Quí vò vaø caùc baïn thaân meán,

 Thaùng 11 naêm ngoaùi (2000), chæ vaøi ngaøy tröôùc khi toång thoáng Bill Clinton cuûa Hoa Kyø ñeán thaêm Vieät Nam, chuû tòch nhaø nöôùc Trung Quoác, oâng Giang Traïch Daân ñaõ thöïc hieän moät chuyeán coâng du caùc nöôùc AÙ Chaâu maø nhieàu nhaø phaân tích quoác teá cho laø moät noã löïc cuûa Trung Quoác nhaém cuûng coá quan heä giöõa Trung Quoác vôùi caùc nöôùc trong vuøng naøy. Tröôùc heát oâng Giang Traïch Daân vieáng thaêm Camboát roài ñeán Laøo, vaø tieáp theo laø vöông quoác Brunei ñeå gaëp gôõ caùc nhaø laõnh ñaïo AÙ Chaâu ñeán tham döï Dieãn Ñaøn Hôïp Taùc Kinh Teá AÙ Chaâu Thaùi Bình Döông. Sau ngaøy beá maïc dieãn ñaøn naøy, chuû tòch Giang Traïch Daân ñaõ naùn laïi Brunei theo moät ngaøy ñeå gaëp gôõ quoác vöông Bolkhiah vaø caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa Brunei trong khi toång thoáng Clinton leân ñöôøng ñi thaêm Vieät Nam. Vôùi chuyeán coâng du caùc tieåu quoác AÙ Chaâu vaø ñeán gaëp laõnh tuï caùc nöôùc coù neàn kinh teá maïnh trong vuøng, roõ raøng laø Trung Quoác ñang thöïc hieän moät chieán dòch ñeå thaét chaët quan heä höõu nghò vaø cuûng coá aûnh höôûng cuûa mình ñoàng thôøi ñieàu naøy cuõng môû maøn moät cuoäc tranh ñua cuûa Trung Quoác vôùi Hoa Kyø ñeå taêng cöôøng aûnh höôûng cuûa rieâng moãi nöôùc trong vuøng AÙ Chaâu-Thaùi Bình Döông. Muïc Thôøi Söï Quoác Teá hoâm nay xin göûi tôùi quí vò moät vaøi phaân tích veà nhöõng noã löïc maø Trung Quoác ñaõ vaø ñang thöïc hieän ñeå ñaït tôùi muïc tieâu vöøa noùi.

 Trong voøng 3 naêm vöøa qua, nhieàu nhaân vaät laõnh ñaïo cao caáp cuûa Trung Quoác, quaân söï cuõng nhö ngoaïi giao ñaõ nhieàu laàn coâng du caùc nöôùc AÙ Chaâu, daøn xeáp caùc cuoäc tranh chaáp bieân giôùi vôùi Vieät Nam, giaûi toûa bôùt nhöõng caêng thaúng vôùi AÁn Ñoä, caûi thieän quan heä ngaøy moät hôn vôùi caùc nöôùc ñoàng minh thaân caän nhaát vôùi Hoa Kyø laø Nam Haøn vaø Thaùi Lan, thaét chaët hôn quan heä quaân söï vôùi caùc nöôùc ñöôïc coi laø ñoàng minh vôùi Trung Quoác nhö Myanmar, Camboát vaø Laøo. Xeùt veà phöông dieän kinh teá-thöông maïi cuõng nhö quaân söï vaø luoân caû veà maët ngoaïi giao, Trung Quoác vaãn coøn thua xa Hoa Kyø. Tuy nhieân, theo caùc nhaø phaân tích, caùc nhaø ngoaïi giao vaø chuyeân gia veà tình hình AÙ Chaâu, thì Trung Quoác ñang ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû ñaùng keå tieán tôùi muïc tieâu trôû thaønh moät theá löïc huøng maïnh ôû AÙ Chaâu. Taïi Ñoâng Nam AÙ, ñöôïc coi laø chieán tröôøng chuû yeáu veà maët ngoaïi giao, Baéc Kinh ñang thöông löôïng caùc hieäp öôùc hôïp taùc töông trôï vôùi 8 quoác gia trong voøng hai naêm vöøa qua. Theo oâng Carlyle Thayer, giaùo sö Trung Taâm AÙ Chaâu Thaùi Bình chuyeân veà nghieân cöùu an ninh, thì vò theá ngoaïi giao cuûa Trung Quoác ñang ôû thôøi ñieåm maïnh nhaát töø tröôùc ñeán nay. Trong moät buoåi ñieàu traàn taïi quoác hoäi Hoa Kyø vaøo thaùng 2 vöøa qua (02/2001), giaùm ñoác Cô Quan Tình Baùo Trung Öông Hoa Kyø (CIA) laø oâng George Tenet cho raèng vieäc Trung Quoác taêng cöôøng caùc quan heä vôùi caùc nöôùc trong vuøng ñeå cuûng coá theá löïc cuûa mình laø moät trong nhöõng thaùch ñoá lôùn nhaát maø Hoa Kyø ñang phaûi ñöông ñaàu hieän giôø.

 Nhieàu chuyeân gia tin raèng, veà laâu daøi, vôùi theá löïc vaø aûnh höôûng ñöôïc môû roäng, moät nöôùc Trung Quoác coù traùch nhieäm seõ laø yeáu toá ñònh ñoaït taïo söï oån ñònh cho AÙ Chaâu. Tuy nhieân, ngöôøi ta khoâng theå chaéc chaén laø Trung Quoác seõ xöû duïng theá löïc cuûa mình vôùi traùch nhieäm, hay coù theå laø seõ tieáp tuïc treân con ñöôøng trôû thaønh moät cöôøng quoác cuûa theá giôùi. OÂng Andrew Nathan, moät chuyeân gia veà Trung Quoác taïi tröôøng ñaïi hoïc Columbia beân Hoa Kyø cho raèng, trong chính tröôøng ngoaïi giao quoác teá, khoâng moät quoác gia naøo muoán ñöùng daäm chaân taïi choã. Giöõa moät Trung Quoác tieáp tuïc ñi leân vaø moät Trung Quoác coù theå bò suy suïp vaø co mình laïi, thì vaán ñeà ñoái phoù vôùi moät Trung Quoác ngaøy moät huøng maïnh hôn phaûi caàn ñöôïc löu yù tôùi nhieàu hôn. Vaán ñeà nan giaûi ñoái vôùi Hoa Kyø noùi rieâng, vaø caû AÙ Chaâu noùi chung, laø laøm theá naøo ñeå ñieàu chænh quan heä cuûa mình vôùi moät Trung Quoác ñaày tham voïng vaø coù aûnh höôûng ngaøy moät lôùn maïnh trong vuøng laõnh thoå maø töø laâu nay vaãn do Hoa Kyø cheá ngöï vaø thöôøng khi naém caû quyeàn ñònh ñoaït caùc chính saùch. Ñieàu khoù khaên hôn nöõa laø vieäc Trung Quoác luoân tin raèng Hoa Kyø laø moái trôû ngaïi chính caûn ñöôøng tieán cuûa Trung Quoác ñeå trôû thaønh moät cöôøng quoác treân theá giôùi. Moái nghi ngôø naøy seõ caøng trôû neân maïnh hôn neáu chính theå coäng hoøa cuûa toång thoáng George Bush giöõ lôøi höùa seõ ñoái xöû vôùi Trung Quoác nhö laø moät ñoái thuû chieán löôïc, vaø taäp trung vaøo vieäc cuûng coá quan heä cuûa Hoa Kyø vôùi Nhaät Baûn.

 Trong khi ñoù, Trung Quoác vaãn tieáp tuïc môû moät maët traän taán coâng ñeå gia taêng aûnh höôûng ngoaïi giao cuõng nhö theá löïc thöông maïi cuûa mình treân khaép luïc ñòa AÙ Chaâu, nôi coù khoaûng 100 ngaøn binh só Hoa Kyø ñang truù ñoùng taïi caùc caên cöù quaân söï. Theo oâng Kavi Chongkttavorn, moät chuû bieân tôø Quoác Gia, moät nhaät baùo tieáng Anh coù aûnh höôûng roäng raõi, xuaát baûn taïi Bangkok, Trung Quoác raát khoân kheùo trong vieäc khai thaùc taâm thöùc baøi Hoa Kyø taïi caùc nöôùc AÙ Chaâu, cuõng nhö söï baát maõn cuûa nhieàu ngöôøi daân luïc ñòa naøy cho raèng Hoa Kyø hôø höõng ñoái vôùi caùc nöôùc trong vuøng. Quan ñieåm tieâu cöïc naøy cuûa ngöôøi daân AÙ Chaâu ñoái vôùi Hoa Kyø laïi caøng trôû neân maïnh hôn sau cuoäc khuûng hoaûng kinh teá daïo naêm 1997-1998, vì hoï cho raèng Hoa Kyø ñaõ boû rôi AÙ Chaâu khi AÙ Chaâu caàn tôùi söï giuùp ñôõ cuûa Hoa Kyø nhieàu nhaát, nhöng roài sau ñoù Hoa Kyø trôû laïi AÙ Chaâu ñeå khai thaùc tình traïng suy suïp kinh teá cuûa caùc nöôùc bò aûnh höôûng naëng nhaát bôûi cuoäc khuûng hoaûng.

 Ngöôïc laïi, Trung Quoác ñöôïc ca tuïng nhieàu vaø toâ veõ cho hình aûnh cuûa mình ñöôïc ñeïp hôn qua quyeát ñònh khoâng phaù giaù ñoàng Nhaân Daân Teä (Yuan currency), nhöng laïi mau choùng trôï giuùp kinh teá vaø taøi chaùnh cho Thaùi Lan, laø nöôùc bò aûnh höôûng naëng nhaát vì cuoäc khuûng hoaûng tieàn teä. Tuy nhieân caùc phaân tích khoâng chæ döøng laïi ôû ñaây maø thoâi. Chaéc chuùng ta cuõng khoâng queân laø cuõng coù nhieàu chuyeân gia cho raèng, ñeå kieàm cheá söï baønh tröôùng vaø giaác moäng trôû thaønh theá löïc thoáng trò cuûa Trung Quoác thì caàn phaûi ñeå cho nöôùc naøy ñöôïc höng thònh veà maët kinh teá, caùi lôïi nöõa laø vieäc môû roäng quan heä kinh teá vôùi quoác gia ñoâng daân soá ñöùng haøng thöù hai naøy seõ mang laïi nhöõng thu hoaïch taøi chaùnh khoång loà cho caùc nöôùc coù giao tieáp thöông maïi vôùi Trung Quoác. Coù theå noùi ñaây laø chính saùch maø cöïu toång thoáng Bill Clinton cuûa Hoa Kyø ñaõ theo ñuoåi trong hai nhieäm kyø toång thoáng cuûa oâng. Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø Trung Quoác muoán laøm gì thì laøm vaø maëc duø coù cuûng coá aûnh höôûng vaø theá löïc cuûa mình ñeán möùc naøo, trong giai ñoaïn hieän nay caùc nöôùc AÙ Chaâu khaùc cuõng vaãn giöõ moät vaøi nghi kî ñoái vôùi nöôùc laùng gieàng khoång loà cuûa mình. Adam Ward, moät chuyeân gia phaân tích veà AÙ Chaâu thuoäc Vieän Quoác Teá veà Nghieân Cöùu Chieán Löôïc, truï sôû ñaët taïi Luaân Ñoân, ñaõ noùi nhö sau: “Ñöùng tröôùc nhöõng tranh chaáp veà chuû quyeàn laõnh thoå coù lieân quan tôùi Trung Quoác, vaø khuynh höôùng coi troïng tinh thaàn daân toäc, moät vaøi quoác gia trong vuøng AÙ Chaâu Thaùi Bình Döông vaãn coøn nghi kî vaø luoân quan taâm tôùi vieãn aûnh moät nöôùc Trung Quoác huøng maïnh vaø ñaày theá löïc seõ aûnh höôûng theá naøo tôùi an ninh trong vuøng”. Thaät vaäy, caùc nöôùc trong khoái ASEAN vaãn quan nieäm laø khoâng moät quoác gia naøo coù theå thay theá vai troø cuûa Hoa Kyø trong coâng taùc duy trì söï oån ñònh trong vuøng AÙ Chaâu - Thaùi Bình Döông. Maëc duø caùc nöôùc naøy khoâng muoán bò duøng nhö con côø nhö trong thôøi chieán tranh laïnh, nhöng hoï cuõng khoâng muoán Hoa Kyø ruùt chaân ra khoûi AÙ Chaâu. Ngöôïc laïi, Trung Quoác lôùn maïnh bao nhieâu thì Hoa Kyø laïi caøng phaûi giöõ chaân cuûa nöôùc naøy taïi AÙ Chaâu baáy nhieâu. Ñieàu quan troïng Hoa Kyø neân laøm trong luùc naøy laø cuûng coá laïi quan heä ngaøy moät yeáu ñi cuûa mình vôùi caùc nöôùc AÙ Chaâu.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page