Trích Taäp Truyeän Ngaén
Ñöôøng Veà Thöôïng Trí

Lm Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ
Trung Taâm Truyeàn Hình Quang Khaûi, Ñaøi Loan

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

ÑÖÔØNG LEÂN NUÙI CAO

Chaøng duõng só thaéng cöông ngöïa. Con ngöïa maàu naâu, loâng möôùt mòn, ngöôùc cao ñaàu laéc maáy caùi cho ñôõ moûi coå roài thong thaû böôùc xuoáng khu coû xanh. Chieác bôøm bay theo gioù moãi khi noù choàm veà phía tröôùc. Boán chieác caúng cao cuoàn cuoän baép thòt chaéc nòch. Noù hí moät tieáng roài tung voù nhö muoán baêng mình vaøo moät khoaûng töï do baùt ngaùt. Ñoài coû non xanh ngôïp maét chaïy daøi töø chaân ñoài xuoáng maõi thung luõng phía xa. Thænh thoaûng coù nhöõng buïi hoa lau maàu traéng baïc laáp laùnh khi naéng ngaû. Chaøng duõng só nhìn con ngöïa tung voù treân thaûm coû maø thaáy loøng môû ra, ñoùn tôùi moät tieáng goïi thaät cao caû nhö thaûm coû meânh moâng vaø voù ngöïa laø chính chaøng ñang ñaém mình trong tieáng goïi ñoù.

Chaøng chæ khoaûng hai möôi. Khuoân maët hôi hình traùi soan. Ñoâi maét saùng tin töôûng. Trong saùng cuûa aùnh maét vôùi nuï cöôøi yeâu ñôøi treân neùt maët laøm toûa ra moät söùc soáng hoaït baùt, lanh leïn. Vuøng traùn bieåu loä thoâng minh. Maùi toùc bay theo gioù chieàu phieâu baït. OÁng tay aùo roäng bay phaønh phaïch tröôùc gioù maïnh. AÙo choaøng xanh maàu nöôùc bieån in ñaäm leân neàn coû ñang naåy maàm xanh môn môûn nhö maàu xanh chuoái non. Chaøng choáng tay leân thanh göôm daøi ñeo baèng sôïi giaây vaûi maàu vaøng saäm. Chieác chuoâi göôm baèng baïc thænh thoaûng phaûn chieáu aùnh saùng maët trôøi loùe leân nhöõng aùnh sao saùng ngôøi.

Chaøng duõng seõ treû ñöùng moät mình beân löng ñoài thoai thoaûi. Taâm hoàn chaøng roän leân öôùc mô cuûa hi voïng. Chaøng ñang soáng nhöõng ngaøy ñeïp nhaát trong ñôøi chaøng. Lí töôûng caêng phoàng nhö con thuyeàn no gioù ñang ra khôi. Gioù nuùi veà theânh thang. Trôøi loàng loäng maây bay. Vaø maàu coû nguùt nguùt chaïy veà phía cuoái chaân trôøi. Loøng chaøng cuõng môû ra nhö theá. Tim chaøng ñang aáp uû moät giaác mô phi thöôøng. Chaøng ñang treân ñöôøng ñi tìm giaác mô ñoù. Chaøng ñaõ boû laïi phoá phöôøng, töø giaõ baïn beø, xin kieáu meï cha. Chaøng ñang leân ñöôøng cho moät giaác mô kì dieäu cuûa möôøi laêm naêm veà tröôùc.

Chaøng nhôù ngaøy chaøng chæ laø caäu beù leân boán, leân naêm. Moät hoâm caäu ñang ñöùng ngaån ngô beân ñöôøng caùt buïi bay mòt muø. Caäu beù thaáy chaân tay dô baån, ñaàu toùc roái buø caùt laám. Chieác aùo loang loå nhöõng veát nhô laám lem. Caäu chæ laø ñöùa beù thích nghòch ñaát caùt nhö bao tuoåi thô khaùc. Caäu ñang ñöùng leû loi moät mình beân ñöôøng, thì coù oâng giaø hieàn töø ñeán daãn caäu ñi. OÂng giaø phuùc haäu, maùi toùc baïc phô, choøm raâu daøi ñeïp nhö ñuoâi con soùc boâng. Caäu ñeå oâng daét tay. Roài trong khoaûnh khaéc caäu thaáy hieän ra moät con suoái trong. Coû vaø hoa nôû khaép röøng. Chim hoùt líu lo nhö muøa xuaân coù vuõ tieäc. Tieáng chim vuùt leân cao nhö con dieàu gaëp gioù maïnh roài thaû mình löõng lôø, coù luùc tieáng chim laïi chìm xuoáng nhö con dieàu ñöùt giaây, lao chao. Caäu chöa bao giôø thaáy caûnh thaàn tieân nhö theá. Trong phuùt choác, caäu queân heát taát caû quaù khöù vaø khu laøng nhoû cuûa caäu. Nhöõng caùnh böôùm röïc rôõ ruû caäu vaøo cuoäc chôi ñuoåi baét thuù vò. Beân bôø suoái laø ñaù saïch coû non moïc ôû giöõa nhöõng khe ñaù nhö giaûi nhung xanh. Caäu cuùi ñaàu nhìn xuoáng doøng suoái. Töøng ñaøn caù nhoû maàu vaøng oùng tung taêng trong haïnh phuùc. Ñuoâi caù nguõ maàu xanh xanh, ñoû ñoû xoøe ra nhö giaûi quaït nan ve vaåy döôùi suoái eâm.

OÂng tieân nhaân haäu nhaéc boång caäu leân roài thaû caäu xuoáng doøng suoái. Caäu thaáy doøng suoái trôû neân ñuïc. Ñaát caùt dô baån cuûa caäu laøm thaønh nhöõng laøn nöôùc ñen nhö coù khoùi. Nhöng con suoái ñem nhöõng laøn nöôùc dô aáy chaûy xuoâi veà moät nôi naøo ñoù maø caäu khoâng bieát. Doøng suoái laïi trôû neân trong vaét vaø luùc oâng tieân ñem caäu leân bôø thì chieác aùo thaønh môùi tinh. Da caäu traéng hoàng. Caäu beù thaáy mình ñeïp haún ra. Nhöõng ngoùn tay muõm móm chöù khoâng ñen ñuûi nöõa. Moùng tay khoâng coøn caùu gheùt vaø loøng baøn tay hoàng haøo nhö tay thieân thaàn. Caäu beù ñang sung söôùng thì töï nhieân caûnh vaät thaàn tieân töø töø môø nhaït roài bieán maát. Tænh daäy khoûi giaác chieâm bao caäu beù thaáy mình xaáu xí chöù khoâng ñeïp nhö trong giaác mô.

Theo thôøi gian caäu lôùn daàn. Bao nhieâu giaác moäng caäu ñeàu queân heát chæ nhôù rieâng coù giaác chieâm bao ñeâm ñoù thoâi. Caäu tin töôûng raèng con suoái ñeïp aáy hieän dieän ôû ñaâu ñoù treân coõi ñôøi naøy. Nuoái tieác boùng hình ñeïp ñeõ sau khi ñöôïc oâng tieân ñöa xuoáng suoái taém. Caäu öôùc mô ñi tìm doøng suoái kì dieäu.

* * *

Baây giôø, möôøi laêm naêm sau, caäu ñaõ laø moät thanh nieân tuaán tuù. Chieàu nay, döøng chaân beân ñoài coû vôùi con tuaán maõ laø moät trong nhöõng buoåi chieàu caäu ñang rong ruoåi ñi tìm doøng suoái aáy.

Con tuaán maõ vöøa chaïy vöøa hí roän raøng. Noù khoâng giaáu noåi noãi vui ñang daâng leân nhö soùng. Moãi luùc gioù caøng maïnh. Beân caïnh röøng phi lao, moät ngöôøi, moät ngöïa tung voù höôùng veà phía maët trôøi. Tieáng voù ngöïa ñaäp treân bôø ñaù nghe roän raøng nhö khuùc nhaïc huøng cuûa ñoaøn binh ñang leân ñöôøng.

* * *

Thôøi gian rôi xuoáng theo boùng nhöõng hoaøng hoân. Laïi moät chieàu nöõa döøng chaân. Ñaây laø laàn ñaàu tieân con ngöïa naâu thaáy bieån. Gioù bieån laønh laïnh mang theo hôi nöôùc, moät caûm giaùc noù chöa töøng bao giôø coù trong ñôøi. Nhöõng khu vöôøn roäng, nhöõng ñoài coû ñaõ cho noù moät caûm giaùc nao nao vì noù coù theå chaïy nhaåy maø khoâng sôï vaáp ngaõ. Nhöng khu vöôøn vaãn coøn caây. Ñoài coû roäng cuõng vaãn coøn laém giaây leo vöôùng víu. Bieån thì hoaøn toaøn khaùc haún. Bieån voâ taän. Noù chöa bao giôø thaáy maàu xanh huøng traùng nhö theá. Noù töôûng töôïng raèng noù coù theå nhaém maét maø chaïy. Chaïy veà phöông baéc, chaïy veà höôùng nam, chaïy khaép caû maø khoâng coù gì caûn loái. Loøng noù noân nao hoài hoäp. YÙ nghó veà töï do ñoù laøm söùc soáng caêng ñaày baép thòt. Gaàn ñeán bieån, noù ñöùng giô hai chaân leân trôøi. Bôøm loâng bay tôi bôøi vì gioù maïnh nhö röøng côø cuûa ñoaøn binh ra traän. Noù hí vang caû khu röøng phi lao. Treân bôø ñaù maàu xaùm tro vaø vaøng naâu, aùo ngöôøi duõng só noåi leân nhö böùc tranh. Röøng phi lao phía sau aøo aøo nhö baõo toá moãi khi gioù ñoå veà.

Gioù maïnh quaù laøm chaøng phaûi giöõ chaët vaït aùo. Toùc chaøng troâi noåi beành boàng. Chaøng coù veû ñeïp cuûa moät só quan ñang ñöùng quan saùt traän ñòa ñeå thuùc quaân. Bieån voâ taän. Maàu xanh cuûa bieån chaäp chuøng, nguùt nguùt. Maët trôøi ñang leân böøng böøng. Bôø ñaù. Gioù. Soùng. Chaøng duõng só ñöùng ñoù cho gioù thoåi. Nghe soùng voã lôøi theà. Nhìn bieån maëc khaûi nhöõng ñieàu huyeàn nhieäm. Vaø ñoùn nhaän YÙ thaâm saâu cuûa maët trôøi.

BAØI CA CUÛA BIEÅN

Haõy cuùi ñaàu khuaát phuïc vì chaúng coù quyeàn uy naøo khoâng bò bieån caû xoùa nhoøa. Bieån bao la nhö tình thöông thaäp giaù. Maø bieån cuõng taøn baïo nhö löûa chaùy ñoát thaønh Soâñoâma. Coù tieáng than sau côn ñoäng ñaát kinh hoaøng. Coù ñoå vôõ ngoån ngang. Nhöng ít nhaát cuõng coøn chuùt chöùng tích ñeå nhôù, ñeå thöông. Bieån thì laïnh luøng. Bieån döûng döng. Bieån khoâng coù xoùt thöông. Chæ moät caùi ruøng mình nheï bieån chaúng ñeå laïi daáu veát cuûa ñôùn ñau. Nhöõng caùnh buoàm ngaïo maïn nhaát, nhöõng loøng ngöôøi soûi ñaù nhaát, bieån khoâng caàn thaùch thöùc, moät laøn soùng aäp ñoå. Chìm saâu. Bieån laïi bình thaûn trôû veà khuoân maët cuûa bieån. Laëng leõ. Khoâng daáu veát. Döûng döng laïnh luøng. Bieån nuoát tröûng caû maët trôøi huyeàn bí. Saâu loøng bieån laø nhöõng naám moà traân chaâu ngoïc quyù!

Nhöng cuõng haõy ngôïi ca bieån vì chæ coù bieån môùi coù quyeàn naêng thanh taåy. Bieån thieát tha nhö thaäp giaù. Bieån coù taâm hoàn chuùc phuùc cho trong ngaét nôû giöõa vaån ñuïc phuø sa. Thaäp töï vaãn nghìn naêm giang tay chòu ñoïa ñaày cho hoàn nhaân loaïi nheï bôùt saàu thöông toäi loãi. Bieån vaãn maõi maõi trung thaønh môû tay ñoùn nhaän nhöõng doøng soâng ngaøu ñuïc raùc röôûi hoâi tanh. Chaúng coù toäi ñôøi naøo veà vôùi thaäp giaù maø khoâng ñöôïc bieán ñoåi thaønh ngoïc ngaø. Chaúng coù doøng soâng phuø sa naøo veà vôùi bieån maën maø khoâng thaønh söông trôøi traéng noõn treân ñoài xa. Caùnh tay thaäp giaù ñaõ giang thaúng giöõa muøa haï cho hoàn toâi coù boùng maùt nghæ chaân. Bieån ñaõ sai ñi nhöõng doøng möa muøa cho röøng khoâ laù nôû nuï, öôm hoa.

Thaäp giaù ngaøn ñôøi yeâu thöông. Bieån maõi maõi laø con ñöôøng môøi doøng soâng ñi veà.

LÍ TÖÔÛNG CUÛA ÑAÙ

Ngöôøi coù söï soáng neân ngöôøi ñaõ cheát. Ñaù khoâng caàn söï soáng vì ñaù vónh cöûu ngaøn naêm. Chieàu ñoâng. Thaùng haï. Röøng thu. Naéng xuaân. Loøng ngöôøi rung leân haïnh phuùc nhö sôïi tô vaøo luùc gioù xuaân sang nhöng laïi chuøng xuoáng nhö giaây ñaøn sai nhòp vaøo luùc coõi vaéng uû doät cuûa muøa möa. Ñaù cöù muoân ñôøi laø ñaù. Sinh ra laøm ngöôøi nhöng ai ñaõ soáng troïn veïn tieáng goïi phaûi soáng laø ngöôøi. Ñaù cöùng loøng ñaù khoâng loãi phaïm.

Möa phuøn goõ nhöõng phím laëng vaø röøng hoa heùo haét. Khi ñoâng veà laø saàu giaêng bay roái laø röøng caây traàm ngaâm cuùi maët. Khi tieáng thu thôû daøi laø röøng caây u buoàn tieãn ñöa. Ly bieät. Tan taùc chia phoâi. Coù thöông nhôù muoän phieàn. Ñaù cöù vuoát xuoâi thôøi gian ñi qua, cöù lôùp lôùp ngìn sau ñoå tôùi. Ñaù ngaøn naêm vaãn laø ñaù. Ñaù khoâng caûm laïnh vì gioù muøa thu. Ñaù khoâng buoàn vì naéng quaùi muøa haï.

Toâi aån naùu beân bôø ñaù cho muõi teân ñoäc cuûa keû thuø baén gaãy. Ñaù laø thaønh luõy che chôû toâi. Ñaù khoâng sôï haõi tröôùc baõo toá quyeàn uy. Ñaù khoâng thaùch ñoá nhöng khoâng nhöôïng boä. Khoán cho keû naøo giô chaân ñaïp ñaù nhoïn.

LÔØI THEÀ CUÛA SOÙNG

Coøn giaùo ñöôøng thì coøn laàu chuoâng. Coøn bieån thì coøn soùng voã. Rì raøo. Hôi thôû cuûa bieån gôûi veà vuõ truï. Soùng chaúng bao giôø moûi meät voã khuùc ru ngaùi nguû, bieáng nhaùc. Thaùp chuoâng coù theå u buoàn vì khoâng coù lôøi chuoâng phoå khuùc nhaïc thöông. Soùng cöù rì raøo. Ñeâm. Ngaøy. Soùng vaãn maõi maõi ngaøn ñôøi. Naéng. Möa.

Loøng ngöôøi coù theå boû loái leân cao, queân laàu chuoâng hoang vaéng. Loøng ngöôøi coù theå ñeå löûa tin yeâu trong tim lòm taét, coù theå u hoaøi thaát voïng daâng leân. Loøng ngöôøi coù theå laïc loái ñi xa. Loøng ngöôøi coù theå ngaån ngô roái bôøi ñöùng nhìn löïa choïn phaân vaân.

Soùng cöù ru lôøi vieân mieãn. Soùng chæ choïn löïa moät laàn cho ñöôïc laøm soùng roài soùng ngaøn naêm trung tín vôùi lôøi theà. Loøng ngöôøi coù theå ñam meâ. Soùng ngaøn naêm trong loøng bieån caû. Soùng thaät thaø ñem lôøi thuûy trieàu gôûi leân vuõ truï laøm ñieäu traàm ca. Haõy hoïc ôû soùng loøng thuûy chung. Haõy nhìn chieàu soùng vôùi daùng ñoå trung thaønh.

Í CUÛA MAËT TRÔØI

Nhö lôøi thieân ñaøng raûi xuoáng nhaân gian, cho ngöôøi khoân ngoan, cho keû baát haïnh. Maët trôøi chieáu saùng nhöng khoâng khoe khoang. Ñòa ñaøng thuûa xöa chöa coù lôøi duï doã cuûa Evaø, ñòa ñang hoâm nay vôùi gian nan cuûa Añam vaãn chæ coù moät maët trôøi. Maët trôøi vaãn chæ coù moät thöù aùnh saùng.

Thaäp giaù yeâu taát caû. Maët trôøi khoâng xa laï vôùi gaõ aên maøy, khoâng ngaïi laøm quen vôùi keû traéng tay. Maët trôøi khoâng sa ngaõ maø choïn laø cuûa rieâng ai. Maõi maõi laø löûa. Troïn ñôøi voâ tö.

Nhö thaäp giaù kieân nhaãn ñôïi chôø. Maët trôøi thôû aám cho ñôøi, cho toâi. Nhö thaäp giaù nghìn naêm khoâng bao giôø taêm toái. Maët trôøi nghìn naêm chaúng bao giôø laàm loãi. Coù thaäp töï neân coù cöùu roãi. Coù maët trôøi neân môùi coù toâi, coù ñôøi.

Nhö thaäp giaù khieâm toán giaõ töø baøo thai cuûa trôøi, sinh xuoáng laøm ngöôøi ñi chaân ñaát. Maët trôøi ñaõ chaân tình cuùi ñaàu caàu kinh, ñaõ xin bieån caû röûa toäi moãi ngaøy luùc môùi höøng ñoâng. Nhö thaäp giaù ñaõ ñem söï soáng ñi treân coõi cheát. Maët trôøi ñaõ phaù boùng ñeâm ñoát chaùy ngoïn ñuoác cho toâi bieát ñöôøng ñi leân.

Moät maët trôøi maø moãi ngaøy moät khai sinh. Xin cho hoân nhaân cuõng theá. Moät ngöôøi yeâu maø moãi ngaøy moät tình yeâu. Haõy veà cuøng thaäp giaù. Xin ñöôïc nhö maët trôøi.

* * *

Con tuaán maõ ñöùng nhìn bieån maø khoâng yeân chaân, maàu xanh cuûa bieån nhö thuùc duïc noù chaïy tôùi. Thænh thoaûng noù laïi hí vang trôøi. Chaøng duõng só laéng nghe bieån caû. Cuùi ñaàu nhaän yù cuûa soùng. Traàm tö veà lí töôûng cuûa ñaù. Vaø caàu kinh vôùi maët trôøi. Nhöõng chaân lí ñôn sô maø chaøng thaáy khoù hoïc quaù. Nhoû beù maø laïi theânh thang roäng lôùn. Traùi tim chaøng khoâng chöùa heát. Trí tueä chaøng khoâng laõnh hoäi ñuû. Taát caû ñeàu cao vöôït taàm tay ngaén. Chaøng thaáy mình nhoû nhö con oác seân boø töøng böôùc laàn moø beân röøng phi lao quaù thaêm thaúm. Ñaây môùi laø böôùc ñaàu ñi tìm doøng suoái. Ñaây môùi chæ laø lôøi noùi cuûa moät goùc nhoû trong vuõ truï bao la. Ngöôøi duõng só böôùc töøng böôùc chaäm, suy tö.

Traêng saùng vaèng vaëc. Ñeâm ôû bieån thaät dieäu huyeàn. Röøng sao laáp laùnh ôû raát cao. Ngaøn sao cuõng oùng aùnh ôû raát thaáp. Treân trôøi cao. Treân maët bieån. Traêng ñoå aùnh vaøng xuoáng bôø ñaù. Traêng raûi saùng xuoáng soùng bieån nhaáp nhoâ. Soùng baïc ñaõ thaønh nhöõng giaûi luïa vaøng, saùng ngôøi noái ñuoâi nhau ñeán voâ taän ngaû nghieâng theo lôøi ru cuûa gioù.

Ñaõ maáy muøa traêng? Maàu bieån coù nhaït phai? Röøng phi lao coù thay laù? Chaøng khoâng nhôù roõ. Laõng ñaõng. Phieâu du boàng beành. Thôøi gian chaäp chuøng. Chaøng nghe nhö coù nhöõng bieán ñoåi trong hoàn. Lôøi noùi cuûa bieån quaù traàm ngaâm. YÙ cuûa maët trôøi laøm cho chaøng giaø daën. Mieät maøi cuûa soùng cuõng laøm cho chaøng bieát deø daët khi mô öôùc. Taâm hoàn chaøng ñaõ khaùc xöa. Vaø nghe nhö caû theå xaùc cuõng ñaõ bieán ñoåi.

MÖÔØI NAÊM SAU

Môùi thoaùng ñoù laéng nghe lôøi noùi cuûa vuõ truï. Môùi thoaùng ñoù chöa thuoäc baøi hoïc thöù nhaát cuûa ñaù, chöa hieåu caïn yù cuûa soùng, chöa baét ñöôïc lôøi ca cuûa bieån maø ñaõ gaàn möôøi naêm trôøi qua. Chaøng hoâm nay khoâng coøn laø chaøng thanh nieân treû daét ngöïa ngoài nghæ ôû ven ñoài nöõa. Chieác aùo choaøng maøu xanh cuõng ñaõ loám ñoám veát tích thôøi gian. Phaûi maát möôøi naêm döøng chaân hoïc baøi vôõ loøng treân ñöôøng tìm veà nuùi cao.

Moät saùng bình minh röïc naéng hoàng, chaøng leân ñöôøng tieáp tuïc cuoäc rong ruoåi tröôøng chinh. Baøi hoïc vôõ loøng ñaõ gôïi yù cho chaøng chaát lieäu ñeå suy tö. Ñeå nhìn mình, ñeå kieám tìm haøm soá lieân heä giöõa chaøng vaø vuõ truï. Treân ñöôøng ñi, chaøng baét ñaàu ñoäc thoaïi:

- Toâi laø ai trong vuõ truï?

- Ngöôi laø keû ñeán töø caùt buïi cuûa vuõ truï, roài laïi trôû veà vôùi buïi caùt. Vuõ truï laø taát caû, laø tuyeät ñoái, laø voâ bieân, laø quyeàn naêng, laø tình thöông.

- Vì sao toâi laïi sinh ra?

- Ñeå laõnh aân loäc cuûa vuõ truï.

- Vì sao toâi laïi cheát ñi?

- Ñeå vuõ truï ban taëng haïnh phuùc.

- Trong thôøi gian giöõa sinh ra vaø cheát toâi ñöôïc keâu goïi ñeå laøm gì?

- Laéng nghe lôøi cuûa vuõ truï:

Phaù ñi moät ñaäp ngaên gian doái ñeå doøng nöôùc thaønh doøng soâng thaät thaø luaân chuyeån.

Caét ñi voøng keõm gai ích kæ ñeå ñaøn boø gaày khoûi ñöùng nhoû leä nhìn caùnh ñoàng coû non baùt ngaùt ngoaøi kia.

Rôõ xuoáng moät maùi ngoùi tham lam cho aùnh saùng bình yeân doïi vaøo caên haàm toái. Haõy goïi maët trôøi. Haõy xin chuùt löûa ñem xuoáng vöïc saâu cho ngöôøi haønh khaát tìm loái ñi ra.

Phaù ñi haøng raøo thoâ baïo cho baày böôùm thô ngaây vaøo thaêm nhöõng luoáng cuùc vaøng.

Haõy pha maät ong trong li nöôùc ñaày.

Haõy bieán nhaø tuø trôû thaønh tröôøng hoïc.

Chaøng duõng só thuùc con tuaán maõ phi nhanh hôn. Con ngöïa naâu khoâng meät moûi nhöng coøn höùng chí tung voù hoàng ñua theo laù röøng, theo gioù maø löôùt tôùi. Nhöõng lôøi ñoäc thoaïi töïa nhö nhöõng ñoám löûa tí taùch baùo hieäu moät caùnh ñoàng röïc löûa seõ buøng chaùy nôi ñaàu nuùi. Lí töôûng tìm veà non cao höùa heïn nhöõng gioït söông ngoït, moät doøng suoái kì dieäu. Chaøng xieát chaët giaây cöông. Maét saùng ngôøi tin yeâu. Cuoäc ñôøi chung quanh chaøng ñeïp quaù. Ñuùng ra, khoâng phaûi cuoäc ñôøi chung quanh chaøng maø laø cuoäc ñôøi trong hoàn chaøng. Khi cuoäc ñôøi aáy ñeïp thì taát caû ñeàu ñeïp.

* * *

Chaøng ñi xa laém. Thôøi gian chaûy, thôøi gian troâi ñöa chaøng vaøo moät khuùc ñöôøng môùi. Ñöôøng môùi nhöng cuõng chæ laø moät noái tieáp treân loái veà ñænh nuùi cao. Chaøng thaáy thoang thoaùng muøi höông raát laï, maø cuõng nhö ñaõ quen thaân. Laï, vì ñaõ laâu roài chaøng khoâng caûm thaáy. Quen, vì moät thuûa chaøng ñaõ gaàn guõi, ñaõ baét gaëp. Treân khuùc ñöôøng môùi coù laám taám möa phuøn. Ñoâi luùc chaøng ñaõ run run vì gioù laïnh. Röøng caây tröôùc maët hình nhö khoâng coøn laø röøng phi lao vi vuùt maø coù gai thaáp cao, gai daày moûng.

Böôùc chaân ngöïa cuõng baét ñaàu chaäm. Moät chieàu chaøng döøng chaân laéng nghe vaø chaøng ñaõ thöïc söï thaáy gioù, möa, noãi nhôù cuûa höông, röøng vaø gai.

COÂ ÑÔN CUÛA MÖA

Coù lôøi ca baûo gioït möa laø nhöõng gioït leä rôi laõ chaõ treân xaùc con laïnh giaù. Möa rôi ñaàm ñìa, möa rôi treân laù, möa laøm öôùt aùo meï giaø. Möa mang saàu giaêng maéc ñoù ñaây. Möa trong hoàn hay möa ngoaøi trôøi, neáu möa khoâng döùt vaãn laø nhöõng tieáng möa che tieáng nuï cöôøi.

Möa nhaït nhoøa. Möa laøm doøng soâng noåi soùng xoâ ñaåy boùng thuyeàn nan. Möa laøm hoa laù tôi taû. Ñeâm möa tí taùch laø ñeâm möa vaøo hoàn töøng gioït saàu.

AÙnh löûa baäp buøng. Ñoáng than hoàng noå laép baép reo vui trong loø söôûi. Nhìn nhöõng taøn than ñoû bay töøng veät daøi theo oáng khoùi. Moät li traø noùng. Moät baøn tay thaân thöông. AÁm cuùng quaù! EÂm ñeàm quaù! Coù ai maø muoán leân ñöôøng trong gioù buïi möa sa vôùi nhöõng chieàu aûm ñaïm nhö theá. Coù ai maø khoâng ngaïi nguøng. Möa rôi caûn loái ngaên.

Ñöôøng cuûa chaøng ñi ñaõ vaéng trôøi quang maây taïnh. Baây giôø laïi coøn gioù bay, laïi coøn öôùt suõng vai gaày thì noù coøn hiu haét ñeán ñaâu. Möa laøm chim öôùt caùnh. Möa laøm röøng giaø thoâi vang tieáng hoùt. Möa ngaên loái chim bay veà toå. Möa ñem veà tan taùc coâ ñôn.

THÖÛ THAÙCH CUÛA GAI

Coù ngöôøi ñi gieo luùa, roài haït rôi beân veä ñöôøng, haït rôi trong ñaát toát. Haït ñöôïc moät traêm, haït ñöôïc saùu chuïc. Coù nhöõng haït rôi trong buïi gai. Phaán ñaáu maø ngoi leân. Chaèng chòt boù gai giaø phuû xuoáng. Gai laø haøng raøo giôùi haïn. Hoï thích taëng nhau nhöõng caønh hoàng coù gai vì cho ñi naøo cuõng khoâng theå laø daâng hieán heát loøng. Taëng vaät kæ nieäm daáu aùi ñeán ñaâu thì cuõng chæ laø moät phaàn ñôøi chöù chöa laø caû cuoäc ñôøi. Gai cuûa nhöõng ñoùa hoàng yù nghóa laø ñoù. Cho ñi ñaáy maø vaãn giöõ laïi. Môøi nhau vaøo chôi maø vaãn coù haøng raøo.

Gai treân loái ñi. Gai trong loøng ngöôøi. Ngöôøi ta khoâng theå tìm ñöôïc nhöõng caønh hoàng khoâng coù gai. Ñaønh vaäy, cho nhau maøu hoàng cuûa hoa, nhöng cuõng cho nhau ñau ñôùn cuûa gai. Nhaän cuûa nhau taám loøng cuõng laø ñoùn nhöõng muõi teân. Gai laø haøng raøo, thì choái töø gai cuõng laø choái töø böôùc vaøo khu vöôøn quyù hoùa maø gai gìn giöõ. Choái töø gai thì cuõng maát hoa. Gai caûn ngaên cho baøn tay ngaïi nguøng ruùt laïi. Gai chaèng chòt phuû xuoáng cho gai toû söùc quyeàn uy.

Chaøng duõng só nhìn loái ñi troå nhaùnh gai daøi. Gai maàu nhieäm nhaát laø gai treân voøng ñaàu Ñöùc Kitoâ. Chaøng thaáy caû hai, gai treân loái ñi tröôùc maët vaø gai trong taâm trí.

NOÃI NHÔÙ CUÛA HÖÔNG

Thoang thoaûng nhö coù höông cuûa moät loaøi hoa quen. Ñaõ laâu roài chaøng duõng só töôûng laø boùng hình loaøi hoa ñoù ñaõ nhaït nhoøa. Hoâm nay gioù laïi ñem höông veà. Gioù len leùn vaøo hoàn, gioù tæ teâ baûo chaøng döøng böôùc ñeå ñi veà moät vuøng kí öùc xa mô. Goác hoa traéng beân töôøng ñaù. Nhöõng chieác boâng traéng nho nhoû chaøng ñaõ moät laàn caøi leân toùc cuûa moät ngöôøi thieáu nöõ naêm chaøng möôøi baåy tuoåi. Naêm chaøng nghe tieáng goïi baûo chaøng ñi tìm doøng suoái nhieäm maàu. Döøng chaân beân ñöôøng, neûo röøng tröôùc maët thaáp thoaùng töøng chuøm phong lan ñaây ñoù. Höông nheï nhaøng nhö nhöõng gioït nöôùc maét eâm laøm chaøng meàm loøng. Noãi nhôù goïi chaøng trôû veà vôùi baøn tay ñaõ moät thuûa laøm chaøng xao xuyeán. Chaøng ñaõ duõa moùng tay meàm cho naøng, ñeå moùng tay caáu tình yeâu cho theâm saâu, theâm kæ nieäm ngoïc ngaø, cho nhôù ñaày hoàn thô.

Baâng khuaâng. Höông laõng ñaõng nhö khoùi maø laøm vöôùng víu böôùc chaân. Höông nheï nhaøng nhö maây maø chaøng phaûi vaát vaû choáng ñôõ. Chaøng caûm nghieäm saâu xa raèng höông khoâng bao giôø cheát. Höông chæ quay maët nhöng höông vaãn ôû ñoù. Vaéng boùng höông trong khoâng gian khoâng coù nghóa laø chaøng ñaõ hoaøn toaøn töï do. Chaøng cuõng nhìn thaáy böôùc ñöôøng gian nan laøm sao ñeå hoøa ñoàng maø khoâng bò ñoàng hoùa. Baét tay nhöng khoâng naém giöõ.

LÔØI NGAÊN CUÛA RÖØNG

Tröôùc maët laø röøng giaø. Boùng toái chôûn vôûn. Röøng giaø im lìm nhöng coù ñe doïa. Heát roài, nhöõng thôøi chaøng thoåi saùo beân khu röøng phi lao vi vu gioù reo. Heát roài, thôøi chaøng cöôõi ngöïa thong thaû leân ñoài haùi sim. Röøng baây giôø laø chaén loái böôùc qua. Gai laøm raùch aùo ngöôøi ñi. Giaây leo laøm vaáp ngaõ chaân nai. Töø röøng giaø coù lôøi caûnh caùo nghieâm khaéc:

- Haõy lui veà maûnh vöôøn non maø yeân phaän beân vöôøn caø, luoáng caûi!

- Nhöng ta muoán ñi tìm doøng suoái coù laøn nöôùc trong mô.

- Boùng toái!

- Nhöng ta coù ñeøn lí töôûng ñang saùng trong hoàn.

- Gian nan!

- Nhöng ta coù kieân nhaãn chòu ñöïng.

- Röøng giaø coøn daøi!

- Nhöng ñôøi ta chæ coù moät höôùng ñi tôùi.

- Neáu ngöôi khoâng bao giôø tôùi?

- Ta seõ cheát treân ñöôøng öôùc mô!

Chaøng duõng só quaát ngöïa baêng mình vaøo röøng. Ngaøn caây truùt laù xaøo xaïc. Con tuaán maõ sôï seät chuøn böôùc. Chaøng duõng só giô tay sôø thanh göôm chöa bao giôø xöû duïng tôùi.

* * *

Thaám thoaùt theá maø chaøng ñaõ boû laïi xa ngoâi laøng nhoû coù höông hoa böôûi hoa cau. Ñaõ caùch xa ngöôøi thieáu nöõ xuaân thì aáy möôøi maáy naêm roài. Treân ñöôøng gian nan, luùc ñôn coâi laø luùc chaøng nhôù thöông nhieàu veà nhöõng gì ñaõ boû laïi. Nhöõng ngaøy ñaàu treân ñöôøng ñi tìm doøng suoái laø nhöõng quaõng ngaøy ñeïp. Nhöõng ngaøy thænh giaùo vôùi vuõ truï laø doøng thôøi gian eâm ñeàm nhaát. Maët trôøi soi cho chaøng bieát yù. Bieån noùi cho chaøng bí maät cuûa chieàu saâu. Soùng nhaéc nhôû cho chaøng moät lôøi theà khoâng bao giôø phoâi pha. Vaø ñaù chæ cho chaøng lí töôûng phaûi ñi. Giai ñoaïn aáy coù aùnh saùng, coù maây che maùt, coù trôøi cao. Hoàn chaøng ngaäp öù hi voïng. Maét luùc naøo cuõng saùng ngôøi nhìn veà töông lai vôùi baøn tay saün saøng giô leân, vôùi baøn chaân saün saøng böôùc tôùi.

Nhaän lôøi chæ giaùo cuûa vuõ truï vöøa xong thì quaõng thôøi gian eâm aû aáy cuõng lui böôùc. Baây giôø laø gai, naõo loøng cuûa möa, nuoái tieác cuûa höông, vaø muoän phieàn vì boùng cuûa röøng. Traän chieán treân ñöôøng leân nuùi cao baét ñaàu gian nan. Sau tieáng noùi cuûa bieån, cuûa ñaù, cuûa maët trôøi thì möa phuøn ñoái dieän. Coù lôøi ngaên caûn cuûa röøng. Phuõ phaøng cuûa thöông nhôù goïi giao tranh tôùi. Ñôøi chaøng duõng só thöông ñau töø ñaây.

Lôøi goïi ñi tôùi cuûa maët trôøi hoøa vaøo noãi nhôù cuûa höông baûo quay veà.

Lôøi theà cuûa soùng hoøa vaøo coâ ñôn cuûa möa giaêng maéc lo aâu.

Lôøi cao thöôïng cuûa bieån hoøa vaøo boùng toái yeáu ñuoái cuûa röøng.

Lí töôûng cuûa ñaù hoøa vaøo noãi ñau cuûa gai baûo chaøng haõy so ño tính toaùn hôn thieät.

Chaøng duõng só khoâng ngôø treân ñöôøng veà nuùi cao laïi coù nhöõng gian nan lôùn theá. Khoâng bao giôø coù giao tranh giöõa xum hoïp vaø taï töø, giöõa coâ ñôn vaø yeâu thöông, giöõa thaùnh thieän vaø toäi loãi neáu khoâng coù con ngöôøi. Laàm laãn vaø hoaøn haûo khoâng bao giôø hieän höõu neáu khoâng coù con ngöôøi. Vì söï coù maët cuûa chaøng neân chuùng môùi coù maët. Neáu chaøng vaéng boùng, laäp töùc chuùng cuõng maát daïng. Ngay khi coù maët cuûa chaøng thì tham lam vaø nhaân aùi cuõng coù maët, haïnh phuùc vaø ñau khoå cuõng naåy sinh. Chæ vì chaøng maø taát caû ñöôïc sinh ra neân khi coù giao chieán giöõa caùc ñoái nghòch thì cuõng chæ laø giao chieán vì chaøng vaø ôû trong chaøng. Khoâng coù giao chieán naøo ñoäc laäp, xaåy ra ngoaøi taâm hoàn con ngöôøi.

Maët trôøi vaø bieån, möa vaø gai, ñaù vaø soùng, vaø röøng coù maët chæ vì chaøng coù maët, bôûi ñoù, chaøng thaáy mình giöõ vai troø quan troïng chuû theå cuûa nhieàu thöù hieän höõu chung quanh. Khoâng coù con ngöôøi thì khoâng coù suy tö, khoâng coù vuõ truï. Maø cho duø vuõ truï coù hieän höõu ñi nöõa, neáu khoâng coù con ngöôøi thì hieän höõu cuûa vuõ truï chæ laø cheát khoâ vì töï chuùng khoâng bieát söï hieän höõu cuûa mình. Bieån hieän höõu nhöng yù nghóa cuûa bieån chæ hieän höõu khi coù con ngöôøi. Möa coù theå hieän höõu nhöng noãi coâ ñôn cuûa möa chæ hieän höõu trong taâm hoàn con ngöôøi. Ñaù coù theå hieän höõu nhöng lí töôûng cuûa ñaù, yù nghóa cuûa ñaù laø do chính con ngöôøi ban cho noù. Gaït boû con ngöôøi, taát caû moïi hieän höõu thaønh môø nhaït yù nghóa. Maø khoâng coøn yù nghóa thì söï coù maët chæ laø thöøa.

YÙ töôûng ñoù cho chaøng xaùc tín söï coù maët cuûa chaøng mang moät yù nghóa voâ cuøng thaâm saâu. Cuoäc ñôøi ôû trong chaøng. Vuõ truï ôû trong chaøng. Thaùnh thieän vaø toäi loãi, gai vaø bieån, maët trôøi vaø möa, taát caû khoâng coù gì ôû ngoaøi chaøng. Nhö theá thì chaøng cuõng coù theå böôùc tôùi maø cuõng coù theå quay veà. Vì ñi tôùi hay ôû laïi cuõng ñeàu ôû trong chaøng. Muøi höông cuûa ñoùa lan röøng laøm chaøng nhôù veà moät bôø toùc xa xöa. Chaøng quay laïi nhìn loái ñi ñaõ boû sau löng. Hình aûnh thöông meán laõng ñaõng, daït daøo.

Ñang khi chaøng baâng khuoâng thì giöõa röøng giaø im laëng coù tieáng noùi:

- Keû tra tay vaøo caøy maø coøn ngoaûnh laïi ñaøng sau thì khoâng xöùng ñaùng öôùc mô muøa gaët!

Döôøng nhö lôøi noùi aáy coù veû naëng quaù. Roài coù aâm vang söûa laïi nhö sau:

- Keû tra tay vaøo caøy maø coøn ngoaûnh laïi ñaøng sau thì khoù maø mong muøa gaët.

Chaøng duõng só caûm thaáy bôùt ñau vì aâm voïng ñoù ñaõ ñoåi laïi töø "khoâng xöùng ñaùng" thaønh "khoù maø mong muøa gaët." Lôøi noùi söûa laïi ñoù cho chaøng ñôõ xoùt xa duø raèng vaãn coøn traùch cöù. Chaøng hoûi:

- Muøa gaët ôû ñaâu?

Coù tieáng ñaùp laïi:

- ÔÛ ñaøng tröôùc maët. ÔÛ con ñöôøng ñi tôùi. Vì theá moãi laàn quay maët laïi chæ laøm chaäm böôùc chaân, laøm muøa gaët caøng xa theâm.

- Khi naøo thì toâi coù muøa gaët?

- Khi maø ñoâi tay ngöôøi noâng phu söng leân vì lao taùc!

Chaøng ngaïc nhieân khi con tuaán maõ böôùc vaøo loái reõ moøn. Chaøng thaáy nhö ñaây khoâng hoaøn toaøn laø röøng giaø hoang daïi. Döôøng nhö coù loái ñi. Thì ra tröôùc chaøng cuõng ñaõ coù nhieàu ngöôøi qua laïi nôi ñaây. Phaûi coù nhieàu böôùc chaân tôùi khu röøng naøy neân môùi laøm thaønh ñöôøng ñi. Nhöng loái ñi ñaõ bò boû hoang laâu ngaøy. Coû phuû kín, coù nhieàu khuùc khoâng laøm sao tìm ñöôïc daáu veát laø ñaõ moät thôøi daäp dìu voù ngöïa. Ñieàu aáy chöùng toû ñaõ laâu laém roài khoâng coøn böôùc chaân ñaït tôùi nöõa. Hoaëc cho duø coù thì chaéc cuõng leû loi nhö chaøng chieàu nay.

* * *

Con tuaán maõ nhö coù linh tính baùo tröôùc moät ñieàu gì saép xaåy ra. Noù chaïy nhanh hôn. Thænh thoaûng laïi hí leân sau bao nhieâu ngaøy im laëng. Noù coù veû haân hoan roõ raøng. Chaøng duõng só cuõng thaáy hoài hoäp. Ñöôøng caøng tieán tôùi caøng thu huùt voù ngöïa hoàng. Loøng chaøng cuõng caøng theâm phaán khôûi. Laù coû chung quanh hình nhö cuõng ñoåi khaùc.

Chaøng khoâng nhaän ra thay ñoåi ñaõ baét ñaàu töø choã naøo, noù töø töø, noù daàn daàn gioáng nhö chieác aùo öôùt phôi döôùi naéng. Laøm sao bieát ñöôïc luùc naøo laø khôûi ñieåm cuûa khoâ? Khoù maø traû lôøi. Ñöôøng veà thöôïng trí laø moät tieán tôùi lieân læ, khoâng ñöùt ñoaïn. Thaùnh thieän phaûi chaép noái töøng ñieåm nhoû, vaø nhöõng ñieåm nhoû aáy laøm neân sôïi giaây daøi. Boùng maàu ñen saäm cuûa röøng giaø chuyeån sang maøu xanh nhaït roài xanh non mô maøng. AÙo cuûa chaøng ñaõ heát aåm öôùt vì möa phuøn, gioù baïc. Trôøi chæ coøn söông maùt chöù khoâng coøn nhöõng traän möa xoái xaû. Thoang thoaûng boùng chim ñaõ bay ngaân nga treân löng trôøi. Caøng ñi tôùi thì ñöôøng caøng coù nhieàu ñaù cuoäi traéng. Nhöõng vieân ñaù nhoû nhö haït baép laøm voù ngöïa keâu daâng khuùc nhaïc xaøo xaïc, ñeàu ñaën. Hoa ôû ñaây cuõng khaùc. Gioù cuõng nheï nhaøng.

Saép tôùi ñænh nuùi roài sao? Saép gaëp ngoïn suoái dieäu kì roài sao? Chaøng duõng só vui möøng vaø chaøng bieát chaéc chaén khu ñaát naøy raát laï, khaùc taát caû nhöõng ñoaïn ñöôøng chaøng ñaõ ñi qua laø söï thay ñoåi trong chính hoàn chaøng. Moät söï thay ñoåi nhö yù mong muoán. Caøng ñi leân cao naéng caøng hoàng. Chaøng ñaõ nghe tieáng nöôùc chaûy roùc raùch, eâm eâm ôû ñaâu ñoù. Nhaïc rì raøo vaêng vaúng, chaøng cuõng thaáy muøi maät ong thôm ngoït. Beân loái ñi hoa nôû xanh töôi. Tieáng chim hoùt moãi luùc moãi gioøn daõ, cao vuùt. Con tuaán maõ cuõng nhö nghe ñöôïc nhöõng tieáng voù ngöïa khaùc ñang tieán veà khu röøng naøy neân noù luoân luoân hí nhö ñeå baùo hieäu cho ñoàng chuûng bieát söï coù maët cuûa noù ôû ñaây, ñang mong ngaøy gaëp gôõ. Taát caû caûnh vaät ñeàu thaàn tieân. Caùnh laù maàu nhung ñoû thaãm rôi naèm ñaày treân loái ñi loùt ñaù cuoäi traéng. Ñeïp nhaát laø nhöõng ñoùa hoa vaøng. Moãi khi gioù thoåi nhöõng taàu laù nhoû, daøi nhö laù luùa xanh non muùa tít roái vaøo nhau. Chieác hoa vaøng ôû giöõa laøn coû bieác noåi leân, huy hoaøng leân nhö ngöôøi thieáu nöõ thuûa xa xöa phôi aùo luïa giöõa trôøi thaùng haï, gioù thaùng naêm luøa roái taø aùo bay vôøn quanh naøng. Hoa nhieàu quaù. Caøng ñi leân, hoa khaép caû. Nhöõng sôïi giaây leo gioáng nhö hoa toùc tieân cuoán beân goác coå thuï cao rôïp boùng maùt. Töøng chuøm hoa phong lan leo treân bôø ñaù reâu xanh.

Chaøng xuoáng ngöïa, daãm treân caùt mòn. Ñöôøng baây giôø khoâng coøn ñaát nöõa maø laø caùt traéng ngaàn. Con tuaán maõ ñöôïc nghæ ngôi, naèm vöôn mình treân coû xanh möôït. Sau bao nhieâu ngaøy ñi tìm doøng suoái cuûa lí töôûng, baây giôø chaøng ñaõ saép ñeán nôi. Ngöôøi duõng só ngoài mô maøng nhìn trôøi cao trong vaét khoâng moät gôïn maây.

Tieáng chaân treân soûi cuûa moät voù ngöïa khaùc moãi luùc moät gaàn. Chaøng duõng só hoài hoäp, giôø ñaây chaøng laïi saép coù theâm ngöôøi baïn ñoàng haønh. Tieáng ngöïa moãi luùc moãi gaàn. Chaøng soát ruoät ñöùng leân nghe ngoùng xem tieáng ngöïa ñang ñeán töø phía naøo. Döôùi ñöôøng leân thung luõng coù caùt buïi bay. Moät con baïch maõ ñang treân ñöôøng veà phía chaøng. Baày chim hoaûng sôï vuït vaøo gioù moãi khi con baïch maõ phoùng nhö moät lôøi chaøo hoäi ngoä. AÙo cuûa chaøng traùng só côõi con baïch maõ bay nhö côø trong chieàu gioù. Nghe tieáng ngöïa hí, con tuaán maõ cuûa chaøng cuõng nhaåy choàm daäy ngô ngaùc tìm ñoàng chuûng. Ngöôøi traùng só giô tay chaøo chaøng nhöng tieáng noùi cuûa gaõ bò tieáng gioù ñang reo laán aùt:

- Leân ñöôøng!

Con baïch maõ vuùt qua choã chaøng ñang ñöùng. Chaøng cuõng voäi leân ngöïa ñuoåi theo con baïch maõ. Hai con ngöïa hoàng ñoå doàn daäp böôùc chaân treân ñaù soûi traéng. Chaøng ñaõ coù moät baïn ñoàng haønh.

* * *

Ngöôøi traùng só côõi con baïch maõ vöøa môùi tôùi maëc chieác aùo khoaùc naâu. Khi ngöôøi traùng só ñöùng tröôùc maët oâng giaø gaùc coång chaøng duõng só aùo xanh môùi thaáy roõ chieác aùo naâu cuûa ngöôøi traùng só kia ñaõ phai maàu, tay aùo ñaõ baïc pheách, gaáu aùo raùch tua tuûa. Nöôùc da cuûa chaøng saïm naéng maët trôøi. Khuoân maët cuõng raén ñaày nghò löïc phi thöôøng. Treân bôø vai phía sau, aùo raùch moät khoaûng ñeå loä ra veát thöông coøn traày da nhö bò teù ngöïa. Caùnh tay cuõng coù veát maùu. Treân traùn, veát thöông cuõng chöa laønh haún.

Nghe oâng giaø noùi. Traùng só ruùt thanh göôm ñöa ra tröôùc maët oâng giaø. Chaøng duõng só aùo xanh thaáy thanh göôm cuûa ngöôøi traùng só noï ñaõ bò söùt meû. Ñaàu göôm bò gaãy. Thanh göôm mang nhieàu veát loang loå cuûa ñaát caùt, coù nhöõng veát ñen nhö nhöïa thoâng khoâ. Chieác chuoâi göôm cuõng raïn nöùt. Daáu tích cuûa moät thôøi giao tranh aùc lieät. Luùc ngöôøi traùng só tra thanh göôm vaøo voû, chaøng duõng só môùi ñeå yù ñeán chieác bao, noù ñaõ bò ñaäp vôõ ñeå loä nguyeân moät khoaûng göôm daøi ra ngoaøi. Chaøng traùng só aùo naâu ñöùng nghieâm nhö taùc phong cuûa moät só quan trong quaân kæ. OÂng giaø laïi noùi ñieàu gì ñoù. Chaøng traùng só giô hai baøn tay ra tröôùc maët oâng. Baây giôø chaøng duõng só aùo xanh môùi thaáy hai tay söng vuø, tím baàm. Loøng baøn tay tím ñoû, naùt daäp nhö bò hai veát cheùm ñaâm qua. Nhöõng ngoùn tay söng huùp laøm chaøng duõng só chæ nhìn thoâi maø cuõng coù caûm töôûng ñau nhöùc. Chaøng ruøng mình vì khoâng hieåu ñoâi tay söng nhö theá thì laøm sao maø ngöôøi traùng só coù theå caàm cöông ngöïa ñöôïc suoát cuoäc haønh trình daøi.

Caùnh cöûa môû roäng. Con baïch maõ hí leân sung söôùng. Tieáng hí vang ñoäng khaép nuùi ñoài, roài noù choàm voù phoùng vuùt vaøo phía tröôùc maët.

Coù tieáng keøn troåi leân vaø nhö coù nhöõng cung nhaïc raát laï. Maùu trong tim chaøng ñoå doàn daäp. Daäp dìu ñoù ñaây nghe nhö xoân xao. Nuùi ñoài cuõng nhö say trong maät ong röøng. Chaøng coù linh caûm raèng ôû raát gaàn ñaây ñang coù vuõ tieäc. Coù aùnh saùng vaø hoa, coù traàm höông vaø nhöõng li röôïu naïm vaøng. Coù bình yeân voâ taän. Coù naéng hoàng raûi haïnh phuùc. Coù gioù hieàn ñong ñöa töøng giaûi luïa, töøng tô vaøng oùng aû. Chaøng hoài hoäp quaù ñoãi cho moät chôø mong saép baét gaëp.

Baây giôø ñeán löôït chaøng duõng só aùo xanh. OÂng giaø cuõng baûo chaøng giô thanh göôm nhö chaøng traùng só aùo naâu luùc naãy ñaõ laøm. Thanh göôm cuûa chaøng tuy cuõng coù veát tích giao chieán nhöng vaãn môùi, laáp laùnh nhö moät thoûi baïc.

OÂng laïi baûo chaøng giô tay. Ñoâi tay ñeïp nhö tay cuûa tieåu thö chæ bieát ñeán saùch vôû chöù khoâng bao giôø phaûi caøy saâu cuoác baãm. Treân ngoùn tay aùp uùt coù chieác nhaãn vaøng raát xinh. OÂng giaø khoâng noùi nhöng töø töø nhö coù maây söông phuû, boùng oâng môø phai daàn. Chaøng hoát hoaûng goïi. Maøn söông laïi loaõng tan vaø hình oâng giaø laïi hieän ra roõ raøng nhö tröôùc. Chaøng linh caûm nhö saép coù ñieàu gì chaúng laønh xaåy ñeán. Chaøng noùi vôùi oâng:

- Daï thöa ngaøi xin ñeå toâi ñi qua coång Ñònh Meänh naøy.

OÂng giaø laéc ñaàu baûo chaøng:

- Khoâng ai ñöôïc vaøo nôi ñaây neáu khoâng phaûi laø keû ñöôïc Thöôïng Ñeá choïn.

- Toâi ñaõ ñöôïc goïi vaø toâi ñaõ boû taát caû ñeå tìm leân ñaây.

- Nhöng ta khoâng thaáy daáu hieäu naøo baûo cho ta bieát ngöôi laø keû thuoäc veà khu vöôøn haïnh phuùc naøy.

Chaøng duõng só ruùt trong tuùi aùo ra moät caây thaùnh giaù baèng vaøng roøng. Ñaáy laø caây thaùnh giaù ñi saûn töø ba, boán ñôøi truyeàn laïi. OÂng giaø töø choái:

- Khoâng phaûi thaäp giaù laø daáu hieäu cuûa vöông quoác Kitoâ. Khoâng phaûi ai coù thaäp giaù laø ñöôïc vaøo ñaây.

- Vaäy daáu hieäu cuûa keû ñöôïc choïn laø gì?

OÂng giaø laïi baûo chaøng giô baøn tay ra. Tay chaøng traéng treûo deã thöông. Chieác nhaãn treân ngoùn aùp uùt laøm baøn tay chaøng caøng thô moäng vaø coù maàu laõng maïn nöõa.

OÂng giaø laéc ñaàu töø choái:

Daáu cuûa keû ñöôïc choïn laø coù thöông tích vì cuøng chòu ñoùng ñinh vôùi Ngaøi. Veát ñinh chöù khoâng phaûi ñinh, veát thöông thaäp giaù chöù khoâng phaûi thaäp giaù.

Noùi xong oâng giaø bieán maát. Chieác ñeøn ñaõ bò thoåi taét. Boùng toái ngheõn ñöôøng öôùc mô. Khi oâng giaø maát daïng thì chung quanh chaøng hoang vaéng khoâ caèn. Khoâng coøn chim hoùt thaûnh thôi. Chaøng khaùt nöôùc, mong moät li nöôùc trong côn meät nhöng tieáng roùc raùch cuûa con suoái thì ôû quaù saâu. Ñaát ñaù goà gheà, nhöõng con ñöôøng soûi traéng khoâng coøn nöõa. Muøi ngai ngaùi cuûa ñaát aåm, muøi haêng haéc cuûa naám röøng laøm chaøng khoù chòu. Caû khu röøng chæ phaát phô vaøi boâng hoa daïi leû loi. Chaøng leân ñöôøng. Laù ôû ñaây muïc naùt, nhöõng con boï ñen boø laàm luõi treân ñoáng raùc muïc. Coâ ñôn veà trong tim. Chaøng muoán goïi nhöng chæ coù mình chaøng, chaúng coù ai ñeå tìm moät chuùt uûi an. Chung quanh laø vaéng veû meânh moâng. Maát. Laïc loái. Ngöôøi duõng só khoâng coøn nhaän ra ñaây laø ñaâu nöõa. Caùi hoang daïi maø chaøng phaûi ñoái dieän khoâng phaûi laø vaéng boùng ngöôøi, vì bao naêm nay chaøng ñaõ rong ruoåi moät mình. Hoang daïi baây giôø laïi tuyeät voïng, noù môû ra nhö moät hoá thaúm khoâng ñaùy. Söï hoang daïi cuûa con tim trôû thaønh ñoái thuû vôùi chính mình. Khoâng coøn ai ñeå maø than traùch thì than traùch chæ laø cay nghieät vôùi mình. Chaøng muoán ñaâm thanh göôm vaøo ngöïc nhöng khoâng ñuû can ñaûm. Chaøng muoán cheû thanh göôm vaøo maët nhöng khoâng ñuû can ñaûm. Vaø chính caùi nhaùt ñaûm aáy cuõng laø moät cay ñaéng. Chaøng muoán oaùn traùch nhöng oaùn traùch ai, vì coù ai ôû ñaây ñaâu. Chaøng muoán goïi moät lôøi nhöng goïi veà ñaâu. Taát caû chæ laø hoang vu. Chaøng hieåu hoûa nguïc chính laø nôi mình ñay nghieán mình, nôi bieát mình vónh vieãn laø keû thuø cuûa chính mình.

Treân khu ñoài khoâ caèn, vaát vöôûng moät boùng ngöôøi laïc loõng.

Con ngöïa ñaõ giaø. Chaøng duõng só ngoài ñau khoå treân goø ñaát moái. Thaát voïng ngheõn loái nhö ngaäp khoùi daày ñaëc trong hoàn. Ñöa tay vuoát ngöïc. Khoù thôû. Coâ ñoäc. Chaøng löõng thöõng ñi veà phía coù tieáng roùc raùch. Doøng suoái ôû vöïc saâu, oan kieân. Chieác nhaãn treân ngoùn tay chæ daày voø cho oan traùi caøng theâm khoå sôû. Chaøng thaùo chieác nhaãn vaøng xinh, ñöa leân nhìn laàn cuoái roài thaû xuoáng vöïc saâu. Moät aâm thanh nhoû vang leân khi chieác nhaãn chaïm maët nöôùc.

Töø aâm thanh nhoû trong doøng suoái coù tieáng voïng trong hoàn baûo chaøng nhìn leân ñoài:

- Muøa gaët ôû ñaøng tröôùc maët.

- Khi naøo thì toâi coù muøa gaët?

- Khi tay ngöôøi noâng phu söng leân vì lao taùc.

Ñieäp khuùc aáy mô hoà cho chaøng moät hi voïng mong manh. Ngöôùc leân, chaøng thaáy ngoïn nuùi khoâng coøn xa. Nhöng coøn gì nöõa ñaâu maø coá gaéng? Cöûa ñaõ ñoùng? Chaøng nhìn baøn tay phaân vaân. Laïi ngoù leân nuùi cao. Ñöôøng naøo ñi maõi roài cuõng ñeán nôi? Soâng naøo chaûy maõi roài cuõng ra bieån? Nhöng laøm sao leân ñöôïc nuùi cao.

- Haõy trung thaønh nhö soùng voã! Haõy beàn bæ nhö thuûy trieàu!

Ñi nöõa sao? Chaøng nhôù veà baøi hoïc cuûa bieån. Gian nan? Chaøng nhôù ñeán baøi hoïc cuûa gai, vaø ñoâi hoa tai cuûa ngöôøi thieáu nöõ. Nhan saéc vaø veát thöông cuûa gai khoâng theå taùch rôøi. Chaøng laïi nhìn baøn tay traéng treûo. Nghó ngôïi voâ chöøng.

- Daáu cuûa keû ñöôïc choïn laø thöông tích cuûa ñinh chöù khoâng phaûi ñinh, laø thöông tích cuûa thaäp giaù chöù khoâng phaûi thaäp giaù.

Lôøi cuûa oâng giaø ñaõ xaùc ñònh. Baáy giôø chaøng nghe nhö chaøng ñaõ traùnh neù nhieàu laàn trong ñôøi chaøng. Chaøng leân ñöôøng nhöng taâm hoàn chöa troïn veïn sieâu thoaùt. Baøn tay chaøng vaãn chöa coù daáu veát cuûa lao taùc nhoïc nhaèn. Chaøng nhaän thöùc moät ñieàu kieän taøn khoác laø phaûi chaáp nhaän ñôùn ñau nhö ngöôøi thieáu nöõ muoán coù nhan saéc phaûi chaáp nhaän caønh gai. Ñeán luùc ñoù chaøng môùi nhìn ra con ngöôøi thaät cuûa chaøng. Chaøng ñaõ ca ngôïi khoå ñau baèng vaên chöông chöù khoâng phaûi baèng cuoäc soáng nieàm tin. Chaøng ñaõ vieát nhöõng baøi thô ca ngôïi ñoài maùu vôùi thaäp töï cho ñôøi maø laõng queân chính mình. Rong ruoåi tìm ngoïn suoái cuûa chaøng seõ maõi maõi laø aûo töôûng cho ñeán khi chaøng naém chaët nhöõng muõi gai nhoïn trong tay.

Nhöõng yù töôûng treân vöøa laøm chaøng xoùt xa nhöng cuõng cho chaøng hôi aám. Chaøng bieát vaãn coøn hi voïng ôû phía xa. Hi voïng naèm ôû caønh gai nhoïn chöù khoâng phaûi chæ ôû trong öôùc mô. Mô öôùc chæ laø khôûi ñieåm. Tim chaøng aám daàn, maùu chaøng ñoû daàn maàu naùu noùng. Chaøng nhìn roõ chöù khoâng coøn mô hoà. Chaøng khoâng coøn löïa choïn naøo khaùc. Chaøng khoâng coøn traùnh neù naøo khaùc. Ñöôøng leân nuùi cao laø ñöôøng khoâng nhöôïng boä. Tuyeät ñoái khoâng coù nhöôïng boä. Tuyeät ñoái khoâng coù thay theá. Nhöõng suy tö veà tuyeät ñoái döùt khoaùt aáy ñaåy chaøng ñeán moät quyeát ñònh sau cuøng. Chaøng nhìn leân ngoïn nuùi, mô hoà thaáy nhöõng ngoïn than hoàng töø töø röïc saùng roài thaønh bieån löûa chaùy buøng döõ doäi. Nhöng bieån löûa aáy chæ chaùy buøng khi chaøng lao mình ñi tôùi vôùi taát caû thöông ñau, gian nan. Nhìn bieån löûa cuûa thaùch ñoá môøi goïi, chaøng xoác ngöïa, che giaáu noãi ñau, thuùc ngöïa leân ñöôøng.

Ñi chöa ñöôïc nöûa ngaøy thì ñöôøng trôû neân goà gheà toaøn ñaù nhoïn. Chaøng phaûi xuoáng daét ngöïa theo. Laàn ñaàu môùi xuoáng khoûi ngöïa chaøng ñaõ tröôït chaân teù ngaõ, eâ aåm caû ñaàu goái. Treøo qua ñöôïc moät quaõng thì baøn tay chaøng ñaõ xöôùc da vì phaûi baùm chaët vaøo ñaù maø boø. Chaân chaøng rôùm maùu. Giôø gian nan ñaõ ñieåm. Moät con suoái saâu hoaém tröôùc maët. Con ngöïa giaø khoâng theå vöôït qua ñöôïc nöõa. Ngöôøi duõng só thöông con tuaán maõ ñeán öùa leä. Chaøng phaûi töø giaõ con tuaán maõ. Chaøng phaûi daãm leân ñaù nhoïn maø ñi. Ñeán oâm con ngöïa laàn cuoái. Chaøng thaáy nhö xeù ruoät gan khi phaûi döùt lìa moät thaân meán sau cuøng. Chaøng nhìn con ngöïa laàn cuoái, giô tay vaãy chaøo vónh vieãn roài tìm theo loái ñi nhoû daãn xuoáng vöïc saâu. Nöôùc ôû beân döôùi chaûy nhö thaùc luõ. Thaáy moät choã an toaøn nhaát, chaøng laáy heát söùc mình nhaåy qua. Bôø ñaù vôõ lôû rôi xuoáng aàm aàm. Toaøn thaân chaøng lô löûng treân khoâng. Bôø beân kia chöa tôùi. Chaøng kinh hoaøng ruïng rôøi khi bieát mình khoâng theå ñaët chaân ñöôïc leân bôø beân kia. Vöïc ñaù saâu thaúm. Chaøng heùt leân sôï haõi, ñaäp maïnh tay baùm vaøo goác tre giaø ñaõ bò chaët cuït nhoïn hoaét. Moät muõi ñaâm ngoït lòm, goác tre saéc nhö dao ñaâm xieân qua loøng baøn tay treo chaøng lô löûng giöõa bôø ñaù. Toaøn thaân run leân vì ñau ñôùn, sôï haõi. Moà hoâi vaø maùu chaûy ñaàm ñìa. Söùc naëng cuûa toaøn thaân xeù raùch daàn baøn tay. Maùu chaûy doác theo caùnh tay. Nhöng neáu khoâng coù goác tre xuyeân qua baøn tay ñeå giöõ laïi, chaøng ñaõ rôi xuoáng vöïc saâu naùt baáy. Ñoâi chaân co quaép giöõ laáy bôø ñaù. Khi chaøng leo leân ñöôïc thì baøn tay nhö toaïc ra. Chaøng khoâng coøn böôùc vöõng nöõa. Laûo ñaûo coá teù. Coøn laïi baøn tay duy nhaát voäi giô ra choáng ñôõ. Choàng ñaù rung ñoäng saäp xuoáng, maùu chaûy chan hoøa nhuoäm ñoû moät vuøng ñaù cöùng. Con ngöïa hí leân ñau thöông nhìn chuû noù thaân yeâu guïc cheát.

Khi coù ñieäu nhaïc voâ thöôøng troåi leân thì Vöôøn Haïnh Phuùc bieát laø saép coù moät duõng só ñeán. Caû Vöôøn Haïnh Phuùc xoân xao chôø ñoùn. Chaøng traùng só aùo naâu nheo maét nhìn vaø chaøng nhaän ra ngay vò duõng só ñang ñeán trong tieáng ñaøn saùo hoan ca töng böøng laø ngöôøi ñaõ töøng bò töø choái ôû coång thaønh.

Lôøi suy tö:

Ñöôøng leân nuùi cao cuûa Phaoloâ:

Nhöõng ñieàu gì baát cöù ngöôøi ta daùm laøm, thì, thaät toâi noùi nhö noåi khuøng, toâi cuõng daùm laøm. Hoï laø ngöôøi Hippri ö? Toâi cuõng theá! Hoï laø ngöôøi Israel ö? Toâi cuõng theá! Hoï laø doøng gioáng Abraham ö? Toâi cuõng theá! Hoï laø toâi tôù Ñöùc Kitoâ ö? Toâi noùi raát möïc ñieân khuøng laø toâi coøn hôn gaáp maáy! Hôn nhieàu bôûi coâng lao, hôn nhieàu bôûi tuø raïc, ñoøn voït, laém laàn haàu ñaõ vong maïng. Naêm laàn toâi bò ngöôøi Do Thaùi ñaùnh ñoøn ba möôi chín tröôïng, ba laàn toâi bò tra taán, moät laàn toâi bò neùm ñaù, ba laàn toâi ñaõ ñaém taàu, vaø ñaõ qua moät ngaøy moät ñeâm chôi vôi trong loøng bieån. Toâi chòu nguy hieåm vì soâng ngoøi, nguy hieåm vì troäm cöôùp, nguy hieåm vì ngöôøi ñoàng chuûng, nguy hieåm vì daân ngoaïi, nguy hieåm nôi thaønh thò, nguy hieåm choán hoang vu, nguy hieåm treân bieån caû, nguy hieåm nôi nhöõng anh em giaû. Lao ñao vaát vaû bôûi thao thöùc thöôøng böõa, bôûi ñoùi khaùt, bôûi nhòn aên laém baän, bôûi laïnh reùt, bôûi mình traàn (2 Cor. 11:22-27).

Ñöôøng leân nuùi cao cuûa ngöôøi thanh nieân:

- Thöa Thaày toâi phaûi laøm gì ñeå ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi?

- Neáu ngöôi muoán neân troïn laønh, thì haõy ñi baùn heát nhöõng gì ngöôi coù maø cho ngöôøi ngheøo, ngöôi seõ ñöôïc kho taøng treân trôøi, ñoaïn haõy ñeán theo Ta. Nghe lôøi ñoù ngöôøi thanh nieân cuùi maët boû ñi buoàn raàu (Mt. 19:23-24).

Lôøi cuoái

Trích Taäp Truyeän Ngaén "ÑÖÔØNG VEÀ THÖÔÏNG TRÍ" cuûa taùc giaû Nguyeãn Taàm Thöôøng
Coù baùn taïi caùc nhaø saùch, giaù baùn: USD $15.00

(*) Ñoùn xem kyø tôùi: Gioït Leä

(C) Copyright 1997. Taùc giaû giöõ baûn quyeàn.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page