Ngaøy 21/03/1998, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ leân ñöôøng vieáng thaêm Nigeria. Treân chuyeán bay töø Roma ñeán thuû ñoâ ABUJA cuûa Nigeria, ÑTC ñaõ khoâng coù cuoäc hoïp baùo nhö thöôøng leä. Tuy nhieân ngaøi coù ñeán chaøo caùc kyù giaû phoùng vieân thaùp tuøng chuyeán bay. Moät kyù giaû ñaõ hoûi ÑTC nhaän ñònh theá naøo veà Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII, vò giaùo hoaøng ñöôïc dö luaän baùo chí nhaéc ñeán trong nhöõng ngaøy naày, nhaân dòp Toøa Thaùnh coâng boá Vaên Kieän veà Vieäc Taùn Saùt Nguôøi Do Thaùi trong thôøi theá chieán thöù hai, thì ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ traû lôøi:
"Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII laø vò giaùo hoaøng vó ñaïi".
Lieân quan ñeán dö luaän tieâu cöïc veà Ñöùc Pioâ XII, cho raèng ngaøi ñaõ khoâng leân tieáng coâng khai choáng laïi nhöõng vò laõnh ñaïo Ñöùc Quoác Xaõ trong cuoäc dieät chuûng Do Thaùi, thì ÑTC traû lôøi nhö sau:
"Ñaõ coù tieáng noùi traû lôøi ñuû cho vaán ñeà naày roài, vaø ngöôøi ta caàn ñoïc baøi baùo cuûa Cha Blet."
Cha BLET laø linh muïc doøng teân, cöïu giaùo sö Ñaïi Hoïc Giaùo Hoaøng Greâgoriana, vaø laø moät trong nhöõng ngöôøi ñaëc traùch xuaát baûn boä saùch 12 cuoán veà nhöõng Haønh Ñoäng vaø Vaên Kieän cuûa Toøa Thaùnh lieân quan ñeán theá chieán thöù hai. Trong boä saùch naày, taát caû nhöõng lôøi toá caùo choáng laïi Ñöùc Pioâ XII ñaõ ñöôïc traû lôøi ñaày ñuû. Trong soá baùo môùi phaùt haønh cuûa nguyeät san Vaên Minh Coâng Giaùo (Civilta Cattolica), Cha BLET ñaõ baøn veà vaán ñeà naày vaø ñaõ traû lôøi cho nhöõng toá caùo môùi choáng laïi Ñöùc Pioâ XII, vaø ñaõ chöùng minh cho thaáy laø nhöõng lôøi toá caùo ñoù khoâng coù neàn taûng vöõng chaéc. Cha Blet ñaõ bieän minh cho ñöôøng loái haønh ñoäng cuûa Toøa Thaùnh trong nhöõng bieán coá cuûa thôøi theá chieán thöù hai. Theo Cha Blet trong baøi baùo noùi treân, thì lôøi toá caùo noùi raèng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ uûng hoä Ñöùc Quoác Xaõ trong cuoäc dieät chuûng Do Thaùi, thì Cha Blet traû lôøi raèng: döïa theo nhöõng taøi lieäu lòch söû, thì lôøi toá caùo treân laø moät söï noùi laùo khoâng hôn khoâng keùm.
Sau khi traû lôøi cho caâu hoûi veà Ñöùc Pioâ XII, ÑTC vui mieäng noùi ñuøa laø cuoäc hoïp baùo chaám döùt. ÑTC duøng töø latinh laø Vacat. Vaø Ngaøi ñöa ra lyù do, ñeå khoâng tieáp tuïc theâm cuoäc hoïp baùo laø:
"vì chuùng ta caàn phaûi ñeå cho "tieâu hoùa" nhöõng vaán ñeà veà CUBA cho xong ñaõ."
Söû gia Toøa Thaùnh baùc boû tin veà vieäc trao ñoåi thö töø giöõa Ñöùc Pioâ XII vaø Hitler.
(AFP 19/03/98) - Vatican - Thöù Naêm 19/03/98, söû gia Toøa Thaùnh, Linh Muïc Pierre Blet ñaõ thaúng thaén baùc boû nhöõng ñoàn ñaïi cho laø coù söï trao ñoåi thö töø giöõa Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Pio XII vaø nhaø ñoäc taøi Hitler cuûa Ñöùc Quoác Xaõ.
Trong baøi vieát ñaêng treân tôø "Civilta Cattolica", vò söû gia cuûa Toøa Thaùnh xaùc ñònh laø nhöõng taøi lieäu trong vaên khoá lieân quan tôùi thôøi Ñeä Nhò Theá Chieán ñeàu thaáy noå löïc quyeát taâm cuûa Ñöùc Pioâ XII ngaên ngöøa Ñöùc Quoác Xaõ truïc xuaát nhöõng ngöôøi goác Do Thaùi. Baøi vieát cuõng choáng laïi nhöõng lôøi chæ trích nhaém vaøo Ñöùc Pio XII, vì ngaøi ñaõ khoâng coâng khai leân aùn cuoäc dieät chuûng ngöôøi Do Thaùi. Cha Blet vieát nhö sau: "Söï thinh laëng ôû ñaây aån daáu nhöõng noå löïc aâm thaàm vaø kín ñaùo ñöôïc caùc toøa söù thaàn vaø Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thöïc hieän ñeå traùnh ñi, vì giôùi haïn vieäc truïc xuaát, baïo ñoäng vaø baùch haïi nhaém nhaém vaøo ngöôøi Do Thaùi. Qua haønh ñoäng aâm thaàm cuûa ngaøi, Ñöùc Pio XII ñaõ giaûi thích moät caùch ñôn giaûn laø "moät söï leân aùn coâng khai seõ khoâng ích lôïi gì, vaø noù seõ chæ laøm cho soá phaän vaø con soá caùc naïn nhaân cuûa Ñöùc Quoác Xaõ teä haïi hôn maø thoâi".
söû gia Pierre Blet laø ngöôøi duy nhaát ñöôïc quyeàn nghieân cöùu caùc taøi lieäu trong vaên khoá cuûa Toøa Thaùnh. Cha ñaõ hoaøn taát moät boä taøi lieäu 11 taäp döïa treân caùc vaên thö cuûa Toøa Thaùnh trong thôøi Ñeä Nhò Theá Chieán. Boä taøi lieäu naøy döùt khoaùt baùc boû nhöõng tö töôûng cho raèng Toøa Thaùnh ñaõ uûng hoä Ñöùc Quoác Xaõ vì sôï aûnh höôûng cuûa nöôùc Nga. Cha Blet cuõng cho bieát theâm laø nhaø ñoäc taøi Adolf Hitler leân naém quyeàn taïi Ñöùc vaøo naêm 1933, töùc laø 4 naêm sau khi Ñöùc Hoàng Y Eugenio Pacelli (sau naøy leân laøm Giaùo Hoaøng laáy teân laø Pio XII) rôøi boû chöùc vuï söù thaàn Toøa Thaùnh taïi thuû ñoâ Berlin. Baát cöù vieäc trao ñoåi thö töø naøo giöõa hai nhaân vaät, neáu coù, thì ñeàu ñaõ naèm trong vaên khoá cuûa Toøa Thaùnh. Lieân quan tôùi vaán ñeà caùc toå chöùc Do Thaùi Giaùo yeâu caàu Toøa Thaùnh môû vaên khoá cho caùc söû gia beân ngoaøi xem xeùt, moät ñieàu maø Toøa Thaùnh ñaõ nhieàu laàn töø choái, cha Blet vieát nhö sau: "Toâi khoâng muoán caùc nhaø nghieân cöùu töông lai naûn chí, nhöng toâi raát hoà nghi neáu vieäc môû laïi caùc taøi lieäu cuûa Toøa Thaùnh lieân quan tôùi thôøi theá chieán coù thay ñoåi nhöõng gì maø chuùng ta ñaõ bieát ñöôïc".
Ngöôøi con gaùi cuûa vò ñaïi giaùo tröôûng Do Thaùi Roma trong thôøi ñeä nhò theá chieán ñaõ leân tieáng beânh vöïc Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Pioâ XII.
Roma [Apic 31/03/98] - Ngöôøi con gaùi cuûa vò ñaïi giaùo tröôûng Do Thaùi taïi Roma trong thôøi ñeä nhò theá chieán ñaõ leân tieáng beânh vöïc ñöùc coá Giaùo Hoaøng Pioâ XII.
Baø Myriam Zolii, moät nhaø phaân taâm hoïc ñang soáng taïi Roma, noùi raèng ñöùc coá giaùo hoaøng Pioâ XII ñaõ lieân laïc raát chaët cheû vôùi thaân phuï baø laø giaùo tröôûng Israele Zolii ñeå cöùu thoaùt ngöôøi Do Thaùi khoûi cuoäc baùch haïi cuûa Ñöùc Quoác Xaõ.
Baø Zolii coøn cho bieát raèng tình baïn giöõa hai ngöôøi ñaõ khieán thaân phuï baø trôû laïi vôùi Coâng Giaùo hoài naêm 1945. Vì cuoäc trôû laïi naøy maø oâng Zolii ñaõ bò coäng ñoàng Do Thaùi ruoàng boû.
Phaùt bieåu trong moät cuoäc phoûng vaán daønh cho baùo "Il Giornale" xuaát baûn taïi Roma ngaøy 31/03/98 vöøa qua, baø Zolii nhaéc laïi lôøi cuûa cha baø nhö sau: "Roài con seõ thaáy, ngöôøi ta seõ bieát ñöùc Pioâ XII thaønh moät oan döông ñeå truùt leân ñoù taát caû söï thinh laëng cuûa theá giôùi tröôùc toäi aùc cuûa ñöùc quoác xaõ".
BaøZolii cuõng nhaéc ñeán söï kieän toøa thaùnh Vatican ñaõ noäp vaøng cho coäng ñoàng Do Thaùi taïi Roma ñeå chuoäc maïng cho nhöõng ngöôøi Do Thaùi taïi khu Porto d' Ottavia.