Back
to Radio Veritas Asia Home PageThöù Saùu 11/06/99 ÑTC gaëp gôõ Toång Thoáng Ba Lan taïi dinh Toång Thoáng vaø ñoïc dieãn vaên tröôùc Quoác Hoäi Ba Lan.
ÑTC baét ñaàu chöông trình ngaøy thöù Saùu 11/06/99 baèng cuoäc gaëp gôõ Toång Thoáng Ba Lan, oâng Alexander Kwasniewski taïi dinh Toång Thoáng. Roài sau ñoù ngaøi ñeán vieáng thaêm vaø ñoïc dieãn vaên tröôùc Quoác Hoäi Ba Lan.
Chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Quoác Hoäi vaø baøi dieãn vaên cuûa ngaøi coù tính caùch lòch söû, bôûi vì ñaây laø baøi dieãn vaên ñaàu tieân cuûa ngaøi tröôùc Quoác Hoäi Ba Lan, moät Quoác Hoäi daân chuû, tuy laø coù moät soá nhaø laøm luaät taïi Thöôïng Vieän cuõng nhö Haï Vieän, tröôùc ñaây laø caùc thaønh vieân cöïu coäng saûn. Hieän dieän taïi Quoác Hoäi ñeå nghe baøi dieãn vaên cuûa ÑTC coù Toång Thoáng Alexander Kwasniewski, Thuû Töôùng Jerzy Buzek vaø caùc vò Boä Tröôûng trong noäi caùc, 560 Thöôïng Nghò Só vaø Daân Bieåu, caùc nhaân vaät cao caáp trong ngaønh tö phaùp, caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo, vaø caùc nhaø ngoaïi giao. Ñaëc bieät laø söï hieän dieän cuûa hai vò cöïu Toång Thoáng Ba Lan, ñöôïc coi laø hai keû thuø cuûa nhau, moät laø ngöôøi ra leänh giam tuø vaø ngöôøi thöù hai laø keû bò giam tuø trong thôøi coäng saûn cai trò Ba Lan; hai vò naày laø Töôùng Jaruzelski, vaø oâng Lech Walesa. Töôùng Jaruzelski laø ngöôøi ñaõ ban haønh thieát quaân luaät taïi Ba Lan daïo naêm 1981 vôùi muïc ñích laø ñeå deïp tan Coâng Ñoaøn Lieân Ñôùi Ba Lan, do oâng Lech Walesa caàm ñaàu. Töôùng Jaruzelski cuõng laø ngöôøi ñaõ ra leänh giam tuø oâng Walesa. Töôùng Jaruzelski laø chuû tòch ñaûng coäng saûn Ba Lan trong suoát thaäp nieân 1980. Sau khi cheá ñoä coäng saûn Ba Lan suïp ñoå daïo naêm 1989, oâng tieáp tuïc giöõ gheá laõnh ñaïo vôùi ñieàu kieän laø oâng phaûi ñaûm baûo cuoäc chuyeån tieáp oân hoøa vaø eâm thaém taïi Ba Lan, töø moät chính phuû ñoäc taøi chuyeân cheá sang moät nöôùc daân chuû vaø chuû tröông theo ñuoåi thò tröôøng töï do. Rieâng oâng Lech Walesa, cöïu laõnh tuï Coâng Ñoaøn Lieân Ñôùi vaø laø ngöôøi ñöôïc trao taëng giaûi thöôûng Nobel Hoøa Bình naêm 1983. OÂng ñaõ ñaéc cöû chöùc Toång Thoáng Ba Lan trong moät cuoäc baàu cöû daân chuû, töï do, vaøo naêm 1990 vaø keát thuùc nhieäm kyø vaøo naêm 1995. Ra taùi tranh cöû gheá Toång Thoáng, oâng ñaõ bò moät cöïu thaønh vieân coäng saûn ñaùnh baïi, moät phaàn vì söï baát maõn cuûa caùc cöû tri Ba Lan tröôùc ñôøi soáng kinh teá khoù khaên, phaùt sinh töø nhöõng caûi toå theo höôùng thò tröôøng töï do. Ngöôøi ñaùnh baïi oâng laø ñöông kieâm Toång Thoáng Ba Lan, oâng Alexander Kwasniewski.
Trôû laïi baøi dieãn vaên cuûa ÑTC taïi Quoác Hoäi Ba Lan, vôùi söï quan taâm vaø lo laéng cuûa moät ngöôøi cha vaø laø nhaø laõnh ñaïo tinh thaàn, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ trao phoù töông lai cuûa Ba Lan cho caùc nhaø laøm luaät. Trong cöông vò laø ngöôøi cha ñôõ ñaàu cuûa söï töï do maø Ba Lan ñaõ tìm laïi ñöôïc caùch ñaây 10 naêm; ÑTC ñaõ chuùc laønh cho söï töï do naøy, vaø khuyeân nhuû caùc Chính Trò Gia Ba Lan raèng, hoï phaûi ñöôïc khích leä nhôø nhöõng hy sinh cuûa nhöõng theá heä ñi tröôùc hoï vaø queân ñi nhöõng tö lôïi nhoû nhaët cuûa rieâng caù nhaân. Vôùi gioïng ñoïc ñaày xuùc ñoäng, vaø aùm chæ tôùi lòch söû Ba Lan caùch ñaây 10 naêm, ÑTC noùi nhö sau: "Khuoân maët cuï theå cuûa töï do vaø daân chuû taïi Ba Lan tuøy thuoäc nôi quí vò. Ai coù theå töôûng töôïng ñöôïc nhöõng ñieàu nhö theá laïi xaûy ra. Thaät laø moät bieán coá laï thöôøng." ÑTC gôïi laïi cuoäc tranh ñaáu ñaày cam go cho neàn daân chuû taïi Ñoâng AÂu, nhöng khoâng ñeà caäp tôùi söï uûng hoä maïnh meõ cuûa ngaøi cho söï choáng ñoái baát baïo ñoäng, choáng laïi chính theå ñoäc taøi chuyeân cheá; söï uûng hoä ñoù ñaõ trôû thaønh ñoäng löïc daãn tôùi vieäc thaønh laäp phong traøo Coâng Ñoaøn Lieân Ñôùi. ÑTC cho raèng, söï anh duõng vaø söùc maïnh luaân lyù cuûa Coâng Ñoaøn naøy, ñaõ ñöa tôùi söï caùo chung cuûa cheá ñoä ñoäc taøi maø khoâng coù ñoå maùu daïo naêm 1989, phaûi coù moät aûnh höôûng saâu ñaäm hôn ñoái vôùi neàn chính trò hieän nay cuûa Ba Lan. ÑTC noùi tieáp nhö sau: "Chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp queân nhöõng bieán coá naøy. Chuùng ñaõ mang laïi, khoâng nhöõng söï töï do töø laâu ñöôïc khao khaùt, nhöng ñoàng thôøi cuõng ñoùng goùp moät caùch quyeát ñònh vaøo söï suïp ñoå cuûa nhöõng böùc töôøng, nhöõng böùc töôøng maø töø gaàn nöûa theá kyû, ñaõ chia reõ nhieàu xaõ hoäi vaø quoác gia trong phaàn ñaát cuûa AÂu Chaâu naøy khoûi theá giôùi töï do".
ÑTC ñaõ öùng khaåu noùi leân caûm giaùc vui möøng cuûa ngaøi veà söï kieän AÂu Chaâu khoâng coøn bò ñe doïa bôûi chieán tranh nguyeân töû sau khi böùc töôøng Berlin suïp ñoå vaøo naêm 1989. Cuoäc vieáng thaêm naøy cuûa ÑTC taïi Ba Lan laø moät cöû chæ thöøa nhaän nhöõng tieán boä veà maët kinh teá vaø xaõ hoäi trong moät thaäp nieân qua taïi Ba Lan, maëc duø baàu khí chính trò ñoâi luùc cuõng mang laïi nhieàu soùng gioù. AÙm chæ tôùi aûnh höôûng to lôùn cuûa cöïu Lieân Bang Soâ Vieát taïi Ba Lan sau Ñeä Nhò Theá Chieán, ÑTC baøy toû vôùi caùc Chính Trò Gia Ba Lan laø ngaøi thöøa bieát raèng, xaây döïng moät neàn daân chuû môùi laø ñieàu khoù khaên sau nhieàu naêm thieáu vaéng töï do. Tuy nhieân, töông lai cuûa Ba Lan khoâng theå ñöôïc xaây döïng neáu khoâng ñöôïc döïa treân neàn ñaïo ñöùc, ñaây laø moät vai troø cho giaùo hoäi; vaø cuõng khoâng theå thieáu moät söï yù thöùc veà traùch nhieäm, vaø cuõng khoâng theå boû laïi ñaèng sau nhöõng thaønh phaàn keùm may maén ñeå voäi vaõ kieám tìm söï thònh vöôïng. ÑTC caên daën nhö sau: "Moãi moät söï thay ñoåi naøo veà maët kinh theá cuõng phaûi nhaém xaây döïng moät theá giôùi nhaân baûn hôn vaø coâng baèng hôn". Lôøi caên daën naøy cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II cuõng laø chuû ñeà chính cuûa caùc baøi dieãn vaên ÑTC trong nhöõng ngaøy ñaàu chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Ba Lan.
Moät chuû ñeà quan troïng khaùc ñöôïc ÑTC noùi ñeán, ñoù laø noãi lo sôï cuûa ngaøi veà vieäc caùc giaù trò truyeàn thoáng lieân keát ngöôøi daân Ba Lan trong giai ñoaïn khoù khaên coù theå bò ñaùnh maát khi Ba Lan soáng trong moät giai ñoaïn côûi môû hôn. ÑTC cuõng khoâng queân nhaéc ñeán moät hoàng aân lòch söû khaùc cuûa 10 naêm tröôùc ñaây, maø hieän ñang coù nguy cô bò ñaùnh maát, ñoù laø cô hoäi ñeå thoáng nhaát AÂu Chaâu. Ngaøi noùi nhö sau: "Nhöõng bieán coá caùch ñaây 10 naêm taïi Ba Lan ñaõ taïo neân moät cô hoäi lòch söû cho AÂu Chaâu, boû laïi vónh vieãn nhöõng raøo caûn veà yù thöùc heä vaø tìm laïi con ñöôøng tieán tôùi hieäp nhaát. Nhöng thay vì hieäp nhaát vôùi nhau trong tinh thaàn nhö mong ñôïi, chuùng ta ñang chöùng kieán nhöõng söï chia reõ vaø tranh chaáp môùi. Caàn phaûi coù nhöõng saùng kieán vaø haønh ñoäng cuï theå ñeå ngaên ngöøa söï chia reõ vaø tranh chaáp môùi naøy taïi AÂu Chaâu. Giaùo Hoäi muoán caûnh caùo ñöùng tröôùc moät caùi nhìn thu heïp cho AÂu Chaâu, trong ñoù ngöôøi ta chæ chuù troïng tôùi khía caïnh kinh teá vaø chính trò nhöng laïi queân ñi khía caïnh tinh thaàn. Vaø giaùo hoäi cuõng choáng laïi thaùi ñoä thieáu pheâ bình ñoái vôùi nhöõng moâ hình xaõ hoäi duy vaät. Neáu chuùng ta muoán söï hieäp nhaát môùi naøy cuûa AÂu Chaâu ñöôïc toàn taïi, chuùng ta phaûi xaây döïng AÂu Chaâu döïa treân caên baûn cuûa caùc giaù trò tinh thaàn, caùc giaù trò ñaõ moät laàn laø nhöõng giaù trò neàn taûng cuûa AÂu Chaâu; Ñoàng thôøi chuùng ta vaãn nhôù tôùi söï phong phuù vaø khaùc bieät trong truyeàn thoáng vaø vaên hoùa cuûa rieâng moãi quoác gia". (AFP, Reuters 11/06/99).
ÑTC ñaõ nhaán maïnh nhieàu laàn raèng phaåm giaù con ngöôøi phaûi laø trung taâm cuûa chính trò vaø luaät phaùp. Moät quoác gia ña nguyeân (pluraliste) khoâng theå naøo choái boû nhöõng quy phaïm luaân lyù. Moät neàn daân chuû maø khoâng coù nhöõng giaù trò luaân lyù ñaïo ñöùc laøm neàn taûng, thì seõ deã daøng ñi ñeán söï ñoäc taøi. Muïc tieâu cuûa chính trò phaûi laø xaây döïng moät xaõ hoäi nhaân baûn hôn vaø coâng baèng hôn. Vì theá, caàn phaûi baûo veã söï soáng con ngöôøi vaø gia ñình, baûo veä quyeàn laøm vieäc vaø chuù yù chaêm soùc öu tieân cho nhöõng keû keùm may maén.
Toaøn theå thính giaû trong Quoác Hoäi ñaõ voå tay hoan hoâ ÑTC thaät laâu, noùi leân söï traân troïng ñoái vôùi nhöõng lôøi giaûi baøy quan troïng cuûa Ngaøi.
Bieán coá quan troïng thöù hai cuûa ngaøy thöù Saùu 12/06, laø cuoäc gaëp gôõ cuûa ÑTC vôùi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ba Lan trong böûa côm Tröa taïi Toøa Giaùo Chuû Ba Lan. Trong dòp naày, ÑTC gôûi ñeán caùc Giaùm Muïc Ba Lan nhöõng lôøi khuyeân quan troïng cho coâng vieäc muïc vuï cuûa caùc ngaøi trong hoaøn caûnh Ba Lan ngaøy nay. Chuùng toâi seõ keå tieáp trong chöông trình phaùt thanh tieáp sau.
Back
to Radio Veritas Asia Home Page