Veà Tình hình hieän nay
cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Cuba
moät naêm sau chuyeán vieáng thaêm muïc vuï
cuûa ÑTC taïi Cuba

Prepared for internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

Veà Tình hình hieän nay cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Cuba, moät naêm sau chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC taïi Cuba.

Chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Cuba vaøo cuoái thaùng Gieâng naêm 1998 vaãn tieáp tuïc ñem laïi nhöõng thaønh quaû toát ñeïp veà toân giaùo vaø veà vieäc caûi thieän moái quan heä giöõa Nhaø Nöôùc vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.

Sau chuyeán vieáng thaêm, theo lôøi thænh caàu cuûa ÑTC, Chuû Tòch Fidel Castro ñaõ kyù saéc leänh coâng nhaän Leã Giaùng Sinh laø ngaøy leã nghæ cuûa toaøn quoác cho taát caû coâng daân Cuba, ngöôøi coù tín ngöôõng cuõng nhö ngöôøi khoâng coù tín ngöôõng. Saéc leänh coù hieäu löïc keå töø Leã Giaùng Sinh naêm 1998. Neân nhôù laø: töø naêm 1959, taïi Cuba khoâng coù Leã Giaùng Sinh. Ngaøy 25 thaùng 12 laø ngaøy lao ñoäng nhö caùc ngaøy khaùc trong caû nöôùc.

Cuoái thaùng Hai naêm 1999, ñeå kyû nieäm moät naêm chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC vaø ñeå thöïc hieän lôøi ngaøi keâu goïi trong chuyeán vieáng thaêm naøy: "Theá giôùi haõy môû cöûa roäng cho Cuba vaø Cuba cuõng môû cöûa roäng cho theá giôùi", caùc Giaùm Muïc thuoäc Ban Chæ Ñaïo cuûa Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ LaTinh (goïi taét laø CELAM), goàm khoaûng 20 vò vaø caùc vò ñaïi dieän cho caùc Giaùm Muïc Hoa Kyø vaø Canada, ñaõ hoïp taïi Thuû Ñoâ Cuba, ñeå phaùc hoïa chöông trình hoaït ñoäng, döïa theo Toâng Huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ, noùi veà Giaùo Hoäi Taïi Myõ Chaâu (Eccelsia in America); Toâng Huaán naày ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha coâng boá taïi Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Guadalupe (Mexico) vaøo cuoái thaùng Gieâng 1999 vöøa qua.

Môùi ñaây, Tuaàn Thaùnh vaø Leã Phuïc Sinh sinh cuõng ñaõ ñöôïc cöû haønh coâng khai. Leã nghi laøm pheùp Löûa vaø Neán Phuïc Sinh ñaõ ñöôïc cöû haønh tröôùc cöûa Nhaø Thôø Chính Toøa. Trong Thaùnh Leã Ñeâm Voïng Phuïc Sinh, Ñöùc Hoàng Y Jaime Ortega, Toång Giaùm Muïc La Havana, laøm pheùp röûa toäi cho 15 thanh nieân nam nöõ.

Giaùo sö Andrea Riccardi, saùng laäp Coäng Ñoàng Sant’Egidio ôû Roma, ñeán Cuba trong dòp leã naøy, ñaõ tuyeân boá nhö sau: "Ñaây laø thaønh quaû cuûa chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC". Leã nghi laøm pheùp Löûa vaø Neán Phuïc Sinh, Ñaøng Thaùnh Giaù... ñöôïc cöû haønh ngoaøi trôøi: ñaây laø nhöõng daáu hieäu beù nhoû, nhöng noùi leân söï kieän naøy laø caùc tín höõu Kitoâ taïi Cuba ñang ñöôïc höôûng nhöõng khoaûng roäng töï do hôn, vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñaåy maïnh vieäc ñoái thoaïi giöõa Nhaø Nöôùc vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Trôû veà Roma, Giaùo Sö ñaõ daønh cho nhaät baùo Coâng Giaùo YÙ Töông Lai (Avvenire) soá ra ngaøy muøng 9.04.99 baøi phoûng vaán. Chuùng toâi xin keå laïi baøi phoûng vaán ñoù nhö sau:

Hoûi: Thöa Giaùo Sö, ngaøi thaáy Giaùo Hoäi taïi Cuba nay nhö theá naøo?

Ñaùp: Xem ra caùc tín höõu Kitoâ taïi Cuba laø moät coäng ñoàng soáng ñoäng, duø khoâng phaûi laø moät Giaùo Hoäi lôùn lao, bôûi vì thöïc söï vieäc rao giaûng Tin Möøng taïi ñaûo naøy ñaõ luoân luoân laø töông ñoái. Soá ngöôøi Coâng Giaùo khoâng bao giôø chieám ñaïi ña soá nhö caùc quoác gia thuoäc Chaâu Myõ Latinh, chæ coù khoaûng 41% trong soá gaàn 10 trieäu daân cö. Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Cuba ñaõ khoâng thaám nhaäp hoaøn toaøn vaøo neàn vaên hoùa ñòa phöông. Giôø ñaây, sau hôn 40 naêm caùch maïng Castro, toâi nghó Giaùo Hoäi ñang laáy laïi caên cöôùc cuûa mình vaø baét ñaàu aên reã saâu hôn vaøo trong xaõ hoäi Cuba".

Hoûi - Vaäy Giaùo Hoäi naøy coù moät ñieåm rieâng naøo ñeå coù theå haõnh dieän khoâng?

Ñaùp: Thöïc ra, söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi coù moät lòch söû cuûa mình. Toâi muoán noùi ñeán hình aûnh loãi laïc cuûa Cha Felix Varela, Doøng Ña Minh, (sinh naêm 1788 taïi thuû ñoâ La Havana, vaø qua ñôøi taïi New York naêm 1853), ñaõ ñöôïc chính ÑTC nhaéc ñeán trong dieãn vaên ñoïc tröôùc söï hieän dieän cuûa Chuû Tòch Fidel Castro, giôùi Vaên Hoùa vaø sinh vieân taïi Ñaïi Hoïc La Havana, Ñaïi Hoïc ñaõ do caùc Cha Doøng Ña Minh laäp ra naêm 1728. Cha Varela laø nhaân vaät thoâng thaùi, nhaân ñöùc, ñaõ tranh ñaáu cho neàn ñoäc laäp Cuba khoûi quyeàn ñoâ hoä Taây Ban Nha vaø ñöôïc töôùc hieäu "Thaày daïy cuûa caùc thaày daïy Cuba"; teân ngaøi ñaõ ñöôïc ñaët cho moät trong caùc ñöôøng phoá chính cuûa Thuû Ñoâ La Havana: "Avenida Padre Valera" (Ñaïi loä Cha Varela). Vieäc laøm aùn phong Chaân phöôùc cho Cha Valera ñöôïc khôûi söï naêm 1985. Giaùo Hoäi ñaõ tìm ñöôïc taâm tình quoác gia saâu xa nôi Cha Valera. Moät ñaëc tính khaùc cuûa Giaùo Hoäi Cuba, tuy ña soá goàm saéc toäc Chaâu Phi, nhöng vaãn caûm thaáy mình thuoäc veà theá giôùi Latinh nhö caùc quoác gia Chaâu Myõ Latinh khaùc".

Hoûi - Cheá ñoä Fidel Castro thöïc söï ñang môû ra nhöõng khoaûng roäng cho caùc coäng ñoàng Kitoâ taïi Cuba khoâng?

Ñaùp - Trong nhöõng naêm vöøa qua, Chính Phuû cuûa Chuû Tòch ñaõ traûi qua moät thôøi kyø cöïc kyø ñaëc bieät: Ñaây laø nhöõng naêm raát khoù khaên; nhöng trong thôøi kyø naøy moái quan heä vôùi Giaùo Hoäi ñöôïc caûi thieän hôn. Cuõng caàn bieát raèng: chính phuû Castro khaùc caùc cheá ñoä coäng saûn taïi Trung-Ñoâng AÂu. Thí duï, chính phuû luoân luoân giöõ quan heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh. Ngaøy nay khoâng phaûi moïi vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát, nhöng giöõa haøng Giaùm Muïc vaø chính phuû Cuba coù moät cuoäc ñoái thoaïi côûi môû vaø thaønh thöïc".

Hoûi - Xin giaùo sö cho bieát nhöõng vaán ñeà naøo chöa ñöôïc giaûi quyeát.

Ñaùp - Vaán ñeà chính laø vieäc xuaát baûn baùo chí, saùch vôû Coâng Giaùo. Qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, Giaùo Hoäi muoán rao giaûng Tin Möøng cho xaõ hoäi. Veà ñieåm nay coøn bò giôùi haïn nhieàu.

Hoûi - Vaäy vaán ñeà töï do baùo chí nhö theá naøo ñoái vôùi caùc moâi tröôøng khaùc?

Ñaùp - Nhieàu ngöôøi nghó raèng: chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II môû ñaàu cho moät "chuyeån tieáp"; nhöng toâi khoâng tin nhö vaäy, ít ra khoâng ñi ñeán vieäc chuyeån töø kieåu maãu Nhaø Nöôùc naøy, sang kieåu maãu moät Nhaø Nöôùc khaùc. Dó nhieân coù nhöõng daáu chæ cuûa bieán chuyeån, nhö nhöõng daáu hieäu trong laõnh vöïc toân giaùo, nhöng khoâng vì theá, chuùng ta coù theå quaû quyeát: ñang coù söï thay ñoåi chính theå. Toâi ñaõ ñöôïc noùi chuyeän laâu vôùi Chuû Tòch Fidel Castro. Xem ra oâng xaùc nhaän caûm töôûng cuûa toâi. Dó nhieân chuû tòch bieát raèng: chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II chæ nhaèm muïc ñích toân giaùo maø thoâi . Giaùo Hoäi saün saøng ñoái thoaïi vôùi baát cöù cheá ñoä chính trò naøo, mieãn laø bieát toân troïng töï do, nhaát laø töï do toân giaùo.

Hoûi - Coäng ñoàng Sant’Egidio giuùp gì cho Cuba?

Ñaùp - Raát ñôn giaûn. Taïi Cuba chuùng toâi soáng ñôøi soáng caàu nguyeän vaø löu yù ñeán caùc ngöôøi ngheøo khoå. Chuùng toâi muoán laø men cuûa tình lieân ñôùi vaø cuûa söï ñoùn tieáp ñoái vôùi moïi ngöôøi. Toâi raát caûm ñoäng veà chöùng taù cuûa caùc thaønh vieân cuûa Coäng Ñoàng Sant’Egidio taïi ñaây".

Hoûi - Xin giaùo sö cho bieát: giaùo sö pheâ phaùn theá naøo veà vieäc keùo daøi leänh caám vaän?

Ñaùp - Vieäc phong toûa thaät naëng neà vaø Cuba caûm thaáy roõ raøng aûnh höôûng cuûa noù. Noù gaây neân nhieàu khoù khaên cho ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân trong ñaûo. Khi gaëp Baø Albright, chuùng toâi ñaõ noùi vôùi Baø: leänh phong toûa khoâng coù yù nghóa gì veà phöông dieän chính trò cuõng nhö veà phöông dieän xaõ hoäi; noù chæ taïo neân moät tình hình khoå cöïc vaø giaû taïo. Hy voïng cuûa chuùng toâi laø xaõ hoäi Cuba coù theå phuïc höng veà kinh teá. Roài cuõng öôùc mong theá giôùi coù moät söï côûi môû hôn vôùi Cuba vaø nhaát laø Chaâu AÂu löu yù nhieàu hôn ñeán Cuba. Vieäc ñoái thoaïi vaø tính caùch linh hoaït veà vaên hoùa luoân laø ñieàu khoâng phuø hôïp vôùi vôùi moïi hình thöùc caám vaän.

Ñoù laø noäi dung cuoäc phoûng vaán cuûa nhaät baùo Töông Lai vôùi Giaùo Sö Andrea Riccardi, saùng laäp vieân Coäng Ñoaøn Thaùnh Eâgidioâ, veà tình hình Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hieän nay taïi Cuba. Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.

Back to Radio Veritas Asia Home Page