Baøn veà thaùi ñoä cuûa Nhaø Caàm Quyeàn taïi Baéc Kinh töø choái chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II taïi Hoàng Koâng.
Trong nhöõng ngaøy vöøa qua, Ñöùc Cha Joseph Zeng, Giaùm Muïc phoù vôùi quyeàn keá vò Giaùo Phaän Hoàng Koâng, tuyeân boá vôùi Haõng Thoâng Taán Reuter raèng: "Trung Quoác cho raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Hoàng Koâng khoâng thuaän tieän, keå töø luùc Toøa Thaùnh coøn giöõ quan heä ngoaïi giao vôùi Ñaøi Loan vaø khoâng coù quan heä ngoaïi giao vôùi Baéc Kinh". Thöïc söï quan heä ngoaïi giao giöõa Baéc Kinh vaø Vatican ñaõ coù töø laâu, vaø ñoä coäng saûn Trung Quoác ñaõ ñôn phöông ñoaïn tuyeät, töø luùc leân naém chính quyeàn taïi Baéc Kinh. Luùc ñoù, Toøa Thaùnh, duø khoâng muoán ñoaïn tuyeät quan heä ngoaïi giao vôùi Trung Quoác, cuõng khoâng theå giöõ laïi vò ñaïi dieän ngoaïi giao cuûa mình taïi Baéc Kinh. Tröôùc hoaøn caûnh bò cöôõng eùp ra ñi, Toøa Thaùnh ñaõ di chuyeån Toøa Söù Thaàn veà Ñaøi Loan. Baéc Kinh vieän lyù do naøy ñeå khöôùc töø ñoái thoaïi vôùi Vatican, duø Vatican ñaõ nhieàu laàn toû thieän chí vaø saün saøng giaûi quyeát vaán ñeà. Ngaøy 11 thaùng 2 naêm nay (1999), chính Ñöùc Hoàng Y Angelo Sodano, Quoác Vuï Khanh, tuyeân boá coâng khai: Toøa Thaùnh saün saøng di chuyeån Toøa Söù Thaàn töø Ñaøi Baéc ñeán Baéc Kinh ngay buoåi chieàu trong ngaøy (töùc: chieàu ngaøy 11 thaùng 2/1999, luùc ngaøi tuyeân boá vôùi giôùi baùo chí). Theo Haõng Thoâng Taán quoác teá Fides, thì Baéc Kinh chæ ñöa ra lyù do naøy ñeå che ñaäy nhöõng vaán ñeà veà töï do toân giaùo vaø nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn trong nöôùc maø thoâi.
Trong cuoäc phoûng vaán khaùc daønh cho Haõng Thoâng Taán Fides, Ñöùc Cha Zen tuyeân boá: Thaùi ñoä cuûa Baéc Kinh khoâng phaûi laø moät môùi laï. Toøa Thaùnh khoâng bao giôø chính thöùc loan tin: ÑTC muoán vieáng thaêm Hoàng Koâng. Sôû dó coù tin ÑTC vieáng thaêm Hoàng Koâng, vì trong Khoùa Hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi veà AÙ Chaâu, ñöôïc trieäu taäp thaùng Tö naêm ngoaùi (1998) trong Noäi Thaønh Vatican, chính caùc Nghò Phuï tham döï Khoùa Hoïp khoaùng ñaïi ñaõ xin ÑTC vieáng thaêm Hoàng Koâng, ñeå coâng boá Vaên Kieän sau Thöôïng Hoäi Ñoàng. Neáu coù chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Hoàng Koâng, thì ñaây khoâng phaûi laø moät söï môùi laï. Thaùng 11 naêm 1970, trong chuyeán vieáng thaêm quoác teá laàn thöù chín, Ñöùc Phaoloâ VI (1963-1978) ñaõ vieáng thaêm Hoàng Koâng, luùc ñoù coøn thuoäc quyeàn cai trò cuûa Anh Quoác.
Trong Hieán Phaùp cuûa Hoàng Koâng ñöôïc kyù keát vaø coâng nhaän giöõa Anh Quoác vaø Trung Quoác, tröôùc khi Hoàng Koâng trôû laïi chuû quyeàn Baéc Kinh, coù ghi roõ ñieàu khoaûn veà töï do toân giaùo vaø veà söï töï trò treân phöông dieän toân giaùo, ít ra trong thôøi haïn 50 naêm, keå töø ngaøy moàng 01 thaùng 7 naêm 1997. Do ñoù, vieäc khöôùc töø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Hoàng Koâng coù theå laø moät vi phaïm Hieán Phaùp, moät söï haïn cheá töï do toân giaùo. Hôn nöõa, vieäc khöôùc töø hay chaáp nhaän chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Hoàng Koâng ñöôïc nhieàu quan saùt vieân xem nhö laø thuoäc thaåm quyeàn cuûa Chính Phuû Hoàng Koâng, xeùt vì Baéc Kinh chính thöùc coâng nhaän "moät quoác gia, hai cheá ñoä chính trò".
Nhaät baùo "Buoåi Saùng Mieàn Nam Trung Quoác" (South China Morning), xuaát baûn taïi Hoàng Koâng, ñaõ toû ra lo laéng veà töï do toân giaùo taïi Hoàng Koâng. Tôø baùo naøy khoâng bao giôø coù thaùi ñoä chæ trích Baéc Kinh; nhöng laàn naøy, trong baøi xaõ thuyeát, ñaõ bình luaän lôøi tuyeân boá cuûa Baéc Kinh töø choái chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Hoàng Koâng, vôùi nhöõng lôøi nhö sau: Neáu Ñöùc Gioan Phaoloâ II vieáng thaêm Hoàng Koâng, thì vaán ñeà naøy phaûi thuoäc thaåm quyeàn cuûa nhaø Caàm Quyeàn ñòa phöông, khoâng thuoäc thaåm quyeàn cuûa Thuû Ñoâ Baéc Kinh". Baøi xaõ thuyeát vieát tieáp: "Hôn nöõa tin töø choái naøy ñoái vôùi caùc ngöôøi Coâng Giaùo treân theá giôùi laø moät thöû nghieäm ñeå kieåm ñieåm xem thöïc söï nguyeân taéc "moät quoác gia, hai chính theå" coù ñöôïc thi haønh taïi Hoàng Koâng hay khoâng?".
Theo moät nguoàn tin coù thaåm quyeàn, thì tröôùc khi coâng boá lôøi töø choái chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Hoàng Koâng, nhö ñaõ ñöôïc dö luaän nhaéc ñeán trong tuaàn qua, thì Baéc Kinh xem ra nhö muoán kieåm soaùt taát caû moïi chi tieát trong chöông trình vieáng thaêm cuûa ÑTC, keå caû noäi dung caùc baøi dieãn vaên, trong tröôøng hôïp coù chuyeán vieáng thaêm naày. Ñaây laø ñieàu maø Toøa Thaùnh Vatican ñaõ vaø seõ khoâng bao giôø chaáp nhaän. Nhö vaäy, lyù do saâu xa cuûa vieäc töø choái, khoâng phaûi laø lyù do chính trò, vì Vatican giöõ lieân laïc ngoaïi giao vôùi Ñaøi Loan; nhöng laø lyù do toân giaùo, vì söï töï do toân giaùo chöa ñöôïc thöïc hieän troïn veïn taïi Trung Quoác.
Trong chuyeán vieáng thaêm Cuba thaùng Gieâng naêm 1998, Toøa Thaùnh ñaõ boäc loä roõ raøng raèng: ÑTC muoán ñöôïc töï do vieáng thaêm baát cöù ñòa ñieåm naøo trong nöôùc vaø ngaøi hoaøn toaøn töï do noùi nhöõng gì ngaøi thaáy caàn noùi leân. Chuû tòch Fidel Castro ñaõ chaáp nhaän nhöõng ñieàu treân ñaây vaø chuyeán vieáng thaêm ñaõ dieãn ra trong baàu khí bình thaûn, thaân maät, haân hoan... coù lôïi cho Nhaø Nöôùc cuõng nhö cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Cuba. Giaùo Hoäi khoâng phaù huûy, nhöng xaây döïng; Giaùo Hoäi khoâng rao giaûng thuø gheùt, chia reõ, nhöng tình huynh ñeä, ñoaøn keát vaø yeâu thöông; Giaùo Hoäi toân troïng moïi cheá ñoä chính trò, vaø coù quyeàn ñoøi ñöôïc toân troïng. Giaùo Hoäi khoâng tham voïng tranh giaønh quyeàn bính chính trò, nhöng saün saøng trình baøy nhöõng suy nghó döïa theo giaùo lyù ñöùc tin, vaø coäng taùc vôùi caùc ngöôøi coù traùch nhieäm caùc quoác gia, coäng ñoàng quoác teá, ñeå cuøng nhau xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp hôn, coâng bình hôn, lieân ñôùi hôn, ñeå cuøng nhau möu ích cho toaøn theå nhaân loaïi. Loaïi tröø Giaùo Hoäi ra ngoaøi xaõ hoäi laø moät ñöôøng loái chính trò sai laàm vaø gaây thieät haïi lôùn lao. Khoâng theå xaây döïng moät xaõ hoäi, moät quoác gia, moät theá giôùi toát ñeïp, traät töï, hoøa bình, neáu khoâng döïa treân caùc giaù trò cao caû veà thieâng lieâng, veà toân giaùo vaø veà luaân lyù.