Töôøng thuaät chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II Taïi CROAT. Ngaøy cuoái cuøng: Chuùa Nhaät 4/10/98: Thaùnh leã beân baõi bieån taïi Split.
Chuùa Nhaät 4/10/98,laø ngaøy cuoái cuøng cuûa chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC taïi Coäng Hoøa Croatie. Nhöõng ai theo doõi chuyeán vieáng thaêm ñöôïc truyeàn hình tröïc tieáp, ñeàu phaûi coâng nhaän raèng: moät quoác gia môùi thoaùt cheá ñoä coäng saûn vaø chieán tranh taøn phaù trong nhöõng naêm vöøa qua, ñaõ toå chöùc cuoäc tieáp ñoùn vaø hai thaùnh leã vó ñaïi vaø chu ñaùo nhö vaäy, thaät laø moät coá gaéng ñaùng caûm phuïc.
Soá ngöôøi Coâng Giaùo Croat chieám hôn 80 phaàn traêm, nghóa laø khoaûng 3 trieäu 500 ngaøn trong soá 4 trieäu 600 ngaøn daân cö. Soá ngöôøi tham döï thaùnh leã taïi Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Bistrica khoaûng nöûa trieäu. Soá ngöôøi tham döï thaùnh leã beân baõi bieån Split Chuùa Nhaät 4/10/98 cuõng ngang vôùi con soá hoâm tröôùc. Coù tôùi moät trieäu ngöôøi döï hai thaùnh leã do ÑTC cöû haønh trong chuyeán vieáng thaêm laàn thöù hai naøy, nghóa laø cöù ba ngöôøi Coâng Giaùo Croat, thì coù moät ngöôøi tham döï thaùnh leã trong nhöõng ngaøy naøy, khoâng keå nhöõng ngöôøi döï thaùnh leã qua ñaøi truyeàn hình.
Cuoäc ñoùn tieáp ôû Zagreb, Bistrica vaø Split raát noàng haäu. Chính Phuû coäng taùc chaët cheõ vôùi Giaùo Hoäi ñeå cuøng toå chöùc chuyeán vieáng thaêm naøy. Baùo chí Croat ñeàu ca tuïng ÑTC laø ngöôøi Baïn cuûa Croat vaø quaû quyeát: trong caùc vó nhaân theá giôùi ít ngöôøi hieåu bieát daân toäc Croat nhö ÑTC Gioan Phaoloâ II (baùo Slobadna Dalmacja).
Thaùnh leã saùng Chuùa Nhaät 4/10/98 beân baõi bieån Adriatique ñöôïc cöû haønh luùc 10:45 saùng. ÑTC töø Zagreb tôùi Split baèng maùy bay. Taïi saân bay quoác teá naøy, ÑTC ñöôïc Ñöùc Giaùm Muïc Giaùo phaän Split, oâng Thò Tröôûng vaø chính quyeàn daân söï, quaân söï ñòa phöông tieáp ñoùn. Cuõng töø phi tröôøng quoác teá naøy, ÑTC leân maùy bay ñeå trôû veà Roma, sau cuoäc gaëp gôõ caùc giaùo lyù vieân, caùc Phong Traøo vaø Hoäi Ñoaøn Giaùo Hoäi, giôùi treû taïi Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï "Gospa od Otoka" cuûa Giaùo Phaän Split.
Split laø thaønh phoá lôùn thöù hai cuûa Croat sau thuû ñoâ Zagreb; daân cö khoaûng 200 ngaøn. Split laø cöûa bieån lôùn vaø xöa kia thuoäc Ñeá Quoác Roma. Hoaøng Ñeá Diocleziano, sau khi töø boû ngai vaøng, ñaõ veà höu taïi ñaây vaø xaây caát laàu ñaøi lôùn lao vôùi 12 ngoïn thaùp. Split cuõng laø moät giaùo phaän ñöôïc thaønh laäp töø laâu ñôøi. Ñaïo Coâng Giaùo ñöôïc rao giaûng taïi Croat ngay töø caùc theá kyû ñaàu. Neàn vaên hoùa Croat laø neân vaên hoùa Kitoâ. Nhôø ñoù, sau hôn 40 naêm döôùi cheá ñoä coäng saûn baùch haïi, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo phuïc hoài nhanh choùng. Hai thaùnh leã vaø nhaát laø cuoäc gaëp gôõ giôùi treû vôùi ÑTC vaøo luùc 18 giôø Chuùa Nhaät minh chöùng söùc soáng cuûa Giaùo Hoäi Croat nhö theá naøo. Trong lôøi caàu chuùc "Moät Muøa Xuaân môùi" cho Croatie, ÑTC ñaõ thaáy Muøa Xuaân naøy ñang ñeán vôùi daân toäc Croat.
Trong baøi giaûng thaùnh leã, moät laàn nöõa ÑTC keâu goïi hoøa giaûi cho caùc daân toäc mieàn Balcan. Ngaøi noùi: "Hoøa bình khoâng phaûi laø moät aûo töôûng. Taïi Croatie, tieáng suùng yeân laëng töø ba naêm nay. Nhöng chieán tranh buøng noå taïi Kosovo, nôi coù tôùi 90% ngöôøi daân goác Albania. Ngaøi noùi: Öôùc gì söï hieåu bieát nhau, söï toân troïng nhau, tha thöù vaø hoøa giaûi chieám choã cuûa baïo ñoäng vaø cuûa taøn phaù. Ñeå ñaït tôùi muïc tieâu naøy, vôùi tinh thaàn lieân ñôùi, coäng ñoàng quoác teá caàn phaûi giuùp ñôõ khaån caáp, kòp thôøi".
Moät daáu hieäu hy voïng veà hoøa giaûi giöõa caùc daân toäc vaø caùc toân giaùo trong mieàn Balcan ñöôïc thaáy trong thaùnh leã Chuùa Nhaät 4/10/98: Ñaïi Dieän Giaùo Hoäi Chính Thoáng ñaõ ñeán döï thaùnh leã. Trong chuyeán vieáng thaêm naêm 1994 Giaùo Hoäi naøy khoâng muoán hieän dieän, duø ñöôïc môøi.
Taïi Croatie, chieán tranh khoâng coøn nöõa, nhöng ñaõ ñeå laïi nhöõng daáu veát bi thaûm. ÑTC noùi ngaøi gaàn guõi taát caû nhöõng ai chöa ñöôïc tin töùc ñích xaùc veà caùc ngöôøi thaân yeâu cuûa mình bò maát tích. Töøng ngaøn ngöôøi bò choân vuøi trong moät huyeät chung. ÑTC noùi: Chuùng ta haõy töôûng ñeán thaønh phoá "töû ñaïo" Vukovar, baát haïnh naèm trong mieàn ñoâng Slavonia, nôi coù caùc chuûng toäc khaùc nhau, nhöng nhaát laø phong phuù veà daàu hoûa.
Sau ñoù, ÑTC nhaéc ñeán vaán ñeà thieáu nhaø ôû: moät vaán ñeà nhaân ñaïo, phöùc taïp vaø ñau thöông. Taïi Croat, trong thôøi kyø chieán tranh coù khoaûng 145 ngaøn nhaø ôû bò phaù huûy. Nhieàu ngöôøi di taûn luùc chieán tranh, nay trôû veà, khoâng coù nhaø ôû, vì ñaõ bò ngöôøi khaùc chieám. Vaán ñeà raát traàm troïng veà caùc ngöôøi giaø caû. Vôùi tieàn löông höu trí, hoï khoâng theå soáng caû thaùng. Phaûi laøm gì ñaây? ÑTC noùi: "Ñöùc tin luoân luoân ñoøi daán thaân phuïc vuï ngöôøi khaùc". Thöïc söï Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Croat daán thaân nhieàu trong vaán ñeà xaõ hoäi vaø ñöôïc Caritas YÙ giuùp ñôõ ñeå huaán luyeän moät Phong Traøo Töï Nguyeän ñòa phöông höõu hieäu.
Duø coù nhieàu vaán ñeà khoù khaên, ÑTC toû laïc quan, bôûi vì qua vieäc laáy laïi töï do vaø neàn daân chuû, thì vieäc chôø ñôïi moät Muøa Xuaân môùi veà Ñöùc Tin treân Ñaát Nöôùc naøy laø ñieàu hôïp lyù. ÑTC noùi: "Caùc tín höõu Kitoâ cuûa Ñaát Croat naøy hoâm nay ñöôïc môøi goïi ñem laïi moät boä maët môùi cho Queâ Höông, nhaát laø baèng vieäc daán thaân laáy laïi trong xaõ hoäi caùc giaù trò ñaïo ñöùc luaân lyù, bò ñe doïa vaø phaù huûy bôûi caùc cheá ñoä ñoäc taøi tröôùc ñaây vaø bôûi chieán tranh vöøa qua. Boån phaän naøy ñoøi nhieàu nghò löïc vaø yù chí cöông quyeát. Ñaây laø moät boån phaän khaån caáp, bôûi vì khoâng coù caùc giaù trò cao caû, khoâng theå coù töï do vaø daân chuû ñích thöïc.
ÑTC giaûi thích: Caùc tín höõu Kitoâ Croat vì theá phaûi chieán ñaáu moät traän chieán toát laønh baèng vieäc nhôù laïi caùc chöùng nhaân anh huøng cuûa mình: caùc vò tieàn nhaân, nhö thaùnh Dominio thaønh Split, vaø nhö caùc chöùng nhaân thôøi nay, nhö Ñöùc Hoàng Y Stepinac thaønh Zagreb, ñöôïc toân phong Chaân Phöôùc hoâm thöù Baûy 3/10/98. Ñaây laø nhöõng chöùng nhaân ñöùc tin ñaõ bieát minh chöùng söùc maïnh cuûa Tin Möøng baèng hy sinh caû söï soáng. Moät boån phaän lôùn lao, nhöng Thieân Chuùa giuùp ñôõ söï heøn yeáu cuûa chuùng ta. ÑTC nhaéc laïi lôøi Chuùa trong baøi Phuùc AÂm Chuùa Nhaät hoâm nay: "Neáu caùc con coù ñöùc tin baèng haït caûi, caùc con coù theå di chuyeån nuùi non". "Ñöùc tin - lôøi ÑTC - khoâng tìm kieám nhöõng söï khaùc thöôøng, nhöng coá gaéng laøm cho mình trôû neân ngöôøi höõu ích baèng caùch phuïc vuï anh chò em trong vieãn töôïng cuûa Nöôùc Trôøi. Söï cao caû cuûa ñöùc tin ôû taïi söï khieâm toán. "Chuùng ta laø nhöõng ñaày tôù voâ ích". Moät ñöùc tin khieâm toán laø moät ñöùc tin ñích thöïc. Vaø moät ñöùc tin ñích thöïc, duø nhoû "nhö haït caûi" coù theå laøm nhöõng vieäc lôùn lao".
Moät tin vui möøng trong thaùnh leã saùng Chuùa Nhaät 4/10/98: theo nguoàn tin Croat, coù 2,000 ngöôøi Coâng Giaùo ñeán töø Quoác Gia Serbie. Ñaây laø laàn thöù nhaát nhaø caàm quyeàn Serbie (thuø dòch Croatie) môû bieân giôùi cho caùc tín höõu Coâng Giaùo ñeán gaëp ÑTC vaø döï thaùnh leã.
Cuøng ñoàng teá vôùi ÑTC coù nhieàu Hoàng Y, Toång Giaùm Muïc vaø Giaùm Muïc ñeán töø caùc nöôùc ngoaøi, nhö thöù Baåy 3/10/98 vöøa qua trong thaùnh leã Phong Chaân Phöôùc. Noùc che Leã ñaøi laø hình chieác thuyeàn buoàm vaø beân caïnh baøn thôø coù caây thaùnh giaù. Hai bieåu hieäu raát yù nghóa: Thaùnh Giaù aùm chæ Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Cöùu Chuoäc nhaân loaïi - Chieác thuyeàn buoàm chæ Giaùo hoäi luoân tieán ra khôi, duø gaëp soùng gioù baõo taùp cuõng khoâng sôï chi, vì coù Chuùa luoân ôû vôùi vaø höôùng daãn Giaùo Hoäi. Thaùnh leã dieãn ra trong baàu khí trang nghieâm, soát saéng. Nhieàu ngöôøi röôùc leã töø nôi ÑTC; hoï quì goái caùch cung kính. Ca ñoaøn ñoâng ñaûo, goàm hai ngaøn ca vieân ñeán töø caùc giaùo xöù cuûa giaùo phaän.
Trong baøi suy ngaém vaén taét tröôùc Kinh Truyeàn Tin cuoái thaùnh leã Chuùa Nhaät taïi Split, ÑTC nhaéc ñeán nhieàu vaán ñeà vôùi lo laéng vaø run sôï, trong ñoù ngaøi nhaéc rieâng ñeán thaûm traïng Kosovo, beân caïnh Croat. Ngaøi caàu nguyeän cho Croat ñöôïc höôûng moät Muøa Xuaân môùi cuûa ñöùc tin, trong boái caûnh taùi rao giaûng Tin Möøng; ngaøi caên ñaën caùc tín höõu Kitoâ veàù "boån phaän khaån caáp" ñem laïi boä maët môùi cho Queâ Höông.
Thaùnh leã keát thuùc vaøo luùc 13 giôø. Tröôùc khi ra veà, ÑTC chuùc möøng leã Quan Thaày cuûa nhieàu vò. Ngaøi noùi: Hoâm nay Leã Thaùnh Phanxico thaønh Assisi. Vaø ngaøi chuùc möøng caùc vò coù teân thaùnh Phanxico: Toång thoáng Tudjman, Ñöùc Hoàng Y Kuharic, cöïu Toång Giaùm Muïc Zagreb, Ñöùc Toång Giaùm Muïc hoài höu cuûa Giaùo Phaän Split, Ñöùc Giaùm Muïc giaùo phaän Banja Luka beân Bosnia Erzegovina.
Roài ngaøi noùi theâm: Xin Thaùnh Phanxicoâ ñem hoøa bình ñeán trong mieàn Bosnia. Vôùi taát caû nhöõng ai mang teân thaùnh Phanxico - chaéc nhieàu laém - xin Thaùnh Phanxico ñem hoøa bình ñeán trong taâm hoàn hoï vaø cho caû theá giôùi nöõa. Xin Thaùnh Phanxico chuùc laønh cho Nöôùc YÙ (Quan Thaày quoác gia naøy) vaø caùc daân toäc mieàn Balcan.
Rôøi leã ñaøi, ÑTC leân xe ñeán kính vieáng Nhaø Thôø Chính Toøa vaø sau ñoù trôû veà Toøa Giaùm Muïc tieáp Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Croat, roài duøng côm tröa vôùi caùc Hoàng Y, Giaùm Muïc vaø ñoaøn tuøy tuøng cuûa ngaøi.
Sau giôø nghæ tröa, ÑTC gaëp caùc giaùo lyù vieân, caùc phong traøo vaø hoäi ñoaøn Giaùo Hoäi, giôùi treû Croat, caû nam nöõ tu só, chuûng sinh vaø sinh vieân ñaïi hoïc taïi quaûng tröôøng Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï cuûa Giaùo Phaän Split. Sau doù, ÑTC ñi phi tröôøng quoác teá Split. Taïi ñaây coù leã nghi töø bieät, chaøo côø Toøa Thaùnh vaø Quoác Gia Croat; ÑTC caùm ôn taát caû moïi ngöôøi veà söï tieáp ñoùn noàng haäu, vaø moät laàn nöõa nhaén nhuû nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo Croat haõy daán thaân xaây döïng queâ höông, döïa theo nhöõng giaù trò Kitoâ.
Theo chöông trình döï tính tröôùc, thì maùy baùy cuûa ÑTC ñaùp xuoáng saân bay quaân söï Ciampino-Roma luùc 20:30; nhöng luùc 20 giôø ÑTC coøn ôû saân bay Split. Duø sao, ÑTC ñaõ veà ñeán Roma baèng an, keát thuùc toát ñeïp ba ngaøy vieáng thaêm Coäng Hoaø Croat.