Back
to Radio Veritas Asia Home PageTHÔØI SÖÏ: Ngaøy 16.10.1978, ngaøy Ñöùc Karol Wojtyla ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng, ngaøy baùo hieäu nhöõng thay ñoåi quan troïng trong lòch söû. (Kyû Nieäm 20 Naêm Ñöùc Gioan Phaoloâ II laøm giaùo hoaøng).
Thaùnh Gioan Taåy Giaû noùi vôùi daân chuùng Palestine: "ÔÛ giöõa anh chò em coù moät ngöôøi maø anh chò em khoâng bieát ñeán". Thaùnh Gioan coù yù noùi ñeán Chuùa Gieâsu, Ñaáng ôû giöõa daân cuûa Ngöôøi, nhöng hoï khoâng nhaän bieát Ngöôøi. Lôøi naøy cuõng coù theå aùp duïng vaøo tröôøng hôïp Ñöùc Hoàng Y Karol Wojtyla, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Krakow (Ba Lan), tröôùc khi ñöôïc choïn laøm Giaùo Hoaøng. Moät vò Hoàng Y tham döï Maät Vieän baàu Giaùo Hoaøng ñaõ thuù nhaän raèng: "Toâi coù nghe noùi ñeán moät vò teân laø "Bottiglia", nhöng toâi khoâng quen bieát ngaøi. Tieáng YÙ ñoïc laø Boâ-ti-gli-a, gaàn gioáng vôùi phieân aâm WOI-TY-OA, teân goïi baèng tieáng BaLan, Wojtyla cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, maø vò Hoàng Y ñoù nghe laàm laø Boâ-ti-gli-a. Sau khi Ñöùc Hoàng Y Wojtyla ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng, vò Hoàng naøy ñeán chaøo Ñöùc Wojtyla vaø töï thuù nhö sau: "Giôø ñaây con môùi bieát Bottiglia laø ai".
Khi Ñöùc Hoàng Y Felici loan baùo: "Chuùng ta coù Giaùo Hoaøng môùi" roài xöôùng teân ngaøi laø Wojtyla (ñoïc laø Voi-ti-ua), thì nhieàu ngöôøi hieän dieän taïi Quaûng Tröôøng Thaùnh Pheâroâ luùc ñoù ñaõ thaéc maéc hoûi nhau: Vò ñoù laø ai vaäy? Laø Ngöôøi Phi Chaâu chaêng? Thaät vaäy, luùc ñoù Ñöùc Hoàng Y Karol Wojtyla ít ñöôïc daân chuùng bieát ñeán. Taïi Ba Lan, ngaøi chæ ñöùng sau löng Ñöùc Hoàng Y Stephan Wyszinski, Giaùo Chuû, trong vieäc tranh ñaáu cho Giaùo Hoäi, cho nhaân quyeàn vaø töï do thôøi cheá ñoä coäng saûn. Khi coøn laø Toång Giaùm Muïc Cracovia, Ngaøi ñaõvieáng thaêm nhieàu quoác gia, caùch rieâng nhöõng nôi coù ngöôøi Ba Lan tò naïn. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ môøi ngaøi giaûng Tuaàn Tónh Taâm cho Giaùo Trieàu Roma, vaø ngaøi ñaõ dieãn thuyeát nhieàu laàn taïi Roma, Milano... Duø vaäy, ít ai nghó ñeán Vò Hoàng Y treû tuoåi vaø haêng say hoaït ñoäng naøy laøm Giaùo Hoaøng, sau moät truyeàn thoáng daøi 450 naêm goàm caùc vò Giaùo Hoaøng luoân luoân laø ngöôøi YÙ.
Chöông trình cuûa Thieân Chuùa thaät maàu nhieäm vaø khoâng ai doø xeùt noåi. Vieäc baàu Giaùo Hoaøng laø moät maàu nhieäm vaø khoâng theå chaéc chaén tôùi phuùt cuoái cuøng. Trong vieäc baàu Giaùo Hoaøng, coù hai yeáu toá: Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi. Caùc vò Hoàng Y hoïp maät vieän suy xeùt theo löông taâm vaø coù theå baøn thaûo, nhöng Thieân Chuùa Quan Phoøng an baøi vaø Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn, soi saùng.
Daân chuùng khoâng bieát ñeán hay ít bieát ñeán Ñöùc Hoàng Y Karol Wojtyla; nhöng giôùi baùo chí ñaõ bieát vaø theo doõi. Hoï theo doõi ngaøi trong caùc cuoäc dieãn thuyeát taïi YÙ, trong Ñaïi Hoäi Thaùnh Theå quoác teá taïi Philadelphia (Hoa Kyø) naêm 1976; hoï bieát ngaøi ñöôïc tin Ñöùc Gioan Phaoloâ ñeä nhaát qua ñôøi, nhôø nghe Ñaøi Phaùt Thanh. Chieàu 13 vaø saùng 14.10.78, hai ngaøy tröôùc Maät Vieän, hoï theo doõi ngaøi khi tôùi thaêm ngöôøi baïn thaân, ñoàng höông, Ñöùc Cha Deskur, ñieàu trò taïi Beänh Vieän Baùch Khoa Gemelli. Hoï chuù yù theo doõi ngaøi caàu nguyeän trong nhaø nguyeän Xistine chieàu ngaøy 14.10.78 tröôùc khi caùc Hoàng Y vaøo hoïp Maät Vieän. Nhieàu baùo chí ñaõ soaïn saün tieåu söû cuûa moät soá vò Hoàng Y maø hoï nghó laø coù theå ñöôïc choïn laøm Giaùo Hoaøng.
Xuaát hieän treân Bao Lôn Maët Tieàn Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi vôùi daân chuùng nhö sau: "Chuùng ta caàn laøm laïi lòch söû". Lôøi naøy ñaõ thöïc hieän trong 20 naêm laøm Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi. Tröôùc heát taïi Ba Lan, roài lan roäng ñeán caùc nöôùc thuoäc khoái Coäng Saûn Trung-Ñoâng-AÂu. Ngaøi noùi nhieàu laàn: Chaâu AÂu phaûi thôû baèng hai laù phoåi : Taây vaø Ñoâng. Chaâu AÂu khoâng theå chia reõ thaønh hai khoái kình ñòch nhau hay soáng trong chieán tranh laïnh. Lôøi naøy khoâng nhöõng aùm chæ nhöõng chia reõ giöõa caùc tín höõu Kitoâ: Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng, nhöng coøn aùp duïng cho caùc phöông dieän khaùc nöõa: ñòa dö-chính trò, kinh teá, vaên hoùa vaø toân giaùo. Chaâu AÂu vaãn laø moät vaø töø ñaàu ñaõ ñöôïc laõnh nhaän neàn vaên hoùa Kitoâ. Thaùnh Bieån Ñöùc vaø nhöõng Tu Só con caùi tinh thaàn cuûa ngaøi ñaõ khai saùng Taây AÂu. Hai Thaùnh anh em Cirillo vaø Methodio, ngöôøi Hy Laïp, ñaõ coù coâng truyeàn giaùo, caùch ñaây hôn moät ngaøn naêm nay, caùc daân toäc goác Slavoâ taïi mieàn Trung-Ñoâng-AÂu. Thaùnh Bieån Ñöùc laø Quan Thaày Chaâu AÂu. Hai thaùnh Cirillo vaø Methodio cuõng ñaõ ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II, goác Slavoâ, toân phong laøm Quan Thaày Chaâu AÂu nhö Thaùnh Bieån Ñöùc. Chaâu AÂu phaûi xaây döïng söï thoáng nhaát cuûa mình khoâng phaûi chæ treân neàn taûng chính trò, quaân söï, kinh teá, nhöng tröôùc heát treân caùc giaù trò cao quyù luaân lyù vaø toân giaùo cuûa Kitoâ giaùo. ÑTC noùi: "Chaâu AÂu phaûi trôû veà nguoàn goác cuûa mình".
Sau chuyeán vieáng thaêm Ba Lan laàn thöù nhaát naêm 1979, thì Coâng Ñoaøn Lieân Ñôùi phaùt xuaát vaøo naêm 1980, ñeå tranh ñaáu baèng nhöõng phöông tieän hoøa bình cho ñoäc laäp, töï do, daân chuû taïi Ba-Lan. Cuoäc tranh ñaáu bò boùp ngheït naêm 1981 baèng leänh giôùi nghieâm cuûa Chính Phuû coäng saûn Jaruzelski vaø söï ñe doïa xaâm laêng cuûa Khoái Lieân Xoâ. Nhöng sau ñoù, nhôø cuoäc gaëp gôõ taïi Vatican giöõa ÑTC vaø Töôùng Jaruzelski, chuû tòch Nhaø Nöôùc Ba Lan, daân chuùng Ba Lan ñaõ traùnh ñöôïc cuoäc xaâm laêng cuûa Khoái Lieân Xoâ vaø daàn daàn tieán ñeán neàn daân chuû, töï do, khoâng phaûi ñoå maùu.
Trong cuoäc phoûng vaán cuûa Ñaøi Truyeàn Hình YÙ toái thöù Ba, ngaøy 13.10.98, Töôùng Jaruzelski tuyeân boá nhö sau: "Vieäc choïn Ñöùc Karol Wojtyla laøm Giaùo Hoaøng moät ñaøng laøm chuùng toâi raát haõnh dieän, nhöng ñaøng khaùc cuõng laøm chuùng toâi lo sôï nhieàu". Vieäc baàu Ñöùc Karol Wojtyla laøm Giaùo Hoaøng gaây lo laéng cho Khoái Coäng Saûn Trung-Ñoâng AÂu, vì hoï coi ngaøi laø "Moät vò Giaùo Hoaøng coù theå laøm tan raõ khoái coäng saûn". Vì theá, Vò Thaåm Phaùn cuûa YÙ, nguôøi coù traùch nhieäm ñieàu tra vuï möu saùt Ñöùc Gioan Phaoloâ II xaåy ra taïi Quaûng Tröôøng Thaùnh Pheâroâ ngaøy 13.05.1981, ñaõ quaû quyeát treân ñaøi Truyeàn Hình YÙ toái thöù ba, ngaøy13.10.98 nhö sau: "Ñaây laø moät vuï möu saùt ñöôïc toå chöùc chu ñaùo, khoâng phaûi laø moät haønh ñoäng rieâng reõ cuûa anh Ali Agca". Sau Ba Lan, caùc nöôùc Trung-Ñoâng AÂu khaùc vaø böùc töôøng Berlin cuõng suïp ñoå vaøo cuoái naêm 1989.
Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Ñaøi Truyeàn Hình YÙ cuõng vaøo toái thöù Ba, ngaøy 13.10.98, Tieán Só Coffi Annan, Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác, tuyeân boá raèng: "Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø moät hình aûnh cao caû veà tinh thaàn; ngaøi khoâng phaûi laø ngöôøi laøm chính trò, nhöng hình aûnh tinh thaàn vaø giaùo huaán cuûa ngaøi aûnh höôûng saâu xa ñeán chính trò". OÂng nhaéc ñeán hai tröôøng hôïp maø thoâi ñeå laøm thí duï. Ñoù laø Chuyeán vieáng thaêm Cuba cuoái thaùng Gieâng naêm nay (1998) vaø chuyeán vieáng thaêm laàn thöù hai taïi Nigeria, vaøo thaùng 3 cuõng naêm nay (1998).
Tình hình chính trò taïi hai quoác gia naøy ñang thay ñoåi. Trong chuyeán vieáng thaêm Coäng Hoøa Haiti thaùng 3 naêm 1983, Ñöùc Gioan Phaoloâ II noùi: "Taïi ñaây caàn phaûi coù nhöõng thay ñoåi". Sau thôøi gian, cheá ñoä ñoäc taøi Duvalier suïp ñoå vaø ñöôïc thay theá baèng cheá ñoä daân chuû. Taïi Chileâ, Töôùng Pinochet, cuõng phaûi nhöôøng quyeàn laïi cho moät chính phuû daân söï. Bosnia-Erzegovina vaø Liban, tình hình cuõng ñöôïc oån ñònh sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Sarajevo vaø Beyrouth. Cuõng trong buoåi truyeàn hình cuûa Ñaøi YÙ toái 13.10.98, Cöïu Toång Thoáng Nga, oâng Gorbaciov tuyeân boá: Nhôø Ñöùc Gioan Phaoloâ II caùc cuoäc thay ñoåi taïi Trung-Ñoâng-AÂu khoâng coù nhöõng vuï ñoå maùu. Cöïu Toång Tröôûng ngoaïi giao Do Thaùi, oâng Simon Peres, cuõng tuyeân boá trong buoåi truyeàn hình toái 13.10.98 raèng: Ñöùc Gioan Phaoloâ II cho toâi hay laø ngaøi öôùc mong ñöôïc vieáng thaêm Gieârusalem. Chuùng toâi tin raèng: ngaøi seõ coù theå ñem laïi hoøa bình trong mieàn naøy".
Keát thuùc buoåi truyeàn hình toái thöù Ba, ngaøy 13.10.98, Kyù giaû Bruno Vespa, nguôøi höôùng daãn buoåi truyeàn hình vaø phoûng vaán caùc nhaân vaät quan troïng, nhaân dòp möøng kyû nieäm 20 naêm Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ñaõ tuyeân boá treân Ñaøi phaùt thanh Vatican ngaøy hoâm sau, thöù Tö 14.10.98 nhö sau: "Laø moät tín höõu, toâi xin noùi: Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñöôïc choïn laøm Giaùo Hoaøng khoâng phaûi tình côø, maø do Chuùa Quan Phoøng. Laø moät kyù giaû, vaø do ñoù, laø chöùng nhaân cuûa bieát bao bieán coá, toâi xin noùi - cuøng vôùi bieát bao ngöôøi khaùc - raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ thay ñoåi lòch söû theá giôùi, ñaõ thay ñoåi lòch söû hieän ñaïi, vaø keát thuùc toát ñeïp theá kyû 20 naày." Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø vò Giaùo Hoaøng cuûa Tình Yeâu Thöông, nhöng cuõng laø moät vò Giaùo Hoaøng cuûa Töï Do. Ngaøi laøm cho chuùng ta phaûi suy nghó nhieàu".
Back
to Radio Veritas Asia Home Page