Veà lôøi nhaän loãi cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chính Thoáng vì ñaõ yeân laëng döôùi cheá ñoä coäng saûn Rumani tröôùc ñaây.
"Toâi, Toång Giaùm Muïc Chính Thoáng cuûa giaùo phaän Timisoara, toâi xin caùo toäi laø toâi ñaõ yeân laëng döôùi cheá ñoä. Toâi ñaõ phaïm nhöõng laãm loãi vaø giôø ñaây toâi caûm thaáy caàn phaûi noùi leân nhöõng laàm loãi naøy. Toâi ñaõ coù theå cö xöû moät caùch khaùc, nhöng trong thôøi ñoù, toâi nghó raèng vì ích lôïi chung cuûa Giaùo Hoäi, toâi ñaõ phaûi theo cheá ñoä. Giôø ñaây toâi chæ coøn moät vieäc phaûi laøm laø caùo toäi loãi cuûa toâi moät caùch thaønh thöïc".
Ñaây laø moät vaên kieän gaây ngaïc nhieân vaø caûm ñoäng veà lôøi nhaän toäi cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chính Thoáng: Nicolae Corneanu, Toång Giaùm Muïc Giaùo Phaän Timisoara, thuoäc mieàn Taây Rumani, giaùp giôùi Hungari. Vaên Kieän ghi laïi moät cuoäc phoûng vaán do Francesco Strazzarie thöïc hieän, vaø ñaõ ñöôïc ñaêng treân soá baùo "Thôøi Söï Nöôùc Chuùa" (Il Regno-Attualitaø) baèng tieáng YÙ, soá phaùt haønh dòp ÑTC leân ñöôøng vieáng thaêm Rumani.
Ñöôïc boå nhieäm laøm Toång Giaùm Muïc naêm 1962, trong luùc cheá ñoä ñoäc taøi coäng saûn cuûa laõnh tuï Ceausescu thi haønh moät aùp löïc maïnh meõ vaø taøn baïo ñoái vôùi Giaùo Hoäi Hy Laïp-Coâng Giaùo, theo leã nghi Bizantin, nhaèm giaäp taét baát cöù moät choáng ñoái naøo trong nöôùc, duø chæ baèng lôøi noùi, caû trong Giaùo Hoäi Chính Thoáng nöõa. Ñöùc Nicolae Corneanu coâng nhaän laø "toâi ñaõ laøm nhöõng ñieàu maø ngaøy nay toâi seõ khoâng laøm". Ñöùc Toång Giaùm Muïc giaûi thích moät caùch can ñaûm raèng: "Trong thôøi ñoù khoâng theå coù moät laäp tröôøng nghòch vôùi cheá ñoä ñoäc taøi: hoaëc chaáp nhaän vieäc leân aùn, bò loaïi ra khoûi giaùo phaän, töø boû chöùc vuï Giaùm Muïc hoaëc chaáp nhaän coäng taùc vôùi cheá ñoä. Thaùi ñoä cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Rumani luùc ñoù laø chaáp nhaän thöïc taïi vôùi xaùc tín naøy laø cheá ñoä coäng saûn seõ coøn keùo daøi trong nhieàu naêm nöõa. Toâi laø moät trong soá caùc vò ñaõ chaáp nhaän söï coäng taùc vôùi cheá ñoä. Vieäc naøy trôû neân naëng neà nhö chieác coái ñaù ñeø treân toâi. Toâi gôùm tôûm caùi maø toâi ñaõ laøm vaøo thôøi kyø ñoù, trong moät soá tröôøng hôïp."
Lôøi thuù toäi cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc khoâng phaûi chæ laø moät lôøi thuù toäi vu vô, nhöng ngaøi coøn ñi vaøo chi tieát vaø coâng nhaän traùch nhieâïm cuûa mình ñoái vôùi Giaùo Phaän cuûa ngaøi nöõa. Ngaøi noùi: "Nhieàu Linh Muïc Chính Thoáng trung thaønh vôùi ñöùc tin vaø vôùi Giaùo Hoäi ñaõ bò giam tuø, trong luùc toâi ñaây laø Giaùm Muïc, vaø laø Toång Giaùm Muïc, thì toâi laïi khoâng daùm noùi moät lôøi - Trong giaùo phaän cuûa toâi coù moät soá Linh Muïc phaûn ñoái cheá ñoä ñoäc taøi coäng saûn vaø caùc vò naøy ñaõ bò baùch haïi. Toâi ñaõ khoâng beânh vöïc caùc Linh Muïc cuûa toâi. Nhieàu tín höõu trong giaùo phaän cuõng bò caùc toøa aùn daân söï leân aùn, vì hoï choáng cheá ñoä. Toâi ñaõ khoâng coù moät cöû chæ naøo beânh vöïc hoï. Ngaøy nay toâi caûm thaáy moät söùc naëng lôùn lao, ñeø treân toâi vaø toâi hoå theïn vôùi löông taâm mình".
Nhöng töôøng thuaät cuûa Ñöùc Cha Corneanu chöa heát. Ngaøi thaønh thöïc thuù nhaän nhö sau: "Taát caû nhöõng vieäc toâi ñaõ laøm, toâi caûm thaáy phaûn laïi löông taâm toâi. Toâi ñaõ khoâng thi haønh boån phaän cuûa toâi laø moät vò Giaùm Muïc, bôûi vì toâi ñaõ khoâng coù can ñaûm phaûn ñoái cheá ñoä. Toâi ñaõ phaïm nhöõng loãi laàm. Giôø ñaây toâi caûm thaáy phaûi xöng ra. Toâi ñaõ pheâ bình thaùi ñoä cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng töø naêm 1948 trôû ñi. Dó nhieân chuùng toâi ñaõ laøm nhöõng vieäc tích cöïc, nhöng caû nhöõng ñieàu tieâu cöïc nöõa. Sao chuùng ta laïi khoâng coù can ñaûm noùi leân caùch thaønh thöïc?"
Laø moät chöùng nhaân im laëng veà nhöõng vuï baùch haïi caùc ngöôøi Coâng Giaùo soáng trong laõnh thoå giaùo phaän cuûa ngaøi, Ñöùc Cha Corneanu töø naêm 1992 ñaõ toû ra hoái loãi, qua vieäc trao traû laïi nhaø thôø Chính Toøa taïi Lugoj cho Ñöùc Cha Ploscaru, Giaùm Muïc Coâng Giaùo.
Ngaøy nay, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Corneanu tranh ñaáu haêng haùi cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II tai Rumani, vì ngaøi laø Toång Giaùm Muïc vaø laø thaønh vieân cuûa Thaùnh Hoäi Nghò Chính Thoáng. Vaø ngaøi cuõng laø moät trong caùc thaønh vieân cuûa UÛy Ban hoãn hôïp Chính Thoáng-Coâng Giaùo phuï traùch vieäc trao traû chuû quyeàn caùc nhaø thôø Coâng Giaùo ñaõ bò cheá ñoä coäng saûn tòch thu trao cho Giaùo Hoäi Chính Thoáng. Ngaøi nhaéc laïi raèng: "Naêm 1948, trong luùc cheá ñoä coäng saûn baõi boû Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo, caùc ngöôøi Chính Thoáng laïi ñöôïc taát caû chuû quyeàn veà caùc taøi saûn cuûa mình vaø cuûa caû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nöõõa. Sau khi caùch maïng nhaân daân ñaõ laät ñoå ñöôïc cheá ñoä ñoäc taøi vaø gia ñình trò cuûa laõnh tuï Ceausescu, toâi nghó raèng Giaùo Hoäi Hy Laïp Coâng Giaùo phaûi nhaän laïi taát caû nhöõng gì ñaõ bò töôùc loät caùch baát coâng, cho duø caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo hieän nay bò giaûm soá nhieàu".
Hieän taïi, khoâng ai coù theå keát aùn Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nicolae Corneanu, vì nhöõng sai laàm ñaõ qua cuûa ngaøi. Khoâng nhöõng khoâng keát aùn, maø traùi laïi phaûi caûm phuïc söï thaønh thöïc nhaän toäi cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chính Thoáng Corneanu. Ñaây laø moät haønh ñoäng ñoøi nhieàu khieâm toán. Con ngöôøi coù theå sai laàm baát cöù luùc naøo. Ñieàu caàn thieát laø bieát saùm hoái vaø caûi thieän.