngöôøi (baûn vò). Ñaây laø dieãn ñaït cuoái cuøng cuûa töông aùi, vì noù töôïng tröng cho söï trao hieán heát mình. Noù coù theå xua tan nhöõng maây muø cuûa baän taâm vaø phieàn öu. Noù coù theå laøm töôi maùt trôû laïi moái töông quan khi xoùi moøn. Sau moät cuoäc caõi coï, noù khieán hai beân xích laïi gaàn nhau hôn bao giôø heát. Söï toaøn thieän cuûa kinh nghieäm duïc tính chæ ñaït ñöôïc khi hai beân nhìn nhaän vaø toân troïng söï bình ñaúng caên baûn vaø söï cao quyù cuûa nhau. Khoâng may laø trong nhieàu hoân nhaân, ngöôøi phuï nöõ chæ laø ñoà vaät ñeå ñöôïc söû duïng thoâi. Thaäm chí coù khi giao hôïp trôû thaønh moät cöôõng daâm ñöôïc hôïp phaùp hoùa.
"Nam vaø nöõ khaùc nhau trong kinh nghieäm duïc tính. Vôùi nam giôùi trong nhieàu dòp, giao hôïp coù theå chæ laø vieäc cuûa xaùc thoâi. Anh coù theå tìm thoûa maõn nôi thaân xaùc moät phuï nöõ maø khoâng baän taâm veà con ngöôøi cuûa naøng. Theá nhöng vôùi phuï nöõ, söï thoûa maõn tình duïc phaûi laø keát quaû cuûa kinh nghieäm toaøn boä veà con ngöôøi ñoái dieän. Naøng chæ tìm thaáy ñieàu aáy nôi moät keû maø baèng taâm hoàn naøng chaáp nhaän ñöôïc. Ham muoán nhuïc duïc cuûa naøng ñoåi thay vôùi chu kyø kinh nguyeät. Naøng höng phaán chaäm hôn vaø caàn thôøi gian daøi hôn ñeå ñaït tôùi möùc sung maõn. Söï töông hôïp duïc tính ñoùng moät vai troø quan yeáu trong vieäc giuùp hoân nhaân coù theå toàn taïi qua nhöõng thaêng traàm cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy.
"Trong hoân nhaân, caû yeâu thöông laãn nhuïc duïc coù theå thaønh moät thöïc taïi khoâng ngöng trieån nôû. Cao ñænh cuûa kinh nghieäm tình duïc laø söï khaùm phaù con ngöôøi kia vaø ñieàu aáy cöù moãi ngaøy moãi töôi maùt bao laâu chuùng ta coøn tieáp tuïc phaùt hieän nhöõng beà saâu ngaøy caøng môùi trong quan heä löùa ñoâi.
"Thaân theå con ngöôøi laø moät boä maùy voâ cuøng phöùc taïp noù saûn sinh ñöôïc nhöõng xung ñoäng vaø caûm nhaän cöù môùi laï theâm duø sau nhöõng naêm thaùng daøi cuûa kinh nghieäm tình duïc hoân nhaân. Hoân nhaân coù theå laø tuaàn traêng maät xuyeân suoát cuoäc ñôøi, noù mang tôùi cho moãi kinh nghieäm môùi moät thoûa maõn lôùn hôn."
Neáu hieäp nhaát phu phuï coát ôû tình yeâu, thì tình yeâu, duø laø cuûa löùa ñoâi, caàn ñeán moät tröôøng dieãn ñaït lôùn hôn laø cuûa giao hôïp vaø nhöõng cöû chæ aân aùi khaùc. Vaâng, söï hieäp nhaát aáy phaûi coá ñi vaøo toaøn boä ñôøi soáng coù theå, keå caû trong giaûi trí, ngheà nghieäp cuõng nhö trong caùc töông quan gia ñình, xaõ hoäi ñeå söï caûm thoâng thaønh bao quaùt vaø thöôøng haèng hôn. Vaø ñaây cuõng laø ñieàu maø hai vôï choàng Rosalind Cherian ñaõ laøm ñöôïc.
"Söï lôùn khoân cuûa toâi nhö moät ñeä töû Chuùa Yeâsu ñaõ giuùp toâi tieán moät böôùc daøi vaøo söï sung maõn cuûa Cha, nhôø ñoù toâi trôû neân hôn laø moät baûn vò. Chuùa Yeâsu ñaõ phuù cho toâi moät tröïc giaùc giuùp toâi hieåu ngöôøi khaùc hôn. Tröïc giaùc naøy vaø söï phaùt trieån nhaân caùch qua ñoù, taát caû phaûn chieáu nhieàu nhaát treân quan heä hoân nhaân. Hoài ñaàu, chuùng toâi chæ laø hai ñöùa treû thieáu kinh nghieäm, chaúng bieát gì veà cuoäc soáng. Giôø thì chuùng toâi ñaõ laø hai ngöôøi lôùn ñöôïc tröôûng thaønh trong tình yeâu Thieân chuû. Chaøng cho toâi döï vaøo moïi ñòa haït cuoäc soáng chaøng. Chaøng laø moät nhaø troàng cao su, vaø khi chaøng coù vaán ñeà lao ñoäng caàn giaûi quyeát, thì chuùng toâi cuøng ñi döï hoäi thaûo vaø thuyeát trình. Coøn toâi khi ñöôïc môøi ñi caùc khoùa chuyeân ñeà veà giaùo duïc, thì chaøng cuõng raát quan taâm ñeán chuùng."
Vì vai troø cuûa gia ñình quaù lôùn, maø ñöôøng tu phu phuï laïi khoù khaên, neân aân Chuùa caàn ñeán phaûi thaät doài daøo. Maø Chuùa thì chaúng muoán gì hôn laø giuùp cho gia ñình hieån hieän thaønh Giaùo hoäi taïi gia, thaønh daáu chæ cuûa söï maät thieát Kytoâ-Giaùo hoäi, thaønh men trong boät giöõa loaøi ngöôøi maø noù thuoäc veà. Bôûi theá, haõy tin raèng neân thaùnh trong gia ñình laø ñieàu luoân khaû dó. Ñöôøng tu phu phuï coù khuoân maãu lyù töôûng laø söï khaêng khít Kytoâ-Giaùo hoäi. Coù ñieàu gioáng nhau khoâng phaûi laø moïi caùi nhö nhau. Nam nöõ ñeàu laø ngöôøi vaø cuøng thieáu nhau nhö nhau. Theá nhöng Chuùa chaúng caàn chuùng ta trong khi chuùng ta laïi hoaøn toaøn caàn Chuùa. Do ñoù, neáu Chuùa laø Ñaàu cuûa Hoäi thaùnh, thì khoâng phaûi vì theá maø choàng cuõng laø ñaàu cuûa vôï mình ñaâu. Hai beân phaûi toân troïng nhau vaø xöû söï bình ñaúng. Nhìn thaáy Chuùa nôi nhau vaø toân kính nhau trong Chuùa, hoï seõ khoâng daùm lôïi duïng nhau, keå caû lôïi duïng xaùc thaân, nhôø ñoù trôû neân nghieâm tuùc trong moïi quan heä. Ñoái xöû vôùi nhau, hoï coù theå noi göông Thaùnh gia. Hoï coù theå vöôn cao hôn ñeán khuoân maãu Cha-Con-Thaàn khí, vôùi Thaàn khí ñöôïc nhìn nhö Ngöôøi meï lyù töôûng.
Ñöôøng tu phu phuï aên vaøo thaân xaùc vaø deät vaøo traàn gian, neân lyù töôûng cuûa noù khoâng phaûi laø Boû ñôøi, maø Nhaäp ñôøi trong yeâu thöông, sieâu thoaùt. Tình yeâu aáy laø tình yeâu chuyeân loaïi, noù maïnh nhö söï cheát. Tình yeâu aáy kheùp laïi giöõa hai ngöôøi ñaõ, roài töø hai nhö toaøn khoái, môùi môû sang con caùi, môû ñeán hoï haøng, môû roäng taàm theá giôùi.
Ñeå deã yeâu sieâu nhieân, anh chò haõy nhìn nhau trong Chuùa vaø thaáy Chuùa nôi nhau. Cöù tình töù ñi, thaân maät vaøo, nhöng ñöøng suoàng saõ. Giöõ moät khoaûng caùch naøo ñoù nhö theá seõ duy trì loøng töông kính, seõ thaáy nhau maõi coøn laø maàu nhieäm ñeå khaùm phaù theâm, kinh nghieäm töôi maùt maõi. Chöù neáu khoâng, caøng quen seõ caøng chaùn, vaø ngöôøi ta thích ñi tìm "cuûa laï".
Ñeå duy trì vaø phaùt trieån tình yeâu, phaûi xaây ñaép vôùi nhau thaät nhieàu kyû nieäm vaø nöng niu nhöõng kyû nieäm aáy. Haõy daønh thì giôø cho nhau, thì giôø rieâng tö cuûa hai ngöôøi thoâi. Vaø moãi ngöôøi, haèng ngaøy hay haèng tuaàn, haõy ñeå ra nhöõng giaây phuùt ñeå nghó veà nhau, veà töøng ñöùa con cuûa "chuùng mình".
Hoân nhaân laø daáu chæ cuûa söï gaén boù Kytoâ-Giaùo hoäi, vaø daáu hieäu chuyeân bieät naøy sinh ra moät keát buoäc (vinculum) keo sôn. Haõy vöôït leân treân khía caïnh phaùp lyù cuûa söï raøng buoäc aáy ñeå nhìn vaøo thöïc taïi huyeàn aån beân trong, cuõng nhö traùch nhieäm moãi beân phaûi baûo veä söï beàn chaët aáy vaø chung thuûy vôùi nhau. Phaûi thuûy chung baèng moïi caùch vì ñaây laø yù nghóa cuûa daáu hieäu, laø traùch nhieäm ñoâi beân ñoái vôùi Hoäi thaùnh. Laø hình aûnh cuûa raøng buoäc Kytoâ-Hoäi thaùnh, hoân nhaân ñuùng laø thöù Taân giao öôùc noù thieát laäp Giaùo hoäi taïi gia, neân nuùt thaét thaät thaàn thaùnh, thieâng lieâng.
* * *
Trong hoân nhaân, caùi caàn löu yù nhaát laø tính duïc. Noù vöøa laø caùm doã gheâ gôùm vaø dai daúng cuûa ñôøi ngöôøi, vöøa laø nguoàn naêng löôïng caên baûn maø ta caàn lôïi duïng ñeå nuoâi döôõng tình yeâu cuõng nhö ñeå tu taâm tieán ñöùc.
Ñeå söû duïng söùc maïnh aáy theo yù mình, thì phaûi thuaàn hoùa ñöôïc con ngöïa baát kham ñoù. Tính duïc taùc ñoäng ngay luùc ta coøn nhoû, neân giaùo duïc tính duïc cuõng phaûi khôûi söï xa laâu tröôùc luùc thaønh hoân hay yeâu ñöông. Ñaây laø moät cuoäc khoå luyeän keùo daøi, coù theå noùi nhö theá. Coù luùc phaûi mím moâi kieàm cheá xung ñoäng (pulsion) hay giaûm ga cho noù, ñeå noù thuaàn laïi daàn daàn. Trong chöøng möïc vaø caùch khoân kheùo, coá nhieân, ñeå traùnh nhöõng öùc cheá. Coù luùc laïi lôïi duïng söùc trôùn cuûa noù ñeå bay taâm hoàn leân hoaëc ñeå môû sang ngöôøi khaùc trong yeâu thöông hay xoùt thöông, vaø ñoù laø thaêng hoa (sublimation). Ñeå thaêng hoa vaø yeâu ñöôïc, thì haõy bôùt nghó ñeán mình ñeå nghó ñeán ngöôøi, nhaát laø ñöøng tìm khoaùi laïc cho rieâng baûn thaân.
Moät taâm hoàn thanh cao luoân ñaùnh giaù con ngöôøi baèng nhöõng giaù trò thieâng lieâng hôn laø giaù trò vaät chaát. Hoï coù aùi löïc vôùi moät ngöôøi khaùc phaùi coù taám loøng ñeïp hôn laø thaân xaùc ñeïp, laïi giaøu khaû naêng trí thöùc hôn laø giaøu tieàn giaøu cuûa. Taâm hoàn thanh cao aáy cuõng luoân nghó ñeán baûn thaân ngöôøi mình yeâu, chöù khoâng rieâng xaùc thaân hoï, ñoàng thôøi thích nhöõng cöû chæ aâu yeám hôn laø thaùi ñoä thoâ tuïc vaø haønh vi suoàng saõ.
Keát hoân roài, haõy laøm nhö Toby-Sara: nguyeän caàu tröôùc luùc ñi nguû, nguyeän caàu aáy höôùng veà haïnh phuùc löùa ñoâi trong Chuùa, höôùng veà ñöùa con coù theå sinh ra, noù laø keát quaû cuûa söï hieán thaân hieán taâm cho nhau. Trong aân aùi, hoï seõ khoâng hoaøn toaøn buoâng thaû, ñeå giöõ taát caû trong giôùi haïn cuûa tình yeâu, trong haïnh phuùc chung cuûa caùi "Chuùng mình".
Thöïc ra, coâng vieäc seõ khoâng suoâng seû laém ñaâu. Nhuïc caûm deã bieán thaønh cuoàng caûm (orgasme), khieán lyù trí bò che môø vaø yù chí thaønh yeáu ñuoái. Thaân phaän con ngöôøi maø! Nhöng ñaây laïi laø lyù do khieán ta khieâm toán hôn, nhôø ñoù tin töôûng vaø phoù thaùc hôn. Ñöøng vì ñoù maø thaát voïng, ñeå roài buoâng xuoâi, khoâng muoán coá nöõa. AÂn suûng bao giôø cuõng ñuû cho ta. Khoâng nhöõng ñuû ñeå khoûi laàm loãi, maø coøn ñeå neân thaùnh. Do huyeàn tích hoân nhaân, ñôøi soáng phu theâ ñöôïc hoäi nhaäp vaøo söï thaân maät Kytoâ-Giaùo hoäi, neân aân suûng thoaùt sinh töø ñoù raát lôùn, khieán cho vieäc neân thaùnh trong hoân nhaân luoân ôû trong taàm tay cuûa ñoâi vôï choàng, khieán cho giöõa goïng kìm duø cuûa nhuïc duïc, hoï vaãn mang aùo traéng tinh. Vaø ñaây laø khieát tònh trong tinh thaàn. Vaâng, ñuùng laø khieát tònh trong tinh thaàn, cuõng nhö töøng ñaõ coù thanh baàn trong tinh thaàn ôû nhöõng ngöôøi nhö vua thaùnh Louis.
Khieát tònh vì theá khoâng chæ laø ñaëc saûn cuûa doøng tu, maø coøn laø moät trong nhöõng chaân moùng cuûa ñöôøng tu gia ñình nöõa. Duø tu syõ hay vôï choàng, ai cuõng phaûi khieát tònh trong tinh thaàn. Maø khieát tònh trong tinh thaàn laïi laø neàn taûng vaø linh hoàn cuûa moïi khieát tònh.
Duø khieát tònh hieän thöïc hay khieát tònh tinh thaàn, yù nghóa cuûa noù chæ tìm thaáy ôû ñöùc AÙi thoâi. Vôùi tu nhaân, ñoù laø tình yeâu thaønh hieän thöïc bôûi vieäc hieán toaøn thaân cho rieâng Chuùa. Vôùi cö syõ, ñoù laø yeâu Chuùa trong tinh thaàn (Cuõng nhö "ngheøo trong tinh thaàn" vaäy), baèng caùch hieán toaøn thaân cho ngöôøi yeâu, ngöôøi anh em mình sôø moù, troâng thaáy, nhôø ñoù hieåu ñöôïc Chuùa (1Yo. 4.8,20).
Neân nhôù, yeâu vôï hay choàng, khoâng theå laøm nhö ñoái vôùi khoù thöông, yeâu baèng yù chí suoâng ñöôïc ñaâu. Vì ñaây laø söï chia seû suoát ñôøi vaø suoát ñeâm ngaøy, chia seû taát caû, duø nhöõng thöù rieâng tö, maät thieát nhaát. Neân neáu hai beân khoâng theå hôïp nhau, thì cuoäc soáng seõ trôû thaønh ñòa nguïc theo caû nghóa boùng laãn nghóa ñen. Chính vì theá, neân thaùnh Phaoloâ môùi cho pheùp, trong moät soá tröôøng hôïp, thaùo boû thöù ñòa nguïc treân (1Cor. 7.15). Vaø vì theá trong hoân nhaân, haõy choïn ngöôøi caån thaän, kieåu "choïn maët göûi vaøng", choïn keû maø, vôùi nhöõng hy sinh vaø coá gaéng, ta coù theå deã caûm thoâng vôùi hoï. Coù nhö theá, yeâu coá môùi thaønh yeâu thöïc, nhôø ñoù söï hoøa thuaän ñoâi beân coù theå neân "daáu chæ".
* * *
Do yeâu thöông khaêng khít nhö theá, caû hai seõ boû yù rieâng ñeå chieàu yù nhau. Ñaây coù gì nhö cuûa Vaâng lôøi trong tinh thaàn, sau Khieát tònh noùi treân, cuõng trong tinh thaàn noát. Vaø chuùng naèm trong yù nghóa cuûa hai lôøi theä nguyeän tu nhaân.
Vaø ñaây, tôùi lôøi theä nguyeän thöù ba: Thanh baàn. Hieäu löïc phaùp lyù cuûa noù ñoái vôùi nhaø tu laø maát quyeàn sôû höõu vaø khoâng quyeàn söû duïng töï do. Theá nhöng yù nghóa cuûa noù laïi ôû thoaùt tuïc vaø yeâu meán. Chính vì yeâu nhau, neân ngöôøi ta boû chung cuûa caûi vì lôïi ích cuûa moãi thaønh vieân cuõng nhö lôïi ích cuûa coäng ñoàng.
Vì yeâu nhau, ñoâi vôï choàng cuõng laøm y nhö theá. Hoï boû chung taát caû hay moät phaàn cuûa caûi ñeå lo cho nhau vaø chung lo cho con caùi. Ñaõ thöông nhau thì taát caû thaønh chung, duø vì theá coù phaûi hy sinh moät tí, bôùt ñi nhöõng caùi thích nhö saém aùo ñeïp vaø aên nhaäu vôùi baïn beø.
Nhö theá, neáu muoán thì trong ñöùc AÙi sieâu nhieân, ba lôøi theä nguyeän cuûa nhaø tu aáy, tuïc gia coù theå giöõ troïn veïn baèng tinh thaàn.
Neáu Giaùo hoäi laø Loaøi ngöôøi môùi , thì nhö loaøi ngöôøi, Giaùo hoäi phaûi coi gia ñình (trong Chuùa) laø teá baøo noù deät neân chính mình. Vaâng, Giaùo hoäi khoâng theå ñoàng hoùa mình vôùi khoái nhoû giaùo syõ-tu syõ, vôùi tín höõu chæ ñöôïc coi nhö veä tinh.
Neáu coi gia ñình tín höõu laø teá baøo cuûa mình, ñoàng thôøi laø teá baøo cuûa xaõ hoäi, thì Giaùo hoäi phaûi thaáy raát roõ raèng, mình khoâng theå thaùnh hoùa loaøi ngöôøi maø khoâng quan taâm nhaát ñeán vieäc thaùnh hoùa gia ñình Kytoâ-höõu. Neáu Giaùo hoäi coù ñaøo taïo nhöõng giaùo syõ toát vaø tu syõ tuyeät vôøi, thì cuõng laø vì söï thaêng tieán cuûa toaøn khoái tín höõu vaø söï baønh tröôùng cuûa mình cho vöøa taàm theá giôùi ñoù thoâi.
Söï thaùnh thieän cuûa gia ñình laø ôû tình yeâu tröôùc heát. Vì chæ baèng tình yeâu, vaø tình aáy sieâu nhieân, thì gia ñình môùi neân "daáu chæ", do ñoù hoaøn thieän mình nhö giaùo hoäi, moät giaùo hoäi taïi gia.
Ñeå yeâu sieâu nhieân, gia ñình vöøa phaûi duy trì vaø phaùt trieån tình yeâu, vöøa phaûi thanh luyeän noù baèng caùc phöông thöùc chung ñeå thanh luyeän vaø Kytoâ-hoùa ñöùc AÙi. Vaø nhö theá, khoâng theå chæ yeâu töï nhieân, yeâu thuaàn theo tình caûm ñöôïc. Vaø nhö theá, vöøa phaûi khoân ngoan ñeå aùp duïng phöông phaùp, vöøa phaûi taäp töø boû ñeå laøm chuû baûn naêng, ñeå coù ñöùc tính hy sinh vaø thaùi ñoä sieâu thoaùt.
Soáng sieâu thoaùt, hy sinh vaø hoøa thuaän ñöôïc nhö vaäy, laø soáng söï laønh thaùnh cuûa Thaùnh gia ñaáy. Vaø ñaáy cuõng laø sao nguyeân baûn söï khaêng khít Kytoâ-Hoäi thaùnh, söï thaân maät cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Ai daùm baûo nhö theá chöa ñuû laø thaùnh, chöa phaûi laø cheát ñi vôùi Chuùa treân thaäp giaù ñeå soáng laïi thaät vôùi Ngaøi? Khoâng coù thaùnh thieän neáu khoâng coù tinh thaàn Môû cöûa (ouverture). Khoâng coù Giaùo hoäi neáu khoâng coù höôùng soáng coäng ñoàng. Maø Môû cöûa naøo laïi khoâng laø ñoøi hoûi cuûa neáp soáng taïi gia? Vaø coäng ñoàng naøo laïi khoâng laáy gia ñình laøm göông maãu soáng? Taát caû chæ caàn ñöa voâ moät caùi nhìn sieâu nhieân ñeå chuyeån höôùng, vaø moät tinh thaàn hy sinh ñeå luyeän loïc.
* * *
Tình yeâu ñoâi löùa keát thaønh hoa, thaønh quaû nôi ñöùa con, ñeå nôi ñöùa con naøy, noù tìm thaáy moät söï sung maõn sôø moù ñöôïc. ÔÛ suùc vaät, töông quan phuï maãu-töû chæ toàn taïi bao laâu ñöùa con caàn ñöôïc nuoâi döôõng, neân khi meøo con töï soáng ñöôïc roài, thì meøo meï cuõng coi noù nhö xa laï ngay. Vì con ngöôøi thaân taâm thaønh moät, neân quan heä sinh döôõng vang voïng tôùi tinh thaàn, ñeå nhôø tinh thaàn maø trôû neân vónh cöûu. Neân vónh cöûu luoân caû traùch nhieäm veà nhau vaø boån phaän ñoái vôùi nhau.
Nôi ñöùa con, gia ñình môû veà töông lai, neân soáng saâu xa ñöùc Voïng. Trong Chuùa, noù ñöôïc baûo ñaûm söï tröôøng toàn doøng gioáng, khieán meï cha duø tröôùc ngöôõng cöûa söï cheát, vaãn thaáy nhö mình soáng tieáp phaàn naøo. Cha meï caøng bò huùt veà töông lai hôn khi nuoâi döôõng cho nhöõng maàm non kia neân ngöôøi vaø neân thaùnh.
Khoaùi caûm trong aân aùi, möøng vui nôi ñöùa nhoû, khi ñöôïc thaêng hoa trong yeâu thöông sieâu nhieân, seõ cho soáng Phuïc sinh vaø neám thöû phuùc Trôøi, trong khi khoù nhoïc cuûa troàng caáy ñöôïc coi nhö thaùnh giaù cuûa ñaàu tö.
Quaû thaät, cuoäc soáng gia ñình ñöôïc deät neân baèng haèng haø nhöõng nieàm vui noãi khoå, nhöõng khoù nhoïc lo aâu, nhöng ñaây laø khoå vui chung, khoå vui cuøng chia seû, khieán trong tinh thaàn sieâu nhieân, ta coù theå kinh nghieäm moät caùch saâu xa nhaát veà söï coäng ñoàng haønh höông cuûa Giaùo hoäi. Söï ghi ñaäm maàu nhieäm Thaùnh giaù-Phuïc sinh vaø kinh nghieäm saâu veà tính coäng ñoàng Giaùo hoäi aáy seõ bieán gia ñình thaønh loø luyeän tuyeät vôøi ñuùc sinh nhöõng vò thaùnh, nhö gia ñình Monica - Augustinoâ, gia ñình Martin - Tieân sa nhoû.
Bí quyeát neân thaùnh trong gia ñình laø caûm thoâng vaø phuïc vuï, duø caùch yeâu thöông coù khaùc nhau do quan heä khaùc nhau.
Ñöùng tröôùc ñöùa con, cha meï laø hieän thaân cuûa tình Cha Thieân quoác (Eph. 3.15). Haõy yeâu con nhö Thieân Chuùa ñoái vôùi Chuùa Yeâsu. Coøn con, haõy ñöa loøng mình nhaäp vaøo loøng Chuùa Yeâsu ñoái vôùi Cha ñeå kính yeâu cha meï.
Yeâu con, thì khoâng caàn phaûi hoái thuùc cha, nhaát laø meï, yeâu noù. Nhöng phaûi luoân nhaéc nhôû hoï vöôït treân "ñam meâ con" ñeå yeâu noù vì töông lai cuûa noù, chöù ñöøng nuoâng noù vì caùi khoaùi ích kyû cuûa mình.
Boá meï deã höôùng veà con, chöù con thì nhìn veà phía tröôùc, neân caàn hoái thuùc noù quan taâm ñeán boá meï ñöùng ñaèng sau, nhaát laø khi hoï ñaõ giaø roài ("Loøng caùc con baïn ôû trong ngoâi nhaø cuûa ngaøy mai, maø caùc baïn khoâng theå tôùi thaêm, duø laø trong moäng töôûng" - Kahlil Gibran, the prophet). Con ñaõ nhaän quaù nhieàu töø boá meï, theá maø ñieàu ñaùng khinh nhaát ôû moät con ngöôøi laø söï voâ aân. Vaäy ñöôøng neân thaùnh cuûa ñöùa con, trong töông quan vôùi ba maù noù, khoâng gì khaùc hôn laø söï tri aân, laø ñöùc Hieáu. Baèng caùi nhìn sieâu nhieân, haõy leân xuoáng giöõa ôn sinh thaønh cuûa cha meï traàn gian vaø ôn taïo thaønh, taùi taïo cuûa Cha Thieân Chuùa. Vaø loàng hai aân vaøo nhau, ñeå baèng caùi noï maø hieåu caùi kia, baèng caùi sau thieâng lieâng hoùa caùi tröôùc. Phöông ñoâng coù truyeàn thoáng cao veà ñöùc Hieáu. Haõy Kytoâ-hoùa noù baèng "Laïy Cha chuùng con ôû treân Trôøi".
* * *
Do quan heä haøng doïc vôùi meï cha, maø coù töông quan haøng ngang giöõa anh chò em vôùi nhau. Döôùi boùng Cha treân trôøi, ñang laø anh em ruoät, ta thaønh anh em thieâng lieâng nöõa trong Giaùo hoäi taïi gia cuûa chuùng ta. Haõy laøm vui loøng caû hai caáp meï cha baèng caùch yeâu nhau nhö trong cuøng moät thaân theå.
Quan heä gia ñình töï noù môû roäng thaønh quan heä haøng ngang cuûa hoï haøng vaø töông quan haøng doïc cuûa toâng gioáng. Gia ñình môû roäng aáy laø moät truyeàn thoáng raát Phöông ñoâng. Ñaây laø nhöõng quan heä toát vaø raát töï nhieân, neân caàn ñöôïc sieâu nhieân hoùa ñeå trong ñoù gia ñình ñöôïc baûo veä vaø thaùnh hoùa. Vaâng, chính nhôø quan heä hai chieàu ñoù maø gia ñình Phöông ñoâng thaønh beàn chaët. Beàn chaët nhaát laø vì gia ñình ñöôïc naáp boùng thieâng lieâng cuûa tieân toå trong tuïc thôø gia tieân, do ñoù cuõng ñöôïc thieâng lieâng hoùa theo. Haõy taùi laäp tuïc thôø gia tieân trong caùc gia ñình Kytoâ-höõu, döôùi moät hình thöùc thanh thoaùt hôn vaø chuyeân bieät Kytoâ-tính. Tröôùc heát, haõy ñaët treân baøn thôø oâng baø moät neán Phuïc sinh vaø moät Thaäp giaù. Vaø ñaët döôùi boùng baøn thôø aáy nhöõng vui buoàn chung, nhaát laø trong nhöõng dòp Hieáu vaø Hæ.
Trong Hoïâi thaùnh, chuùng ta ñaõ laø thaøy teá khi ñöôïc döï vaøo teá chöùc Chuùa Kytoâ. Vaäy trong Giaùo hoäi taïi gia laø gia ñình, chuû gia ñình cuõng thaønh chuû teá nöõa, ñeå haèng ngaøy daâng leân Chuùa teá phaåm rieâng laø nhöõng ñau thöông vaø coá gaéng chung, teá phaåm noù thaønh ñaùng giaù trong teá phaåm Thaäp giaù Con Chieân Thieân Chuùa. Raát caàn moät phuïng vuï chính thöùc cho gia ñình. Vaø thænh thoaûng moät thaùnh leã taïi gia, giuùp cho gia ñình hieån hieän thaønh Taäp hôïp (ekkleâsia) Daân Chuùa.
Yeâu gia ñình khoâng coù nghóa laø kheùp kín ôû gia ñình. Gia ñình Vieät Nam laø gia ñình nôùi roäng ñeán gia toäc. Nhöng gia ñình aáy laïi thöôøng kheùp kín ñöùng tröôùc quoác gia vaø theá giôùi, trong khi maø soáng lyù töôûng theo ñaïo Nho phaûi theo boán naác: tu thaân, teà gia, trò quoác, bình thieân haï.
Ngöôøi ñeä töû Chuùa, chí caøng phaûi ôû boán phöông hôn theá. Giaùo hoäi vöøa laø Daân tuyeån, vöøa phaûi laø caû Loaøi ngöôøi (ñoåi môùi), neân baûn chaát Giaùo hoäi laø giaèng co: Laø "Soá coøn laïi" ñaáy, maø noù vaãn phoàng leân, sao cho vöøa taàm naêm chaâu môùi ñöôïc.
Gia ñình, ôû choã laø Giaùo hoäi taïi gia, cuõng chia seû söù meänh ngoân söù aáy vaø caûm nhaän söï ñau ñôùn cuûa giaèng co naøy. Noù phaûi caûm nhaän saâu xa nhaát, vì tuy thuoäc Chuùa, noù cuõng laø teá baøo cuûa xaõ hoäi. Bôûi theá, gia ñình khoâng theå hieän thaân nhö "daáu chæ" maø khoâng ñoàng luùc thaønh "men", khoâng taän söùc cho vieäc loan Tin möøng. Baèng ñôøi soáng tröôùc tieân, coá nhieân. Baèng nhieàu caùch khaùc tuøy khaû naêng moãi ngöôøi. Hoài ñaàu, Giaùo hoäi ñaõ laø cuûa chung nhö theá ñaáy. Duø khoâng phaûi nhoùm Möôøi hai, khoâng laø chöùc saéc, nhöõng ngöôøi nhö Phaoloâ, Apolloâ hay Philíp, ñeàu xung phong ñi loan Tin möøng.
Thuoäc veà ñôøi, gia ñình phaûi chu toaøn caùc nghóa vuï coâng daân, phaûi daán thaân vaøo caùc sinh hoaït coâng ích. Nhö theá, vöøa vôùi tö caùch laø thaønh phaàn cuûa quoác gia vaø theá giôùi, vöøa vôùi theá ñöùng laø thaân mình noái daøi cuûa Chuùa Kytoâ.
Daán thaân, hoï neân daán thaân vöøa vôùi tö caùch caù nhaân, vöøa vôùi tö caùch gia ñình, teá baøo löôõng dieän cuûa loaøi ngöôøi vaø Hoäi thaùnh. Bao nhieâu coù theå, hoï neân ñi hoïp vaø sinh hoaït chung vôùi nhau, trong khu vöïc ngaønh ngheà cuõng nhö kinh teá, chính trò, v.v... Veà vai troø cuûa ngheà nghieäp trong vieäc thaùnh hoùa ñôøi soáng, chuùng ta seõ ñeà caäp ñeán ôû moät choã khaùc. ÔÛ ñaây, chuùng ta chæ nhaéc nhôû caùc thaønh vieân gia ñình haõy quan taâm ñeán ngheà nghieäp vaø sinh hoaït ngheà nghieäp cuûa nhau. Tình yeâu saâu xa ñoøi chia seû bao nhieâu coù theå. Taïi sao khoâng theå caûm thoâng vaø chia seû trong sinh hoaït ngheà nghieäp nhæ, khi maø ngheà nghieäp hoâm nay chieám gaàn troïn quan taâm cuûa moãi ngöôøi chuùng ta?
Chia seû trong ñòa haït ñôøi roài, caøng neân chia seû trong ñòa haït ñaïo nöõa. Ñaây laø sinh hoaït giaùo xöù, sinh hoaït ñoaøn theå , nhaát laø sinh hoaït cuûa caùc coäng ñoàng cô sôû chaët cheõ hoâm nay, chuùng bao goàm nhöõng gia ñình vaø caù nhaân töï nguyeän.
Daán thaân nhö theá, gia ñình Kytoâ-giaùo luoân nhôù raèng, tuy mình thuoäc loaøi ngöôøi, nhöng cuõng thuoäc Daân Chuùa, vaø tö theá naøy quan troïng nhaát. Bôûi theá, khi phaûi soáng giöõa buøn, hoï phaûi soáng tinh taán nhö sen. Nghóa laø, vaãn coá hoøa ñaáy, nhöng "hoøa nhi baát ñoàng". Ñeå ñöôïc theá, phaûi caàu ôn duõng caûm vaø phaân ñònh, ñeå coù theå luoân soáng ñôn sô nhö chim caâu vôùi söï khoân kheùo cuûa con raén.
Thoùi khinh tuïc troïng tu khieán gaàn nhö chaúng tín höõu naøo muoán neân thaùnh taïi gia, töôûng raèng heã taïi gia thì khoâng theå laøm thaùnh.
Theá nhöng, neáu Giaùo hoäi laø Loaøi ngöôøi ñoåi môùi vaø gia ñình laø teá baøo xaõ hoäi, do ñoù cuõng laø teá baøo cuûa Loaøi ngöôøi môùi naøy, thì Nöôùc Chuùa khoâng theå ñöôïc hoaøn thaønh neáu gia ñình khoâng thaùnh ñuû ñeå neân "daáu chæ" cho söï gaén boù maät thieát giöõa Chuùa Kytoâ vôùi hieàn theâ Giaùo hoäi cuûa Ngaøi.
ät ra, gia ñình coù khaû naêng neân thaùnh, vì noù nhaän ñöôïc aân suûng raát lôùn lao, nhôø hoäi nhaäp vaøo söï maät thieát Kytoâ-Giaùo hoäi baèng huyeàn tích. Gia ñình caøng coù khaû naêng neân thaùnh hôn nöõa, khi maø thaùnh thieän naèm ôû yeâu thöông, khi maø yeâu thöông laïi laø ñaëc saûn cuûa gia ñình.
Vaán ñeà vì theá, chæ laø ñöa voâ tình yeâu vaø ñôøi soáng coäng ñoàng saün coù, moät caùi nhìn sieâu nhieân cuøng vôùi nhöõng coá gaéng thanh luyeän. Vaø ñeå ñöôïc theá, phaûi taäp hy sinh, töï cheá, sao ñeå coù thaùi ñoä sieâu thoaùt vaø söï queân mình deã daøng. Vaâng, coù gì sieâu thoaùt duø vôùi söùc naëng cuûa nhuïc duïc aùi aân, coù gì vò tha duø trong baõo taùp cuûa tình yeâu say ñaém.
Vì theá, töøng luùc phaûi doàn neùn libido, cheá ngöï caùm doã, ñoàng thôøi thaêng hoa nhöõng xung ñoäng naøy. Laïi phaûi taäp bôùt nghó veà mình vaø naêng nghó ñeán ngöôøi thaân, taäp bôùt yù rieâng ñeå deã soáng chung duø vaãn phaûi coù nhöõng phuùt rieâng tö vaø caùi gì rieâng tö trong cuoäc soáng.
Gia ñình thuoäc veà xaõ hoäi, neân phöông chaâm haønh ñoäng cuûa gia ñình phaûi laø vaøo ñôøi vôùi caû hai tö caùch caù nhaân vaø taäp theå, vaø vaøo ñôøi caû trong tinh thaàn yeâu thöông laãn sieâu thoaùt, hoøa ñaáy maø khoâng ñoàng, ñeå coù theå thaønh "daáu chæ" cho söï coù maët (vaø tình yeâu) cuûa Chuùa ñang sung söôùng giöõa Daân Chuùa.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page