Back
to Radio Veritas Asia Home PageVeà hieän traïng sinh hoaït toân giaùo taïi SUDAN.
Cha Gilles Poirier, nhaø truyeàn giaùo ngöôøi Canada, bò truïc xuaát khoûi Sudan ngaøy moàng 7 thaùng 8/1999 vöøa qua. Chính phuû Sudan khoâng cho bieát lyù do cuûa vuï truïc xuaát naøy. Luùc 2:30 saùng thöù Baåy moàng 7.08.99, Cha Gilles Poirier ñöôïc caûnh saùt ñoàng phuïc vaø thöôøng phuïc daãn ra phi tröôøng ñeå laáy maùy bay töø thuû ñoâ Khartum, ra khoûi nöôùc, theo meänh leänh cuûa Nhaø Caàm quyeàn.
Ngaøy 15 thaùng 8 naêm ngoaùi (1998), Cha Gilles Poirier ñöoïc boå nhieäm laøm Cha Sôû hoï Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Uganda, ôû thaønh phoá Ellat Mayo, caùch thuû ñoâ chöøng 20 caây soá veà phía nam. Ñoät nhieân cha nhaän ñöôïc leänh cuûa Boä Di Daân trieäu taäp ñeå nhaän leänh truïc xuaát khoûi Sudan. Keå töø luùc nhaâïn ñöôïc leänh naøy, Cha Gilles Poirier phaûi ra khoûi Sudan trong voøng hai tuaàn leã. Caùc vuï can thieäp cuûa Nhaø Caàm Quyeàn Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ôû Khartum, cuõng nhö cuûa vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Tin Laønh, cuûa Boä Tröôûng Ngoaïi Giao Sudan vaø cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Marco Dino Broggi, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Sudan vaø cuûa Chính Phuû Canada... ñeàu khoâng ñöôïc chaáp nhaän.
Cha Gillles Poirier nguôøi Canada sinh trong mieàn Ottawa ngaøy 14.05.1942. Sau khi hoïc taïi chuûng vieän Ottawa, Gilles Poirier xin vaøo tu trong Doøng caùc Cha Truyeàn Giaùo ngoaïi quoác. Cha ñöôïc phong chöùc Linh Muïc ngaøy 15.06.1969. Sau ñoù, ngaøy 31.07.99 cuõng naêm naøy cha leân ñöôøng ñi truyeàn giaùo taïi Argentina trong 16 naêm. Naêm 1990, cha ñi Ai Caäp hoïc tieáng AÛ Raäp vaø ngaøy 3.06 naêm 1992, Cha ñöôïc sai ñi Sudan ñeå laõnh nhaän chöùc vuï Cha Sôû hoï Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Uganda taïi Ellat Mayo, töø nôi ñaây cha bò baét giöõ vaø bò truïc xuaát. Sudan laø moät quoác gia meânh moâng taïi mieàn ñoâng Chaâu Phi, vôùi dieän tích 2 trieäu röôûi caây soá vuoâng vaø hôn 20 trieäu daân cö, trong ñoù coù khoaûng 75% goác AÛ Raäp, theo Hoài Giaùo, cö nguï haàu heát ôû mieàn baéc; 16,7% theo caùc toân giaùo ñòa phöông; 8% theo Kitoâ Giaùo, trong soá naøy coù 5,6% thuoäc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Sudan laø moät trong quoác gia Chaâu Phi phong phuù veà taøi nguyeân, nhaát laø daàu hoûa vaø caùc moû vaøng, kim cöông quí giaù ôû mieàn Nam. Töø hôn 16 naêm nay Sudan soáng trong noäi chieán, nhö nhieàu quoác gia Chaâu Phi khaùc, do nhöõng tranh chaáp quyeàn lôïi giöõa caùc Xí Nghieäp ngoaïi quoác vaø caùc sieâu cöôøng kyõ ngheä. Treân thöïc teá mieàn Baéc do chính phuû Hoài Giaùo kieåm soaùt choáng laïi mieàn Nam (ña soá theo caùc toân giaùo ñòa phöông vaø Kitoâ Giaùo) do toå chöùc khaùng chieán coù teân laø "Löïc Löôïng Quaân Ñoäi Giaûi Phoùng Daân Toäc Sudan" (SPLA, Sudan People's Liberation Army), ñöôïc ñaïi dieän bôûi Phong Traøo chính trò coù teân goïi laø: Phong Traøo Giaûi Phoùng Daân Toäc Sudan (SPLM, coù nghóa laø: Sudan People Liberation Movement), do oâng John Garang laõnh ñaïo.
Môùi ñaây, ñöùng tröôùc naïn ñoùi ñe doïa 2 trieäu röôûi daân cö, chính phuû cuûa Toång Thoáng Omar Hassan al-Bashir, ñôn phöông tuyeân boá ñình chieán trong hai thaùng keå töø ngaøy moàng 5 thaùng 8/1999 vöøa qua. Ñaøi phaùt thanh Sudan giaûi thích veà thaùi ñoä hieáu hoøa cuûa chính phuû: "Vì nhöõng khoå cöïc cuûa ngöôøi daân trong caùc mieàn coù chieán tranh vaø ñeå taïo dieàu kieän cho ngöôøi daân mieàn nam coù theå laõnh nhaän caùc vieän trôï nhaân ñaïo vaø ñoàng thôøi cuõng ñeå xuùc tieán vieäc tìm giaûi phaùp cho cuoäc noäi chieán keùo daøi töø nhieàu naêm nay", khoâng phaân thaéng baïi cho phe naøo caû, traùi laïi chæ gaây neân cheát choùc, ñoùi khoû vaø taøn phaù. Phe Khaùng chieán mieàn Nam, thaùng tröôùc ñaây cuõng tuyeân boá ñình chieán trong ba thaùng vaø cuoäc ñình chieán coù giaù trò taïi 70% laõnh thoå mieàn nam. Nhöng chính phuû trung öông Khartum coi cuoäc ñình chieán cuûa SPLA hoaøn toaøn coù tính caùch "tuyeân truyeàn". Nhöng nay xem ra chính phuû Khartum ñaõ ñoåi thaùi ñoä. Traû ñuõa, Phe khaùng chieán SPLA laäp töùc baùc boû ñeà nghò ñình chieán trong 2 thaùng cuûa chính phuû vaø coi ñaây laø moät "löøa bòp" dö luaän quaàn chuùng trong vaø ngoaøi nöôùc. Trong tuaàn vöøa qua, Hoäi Nghò taïi Nairobi, thuû ñoâ Kenya, döôùi söï baûo trôï cuûa caùc quoác gia mieàn ñoâng Chaâu Phi, hai phe tranh chaáp ñaõ coù nhöõng böôùc tieán vaø nhöõng böôùc luøi. Böôùc tieán: hai beân thoûa thuaän thaønh laäp moät vaên phoøng thöôøng tröïc taïi Nairobi, ñeå tieáp tuïc caùc cuoäc thaûo luaän; böôùc luøi: chính phuû Khartum töø choái vieäc lan roäng cuoäc ñình chieán "vì lyù do vieän trôï nhaân ñaïo" trong tænh Bahrt el-Ghazal, thuoäc mieàn Ñoâng-Nam, bò naïn haïn haùn trong naêm vöøa qua. Veà phía Giaùo Hoäi, chính phuû Hoài Giaùo Khartoum, töø nhieàu naêm nay vaãn tieáp tuïc baøi tröø Kitoâ Giaùo khoûi mieàn Baéc, baèng caùch gaây khoù khaên moãi ngaøy moãi theâm cho caùc toå chöùc baùc aùi lieân keát vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo - caùc tröôøng Coâng Giaùo bò chieám hoaëc bò phaù huûy; hieän nay coøn hai Linh Muïc ñang bò giam tuø taïi thuû ñoâ. Moät nhoùm Hoài Giaùo quaù khích ñaõ taán coâng moät coäïng ñoàng Coâng Giaùo hoïp nhau ñeå cöû haønh Thaùnh Leã taïi giaùo xöù Dorushab. Nhieàu laàn Nhaø Caàm Quyeàn Giaùo Hoäi ñaõ yeâu caàu chính phuû can thieäp, nhöng cho tôùi luùc naøy khoâng coù bieän phaùp naøo ñeå ngaên ngöøa caùc vuï baïo ñoäng veà phia ngöôøi Hoài Giaùo cuoàng tín. Ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên veà kinh teá vaø chính trò trong nöôùc cuõng nhö treân tröôøng quoác teá, ñaõ nhieàu laàn chính phuû Hoài Giaùo Khartoum tuyeân boá: Vieäc chia ñoâi ñaát nöôùc (mieàn Baéc vaø mieàn Nam) ñöôïc soáng trong hoøa bình laø giaûi phaùp toát hôn vieäc ñi ñeán thoáng nhaát baèng chieán tranh. Thaùng Hai 1999 vöøa qua, Toång Thoáng Omar Hassan al-Bashir, laàn thöù nhaát, tuyeân boá: OÂng khoâng loaïi tröø vieäc daønh quyeàn töï trò cho mieàn Nam vaø coù theå caû ñoäc laäp nöõa. Ñaây laø moät böôùc tieán quan troïng. Nhöng lôøi tuyeân boá naøy khoâng ñöôïc phe ñoái laäp tin töôûng laø thaønh thöïc, cuõng nhö caùc lôøi tuyeân boá veà ñình chieán. Thöïc söï chieán tranh taïi Sudan khoâng phaûi laø chieán tranh giöõa mieàn Baéc (Hoài Giaùo) vaø mieàn Nam (toân giaùo ñòa phöông vaø Kitoâ Giaùo). Chieán tranh naøy xeùt taän goác reã laø chieán tranh kinh teá vaø xaõ hoäi, phaùt xuaát bôûi vieäc töôùc loät ñaát ñai canh caùc cuûa ngöôøi daân ngheøo veà phía moät nhoùm ñòa chuû giaàu coù, quyeàn theá taïi thuû doâ Khartum; chieán tranh naøy phaùt xuaát bôûi vieäc kieåm soaùt daàu hoûa vaø caùc khoaùng saûn cuûa Sudan. Do ñoù, chieán tranh Sudan laø nhöõng vi phaïm lieân læ caùc quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi. Bao laâu khoâng giaûi quyeát chieán tranh taïi Sudan, naïn ñoùi khoå vaãn ñeø naëng moãi ngaøy moãi theâm maõi treân ngöôøi daân. Theo chöông trình Thöïc Phaåm cuûa Toå Chuùc FAO (PAM) cuûa Lieân Hieäp Quoác, coù truï sôû ôû Roma: thì taïi thaønh phoá Wau maø thoâi, thì soá ngöôøi bò naïn ñoùi ñe doïa trong luùc naøy leân tôùi 2 trieäu röôûi. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi haàu nhö queân haún naïn ñoùi khoå vaø chieán tranh taïi nhieàu nöôùc Chaâu Phi: Taïi Sudan, taïi Etiopia-Eritrea, taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Congo (cöï Zaire) taïi caùc nöôùc mieàn caùc Hoà Lôùn... Caùc Giaùm Muïc ñaõ nhieàu laàn leân tieáng keâu goïi coäng ñoàng quoác teá cöùu trôï naïn ñoùi vaø keâu goïi caùc sieâu cöôøng haõy cung caáp thöïc phaåm, thay cho caùc loaïi vuõ khí gieát ngöôøi. Nhöng lôøi keâu goïi cuûa caùc ngaøi nhö tieáng vang trong sa maïc. Chieán tranh vaãn tieáp dieãn, ngöôøi daân voâ toäi vaãn laø naïn nhaân cuûa ñoùi khoå, cuûa di taûn, cuûa taøn phaù, cuûa cheát choùc...
Back
to Radio Veritas Asia Home Page