Baøi dieãn vaên soá 12 cuûa ÑTC trong chuyeán thaêm Cuba: töø giaõ taïi Phi Tröôøng Thuû Ñoâ La Habana:
Thöa Ngaøi Chuû Tòch,
Thöa Ñöùc Hoàng Y vaø Chö Huynh
trong haøng Giaùm Muïc,
Thöa quyù vò thaåm quyeàn,
Anh chò em Cuba raát thaân meán,
Toâi ñaõ soáng qua nhöõng ngaøy baän roän vaø ñaày caûm ñoäng vôùi daân Chuùa ñang haønh höông treân maûnh ñaát Cuba töôi ñeïp. Bieán coá naày ñaõ ghi ñaäm daáu trong con ngöôøi toâi. Ra ñi, toâi mang theo vôùi mình kyû nieäm veà nhöõng dung maïo cuûa bieát bao ngöôøi maø toâi ñaõ gaëp trong nhöõng ngaøy qua. Toâi bieát ôn taát caû, vì söï ñoùn tieáp thaân tình; ñaây laø moät theå hieän ñích thöïc cuûa "taâm hoàn Cuba"; vaø nhaát laø toâi caùm ôn taát caû vì ñaõ ñöôïc chia seû nhöõng giaây phuùt cao ñoä caàu nguyeän vaø suy tö, trong nhöõng cöû haûnh thaùnh leã taïi Santa Clara, Camaguey, Santiago de Cuba, vaø La Habana naày, roài trong nhöõng laàn gaëp gôõ vôùi giôùi vaên hoùa vaø vôùi theá giôùi cuûa khoå ñau, vaø trong laàn vieáng thaêm caùch ñaây vaøi giôø, taïi nhaø thôø chính toøa Thuû Ñoâ.
Toâi xin Chuùa chuùc laønh vaø buø ñaép taát caû nhöõng ai ñaõ coäng taùc vaøo vieäc thöïc hieän chuyeán vieáng thaêm naày, moät chuyeán vieáng thaêm ñaõ ñöôïc mong öôùc töø laâu tröôùc. Thöa ngaøi chuû tòch, Toâi xin caùm ôn ngaøi vaø caùm ôn nhöõng vò thaåm quyeàn khaùc nöõa cuûa quoác gia, vì ñaõ ñeán hieän dieän nôi ñaây, vaø ñaõ coäng taùc vaøo dieãn tieán cuûa chuyeán vieáng thaêm; trong chuyeán vieáng thaêm naày, nhieàu ngöôøi ñaõ ñöôïc tham döï vaøo, hoaëc tröïc tieáp coù maët trong nhöõng cöû haønh, hoaëc theo doõi caùc bieán coá qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Toâi cuõng heát loøng caùm ôn caùc chö huynh Giaùm Muïc Cuba vì nhöõng coá gaéng vaø söï chaêm soùc muïc vuï ñeå chuaån bò cho chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi baèng chieán dòch muïc vuï nôi daân chuùng tröôùc luùc toâi ñeán; keát quaû lieàn ngay cuûa chieán dòch muïc vuï chuaån bò naày laø söï ñoùn tieáp noàng nhieät daønh cho toâi; moät caùch naøo ñoù, chieán dòch muïc vuï naày caàn ñöôïc tieáp tuïc.
Toâi ñeán thaêm Cuba vôùi tö caùch laø ngöôøi keá vò cuûa thaùnh toâng ñoà Pheâroâ vaø vaâng theo meänh leänh cuûa Chuùa: toâi ñeán nhö laø ngöôøi söù giaû cuûa söï thaät vaø nieàm hy voïng, ñeå cuûng coá anh em trong ñöùc tin vaø ñeå laïi cho anh em moät söù ñieäp hoøa bình vaø hoøa giaûi trong Chuùa Kitoâ. Vì theá, toâi khuyeán khích anh em haõy tieáp tuïc laøm vieäc chung vôùi nhau, ñöôïc linh ñoäng bôûi nhöõng nguyeân taéc luaân lyù cao nhaát, ngoû haàu söùc naêng ñoäng maø moïi ngöôøi bieát nhö laø ñaëc ñieåm cuûa daân toäc Cuba cao quyù, ñöôïc troå sinh nhöõng hoa traùi phong phuù veà an cö vaø thònh vöôïng tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát, ñeå phuïc vuï cho ñieàu thieän haûo cuûa taát caû.
Tröôùc khi rôøi thuû ñoâ, toâi muoán gôûi lôøi chaøo ñaày caûm meán ñeán taát caû nhöõng ngöôøi con cuûa ñaát nöôùc naày: ñeán nhöõng ngöôøi sinh soáng ôû thaønh phoá vaø nhöõng ai sinh soáng ôû caùc laøng queâ, ñeán caùc treû em, nhöõng baïn treû vaø nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi, ñeán caùc gia ñình vaø ñeán töøng ngöôøi; toâi tin töôûng taát caû seõ tieáp tuïc gìn giöõ vaø coå voõ nhöõng giaù trò ñích thaät nhaát cuûa hoàn daân toäc Cuba; hoàn daân toäc naày, trong söï trung thaønh vôùi phaàn gia taøi cuûa toå tieân mình, caàn bieát theå hieän cho thaáy, caû trong nhöõng khoù khaên, (cho thaáy) söï tin töôûng vaøo Thieân Chuùa, ñöùc tin Kitoâ, söï lieân keát vôùi Giaùo Hoäi, loøng yeâu thöông ñoái vôùi vaên hoùa vaø nhöõng truyeàn thoáng cuûa queâ höoâng, ôn goïi soáng trong coâng baèng vaø töï do. Trong tieán trình treân, taát caû moïi ngöôøi daân Cuba ñeàu ñöôïc môøi goïi goùp phaàn vaøo vieäc xaây döïng coâng ích, trong baàu khí ñaày söï kính troïng laãn nhau vaø vôùi yù thuùc saâu xa veà tình lieân ñôùi.
Trong thôøi ñaïi chuùng ta, khoâng moät quoác gia naøo coù theå soáng coâ laäp moät mình. Vì theá, daân chuùng Cuba khoâng theå naøo thaáy mình bò thieáu nhöõng moái lieân laïc vôùi nhöõng daân toäc khaùc; nhöõng lieân laïc naày laø raát caàn thieát cho söï phaùt trieàn kinh teá, xaõ hoäi vaø vaên hoùa, nhaát laø khi söï coâ laäp baét buoäc ñoù, gaây aûnh höôûng moät caùch khoâng coøn phaân bieät treân daân chuùng, laøm taêng theâm nhöõng khoù khaên cho nhöõng keû yeáu keùm nhaát, trong nhöõng ñieàu caên baûn nhö löông thöïc, y teá vaø giaùo duïc. Taát caû moïi ngöôøi coù theå vaø phaûi thöïc hieän nhöõng böôùc cuï theå ñeå thay ñoåi trong chieàu höôùng naày. Öôùc gì caùc quoác gia, nhaát laø nhöõng quoác gia cuøng chia seû chung phaàn gia taøi Kitoâ vaø coù cuøng moät ngoân ngöõ, haõy haønh ñoäng moät caùch höõu hieäu, ñeå nôùi roäng nhöõng lôïi ích cuûa söï hieäp nhaát vaø hoøa hôïp, ñeå lieân keát nhöõng coá gaéng vaø vöôït qua nhöõng trôû ngaïi, ngoû haàu daân toäc Cuba, chuû theå naém laáy chính lòch söû mình, bieát duy trì nhöõng töông quan quoác teá luoân coù lôïi cho coâng ích. Nhö theá, ngöôøi ta seõ goùp phaàn ñeå vöôït qua söï lo aâu do bôûi ngheøo cuøng vaät chaát vaø tinh thaàn; vaø nhöõng nguyeân nhaân cuûa söï ngheøo cuøng naày coù theå laø nhöõng baát bình ñaúng do baát coâng gaây ra, nhöõng giôùi haïn ñöôïc ñaët cho nhöõng töï do caên baûn, söï tha hoùa nhaân caùch vaø söï naûn loøng nôi moãi nguôøi, vaø nhöõng bieän phaùp giôùi haïn kinh teá, ñöôïc aùp ñaët töø beân ngoaøi; ñaây laø nhöõng bieän phaùp baát coâng vaø khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc treân bình dieän luaân lyù.
Hôõi nhöõng ngöôøi daân Cuba thaân meán, khi rôøi maûnh ñaát yeâu quyù naày, toâi mang theo moät kyû nieäm khoâng theå queân ñöôïc cuûa nhöõng ngaøy qua; toâi tin töôûng vaøo töông lai cuûa queâ höông anh chò em. Anh chò em haõy xaây döïng queâ höông mình moät caùch vui töôi, ñöôïc höôùng daãn bôûi aùnh saùng cuûa ñöùc tin, vôùi söùc maïnh cuûa nieàm hy voïng vaø loøng quaûng ñaïi cuûa tình huynh ñeä, coù khaû naêng taïo ra moät moâi tröôøng soáng coù töï do nhieàu hôn vaø coù tinh thaàn chaáp nhaän ña bieät, vôùi nieàm xaùc tín raèng Thieân Chuùa yeâu thöông anh chò em thaät nhieàu vaø luoân trung thaønh vôùi nhöõng lôøi Ngaøi ñaõ höùa. Thaät vaäy, theo lôøi thaùnh Phaoloâ nôi thô 1Tim 4,10, "chuùng toâi coá gaéng chòu cöïc vaø chieán ñaáu, bôûi vì chuùng toâi ñaët nieàm hy voïng nôi Thieân Chuùa haèng soáng, Ñaáng cöùu chuoäc cuûa taát caû moïi ngöôøi". Xin Thieân Chuùa ñoå traøn phuùc laønh treân anh chò em vaø laøm cho anh chò em caûm thaáy ngaøi gaàn beân caïnh trong moïi giaây phuùt. Ngôïi khen Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Cuba, ngaøy 25/01/98
Pope John Paul II