Giaùo hoäi Coâng Giaùo Cuba traéc nghieäm söï khoan nhöôïng cuûa chính phuû.
(Reuters 25/06/99) - Cuba (Matanzas) - Vôùi baàu khí côûi môû toân giaùo theo sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II daïo thaùng Gieâng naêm 1998, thöù Saùu 25/06/99, giaùo hoäi Coâng Giaùo Cuba ñaõ baét ñaàu cuoäc thaûo luaän veà vai troø xaõ hoäi cuûa giaùo hoäi, qua chöông trình goïi laø "Tuaàn Leã Xaõ Hoäi Coâng Giaùo".
Cuoäc thaûo luaän keùo daøi trong ba ngaøy, töø thöù Saùu 25/06/99 cho ñeán Chuùa Nhaät 27/06/99, dieãn ra taïi moät nhaø thôø ôû Matanzas, moät thò traán caûng naèm caùch thuû ñoâ Havana khoaûng 60 kiloâmeùt veà höôùng Ñoâng. Tham döï cuoäc hoäi thaûo coù caùc nhaø laõnh ñaïo giaùo hoäi Coâng Giaùo Cuba, moät vò Ñaëc Söù cuûa Toøa Thaùnh vaø caùc ñaïi bieåu giaùo daân ñeán töø caùc giaùo phaän treân toaøn nöôùc. Trong soá caùc vò thuyeát trình ñöôïc môøi tham döï, coù oâng Oswaldo Paya, thaønh vieân noåi tieáng cuûa moät nhoùm Kitoâ baát ñoàng chính kieán. Cuoäc hoäi thaûo bao goàm caùc chuû ñeà: "Toaøn Caàu Hoùa vaø Ñoaøn Keát", "Söï Tham Gia Daân Söï vaø Hoøa Giaûi Quoác Gia". Lieân quan tôùi chuû ñeà thöù hai naøy, oâng Dagoberto Valdes, moät nhaø hoaït ñoäng ngöôøi Coâng Giaùo coù baøi thuyeát trình trong ñoù oâng keâu goïi Cuba neân theo ñuoåi chuû nghóa chính trò ña nguyeân, aân xaù cho caùc tuø nhaân, toân troïng nhaân quyeàn, vaø ñeå cho ngöôøi daân coù töï do tö töôûng roäng raõi hôn. Theo oâng Valdes, ñaây laø nhöõng yeáu toá caàn thieát mang laïi söï hoøa giaûi quoác gia, vaø cuõng laø nhöõng ñeà taøi raát nhaïy caûm trong moät quoác gia vaãn coøn do ñaûng coäng saûn naém ñoäc quyeàn cai trò, döïa treân hieán phaùp naêm 1976. OÂng Valdes ghi nhaän theâm laø trong thôøi gian gaàn ñaây, döôøng nhö chính phuû Cuba ñang coù thaùi ñoä cöùng raén hôn, ñoái vôùi nhöõng thaùch ñoá chính trò trong noäi boä vaø vôùi caùc thaønh phaàn ñoái laäp. Noùi moät caùch khaùc, nhaø caàm quyeàn Cuba ñang trôû laïi vôùi nhöõng haøng raøo yù thöùc heä vaø quan ñieåm chính trò, moät söï khoan nhöôïng ôû möùc zeroâ. Tuy nhieân söï trôû laïi naøy coù theå laø nhöõng nguyeân nhaân daãn tôùi söï ñoái khaùng vaø baïo ñoäng trong nöôùc. Theo oâng Valdes, khoâng coù khoan nhöôïng thì seõ khoâng theå naøo coù hoøa giaûi.
Veà phaàn mình, trong baøi dieãn vaên khai maïc khoùa hoäi thaûo hoâm toái thöù naêm (24/06/99), Ñöùc OÂng Giampaolo Crepaldi, Ñaëc Söù cuûa Toøa Thaùnh vaø laø phoù Toång Thö Kyù cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, ñaõ nhaán maïnh tôùi quyeàn toái thöôïng cuûa Thieân Chuùa treân taát caû chính theå vaø quyeàn löïc chính trò nôi traàn gian naøy. Trích daãn lôøi cuûa Chuùa Gieâsu: "Haõy traû laïi cho Cesar nhöõng gì thuoäc veà Cesar, vaø traû laïi cho Thieân Chuùa nhöõng gì thuoäc veà Ngaøi", Ñöùc OÂng Crepaldi ñaõ leân tieáng chæ trích nhöõng heä thoáng chính trò muoán choái boû Thieân Chuùa. Vò Ñaëc Söù cuûa Toøa Thaùnh noùi nhö sau: "Moät theá löïc khoâng thöøa nhaän thaåm quyeàn cao hôn, thì chaéc chaén seõ bò rôi vaøo tình traïng ñoäc taøi chuyeân cheá khoâng theå traùnh ñöôïc". Nhöõng lôøi naøy cuûa Ñöùc OÂng Crepaldi vaãn coù söï aâm vang taïi Cuba, quoác gia nôi chính theå ñoäc ñaûng chæ trong thaäp nieân naøy, môùi baét ñaàu loaïi boû söï kyø thò chính trò vaø xaõ hoäi ñoái vôùi nhöõng coâng daân coù tín ngöôõng. Tình traïng naøy ñaõ gaây caêng thaúng nghieâm troïng trong quan heä giöõa giaùo hoäi vaø nhaø nöôùc sau cuoäc caùch maïng ôû Cuba daïo naêm 1956.
Duø sao thì chuyeán vieáng thaêm vaøo thaùng Gieâng naêm 1998 cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ ñaùnh daáu cao ñieåm cuûa söï caûi tieán quan heä giöõa giaùo hoäi vaø nhaø nöôùc, vaø caùc nhaø laõnh ñaïo giaùo hoäi Coâng Giaùo Cuba ñaõ coâng khai nhìn nhaän baàu khí côûi môû vaø töï do hôn trong caùc sinh hoaït toân giaùo. Ñöùc Cha Pedro Meurice, Toång Giaùm Muïc Santiago de Cuba, ñaõ noùi vôùi caùc kyù giaû nhö sau: "Rieâng veà maët ñôøi soáng trong giaùo hoäi, chuùng toâi ñang ñaït ñöôïc moät soá tieán boä". Vò Toång Giaùm Muïc Santiago de Cuba toû ra thaän troïng trong vieäc coâng khai noùi leân öôùc muoán ñeå cho giaùo hoäi ñöôïc töï do nhieàu hôn. Tuy nhieân ngaøi cuõng laäp laïi lôøi keâu goïi cho giaùo hoäi coù theâm nhieàu Linh Muïc, vaø ñöôïc quyeàn xöû duïng roäng raõi hôn caùc phöông tieän truyeàn thoâng do nhaø nöôùc kieåm soaùt. Phaàn caùc nhaø hoaït ñoäng Kitoâ Giaùo thì ñaõ toû ra maïnh daïn hôn. OÂng Oswaldo Paya, thuoäc phong traøo giaûi phoùng Kitoâ, baát ñoàng chính kieán, ñaõ keâu goïi ngöôøi Coâng Giaùo cuõng nhö khoâng Coâng Giaùo taïi Cuba haõy ñaáu tranh cho quyeàn lôïi cuûa hoï. Tuyeân boá vôùi caùc kyù giaû, oâng Paya noùi nhö sau: "Khi moät caù nhaân, moät gia ñình, moät nhoùm, tuyeân boá "Toâi seõ khoâng khuaát phuïc", khoâng sôùm thì muoän, theá löïc naøo roài cuõng seõ chòu thua".