THÔØI SÖÏ: Baøn veà Vaán ñeà daïy giaùo lyù cho treû em Coâng Giaùo taïi Phaùp.
Trong Khoùa hoïp khoaùng ñaïi Muøa Thu cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phaùp taïi Loä Ñöùc, ñöôïc beá maïc hoâm thöù Ba vöøa qua, ngaøy 10.11.98, sau moät tuaàn leã caàu nguyeän vaø thaûo luaän veà nhieàu vaán ñeà muïc vuï trong ñoù vaán ñeà daïy giaùo lyù cho treû em, laø vaán ñeà soâi noåi vaø gaây lo laéng nhieàu hôn caû cho caùc vò chuû chaên Giaùo Hoäi Phaùp trong luùc naøy. Coù vò ñaët caâu hoûi: "Vaøo Naêm 2000 caùc thanh thieáu nieân Phaùp seõ coøn laø tín höõu Coâng Giaùo nöõa hay khoâng?". Ñaây laø caâu hoûi nghieâm troïng lieân heä söï soáng coøn cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Phaùp. Nöôùc Phaùp vaãn ñöôïc tieáng laø "Tröôûng Nöõ cuûa Giaùo Hoäi". Thaät söï Nöôùc Phaùp ñaõ xöùng ñaùng vôùi töôùc hieäu naøy. Nöôùc Phaùp ñaõ cung caáp cho Giaùo Hoäi bieát bao Vò Thaùnh thôøi danh. Giaùo Hoäi Phaùp ñaõ göûi ñi caùc xöù truyeàn giaùo bieát bao con caùi nam nöõ cuûa mình, trong soá naøy coù raát nhieàu vò ñaõ hy sinh maïng soáng ñeå minh chöùng ñöùc tin. Nöôùc Phaùp ñaõ coù bieát bao Doøng Tu chuyeân lo coâng vieäc giaùo duïc, xaõ hoäi, baùc aùi, khoâng nhöõng trong Nöôùc, maø coøn treân khaép theá giôùi. Coù ngöôøi seõ noùi: Ñaây laø nöôùc Phaùp cuûa nhöõng theá theá kyû tröôùc. Nöôùc Phaùp ngaøy nay veà phöông dieän toân giaùo ñaõ khaùc xöa nhieàu. Thaät ra, khoâng ai phuû nhaän ñieàu quaû quyeát naøy. Tình traïng sa suùt veà ñöùc tin, veà ñaïo ñöùc khoâng phaûi laø hieän töôïng rieâng taïi Phaùp, nhöng taïi taát caû caùc quoác gia Aâu Myõ hieän nay. Caùc quoác gia suøng ñaïo naøy, tröôùc ñaây ñaõ ñem Tin Möøng cho caû Theá Giôùi, nay trôû neân caùc nöôùc truyeàn giaùo. Caâu hoûi ñaõ ñöôïc ñaët ra trong Khoùa Hoïp caùc Giaùm Muïc Phaùp taïi Loäâ Ñöùc, laø: "Trong naêm 2000 caùc thanh thieáu nieân Phaùp seõ coøn laø nhöõng tín höõu Coâng Giaùo nöõa hay khoâng?". Baûn thoáng keâ ñöôïc ñem ra thaûo luaän trong Khoùa Hoïp laàn naøy cho thaáy: hieän nay coù moät phaàn ba treû em Phaùp sinh ra khoâng ñöôïc röûa toäi; trong soá caùc treû em Coâng Giaùo chæ coù gaàn moät nöûa ñi hoïc giaùo lyù taïi caùc giaùo xöù.
Ñeå cöùu vôùt tình traïng "maát ñaïo daàn daàn naøy", caùc Giaùm Muïc chuû tröông ñaåy maïnh vieäc giaûng daïy giaùo lyù cho caùc treû em, khoâng nhöõng cho caùc treû em maø caû cho caùc ngöôøi ñöùng tuoåi nöõa. Nhöng vieäc daïy giaùo lyù cho treû em taïi caùc tröôøng Nhaø Nöôùc gaëp nhieàu caûn trôû. Nöôùc Phaùp theo chính saùch li khai giöõa Nhaø Nöôùc vaø Giaùo Hoäi. Vì theá vieäc giaûng daïy giaùo lyù chæ ñöôïc pheùp laøm trong khu vöïc giaùo xöù hay taïi caùc tröôøng Coâng Giaùo maø thoâi. Ai cuõng bieát raèng: vieäc giaûng daïy giaùo lyù laø phöông theá duy nhaát ñeå ñöa caùc em vaøo ñaïo Coâng Giaùo vaø ñeå giuùp caùc em daàn daàn coù moät ñöùc tin vöõng chaéc. Ngaøy xöa vieäc ñi hoïc giaùo lyù ñöôïc coi nhö laø vieäc keùo daøi töï nhieân cuûa vieäc thöïc haønh ñaïo trong gia ñình. Ngaøy nay khaùc haún. Ngaøy nay vieäc giaûng daïy giaùo lyù laø moät khaùm phaù luoân luoân môùi meû ñoái vôùi treû em, vì trong gia ñình caùc em khoâng bao giôø hay ít khi ñöôïc nghe noùi ñeán ñaïo. Ñöùc Cha Dufois, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Lille, Chuû Tòch UÛy Ban phuï traùch giaûng daïy giaùo lyù cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phaùp, tuyeân boá: "Chuùng ta ñang traûi qua töø vieäc giaûng daïy giaùo lyù truyeàn thoáng, vieäc giaûng daïy nhaèm boå tuùc vaø hoaøn taát nhöõng ñieàu caàn thieát veà ñöùc tin laõnh nhaän ñöôïc trong gia ñình Coâng Giaùo, ñeán vieäc giaûng daïy giaùo lyù ñeå böôùc vaøo ñaïo, nghóa laø vieäc giaûng daïy baét ñaàu töø con soá khoâng". Hieän nay trong caû nöôùc Phaùp coù 130 ngaøn giaùo lyù vieân hoaøn toaøn töï nguyeän ñaûm nhaän coâng vieäc truyeàn giaùo khoù khaên naøy taïi caùc giaùo xöù. Theo thoáng keâ, chæ coù 4% treû em töø 8 ñeán 11 tuoåi theo thöôøng xuyeân caùc lôùp giaùo lyù. 4% treû em khaùc (khoaûng 43 ngaøn) khoâng ñöôïc röûa toäi, cuõng theo caùc lôùp giaùo lyù taïi caùc giaùo xöù vì do baïn beø loâi keùo hoaëc vì toø moø. Coâ Michelle, moät giaùo lyù vieân taïi Bordeuax, keå laïi raèng: "Raát nhieàu em nghe laàn ñaàu tieân nghe noùi ñeán Chuùa Gieâsu cheát vaø soáng laïi. Tính caùch hoàn nhieân cuûa caùc em gaây xuùc ñoäng, nhöng ñaây cuõng laø moät traùch nhieäm theâm nöõa cho chuùng toâi".
Caùc giaùm muïc Phaùp ñang coù chöông trình soaïn moät cuoán giaùo lyù cho löùa tuoåi töø 18 ñeán 30, vôùi muïc ñích trình baøy ñöùc tin cho theá heä môùi, coù theå noùi ñaïi ña soá khoâng bieát gì veà ñaïo. Cuoán giaùo lyù naøy nhaèm giuùp hoï khaùm phaù nhöõng ñieàu caàn thieát neàn taûng cuûa ñöùc tin.
Naêm 1882, OÂng Jules Ferry ñaõ khaùm phaù ra heä thoáng giaùo duïc quoác gia Phaùp , moät heä thoáng höôùng veà tính caùch traàn theá cuûa Nhaø Nöôùc, vaø vaãn coøn hieäu löïc cho tôùi ngaøy nay. OÂng ñaõ ñaët ra boä luaät, ñöôïc goïi theo teân cuûa oâng ,laø luaät JULES Ferry, nhaèm baûo ñaûm cho caùc cha meï muoán giaùo duïc con caùi veà toân giaùo, thì ñöôïc pheùp thöïc hieän ñieàu naày trong ngaøy nghæ. Tröôùc ñaây, moãi tuaàn coù moät ngaøy nghæ, thöù Naêm hoaëc thöù Tö. Vaø caùc treû em ñaõ lôïi duïng ngaøy nghæ ñeå ñeán lôùp giaùo lyù taïi giaùo xöù. Ngaøy nay, khoâng coøn ngaøy nghæ giöõa tuaàn leã nöõa. Vaø cha meï lôïi duïng ngaøy nghæ vaøo cuoái tuaàn, ñeå ñöa caû gia ñình ñi nghæ. Do ñoù caùc em khoâng theå ñeán hay ñeán khoâng thöôøng xuyeân ñeå theo hoïc caùc lôùp giaùo lyù.
Moät khoù khaên khaùc nöõa xuaát hieän môùi ñaây, khi Baø Royal, thuoäc Ñaûng Xaõ Hoäi, Boä Tröôûng Giaùo Duïc, ñaõ ñöa ra chæ thò môùi seõ ñöôïc aùp duïng naêm tôùi ñaây. Thì giôø hoïc haønh cuûa caùc em taïi tröôøng ñöôïc chia laøm ba khoaûng: hoïc ñöôøng - ngoaøi hoïc ñöôøng (thì giôø raûnh roãi daønh cho gia ñình hay baïn höõu) - vaø baùn hoïc ñöôøng (hoaït ñoäng vaên hoùa, hoaït ñoäng theå thao v.v..). Khoaûng thôøi gian ñöôïc daønh cho vieäc daïy giaùo lyù, khoâng coù. Ñöùc Cha Jean Orchampt, giaùm muïc Angers, tuyeân boá: "Chuùng toâi khoâng phaûn ñoái yù kieán daønh vieäc daïy giaùo lyù vaøo khoaûng thôøi gian baùn hoïc ñöôøng. Nhöng chuùng toâi khoâng muoán thi ñua hay tranh giaønh vôùi caùc caâu laïc boä theå thao vaø caùc saùng kieán khaùc.... Luaät Jules Ferry baûo ñaûm coù khoaûng thì giôø rieâng cho vieäc daïy ñaïo. Chuùng toâi yeâu caàu toân troïng nhö vaäy maø thoâi".
Trong moät böùc thö göûi cho caùc giaùm muïc thaùng Baåy 1998 vöøa qua, Baø Royal ñaõ quaû quyeát vôùi caùc giaùm muïc raèng: "Trong heä thoáng giaùo duïc Phaùp luoân luoân coù thì giôø ñöôïc döï truø cho vieäc giaûng daïy giaùo lyù". Nhöng trong thöïc teá vaãn chöa ai thaáy gì caû. Ñöùc Cha Dufois traû lôøi: "Chuùng toâi khoâng muoán keâu goïi caùc ngöôøi Coâng Giaùo xuoáng ñöôøng chieán ñaáu ñeå beânh vöïc vieäc giaûng daïy giaùo lyù, nhöng chuùng toâi than phieàn söï cheånh maûng vaø söï laõnh ñaïm cuûa chính phuû veà vaán ñeà naøy. Caàn phaûi noùi roõ raøng raèng: vieäc giaûng daïy giaùo lyù khoâng phaûi laø vieäc "giaùo só". Ñaây laø vaán ñeà lieân heä ñeán quyeàn cuûa caùc cha meï veà töï do giaùo duïc. Ñaây laø vaán ñeà lieân heä ñeán caû xaõ hoäi. Neáu baõi boû vieäc giaûng daïy toân giaùo, thì chuùng ta ñöøng than phieàn veà nhöõng troáng roãng luaân lyù, veà vieäc lan traøn caùc giaùo phaùi nôi giôùi treû vaø bieát bao teäï ñoaïn, söï döõ, toäi aùc trong xaõ hoäi ngaøy nay ".