Back
to Radio Veritas Asia Home PageVaøi neùt veà Ñöùc Hoàng Y Alexandru Todea, chöùng nhaân anh huøng cuûa Ñöùc Tin vaø loøng trung thaønh vôùi Giaùo Hoäi.
Trong baøi huaán ñöùc buoåi tieáp kieán chung thöù Tö vöøa qua 12.05.99, ñoïc cho caùc ñoaøn haønh höông tuï hoïp taïi Quaûng Tröôøng Thaùnh Pheâroâ, ÑTC thuaät laïi chuyeán vieáng thaêm lòch söû cuûa ngaøi taïi Coäng Hoøa Rumani. Ngaøi goïi chuyeán vieáng thaêm naøy laø chuyeán vieáng thaêm lòch söû, vì ñaây laø laàn thöù nhaát Vò Giaùm Muïc Roma vieáng thaêm moät quoác gia ñaïi ña soá theo Giaùo Hoäi Chính Thoáng (khoaûng 80%). Lòch söû, vì caùch ñaây ít naêm, khoâng ai daùm nghó raèng Vò Laõnh Ñaïo Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù theå vieáng thaêm moät Quoác Gia trong hôn 40 naêm soáng döôùi cheá ñoä ñoäc taøi vaø baùch haïi caùc Giaùm Muïc, Linh Muïc, Nam, Nöõ Tu Só vaø Giaùo Daân: Coâng Giaùo, Chính Thoáng vaø Tin Laønh, tòch thu caùc taøi saûn Giaùo Hoäi vaø caùc nôi phuïng töï.
Moät ñieåm quan troïng khaùc ñöôïc ÑTC nhaéc caùch rieâng trong dieãn vaên buoåi tieáp kieán chung, laø söï can ñaûm vaø loøng trung thaønh cuûa Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo trong thôøi kyø baùch haïi döôùi cheá ñoä ñoäc taøi Ceausescu. Ngaøi noùi: "Trong buoåi ñaàu tieân cuûa caùc giôø caàu nguyeän long troïng vaø soát saéng, toâi ñaõ baøy toû loøng toân troïng ñoái vôùi Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo (Leã nghi Bizantin), bò thöû thaùch döõ doäi trong nhöõng naêm cuûa cuoäc baùch haïi, vöøa nhaéc laïi raèng: trong Naêm 2000, Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo naày seõ möøng kyû nieäm 300 naêm cuûa vieäc hieäp nhaát vôùi Roma. Bieåu hieäu cuûa vieäc ñoái khaùng anh huøng cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Rumani laø Ñöùc Hoàng Y ñaùng kính Alexandru Todea; cheá ñoä ñaõ leân aùn 16 naêm tuø vaø sau ñoù 27 naêm quaûn thuùc taïi gia. Maëc duø tuoåi cao vaø beänh hoaïn, ngaøi ñaõ coá gaéng ñeán Bucarest trong dòp naøy; ñöôïc oâm hoân ngaøi laø moät trong caùc nieàm vui lôùn nhaát cuûa chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi taïi Rumani".
Ñöùc Hoàng Y Todea, Vò chuû chaên anh huøng naøy laø ai? Alexandru Todea, cöïu Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Fagaras vaø Alba Julia, beân Rumani, sinh ngaøy 5.06.1912; thuï phong Linh Muïc 25.03.1939; ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm Muïc hieäu toøa Cesaropoli ngaøy 4.07.1950; taán phong Giaùm Muïc 19.11 cuõng naêm 1950; thaêng Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Fagaras vaø Julia 14.03.1990, ngay sau khi cheá ñoä coäng saûn Ceausescu bò laät dâoå. Ñeå thöôûng coâng vò chuû chaên anh huøng naøy, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ phong ngaøi laøm Hoàng Y ngaøy 28.06.1991. Nhöng ngaøy 20.07.1994, vì giaø yeáu vaø beänh hoaïn, haäu quaû cuûa nhöõng naêm tuø ñaày, Ñöùc Hoàng Y Todea ñaõ xin töø chöùc vaø hieän nay soáng trong aâm thaàm vaø caàu nguyeän.
Trong baøi giaûng Thaùnh Leã thöù Baåy (8.05.99) taïi nhaø thôø Chính Toøa kính Thaùnh Giuse ôû Bucarest, ñöôïc cöû haønh theo leã nghi Bizantin, tröôùc maët caùc Giaùm Muïc, Linh Muïc, Nam Nöõ Tu Só vaø ñoâng giaùo daân Coâng Giaùo, sau khi oâm hoân Ñöùc Hoàng Y Todea, hieän dieän trong thaùnh leã, ÑTC noùi nhö sau: "Ngaøi laø bieåu hieäu cuûa taát caû caùc con caùi cuûa Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo Rumani; töø ba theá kyû nay anh chò em minh chöùng ñöùc tin cuûa anh chò em trong söï hieäp nhaát, vôùi bieát bao hy sinh, nhieàu luùc khoâng theå taû ñöôïc".
Nhaät baùo Coâng Giaùo YÙ Töông Lai (Avvenire), soá ra ngaøy Chuùa Nhaät 9.05.99 vieát veà Ñöùc Hoàng Y Todea vôùi töïa ñeà nhö sau: "Ñöùc Hoàng Y Todea, vieân ñaù goùc töôøng cuûa moät Giaùo Hoäi bò cheá ñoä coäng saûn taøn saùt". Trong baøi, nhaät baùo Coâng Giaùo vieát tieáp: Ñöùc Hoàng Y Alexandru seõ möøng 87 tuoåi vaøo ngaøy 5.06.99 tôùi ñaây. Ngaøi thöïc laø "moät ñaøi kyû nieäm soáng ñoäng taïi Queâ Höông vaø cho Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo Rumani". Giaùo Hoäi cuûa ngaøi ñaõ phaûi traû moät giaù raát cao baèng maùu: haàu nhö taát caû Haøng Giaùo Phaåm cheát trong caùc nhaø tuø (moät trong caùc vò chuû chaên naøy, Ñöùc Cha Ioan Suciu, cheát vì nhöõng vuï ñaáu toá daõ man). Ñöùc Cha Todea cuõng cuøng chung moät soá phaän nhö caùc vò chuû chaên khaùc. Ngaøi ñöôïc taán phong Giaùm Muïc naêm 1950, nhöng ngay naêm sau bò baét giam vaø bò aùn chung thaân. Naêm 1964, ñöôïc ra khoûi tuø, do leänh aân xaù cuûa Nhaø Nöôùc coäng saûn. Nhôø ñoù, ngaøi toå chöùc laïi caùch leùn luùt caùc ngöôøi Coâng Giaùo (luùc ñoù bò taûn taùc) thuoäc Leã Nghi Bizantin. Trong dieãn vaên ñoïc thaùng Gieâng naêm 1998 cho caùc sinh vieân cuûa Hoïc Vieän Pio-Rumeno taïi Roma, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ ñeà cao Ñöùc Hoàng Y Todea nhö göông maãu cuûa loøng trung thaønh. (TS/13.05.99).
Back
to Radio Veritas Asia Home Page