Lôøi giôùi thieäu: Chuùng ta ñang theo doõi nhöõng baøi töôøng thuaät veà chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Coäng Hoøa Croat. Trong caùc baøi töôøng thuaät, chuùng toâi khoâng theå trích thuaät daøi caùc baøi dieån vaên cuûa ÑTC. Giôø ñaây, nhìn laïi chuyeán vieáng thaêm, chuùng ta haõy ñoïc nguyeân vaên caùc baøi dieån vaên quan troïng cuûa ÑTC, ñeå suy nghó theâm veà nhöõng gì ÑTC muoán gôûi ñeán cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Croat trong hoaøn caûnh hieän taïi. Chuùng toâi choïn baøi dieån vaên Töø Giaõ CROAT, vì trong baøi naày, chuùng ta thaáy ÑTC toùm goïn laïi nhöõng gì ngaøy ñaõ noùi hay ñaõ muoán noùi, trong ba ngaøy vieáng thaêm CROAT. Chuùng toâi xin ñöôïc ñeå chöõ ñaäm nhöõng ñoaïn vaên quan troïng. Dó nhieân baïn ñoïc coù theå khaùm phaù ra nhöõng ñieàu quan troïng khaùc nöõa, khi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi baûn vaên. Trong thôøi gian tôùi ñaây, chuùng toâi seõ coá gaéng chuyeån dòch nhöõng baøi dieån vaên khaùc nöõa. Mong quyù vò seõ theo doõi.
Baøi Dieãn Vaên cuûa ÑTC luùc Töø Giaõ CROAT trôû veà laïi Roma. Ñoïc taïi Phi Tröôøng Split, chieàu Chuùa Nhaät 4/10/98.
Kính thöa ngaøi Toång
Thoáng,
Kính quyù vò ñaïi dieän Chính
Phuû,
Chö Huynh ñaùng kính trong haøng giaùm
muïc,
Anh chò em raát thaân meán,
1. Ñaõ ñeán luùc keát thuùc chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa toâi taïi ñaát nöôùc heát söùc xinh ñeïp cuûa anh chò em. Ñaõ ñeán luùc noùi lôøi töø giaõ. Toâi xin caûm taï Thieân Chuùa vì ba ngaøy qua taïi Croat, ñeå thi haønh taùc vuï Pheâroâ. Toâi bieát ôn hai coäng ñoaøn giaùo hoäi ZAGREB vaø SPLIT-MAKARSKA, ñaõ tieáp röôùc toâi, vaø mang ôn toaøn theå Giaùo Hoäi taïi ñaát nöôùc naày vì ñaõ cho toâi dòp caûm nghieäm tình thöông quyù meán cuûa giaùo hoäi nôi ñaây ñoái vôùi toâi. Toâi xin caùm ôn Ngaøi Toång Thoáng Coäng Hoøa Croat, Vò thuû laõnh chính phuû vaø taát caû nhöõng thaåm quyeàn daân söï vaø quaân söï, ñaõ taän duïng moïi khaû naêng, ñeå laøm cho chuyeán vieáng thaêm ñöôïc dieãn ra moät caùch toát ñeïp nhaát coù theå. Coù raát nhieàu ngöôøi ñaõ coäng taùc vaøo coâng vieäc naày. Toâi xin bieát ôn taát caû.
Tröôùc khi rôøi Croat vaø chia tay anh chò em, toâi muoán noùi leân lôøi chaøo thaân tình vôùi taát caû vaø töøng ngöôøi: toâi xin gôûi lôøi chaøo caùc gia ñình, caùc giaùo xöù, caùo giaùo phaän, caùc coäng ñoaøn tu só, caùc phong traøo vaø hieäp hoäi trong giaùo hoäi. Kyù öùc toâi luoân khaéc ghi nhöõng hình aûnh cuûa bieát bao tín höõu thuoäc moïi löùa tuoåi, vaø nhaát laø caùc baïn treû, taïi Zagreb, taïi Marija Bistrica, taïi Njan thuoäc Split vaø taïi Solin: nhöõng ñoaøn ngöôøi ñaõ noùi leân ñöùc tin cuûa hoï vaø ñaõ vui möøng vôùi nhau trong söï hoøa hôïp hoaøn toaøn caùc taâm trí.
2. Taïi Croat, Toâi ñaõ coù theå gaëp thaáy moät Giaùo Hoäi heát söùc soáng ñoäng, giaøu loøng nhieät thaønh vaø giaøu naêng löïc, maëc cho nhöõng ñoái nghòch vaø nhöõng baát coâng phaûi chòu; moät Giaùo Hoäi ñang ñi tìm nhöõng hình thöùc môùi ñeå laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ vaø cho phuùc aâm cuûa Ngöôøi, ñeå ñaùp laïi moät caùch töông xöùng nhöõng thaùch thöùc cuûa thôøi hieän taïi.
Ngay töø nhöõng theá kyû ñaàu, coù bieát bao ngöôøi taïi ñaát nöôùc naày, ñaõ laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ trong cuoäc soáng haèng ngaøy; raát nhieàu ngöôøi ñaõ bieát ñöông ñaàu vôùi thöû thaùch cuûa vieäc töû ñaïo vì Chuùa Kitoâ. Anh chò em laø nhöõng keû thöøa keá cuûa ñoaøn vinh hieån caùc thaùnh, maø phaàn ñoâng caùc ngaøi chæ ñöôïc moät mình Thieân Chuùa bieát cho maø thoâi. Toâi ñaõ nhìn thaáy ñöôïc nieàm vui cuûa anh chò em khi toâi tuyeân boá Ñöùc Hoàng Y Stepinac laø Chaân Phöôùc; danh döï maø toâi trao ban cho ngaøi, moät caùch naøo ñoù, cuõng xuoáng treân taát caû anh chò em. Vieäc anh chò em haõnh dieän veà danh döï naày, laø ñuùng. Vaø cuõng ñuùng khi anh chò em caûm thaáy mình coù lieân heä vaøo ñoù vaø xöùng ñaùng vôùi phaàn gia taøi nhö vaäy; phaàn gia taøi laøm anh chò em haõnh dieän vöøa ñoàng thôøi môøi goïi anh chò em haõy daán thaân.
Öôùc chi phaàn gia taøi phong phuù naày cuûa ñöùc tin, coäng vôùi phaàn gia taøi cuûa nhöõng daân toäc AÂu Chaâu khaùc nöõa, trôû thaønh phaàn gia taøi chung cuûa toaøn ñaïi luïc AÂu Chaâu, ngoõ haàu nhöõng daân toäc sinh soáng trong ñaïi luïc naày, coù theå gaëp laïi ñöôïc trong Kitoâ giaùo söï hieäp nhaát thieâng lieâng vaø söï haêng say lyù töôûng maø töø ñoù phaùt sinh ,trong nhöõng theá kyû qua, moät söï troå sinh thaät söï nhöõng taùc phaåm tö töôûng vaø nhöõng tuyeät taùc ngheä thuaät coù giaù trò tuyeät ñoái cho toaøn theå nhaân loaïi.
3. Vieäc döøng chaân taïi ñaây giöõa anh chò em ñaõ cho pheùp toâi nhìn thaáy moät caùch cuï theå coäng cuoäc phuïc höng ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng naêm naày. Toâi ñaõ nhìn thaáy moät xaõ hoäi muoán xaây döïng hieän taïi vaø töông lai cuûa mình treân nhöõng neàn taûng daân chuû vöõng chaéc, trong söï trung thaønh hoaøn toaøn vôùi lòch söû rieâng cuûa ñaát nöôùc, moät lòch söû ñöôïc thaám nhuaàn trong Kitoâ giaùo, ñeå ñöôïc quyeàn tham döï vaøo trong coäng ñoaøn caùc quoác gia AÂu Chaâu. Toâi nhìn thaáy nieàm vui cuûa anh chò em ñöôïc soáng trong moät Quoác Gia ñang taùi thieát vaø canh taân vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn, moät caùch nhaát quyeát, sau khi ñaõ laáy laïi ñöôïc söï töï do vaø vöôït qua ñöôïc nhöõng ñau buoàn cuûa chieán tranh.
Toâi khuyeán khích nhöõng ngöôøi thieän chí nam nöõ treân toaøn theá giôùi, ñöøng boû queân nhöõng thaûm kòch maø caùc daân toäc taïi ñaây phaûi chòu trong doøng lòch söû, vaø nhaát laø trong theá kyû chuùng ta ñaây. Öôùc chi ñöøng bò thieáu söï trôï giuùp cuï theå vaø quaûng ñaïi maø caùc caù nhaân cuõng nhö caùc gia ñình ñang caàn ñeán, ñeå coù theå soáng trong töï do vaø trong söï bình ñaúng, vôùi phaåm giaù nhö nhöõng phaàn töû tích cöïc cuûa gia ñình nhaân loaïi. AÂu Chaâu ñaõ baét ñaàu tieán veà moät giai ñoaïn môùi treân con ñöôøng hieäp nhaát vaø taêng tröôûng. Ngoõ haàu nieàm vui cuûa anh chò em ñöôïc troïn veïn, thì öôùc gì khoâng moät ai bò laõng queân, doïc theo con ñöôøng daãn ñöa ñeán Caên Nhaø Chung AÂu Chaâu.
Veà phaàn mình, Croat phaûi chöùng toû cho thaáy söï kieân trì to lôùn, söï khoân ngoan vaø saün saøng hy sinh, tình lieân ñôùi ñaày quaûng ñaïi, ñeå coù theå döùt khoaùt vöôït qua giai ñoaïn hieän taïi cuûa thôøi haäu chieán vaø ñaït ñeán nhöõng giaù trò cao caû maø mình ñang mô öôùc. Nhieàu ñieàu ñaõ ñöôïc thöïc hieän, vaø caùc keát quaû ñöôïc troâng thaáy. Nhöõng khoù khaên coøn laïi, khoâng neân laøm cho baát cöù ai phaûi thaát voïng.
4. Ñaát nöôùc Croat cuûa anh chò em ñöôïc ban cho nhöõng taøi nguyeân caàn thieát ñeå vöôït qua ñöôïc nhöõng nghòch caûnh, vaø nhaát laø anh chò em, hôõi nhöõng ngöôøi daân Croat, anh chò em coù nhöõng taøi naêng caàn thieát ñeå ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc cuûa giaây phuùt hieän taïi. Vôùi söï daán thaân cuûa taát caû, ngöôøi ta coù theå tieáp tuïc thöïc thi coâng cuoäc khoù khaên daân chuû hoùa xaõ hoäi vaø nhöõng cô cheá daân söï cuûa nhöõng xaõ hoäi naày. Neàn daân chuû coù moät giaù cao phaûi traû; ñoàng tieàn chuùng ta duøng ñeå traû giaù cho neàn daân chuû, ñöôïc ñuùc thaønh bôûi chaát kim khí cao caû laø söï thanh khieát, söï hôïp lyù, söï kính troïng ñoái vôùi keû khaùc, tinh thaàn hy sinh, söï kieân nhaån. Muoán xöû duïng nhöõng ñoàng tieàn khaùc, ñieàu naày coù nghóa laø ñaët mình vaøo trong nguy cô bò phaù saûn.
Sau nhieàu naêm daøi soáng trong cheá ñoä ñoäc taøi vaø nhieàu naêm caûm nghieäm nhöõng thoáng khoå cuûa baïo löïc, maø nhöõng daân toäc trong vuøng ñaõ traûi qua, thì ñieàu caàn thieát giôø ñaây laø phaûi coá gaéng heát söùc ñeå xaây duïng moät neàn daân chuû ñöôïc döïa treân nhöõng giaù trò luaân lyù ñöôïc khaéc ghi trong chính baûn tính con ngöôøi.
Boå tuùc cho nhöõng coá gaéng cuûa caùc thaønh phaàn xaõ hoäi vaø cuûa caùc löïc löôïng chính trò, Giaùo Hoäi khoâng boû beâ söï ñoùng goùp ñaëc bieät rieâng, nhaát laø vôùi vieäc trình baøy veà hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi vaø vieäc daønh nhöõng cô caáu rieâng cho vieäc giaùo duïc caùc theá heä töông lai. Giaùo Hoäi khuyeán khích caùc tín höõu cuûa mình haõy coäng taùc höõu hieäu, nhö hoï vaãn laøm ngay töø ñaàu, (haõy coäng taùc moät caùch höõu hieäu) vaøo dieãn tieán hieän taïi cuûa vieäc daân chuû hoùa trong nhöõng laõnh vöïc roäng lôùn cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, chính trò, vaên hoùa vaø kinh teá cuûa ñaát nöôùc, vöøa coå voõ nhö theá cho vieäc phaùt trieån ñieàu hoøa cuûa toaøn theå xaõ hoäi Croat.
Anh chò em raát thaân meán, toâi trôû veà laïi Roma vôùi moät taâm hoàn coù ñaày bieát bao caûnh töôïng ñeïp cuûa chuyeán vieáng thaêm naày. Nhöõng aán töôïng ñoù ñoàng haønh vôùi toâi trong lôøi caàu nguyeän cuûa toâi cho anh chò em, cho nhöõng keû beänh taät vaø giaø yeáu, cho nhöõng treû thô, cho toaøn theå daân toäc Croat.
Nguyeän xin Thieân Chuùa ban cho Croat hoøa bình, söï ñoàng taâm, söï kieân trì trong daán thaân phuïc vuï coâng ích.
Hôõi daân toäc Croat thaân meán, xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho con. Xin Meï Maria ñoàng trinh, nöõ traïng sö cuûa Croat, nguôøi Meï heát söùc trung thaønh, canh chöøng cho hieän taïi cuõng nhö cho töông cuûa anh chò em. Toâi xin trao phoù cho Meï moïi öôùc muoán soáng Hoøa Bình vaø tieán boä trong tình lieân ñôùi; toâi xin trao phoù cho Meï moïi nieàm hy voïng vaø moïi daán thaân cuûa anh chò em ñeå phuïc vuï cho nhöõng giaù trò nhaân baûn vaø toân giaùo. Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho ñaát nöôùc Croat.