Caùch ñaây 20 naêm, Ñöùc Phaoloâ VI qua ñôøi taïi Castelgandolfo.
Castelgandolfo - 06.8.98 - Ngaøy moàng 6 thaùng 8 naêm 1978, leã Chuùa Bieán Hình, luùc ñoù truøng vaøo ngaøy Chuùa Nhaät, Ñöùc Phaoloâ VI qua ñôøi taïi Traïi heø Castelgandolfo, vaøo luùc 9:40 phuùt toái.
Sau ñuùng 20 naêm, saùng thöù Naêm moàng 6.08.1998, cuõng taïi Traïi heø, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ daâng thaùnh leã trong nhaø nguyeän rieâng cuûa ngaøi cho Vò Tieàn Nhieäm. ÑTC baét ñaàu thaùnh leã baèng nhöõng lôøi sau ñaây: "Vieäc kính nhôù Ñöùc Phaoloâ VI vaãn luoân luoân soáng ñoäng trong toaøn Giaùo Hoäi. Sau 20 naêm, thôøi gian khoâng laøm phai nhaït vieäc nhôù ñeán ngaøi; traùi laïi, vôùi nhöõng naêm qua ñi, hình aûnh cuûa ngaøi moãi ngaøy moãi trôû neân saùng ngôøi hôn vaø nhöõng nhìn xa thaáy roäng veà coâng vieäc toâng ñoà cuûa ngaøi trôû luoân luoân hôïp thôøi vaø gaây ngaïc nhieân".
Naêm nay cuõng laø naêm keát thuùc möøng kyû nieäm 100 naêm sinh nhaät cuûa Ñöùc coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI. Ngaøi sinh ngaøy 27.09.1897. Suoát naêm 1997 ñaõ ñöôïc daønh cho vieäc kính nhôù vaø hoïc hoûi veà Vò Ñaïi Giaùo Hoaøng naøy. Naêm Kyû Nieäm seõ ñöôïc keát thuùc vaøo ngaøy 27.09.1998 taïi Brescia, giaùo phaän baûn quaùn cuûa Ñöùc Phaoloâ VI.
Nhaân dòp kyû nieäm 20 qua ñôøi, Ñaøi Phaùt Thaùnh Vatican noùi veà Ñöùc Phaoloâ VI nhö sau: Ñöùc Phaoloâ VI laø vò höôùng ñaïo khoân ngoan vaø trung thaønh cuûa Daân Chuùa trong thôøi kyø Coâng Ñoàng Chung Vatican II vaø thôøi kyø aùp duïng giaùo huaán Coâng Ñoàng, tuy laø moät thôøi kyø ñaày khoù khaên vaø ñau khoå, nhöng laøm cho chuùng ta caûm thaáy gaàn guõi hôn vôùi hình aûnh cuûa ngaøi vaø vôùi chöùng taù moãi ngaøy moãi saâu roäng hôn veà tình yeâu meán cuûa ngaøi ñoái vôùi Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi.
Cuõng trong dòp naøy, Ñöùc Hoàng Y Virgilio Noe ñaõ chuû söï thaùnh leã ñoàng teá troïng theå luùc 10:30 saùng thöù Naêm 6/08/98,trong Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ ñeå kính nhôù Ñöùc Phaoloâ VI, Ñaày Tôù Chuùa. Ñöùc Hoàng Y laø moät trong caùc Vò gaàn guõi Ñöùc Phaoloâ VI hôn caû. Vaø sau ñaây laø chöùng taù cuûa Ñöùc Hoàng Y Noe veà nhöõng giôø phuùt cuoái cuøng cuûa Ñöùc coá Giaùo Hoaøng:
"Trong nhöõng ngaøy kyû nieäm naày, toâi soáng laïi töøng giôø phuùt, taát caû nhöõng gì xaåy ra trong hoaøn caûnh luùc ñoù, keå töø ngaøy moàng 1 thaùng 8 naêm 1978. Ban chieàu ngaøy muøng 1 thaùng 8 naêm 1978ù, Ñöùc Phaoloâ VI muoán ñi ñeán Frattocchie, gaàn Albano, ñeå vieáng moä Ñöùc coá Hoàng Y Giuseppe Pizzardo, vò trong nhieàu naêm ñaõ laø Beà treân cuûa ngaøi taïi Phuû Quoác Vuï Khanh. Ñaây phaûi laø chuyeán vieáng thaêm coù tính caùch rieâng tö thoâi, nhöng treân thöïc teá trong nhaø thôø luùc ñoù ñaày ngöôøi. Hoï ñeán vì bieát ngaøi seõ gheù qua ñaây".
Ñöùc Hoàng Y noùi tieáp: Ñöùc Phaoloâ VI vaøo trong nhaø thôø, ngaøi khoâng xuoáng döôùi haàm nôi coù moä Ñöùc Hoàng Y. Ngaøi caàu nguyeän laâu, moät mình, roài caàu nguyeän vôùi caùc tín höõu trong nhaø thôø. Sau ñoù ngaøi noùi vôùi daân chuùng; ngaøi khoâng noùi buoâng maø ñoïc baûn vaên soaïn tröôùc. Ngöôøi ta hieåu ñöôïc ngay laø coù caùi gì ñoù khoâng bình thöôøng trong tieáng noùi, do bôûi meät nhoïc: con maét khoâng ñoïc ñuùng chöõ vieát nöõa. Ngöôøi ta nghó: coù leõ vì khoâng ñuû aùnh saùng trong nhaø thôø, nhöng thöïc ra - theo söï nhaän xeùt cuûa giaùo sö Fontana luùc ñoù laø baùc só rieâng cuûa ngaøi - ñaõ coù moät caùi gì ñoù gaây haïi cho khaû naêng con maét cuûa ngaøi roài. Ñieàu ngaøi noùi veà Ñöùc Hoàng Y Pizzardo laøm toâi xuùc ñoäng nhieàu. Ngaøi coi Ñöùc Hoàng Y laø moät vò phuïc vuï Giaùo Hoäi taän tình; nhöng caùi laøm toâi caûm ñoäng hôn nöõa trong phaàn keát baøi noùi chuyeän vaén cuûa ngaøi vôùi daân chuùng. Ngaøi noùi: "Töø luùc naøy ñaây caû chuùng ta nöõa, chuùng ta ñang tieán treân con ñöôøng cuøng vaø Toâi phuù thaùc cho Ñöùc Hoàng Y Pizzardo, ñeå ngaøi giuùp toâi cheát laønh vaø tieán veà thieân ñaøng".
Ñöùc Hoàng Y Noe noùi theâm: "Khi ngaøi leân xe trôû veà Castelgandolfo, toâi baét tay Ñöùc Phaoloâ VI vaø hoân tay ngaøi; toâi thaáy tay ngaøi noùng nhieàu. Toâi khoâng coù can ñaûm noùi vôùi ngaøi ñieàu gì caû, nhöng töø cöûa xe, ngaøi chaøo toâi vaø mæm cöôøi; nuï cöôøi naøy toâi khoâng bao giôø coù theå queân ñöôïc. Ñaây laø cuoäc gaëp gôõ sau cuøng toâi coù vôùi Ñöùc Phaoloâ VI ôû traàn gian naøy, khi ngaøi coøn soáng".
Sau ít ngaøy, nhö moïi ngöôøi bieát. Ngaøy tröôùc moàng 6 thaùng 8, coù baùo ñoäng laàn thöù nhaát. Roài tieáng ñoàn theâm nhieàu maõi. Ngaøy moàng 6/08/1978, ngaøy Chuùa Nhaät, tình hình trôû neân traàm troïng baát ngôø. ÑTC khoâng cöû haønh thaùnh leã ban saùng vaø luùc tröa, giôø ñoïc kinh Truyeàn Tin, ngaøi cuõng khoâng noùi gì vôùi caùc tín höõu ñeán Castelgandolfo. ÑTC chæ döï thaùnh leã do Vò Thö Kyù rieâng cöû haønh vaø röôùc leã, sau ñoù laõnh caû pheùp xöùc daàu beänh nhaân nöõa. Tình hình söùc khoûe moãi luùc moãi traàm troïng vaø caùc baùc só lo ngaïi nhieàu. Luùc 21:40 phuùt, Ñöùc Phaoloâ VI qua ñôøi".
Ñöùc Hoàng Y Noe cho bieát theâm raèng: ngaøi ñaõ ñöôïc baùo tröôùc vaø ngaøi ñaõ chuaån bò taát caû nhöõng gì phaûi laøm. Ñöùc Hoàng Y Villot, luùc ñoù laø Quoác Vuï Khanh, ñi Castelgandolfo. Vaø Ngaøi, vôùi tö caùch tröôûng Ban Leã Nghi phuû Giaùo Hoaøng, cuõng ñöôïc goïi ñeán Castelgandolfo vaø khi tôùi nôi, ngaøi thaáy coång ñoùng kín. Leân phoøng ÑTC, coù ngöôøi noùi nhoû vôùi ngaøi: "ÑTC qua ñôøi roài".
Coâng vieäc vò tröôûng Ban Leã Nghi Giaùo Hoaøng laø lo maëc leã phuïc cho thi haøi Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng. Sau ñoù, thi haøi ñöôïc ñaët treân giöôøng, nôi Ñöùc Phaoloâ VI taét thôû. Caùc thaùnh leã baét ñaàu ñöôïc cöû haønh. Ñöùc Hoàng Y Carlo Confalonieri, Nieân tröôûng Vieän Hoàng Y, daâng thaùnh leã ñaàu tieân caàu cho Ngaøi.
Ñöùc Hoàng Y Noe keát thuùc chöùng töø cuûa Ngaøi nhö sau: "Ñaây laø nhöõng kyû nieäm theo toâi trong nhöõng ngaøy kyû nieäm naøy vaø khoâng theå naøo queân ñöôïc, vaø khoâng theå naøo xoùa nhoøa ñöôïc. Ñaây laø moät söï kính nhôù cuûa taâm hoàn ñoái vôùi moät nhaân vaät ñaõ ñöôïc töôùc hieäu "Ñaày tôù Chuùa - Ñaáng Ñaùng kính".