Taøi lieäu Laøm vieäc (Instrumentum Laboris)
cho Khoaù hoïp thöù nhaát
cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc
(Thaùng 10 naêm 2023)
Taøi lieäu Laøm vieäc (Instrumentum Laboris) cho Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (Thaùng 10 naêm 2023).
Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Ban Thö kyù Hieäp Haønh Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam
Vatican (WHÑ 18-07-2023) - Hoâm 20 thaùng 06 naêm 2023, Toång Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaõ coâng boá Taøi lieäu Laøm vieäc (Instrumentum Laboris) nhö laø cô sôû höôùng daãn caùc cuoäc thaûo luaän trong Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng seõ dieãn ra vaøo thaùng 10 naêm 2023. Sau ñaây laø toaøn vaên Taøi lieäu theo baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Ban Thö kyù Hieäp Haønh Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam.
* * *
Ñaïi Hoäi Thöôøng Leä Laàn Thöù XVI
Cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Höôùng Tôùi Moät Giaùo Hoäi Hieäp Haønh:
Hieäp Thoâng, Tham Gia vaø Söù Vuï.
Taøi Lieäu Laøm Vieäc
(INSTRUMENTUM LABORIS)
Cho Khoaù hoïp Thöù nhaát
(Thaùng Möôøi naêm 2023)
Chöõ vieát taét
AA Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saê#c leâ#nh Apostolicam actuositatem (18.11.1965)
AG Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saê#c leâ#nh Ad gentes (07.12. 1965)
CA Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Centesimus annus (01.05.1991)
CL Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi ñoàng Christifideles laici (30.12.1988)
CV Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi ñoàng Christus vivit (25.03.2019)
PD Toång Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, Höôùng tôùi moät Giaùo hoäi hieäp haønh: Hieäp thoâng, Tham gia, Söù vuï. Taøi lieäu Chuaån bò (2021)
DCS Toång Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, Höôùng tôùi moät Giaùo hoäi hieäp haønh: Hieäp thoâng, Tham gia, Söù vuï. "Haõy nôùi roäng leàu ngöôi ñang ôû" (Is 54,2). Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc (2022)
DV Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Tín lyù Dei Verbum (18.11.1965)
EC Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Toâng hieán Episcopalis communio (15.09.2018)
EG Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Toâng huaán Evangelii gaudium (24.11.2013)
FT Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Thoâng ñieäp Fratelli tutti (03.10.2020)
GS Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Muïc vuï Gaudium et spes (07.12.1965)
IL Taøi lieäu Laøm vieäc (Instrumentum Laboris)
LG Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Tín lyù Lumen gentium (21.11.1964)
PE Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Toâng hieán Praedicate Evangelium (19.03.2022)
SC Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Sacrosanctum Concilium (04.12.1963)
UR Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis redintegratio (21.11.1964)
Taøi Lieäu Laøm Vieäc
Lôøi noùi ñaàu
"Xin Thieân Chuùa laø nguoàn kieân nhaãn vaø an uûi, laøm cho anh em ñöôïc ñoàng taâm nhaát trí vôùi nhau, nhö Ñöùc Kitoâ Gieâsu ñoøi hoûi. Nhôø ñoù, anh em seõ coù theå hieäp yù ñoàng thanh maø toân vinh Thieân Chuùa, laø Thaân Phuï Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" (Rm 15, 5- 6).
Cuoäc haønh trình cho ñeán nay
1. Daân Chuùa ñaõ vaø ñang tieán böôùc keå töø khi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trieäu taäp toaøn theå Giaùo hoäi trong Thöôïng hoäi ñoàng vaøo thaùng 10. 2021. Khôûi ñi töø caáp ñoä cô baûn vaø quan troïng nhaát, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông treân toaøn theá giôùi ñaõ khôûi xöôùng vieäc thænh yù Daân Chuùa, baét ñaàu vôùi caâu hoûi cô baûn ñöôïc trình baøy trong soá 2 cuûa Taøi lieäu Chuaån bò: "Hieän nay vieäc 'ñoàng haønh cuøng nhau' naøy ñang dieãn ra theá naøo treân caùc bình dieän khaùc nhau (töø bình dieän ñòa phöông ñeán bình dieän hoaøn vuõ), cho pheùp Giaùo hoäi loan baùo Tin Möøng ñuùng theo söù vuï Giaùo hoäi ñöôïc uûy thaùc; vaø Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi chuùng ta thöïc hieän nhöõng böôùc naøo ñeå thaêng tieán nhö moät Giaùo hoäi hieäp haønh?". Caùc keát quaû cuûa cuoäc tham vaán ñöôïc thu thaäp ôû caáp giaùo phaän, sau ñoù ñöôïc toùm taét vaø göûi ñeán caùc Thöôïng Hoäi ñoàng cuûa caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông vaø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Ñeán löôït mình, moãi toå chöùc naøy laïi soaïn thaûo moät baûn toång hôïp ñöôïc gôûi tôùi Vaên phoøng Toång Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng.
2. Ñeå phuïc vuï moät giai ñoaïn môùi trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng ñang dieãn ra, Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc ñaõ ñöôïc soaïn thaûo töø vieäc ñoïc vaø phaân tích caùc taøi lieäu thu thaäp ñöôïc. Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc ñaõ ñöôïc göûi laïi cho caùc Giaùo hoäi ñòa phöông treân khaép theá giôùi, môøi hoï tham gia hoïc hoûi vaø sau ñoù gaëp gôõ vaø tham gia ñoái thoaïi taïi baûy Ñaïi hoäi Chaâu luïc. Trong thôøi gian naøy, coâng vieäc cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng kyõ thuaät soá cuõng ñöôïc tieáp tuïc. Muïc ñích laø taäp trung vaøo nhöõng hieåu bieát vaø nhöõng caêng thaúng coäng höôûng maïnh meõ nhaát vôùi traûi nghieäm cuûa Giaùo hoäi ôû moãi chaâu luïc vaø ñeå xaùc ñònh, töø quan ñieåm cuûa moãi chaâu luïc, nhöõng öu tieân caàn ñöôïc ñeà caäp trong khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng (thaùng 10. 2023).
3. Taøi lieäu Laøm vieäc naøy ñöôïc soaïn thaûo döïa treân cô sôû cuûa taát caû caùc taøi lieäu thu thaäp ñöôïc trong giai ñoaïn laéng nghe, vaø nhaát laø caùc Taøi lieäu cuoái cuøng cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc. Vieäc coâng boá Taøi lieäu Laøm vieäc kheùp laïi giai ñoaïn thöù nhaát cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng "Höôùng tôùi moät Giaùo hoäi hieäp haønh: Hieäp thoâng, Tham gia vaø Söù vuï" vaø môû ra giai ñoaïn thöù hai, bao goàm hai khoaù hoïp[1] (thaùng 10. 2023 vaø thaùng 10. 2024), trong ñoù Ñaïi Hoäi Thöôøng leä laàn thöù XVI cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc seõ dieãn ra. Muïc ñích cuûa giai ñoaïn thöù hai laø tieáp tuïc laøm sinh ñoäng tieán trình hieäp haønh trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy cuûa Giaùo hoäi, xaùc ñònh nhöõng loä trình naøo maø Thaùnh Thaàn môøi goïi chuùng ta böôùc ñi vôùi quyeát taâm cao hôn vôùi tö caùch laø moät Daân cuûa Chuùa. Hoa traùi maø chuùng ta caàu xin taïi Ñaïi hoäi saép tôùi laø Thaùnh Thaàn - Ñaáng thuùc ñaåy vieäc böôùc ñi cuøng nhau cuûa Giaùo hoäi vôùi tö caùch laø Daân Chuùa trung thaønh vôùi söù vuï maø Chuùa ñaõ uûy thaùc cho Giaùo hoäi. Thaät vaäy, muïc ñích cuûa tieán trình hieäp haønh "khoâng phaûi laø taïo ra caùc taøi lieäu maø laø môû ra nhöõng chaân trôøi hy voïng cho vieäc chu toaøn söù vuï cuûa Giaùo hoäi" (DCS, 6).
4. Cuoäc haønh trình cho ñeán nay, ñaëc bieät laø giai ñoaïn chaâu luïc, ñaõ giuùp chuùng ta coù theå xaùc ñònh vaø chia seû nhöõng hoaøn caûnh cuï theå maø Giaùo hoäi ñaõ traûi qua taïi caùc khu vöïc khaùc nhau treân theá giôùi. Nhöõng hoaøn caûnh naøy bao goàm thöïc teá töø quaù nhieàu cuoäc chieán tranh laøm vaáy maùu theá giôùi cuûa chuùng ta daãn ñeán lôøi keâu goïi cam keát ñoåi môùi ñeå xaây döïng moät neàn hoøa bình coâng baèng, moái ñe doïa do bieán ñoåi khí haäu gaây ra cho thaáy öu tieân haøng ñaàu laø chaêm soùc ngoâi nhaø chung, tieáng keâu goïi phaûn ñoái moät heä thoáng kinh teá taïo ra söï boùc loät, baát bình ñaúng vaø moät neàn vaên hoùa vöùt boû, vaø mong muoán choáng laïi aùp löïc ñoàng nhaát hoùa cuûa chuû nghóa thöïc daân vaên hoùa ñang tieâu dieät caùc nhoùm thieåu soá. Nhöõng hoaøn caûnh bò baùch haïi ñeán möùc töû ñaïo vaø vieäc di cö daàn daàn laøm roãng coäng ñoaøn ñang ñe doïa chính söï soáng coøn cuûa hoï laø nhöõng ñieàu heát söùc ñau buoàn. Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñaõ noùi leân moái quan taâm cuûa hoï caàn ñöôïc trang bò ñeå giaûi quyeát nhöõng thöïc teá xaõ hoäi caáp baùch, töø söï ña nguyeân vaên hoùa ñang gia taêng treân toaøn boä haønh tinh, ñeán kinh nghieäm cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu ñaïi dieän cho caùc nhoùm thieåu soá raûi raùc trong quoác gia nôi hoï sinh soáng, ñeán kinh nghieäm chaáp nhaän moät söï tuïc hoùa ngaøy caøng tieán xa hôn, vaø ñoâi khi hung haêng, döôøng nhö coi kinh nghieäm toân giaùo laø khoâng thích hôïp, nhöng ôû ñoù vaãn coøn söï khao khaùt Tin Möøng cuûa Phuùc aâm. Taïi nhieàu vuøng, caùc Giaùo hoäi bò aûnh höôûng saâu saéc bôûi cuoäc khuûng hoaûng do nhieàu hình thöùc laïm duïng gaây ra, bao goàm laïm duïng tình duïc, quyeàn löïc, löông taâm, vaø kinh teá. Ñaây laø nhöõng veát thöông hôû, haäu quaû vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát trieät ñeå. Cuøng vôùi nieàm saùm hoái ñoái vôùi caùc naïn nhaân vaø nhöõng ngöôøi soáng soùt vì nhöõng ñau khoå maø mình ñaõ gaây ra, Giaùo hoäi phaûi cam keát maïnh meõ trong vieäc hoaùn caûi vaø ñoåi môùi nhaèm ngaên chaën nhöõng tình huoáng töông töï taùi dieãn trong töông lai.
5. Chính trong boái caûnh naøy, tuy ña daïng nhöng coù nhöõng ñaëc ñieåm chung mang tính toaøn caàu, maø haønh trình Thöôïng Hoäi ñoàng dieãn ra. Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaøo thaùng 10. 2023 cuõng seõ phaûi laéng nghe caùch saâu saéc nhöõng hoaøn caûnh maø Giaùo hoäi ñang soáng vaø thi haønh söù vuï cuûa mình. Cuøng nhau böôùc ñi coù nghóa laø gì, caâu hoûi aáy caøng mang tính khaån thieát hôn khi ñöôïc ñaët ra trong moät boái caûnh cuï theå vôùi nhöõng con ngöôøi vaø hoaøn caûnh thöïc trong taâm trí. Ñieàu caàn ñöôïc quan taâm laø khaû naêng loan baùo Tin Möøng baèng vieäc böôùc ñi cuøng nhau vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ trong thôøi ñaïi chuùng ta, baát keå hoï ôû ñaâu, cuõng nhö vieäc thöïc haønh tính coâng giaùo xuaát phaùt töø vieäc böôùc ñi cuøng nhau vôùi caùc Giaùo hoäi ñang soáng trong nhöõng ñieàu kieän ñau khoå ñaëc bieät (x. LG 23).
6. Ñeán vôùi Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng, chuùng ta mang theo nhöõng thaønh quaû ñaõ thu thaäp ñöôïc trong giai ñoaïn laéng nghe. Tröôùc heát, chuùng ta caûm nghieäm nieàm vui ñöôïc theå hieän trong cuoäc gaëp gôõ chaân thaønh vaø traân troïng giöõa anh chò em trong ñöùc tin: gaëp gôõ nhau laø gaëp gôõ Chuùa ñang ôû giöõa chuùng ta! Nhôø ñoù, chuùng ta ñaõ coù theå chaïm ñeán tính coâng giaùo cuûa Giaùo hoäi, moät Giaùo hoäi maø trong söï ña daïng veà tuoåi taùc, giôùi tính vaø ñieàu kieän xaõ hoäi, theå hieän söï phong phuù phi thöôøng veà caùc ñaëc suûng vaø ôn goïi trong Giaùo hoäi, vaø laø ngöôøi canh giöõ moät kho taøng ña daïng veà ngoân ngöõ, vaên hoùa, caùch dieãn ñaït phuïng vuï vaø truyeàn thoáng thaàn hoïc. Treân thöïc teá, söï ña daïng phong phuù naøy laø quaø taëng cuûa moãi Giaùo hoäi ñòa phöông coáng hieán cho taát caû caùc Giaùo hoäi khaùc (x. LG 13), vaø ñoäng löïc hieäp haønh laø moät phöông theá ñeå traân troïng vaø taêng cöôøng söï ña daïng phong phuù naøy maø khoâng san baèng noù thaønh söï ñoàng nhaát. Töông töï nhö vaäy, chuùng ta khaùm phaù ra raèng coù nhöõng caâu hoûi moïi ngöôøi ñeàu chia seû, keå caû khi tính hieäp haønh ñöôïc soáng vaø ñöôïc hieåu caùch khaùc nhau ôû nhöõng nôi khaùc nhau treân theá giôùi, treân cô sôû di saûn chung cuûa Truyeàn thoáng toâng ñoà. Moät phaàn thaùch thöùc cuûa tính hieäp haønh laø phaân ñònh möùc ñoä thích hôïp nhaát ñeå giaûi quyeát töøng vaán ñeà. Moät soá caêng thaúng cuõng ñöôïc moïi ngöôøi cuøng chia seû. Chuùng ta khoâng caàn phaûi sôï haõi chuùng, cuõng khoâng tìm caùch giaûi quyeát chuùng baèng moïi giaù, nhöng phaûi tham gia vaøo vieäc phaân ñònh hieäp haønh ñang dieãn ra. Chæ baèng caùch naøy, nhöõng caêng thaúng môùi coù theå trôû thaønh nguoàn naêng löôïng vaø khoâng rôi vaøo tình traïng phaân cöïc huûy dieät.
7. Giai ñoaïn thöù nhaát ñaõ ñoåi môùi nhaän thöùc cuûa chuùng ta raèng ôn goïi vaø caên tính cuûa chuùng ta laø ngaøy caøng trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh hôn: cuøng nhau böôùc ñi, trôû neân hieäp haønh, laø caùch ñeå thöïc söï trôû thaønh moân ñeä vaø baïn höõu cuûa Thaày vaø Chuùa, Ñaáng ñaõ noùi veà chính mình: "Thaày laø ñöôøng" (Ga 14, 6). Ngaøy nay, ñieàu naøy cuõng laø moät öôùc muoán saâu xa: sau khi traûi nghieäm vieäc cuøng nhau böôùc ñi nhö moät hoàng aân, chuùng ta muoán tieáp tuïc nhö theá, bieát raèng haønh trình naøy seõ ñöôïc hoaøn thaønh troïn veïn vaøo ngaøy sau heát, khi maø, nhôø aân suûng cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta laø moät phaàn cuûa ñoaøn ngöôøi ñöôïc moâ taû trong saùch Khaûi Huyeàn nhö sau: "Kìa moät ñoaøn ngöôøi thaät ñoâng khoâng taøi naøo ñeám noåi, thuoäc moïi daân, moïi chi toäc, moïi nöôùc vaø moïi ngoân ngöõ. Hoï ñöùng tröôùc ngai vaø tröôùc Con Chieân, mình maëc aùo traéng, tay caàm nhaønh laù thieân tueá. Hoï lôùn tieáng tung hoâ: "Chính Thieân Chuùa chuùng ta, Ñaáng ngöï treân ngai, vaø chính Con Chieân ñaõ cöùu ñoä chuùng ta'" (Kh 7, 9-10). Baûn vaên naøy cho chuùng ta hình aûnh veà tính hieäp haønh ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh moät caùch vónh vieãn, trong ñoù söï hieäp thoâng hoaøn haûo ngöï trò treân taát caû nhöõng khaùc bieät goàm chöùa trong ñoù, nhöõng khaùc bieät ñöôïc duy trì vaø hieäp nhaát trong moät söù maïng ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh: tham gia vaøo phuïng vuï ngôïi khen maø moïi thuï taïo, nhôø Ñöùc Kitoâ, daâng leân Chuùa Cha trong söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn.
8. Chuùng ta phoù daâng coâng vieäc cuûa Ñaïi hoäi vaø vieäc tieáp tuïc daán thaân cuûa chuùng ta vì moät Giaùo hoäi hieäp haønh cho söï chuyeån caàu cuûa caùc anh chò em, nhöõng ngöôøi ñaõ soáng troïn veïn maàu nhieäm hieäp thoâng caùc thaùnh (x. LG 50), vaø ñaëc bieät laø cuûa ñaáng ñöùng haøng ñaàu trong caùc thaùnh (x. LG 63) laø Ñöùc Maria - Meï Giaùo hoäi. Chuùng con caàu xin cho Ñaïi hoäi laø thôøi ñieåm tuoân ñoå Thaùnh Thaàn, nhöng hôn nöõa, aân suûng ñoù seõ ñoàng haønh vôùi chuùng ta khi ñeán luùc ñöa hoa traùi cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo haønh ñoäng trong cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu treân khaép theá giôùi.
Moät coâng cuï laøm vieäc cho giai ñoaïn thöù hai cuûa haønh trình hieäp haønh
9. Nhöõng ñaëc neùt ñaùnh daáu Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc 2021-2024 khoâng theå khoâng ñöôïc phaûn aùnh trong yù nghóa vaø ñoäng löïc cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng vaø do ñoù, trong caáu truùc cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc phuïc vuï cho Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng. Ñaëc bieät, giai ñoaïn chuaån bò laâu daøi ñaõ daãn ñeán vieäc phaùt haønh nhieàu taøi lieäu: Taøi lieäu Chuaån bò, baùo caùo cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc vaø Taøi lieäu cuoái cuøng cuûa caùc Ñaïi hoäi chaâu luïc. Baèng caùch naøy, moät chu trình truyeàn thoâng lieân laïc ñaõ ñöôïc thieát laäp giöõa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vôùi nhau vaø giöõa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vôùi Vaên phoøng Toång Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng. Taøi lieäu Laøm vieäc hieän taïi khoâng huûy boû caùc taøi lieäu tröôùc cuõng khoâng haáp thuï ñöôïc heát nhöõng phong phuù cuûa caùc taøi lieäu aáy, nhöng baét nguoàn töø chuùng vaø lieân tuïc tham khaûo laïi chuùng. Ñeå chuaån bò cho Ñaïi hoäi, caùc Thaønh vieân cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng ñöôïc môøi ghi nhôù caùc taøi lieäu tröôùc ñoù, ñaëc bieät laø Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc vaø caùc Taøi lieäu Cuoái cuøng cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc, cuõng nhö baûn baùo caùo cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng kyõ thuaät soá vaø söû duïng chuùng nhö nhöõng coâng cuï cho vieäc phaân ñònh rieâng cuûa mình. Ñaëc bieät, caùc Vaên kieän Cuoái cuøng cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc raát coù giaù trò trong vieäc duy trì tính cuï theå cuûa caùc boái caûnh khaùc nhau vaø nhöõng thaùch ñoá maø moãi boái caûnh ñaët ra. Coâng vieäc chung cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng khoâng theå boû qua nhöõng nguoàn naøy cho vieäc phaân ñònh. Nhieàu nguoàn taøi lieäu ñöôïc thu thaäp trong phaàn ñaëc bieät cuûa trang web Thöôïng Hoäi ñoàng 2021-2024, www.synod.va, ñaëc bieät laø Toâng hieán Episcopalis communio (Tính hieäp thoâng giöõa giaùm muïc) vaø hai taøi lieäu cuûa UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá, Tính hieäp haønh trong Ñôøi soáng vaø Söù vuï cuûa Giaùo hoäi (Synodality in the Life and Mission of the Church, 2018) vaø Caûm thöùc ñöùc tin trong Ñôøi soáng Giaùo hoäi (The sensus fidei in the Life of the Church, 2014) cuõng coù theå höõu ích.
10. Vôùi nguoàn taøi lieäu phong phuù ñaõ coù saün, Taøi lieäu Laøm vieäc höôùng tôùi muïc tieâu trôû thaønh moät coâng cuï hoã trôï thieát thöïc cho vieäc tieán haønh Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10. 2023, vaø do ñoù, laø moät coâng cuï ñeå chuaån bò cho vieäc chuaån bò Ñaïi hoäi. Nhöõng gì ñaõ moâ taû veà Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc caøng ñuùng hôn ñoái vôùi Taøi lieäu Laøm vieäc: "khoâng phaûi laø moät taøi lieäu cuûa Huaán quyeàn Giaùo hoäi, cuõng khoâng phaûi laø baûn töôøng trình moät cuoäc khaûo saùt xaõ hoäi hoïc; noù khoâng nhaèm trình baøy caùc chæ daãn, caùc muïc tieâu, cuõng khoâng xaây döïng troïn veïn moät vieãn töôïng thaàn hoïc" (DCS, soá 8). Ñaây laø ñieàu khoâng theå khaùc ñöôïc, vì Taøi lieäu Laøm vieäc laø moät phaàn cuûa tieán trình chöa hoaøn taát. Tuy nhieân, Taøi lieäu Laøm vieäc tieán moät böôùc xa hôn Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc, noù ruùt ra töø nhöõng yù töôûng ñöôïc thu thaäp ñöôïc trong giai ñoaïn thöù nhaát, vaø ñaëc bieät laø töø coâng vieäc cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc, neâu roõ moät soá öu tieân naûy sinh töø vieäc laéng nghe Daân Chuùa, nhöng traùnh trình baøy chuùng nhö nhöõng lôøi khaúng ñònh hoaëc laäp tröôøng. Thay vaøo ñoù, Taøi lieäu Laøm vieäc dieãn ñaït nhöõng öu tieân naøy nhö nhöõng caâu hoûi göûi ñeán Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng. Ñaïi hoäi coù nhieäm vuï thöïc hieän moät vieäc phaân ñònh ñeå xaùc ñònh moät soá böôùc cuï theå giuùp cho söï phaùt trieån tieáp tuïc cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh, nhöõng böôùc maø sau ñoù Ñaïi hoäi seõ ñeä trình leân Ñöùc Thaùnh Cha. Chæ khi ñoù, tieán trình laéng nghe cuï theå môùi keát thuùc, trong ñoù "moãi ngöôøi ñeàu coù ñieàu gì ñoù ñeå hoïc hoûi. Caùc tín höõu, Giaùm muïc ñoaøn, Giaùm muïc Roâma: ngöôøi naøy laéng nghe ngöôøi kia; vaø taát caû cuøng laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, 'Thaàn Khí söï thaät' (Ga 14, 17), ñeå bieát Ngaøi 'ñang noùi gì vôùi caùc Giaùo Hoäi' (Kh 2, 7)"[2]. Trong aùnh saùng naøy, muïc ñích cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc khoâng phaûi laø moät baûn döï thaûo ñaàu tieân cuûa Vaên kieän Cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, chæ ñeå ñöôïc ñieàu chænh hoaëc boå sung. Thay vaøo ñoù, Taøi lieäu Laøm vieäc cung caáp moät söï hieåu bieát ban ñaàu veà chieàu kích hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi, ñeå treân cô sôû naøy coù theå thöïc hieän söï phaân ñònh saâu saéc hôn. Caùc Thaønh vieân cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng laø nhöõng ngöôøi tieáp nhaän chính yeáu Taøi lieäu Laøm vieäc, voán cuõng ñöôïc coâng khai khoâng chæ vì lyù do minh baïch maø coøn nhö moät ñoùng goùp vaøo vieäc thöïc hieän caùc saùng kieán cuûa Giaùo hoäi. Ñaëc bieät, Taøi lieäu Laøm vieäc coù theå khuyeán khích söï tham gia vaøo caùc ñoäng löïc hieäp haønh ôû caáp ñòa phöông vaø khu vöïc, trong khi chôø ñôïi keát quaû cuûa Ñaïi hoäi thaùng 10. Ñaïi hoäi naøy seõ cung caáp theâm taøi lieäu maø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñöôïc môøi goïi ñeå caàu nguyeän, suy tö, haønh ñoäng vaø ñoùng goùp cuûa rieâng mình.
11. Caùc caâu hoûi do Taøi lieäu Laøm vieäc ñaët ra dieãn taû söï phong phuù cuûa tieán trình phaùt sinh chuùng: nhöõng caâu hoûi mang daáu aán cuûa nhöõng caùi teân vaø khuoân maët cuï theå cuûa nhöõng ngöôøi tham gia, vaø chuùng laøm chöùng cho traûi nghieäm ñöùc tin cuûa Daân Chuùa, vaø do ñoù bieåu loä thöïc taïi cuûa moät traûi nghieäm sieâu vieät. Töø quan ñieåm naøy, caùc caâu hoûi chæ ra moät chaân trôøi vaø môøi goïi chuùng ta töï tin tieán böôùc, ñeå ñaøo saâu vieäc thöïc haønh chieàu kích hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi. Giai ñoaïn thöù nhaát giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc coi Giaùo hoäi ñòa phöông nhö moät ñieåm tham chieáu öu tieân[3], nhö moät ñòa ñieåm thaàn hoïc trong ñoù nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän pheùp Röûa traûi nghieäm moät caùch thöïc teá "vieäc cuøng nhau böôùc ñi". Tuy nhieân, ñieàu naøy khoâng daãn ñeán vieäc ruùt lui vaøo chính mình. Khoâng moät Giaùo hoäi ñòa phöông naøo coù theå soáng beân ngoaøi caùc moái töông quan lieân keát mình vôùi taát caû caùc Giaùo hoäi khaùc, keå caû moái töông quan ñaëc bieät vôùi Giaùo hoäi Roâma, voán ñöôïc uûy thaùc phuïc vuï söï hieäp nhaát nhôø thöøa taùc vuï cuûa vò Muïc töû cuûa mình, ngöôøi ñaõ trieäu taäp toaøn theå Giaùo hoäi trong Thöôïng Hoäi ñoàng.
12. Vieäc taäp trung naøy vaøo caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñoøi hoûi phaûi tính ñeán söï ña daïng vaø phong phuù cuûa caùc neàn vaên hoùa, ngoân ngöõ vaø phöông thöùc dieãn ñaït cuûa hoï. Cuï theå, cuøng moät töø - chaúng haïn nhö nghó veà quyeàn bính vaø laõnh ñaïo - coù theå coù nhöõng aâm vang vaø yù nghóa raát khaùc nhau tuøy theo caùc vuøng ngoân ngöõ vaø vaên hoùa khaùc nhau, ñaëc bieät laø khi trong moät soá ngöõ caûnh moät thuaät ngöõ caàn ñöôïc lieân keát vôùi ñuùng caùc caùch tieáp caän lyù thuyeát hoaëc yù thöùc heä. Taøi lieäu Laøm vieäc coá gaéng traùnh ngoân ngöõ gaây chia reõ vôùi hy voïng taêng cöôøng söï hieåu bieát toát hôn giöõa caùc thaønh vieân cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng ñeán töø caùc khu vöïc hoaëc truyeàn thoáng khaùc nhau. Taàm nhìn cuûa Coâng ñoàng Vatican II laø ñieåm quy chieáu chung, baét ñaàu töø tính coâng giaùo cuûa Daân Chuùa, nhôø ñoù "moãi phaàn töû thöïc thi nhöõng ñoùng goùp cuûa rieâng mình cho caùc phaàn töû khaùc vaø cho toaøn theå Giaùo Hoäi, ñeå taát caû vaø töøng ngöôøi ñöôïc taêng trieån nhôø cuøng chia seû moïi söï vaø cuøng hieäp löïc ñaït ñeán tình traïng vieân maõn trong tình hôïp nhaát [...]trong khi vaãn baûo toaøn quyeàn toái thöôïng cuûa ngai toøa Pheâroâ ñöùng ñaàu toaøn theå coäng ñoaøn ñöùc aùi, baûo toaøn caùc dò bieät hôïp phaùp, ñoàng thôøi löu taâm giöõ gìn sao cho caùc dò bieät aáy khoâng laøm phöông haïi, traùi laïi coøn phuïc vuï cho söï hôïp nhaát" (LG 13). Tính coâng giaùo naøy ñöôïc theå hieän trong moái töông quan noäi taïi hoã töông giöõa Giaùo hoäi hoaøn vuõ vaø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, trong ñoù vaø töø ñoù "taïo thaønh moät Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát" (LG 23). Tieán trình hieäp haønh giai ñoaïn thöù nhaát dieãn ra taïi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, giôø ñaây böôùc vaøo giai ñoaïn thöù hai trong Giaùo hoäi hoaøn vuõ, vôùi vieäc toå chöùc hai khoaù hoïp cuûa Ñaïi hoäi Thöôøng leä laàn thöù XVI cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc.
Caáu truùc cuûa baûn vaên
13. Taøi lieäu Laøm vieäc ñöôïc chia thaønh 2 phaàn, töông öùng vôùi 2 nhieäm vuï ñöôïc giao cho caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc (vaø do ñoù, phuø hôïp vôùi noäi dung cuûa caùc Taøi lieäu Cuoái cuøng coù lieân quan): tröôùc heát, caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc ñöôïc môøi thöïc hieän vieäc ñoïc laïi loä trình ñaõ thöïc hieän trong giai ñoaïn thöù nhaát, nhaèm xaùc ñònh nhöõng gì Giaùo hoäi ôû moãi chaâu luïc ñaõ hoïc ñöôïc töø kinh nghieäm soáng chieàu kích hieäp haønh ñeå phuïc vuï cho söù vuï; thöù ñeán, caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc ñöôïc môøi suy tö veà Taøi lieäu Laøm vieäc cho Giai ñoaïn Chaâu luïc vaø phaân ñònh caùc coäng höôûng ñöôïc thöïc hieän trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa chaâu luïc, haàu xaùc ñònh caùc öu tieân caàn tieáp tuïc phaân ñònh trong Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng.
14. Phaàn A cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc, coù töïa ñeà "Höôùng tôùi moät Giaùo hoäi hieäp haønh", coá gaéng thu thaäp nhöõng thaønh quaû cuûa loä trình ñaõ ñi cho ñeán nay. Tröôùc heát, phaàn naøy lieät keâ moät loaït caùc ñaëc tính cô baûn hoaëc caùc ñaëc ñieåm noåi baät cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh. Sau ñoù neâu roõ nhaän thöùc raèng moät Giaùo hoäi hieäp haønh cuõng ñöôïc ñaëc tröng bôûi moät caùch thöùc tieán haønh cuï theå. Theo keát quaû cuûa giai ñoaïn ñaàu, cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn laø caùch thöùc tieán haønh naøy. Ñaïi hoäi seõ ñöôïc môøi ñeå traû lôøi cho keát quaû cuûa vieäc ñoïc laïi naøy vôùi muïc ñích xaùc ñònh vaø hoaøn thieän chuùng. Phaàn B cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc, vôùi töïa ñeà "Hieäp thoâng, söù vuï, tham gia"[4], trình baøy roõ raøng, döôùi hình thöùc caùc caâu hoûi veà ba öu tieân noåi baät nhaát töø coâng vieäc cuûa taát caû caùc chaâu luïc, do ñoù ñeä trình chuùng cho Ñaïi hoäi ñeå phaân ñònh. Ñeå hoã trôï tieán trình laøm vieäc cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng, ñaëc bieät laø coâng vieäc nhoùm (Circuli Minores), 5 phieáu laøm vieäc ñöôïc ñeà xuaát cho moãi öu tieân trong soá ba öu tieân naøy, cho pheùp chuùng ñöôïc tieáp caän töø nhöõng quan ñieåm khaùc nhau.
15. Ba öu tieân cuûa phaàn B, ñöôïc phaùt trieån thoâng qua caùc phieáu laøm vieäc töông öùng, bao goàm nhöõng ñeà taøi roäng lôùn coù tính lieân quan cao. Nhieàu ñeà taøi coù theå laø chuû ñeà cuûa toaøn boä Thöôïng Hoäi ñoàng, vaø moät soá ñaõ laø chuû ñeà roài. Trong moät soá tröôøng hôïp, nhöõng can thieäp cuûa Huaán Quyeàn cuõng raát nhieàu vaø ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. Trong quaù trình laøm vieäc cuûa Ñaïi hoäi, nhöõng vaán ñeà aáy khoâng theå ñöôïc xöû lyù moät caùch thaáu ñaùo, vaø nhaát laø cuõng khoâng neân coi nhöõng vaán ñeà aáy laø ñoäc laäp vôùi nhau. Thay vaøo ñoù, chuùng seõ phaûi ñöôïc tieáp caän baét ñaàu töø moái töông quan cuûa chuùng vôùi chuû ñeà thöïc söï cuûa (ñaïi hoäi) töùc laø moät Giaùo hoäi hieäp haønh. Ví duï, nhöõng ñeà caäp veà tính caáp baùch cuûa vieäc quan taâm thích ñaùng ñeán gia ñình vaø giôùi treû khoâng nhaèm muïc ñích khuyeán khích moät caùch xöû lyù môùi veà muïc vuï gia ñình hoaëc muïc vuï giôùi treû. Muïc ñích cuûa nhöõng ñeà caäp aáy laø giuùp taäp trung vaøo vieäc thöïc hieän caùc keát luaän cuûa hai Ñaïi hoäi Thöôøng leä tröôùc ñoù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (naêm 2015 vaø naêm 2018) vaø cuûa caùc Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi ñoàng töø hai Thöôïng Hoäi ñoàng naøy laø Amoris laetitia vaø Christus vivit, vieäc thöïc hieän aáy ñaõ theå hieän ra sao cô hoäi cuøng nhau böôùc ñi vôùi tö caùch laø moät Giaùo hoäi coù khaû naêng chaøo ñoùn vaø ñoàng haønh cuøng caùc gia ñình vaø nhöõng ngöôøi treû, chaáp nhaän nhöõng thay ñoåi caàn thieát veà quy taéc, caáu truùc vaø thuû tuïc. Ñieàu töông töï cuõng aùp duïng cho nhieàu vaán ñeà khaùc xuaát hieän trong caùc chuû ñeà thaûo luaän.
16. Ñaïi hoäi vaø caùc Thaønh vieân Ñaïi hoäi cam keát duy trì traïng thaùi caân baèng naêng ñoäng giöõa vieäc duy trì moät caùi nhìn toång theå, ñaëc tröng cho coâng vieäc ñöôïc neâu trong phaàn A, vaø vieäc xaùc ñònh caùc böôùc caàn phaûi thöïc hieän moät caùch cuï theå vaø kòp thôøi, nhö laø troïng taâm cuûa phaàn B. Ñieàu naøy tuøy thuoäc vaøo thaønh quaû cuûa vieäc phaân ñònh cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng maø nhieäm vuï cuûa caùc Thaønh vieân Ñaïi hoäi laø môû ra cho toaøn theå Giaùo hoäi ñeå ñoùn nhaän tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Nguoàn caûm höùng cho coâng vieäc cuûa Ñaïi hoäi coù theå ñeán töø vieäc suy tö veà caùch trình baøy roõ raøng cuûa Hieán cheá Muïc vuï Gaudium et Spes, voán "goàm hai phaàn", khaùc nhau veà ñaëc ñieåm vaø troïng taâm, nhöng trôû thaønh "moät toång theå thoáng nhaát" (GS, chuù thích 1)
A. Höôùng tôùi moät Giaùo hoäi hieäp haønh. Moät traûi nghieäm toaøn dieän
"Coù nhieàu ñaëc suûng khaùc nhau, nhöng chæ coù moät Thaùnh Thaàn. Coù nhieàu vieäc phuïc vuï khaùc nhau, nhöng chæ coù moät Chuùa. Coù nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau, nhöng vaãn chæ coù moät Thieân Chuùa laøm moïi söï trong moïi ngöôøi. Thaùnh Thaàn toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät caùch, laø vì ích chung" (1Cr 12, 4-7).
17. Moät ñaëc ñieåm chung hieäp nhaát caùc caâu chuyeän veà caùc chaëng cuûa giai ñoaïn thöù nhaát: ñoù laø söï ngaïc nhieân cuûa nhöõng ngöôøi tham gia, hoï thaáy mình ñaõ coù theå chia seû haønh trình hieäp haønh theo caùch vöôït quaù mong ñôïi cuûa hoï. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tham gia, tieán trình hieäp haønh mang ñeán cô hoäi gaëp gôõ trong ñöùc tin taïo neân moái lieân keát vôùi Chuùa, tình huynh ñeä giöõa moïi ngöôøi vaø tình yeâu ñoái vôùi Giaùo hoäi, khoâng chæ ôû caáp ñoä caù nhaân, maø coøn thu huùt vaø tieáp theâm sinh löïc cho toaøn theå coäng ñoaøn. Kinh nghieäm naøy laø chaân trôøi hy voïng ñang môû ra cho Giaùo hoäi, moät daáu chæ roõ raøng veà söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn, Ñaáng höôùng daãn Giaùo hoäi xuyeân suoát lòch söû treân haønh trình tieán veà Nöôùc Trôøi (x. LG 5): "Nhaân vaät chính cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng laø Chuùa Thaùnh Thaàn"[5]. Do ñoù, lôøi môøi cuøng nhau böôùc ñi caøng ñöôïc chaáp nhaän moät caùch maïnh meõ bao nhieâu, thì Thöôïng Hoäi ñoàng caøng trôû thaønh moät loä trình maø Daân Chuùa tieán haønh vôùi loøng nhieät thaønh baáy nhieâu, khoâng heà coù söï ngaây thô ôû ñaây. Thaät vaäy, caùc vaán ñeà, söï choáng ñoái, khoù khaên vaø caêng thaúng khoâng bò che giaáu hoaëc nguïy trang nhöng ñöôïc xaùc ñònh vaø ñaët teân nhôø vaøo moät boái caûnh ñoái thoaïi ñích thöïc giuùp chuùng ta coù theå noùi vaø laéng nghe moät caùch töï do vaø chaân thaønh. Nhöõng vaán ñeà thöôøng ñöôïc ñaët ra theo caùch ñoái nghòch, hoaëc laø nhöõng vaán ñeà maø ñôøi soáng Giaùo hoäi ngaøy nay khoâng coù choã cho vieäc ñoùn nhaän vaø phaân ñònh, nhöõng vaán ñeà aáy coù theå ñöôïc tieáp caän theo caùch thöùc Tin Möøng trong tieán trình cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng.
18. Nhö theá, moät töø ngöõ tröøu töôïng hoaëc lyù thuyeát nhö tính hieäp haønh baét ñaàu ñöôïc theå hieän trong moät traûi nghieäm cuï theå. Töø vieäc laéng nghe Daân Chuùa, naûy sinh moät söï tieáp nhaän vaø hieåu bieát tieäm tieán veà tính hieäp haønh "töø beân trong", voán khoâng baét nguoàn töø vieäc ñöa ra moät nguyeân taéc, moät lyù thuyeát hay moät coâng thöùc, nhöng phaùt trieån töø choã saün saøng böôùc vaøo moät söï naêng ñoäng cuûa vieäc noùi, laéng nghe vaø ñoái thoaïi mang tính xaây döïng, toân troïng vaø caàu nguyeän. Neàn taûng cuûa tieán trình naøy laø söï chaáp nhaän cuûa caû caù nhaân vaø coäng ñoaøn, moät ñieàu vöøa laø hoàng aân vöøa laø thaùch thöùc: trôû thaønh moät Giaùo hoäi goàm caùc anh chò em trong Ñöùc Kitoâ, nhöõng ngöôøi laéng nghe nhau vaø khi laøm nhö vaäy, daàn daàn ñöôïc Thaùnh Thaàn bieán ñoåi.
A 1. Nhöõng daáu chæ ñaëc tröng cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh
19. Trong khuoân khoå cuûa söï hieåu bieát toaøn dieän naøy, noåi leân moät nhaän thöùc veà moät soá daáu chæ ñaëc tröng hoaëc ñaëc bieät cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh. Ñaây laø nhöõng xaùc tín chung maø chuùng ta cuøng döïa vaøo vaø suy nghó khi böôùc vaøo haønh trình seõ tieáp tuïc laøm saùng toû vaø caûi thieän chuùng, baét ñaàu töø coâng vieäc maø Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng seõ ñaûm nhaän.
20. Taát caû caùc chaâu luïc ñeàu coù yù thöùc maïnh meõ raèng: moät Giaùo hoäi hieäp haønh ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû nhìn nhaän phaåm giaù chung baét nguoàn töø Bí tích Röûa toäi, moät phaåm giaù laøm cho taát caû nhöõng ai laõnh nhaän Bí tích naøy trôû thaønh con caùi cuûa Thieân Chuùa, trôû neân thaønh vieân cuûa gia ñình Thieân Chuùa, vaø do ñoù laø anh chò em trong Ñöùc Kitoâ, ñöôïc Thaùnh Thaàn cö nguï vaø ñöôïc sai ñi ñeå hoaøn thaønh moät söù vuï chung. Noùi theo ngoân ngöõ cuûa Phaoloâ, "Taát caû chuùng ta, laø Dothaùi hay Hylaïp, noâ leä hay töï do, chuùng ta ñeàu ñaõ chòu pheùp röûa trong cuøng moät Thaùnh Thaàn ñeå trôû neân moät thaân theå. Taát caû chuùng ta ñaõ ñöôïc ñaày traøn moät Thaùnh Thaàn duy nhaát" (1Cr 12, 13). Do ñoù, Bí tích Röûa toäi taïo ra moät söï ñoàng traùch nhieäm thöïc söï giöõa taát caû caùc phaàn töû cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc theå hieän qua söï tham gia cuûa taát caû moïi ngöôøi vaøo söù vuï vaø qua vieäc xaây döïng coäng ñoaøn giaùo hoäi tuyø theo ñaëc suûng cuûa moãi ngöôøi. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh chæ coù theå ñöôïc hieåu trong chaân trôøi cuûa hieäp thoâng, voán luoân luoân coù söù vuï loan baùo vaø nhaäp theå Tin Möøng trong moïi chieàu kích cuûa söï hieän höõu con ngöôøi. Söï hieäp thoâng vaø söù vuï ñöôïc nuoâi döôõng baèng vieäc cuøng nhau tham döï Thaùnh Theå, laø ñieàu bieán Giaùo Hoäi thaønh moät thaân theå "ñöôïc aên khôùp vaø ñan keát vôùi nhau" (Ep 4, 16) trong Ñöùc Kitoâ, coù khaû naêng cuøng nhau tieán veà Nöôùc Trôøi.
21. Nhaän thöùc naøy ñi keøm vôùi öôùc muoán veà moät Giaùo hoäi caøng mang tính hieäp haønh caû trong caùc theå cheá, cô caáu vaø thuû tuïc cuûa mình, ñeå taïo thaønh moät khoâng gian trong ñoù phaåm giaù chung cuûa pheùp Röûa vaø söï ñoàng traùch nhieäm ñoái vôùi söù vuï khoâng chæ ñöôïc khaúng ñònh maø coøn ñöôïc thöïc thi, vaø thöïc haønh. Trong khoâng gian naøy, vieäc thi haønh quyeàn bính trong Giaùo Hoäi ñöôïc traân troïng nhö moät hoàng aân, vaø ngaøy caøng phaûi ñöôïc ñònh hình nhö "moät coâng vieäc phuïc vuï ñích thöïc, maø Kinh Thaùnh goïi moät caùch coù yù nghóa laø 'diakonia' hay thöøa taùc vuï" (LG 24), theo göông maãu cuûa Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñaõ cuùi xuoáng röûa chaân cho caùc moân ñeä (x. Ga 13, 1-11).
22. "Moät Giaùo hoäi hieäp haønh laø moät Giaùo hoäi laéng nghe"[6]: nhaän thöùc naøy laø keát quaû cuûa traûi nghieäm veà haønh trình hieäp haønh, ñoù laø laéng nghe Thaùnh Thaàn qua vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø laéng nghe nhau vôùi tö caùch caù nhaân vaø giöõa caùc coäng ñoaøn giaùo hoäi, töø caáp ñòa phöông ñeán caáp chaâu luïc vaø hoaøn vuõ. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñieàu ngaïc nhieân lôùn chính laø traûi nghieäm ñöôïc coäng ñoaøn laéng nghe, trong moät soá tröôøng hôïp laø laàn ñaàu tieân, do ñoù vieäc ñöôïc nhìn nhaän veà giaù trò con ngöôøi ñoäc nhaát cuûa chính mình minh chöùng cho tình yeâu cuûa Chuùa Cha daønh cho töøng ngöôøi con nam, nöõ cuûa Ngaøi. Traûi nghieäm laéng nghe vaø ñöôïc laéng nghe nhö theá khoâng chæ coù chöùc naêng thöïc teá maø coøn mang chieàu saâu thaàn hoïc vaø giaùo hoäi vì theo göông Chuùa Gieâsu ñaõ laéng nghe nhöõng ngöôøi maø Ngöôøi gaëp gôõ. Phong caùch laéng nghe naøy laø caàn thieát ñeå ñaùnh daáu vaø bieán ñoåi taát caû caùc moái töông quan maø coäng ñoaøn Kitoâ höõu thieát laäp giöõa caùc thaønh vieân cuûa mình, vôùi caùc coäng ñoaøn ñöùc tin khaùc, vaø vôùi toaøn xaõ hoäi, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi maø tieáng noùi cuûa hoï thöôøng bò phôùt lôø nhaát.
23. Laø moät Giaùo hoäi cam keát laéng nghe, moät Giaùo hoäi hieäp haønh mong muoán trôû neân khieâm toán, vaø bieát raèng mình phaûi xin söï tha thöù vaø coøn nhieàu ñieàu phaûi hoïc hoûi. Moät soá baùo caùo löu yù raèng loä trình hieäp haønh nhaát thieát phaûi laø loä trình mang tính saùm hoái, nhìn nhaän raèng chuùng ta khoâng phaûi luùc naøo cuõng soáng chieàu kích hieäp haønh caáu thaønh coäng ñoaøn giaùo hoäi. Khuoân maët cuûa Giaùo hoäi ngaøy nay mang nhöõng daáu hieäu khuûng hoaûng nghieâm troïng veà loøng tin vaø söï khaû tín. Trong nhieàu boái caûnh, nhöõng cuoäc khuûng hoaûng lieân quan ñeán laïm duïng tình duïc, laïm quyeàn, tieàn baïc, vaø löông taâm ñaõ ñaåy Giaùo hoäi ñeán moät cuoäc kieåm ñieåm löông taâm ñoøi hoûi khaét khe "ñeå döôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Giaùo hoäi khoâng ngöøng canh taân chính mình" (LG 9), trong haønh trình saùm hoái vaø hoaùn caûi môû ra nhöõng loä trình hoøa giaûi, chöõa laønh vaø coâng lyù.
24. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh laø moät Giaùo hoäi gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi. Treân loä trình chuùng ta ñaõ ñi, khía caïnh hieäp haønh naøy ñaëc bieät lieân quan ñeán caùc moái töông quan vôùi caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoaøn giaùo hoäi khaùc, maø chuùng ta ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng moái daây cuûa moät Pheùp Röûa duy nhaát. Thaùnh Thaàn, Ñaáng laø "nguyeân lyù hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi" (UR 2), ñang hoaït ñoäng trong caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoaøn giaùo hoäi naøy, vaø môøi goïi chuùng ta thöïc hieän nhöõng loä trình hieåu bieát laãn nhau, chia seû vaø xaây döïng moät ñôøi soáng chung. ÔÛ caáp ñoä ñòa phöông, taàm quan troïng cuûa nhöõng gì ñaõ ñöôïc thöïc hieän cuøng vôùi caùc thaønh vieân cuûa caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoaøn giaùo hoäi khaùc noåi leân maïnh meõ, ñaëc bieät laø moät chöùng taù chung trong caùc boái caûnh vaên hoùa xaõ hoäi thuø ñòch ñoâi khi ñeán möùc bò baùch haïi - ñaây laø phong traøo ñaïi keát cuûa söï töû ñaïo -vaø tröôùc tình traïng khaån caáp veà sinh thaùi. ÔÛ khaép nôi, theo Huaán quyeàn cuûa Coâng ñoàng Vatican II, noåi leân öôùc muoán ñaøo saâu haønh trình ñaïi keát: moät Giaùo hoäi hieäp haønh ñích thöïc khoâng theå khoâng coù söï tham gia cuûa taát caû nhöõng ngöôøi cuøng chia seû moät Pheùp Röûa.
25. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh cuõng ñöôïc keâu goïi thöïc haønh vaên hoùa gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi vôùi caùc tín höõu cuûa caùc toân giaùo khaùc vaø vôùi caùc neàn vaên hoùa vaø xaõ hoäi maø Giaùo hoäi soáng trong ñoù, nhöng treân heát laø giöõa nhieàu khaùc bieät voán coù trong chính Giaùo hoäi. Giaùo hoäi khoâng sôï söï ña daïng maø mình coù ñöôïc, nhöng luoân coi troïng maø khoâng eùp buoäc noù phaûi trôû neân ñoàng nhaát. Tieán trình hieäp haønh laø moät cô hoäi ñeå baét ñaàu tìm hieåu yù nghóa cuûa vieäc soáng hieäp nhaát trong ña daïng, moät thöïc taïi phaûi tieáp tuïc ñöôïc khaùm phaù, tin töôûng raèng loä trình seõ trôû neân roõ raøng hôn khi chuùng ta tieán böôùc. Noùi caùch khaùc, moät Giaùo hoäi hieäp haønh thuùc ñaåy vieäc chuyeån töø "toâi" sang "chuùng ta", bôûi vì noù taïo thaønh moät khoâng gian trong ñoù vang leân lôøi keâu goïi trôû thaønh chi theå cuûa moät thaân theå coi troïng söï ña daïng nhöng ñöôïc Thaùnh Thaàn laøm cho neân moät. Chính Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy chuùng ta laéng nghe Chuùa vaø ñaùp laïi Ngaøi nhö moät daân phuïc vuï söù vuï duy nhaát laø loan baùo cho muoân daân ôn cöùu ñoä maø Thieân Chuùa ban trong Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän trong raát nhieàu boái caûnh khaùc nhau: khoâng ai bò yeâu caàu rôøi khoûi boái caûnh cuûa chính mình, maø phaûi hieåu vaø thaâm nhaäp vaøo boái caûnh aáy saâu saéc hôn. Trôû laïi taàm nhìn naøy sau traûi nghieäm cuûa giai ñoaïn thöù nhaát, tính hieäp haønh tröôùc heát xuaát hieän nhö moät ñoäng löïc laøm sinh ñoäng caùc coäng ñoaøn ñòa phöông cuï theå. Ñi ñeán moät caáp ñoä phoå quaùt hôn, ñoäng löïc naøy bao truøm moïi chieàu kích vaø thöïc taïi cuûa Giaùo hoäi, trong moät chuyeån ñoäng cuûa tính coâng giaùo ñích thöïc.
26. Ñöôïc traûi nghieäm trong nhieàu boái caûnh vaø vaên hoùa khaùc nhau, tính hieäp haønh chöùng toû laø moät chieàu kích caáu thaønh Giaùo hoäi ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu tieân, ngay caû khi vaãn ñang trong tieán trình hoaøn thaønh. Thaät vaäy, tính hieäp haønh ngaøy caøng phaûi ñöôïc thöïc hieän caùch troïn veïn hôn, dieãn taû moät lôøi keâu goïi trieät ñeå phaûi hoaùn caûi, thay ñoåi, caàu nguyeän vaø haønh ñoäng höôùng ñeán taát caû moïi ngöôøi. Theo nghóa naøy, moät Giaùo hoäi hieäp haønh laø moät Giaùo hoäi côûi môû, chaøo ñoùn vaø daønh cho taát caû moïi ngöôøi. Chuyeån ñoäng naøy cuûa Thaùnh Thaàn vöôït qua moïi bieân giôùi ñeå thu huùt taát caû moïi ngöôøi vaøo söï naêng ñoäng cuûa mình. Tính trieät ñeå cuûa Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø ñaëc quyeàn cuûa moät soá ôn goïi ñaëc thuø, nhöng laø lôøi keâu goïi xaây döïng moät coäng ñoaøn soáng vaø laøm chöùng cho moät caùch hieåu khaùc veà moái töông quan giöõa con caùi Thieân Chuùa, moät moái töông quan theå hieän söï thaät veà tình yeâu, moät tình yeâu döïa treân aân ban vaø söï nhöng khoâng. Do ñoù, lôøi keâu goïi trieät ñeå naøy môøi goïi chuùng ta cuøng nhau xaây döïng, theo caùch hieäp haønh, moät Giaùo hoäi thu huùt vaø cuï theå: moät Giaùo hoäi côûi môû, trong ñoù taát caû moïi ngöôøi ñeàu caûm thaáy ñöôïc chaøo ñoùn.
27. Ñoàng thôøi, moät Giaùo hoäi hieäp haønh ñoái dieän moät caùch trung thöïc vaø khoâng sôï haõi tröôùc lôøi môøi goïi nhaän thöùc saâu saéc hôn veà moái töông quan giöõa tình yeâu vaø söï thaät theo lôøi môøi goïi cuûa Thaùnh Phaoloâ: "Nhöng, soáng theo söï thaät vaø trong tình baùc aùi, chuùng ta seõ lôùn leân veà moïi phöông dieän, vöôn tôùi Ñöùc Kitoâ vì Ngöôøi laø Ñaàu. Chính Ngöôøi laøm cho caùc boä phaän aên khôùp vôùi nhau vaø toaøn thaân ñöôïc keát caáu chaët cheõ, nhôø moïi thöù gaân maïch nuoâi döôõng vaø moãi chi theå hoaït ñoäng theo chöùc naêng cuûa mình. Nhö theá Ngöôøi laøm cho toaøn thaân lôùn leân vaø ñöôïc xaây döïng trong tình baùc aùi" (Ep 4, 15-16). Ñeå thöïc söï bao goàm taát caû moïi ngöôøi, caàn phaûi ñi vaøo maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ ñeå cho chính mình ñöôïc hình thaønh vaø bieán ñoåi theo caùch Ngöôøi ñaõ soáng moái töông quan giöõa tình yeâu vaø söï thaät.
28. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh cuõng ñöôïc ñaëc tröng bôûi khaû naêng quaûn lyù nhöõng caêng thaúng maø khoâng bò chuùng ñeø beïp, soáng söï caêng thaúng nhö moät ñoäng löïc ñeå ñaøo saâu caùch hieåu vaø soáng söï hieäp thoâng, tham gia vaø söù vuï. Hieäp haønh laø moät loä trình öu tieân cuûa söï hoaùn caûi, bôûi vì söï hoaùn caûi taùi laäp Giaùo hoäi trong söï hieäp nhaát: chöõa laønh caùc veát thöông, vaø haøn gaén kyù öùc cuûa Giaùo hoäi, ñoùn nhaän nhöõng khaùc bieät maø Giaùo hoäi mang nôi mình vaø cöùu chuoäc Giaùo hoäi khoûi nhöõng chia reõ ngaøy caøng traàm troïng, nhôø ñoù giuùp Giaùo hoäi theå hieän troïn veïn hôn ôn goïi cuûa mình laø "ôû trong Ñöùc Kitoâ nhö moät bí tích töùc laø nhö moät daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi" (LG 1). Vieäc laéng nghe ñích thöïc vaø khaû naêng tìm ra nhöõng caùch theá ñeå tieáp tuïc vieäc böôùc ñi cuøng nhau giuùp vöôït thaéng söï phaân maûnh vaø phaân cöïc laø ñieàu caàn thieát ñeå Giaùo hoäi tieáp tuïc toàn taïi vaø soáng ñoäng, vaø laø daáu chæ maïnh meõ ñoái vôùi caùc neàn vaên hoùa cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.
29. Vieäc coá gaéng cuøng nhau böôùc ñi cuõng giuùp chuùng ta tieáp xuùc vôùi söï khaéc khoaûi laønh maïnh veà söï baát toaøn, vôùi yù thöùc raèng vaãn coøn nhieàu ñieàu chuùng ta khoâng theå lónh hoäi hoaëc mang noåi (x. Ga 16, 12). Ñaây khoâng phaûi laø moät vaán ñeà caàn giaûi quyeát, nhöng laø moät hoàng aân caàn ñöôïc vun troàng. Chuùng ta ñoái dieän vôùi maàu nhieäm voâ taän vaø thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa vaø chuùng ta phaûi luoân môû loøng ñoùn nhaän nhöõng ñieàu baát ngôø cuûa maàu nhieäm aáy khi tieán böôùc trong cuoäc löõ haønh tieán veà Nöôùc Trôøi. Ñieàu naøy cuõng aùp duïng cho nhöõng vaán ñeà maø tieán trình hieäp haønh ñaõ laøm saùng toû. Böôùc ñaàu, chuùng ñoøi phaûi laéng nghe vaø chuù yù, khoâng voäi vaøng ñöa ra caùc giaûi phaùp töùc thì.
30. Mang söùc naëng cuûa nhöõng caâu hoûi naøy khoâng phaûi laø gaùnh naëng mang tính caù nhaân maø nhöõng ngöôøi ñaûm nhaän moät soá vai troø nhaát ñònh phaûi gaùnh chòu, vôùi nguy cô bò chuùng ñeø beïp, maø laø nhieäm vuï cuûa caû coäng ñoaøn, maø ñôøi soáng töông quan vaø bí tích thöôøng laø caâu traû lôøi töùc thì hieäu quaû nhaát. Ñoù laø lyù do taïi sao moät Giaùo hoäi hieäp haønh luoân ñöôïc nuoâi döôõng bôûi nguoàn maïch cuûa maàu nhieäm maø Giaùo hoäi cöû haønh trong Phuïng vuï, "ñænh cao maø hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi höôùng tôùi" ñoàng thôøi laø "nguoàn maïch tuoân traøo moïi naêng löïc cuûa Giaùo hoäi" (SC 10), vaø nhaát laø trong Bí Tích Thaùnh Theå.
31. Moät khi Daân Chuùa ñöôïc giaûi thoaùt khoûi noãi lo laéng veà söï giôùi haïn, thì söï baát toaøn khoâng theå traùnh khoûi cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh vaø söï saün saøng cuûa caùc thaønh vieân chaáp nhaän nhöõng söï deã bò toån thöông cuûa chính mình trôû thaønh khoâng gian cho hoaït ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn, Ñaáng môøi goïi chuùng ta nhaän ra nhöõng daáu chæ veà söï hieän dieän cuûa Ngaøi. Vì lyù do naøy, moät Giaùo hoäi hieäp haønh cuõng laø moät Giaùo hoäi phaân ñònh, trong söï phong phuù cuûa nhöõng yù nghóa maø thuaät ngöõ naøy mang laáy trong caùc truyeàn thoáng tu ñöùc khaùc nhau. Giai ñoaïn thöù nhaát giuùp Daân Chuùa baét ñaàu neám traûi höông vò cuûa söï phaân ñònh qua vieäc thöïc haønh ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn. Khi chaêm chuù laéng nghe traûi nghieäm soáng cuûa nhau, chuùng ta lôùn leân trong söï toân troïng laãn nhau vaø baét ñaàu nhaän ra nhöõng chuyeån ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi khaùc vaø cuûa chính mình. Nhôø ñoù, chuùng ta baét ñaàu chuù yù nhieàu hôn ñeán "nhöõng gì Thaùnh Thaàn noùi vôùi caùc Giaùo hoäi" (Kh 2, 7), trong söï cam keát vaø hy voïng trôû thaønh moät Giaùo hoäi ngaøy caøng coù khaû naêng ñöa ra nhöõng quyeát ñònh mang tính ngoân söù voán laø hoa traùi cuûa söï höôùng daãn cuûa Thaùnh Thaàn.
A 2. Moät neûo ñöôøng ñi tôùi cho Giaùo hoäi hieäp haønh: ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn
32. Trong suoát giai ñoaïn ñaàu cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng vaø treân khaép caùc chaâu luïc, hieäu quaû cuûa phöông phaùp ñöôïc goïi ôû ñaây laø "ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn" hoaëc "phöông phaùp hieäp haønh" (x. hình treân trang 16).
33. Theo nghóa töø nguyeân, thuaät ngöõ "ñoái thoaïi" khoâng aùm chæ moät söï trao ñoåi yù kieán chung chung, maø laø moät vaän haønh trong ñoù lôøi ñöôïc noùi vaø ñöôïc nghe taïo ra söï quen thuoäc, cho pheùp nhöõng ngöôøi tham gia trôû neân thaân thieát vôùi nhau hôn. Vieäc ñaëc taû "trong Thaùnh Thaàn" xaùc ñònh nhaân vaät chính ñích thöïc: öôùc muoán cuûa nhöõng ngöôøi tham gia ñoái thoaïi coù khuynh höôùng laéng nghe tieáng cuûa Ngaøi, maø trong lôøi caàu nguyeän môû loøng ñoùn nhaän haønh ñoäng töï do cuûa Ñaáng, gioáng nhö gioù, muoán thoåi ñaâu thì thoåi (x. Ga 3, 8). Daàn daàn, cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc anh chò em trong ñöùc tin môû ra khoâng gian cho 'vieäc cuøng nhau laéng nghe', nghóa laø cuøng nhau laéng nghe tieáng noùi cuûa Thaùnh Thaàn. Seõ khoâng phaûi laø cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn neáu khoâng coù moät böôùc tieán theo moät höôùng chính xaùc, thöôøng laø baát ngôø daãn ñeán haønh ñoäng cuï theå.
34. Trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, vieäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc chaáp nhaän vaø ñoâi khi ñöôïc "khaùm phaù" nhö moät baàu khí giuùp cho vieäc chia seû kinh nghieäm soáng vaø laø khoâng gian cho vieäc phaân ñònh trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh trôû thaønh hieän thöïc. Trong caùc Taøi lieäu Cuoái cuøng cuûa caùc Ñaïi hoäi caáp Chaâu luïc, thöïc haønh ñöôïc moâ taû nhö moät khoaûnh khaéc cuûa Leã Nguõ tuaàn, moät cô hoäi ñeå traûi nghieäm vieäc trôû thaønh Giaùo hoäi vaø chuyeån töø vieäc laéng nghe caùc anh chò em trong Ñöùc Kitoâ sang vieäc laéng nghe Thaùnh Thaàn, Ñaáng laø nhaân vaät chính ñích thöïc, vaø ñöôïc Ngaøi sai ñi thi haønh söù vuï. Ñoàng thôøi, nhôø phöông phaùp naøy, aân suûng cuûa Lôøi Chuùa vaø cuûa Thaùnh Theå trôû thaønh moät thöïc taïi ñöôïc caûm nhaän, hieän thöïc hoùa vaø bieán ñoåi, moät thöïc taïi chöùng thöïc vaø thöïc hieän saùng kieán nhôø ñoù Chuùa Gieâsu laøm cho chính Ngöôøi hieän dieän vaø hoaït ñoäng trong Giaùo Hoäi. Ñöùc Kitoâ sai chuùng ta ñi thi haønh söù vuï vaø quy tuï chuùng ta quanh Ngöôøi ñeå taï ôn vaø toân vinh Chuùa Cha trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Do ñoù, töø khaép caùc chaâu luïc xuaát hieän yeâu caàu raèng phöông phaùp naøy coù theå ngaøy caøng sinh ñoäng vaø thaám nhuaàn vaøo cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa caùc Giaùo hoäi.
35. Ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn laø moät phaàn cuûa truyeàn thoáng laâu ñôøi veà phaân ñònh trong Giaùo Hoäi, moät truyeàn thoáng voán taïo ra nhieàu phöông phaùp vaø caùch tieáp caän. Giaù trò truyeàn giaùo chính xaùc cuûa vieäc ñoái thoaïi caàn phaûi ñöôïc nhaán maïnh. Thöïc haønh taâm linh naøy giuùp chuùng ta chuyeån töø caùi "toâi" sang caùi "chuùng ta": noù khoâng ñaùnh maát hay xoùa boû chieàu kích caù nhaân cuûa caùi "toâi", nhöng nhaän ra caùi toâi vaø ñöa caùi toâi vaøo chieàu kích coäng ñoaøn. Theo caùch naøy, vieäc giuùp cho nhöõng ngöôøi tham döï noùi vaø nghe trôû thaønh moät bieåu hieän cuûa phuïng vuï vaø caàu nguyeän, trong ñoù Chuùa hieän dieän vaø daãn chuùng ta ñeán nhöõng hình thöùc hieäp thoâng vaø phaân ñònh ñích thöïc hôn bao giôø heát.
36. Trong Taân Öôùc, coù nhieàu ví duï veà phong caùch ñoái thoaïi naøy. Trình thuaät veà cuoäc gaëp gôõ cuûa Chuùa Phuïc Sinh vôùi hai moân ñeä treân ñöôøng Emmau laø moät kieåu maãu (x. Lc 24, 13-35, vaø lôøi giaûi thích ñöôïc ñöa ra trong CV 237). Nhö kinh nghieäm cuûa hai moân ñeä cho thaáy, cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn xaây döïng söï hieäp thoâng vaø mang laïi ñoäng löïc truyeàn giaùo. Thaät vaäy, hai oâng trôû laïi coäng ñoaøn maø hoï ñaõ ra ñi ñeå chia seû lôøi loan baùo Phuïc Sinh raèng Chuùa ñaõ soáng laïi.
37. Moät caùch cuï theå, cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn coù theå ñöôïc moâ taû nhö moät lôøi caàu nguyeän chung höôùng tôùi moät söï phaân ñònh chung maø nhöõng ngöôøi tham gia töï chuaån bò baèng vieäc suy tö vaø suy nieäm caù nhaân. Hoï trao cho nhau moùn quaø laø moät lôøi noùi saâu saéc ñaõ ñöôïc suy nieäm vaø nuoâi döôõng baèng lôøi caàu nguyeän, chöù khoâng phaûi moät yù kieán ngaãu höùng ngay taïi choã. Söï naêng ñoäng giöõa nhöõng ngöôøi tham gia noùi leân 3 böôùc cô baûn. Tröôùc heát laø daønh cho moãi ngöôøi tham gia phaùt bieåu, baét ñaàu töø traûi nghieäm caù nhaân cuûa hoï ñöôïc ñoïc laïi trong lôøi caàu nguyeän trong thôøi gian chuaån bò. Nhöõng ngöôøi khaùc laéng nghe vôùi nhaän thöùc raèng moãi ngöôøi ñeàu coù nhöõng ñoùng goùp quyù giaù ñeå coáng hieán vaø coá gaéng khoâng tranh luaän hoaëc thaûo luaän.
38. Söï thinh laëng vaø caàu nguyeän giuùp chuaån bò cho böôùc tieáp theo, trong ñoù moãi ngöôøi ñöôïc môøi goïi môû ra moät khoâng gian noäi taâm cho ngöôøi khaùc vaø cho Thieân Chuùa. Moät laàn nöõa, moãi thaønh vieân trong nhoùm leân phaùt bieåu: khoâng phaûi ñeå phaûn öùng hoaëc phaûn ñoái nhöõng gì ñaõ ñöôïc nghe baèng caùch khaúng ñònh laïi quan ñieåm cuûa mình, maø ñeå baøy toû ñieàu maø trong tieán trình laéng nghe ñaõ khieán hoï caûm ñoäng saâu saéc nhaát vaø bò thaùch thöùc maïnh meõ nhaát. Nhöõng daáu aán noäi taâm nôi moãi ngöôøi do vieäc laéng nghe anh chò em laø ngoân ngöõ maø Chuùa Thaùnh Thaàn duøng ñeå laøm cho tieáng noùi cuûa Ngaøi vang leân. Moãi tham döï vieân caøng ñöôïc nuoâi döôõng baèng vieäc suy nieäm Lôøi Chuùa vaø caùc Bí tích, caøng lôùn leân trong söï thaân maät vôùi Chuùa, thì caøng coù khaû naêng nhaän ra tieáng cuûa Ngaøi (x. Ga 10, 14.27), cuõng ñöôïc trôï giuùp bôûi söï ñoàng haønh cuûa Huaán quyeàn vaø thaàn hoïc. Töông töï nhö vaäy, nhöõng ngöôøi tham gia caøng chuù yù vaø chaêm chuù laéng nghe tieáng noùi cuûa Thaùnh Thaàn thì seõ caøng phaùt trieån trong caûm thöùc chung veà söù vuï.
39. Cuõng trong baàu khí caàu nguyeän vaø döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, böôùc thöù ba laø xaùc ñònh nhöõng ñieåm maáu choát ñaõ xuaát hieän vaø ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän veà thaønh quaû cuûa coâng vieäc chung, maø moïi ngöôøi ñeàu cho laø trung thaønh vôùi tieán trình vaø do ñoù hoï coù theå caûm thaáy ñöôïc ñaïi dieän. Laäp moät baùo caùo lieät keâ nhöõng ñieåm thöôøng ñöôïc ñeà caäp ñeán nhaát laø chöa ñuû. Ñuùng hôn, caàn coù söï phaân ñònh, ñoàng thôøi chuù yù ñeán nhöõng tieáng noùi beân leà vaø mang tính ngoân söù, cuõng nhö khoâng boû qua taàm quan troïng cuûa nhöõng ñieåm lieân quan ñeán vieäc naûy sinh baát ñoàng. Chuùa laø neàn taûng cho pheùp "coâng trình xaây döïng" ñöùng vöõng, vaø Thaùnh Thaàn, baäc thaày cuûa söï haøi hoøa, seõ giuùp chuyeån töø taïp aâm sang baûn giao höôûng.
40. Haønh trình naøy keát thuùc vôùi lôøi caàu nguyeän ngôïi khen Thieân Chuùa vaø loøng bieát ôn veà traûi nghieäm. "Khi chuùng ta soáng moät thöù linh ñaïo gaàn guõi vôùi ngöôøi khaùc vaø tìm kieám haïnh phuùc cuûa hoï, loøng chuùng ta ñöôïc môû roäng tröôùc caùc quaø taëng tuyeät vôøi vaø ñeïp nhaát cuûa Chuùa. Khi chuùng ta gaëp gôõ ngöôøi khaùc vôùi loøng yeâu thöông, chuùng ta hoïc ñöôïc moät ñieàu gì môùi veà Thieân Chuùa. Moãi khi maét chuùng ta môû ra ñeå nhìn nhaän ngöôøi khaùc, chuùng ta lôùn leân trong aùnh saùng cuûa ñöùc tin vaø cuûa söï hieåu bieát Thieân Chuùa" (EG 272). Toùm laïi, ñaây laø moùn quaø maø nhöõng ngöôøi ñeå mình ñöôïc loâi cuoán vaøo cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn nhaän ñöôïc.
41. Trong nhöõng tình huoáng cuï theå, vaán ñeà khoâng phaûi laø raäp khuoân theo töøng chöõ, maø laø luoân caàn thích nghi. Ñoâi khi caàn öu tieân cho moãi ngöôøi phaùt bieåu vaø laéng nghe nhöõng ngöôøi khaùc; trong nhöõng tröôøng hôïp khaùc, caàn laøm noåi baät nhöõng moái lieân heä giöõa caùc quan ñieåm khaùc nhau, tìm kieám ñieàu laøm cho "loøng chuùng ta böøng chaùy leân" (x. Lc 24, 32); trong nhöõng ngöôøi khaùc nöõa, caàn giaûi thích veà söï ñoàng thuaän vaø laøm vieäc cuøng nhau ñeå xaùc ñònh höôùng maø chuùng ta caûm thaáy ñöôïc Thaùnh Thaàn keâu goïi ñeå di chuyeån. Tuy nhieân, ngoaøi nhöõng thích öùng cuï theå phuø hôïp, thì yù ñònh vaø ñoäng löïc lieân keát ba böôùc naøy laø vaø vaãn laø ñaëc ñieåm cuûa caùch thöùc tieán haønh cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh.
42. Ghi nhôù taàm quan troïng cuûa cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn ñeå laøm sinh ñoäng kinh nghieäm soáng cuûa Giaùo hoäi hieäp haønh, vieäc ñaøo taïo theo phöông phaùp naøy, vaø ñaëc bieät laø ñaøo taïo caùc ñieàu phoái vieân coù khaû naêng ñoàng haønh cuøng caùc coäng ñoaøn trong vieäc thöïc haønh phöông phaùp naøy, ñöôïc coi laø öu tieân ôû moïi caáp ñoä cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi vaø cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa, baét ñaàu vôùi caùc Thöøa taùc vieân chöùc thaùnh trong tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm vaø côûi môû vôùi caùc ôn goïi khaùc nhau trong Giaùo hoäi.
Cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn
Moät ñoäng löïc cuûa söï phaân ñònh trong Giaùo hoäi hieäp haønh
(1) Chuaån bò caù nhaân
Baèng caùch tín thaùc vaøo Chuùa Cha, ñoái thoaïi trong caàu nguyeän vôùi Chuùa Gieâsu vaø laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, moãi ngöôøi chuaån bò phaàn ñoùng goùp cuûa mình cho vaán ñeà maø mình ñöôïc môøi goïi ñeå phaân ñònh.
Thinh laëng, caàu nguyeän vaø laéng nghe Lôøi Chuùa
(2) "Noùi vaø laéng nghe"
Moãi ngöôøi thay phieân nhau noùi, döïa treân chính traûi nghieäm vaø vieäc caàu nguyeän cuûa mình, ñoàng thôøi chaêm chuù laéng nghe söï ñoùng goùp cuûa ngöôøi khaùc
Thinh laëng vaø Caàu nguyeän
(3) "Taïo khoâng gian cho ngöôøi khaùc vaø cho Chuùa"
Töø nhöõng gì nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ noùi, moãi ngöôøi chia seû ñieàu gì coù aâm höôûng trong loøng mình nhaát hoaëc ñieàu gì ñaõ khôi daäy söï phaûn khaùng maïnh meõ nhaát, ñeå baûn thaân ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn: "Trong khi laéng nghe, loøng toâi coù böøng chaùy leân chaêng?"
Thinh laëng vaø Caàu nguyeän
(4) "Cuøng nhau xaây döïng"
Chuùng ta cuøng nhau ñoái thoaïi treân cô sôû nhöõng gì ñaõ xuaát hieän ôû böôùc treân ñeå phaân ñònh vaø thu thaäp thaønh quaû cuûa cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn: nhaän ra nhöõng tröïc giaùc vaø nhöõng söï hoäi tuï; xaùc ñònh nhöõng baát ñoàng, trôû ngaïi vaø nhöõng caâu hoûi môùi; cho pheùp nhöõng tieáng noùi ngoân söù xuaát hieän. Ñieàu quan troïng laø moïi ngöôøi coù theå caûm thaáy ñöôïc ñaïi dieän bôûi keát quaû cuûa coâng vieäc. "Chuùa Thaùnh Thaàn keâu goïi chuùng ta cuøng nhau tieán ñeán nhöõng böôùc naøo?"
(5) Lôøi caàu nguyeän taï ôn keát thuùc
B. Hieäp thoâng, söù vuï, tham gia. Ba vaán ñeà öu tieân cho Giaùo hoäi hieäp haønh
"Cuõng nhö trong moät thaân theå, chuùng ta coù nhieàu boä phaän, maø caùc boä phaän coù cuøng moät chöùc naêng; thì chuùng ta cuõng vaäy: tuy nhieàu nhöng chæ laø moät phaàn thaân theå trong Ñöùc Kitoâ, ai naáy lieân ñôùi vôùi nhau nhö nhöõng boä phaän cuûa moät thaân theå" (Rm 12, 4-5).
43. Trong soá nhöõng thaønh quaû cuûa giai ñoaïn thöù nhaát, vaø ñaëc bieät laø cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc, thu ñöôïc nhôø vaøo caùch thöùc tieán haønh vöøa ñöôïc trình baøy, ba öu tieân ñaõ ñöôïc xaùc ñònh vaø hieän ñang ñöôïc ñeà xuaát cho vieäc phaân ñònh cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10. 2023. Ñaây laø nhöõng thaùch thöùc maø toaøn theå Giaùo hoäi phaûi töï ño löôøng mình ñeå tieán tôùi vaø phaùt trieån trong thöïc theå hieäp haønh cuûa mình ôû moïi caáp ñoä vaø töø nhieàu quan ñieåm. Nhöõng ñieàu naøy caàn ñöôïc tieáp caän töø quan ñieåm thaàn hoïc vaø giaùo luaät, cuõng nhö töø quan ñieåm chaêm soùc muïc vuï vaø linh ñaïo. Nhöõng öu tieân naøy ñaët caâu hoûi veà caû ñònh höôùng muïc vuï cuûa caùc giaùo phaän laãn loái soáng vaø nhöõng löïa choïn haøng ngaøy cuûa moãi thaønh vieân Daân Chuùa. Ñoàng thôøi, nhöõng öu tieân naøy cuõng thöïc söï mang tính hieäp haønh bôûi vì vieäc tieáp caän chuùng ñoøi hoûi phaûi böôùc ñi cuøng nhau nhö moät daân, vôùi taát caû caùc thaønh vieân cuûa mình. Ba öu tieân seõ ñöôïc minh hoïa lieân quan ñeán ba töø khoùa cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng: Hieäp thoâng, Söù vuï, Tham gia. Maëc duø söï löïa choïn naøy ñöôïc thöïc hieän vì muïc ñích trình baøy ñôn giaûn vaø roõ raøng, nhöng noù coù nguy cô trình baøy ba töø khoùa nhö ba "truï coät" ñoäc laäp vôùi nhau. Traùi laïi, trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi hieäp haønh, söï Hieäp thoâng, Söù vuï, vaø vieäc Tham gia ñöôïc noái keát, nuoâi döôõng vaø hoã trôï laãn nhau. Chuùng phaûi luoân ñöôïc hieåu vôùi söï hôïp nhaát naøy.
44. Söï thay ñoåi trong thöù töï xuaát hieän cuûa ba thuaät ngöõ, vôùi thuaät ngöõ "söù vuï" hieän chieám vò trí trung taâm, cuõng baét nguoàn töø nhaän thöùc veà caùc moái lieân keát ñöôïc phaùt trieån trong giai ñoaïn thöù nhaát. Ñaëc bieät, Hieäp thoâng vaø Söù vuï ñan xen vaø phaûn chieáu laãn nhau, nhö Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ daïy: "Hieäp thoâng vaø söù vuï lieân keát saâu xa vôùi nhau, chuùng thaâm nhaäp vaø bao haøm laãn nhau, ñeán ñoä hieäp thoâng vöøa laø nguoàn maïch vöøa laø hoa traùi cuûa söù vuï: hieäp thoâng phaùt sinh söù vuï vaø söù vuï ñöôïc hoaøn thaønh trong hieäp thoâng" (CL 32, ñöôïc ñeà caäp trong PE I, 4). Chuùng ta ñöôïc môøi goïi vöôït leân treân caùch hieåu nhò nguyeân, trong ñoù caùc moái töông quan trong coäng ñoaøn giaùo hoäi laø lónh vöïc cuûa söï hieäp thoâng, coøn söù vuï lieân quan ñeán ñoäng löïc ñi ra (ad extra). Thay vaøo ñoù, giai ñoaïn thöù nhaát ñaõ laøm noåi baät caùch thöùc hieäp thoâng laø ñieàu kieän cho söï khaû tín cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng, moät nhaän thöùc gôïi laïi nhaän thöùc cuûa Ñaïi Hoäi Thöôøng leä laàn thöù XV cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Ngöôøi treû, Ñöùc tin, vaø söï Phaân ñònh Ôn goïi[7]. Ñoàng thôøi, coù moät nhaän thöùc ngaøy caøng taêng raèng ñònh höôùng söù vuï laø tieâu chí duy nhaát ñöôïc thieát laäp theo Tin Möøng cho vieäc toå chöùc noäi boä cuûa coäng ñoàng Kitoâ höõu, söï phaân chia vai troø vaø traùch nhieäm cuõng nhö vieäc quaûn lyù caùc toå chöùc vaø cô caáu cuûa noù. Chính trong moái töông quan vôùi hieäp thoâng vaø söù vuï maø chuùng ta hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa söï tham gia, vaø vì lyù do naøy, söï tham gia chæ coù theå ñöôïc ñeà caäp sau hieäp thoâng vaø söù vuï. Moät ñaøng, söï tham gia mang laïi cho söï hieäp thoâng vaø söù vuï moät bieåu hieän cuï theå: söï chuù yù ñeán caùc thuû tuïc, quy taéc, cô caáu vaø theå cheá giuùp cuûng coá söù vuï theo thôøi gian vaø giaûi thoaùt söï hieäp thoâng khoûi tính töï phaùt ñôn thuaàn veà caûm xuùc. Ñaøng khaùc, söï tham gia nhaän ñöôïc moät yù nghóa, ñònh höôùng vaø ñoäng löïc cho pheùp noù thoaùt khoûi nguy cô bieán thaønh moät côn ñieân cuoàng cuûa vieäc ñoøi hoûi caùc quyeàn caù nhaân, chaéc chaén daãn ñeán söï chia reõ hôn laø hieäp nhaát.
45. Ñeå ñi keøm vôùi vieäc chuaån bò vaø saép xeáp coâng vieäc cuûa Ñaïi hoäi, naêm phieáu laøm vieäc ñaõ ñöôïc soaïn thaûo nhaèm giuùp tieáp caän töøng öu tieân, vaø ñöôïc trình baøy ôû cuoái phaàn naøy. Moãi phieáu laøm vieäc taïo thaønh moät ñieåm khôûi ñaàu daãn ñeán caâu hoûi veà moái öu tieân, baèng caùch naøy moái öu tieân coù theå ñöôïc tieáp caän töø nhöõng quan ñieåm khaùc nhau nhöng boå sung cho nhau, lieân quan ñeán caùc khía caïnh khaùc nhau cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi ñaõ xuaát hieän thoâng qua coâng vieäc cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc. Trong tröôøng hôïp naøy, ba ñoaïn tieáp theo, töông öùng vôùi ba nhoùm phieáu laøm vieäc trong phaàn phuï luïc, khoâng neân ñöôïc ñoïc nhö caùc coät song song khoâng coù baát kyø lieân keát naøo. Ñuùng hôn, nhöõng ñoaïn naøy laø nhöõng tia saùng chieáu saùng cuøng moät thöïc taïi, ñoù laø ñôøi soáng hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi, töø nhöõng ñieåm thuaän lôïi khaùc nhau, lieân tuïc ñan xen vaø keâu goïi laãn nhau, môøi goïi chuùng ta phaùt trieån.
B 1. Moät söï hieäp thoâng toûa saùng: Laøm theá naøo chuùng ta coù theå trôû thaønh daáu chæ vaø khí cuï hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa vaø hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi moät caùch troïn veïn hôn?
46. Hieäp thoâng khoâng phaûi laø moät cuoäc taäp hôïp xaõ hoäi hoïc cuûa caùc thaønh vieân thuoäc moät nhoùm ñoàng nhaát, nhöng treân heát ñoù laø hoàng aân cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi, ñoàng thôøi laø moät nhieäm vuï khoâng bao giôø meät moûi trong vieäc xaây döïng caùi "chuùng ta" cuûa Daân Chuùa. Nhö caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc ñaõ traûi nghieäm, söï hieäp thoâng ñan xen chieàu doïc, maø Hieán cheá Lumen gentium goïi laø "söï keát hieäp vôùi Thieân Chuùa", vaø chieàu ngang, "söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå nhaân loaïi", trong moät ñoäng löïc maïnh meõ mang tính caùnh chung. Hieäp thoâng laø haønh trình maø treân ñoù chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå lôùn leân, "cho ñeán khi taát caû chuùng ta ñaït tôùi söï hieäp nhaát trong ñöùc tin vaø trong söï nhaän bieát Con Thieân Chuùa, tôùi tình traïng con ngöôøi tröôûng thaønh, tôùi taàm voùc vieân maõn cuûa Ñöùc Kitoâ" (Ep 4, 13).
47. Chuùng ta ñoùn nhaän thôøi khaéc aáy trong Phuïng vuï, nôi maø Giaùo hoäi, treân haønh trình traàn theá cuûa mình, caûm nghieäm söï hieäp thoâng, nuoâi döôõng vaø xaây döïng noù. Neáu phuïng vuï thöïc söï laø "phöông tieän noåi baät nhôø ñoù caùc tín höõu coù theå dieãn taû trong cuoäc soáng cuûa hoï, vaø bieåu loä cho ngöôøi khaùc, maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ vaø baûn chaát ñích thöïc cuûa Giaùo hoäi chaân chính" (SC 2) thì chính Phuïng vuï laø ñieàu maø chuùng ta phaûi nhìn ñeå hieåu ñôøi soáng hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi. Tröôùc heát vaø treân heát, chính nhôø vieäc chia seû haønh ñoäng phuïng vuï, vaø ñaëc bieät laø vieäc cöû haønh Thaùnh Theå, maø Giaùo hoäi caûm nghieäm ñöôïc söï hieäp nhaát trieät ñeå, ñöôïc dieãn taû trong cuøng moät kinh nguyeän nhöng baèng nhieàu ngoân ngöõ vaø nghi thöùc khaùc nhau: moät ñieåm chính yeáu cô baûn cuûa hieäp haønh. Töø quan ñieåm naøy, söï ña daïng cuûa caùc nghi thöùc trong Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát laø moät phuùc laønh ñích thöïc, caàn ñöôïc baûo veä vaø phaùt huy, nhö ñaõ ñöôïc traûi nghieäm trong caùc cöû haønh Phuïng vuï cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc.
48. Moät Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng khoâng theå ñöôïc hieåu laø ñaïi dieän vaø laäp phaùp, gioáng nhö cô caáu nghò vieän vôùi ñoäng löïc cuûa noù laø tìm kieám ña soá. Traùi laïi, chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå hieåu Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng theo moät caùch töông töï vôùi coäng ñoaøn phuïng vuï. Truyeàn thoáng coå xöa cho chuùng ta bieát raèng khi cöû haønh moät Thöôïng Hoäi ñoàng, thì luoân baét ñaàu vôùi vieäc caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn, tieáp ñeán laø tuyeân xöng ñöùc tin vaø keát thuùc baèng nhöõng quyeát ñònh chung nhaèm baûo ñaûm hoaëc khoâi phuïc söï hieäp thoâng trong giaùo hoäi. Trong moät Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng, Ñöùc Kitoâ hieän dieän vaø haønh ñoäng, bieán ñoåi lòch söû vaø caùc bieán coá haøng ngaøy, ñoàng thôøi ban Thaùnh Thaàn ñeå höôùng daãn Giaùo hoäi tìm ra söï ñoàng thuaän trong vieäc laøm theá naøo ñeå cuøng nhau tieán veà Nöôùc Trôøi vaø giuùp toaøn theå nhaân loaïi tieán tôùi söï hieäp nhaát bao quaùt hôn. Cuøng nhau böôùc ñi trong khi laéng nghe Lôøi Chuùa vaø laéng nghe anh chò em trong vieäc tìm kieám thaùnh yù Thieân Chuùa vaø söï ñoàng taâm nhaát trí, daãn ñeán vieäc taï ôn Chuùa Cha nhôø Chuùa Con trong moät Thaùnh Thaàn duy nhaát. Trong moät Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng, nhöõng ngöôøi quy tuï nhaân danh Ñöùc Kitoâ ñeå laéng nghe Lôøi Ngöôøi, laéng nghe nhau, phaân ñònh trong söï ngoan nguøy vôùi Thaùnh Thaàn, coâng boá nhöõng gì hoï ñaõ nghe vaø nhaän ra ñoù laø aùnh saùng cho haønh trình cuûa Giaùo hoäi.
49. Theo vieãn caûnh naøy, ñôøi soáng hieäp haønh khoâng phaûi laø moät chieán löôïc ñeå toå chöùc Giaùo hoäi, maø laø traûi nghieäm tìm kieám moät söï hieäp nhaát bao goàm söï ña daïng chôù khoâng xoùa boû noù, bôûi vì söï hieäp nhaát ñöôïc ñaët neàn taûng treân söï keát hôïp vôùi Thieân Chuùa trong vieäc tuyeân xöng cuøng moät ñöùc tin. Ñoäng löïc naøy sôû höõu moät söùc maïnh thuùc ñaåy chuùng ta khoâng ngöøng môû roäng phaïm vi hieäp thoâng, nhöng ñieàu naøy phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng maâu thuaãn, giôùi haïn vaø veát thöông cuûa lòch söû.
50. Vaán ñeà öu tieân haøng ñaàu naûy sinh töø tieán trình hieäp haønh baét nguoàn töø chính ñieåm naøy. Trong tính cuï theå cuûa thöïc taïi lòch söû cuûa chuùng ta, vieäc baûo toàn vaø coå vuõ söï hieäp thoâng ñoøi phaûi thöøa nhaän tính baát toaøn cuûa vieäc coù theå soáng hieäp nhaát trong ña daïng (x. 1 Cr 12). Lòch söû taïo ra nhöõng chia reõ, gaây ra nhöõng veát thöông caàn ñöôïc chöõa laønh vaø ñoøi hoûi phaûi vaïch ra nhöõng loä trình hoøa giaûi. Trong boái caûnh naøy, ñaâu laø nhöõng moái lieân keát caàn ñöôïc cuûng coá nhaân danh Tin Möøng, ñeå vöôït qua nhöõng chieán haøo vaø haøng raøo, vaø nhöõng nôi truù aån vaø baûo veä naøo caàn ñöôïc xaây döïng, vaø ñeå baûo veä ai? Boä phaän naøo khoâng hieäu quaû? Khi naøo thì luaät tieäm tieán coù theå taïo ra ñöôïc loä trình daãn ñeán söï hieäp thoâng troïn veïn? Nhöõng caâu hoûi naøy coù veû lyù thuyeát, nhöng chuùng baét nguoàn töø cuoäc soáng cuï theå haøng ngaøy cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu ñöôïc tham vaán trong giai ñoaïn thöù nhaát. Thaät vaäy, hoï quan taâm ñeán caâu hoûi lieäu coù giôùi haïn naøo ñoái vôùi söï saün loøng chaøo ñoùn moïi ngöôøi vaø caùc nhoùm hay khoâng, laøm theá naøo ñeå tham gia ñoái thoaïi vôùi caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo maø khoâng aûnh höôûng ñeán baûn saéc Kitoâ höõu, vaø quyeát taâm trôû thaønh tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi bò boû ra beân leà vaø taùi khaúng ñònh raèng khoâng ai bò boû laïi phía sau. Naêm phieáu laøm vieäc daønh cho öu tieân naøy coá gaéng nghieân cöùu nhöõng caâu hoûi treân töø naêm quan ñieåm boå trôï.
B 2. Ñoàng traùch nhieäm trong Söù vuï: Laøm theá naøo chuùng ta coù theå chia seû toát hôn caùc aân ban vaø nhieäm vuï trong vieäc phuïc vuï Tin Möøng?
51. "Giaùo hoäi löõ haønh töï baûn chaát laø thöøa sai" (AG 2). Söù vuï taïo neân chaân trôøi naêng ñoäng maø töø ñoù chuùng ta phaûi nghó veà Giaùo hoäi hieäp haønh, töø ñoù Giaùo hoäi thuùc ñaåy höôùng tôùi "söï xuaát thaàn" heä taïi ôû vieäc "ra khoûi chính mình vaø tìm kieám ñieàu toát cho ngöôøi khaùc, thaäm chí hy sinh maïng soáng cuûa mình" (CV 163; xem theâm FT 88). Noùi caùch khaùc, söù vuï cho pheùp ngöôøi ta soáng laïi traûi nghieäm cuûa Leã Hieän Xuoáng: sau khi laõnh nhaän Chuùa Thaùnh Thaàn, Pheâroâ vaø Nhoùm Möôøi Moät ñöùng leân vaø rao giaûng Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh vaø phuïc sinh cho taát caû nhöõng ngöôøi soáng ôû Gieârusalem (x. Cv 2, 14-36). Ñôøi soáng hieäp haønh ñöôïc caém reã trong cuøng ñoäng löïc naøy. Coù nhieàu chöùng töø moâ taû traûi nghieäm soáng ñoäng cuûa giai ñoaïn thöù nhaát baèng nhöõng töø ngöõ treân, vaø thaäm chí coøn nhieàu hôn nöõa laø nhöõng chöùng töø lieân keát tính hieäp haønh vaø söù vuï moät caùch khoâng theå taùch rôøi.
52. Trong moät Giaùo hoäi töï xaùc ñònh mình laø daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï keát hôïp vôùi Thieân Chuùa vaø hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi (x. LG 1), dieãn töø veà truyeàn giaùo taäp trung vaøo tính deã hieåu cuûa daáu chæ vaø hieäu quaû cuûa khí cuï, neáu khoâng coù noù, baát kyø tuyeân boá naøo cuõng thieáu ñoä tin caäy. Söù vuï khoâng phaûi laø quaûng caùo moät saûn phaåm toân giaùo, maø laø xaây döïng moät coäng ñoàng trong ñoù caùc moái töông quan laø bieåu hieän cuûa tình yeâu Thieân Chuùa vaø do ñoù, chính ñôøi soáng trôû thaønh moät lôøi loan baùo. Trong saùch Coâng Vuï Toâng Ñoà, ngay sau dieãn töø cuûa Thaùnh Pheâroâ laø trình thuaät veà ñôøi soáng cuûa coäng ñoaøn sô khai, trong ñoù moïi söï trôû thaønh cô hoäi ñeå hieäp thoâng (x. 2, 42-47), laøm cho coäng ñoaøn trôû neân haáp daãn.
53. Trong vieãn caûnh naøy, caâu hoûi ñaàu tieân veà söù vuï lieân quan ñeán nhöõng gì maø caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoaøn Kitoâ höõu saün saøng chia seû vôùi nhau, baét ñaàu töø tính ñoäc ñaùo khoâng theå giaûn löôïc cuûa moãi ngöôøi, nhôø moái töông quan tröïc tieáp cuûa hoï vôùi Ñöùc Kitoâ trong Bí tích Röûa toäi, vaø laø nôi cö nguï cuûa Thaùnh Thaàn. Ñieàu naøy laøm cho söï ñoùng goùp cuûa moãi ngöôøi ñaõ chòu pheùp Röûa trôû neân quyù giaù vaø khoâng theå thieáu. Moät trong nhöõng lyù do khieán söï ngaïc nhieân ñöôïc ghi nhaän trong giai ñoaïn thöù nhaát coù lieân quan ñeán khaû naêng ñoùng goùp naøy: "Toâi thöïc söï coù theå coáng hieán ñieàu gì khoâng?". Ñoàng thôøi, moãi ngöôøi ñöôïc ñöôïc môøi goïi nhìn nhaän söï baát toaøn cuûa chính mình, nghóa laø yù thöùc raèng trong söï vieân maõn cuûa söù vuï, moïi ngöôøi ñeàu caàn thieát. Noùi caùch khaùc, chính söù vuï cuõng coù moät chieàu kích hieäp haønh caáu thaønh.
54. Vì lyù do naøy, öu tieân thöù hai ñöôïc xaùc ñònh bôûi moät Giaùo hoäi töï nhaän mình laø thöøa sai vaø hieäp haønh lieân quan ñeán caùch thöùc maø Giaùo hoäi coù theå thu huùt söï ñoùng goùp cuûa taát caû moïi ngöôøi, moãi ngöôøi vôùi taøi naêng vaø vai troø cuûa mình, baèng vieäc coi troïng söï ña daïng cuûa caùc ñaëc suûng vaø vieäc hoäi nhaäp moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng[8]. Vieãn töôïng söù vuï ñaët caùc ñoaøn suûng vaø thöøa taùc vuï trong taàm nhìn cuûa nhöõng gì chung, vaø theo caùch naøy, baûo veä tính phong phuù cuûa chuùng, voán bò toån haïi khi chuùng trôû thaønh nhöõng ñaëc quyeàn hôïp phaùp hoùa caùc hình thöùc loaïi tröø. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh mang tính söù maïng coù nhieäm vuï töï vaán laøm theá naøo Giaùo hoäi coù theå nhaän ra vaø ñaùnh giaù cao söï ñoùng goùp maø moãi ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa coù theå coáng hieán trong söù vuï, vöôït ra khoûi chính mình vaø cuøng tham gia vôùi nhöõng ngöôøi khaùc vaøo moät ñieàu gì ñoù lôùn lao hôn. "Ñoùng goùp tích cöïc vaøo ích chung cuûa nhaân loaïi" (CA 34) laø moät thaønh phaàn baát khaû nhöôïng cuûa phaåm giaù con ngöôøi, ngay caû trong coäng ñoaøn Kitoâ höõu. Söï ñoùng goùp ñaàu tieân maø moïi ngöôøi coù theå thöïc hieän laø höôùng tôùi vieäc phaân ñònh caùc daáu chæ thôøi ñaïi (x. GS 4), ñeå duy trì yù thöùc veà söù vuï chung cuûa chuùng ta phuø hôïp vôùi hôi thôû cuûa Thaùnh Thaàn. Taát caû caùc quan ñieåm ñeàu coù theå goùp phaàn vaøo söï phaân ñònh naøy, baét ñaàu vôùi quan ñieåm cuûa ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø: cuøng böôùc ñi vôùi hoï khoâng chæ coù nghóa laø ñaùp öùng nhöõng nhu caàu vaø ñau khoå cuûa hoï, maø coøn laø toân troïng vai troø chính cuûa hoï vaø hoïc hoûi töø hoï. Ñaây laø caùch ñeå nhaän ra phaåm giaù bình ñaúng cuûa hoï, thoaùt ra khoûi nhöõng caïm baãy cuûa chuû nghóa phuùc lôïi vaø thuùc ñaåy caøng nhieàu caøng toát logic cuûa trôøi môùi ñaát môùi maø chuùng ta ñang tieán tôùi.
55. Caùc phieáu laøm vieäc lieân quan ñeán öu tieân naøy coá gaéng cuï theå hoùa caâu hoûi cô baûn naøy lieân quan ñeán caùc chuû ñeà nhö coâng nhaän söï ña daïng cuûa caùc ôn goïi, ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï, thaêng tieán phaåm giaù pheùp röûa cuûa phuï nöõ, vai troø cuûa thöøa taùc vuï giaùo só vaø ñaëc bieät Thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc trong Giaùo hoäi hieäp haønh mang tính söù maïng.
B 3. Tham gia, quaûn trò vaø quyeàn bính: Nhöõng tieán trình, cô caáu vaø ñònh cheá naøo coù trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh mang tính söù maïng?
56. "'Hieäp thoâng' vaø 'söù vuï' coù nguy cô vaãn coøn laø nhöõng thuaät ngöõ hôi tröøu töôïng, neáu chuùng ta khoâng nuoâi döôõng moät taäp quaùn mang tính giaùo hoäi dieãn taû thöïc taïi cuï theå cuûa tính hieäp haønh ôû moãi giai ñoaïn cuûa haønh trình vaø hoaït ñoäng cuûa chuùng ta, khuyeán khích söï tham gia thöïc söï cuûa moãi ngöôøi vaø taát caû moïi ngöôøi"[9]. Nhöõng lôøi naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha giuùp chuùng ta ñaët söï tham gia trong moái töông quan vôùi hai thuaät ngöõ kia. Söï tham gia boå sung tính ñoâng ñuùc veà nhaân söï cho tính chaát tính cuï theå veà maët thuû tuïc. Noù baøy toû moái quan taâm ñeán söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi, nghóa laø nhaân baûn hoùa caùc moái töông quan taïi taâm ñieåm cuûa döï aùn hieäp thoâng vaø daán thaân söù vuï. Noù baûo toàn neùt ñoäc ñaùo treân khuoân maët cuûa moãi ngöôøi, vieäc thuùc giuïc quaù trình chuyeån ñoåi sang caùi "chuùng ta" khoâng saùp nhaäp caùi "toâi" vaøo söï aån danh cuûa moät taäp theå mô hoà. Noù traùnh rôi vaøo tính tröøu töôïng cuûa caùc quyeàn hoaëc bieán con ngöôøi thaønh nhöõng coâng cuï phuïc vuï cho hoaït ñoäng cuûa toå chöùc. Söï tham gia veà cô baûn laø moät bieåu hieän cuûa tính saùng taïo, moät caùch thöùc nuoâi döôõng caùc moái töông quan hieáu khaùch, chaøo ñoùn vaø vì haïnh phuùc cuûa con ngöôøi, laø nhöõng ñieàu naèm ôû trung taâm cuûa söù vuï vaø söï hieäp thoâng.
57. Töø taàm nhìn veà söï tham gia toaøn dieän ñöôïc trình baøy ôû treân, xuaát hieän öu tieân thöù ba cuõng ñöôïc ñeà caäp taïi caùc cuoäc hoïp ôû giai ñoaïn chaâu luïc: vaán ñeà veà quyeàn bính, yù nghóa vaø caùch thöùc thöïc thi quyeàn bính trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh. Moät caùch cuï theå, lieäu quyeàn bính phaùt sinh nhö moät daïng quyeàn löïc baét nguoàn töø caùc moâ hình do theá giôùi ñöa ra, hay noù baét nguoàn töø söï phuïc vuï? "Giöõa anh em thì khoâng ñöôïc nhö vaäy" (Mt 20, 26; x. Mc 10, 43), Chuùa noùi nhö theá, sau khi röûa chaân cho caùc moân ñeä, Ngöôøi ñaõ khuyeân nhuû hoï: "Thaày ñaõ neâu göông cho anh em, ñeå anh em cuõng laøm nhö Thaày ñaõ laøm cho anh em" (Ga 13,15). Theo nguoàn goác, thuaät ngöõ "quyeàn bính" chæ khaû naêng giuùp ngöôøi khaùc phaùt trieån, vaø do ñoù, quyeàn bính phuïc vuï cho thieân chöùc rieâng cuûa moãi ngöôøi, hoã trôï söï saùng taïo chöù khoâng phaûi laø moät hình thöùc kieåm soaùt ngaên chaën noù, vaø phuïc vuï cho söï phaùt trieån töï do caù nhaân chöù khoâng phaûi laø moät söï raøng buoäc haïn cheá noù. Lieân keát vôùi caâu hoûi naøy laø caâu hoûi thöù hai, mang ñaäm daáu aán quan taâm ñeán tính cuï theå vaø tính lieân tuïc theo thôøi gian: laøm theá naøo chuùng ta coù theå thaám nhuaàn caùc cô caáu vaø theå cheá cuûa mình vôùi ñoäng löïc cuûa Giaùo hoäi hieäp haønh mang tính söù maïng?
58. Töø troïng taâm naøy daãn ñeán moät chuû ñeà khaùc, cuõng cuï theå khoâng keùm, nhaèm muïc ñích chính xaùc vaøo vieäc duy trì ñoäng löïc tham gia trôû neân beàn vöõng. Ñoù laø ñaøo taïo, moät chuû ñeà xuaát hieän treân taát caû caùc taøi lieäu cuûa giai ñoaïn thöù nhaát. Nhö ñaõ ñöôïc nhaán maïnh nhieàu laàn trong caùc baùo caùo cuûa caùc Ñaïi hoäi Chaâu luïc vaø tröôùc ñoù laø caùc baùo caùo cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, chæ rieâng caùc theå cheá vaø cô caáu thoâi thì khoâng ñuû ñeå laøm cho Giaùo hoäi coù tính hieäp haønh. Caàn coù moät vaên hoùa vaø linh ñaïo hieäp haønh ñöôïc linh hoaït bôûi öôùc muoán hoaùn caûi vaø ñöôïc duy trì bôûi söï ñaøo taïo thích hôïp. Nhu caàu ñaøo taïo khoâng giôùi haïn ôû vieäc caäp nhaät noäi dung, nhöng coù chieàu kích toaøn dieän, aûnh höôûng ñeán taát caû caùc khaû naêng vaø khuynh höôùng cuûa con ngöôøi, bao goàm ñònh höôùng söù vuï, khaû naêng lieân keát vaø xaây döïng coäng ñoaøn, saün saøng laéng nghe taâm linh vaø quen thuoäc vôùi söï phaân ñònh caù nhaân vaø coäng ñoaøn. Cuõng caàn phaûi kieân nhaãn, kieân trì, töï tin vaø töï do noùi ra söï thaät (parrhesia).
59. Vieäc ñaøo taïo laø phöông tieän khoâng theå thieáu ñeå bieán phöông thöùc hieäp haønh thaønh moät moâ hình muïc vuï cho ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi. Chuùng ta caàn moät söï ñaøo taïo toaøn dieän, töø luùc khôûi ñaàu vaø tieáp tuïc laâu daøi, cho moïi thaønh phaàn Daân Chuùa. Khoâng moät tín höõu ñaõ laõnh nhaän pheùp Röûa naøo coù theå caûm thaáy xa laï vôùi cam keát naøy, vaø do ñoù, caàn phaûi ñöa ra nhöõng ñeà xuaát thích hôïp cho vieäc ñaøo taïo theo phöông thöùc hieäp haønh ñeán vôùi taát caû caùc tín höõu. Ñaëc bieät, caøng ñöôïc keâu goïi phuïc vuï Giaùo hoäi, ngöôøi ta caøng phaûi caûm thaáy söï caáp baùch cuûa vieäc ñaøo taïo: caùc Giaùm muïc, Linh muïc, Phoù teá, Tu só nam nöõ vaø taát caû nhöõng ai thi haønh thöøa taùc vuï caàn ñöôïc ñaøo taïo ñeå ñoåi môùi caùch thöùc thi haønh quyeàn bính vaø tieán trình ñöa ra quyeát ñònh theo phöông thöùc hieäp haønh, ñoàng thôøi hoïc bieát laøm theá naøo ñeå ñoàng haønh vôùi söï phaân ñònh vaø ñoái thoaïi coäng ñoaøn trong Thaùnh Thaàn. Caùc öùng vieân cho Thöøa taùc vuï giaùo só phaûi ñöôïc ñaøo taïo theo phong caùch vaø naõo traïng hieäp haønh. Vieäc coå vuõ vaên hoùa hieäp haønh bao haøm vieäc ñoåi môùi chöông trình giaûng daïy hieän nay cuûa caùc chuûng vieän vaø vieäc ñaøo taïo caùc giaûng vieân vaø giaùo sö thaàn hoïc ñeå coù moät ñònh höôùng roõ raøng vaø döùt khoaùt hôn ñoái vôùi vieäc ñaøo taïo cho moät ñôøi soáng hieäp thoâng, söù vuï vaø tham gia. Vieäc ñaøo taïo ñeå coù moät linh ñaïo hieäp haønh ñích thöïc hôn chính laø troïng taâm cuûa vieäc canh taân Giaùo hoäi.
60. Nhieàu ñoùng goùp nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi coù moät noã löïc töông töï ñeå ñoåi môùi ngoân ngöõ ñöôïc Giaùo hoäi söû duïng trong Phuïng vuï, giaûng thuyeát, giaùo lyù, ngheä thuaät thaùnh, cuõng nhö trong moïi hình thöùc truyeàn thoâng daønh cho caùc Tín höõu vaø coâng chuùng roäng lôùn hôn, keå caû thoâng qua caùc hình thöùc truyeàn thoâng môùi hoaëc truyeàn thoáng. Khoâng giaûm bôùt hoaëc haï thaáp chieàu saâu cuûa maàu nhieäm maø Giaùo hoäi coâng boá hay söï phong phuù cuûa truyeàn thoáng, traùi laïi, vieäc ñoåi môùi ngoân ngöõ phaûi nhaèm muïc ñích laøm cho nhöõng söï phong phuù naøy trôû neân deã tieáp caän vaø haáp daãn ñoái vôùi con ngöôøi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, chöù khoâng phaûi laø moät raøo caûn khieán hoï traùnh xa. Caûm höùng veà söï môùi meû cuûa ngoân ngöõ Tin Möøng, khaû naêng hoäi nhaäp vaên hoùa maø lòch söû Giaùo hoäi theå hieän, vaø nhöõng traûi nghieäm ñaày höùa heïn ñaõ vaø ñang dieãn ra, ngay caû trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá, môøi goïi chuùng ta töï tin vaø quyeát taâm theo ñuoåi nhieäm vuï voâ cuøng quan troïng naøy ñoái vôùi hieäu quaû cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng, voán laø muïc tieâu maø moät Giaùo hoäi hieäp haønh mang tính söù maïng höôùng tôùi.
Roma, ngaøy 29 thaùng 5 naêm 2023
Leã nhôù Ñöùc Trinh Nöõ Maria, Meï Giaùo hoäi
* * *
[1] Do ñoù, ñeå cho ngaén goïn vaø tröø khi ñöôïc quy ñònh khaùc, caùc cuïm töø "Ñaïi hoäi" vaø "Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng" ñöôïc duøng trong Taøi lieäu naøy laø ñeà caäp ñeán phieân hoïp vaøo thaùng 10 naêm 2023.
[2] Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Dieãn töø dòp kyû nieäm 50 naêm thieát laäp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, 17.10.2015 (x. PD 15), taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/dien-tu-cua-dtc-phanxico-dip-ky-niem-50-nam-thiet-lap-thuong-hoi-dong-giam-muc-44870
[3] Cuïm töø "Giaùo hoäi ñòa phöông - local Church" ôû ñaây chæ ñieàu maø Boä giaùo luaät goïi laø "Giaùo hoäi caù bieät - particular Church".
[4] Phaàn B seõ ñöa ra nhöõng lyù do thay ñoåi thöù töï lieân quan ñeán phuï ñeà cuûa Thöôïng hoäi ñoàng. Xem soá 44 cuûa taøi lieäu naøy.
[5] Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Dieãn töø khai maïc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà con ñöôøng hieäp haønh, ngaøy 9 thaùng 10 naêm 2021, taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/dien-tu-khai-mac-thuong-hoi-dong-giam-muc-the-gioi-xvi-cua-duc-giao-hoang-phanxico-44212
[6] Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Dieãn töø dòp kyû nieäm 50 naêm thieát laäp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, 17.10.2015, taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/dien-tu-cua-dtc-phanxico-dip-ky-niem-50-nam-thiet-lap-thuong-hoi-dong-giam-muc-44870
[7] Ví duï, taïi 128, Taøi lieäu Cuoái cuøng neâu roõ: "... chæ coù caùc caáu truùc laø khoâng ñuû, neáu caùc moái töông quan ñích thöïc khoâng ñöôïc phaùt trieån beân trong caùc caáu truùc; chính chaát löôïng cuûa nhöõng moái töông quan naøy môùi loan baùo Tin möøng".
[8] X. Boä Giaùo lyù Ñöùc tin, Thö Iuvenescit Ecclesia, 15.05.2016, 13-18.
[9] Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Dieãn töø khai maïc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà con ñöôøng hieäp haønh, ngaøy 9 thaùng 10 naêm 2021, taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/dien-tu-khai-mac-thuong-hoi-dong-giam-muc-the-gioi-xvi-cua-duc-giao-hoang-phanxico-44212
Caùc Phieáu Laøm Vieäc cho Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Khoùa hoïp thöù nhaát Thaùng 10 naêm 2023
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)