Back
to Radio Veritas Asia Home Page
Chuùa Gieâsu laø moät nhaø rao giaûng phuùc aâm ñaïi taøi. Ngaøi ñaõ loan baùo Tin Möøng Nöôùc Thieân Chuùa ngöï ñeán trong chính con ngöôøi Ngaøi, vôùi söï haêng say, nieàm xaùc tín vaø uy quyeàn cuûa moät vò thaày khoâng ai vöôït qua ñöôïc. Phuùc aâm theo thaùnh Matheâu, chuông 9, caâu 35, ñaõ ghi laïi nhö sau: "Chuùa Gieâsu raûo qua taát caû nhöõng thaønh phoá vaø laøng maïc, vöøa giaûng daïy trong caùc hoäi ñöôøng, coâng boá Tin Möøng Nöôùc Thieân Chuùa vaø chöõa laønh moïi beänh hoïan taät nguyeàn." (cf. 4,33 vaø Mc 6,34).
Phuùc aâm theo thaùnh Luca trình baøy cho chuùng ta bieát moät ngaøy laøm vieäc toâng ñoà cuûa Chuùa, nôi thaønh Capharnaum, xöù Giuñeâa (x. Lc 4,31-44). Ñoù laø moät chuoåi tieáp noái nhöõng lôøi giaûng daïy, nhöõng pheùp laï, nhöõng di chuyeån vaø nhöõng thaùi ñoä tieáp ñoùùn. Thaät vaäy, sau khi ñaõ daïy doã daân chuùng, Chuùa Gieâsu chöõa laønh moät ngöôøi bò thaàn oâ ueá aùm aûnh laøm haïi. Khi ñeán nhaø cuûa Pheâroâ, ngaøi chöõa laønh baø meï vôï cuûa Pheâroâ, luùc ñoù ñang naèm lieät giöøông vì bò soát. Buoåi chieàu Chuùa chöõa laønh nhieàu ngöôøi beänh taät, nhöõng keû phaûi gaùnh chòu ñuû loaïi ñieàu xaáu. Saùng sôùm ngaøy hoâm sau, khi ngaøi coøn ñang ôû taïi moät nôi thanh vaéng,thì ñaùm ñoâng daân chuùng ñeán vôùi Ngaøi vaø mong ngaøi ôû laïi vôùi hoï. Nhöng Chuùa Gieâsu roài Capharnaum, ñeå ñi ñeán caùc laøng khaùc, vaø giaûng daïy trong hoäi tröôøng cuûa xöù Giuñeâa" (x. Lc 4,44). Hai laàn, taùc giaû Phuùc aâm Luca ñaõ nhaán maïnh ñeán söï kinh ngaïc cuûa daân chuùng vì uy tính vaø quyeàn haønh phaùt sinh töø nhöõng lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa Chuùa Gieâsu nhö sau: Daân chuùng khaâm phuïc tröôùc lôøi giaûng daïy cuûa Chuùa, vì Chuùa giaûng daïy nhö ñaáng coù quyeàn (c. Lc 4,32.35).
Nhìn caùch toaøn boä, vieäc rao giaûng phuùc aâm maø Chuùa Gieâsu thöïc hieän, coù mang tính caùch nhö moät söï thoâng truyeàn "toaøn dieän". Thaät vaäy, Chuùa Gieâsu ñaõ giaûng daïy baèng lôøi noùi, xöû duïng nhieàu loaïi vaên chöông khaùc nhau, nhö loaïi nhöõng baøi dieãn vaên ngaén, nhöõng duï ngoân, nhöõng caâu chaâm ngoân, nhöõng so saùnh, nhöõng lôøi noùi ñi keøm vôùi söï kieän. Vaøi trang phuùc aâm coù giaù trò muoân thuôû trong loái giaùo huaán cuûa Chuùa nhö: baøi dieãn vaên treân nuùi (Mt 5-7) baét ñaàu vôùi nhöõng lôøi môû ñaàu noùi veà caùc moái phuùc thaät (Mt 5,3-12); nhöõng duï ngoân veà ngöôøi Samaritanoâ nhaân laønh (Lc 10,30-37) veà ñöùa con ñi hoang (Lc 15,11-32); baøi dieãn vaên veà ngaøy phaùn xeùt cuoái cuøng (Mt 25, 31-46); nhöõng lôøi giaûng daïy trong böûa tieäc ly cuoái cuøng vôùi caùc moân ñeä (Gn 13-17).
Caû neáp soáng cuûa Chuùa Gieâsu cuõng laø moät phöông theá thoâng truyeàn höõu hieäu. Thaät vaäy, Chuùa Gieâsu ñaõ rao giaûng phuùc aâm vôùi thaùi ñoä soáng "khoâng theo truyeàn thoáng cuûa cha oâng", khi phaûi ñoái dieän vôùi ngöôøi ngheøo, nhöõng keû bò loaïi ra beân leà. Chuùa Gieâsu coù moät thaùi ñoä hoaøn toaøn môùi meõ ñoái vôùi nhöõng keû thuø, nhöõng ngöôøi ngoïai quoác, nhöõng phuï nöû, caùc treû nhoû, leà luaät Moâi sen, vaø ñeàn thôø Gieârusalem. Ngoaøi ra, Chuùa Gieâsu coøn thoâng truyeàn nhôø qua bieát bao pheùp laï thuoäc ñuû loaïi; nhöõng pheùp laï naày trôû thaønh nhöõng daáu chæ cho quyeàn naêng thaàn linh cuûa Chuùa, hoaëc daáu chæ cho söï hieän dieän quan phoøng cuûa Thieân Chuùa trong lòch söû. Nhöõng pheùp laï khôi daäy söï kinh ngaïc vaø tieáp nhaän, nhöng ñoàng thôøi cuõng khôi daäy söï ganh tò vaø thuø gheùt. Ñoái vôùi keû thuø cuõng nhö ñoái vôùi nhöõng ñoà ñeä cuûa Chuùa, nhöõng pheùp laï laø dòp ñeå hieåu veà Chuùa Gieâsu vaø ñeå ñi töø thaùi ñoä chaáp nhaän quyeàn thieân sai cuûa Chuùa (exousia) ñeán thaùi ñoä chaát vaán veà thöïc theå thaån linh cuûa Ngaøi (ousía), töø quyeàn naêng laï thöôøng cuûa Chuùa ñeán thöïc theå laï luøng cuûa ngaøi.
Chuùa Gieâsu ñaõ thoâng truyeàn baèng nhöõng haønh ñoäng, baèng söï thinh laëng, baèng caùi nhìn. Caû söï di chuyeån cuûa Chuùa trong khoâng gian (khoaûng caùch, töø nôi naày ñeán nôi khaùc), cuõng trôû thaønh söï thoâng truyeàn cöùu roãi. Cuoäc haønh trình cuûa Chuùa leân Gieârusalem coù moät yù ñònh roõ raøng ñeå maïc khaûi veà söù maïng cöùu roãi cuûa Chuùa vöøa ñoàng thôøi cho thaáy thaùi ñoä soáng cuûa Chuùa ñoái vôùi söù maïng cöùu roãi naày. "Ñaây,chuùng ta haõy leân Gieârusalem, vaø Con Ngöôøi seõ bò trao noäp cho caùc thöôïng teá vaø caùc luaät só; hoï seõ keát aùn töû cho Ngaøi, seõ noäp Ngaøi cho daân ngoïai; Ngaøi phaûi chòu só nhuïc vaø bò ñaùnh ñoøn, roài chòu ñoùng ñinh; nhöng ngaøy thöù ba Ngaøi seõ soáng laïi"(Mt 20,19).
Lôøi môøi goïi soáng nhö Ngaøi ñöôïc gôûi ñeán cho caùc ñoà ñeä(x. Mc 1,16-20 vaø song song). Lôøi môøi goïi naày laø söï thoâng truyeàn nhöõng söï thaät toân giaùo ñaëc bieät vaø laø kinh nghieäm chia seõ ñôøi soáng vaø tham döï vaøo nhöõng lyù töôûng toâng ñoà nhö ngaøi. Thaät vaäy, cuoäc soáng theo ngaøi ñoøi hoûi caùc ñoà ñeä phaûi soáng hieäp thoâng haèng ngaøy vôùi ngaøi (Mc 3,14); "hoï ôû laïi vôùi Ngaøi" (Gn 1,39), trong khi rao giaûng, trong luùc caàu nguyeän, trong nieàm vui veà nhöõng pheùp laï laï luøng, nhö pheùp laï laøm cho nöôùc hoaù thaønh röôïu trong tieäc cöôùi taïi Cana (Gn 2, 2.11), trong böûa tieäc ly (Gn 13-17), trong ñau khoå vì ngöôøi baïn Lazaroâ bò cheát (Gn 11), trong khichôø ñôïi khoå naïn ñeán taïi vöôøn caây daàu (Gn 18), nôi bieán coá Chuùa chòu ñoùng ñinh (Gn 19,26-27). Ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Chuùa Gieâsu trôû thaønh ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa caùc toâng ñoà.
Maàu nhieäm Vöôït Qua, Cheát vaø Soáng Laïi, keát thaønh daáu aán cao nhaát cuûa vieäc thoâng truyeàn toaøn dieän naày. Vieäc thoâng truyeàn naày ñöôïc lieân tuïc hoaù trong lòch söû, khoâng nhöõng trong söï rao giaûng cuûa caùc ñoà ñeä Chuùa, nhöng nhaát laø trong bí tích Thaùnh Theå, bí tích thöïc hieän trong thôøi gian vaø khoâng gian cuoäc gaëp gôõ lieân vò cuûa moïi tín höõu vôùi Chuùa Gieâsu, Ñaáng rao giaûng Phuùc aâm vaø cöùu chuoäc.
Trong ba naêm cuoäc ñôøi coâng khai cuûa Ngaøi, Chuùa Gieâsu thöïc hieän moät vieäc giaùo duïc ñöùc tin coù tính caùch bao goàm taát caû moïi söï, moät cuoäc huaán luyeän trôû thaønh nhö laø moät söï ñoàng hoùa soáng ñoäng vaø thaät söï (osmosi vitale). Nhôø qua phöông phaùp giaùo duïc höõu hieäu naày, moät phöông phaùp ñaït ñeán choùp ñænh tröôûng thaønh taïi bieán coá Vöôït Qua, Chuùa Gieâsu thoâng truyeàn vaø höôùng daãn hai ñieåm trung taâm thieát yeáu cuûa ñöùc tin Kitoâ. Ñoù laø: (1) Ôn cöùu roãi ñöôïc ñaït ñeán khoâng chæ baèng vieäc aùp duïng Leà Luaät, maø qua ñöùc tin vaøo con ngöôøi Chuùa vaø bieán coá thaät söï ñaõ xaûy ra. Bieán coá thaät xaûy ra ôû ñaây laø chính Chuùa Kitoâ laøm ñoái töôïng tröïc tieáp cho ñöùc tin Kitoâ. (2) Ôn cöùu roãi Kitoâ ñaït ñeán choùp ñænh cuûa noù khi noù trôû thaønh kinh nghieäm soáng moái töông quan vôùi Thieân Chuùa Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn. Söï hieäp thoâng Ba Ngoâi laø ñoái töôïng troïn veïn cuûa cuoäc soáng Kitoâ.
Nhö theá giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu coù söï quy höôùng maïnh meõ veà ñaëc tính Kitoâ hoïc vaø ba ngoâi. Chuùa Gieâsu ñaõ chæ cho ta thaáy raèng ôn cöùu roãi Kitoâ laø chính söï soáng cuï theå moái töông quan tröïc tieáp vôùi Ba Ngoâi. Phuùc aâm theo thaùnh Gioan coù tích chöùa moät caùch ñaëc bieät roõ raøng con ñöôøng giaùo lyù naày cuûa söï tröôûng thaønh ñöùc tin, khôûi söï töø ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ vaø daãn ñeán cuoäc soáng trong Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. "Neáu ai yeâu meán Thaày, thì seõ tuaân giöõ Lôøi Thaày, vaø Cha Thaày seõ yeâu meán ngöôøi ñoù, vaø chuùng ta seõ ñeán vaø seõ ôõ laïi trong nguôøi ñoù" (Gn 14,23).
Tröôùc bieán coá Vöôït qua, Chuùa Gieâsu ñaõ höùa ban cho Pheâroâ "chìa khoaù quyeàn haønh" "Thaày seõ ban cho con chìa khoaù Nuôùc Trôøi"(Mt 16,19). Quyeàn chìa khoaù naày bao goàm traùch vuï giaûng daïy vôùi uy quyeàn. Tuy nhieân, sau bieán coá Vöôït Qua (Cheát, Soáng Laïi, Leân Lrôøi, Hieän Xuoáng), caùc toâng ñoà vaø caùc ñoà ñeä môùi baét ñaàu noùi vang leân lôøi rao giaûng cöùu roãi cuûa Thaày mình moät caùch maïnh meõ phi thöôøng vaø vôùi söï daán thaân höõu hieäu.(Töø ngöõ "giaûng daïy giaùo lyù" trong tieáng Hy Laïp laø Katecheùo, coù nghóa laø laøm cho vang leân, giaûng daïy baèng mieäng). Chaúng haïn nhö thaùnh Phaoloâ, quaû quyeát raèng: Ai ñöôïc rao giaûng giaùo lyù cho, thì keát laøm thaønh phaàn ñöôïc chia seû cuûa caûi vôùi ngöôøi rao giaûng giaùo lyù (Gal 6,6)(Nguôøi ñöôïc hoïc Lôøi Chuùa, haõy chia seû moïi cuûa caûi vôùi ngöôøi daïy doã mình). Giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu vaø bieán coá Cheát ñi vaø Soáng Laïi cuûa Ngöôøi, trôû thaønh noäi dung cuûa lôøi rao giaûng truyeàn giaùo ñaàu tieân cuõng nhö noäi dung cuûa nhöõng taùc phaåm ñaàu tieân. Vì theá, nhöõng saùch Phuùc aâm khoâng phaûi laø gì khaùc hôn laø nhöõng baøi giaùo lyù cao caû ñaàu tieân cho coäng ñoaøn Kitoâ luùc khôûi ñaàu (x.Lc 1,4). Trong thô gôøi cho coäng ñoaøn Roma, thaùnh Phaoloâ quaû quyeát raèng: Neáu con tuyeân xöng treân moâi mieäng raèng Chuùa Gieâsu laø Chuùa, thì con seõ ñöôïc cöùu roãi" (I co 13,3-5; x. I co 12,3; Phil 2,11).
Vaøi taùc giaû xem nhö laø baûn toång keát ñaàu tieân cuûa baøi giaùo lyù sau Phuïc Sinh, ñoïan thô I Co 15,3-5, trong ñoù Thaùnh Phaoloâ nhaéc cho nhöõng anh chò em tín huõu Corintoâ nhôù laïi coát tuyû thieát yeáu cuûa kho taøng ñöùc tin, maø hoï ñaõ laõnh nhaän töø ngaøi vaø do chính ngaøi thoâng truyeàn. Ñoù laø: Toâi ñaõ truyeàn laïi cho anh em ñieàu maø chính toâi ñaõ laõnh nhaän: raèng Chuùa Kitoâ ñaõ chòu cheát vì toäi loãi chuùng ta, theo nhö lôøi Kinh Thaùnh; Ngaøi ñöôïc an taùng trong moà vaø ngaøy thöù ba thì soáng laïi nhö lôøi Kinh Thaùnh; Chuùa ñaõ hieän ra vôùi Ceâpha vaø sau ñoù vôùi nhoùm 12. Giaùo huaán caên baûn cho ngöôøi Kitoâ laø lôøi loan baùo veà caùi cheát, an taùng, soáng laïi cuûa Chuùa Gieâsu vaø veà nhöõng laàn hieän ra cuûa Ñaáng Phuïc Sinh.
Ngoaøi hai thaùi ñoä rao giaûng vaø tin nhaän, thì sau bieán coá Phuïc Sinh, vieäc theo Chuùa trôû thaønh vieäc laøm chöùng cho Chuùa Gieâsu cho ñeán hy sinh maïng soáng mình vaø vieäc soáng hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa Cha, vôùi Chuùa Con Ñaáng Phuïc Sinh vaø vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn trong moät neáp soáng ñaày tình huynh ñeä trong giaùo hoäi. Trong nhöõng thô cuûa Thaùnh Phaoloâ vaø caùc thô cuûa thaùnh Gioan, ngöôøi ta löu yù ñeán söï chuù yù nhieàu ñeán khía caïnh Kitoâ vaø ba ngoâi cuûa ñöùc tin nôi nhöõng coäng ñoaøn Kitoâ ñaàu tieân: "Thaät vaäy, chuùng ta laø ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa haèng soáng"(2Co 6,16), bôûi vì ñöôïc keâu goïi soáng hieäp thoâng vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn (x. 2 Co 13,13; Phil 2,1) vaø vôùi Thieân Chuùa Cha vaø vôùi Con Moät Ngaøi laø Chuùa Gieâsu Kitoâ (1 Gio 1,3.6-7; 1 Co1,9;6.15.19). Ñoù laø ñieåm trung taâm cuûa giaùo lyù cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø veà Chuùa Gieâsu Kitoâ: giaùo duïc ñöùc tin vaø laøm cho ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ ñöôïc tröôûng thaønh; ñoù laø moät cuoäc soáng ñaõ ñöôïc cöùu roãi trong söï hieäp thoâng ba ngoâi.
Vieäc giaûng daïy giaùo lyù sau bieán coá Phuïc Sinh ñöôïc hieåu vaø soáng nhö laø moät söï laøm cho tröôûng thaønh vaø söï thoâng truyeàn toaøn dieän cuûa ñöùc tin, nhôø qua lôøi Rao Giaûng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ (Kerygma), kinh nguyeän vaø sinh hoaït bí tích cuûa Giaùo Hoäi (leiturgia, eucharistia), vieäc phuïc vuï cho nhöõng keû tuùng thieáu (diakonia),söï hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi anh chò em (koinonia ,ekklesia). Vieäc giaûng daïy giaùo lyù sau bieán coá Phuïc Sinh, vôùi nhöõng ñaëc tính nhö vöøa noùi treân, laø moät vieäc giaûng daïy giaùo lyù toaøn dieän, gioáng nhö vieäc giaûng daïy giaùo lyù cuûa Chuùa Gieâsu. Ngoaøi ra, vieäc giaûng daïy giaùo lyù naày coøn coù tính caùch thieát yeáu, nghóa laø taäp trung höôùng veà Ñöùc Tin vaøo Maàu nhieäm Ba Ngoâi; vaø coù tính caùch toaøn boä(integrale) nghóa laø ñaët toaøn boä cuoäc soáng cuûa caùc caù nhaân cuõng nhö cuûa coäng ñoaøn trong sinh hoaït lòch söû cuõng nhö trong vieãn töôïng caùnh chung. Cô caáu cuûa vieäc daïy gíao lyù naày, töïu trung laø cô caáu ñöôïc gaëp thaáy nôi Saùch Giaùo Lyù Môùi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo(1992), goàm coù boán phaàn. Tröôùc heát,coù vieäc trình baøy vaø ñaøo saâu veà Ñöùc Tin Kitoâ, (Kinh Tin Kính, Credo). Phaàn thöù hai huaán luyeän cho vieäc cöû haønh maàu nhieäm Kitoâ trong phuïng vuï vaø trong caùc bí tích. Phaàn thöù ba tích chöùa giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu vaø cuûa Giaùo Hoäi veà ñôøi soáng luaân lyù vaø veà nhöõng giôùi raên. Phaàn cuoái cuøng höôùng daãn vaøo ñôøi soáng caàu nguyeän, vôùi moät söï giaûi thích roäng raûi veà Kinh laïy Cha. Chính Chuùa Gieâsu Kitoâ laø vò thaày soi saùng vaø naâng ñôõ boán chieàu kích vöøa noùi cuûa cuoäc soáng Kitoâ thoáng nhaát. Thaät vaäy, Chuùa Gieâsu laø ñoái töôïng cuûa ñöùc tin chaân thaät; Chuùa hieän dieän baèng haønh ñoäng cöùu roãi trong Giaùo Hoäi vaø trong caùc bí tích; Chuùa laø kieåu maãu, laø nguoàn maïch vaø laø söï naâng ñôõ cho haønh ñoäng cuûa ngöôøi Kitoâ baèng aân suûng cuûa Ngöôøi; Chuùa laø vò thaày vaø laø ñaáng soi saùng cho lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta cuøng vôùi Thieân Chuùa Cha, vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn.
Vieäc nhaéc laïi Chuùa Gieâsu Kitoâ nhö laø trung taâm ñích thöïc vaø nguoàn maïch cuûa lôøi rao giaûng Kitoâ, ñöôïc noåi baät roõ raøng nôi giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ, ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI ñònh nghóa nhö laø "baøi giaùo lyù lôùn cho thôøi ñaïi môùi" (AAS 58,1966, trg 575). Trong baøi dieãn vaên khai maïc Coâng Ñoàng vaøo ngaøy 11 thaùng 11 naêm 1962, Ñöùc coá Giaùo Hoaøng Gioan 23 ñaõ ñaët Chuùa Gieâsu vaøo trung taâm cuûa lòch söû vaø cuoäc soáng; con ngöôøi hoaëc laø chaáp nhaän Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi, vaø do ñoù seõ höôûng ñöôïc aùnh saùng, söï toát laønh, traät töï vaø hoaø bình; hoaëc laø soáng khoâng caàn Chuùa “(EV 1,31).
Chuû höôùng Kitoâ hoïc laø moät trong nhöõng chìa khoaù giaûi thích giaùo huaán cuûa coâng ñoàng. Töø vaên kieän ñaàu tieân cuûa Coâng Ñoàng,töùc vaên kieän veà Phuïng Vuï, Coâng Ñoàng ñaõ quaû quyeát nhö sau: "Chuùa Kitoâ luoân luoân hieän dieän trong Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi, moät caùch ñaëc bieät trong nhöõng sinh hoïat phuïng vuï"(SC soá 7). Nôi hieán cheá veà Maïc Khaûi, Coâng Ñoàng vieát nhö sau: "Chuùa Kitoâ laø Ñaáng maø nôi Ngaøi troïn caû maïc khaûi veà Thieân Chuùa Cha ñöôïc neân troïn"(DV 7). Nôi Vaên Kieän cuoái cuøng, töùc laø Vaên Kieän muïc vuï veà Giaùo Hoäi, Nieàm Vui vaø Hy Voïng, soá 22, ÑTC ñaõ vieát nhö sau: "Thöïc vaäy, chæ trong maàu nhieäm Ngoâi Lôøi nhaäp theå maø maàu nhieäm veà con ngöôøi gaëp ñöôïc aùnh saùng ñích thöïc. Adam laø con ngöôøi ñaàu tieân, laø hình aûnh cho ñaáng saép ñeán sau laø Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ngaøi laø Adam môùi, khi maïc khaûi Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Cha vaø tình yeâu thöông cuûa Ngaøi, thì Chuùa cuõng seõ maïc khaûi troïn veïn con ngöôøi cho con ngöôøi vaø laøm cho con ngöôøi yù thöùc veà ôn goïi cao caû cuûa hoï. Nhôø Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Kitoâ, con ngöôøi nhaän ñöôïc aùnh saùng cho bí aån veà ñau khoå vaø söï cheát; beân ngoaøi phuùc aâm Chuùa, caùi cheát vaø söï ñau khoå ñeø beïp chuùng ta. Chuùa Kitoâ ñaõ soáng laïi, Ngöôøi huyû dieät söï cheát baèng caùi cheát cuûa Ngaøi, vaø ñaõ trao ban cho chuùng ta söï soáng, ngoõ haàu, trong phaän laøm con caùi Thieân Chuùa trong Chuùa Con,chuùng ta tuyeân xöng nhôø Thaùnh Thaàn soi saùng raèng:Laïy Cha,Abba" (GS soá 22).
Vieäc laáy laïi chuû höôùng Kitoâ hoïc trong vieäc rao giaûng Phuùc aâm vaø trong vieäc giaûng daïy giaùo lyù, noùi leân lôøi xaùc nhaän tính caùch trung taâm cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, trong vieäc rao giaûng ñöùc tin,nhö laø con ñöôøng ñeå tröôûng thaønh,ñeå giaùo duïc vaø huaán luyeän veà cuoäc soáng Kitoâ trong ñaëc tính cuï theå vaø toaøn dieän cuûa noù. Vaø ñaây laø ñònh nghóa cuûa vieäc giaûng daïy giaùo lyù: "Vôùi danh goïi laø "daïy giaùo lyù", ngöôøi ta muoán chæ ñeán taát caû nhöõng coá gaéng ñöôïc thöïc hieän trong Giaùo Hoäi, ñeå laøm cho con ngöôøi trôû thaønh ñoà ñeä, ñeå giuùp con ngöôøi tin vaøo Chuùa Gieâsu laø Con Thieân Chuùa, ngoõ haàu, nhôø ñöùc tin, con ngöôøi coù söï soáng nhaân danh Ngaøi, ñeå giaùo duïc vaø huaán luyeän con ngöôøi trong cuoäc soáng naày vaø xaây döïng Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ"(CT, soá 1).
Chuû höôùng Kitoâ hoïc trong vieäc giaûng daïy giaùo lyù coù hai yù nghóa. Tröôùc heát, noù muoán neâu chæ raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ laø vò Thaày duy nhaát vaø chaân thaät, nhôø ñoù, trong vieäc giaûng ñaïy giaùo lyù, caàn phaûi giaûng daïy duy chæ giaùo lyù vaø ñôøi soáng cuûa Chuùa Gieâsu maø thoâi" (CT, 6-8). Keá ñeán, vieäc giaûng daïy giaùo lyù caàn höôùng veà trung taâm laø chính Chuùa Gieâsu Kitoâ,Ñaáng cöùu theá, höôùng veà maàu nhieäm nhaäp theå cuûa Chuùa, söï thuông khoù, caùi cheát vaø soáng laïi, ñeå ban ôn cöùu roãi. Thaät vaäy, muïc tieâu cuoái cuøng cuûa vieäc giaûng daïy giaùo lyù laø ñaët con ngöôøi khoâng nhöõng trong söï tieáp xuùc vôùi Chuùa,maø coøn laøm cho ngöôøi ñoù ñöôïc keát hieäp thaân thieát vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ; chæ mình Chuùa môùi höôùng daãn chuùng ta ñeán vôùi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa Cha trong Chuùa Thaùnh Thaàn vaø coù theå laøm cho chuùng ta tham döï vaøo söï soáng cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi raát thaùnh (CT,5).
Vieäc trôû veà vôùi chuû huôùng Kitoâ hoïc khoâng phaûi laø gì khaùc hôn laø moät söï trôû veà vôùi chieàu kích ñích thöïc cuûa lôøi rao giaûng Kitoâ. Thaät vaäy,chính trong bieán coá Chuùa Kitoâ, trong vieäc thoâng hieåu maàu Nhieäm Chuùa, vaø trong söï chia seû cuoäc soáng theo Chuùa, maø ñöôïc maïc khaûi danh thaùnh ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa, vaø ñöôïc maïc khaûi yù nghóa vaø giaù trò cuûa cuoäc soáng ñöôïc cöùu roãi cuûa töøng ngöôøi.
Vieäc nhaán maïnh ñeán Lôøi Rao Giaûng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ laø chuû ñeà trung taâm cuûa thoâng ñieäp Söù Maïng cuûa Ñaáng Cöùu Theá cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II (1990), cuõng nhö cuûa vaên kieän Ñoái Thoïai Vaø Rao Giaûng (1991) cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng ñaëc traùch veà ñoái thoïai lieân toân vaø cuûa Boä Truyeàn Giaùo.
Caû vaên kieän cuoái cuøng cuûa khoaù hoïp khoaùng ñaïi laàn thöù IV cuûa Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ Latinh, taïi Santo Domingo (1992) coù moät cô caáu noäi taïi quy höôùng veà Chuùa Kitoâ. Caùc giaùm muïc quaû quyeát raèng: Chuùng toâi tuyeân xöng Ñöùc Tin vaøo Chuùa Kitoâ vaø tuyeân xöng tình yeâu ñoái vôùi Chuùa. Ngaøi luoân luoân nhö vaäy, hoâm qua, hoâm nay vaø maõi maõi (x. Dt 13,8). Caû ba phaàn cuûa Vaên Kieän ñeàu coù tính caùch Kitoâ hoïc: (1) Chuùa Gieâsu Kitoâ, Tin Muöøng cuûa Thieân Chuùa Cha; (2) Chuùa Gieâsu Kitoâ, nhaø rao giaûng phuùc aâm soáng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi; (3) Chuùa Gieâsu Kitoâ, söï soáng vaø nieàm hy voïng cuûa Chaâu Myõ Latinh.
Thoâng ñieäp cuûa ÑTC Gioan Phaloâ II veà luaân lyù "Söï saùng ngôøi cuûa chaân lyù"(1993) cuõng coù moät cô caáu Kitoâ hoïc. Chính Chuùa Gieâsu Kitoâ laø aùnh saùng thaät chieáu soi cho taát caû moïi ngöôøi (x. intr nn1-4). Vaø chính Chuùa laø baäc thaày giaûng daïy veà haønh ñoäng luaân lyù cho toaøn theå nhaân loïaïi. Ngaøy hoâm nay, moãi ngöôøi chuùng ta cuõng coù theå hoûi Chuùa nhö chaøng thanh nieân giaøu coù ngaøy xöa raèng: Thöa Thaày, toâi phaûi laøm gì toát laønh, ñeå ñöôïc soáng ñôøi ñôøi.(x. chg1, nn6-27). Cuøng moät ñieàu nhö vaäy cöõng ñöôïc aùp duïng cho thoâng ñieäp luaân lyù thöù hai cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II, Tin Möøng Söï soáng (1995); thoâng ñieäp hoaøn toaøn taäp trung vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ, söï soáng vaø laø Ñaáng ban söï soáng cho nhaân loaïi vaø vuõ truï. Chuû höôùng Kitoâ hoïc cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, daãn ñöa neàn luaân lyù Kitoâ trôû veà vôùi nguoàn maïch nguyeân thuyû cuûa noù, vöøa laøm noåi baät söùc linh ñoäng con thaûo cuûa moät cuoäc soáng ñoàng hoaù vôùi Chuùa Kitoâ trong söï vaâng phuïc Thieân Chuùa Cha. Chieàu kích höõu theå vaø chieàu kích haønh ñoäng, laø chính thöïc taïi cuûa vieäc nhaäp theå cuûa Con Thieân Chuùa.
Vieäc nhaéc ñeán Chuùa Gieâsu Kitoâ coøn ñöôïc ÑTC Gioan Phaoloâ II ñöa ra, trong toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà ñôøi taän hieán (1996). Ñôøi taän hieán laø cuoäc soáng quy höôùng veà giaù trò duy nhaát, laø chính Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ñôøi taän hieán laø söï theå hieän cho ngöôøi ta nhìn thaáy thöïc taïi traàn gian cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ trong lòch söû nhaân loaïi: "Vôùi vieäc tuyeân khaán nhöõng lôøi khuyeân phuùc aâm, nhöõng ñöôøng neùt ñaëc bieät cuûa Chuùa Gieâsu - trinh khieát, khoù ngheøo, vaâng lôøi - ñöôïc nhìn thaáy thöôøng xuyeân vaø nhö laø moät maãu göông giöõa theá gian (VC, n.1).
Toâng thö "Ngaøn naêm Thöù Ba" (1994) phaûn aùnh ñaëc tính trung taâm cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ trong vieäc giaûng daïy giaùo lyù vaø rao giaûng phuùc aâm. Chuùa Kitoâ laø Ñaáng trung gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi.(NNB soá 4). Ngaøi laø Chuùa cuûa vuõ truï vaø lòch söû (x. NNB soá 5). Ngaøi laø Chuùa cuûa thôøi gian, nguyeân lyù khôûi ñaàu vaø keát thuùc vieân maõn cuûa thôøi gian (NNB soá 10).
Nhö laø thôøi gian thuaän tieän ñeå rao giaûng phuùc aâm laïi vaø ñeå tröôûng thaønh trong Ñöùc Tin, Naêm Thaùnh caàn phaûi ñöôïc soáng vôùi söùc linh ñoäng noäi taïi naày höôùng veà Chuùa Gieâsu Kitoâ, vöøa ñoàng thôøi cuõng höôùng veà Thieân Chuùa Ba Ngoâi: "Cô caáu lyù töôûng cuûa tam nieân chuaån bò 97-98-99 ñöôïc höôùng veà trung taâm laø Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi;vaø cô caáu naày cuõng ñoàng thôøi mang tính caùch ba ngoâi."(NNB soá 39). Trung taâm cuûa doøng suy tö laø vieäc ñaøo saâu veà Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Cöùu Roãi duy nhaát cuûa theá giôùi,hoâm qua, hoâm nay vaø maõi maõi veà sau" (NNB soá 40).
Naêm 1997, naêm khôûi ñaàu cuûa tam nieân chuaån bò cho naêm 2000, ñöôïc daønh ñeå suy nieäm veà Chuùa Gieâsu Kitoâ, NgoâiLôøi Thieân Chuùa Cha, Ñaáng ñaõ laøm ngöôøi nhôø quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn. Caàn phaûi laøm saùng toû ñaëc tính ñaëc bieät Kitoâ hoïc cuûa Naêm Thaùnh, Naêm cöû haønh Maàu Nhieäm Nhaäp Theå cuûa Con Thieân Chuùa, maàu nhieäm cöùu roãi cho toaøn theå nhaân loaïi"(NNB soá 40).
Back
to Radio Veritas Asia Home Page