Thôøi Söï: Vaøi chi tieát lieân quan ñeán Vaên Kieän Toøa Thaùnh veà cuoäc taøn saùt ngöôøi Do Thaùi thôøi Ñöùc Quoác Xaõ.
(VIS 16 vaø 17/03/98) Nhö chuùng toâi ñaõ loan tin, saùng thöù Hai vöøa qua 16/03/98, Ñöùc Hoàng Y Cassidy, Chuû Tòch UÛy Ban Toøa Thaùnh ñaëc traùch lieân laïc vôùi Do Thaùi Giaùo, vöøa ñoàng thôøi cuõng laø Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñaëc traùch Hieäp Nhaát Kitoâ, cuøng vôùi nhöõng coäng taùc vieân cuûa ngaøi laø Ñöùc Cha Pierre Duprey, phoù chuû tòch, vaø linh muïc Reâmi Hoeckman, thö kyù, ñaõ giôùi thieäu vôùi giôùi baùo chí quoác teá taïi Roma, Vaên Kieän daøi 13 trang, noùi veà cuoäc taøn saùt nguôøi Do Thaùi thôøi Ñöùc Quoác Xaõ, cuõng nhö veà laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo choáng laïi tinh thaàn baøi Do Thaùi, vöøa ñoàng thôøi noùi leân lôøi xin loãi vì nhöõng loãi phaïm hay nhöõng thieáu soùt cuûa nhöõng thaønh phaàn giaùo hoäi, trong cuoäc dieät chuûng Do Thaùi ñaõ qua. Chuùng toâi seõ baøn theâm veà noäi dung cuûa Vaên Kieän naày cuõng nhö veà nhöõng phaûn öùng do Vaên Kieän khôi daäy, trong moät chöông trình khaùc. Trong baøi thôøi söï naày, chuùng toâi xin ñöôïc chia seû vaøi chi tieát quanh vieäc coâng boá Vaên Kieän naày, hoâm thöù Hai vöøa qua, 16/0398.
Tröôùc heát, Ñöùc Hoàng Y Cassidy ñaõ cho bieát laø Vaên Kieän naày ñaõ ñöôïc baét ñaàu soaïn thaûo töø thaùng 8 naêm 1987. Nhöng maõi ñeán nay, hôn 10 naêm sau, môùi ñöôïc coâng boá. Moät phoùng vieân hoûi lyù do taïi sao coù söï chaäm treå nhö vaäy, vaø ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Cassidy traû lôøi nhö sau:
Tuy Vaên Kieän ñöôïc Roma khôûi xöôùng soaïn thaûo, nhöng caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc nhieàu nôi coù lieân heä nhö Ñöùc, Phaùp, BaLan, vaân vaân, ñaõ muoán tham döï vaøo vieäc soaïn thaûo naày. Thôøi gian laâu daøi nhö vaäy laø caàn thieát, ñeå caùc tö töôûng trình baøy trong Vaên Kieän ñöôïc chín muøi, vaø coù söï coäng taùc roäng raûi cuûa caùc giaùo hoäi ñòa phöông. Vaên Kieän ñöôïc gôûi ñeán toaøn theå Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, caû cho nhöõng nôi maø lòch söû vaø neàn vaên hoùa cuûa hoï khoâng coù tieáp caän tröïc tieáp naøo vôùi Do Thaùi giaùo.
Moät phoùng vieân khaùc hoûi veà yù nghóa cuûa Vaên Kieän nhö laø moät lôøi xin loãi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, hay coøn coù yù nghóa naøo khaùc nöõa hay khoâng. Vaø Ñöùc Hoàng Y Cassidy traû lôûi nhö sau:
Vaên Kieän naày tích chöùa caùi gì vuôït xa hôn söï xin loãi nöõa. Ñaây laø moät haønh ñoäng saùm hoái cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ñeå laøm saùng toû ñieåm naày, Ñöùc Hoàng Y Scassidy ñaõ ñoïc cho caùc kyù giaû hieän dieän moät ñoaïn trong Vaên Kieän nhö sau: "Vaøo luùc keát thuùc Ngaøn Naêm Thöù Hai, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo muoán noùi leân loøng thoáng hoái saâu xa cuûa mình vì nhöõng loãi laàm cuûa nhöõng con caùi nam nöõ cuûa mình trong moïi thôøi ñaïi. Ñaây laø moät haønh ñoäng aên naên saùm hoái, bôûi vì, nhö laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi, chuùng ta coù lieân heä vôùi nhöõng toäi loãi cuõng nhö nhöõng coâng traïng cuûa taát caû con caùi Giaùo Hoäi. Vôùi loøng kính troïng saâu xa vaø vôùi loøng nhaân aùi cao caû, Giaùo Hoäi nhìn ñeán kinh nghieäm cuoäc Taùn Saùt, (SHOAH) maø daân toäc Do Thaùi ñaõ phaûi chòu trong thôøi Theá Chieán thöù hai. Ñaây khoâng phaûi chæ laø nhöõng lôøi noùi suoâng maø thoâi, nhöng laø moät daán thaân cuï theå". Sau khi ñaõ ñoïc ñoaïn trích treân töø Vaên Kieän, Ñöùc Hoàng Y Cassidy noùi theâm nhö sau: "Chuùng toâi caûm thaáy laø chuùng toâi caàn phaûi aên naên saùm hoái, khoâng nhöõng vì nhöõng gì caùc caù nhaân trong Giaùo Hoäi ñaõ laøm, maø coøn vì nhöõng thieáu soùt cuûa Giaùo Hoäi noùi chung, ñaõ khoâng laøm nhöõng gì caàn phaûi laøm."
Sau cuøng caùc kyù giaû hieän dieän trong cuoäc hoïp baùo hoâm thöù Hai vöøa qua, 16/03/98, ñaõ hoûi laø Giaùo Hoäi coù yù ñònh seõ thöïc hieän nhö theá naøo nhöõng gì ñaõ ñöôïc vieát ra trong Vaên Kieän, thì Ñöùc Hoàng Y cho bieát laø
Giaùo Hoäi ñang nghieân cöùu nhöõng saùng kieán, nhaát laø treân bình dieän thöïc haønh söï thoáng hoái, söï canh taân tinh thaàn vaø cöû haønh Naêm Thaùnh 2000. Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh duy trì lieân laïc lieân tuïc vôùi nhöõng anh chò em Do Thaùi, ñeå coù caùi nhìn môùi veà nhöõng moái töông quan trong töông lai. Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñaëc traùch Hieäp Nhaát Kitoâ, vaø nhaát laø UÛy Ban ñaëc traùch lieân laïc vôùi Do Thaùi Giaùo, moät cô quan tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng, seõ coá gaéng ñaøo saâu vaø thöïc hieän nhöõng töông quan giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Do Thaùi Giaùo, khoâng nhöõng treân bình dieän trung öông Toøa Thaùnh, maø coøn treân bình dieän ñòa phöông, nhôø qua caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc nöõa.
ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ ñích thaân vieát lôøi töïa cho Vaên Kieän naày, ñeå noùi leân môùi quan taâm saâu xa cuûa Ngaøi veà vaán ñeà naày. ÑTC ñaõ vieát raèng
"Giaùo Hoäi ñang tieán veà naêm 2000, vöøa khuyeán khích caùc con caùi nam nöõ haõy thanh luyeän taâm hoàn, nhôø qua vieäc aên naên thoáng hoái vì nhöõng sai laàm vaø nhöõng baát trung cuûa quaù khöù. Giaùo Hoäi môøi goïi caùc con caùi mình haõy khieâm toán ñaët mình tröôùc nhan Thieân Chuùa vaø xeùt mình veà traùch nhieäm maø mình phaûi nhaän ñoái vôùi nhöõng ñieàu xaáu cuûa thôøi ñaïi chuùng ta."
Ñoù laø vaøi chi tieát giuùp ta hieåu theâm taàm quan troïng cuûa Vaên Kieän Toøa Thaùnh noùi veà Cuoäc Dieät Chuûng Do Thaùi trong quaù khöù. Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn, trong baøi noùi veà Noäi Dung chính cuûa Vaên Kieän naày.
Cuoäc hoïp baùo trình baøy vaên kieän veà nhöõng moái quan heä vôùi Do Thaùi Giaùo.
Vatican - 16.03.98 - Saùng thöù Hai, 16/03/98, trong moät cuoäc baùo taïi Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh, Ñöùc Hoàng Y Edward Cassidy, Chuû Tòch UÛy Ban phuï traùch veà caùc moái quan heä vôùi Do Thaùi Giaùo, Ñöùc Giaùm Muïc Pierre Duprey, phoù chuû tòch vaø Cha Remi Hoeckman, Thö Kyù, ñaõ trình baøy vôùi giôùi baùo chí Vaên Kieän veà caùc moái quan heä vôùi Do Thaùi Giaùo. Vaên Kieän coù töïa ñeà laø:
"Chuùng toâi nhôù laïi: suy tö veà vieäc Dieät Chuûng Do Thaùi".
Theo Ñöùc Cha Duprey, phoù chuû tòch UÛy Ban, chìa khoùa chính ñeå hieåu Vaên Kieän laø vieäc nhôù laïi; vaø vieäc nhôù laïi naøy raát quan troïng; noù giuùp chuùng ta hieåu hieän taïi, vöøa ñoàng thôøi höôùng chuùng ta veà töông lai. Vôùi vaên kieän vöøa ñöôïc trình baøy veà cuoäc Dieät Chuûng Do Thaùi, chuùng ta, nhöõng tín höõu Kitoâ, chuùng ta ñaõ muoán nhaéc laïi taát caû lòch söû cuûa Daân Do Thaùi, taát caû lòch söû cuûa caùc moái quan heä giöõa tín höõu Kitoâ vaø ngöôøi Do Thaùi, vaø taát caû lòch söû cuûa theá kyû naøy: töø vieäc baøi tröø cho ñeán cuoäc taøn saùt ngöôøi Do Thaùi.
Ngay trong buoåi trình baøy vaên kieän, Ñöùc Hoàng Y Cassidy, chuû tòch UÛy Ban, tuyeân boá ngay raèng: Trong thö göûi cho ngaøi, coù ñính theo vôùi vaên kieän, ÑTC baøy toû hy voïng saâu xa laø vaên kieän thöïc söï giuùp chöõa laønh caùc veát thöông cuûa nhöõng hieåu laàm vaø nhöõng baát coâng cuûa quaù khöù.
Coâng boá vaên kieän veà moái quan heä giöõa Coâng Giaùo vaø Do Thaùi Giaùo.
Roma [Apic 16/03/98] - Hoâm thöù Hai 16/03/98, Toøa Thaùnh ñaõ cho coâng boá moät vaên kieän veà moái quan heä giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Do Thaùi Giaùo. Taøi lieäu goàm 29 trang naøy do UÛy Ban Toøa Thaùnh veà Quan Heä vôùi Do Thaùi Giaùo soaïn thaûo do chính yeâu caàu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II.
Ngay töø luùc khôûi ñaàu söù vuï chuû chaên Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, trong chuyeán vieáng thaêm muïc vuï ñaàu tieân taïi Ba Lan naêm 1979, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán vieáng thaêm traïi taäp trung Ñöùc Quoác Xaõ taïi Auschwitz. Naêm 1979, ngaøi ñích thaân ñeán hoäi ñöôøng Do Thaùi taïi Roma. Nhieàu laàn, nhöùt laø nhaân dòp töôûng nieäm theá chieán thöù hai keát thuùc, ngaøi ñaõ leân aùn Ñöùc Quoác Xaõ.
Thaùng 11 naêm 1997, UÛy Ban Thaàn Hoïc vaø Lòch Söû, ñöôïc thaønh laäp ñeå chuaån bò möøng Ñaïi Naêm Thaùnh 2000, ñaõ toå chöùc moät cuoäc hoäi thaûo qui tuï caùc chuyeân gia ñeå suy tö veà nhöõng caên coäi daãn ñeán chuû nghóa baøi Do Thaùi. Moät thoâng caùo ñöôïc ñöa ra sau ba ngaøy hoäi thaûo ñaõ leân aùn chuû nghóa baøi Do Thaùi nhö moät xuùc phaïm ñeán chính Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäi. Dieãn ra trong khuoân khoå chuaån bò möøng Ñaïi Naêm Thaùnh, cuoäc hoäi thaûo seõ thaûo luaän nhieàu vaán ñeà veà tinh thaàn hieäp nhaát trong moät thôøi ñaïi môùi.