Nhaän xeùt cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Luigi Bettazzi sau chuyeán vieáng thaêm Vieät Nam.
Sau chuyeán vieáng thaêm daøi hôn moät tuaàn leã taïi Vieät Nam, Ñöùc Cha Luigi Bettazzi, cöïu Giaùm Muïc giaùo phaän Ivrea (baéc YÙ) ñaõ daønh cho nhaät baùo Coâng Giaùo YÙ "Töông Lai" (Avvenire), soá ra ngaøy 17.08.99 moät baøi daøi veà nhöõng nhaän xeùt cuûa ngaøi veà tình hình hieän nay taïi Vieät Nam.
Ñöùc Cha Bettazzi ñaõ nhieàu laàn vieáng thaêm Vieät Nam. Theo ngaøi, thì muïc ñích chuyeán vieáng thaêm laø ñeå tieáp xuùc nhaèm ñi ñeán vieäc trao ñoåi vaên hoùa. Trong chuyeán vieáng thaêm naøy, ngaøi ñaõ gaëp laïi nhieàu baïn höõu: töø caùc Giaùm Muïc cho tôùi caùc doøng tu. Ngaøi cuõng tieáp xuùc vôùi UÛy Ban Toân Giaùo, do söï can thieäp cuûa Ñöùc Cha Toång Thö Kyù Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam vaø oâng Ñaïi Söù YÙ taïi Haø Noäi. Tröôùc heát, Ñöùc Cha Bettazzi cho bieát: coøn coù nhöõng haïn cheá caû veà phöông dieän toân giaùo, nhöng ngaøi coi ñaây laø bieän phaùp rieâng, chính phuû phaûi ñöa ra, vì töø ngaøy Hoa Kyø baõi boû leänh caám vaän, coù nhieàu ngöôøi ngoaïi quoác ñeán Vieät Nam. Duø vaäy ngaøi ñaõ coù theå töï do ñi laïi; tröø vieäc vieäc nghó ñeâm taïi khaùch saïn ñöôïc Nhaø Nöôùc cho pheùp. Ñoái vôùi bieän phaùp treân ñaây, Ñöùc Cha Bettazzi cho raèng taïi nhieàu nöôùc Chaâu AÂu cuõng coù nhöõng bieän phaùp töông töï ñoái vôùi caùc ngöôøi, ñeán töø theá giôùi thöù ba. Moät haïn cheá khaùc laø caùc linh muïc ngoaïi quoác khoâng ñöôïc töï yù cöû haønh thaùnh leã coâng khai; nhöng ngaøi ñaõ chuû söï thaùnh leã ñoàng teá ngaøy Chuùa Nhaät taïi moät nhaø thôø ôû vuøng ngoaïi oâ Saigon.
Trong buoåi gaëp gôõ UÛy Ban Toân Giaùo, Ñöùc Giaùm Muïc ñaõ löu yù caùc vò traùch nhieäm laø tin töùc veà nhöõng bieän phaùp ngaët ngheøo coù theå gaây haïi cho thanh danh Vieät Nam taïi caùc nöôùc ngoaøi. Cuõng trong buoåi gaëp gôõ naøy ngaøi toû söï öôùc mong veà taùi thieát Ñeàn Thaùnh La Vang, bò hö haïi trong thôøi chieán tranh. Theo ngaøi, thì taïi YÙ cuõng ñaõ baét ñaàu cuoäc laïc quyeân ñeå xaây caát laïi Ñeàn Thaùnh. Dòp beá maïc Naêm Thaùnh Maãu, Ñöùc Cha Bettazzi khoâng coù maët taïi La Vang, vì ngaøi ñaõ leân ñöôøng trôû veà YÙ . Tröôùc ñoù, ngaøi ñaõ ñeán haønh höông vaø cöû haønh thaùnh leã taïi ñaây, nhöng tö rieâng maø thoâi, ñeå khoûi gaây neân vaán ñeà vaø nhöõng hieåu laàm. Ngaøi ñaõ coù dòp gaëp gôõ nhieàu ngöôøi haønh höông, ñeán töø caùc nôi xa xoâi, nhö töø Saigon. Ngaøi coi ñaây laø moät daáu hieäu veà tình hình moãi ngaøy moãi trôû laïi bình thöôøng. Ñöùc Cha Bettazzi vieát: Caùc ngöôøi Vieät Nam öôùc mong ñöôïc ÑTC ñeán beá maïc Naêm Thaùnh Maãu, möøng kyû nieäm 200 naêm Ñöùc Meï hieän ra taïi La Vang, hay ít ra moät vò Hoàng Y ñaëc söù. Nhöng, vaãn theo nhaän xeùt cuûa Ñöùc Cha, thôøi giôø chöa chín muoài. Ñöùc Cha nhaän ñònh theâm nhö sau: Caàn phaûi thieát laäp quan heä ngoaïi giao tröôùc; vaø Ñöùc Cha nghó laø XEM RA KHOÂNG LAÂU NÖÕA, vaán ñeà seõ ñöôïc giaûi quyeát.. Ñöùc Cha Bettazzi cho bieát theâm: Töø maáy nam nay, vaãn coù nhöõng chuyeán vieáng thaêm ñònh kyø cuûa phaùi ñoaøn Vatican; caùc chuyeán vieáng thaêm naøy ñaõ ñem ñeán nhöõng deã daøng cho vieäc boå nhieäm caùc Giaùm Muïc vaøo caùc toøa troáng ngoâi.
Sau cuøng, Ñöùc Cha Bettazzi noùi ñeán söùc soáng maïnh meõ cuûa Giaùo Hoäi taïi Vieät Nam: Ngoaøi vieäc tham döï thaùnh leã ñoâng ñaûo, tích cöïc, coù nôi leân tôùi 85-90% soá ngöôøi Coâng Giaùo, coøn coù nhieàu saùng kieán xaõ hoäi khaùc do Giaùo Hoäi coå voõ vaø tham döï. Saùng kieán nhaèm phuïc vuï cho caùc treû em, cho ngöôøi taøn taät, ngöôøi giaø caû... Söùc soáng maïnh cuûa Giaùo Hoäi Vieät Nam coøn ñöôïc xaùc nhaän bôûi con soá ñoâng ñaûo ôn keâu goïi Linh Muïc vaø tu doøng. Taïi Saigon, trong moät naêm, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn ñaõ phong chöùc ñöôïc 50 Linh Muïc môùi. Caùc nhaø doøng ñaày caùc em "thænh tu", ñang chôø ñôïi ñöôïc nhaø caàm quyeàn ñòa phöông coâng nhaän chính thöùc. Ñöùc Cha cuõng ñaõ döï leã khaán taïm vaø troïn ñôøi taïi hai ñòa ñieåm. Ñöùc Cha cuõng nhaéc ñeán nhöõng khoùa "caäp nhaät hoùa, boài döôõng" ñöôïc toå chöùc taïi Saigon cho caùc Nöõ Tu. Hai naêm truôùc ñaây, coù 500 nöõ tu döï caùc khoùa naøy; naêm vöøa roài: 600 tham döï vieân, vaø naêm nay con soá taêng leân ñeán 800 tham döï vieân. Vôùi söï ñôn sô, vôùi vieäc chia seû ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân ngheøo, vôùi nieàm an vui, caùc nöõ tu naøy ñem ñeán chöùng taù höõu hieäu hôn caû cuûa Kitoâ Giaùo.
Keát thuùc baøi baùo, Ñöùc Cha Bettazzi vieát nhö sau: Trong nhöõng ngaøy naày, ngöôøi Coâng Giaùo Vieät Nam ñaõ soáng giôø phuùt quan troïng cuûa ñöùc tin, nieàm vui vaø hy voïng. Chuùng ta caûm thaáy mình hieäp nhaát vôùi hoï trong lôøi caàu nguyeän; chuùng ta tin chaéc raèng lôøi caàu nguyeän chung naøy seõ ñem laïi nhöõng thôøi kyø toát ñeïp hôn cho Ñaát Nöôùc xa xoâi naøy, nhöng cuõng cho toaøn theå Giaùo Hoäi vaø cho caû theá giôùi nöõa.
Beân caïnh baøi cuûa Ñöùc Cha Bettazzi, nhaät baùo Töông Lai nhaéc laïi nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Hoàng Y Phaïm Ñình Tuïng, Toång Giaùm Muïc Haø Noäi, trong thaùnh leã beá maïc Naêm Thaùnh Maãu, kyû nieäm 200 naêm Ñöùc Meï hieän ra taïi La Vang, nhö sau "Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi söûa laïi taâm hoàn con ngöôøi vaø xaõ hoäi Vieät Nam, bò oâ nhieãm bôûi naïn tham nhuõng, bôûi thieáu vaéng lyù töôûng vaø bôûi söï voâ luaân". Nhaät baùo "Töông Lai" bình luaän theâm veà nhöõng lôøi treân cuûa Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Haø Noäi, nhö sau: Ñaây laø lôøi môøi goïi coù tính caùch bieåu tröng maïnh meõ, bôûi vì ñöôïc noùi leân taïi chính La Vang, nôi Thaùnh bò taøn phaù, ñoå naùt do nhöõng vuï oanh taïc trong thôøi kyø chieán tranh. Nhaät Baùo "Töông Lai" coøn ñeà moät töïa lôùn, nhieàu yù nghóa, nôi trang 17 nhö sau: "Moät Vieät Nam môùi ñeán goõ cöûa La Vang". Chaéc chaén raèng vieäc canh taân thieâng lieâng cuûa moãi ngöôøi ñeán haønh höông LaVang seõ goùp phaàn ñaëc bieät xaây döïng Ñaát Nöôùc Vieät Nam, trong giai ñoaïn môùi ñang ñeán.