Caùc nhaø hoaït ñoäng chính trò Coâng Giaùo
thaän troïng veà vieäc tu chính hieán phaùp

Prepared for internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

Caùc nhaø hoaït ñoäng chính trò Coâng Giaùo thaän troïng veà vieäc tu chính hieán phaùp.

Tin JAKARTA (UCAN 23-07-99) -- Caùc nhaø hoaït ñoäng chính trò Coâng Giaùo treân khaép Inñoâneâxia ñaõ uûng hoä lôøi keâu goïi tu chính Hieán Phaùp naêm 1945 cuûa nöôùc naøy, nhöng hoï yeâu caàu giöõ laïi phaàn môû ñaàu cuûa hieán phaùp noùi veà yù thöùc heä cuûa nhaø nöôùc. Taïi moät cuoäc hoïp baùo sau cuoäc hoäi thaûo hai ngaøy 19-20 thaùng 7/1999 taïi Jakarta, ñaïi dieän cuûa 100 nhaø hoaït ñoäng Coâng Giaùo cho bieát coù theå tu chính caùc ñieàu khoaûn trong phaàn chính cuûa Hieán Phaùp naêm 1945, nhöng phaàn môû ñaàu cuûa Hieán phaùp khoâng caàn phaûi tu chính. Hieäp hoäi caùc Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Inñoâneâxia vaø Dieãn Ñaøn Xaõ Hoäi Coâng Giaùo Inñoâneâxia laø hai ñôn vò ñoàng toå chöùc khoùa hoäi thaûo. Moät thuyeát trình vieân cuûa cuoäc hoäi thaûo laø nhaø khoa hoïc chính trò Agustinus Ramlan Surbakti noùi raèng phaàn môû ñaàu cuûa Hieán Phaùp 1945 goàm coù lôøi tuyeân boá Inñoâneâxia laø moät nhaø nöôùc vaø laáy Pancasila (naêm nguyeân taéc) laøm yù thöùc heä cuûa ñaát nöôùc. YÙ thöùc heä nhaø nöôùc Pancasila goàm naêm nguyeân taéc laø ñoäc thaàn, nhaân baûn, daân toäc, daân chuû vaø coâng baèng xaõ hoäi. OÂng Surbakti noùi: "Vieäc tu chính phaàn môû ñaàu cuûa hieán phaùp coù theå laøm thay ñoåi yù thöùc heä vaø coù theå chaám döùt quy cheá thoáng nhaát cuûa Inñoâneâxia." Caùc ñaïi bieåu ñoàng yù vieäc thay ñoåi caùc ñieàu khoaûn trong phaàn chính cuûa Hieán Phaùp, nhöng hoï cho bieát hoï muoán vieäc tu chính ñöôïc tieán haønh töøng böôùc moät. Surbakti noùi raèng tröôùc tieân caùc khoaûn tu chính coù theå ñöôïc ñöa ra thoâng qua caùc nghò ñònh cuûa Ñaïi Hoäi Hieäp Thöông Nhaân Daân (Majelis Permusyawaratan Rakyat). Coù theå hình thaønh moät baûn hieán phaùp daân chuû baèng caùch söûa laïi caùc ñieàu khoaûn trong phaàn chính cuûa Hieán Phaùp 1945. Tuy nhieân, oâng noùi theâm, chæ coù theå tu chính hieán phaùp sau khi ñaõ xem xeùt thaønh phaàn vaø laäp tröôøng cuûa caùc cô quan laäp phaùp vaø moät cuoäc baàu cöû nöõa ñöôïc toå chöùc toát. Caùc ñaïi bieåu cuõng ñaõ ñeà nghò phöông thöùc baàu cöû toång thoáng tröïc tieáp, sau khi Ñaïi Hoäi Hieäp Thöông Nhaân Daân, Haï Nghò Vieän vaø caùc ñaïi bieåu tænh ñaõ hoaït ñoäng toát. Theo Hieán phaùp 1945, Ñaïi Hoäi Hieäp Thöông Nhaân Daân baàu ra toång thoáng, cô quan naøy goàm caùc daân bieåu ñöôïc baàu vaø moät soá thaønh vieân ñöôïc chæ ñònh. Theo cuoäc toång tuyeån cöû naêm 1999, Ñaïi Hoäi Hieäp Thöông Nhaân Daân coù 700 thaønh vieân trong ñoù coù 446 daân bieåu ñöôïc baàu trong cuoäc toång tuyeån cöû hoài thaùng 6, 38 ñaïi bieåu ñöôïc chæ ñònh cuûa quaân ñoäi, 135 ñaïi bieåu caùc tænh vaø 65 ñaïi bieåu cuûa caùc toå chöùc ngheà nghieäp, toân giaùo vaø ngöôøi thieåu soá. Caùc ñaïi bieåu döï cuoäc hoäi thaûo ñeà nghò trong töông lai chæ coù nhöõng ñaïi bieåu ñöôïc baàu trong cuoäc toång tuyeån cöû môùi ñöôïc laøm thaønh vieân cuûa Ñaïi Hoäi Hieäp Thöông Nhaân Daân. Veà chöùc vuï toång thoáng, caùc ñaïi bieåu döï hoäi thaûo ñeà nghò söûa ñoåi ñieàu khoaûn hieän nay quy ñònh toång thoáng phaûi laø moät ngöôøi sinh ra taïi Inñoâneâxia thaønh ñieàu khoaûn bao goàm caû nhöõng ngöôøi laø coâng daân Inñoâneâxia do ñaõ nhaäp quoác tòch.

Back to Radio Veritas Asia Home Page