Chuùa Gieâsu vaø Pheâroâ
SIMON PETER

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

XIX.
Khoâng theå theo Chuùa xa xa

Vieäc Chuùa bò baét laøm tan raõ haøng nguõ caùc toâng ñoà, laøm tieâu tan nhöõng mô öôùc cuûa hoï. Thaät laø moät thöû thaùch heát söùc cam go. Maëc duø Chuùa Gieâsu ñaõ loan baùo tröôùc nhieàu laàn cho caùc oâng, nhöng caùc oâng chöa theå naøo hieåu vaø chaáp nhaän moät Ñaáng Uy Quyeàn, ñaõ töøng xaùc nhaän mình laø Con Thieân Chuùa baèng nhöõng pheùp laï khoâng ai coù theå laøm ñöôïc bao giôø, maø laïi chòu thua, ñeå cho nhöõng keû choáng ñoái baét daãn ñi nhö vaäy. Chuùa ñaõ nhaéc cho Pheâroâ vaø caùc toâng ñoà vieäc Chuùa töï nguyeän laøm nhö vaäy, ñeå chu toaøn chöông trình, ñeå uoáng troïn cheùn ñaéng maø Thieân Chuùa Cha muoán: "Con töôûng laø Thaày khoâng theå keâu cöùu vôùi Cha Thaày sao? Nguôøi seõ caáp ngay cho Thaày hôn möôøi hai ñaïo binh thieân thaàn. Nhöng nhö theá, thì Lôøi Kinh Thaùnh öùng nghieäm sao ñöôïc? Vì theo ñoù, moïi söï phaûi xaûy ra nhö vaäy." (Mt 26,53). Sau naày, tröôùc maët quan Philatoâ haêm doïa, Chuùa Gieâsu ñaõ xaùc nhaän maïnh meõ nhö sau: Nöôùc Toâi khoâng thuoäc veà theá gian naày. Neáu Nöôùc toâi thuoäc veà theá gian naày, thì thuoäc haï cuûa toâi ñaõ chieán ñaáu, khoâng ñeå toâi bò noäp cho nguôøi Do Thaùi. (Gn 18,36). Vaø moät laàn nöõa sau ñoù, khi quan Philatoâ haêm doïa: OÂng khoâng bieát raèng toâi coù quyeàn tha vaø cuõng coù quyeàn ñoùng ñinh oâng vaøo thaäp giaù sao?, thì Chuùa Gieâsu ñaõ traû lôøi: Ngaøi khoâng coù quyeàn gì ñoái vôùi toâi, neáu Trôøi chaúng ban cho Ngaøi" (Gn 19,10-11).

Trong böûa tieäc ly, Chuùa Gieâsu ñaõ giaûi thích cho caùc moân ñeä:

Thaày noùi vôùi anh em tröôùc khi söï vieäc xaûy ra, ñeå anh em tin khi söï vieäc xaûy ra. Thuû laõnh Theá gian khoâng laøm gì ñöôïc Thaày. Nhöng chuyeän ñoù xaûy ra laø ñeå cho theá gian bieát raèng Thaày yeâu meán Chuùa Cha vaø laøm ñuùng nhö Chuùa Cha ñaõ truyeàn cho Thaày." (Gn 14,29.31).

Haït gioáng phaûi cheát ñi môùi troå sinh nhieàu hoa traùi. Chuùa ñaõ giaûi thích tröôùc cho moân ñeä veà cuoäc thöông khoù cuûa Nguôøi. Chuùa seõ bò baét, chòu khoå nhuïc vaø bò gieát cheát. Nhöng ngaøy thöù ba, thì seõ soáng laïi nhö lôøi Kinh Thaùnh loan baùo tröôùc. Nhöng caùc oâng khoâng hieåu. Pheâroâ cuõng khoâng hieåu. Loøng soát saéng yeâu meán Chuùa ñaõ thoâi thuùc Pheâroâ theà höùa vôùi Chuùa: Duø moïi ngöôøi boû Thaày, nhöng con thì khoâng. Con seõ lieàu maïng vì Thaày. Giôø ñaây, tröôùc bieán coá thaät söï ñang dieãn ra tröôùc maét, caùc toâng ñoà boû chaïy, coøn Pheâroâ thì theo Chuùa xa xa, nhö phuùc aâm theo thaùnh Matheâu ghi laïi. Khoâng phaûi moät mình Pheâroâ, maø coøn coù moät moân ñeä khaùc cuøng ñi vôùi Pheâroâ. Moân ñeä naày quen vôùi gia ñình cuûa vò thöông teá, neân nhôø ñoù maø coù theå ñöa Pheâroâ vaøo trong saân, ñeå nghe ngoùng xem söï vieäc lieân quan ñeán Chuùa Gieâsu seõ ra sao (Gn 18,15). Pheâroâ xem ra nhö coù can ñaûm hôn nhöõng moân ñeä khaùc. OÂng coøn theo xa xa. Nhöng Pheâroâ khoâng löôøng tröôùc ñöôïc söùc mình. OÂng ñaõ ñaët mình vaøo trong hoaøn caûnh ñeå roài choái Chuùa, khi bò toá caùo laø ñoà ñeä cuûa Chuùa Gieâsu. Vieäc "Theo Chuùa xa xa" coù theå dieãn taû taâm traïng cuûa Pheâroâ luùc ñoù: vöøa lo sôï vöøa do döï, chöa haún nhaát quyeát moät loøng hy sinh cho Chuùa, nhö ñaõ theà höùa tröôùc ñoù: duø ai coù boû Thaày maëc keä, nhöng con thì khoâng. Con seõ lieàu maïng vì Thaày.

Noùi nhöõng lôøi treân, Pheâroâ chöa löôøng ñöôïc söùc mình. Vaø theo Chuùa xa xa, böôùc vaøo nôi saân nhaø cuûa vò Thöôïng Teá, Pheâroâ ñaõ lieàu mình thaùi quaù, ñaõ ñaët mình vaøo trong hoaøn caûnh nguy hieåm maø oâng khoâng theå laøm chuû ñöôïc nöõa. Chæ trong "nhaùy maét" maø thoâi, Pheâroâ ñaõ sa ngaõ vaø thay ñoåi haún. Söï baát ngôø cuûa côn caùm doã ñaõ ñaùnh ngaõ Pheâroâ. Linh muïc Georges Chevrot ñaõ phaân tích theâm veà hoaøn caûnh baát ngôø phaïm toäi, nhö tröôøng hôïp cuûa Pheâroâ, vôùi nhöõng nhaän ñònh saâu saéc nhö sau:

"Giöõa luùc maët trôøi laën vaø maët trôøi moïc, moät ngöôøi coù theå thieâu troïn ñieàu mình toân thôø, ngöng khoâng caàu nguyeän, khoâng tin töôûng gì nöõa caû, ñaùnh maát troïn caû danh döï vaø nhaân ñöùc mình ñaõ luyeän taäp ñöôïc, bôûi vì ngöôøi ñoù ñaõ baát ngôø rôi vaøo toäi loãi, loãi phaïm ñieàu maø ngöôøi ñoù khoâng bao giôø ngôø tröôùc laø mình seõ phaïm. Toäi loãi naày seõ theo maõi ngöôøi ñoù trong suoát cuoäc ñôøi coøn laïi, ñaûo ngöôïc nhöõng xaùc tín ñaõ coù, thay ñoåi nhöõng phaûn öùng tình caûm, vaø laøm cho con ngöôøi ñoù nhö trôû thaønh moät ngöôøi khaùc." "Söï baát ngôø cuûa côn caùm doã phaïm toäi laøm cho ñöông söï sa ngaõ deã daøng. Khi nhöõng öôùc muoán xaáu xa xuaát hieän maïnh meõ, thì ñöông söï deã daøng löu yù vaø phaûn öùng ñeà phoøng. Nhöng nhieàu luùc moät caùm doã nheï nhaøng, moät hoaøn caûnh lôø môø, coù theå daãn ñeán moät toäi traàm troïng, naëng neà. Vì khoâng löu yù ñeà phoøng, neân toäi maø ñöông söï nghó laø mình khoâng theå phaïm ñöôïc, baát ngôø xaûy ñeán laøm cho ñöông söï khoâng coù thôøi giôø choáng traû. Sau naày, khi nhìn laïi nhöõng hoaøn caûnh ñaõ thoâi thuùc mình phaïm toäi, ñöông söï khoâng theå naøo vaïch roõ ra yeáu toá naøo laø yeáu toá chính laøm mình phaïm toäi; vaø ñöông söï seõ nhaän thaáy laø baát cöù toäi naøo mình cuõng coù theå traùnh ñöôïc caû, neáu bieát tænh thöùc ñeà phoøng vaø caàu nguyeän."

Khoâng theå theo Chuùa xa xa, nöûa chöøng, do döï, vaø cuõng khoâng neân lieàu ñöa mình vaøo söï nguy hieåm. Loãi phaïm cuûa Pheâroâ khi choái Chuùa laø moät söï baát ngôø, laø moät söï lieàu lónh cuûa Pheâroâ ñaët mình trong dòp toäi. Pheâroâ khoâng ngôø mình coù theå ñi ñeán vieäc choái boû Chuùa Gieâsu, Thaày mình, moät caùch baát ngôø vaø deã daøng nhö vaäy. Quan saùt theâm veà tröôøng hôïp naày, chuùng ta coù theå noùi theâm raèng: vieäc baát ngôø Pheâroâ choái Chuùa, xeùt cho cuøng, khoâng phaûi laø moät baát ngôø, nhöng ñaõ ñöôïc "chuaån bò" töø laâu tröôùc. Caùi cheát baát ngôø ñeán vôùi cô theå con ngöôøi, thaät ra khoâng phaûi laø ñieàu baát ngôø chuùt naøo, maø laø keát quaû cuûa söï hao moøn töø töø moãi ngaøy moät ít cuûa cô theå con ngöôøi. Gioáng nhö vieäc moät ngaân haøng bò khaùnh taän, hay coâng vieäc ñaàu tö bò saït nghieäp, khoâng phaûi laø ñieàu baát ngôø, maø laø ñieàu ñöôïc chuaån bò töø töø, do bôûi nhöõng quyeát ñònh sai laàm, töøng böôùc moät. Böùc töôøng bò suïp ñoå baát ngôø, nhöng khoâng phaûi laø ñieàu baát ngôø, vì noù ñaõ bò soi moøn töø töø, vaø ñoâi khi chæ vì moät loå thuûng nhoû. Söï sa ngaõ cuûa moät ngöôøi vaøo trong toäi loãi, xem ra nhö moät baát ngôø, nhöng thaät ra khoâng baát ngôø chuùt naøo caû. Ñoù laø keát quaû cuûa nhöõng haønh ñoäng baát caån, ít nhieàu voâ yù, ít nhieàu chieàu theo caùm doã. Coù theå noùi, khi phaïm toäi, ñöông söï ñaõ coù loãi tröôùc khi phaïm toäi, khi ñöông söï "giôõn chôi vôùi löûa", khi ñöông söï khinh thöôøng dòp toäi, æ laïi vaøo söùc rieâng mình vaø cho raèng mình khoâng theå naøo phaïm toäi ñöôïc; coù theå noùi, ñöông söï nhö trôû thaønh töø töø quen vôùi hoaøn caûnh, vôùi ñieàu loãi phaïm, ñeå roài baát ngôø, trong moät giaây phuùt ngaén nguûi, muø quaùng, töï phuï, ñöông söï choái boû phaåm giaù cuûa mình, choái boû nhöõng lôøi theà höùa, choái boû ñöùc tin. Ñöông söï ñaõ ñeå mình sa ngaõ phaïm toäi, tröôùc khi loãi phaïm. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù moät hay nhieàu yeáu ñieåm. Nhöõng nhaân ñöùc ñaõ luyeän taäp ñöôïc, nhöõng taøi naêng mình coù, taát caû khoâng phaûi laø baûo ñaûm chaéc chaén cho ñöông söï khoâng bò sa ngaõ. Chuùng ta khoâng neân muø quaùng, khoâng neân thôø ô khoâng canh chöøng baûo veä nhöõng yeáu ñieåm cuûa mình.

Pheâroâ coù nhieàu ñieåm toát, nhieàu khaû naêng, ñeå ñöôïc Chuùa Gieâsu choïn laøm thuû laõnh toâng ñoà ñoaøn, laøm Ñaù Taûng treân ñoù Chuùa xaây döïng Giaùo Hoäi. Nhöng Pheâroâ cuõng coù ñieåm yeáu, vaø yeáu ñieåm naày coù theå ñöôïc chuùng ta quan saùt thaáy xuaát hieän nhieàu laàn, trong nhieàu dòp khaùc nhau: yeáu ñieåm ñoù laø söï boàng boät nhaát thôøi.

Linh muïc Georges Chevrot, taùc giaû cuûa taäp saùch veà Thaùnh Toâng Ñoà Pheâroâ, ñaõ nhaän ñònh veà dung maïo tinh thaàn cuûa Pheâroâ trong hoaøn caûnh choái Chuùa nhö sau:

"Pheâroâ chæ coù moät ñieåm yeáu, phaûi, chæ moät ñieåm yeáu maø thoâi, nhöng ñaây laø ñieåm yeáu maø chuùng ta thöôøng thaáy xuaát hieän trong nhöõng luùc Phuùc aâm nhaéc ñeán Pheâroâ; vaø ñieåm yeáu ñoù laø tính boàng boät nhaát thôøi cuûa oâng. Maëc cho ñieàu thieät haïi maø söï boàng boät naày gaây ra cho Pheâroâ luùc ñoù, vaø cho duø Chuùa Gieâsu ñaõ löu yù Pheâroâ nhieàu laàn veà yeáu ñieåm naày, nhöng Pheâroâ xem ra nhö khoâng muoán quan taâm ñeán noù, caû khi Chuùa Gieâsu coâng khai leân aùn nhöõng haønh ñoäng voäi vaøng maø tính boàng boät nhaát thôøi ñaõ thoâi thuùc Pheâroâ haønh xöû nhö vaäy. Chaúng haïn nhö lieàn sau khi Chuùa loan baùo veà cuoäc khoå naïn maø Ngaøi seõ chòu taïi Gieârusalem, thì Pheâroâ voäi vaøng leân tieáng can ngaên Chuùa vaø bò Chuùa traùch ngay: Satan, haõy lui ra khoûi ta. Con khoâng suy nghó theo Thieân Chuùa maø theo caùi nhìn phaøm traàn. Nôi vöôøn caây daàu, Chuùa Gieâsu ñaõ caûnh tænh Pheâroâ vaø caùc toâng ñoà khaùc, haõy caàu nguyeän, haõy coi chöøng ñeà phoøng, "vì tinh thaàn thì nhanh nheïn, nhöng xaùc thòt laïi naëng neà". "Pheâroâ, con khoâng thöùc tænh vôùi Thaày ñöôïc moät giôø sao?" Chuùa yeâu caàu haõy caàu nguyeän nhö ñeå ñöôïc trang bò choáng laïi nhöõng nguy hieåm saép xaûy ra, nhöng Pheâroâ vaãn khoâng thay ñoåi, vaån laø con ngöôøi cuûa giaây phuùt nhaát thôøi. Pheâroâ laø con ngöôøi nhieät thaønh, quaûng ñaïi, khoâng ai choái ñieàu naày; Pheâroâ coù tính thaúng thaén, khoâng vuï lôïi cho rieâng mình, vaø laø con ngöôøi can ñaûm. Nhöng taát caû nhöõng ñöùc tính ñoù xem ra nhö ñeán töø moät baûn chaát boàng boät boäc tröïc cuûa Pheâroâ. Pheâroâ khoâng phaûi laø con ngöôøi cuûa suy tính laâu tröôùc khi haønh ñoäng. OÂng laø con ngöôøi cuûa phaûn öùng ngay töùc khaéc. Tính boàng boät boäc tröïc naày laø yeáu ñieåm cuûa Pheâroâ, vì oâng khoâng tính toaùn xem luùc naøo caàn haønh ñoäng lieàn ngay, luùc naøo khoâng. OÂng haønh ñoäng maø khoâng suy xeùt, vaø khi sô soùt laàm loãi thì ñi töø söï baát caån naày ñeán söï baát caån khaùc. Pheâroâ laøm haïi cho chính mình, khoâng kieåm soaùt ñöôïc chính mình, vaø sa ngaõ trong dòp toäi."

"Chuùng ta cuõng coù theå haønh ñoäng nhö Pheâroâ vaäy. Nhöõng caùm doã luoân taán coâng vaøo nhöõng ñieåm yeáu cuûa chuùng ta. Vaø neáu chuùng ta khoâng chaêm lo baûo veä ñieåm yeáu naày, thì chaéc chaén caùm doã seõ haï ngaõ chuùng ta, maëc cho taát caû nhöõng ñieàu toát chuùng ta coù vaø caû söï thaùnh thieän nöõa. Neáu ñieåm yeáu bò ngaõ quî chòu thua, thì haønh ñoäng toäi loãi xem ra nhö töï ñoäng theo lieàn, vaø chuùng ta xem ra nhö khoâng coøn söùc löïc khaùng cöï laïi nöõa, bôûi vì chính chuùng ta laø thuû phaïm laøm cho mình trôû thaønh baát löïc."

Ñoù laø nhöõng phaân tích cuûa linh muïc Georges Chevrot, khi moâ taû tinh thaàn cuûa Pheâroâ trong ñeâm choái Chuùa. Pheâroâ luùc ñoù ñaõ vaøo beân trong saân nhaø Thöôïng Teá Caipha, vaø xem ra nhö khoâng coù vaán ñeà gì. Vaø caâu hoûi cuûa ngöôøi ñaày tôù ñoái vôùi Pheâroâ luùc ñoù, cuõng laø moät caâu hoûi töï nhieân theo leä cuûa hoaøn caûnh luùc ñoù, khi thaáy moät ngöôøi laï hieän dieän trong saân luùc ñeâm khuya nhö vaäy. Khôûi ñaàu nguôøi ñaày tôù chæ hoûi Pheâroâ xem OÂng coù phaûi laø moân ñeä cuûa Ngöôøi bò baét kia khoâng. Vaø Pheâroâ ñaõ traû lôøi voäi vaøng, nhö khoâng quan taâm gì: Toâi aø? Khoâng ñaâu. Phaûi chaêng trong taâm tö, Pheâroâ chæ muoán traû lôøi nhanh cho qua luùc, maø khoâng coù chuû yù choái boû Thaày mình? Giaû nhö Pheâroâ traû lôøi ngöôøi ñaày tôù caùch khaùc, chaúng haïn nhö Pheâroâ nhìn nhaän mình laø ñoà ñeä cuûa nguôøi bò baét, thì coù leõ cuõng khoâng ñeán noãi naøo. Coù leõ ngöôøi ñaày tôù kia chæ khuyeân Pheâroâ neân yù töù, ñöøng quaáy raày loâi thoâi. Thaät ra Pheâroâ chæ muoán vaøo trong saân ñeå nghe ngoùng söï vieäc, chôù ñaâu phaûi ñeå laøm lôùn chuyeän. Nhöng Pheroâ ñaõ voäi traû lôøi "Khoâng". Caâu traû lôøi môû ra moät höôùng môùi. Buoâng lao thì phaûi theo lao. Ñònh luaät taâm lyù loâi cuoán Pheâroâ theo chieàu maø oâng ñaõ nheï daï ñi vaøo. Pheâroâ trôû thaønh nhö keû noâ leä cho haønh ñoäng voäi vaøng thieáu suy nghó cuûa mình luùc ñaàu. Lôøi tra hoûi thöù hai cuõng khoâng coù tính caùch nghieâm troïng cho laém. Moät ngöôøi ñaày tôù chæ ñöa ra moät nhaän ñònh voâ thöôûng voâ phaït: Oâng naày cuõng theo OÂng Gieâsu Nazareth ñaáy. Pheâroâ laïi choái, vì oâng ñaõ choái tröôùc ñoù roài, baây giôø khoâng trôû lui laïi ñöôïc nöõa. Vaø lôøi choái cuûa Pheâroâ trôû neân traàm troïng hôn. Phuùc aâm ghi laø Pheâroâ ñaõ theà maø choái vôùi ngöôøi tôù gaùi raèng: "naày coâ, toâi khoâng bieát ngöôøi aáy". Pheâroâ thaät söï chæ muoán daáu thaân theá cuûa mình thoâi. Nhöng ñoái vôùi Chuùa Gieâsu, döïa theo quy luaät: ai khoâng ôû vôùi ta laø nghòch vôùi Ta, thì Pheâroâ ñaõ ñaët mình trong nguy hieåm choái boû Chuùa roài. Pheâroâ ñaõ hoøa mình vôùi nhöõng ngöôøi trong saân, trao ñoåi troø truyeän vôùi hoï, nhö theå khoâng coù gì xaûy ra caû. Nhöng gioïng noùi cuûa Pheâroâ laøm cho nhöõng ngöôøi ôû ñoù theâm cöông quyeát hôn. Hoï nhaän xeùt: "OÂng laø ngöôøi Galileâ. Gioïng noùi cuûa OÂng cho bieát nhö vaäy." Vaø laàn naày, Pheâroâ laïi theà thoát maïnh baïo hôn nöõa. "Toâi khoâng bieát ngöôøi aáy". Ñaây laø laàn thöù ba. Pheâroâ ñi töø lôøi noùi traùnh neù nheï nhaøng, ñeán lôøi noùi choái boû roõ raøng. Gaø lieàn gaùy. Chæ luùc ñoù Pheâroâ môùi tænh ngoä vaø hoái haän. OÂng ñaõ choái Chuùa, maø thaät ra khoâng ñaùng laøm nhö vaäy.

Chæ moät ngoùn tay bò keït trong raêng cöa, thì caû baøn tay seõ bò cuoán ñöa vaøo trong ñoù. Khoâng theå naøo coù thaùi ñoä nöûa chöøng vôùi toäi loãi. Chæ moät chuùt baát caån, Pheâroâ ñaõ choái boû Chuùa, choái boû chính mình. Neáu khoâng laøm chuû ñöôïc duïc voïng, ñam meâ, thì duïc voïng vaø ñam meâ seõ laøm chuû chuùng ta. Neáu chuùng ta chieán ñaáu choáng laïi caùm doã, thì Chuùa seõ ban ôn taêng cöôøng giuùp ta vöôït qua. Chuùa Gieâsu ñaõ daïy caùc toâng ñoà caàu nguyeän: Xin Chôù ñeå chuùng con sa chöôùc caùm doã. Nhöng xin cöùu chuùng con cho khoûi söï döõ.

Chuùng ta coù löu taâm ñeán ñieàu naày hay khoâng? Chuùng ta coù caàu nguyeän thaät söï vaø ñeà phoøng caån thaän tröôùc nhöõng caùm doã hay khoâng? Haõy canh phoøng caû nhöõng baát caån nhoû, khi chuùng ta coøn thôøi giôø vaø coøn coù theå laøm nhö vaäy. Nhöõng baát caån chöa phaûi laø toäi. Nhöõng nöông chieàu nhoû chöa phaûi laø toäi naëng. Nhöng laïi raát nguy hieåm, vì noù laøm ta khoâng coøn ñeà phoøng nöõa. Ñoïc laïi baøi hoïc choái Chuùa cuûa Pheâroâ, chuùng ta haõy caån thaän ñeà phoøng vaø haõy khieâm toán, khoâng neân æ laïi, caû khi chuùng ta laø nhöõng keû ñaõ daøy coâng tu luyeän, ñaõ coù thaønh tích nhieàu naêm soáng ñaïo, nhieàu nhaân ñöùc. Bao laâu chuùng ta coøn sôï toäi, coøn nhìn nhaän laø mình coøn coù theå phaïm toäi, thì baáy laâu chuùng ta coøn coù theå ñeà phoøng vaø traùnh ñöôïc toäi. Nguy hieåm nhaát laø khi chuùng ta khoâng coøn yù thöùc veà toäi, khoâng coøn nghó laø mình coù theå phaïm toäi nöõa. Nguy hieåm traàm troïng nhaát cuûa con ngöôøi thôøi nay laø khoâng coøn yù thöùc veà toäi loãi nöõa, laø giaûi thích haønh ñoäng toäi loãi nhö moät khuyeát ñieåm taâm lyù.

Back to Radio Veritas Asia Home Page