Trong buoåi tieáp kieán môùi ñaây daønh cho caùc Giaùm muïc Nga ñeán Roma “vieáng Toøa Thaùnh” (Ad limina), ÑTC noùi roõ raèng: “Taïi mieàn ñaát naøy, duø chæ laø moät thieåu soá, coäng ñoàng coâng giaùo ñaõ aên reã saâu trong loøng daân toäc. Trong suoát 70 naêm, nhöõng ngöôøi theo cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn ñaõ khoâng thaønh coâng trong vieäc xoùa boû Coäng ñoàng naøy“.
Ngaøy nay, trong luùc Giaùo hoäi coâng giaùo taïi ñaây ñöôïc töï do, moät soá ngöôøi coù nieàm tin toân giaùo khaùc vaø moät soá chính trò gia laïi muoán gaây neân nhöõng khoù khaên, baèng caùch toá caùo Giaùo hoäi coâng giaùo coù haønh vi “baønh tröôùng vaø chieâu moä tín höõu“. Nhöng thöïc ra, ñaøng sau nhöõng toá caùo khoâng neàn taûng naøy, hoï nhaèm ñeán nhöõng thuû ñoaïn vaø tham voïng khaùc.
Môùi ñaây, vaán ñeà coäng ñoàng coâng giaùo taïi Nga trôû neân soâi noåi. Nhöõng soâi noåi naøy coù theå vì nhieàu lyù do: coù lyù do ñeán töø nhöõng lo laéng cuûa Giaùo hoäi chính thoáng tröôùc chuyeán vieáng thaêm tôùi ñaây cuûa ÑTC taïi Ukraine.
Tuoûng cuõng neân nhaéc laïi raèng: Taïi Ukraine, sau khi laáy laïi neàn ñoäc laäp vaøo naêm 1990, Giaùo hoäi chính thoáng chia thaønh hai phe: moät phe chuû tröông ñoäc laäp, taùch rôøi ra khoûi Toøa Giaùo chuû Nga. Ñeå coù haäu thuaãn, coù theå Phe li khai khoû Moscowa naøy muoán leä thuoäc vaøo Toøa Giaùo chuû Constantinopoli. Thaùng 5/2001, Ñöùc Bartolomeo ñeä nhaát, Giaùo chuû chính thoáng Constantinopoli, seõ vieáng thaêm Giaùo hoäi chính thoáng li khai taïi Ukraine. Ñaây laø moät lo laéng cho Toøa Giaùo chuû Moscowa. Tröôùc ñaây cuõng ñaõ xaûy ra tröôøng hôp töông töï taïi Estoni: sau khi Estoni, mieàn Baltique, laáy laïi neàn doäc laäp, Giaùo hoäi chính thoáng taïi Estoni ñaõ li khai khoûi Toøa Giaùo chuû Moscowa vaø leä thuoäc vaøo Toøa Giaùo chuû Constantinopoli.
Cuõng vì nhöõng khoù khaên noäi boä do chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine, neân Giaùo hoäi chính thoáng taïi ñaây, phe coøn trung thaønh vôùi Toøa Giaùo chuû Moscowa, ñaõ yeâu caàu Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñình laïi chuyeán vieáng thaêm “voâ thôøi haïn”, moät caùch noùi khaùc, hieåu nhö laø “huûy boû chuyeán vieáng thaêm”. Nhöng, neáu ÑTC quyeát ñònh thöïc hieän chöông trình vieáng thaêm taïi Ukraine, xin ÑTC ñöøng tieáp ñaïi dieän cuûa nhoùm Giaùo Hoäi Chính Thoáng Li Khai, hieän bò Toøa Giaùo chuû Moscowa ra vaï tuyeät thoâng.
Ngoaøi nhöõng vaän ñoäng coâng khai hoaëc ngaám ngaàm, vaø nhöõng lôøi tuyeân boá “coù veõ gay gaét“ trong luùc naøy, Giaùo hoäi chính thoáng taïi Nga coøn duøng caû nhöõng thuû ñoaïn chính trò nöõa. OÂng Wladimir Zhirinovskij, phoù chuû tòch quoác hoäi môùi ñaây, chaát vaán UÛy ban Ngoaïi giao Quoác hoäi Nga; OÂng muoán bieát vì lyù do gì Thuû töôùng chính phuû Nga, oâng Mikhail Kasjianov, luùc oâng ñeán Roma ñeå gaëp Chính phuû YÙ, thì cuõng laïi ñeán thaêm Vatican. Vaø OÂng Wladimir Zhirinovskij, Phoù chuû Quoác hoäi, cuõng yeâu caàu chính phuû Nga baøy toû laäp tröôøng cuûa mình veà chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Ukraine vaøo thaùng saùu naêm 2001.
Nhöõng thuû ñoaïn chính trò naày, giaùn tieáp nhaèm ñeán chính phuû yeáu ôùt cuûa oâng Mikhail Kasjianov. Ñaây laø nhöõng thuû ñoaïn chính trò do saùng kieán cuûa oâng Ghennadij Zhuganov, laõnh tuï ñaûng coäng saûn Nga. OÂng ñang xin chöõ kyù cuûa caùc baïn ñoàng nghieäp trong Quoác hoäi, ñeå boû phieáu baát tín nhieäm chính phuû cuûa thuû töôùng Kasjianov, vôùi muïc ñích laøm aùp löïc, ñeå Toång Thoáng Vladimir Putin giaûi taùn Quoác hoäi vaø toå chöùc cuoäc baàu cöû môùi. Vaø vôùi cuoäc baàu cöû môùi, oâng Zhuganov hy voïng seõ chieám ñöôïc ña soá töông ñoái vaø sau ñoù coù theå laøm möa gioù treân saân khaáu chính trò Nga.
Nhöõng möu moâ vaø tham voïng treân ñaõ thuùc ñaåy oâng Wladimir Zhirinovskij neâu leân nhöõng vaán ñeà veà toân giaùo, caùch rieâng veà Giaùo hoäi coâng giaùo. “Thöû hoûi chuùng ta ñaõ laøm gì ñeå caûn trôû söï baønh tröôùng cuûa Ñaïo coâng giaùo treân laõnh thoå Nga?”. Ñaây laø caâu hoûi, do Giaùo hoäi chính thoáng Nga ñaët ra cho Quoác hoäi Nga, vöøa ñoàng thôøi bieåu loä noãi lo laéng lôùn lao cuûa caùc vò laõnh ñaïo Giaùo hoäi naøy. Caùch ñaây ít tuaàn oâng Wladimir Zhirinovskij, nhaân vaät chính trò ñöôïc coi laø coät truï cuûa Toøa Giaùo chuû Nga, ñaõ ñeán thaêm Ñöùc TGM chính thoáng Cyril Smolensk, vò coù traùch nhieäm veà Phaân boä Noäi vuï cuûa caùc tín höõu chính thoáng Nga. Trong cuoäc gaëp gôõ, hai beân ñaõ thaûo luaän ñeán hai vaán ñeà gaây lo laéng cho Giaùo hoäi chính thoáng Nga: Phe “roái ñaïo“, töùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng Ly Khai taïi Ukraine vaø aûnh höôûng cuûa Toøa Giaùo chuû Constantinopoli taïi Estoni vaø coù theå taïi caû Ukraine nöõa. Hai beân thoûa thuaän toå chöùc chieán dòch phaûn ñoái vaø giaûi thích cho daân chuùng thuoäc Giaùo Hoäi chính thoáng ly khaikhoûi Toøa Giaùo chuû Moscowa, bieát raèng vieäc thieát laäp moät Giaùo hoäi töï trò vaø ly khai nhö vaäy, laø moät ñieàu sai laàm.
Ñöùng tröôùc nhöõng thuû ñoaïn toân giaùo vaø chính trò naøy, Ñöùc TGM Tadeusz Kondrusiewicz, Giaùm quaûn Toâng Toøa toaøn mieàn Nga AÂu, ñaõ coâng boá moät böùc thö, coâng khai beânh vöïc Giaùo hoäi coâng giaùo. Ngaøi noùi: Söï phaãn noä cuûa chuùng toâi phaùt xuaát do söï kieän naøy laø nhöõng ngöôøi coâng giaùo Nga, vôùi tö caùch laø coâng daân cuûa Ñaát nöôùc Nga cuûa hoï, vaø caùc cô caáu cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga, laø nhöõng toå chöùc toân giaùo, luoân luoân haønh ñoäng phuø hôïp vôùi luaät phaùp vaø hoaøn toaøn trung thaønh vôùi nhaø Caàm quyeàn hôïp phaùp.
Ñöùc TGM quaû quyeát: Caùc noã löïc cuûa chuùng toâi luoân luoân nhaèm ñeán vieäc ñoái thoaïi xaây döïng, trong söï coäng taùc vôùi xaõ hoäi daân söï. Vaø, ñaøng khaùc, chuùng toâi muoán theo ñuoåi söï tham döï cuûa chuùng toâi vaøo caùc coâng vieäc cuûa Hoäi ñoàng Hôïp taùc vaø Hoøa ñoàng cuøng vôùi caùc toå chöùc toân giaùo khaùc, beân caïnh chính phuû Lieân Bang Nga, cuõng nhö trong caùc cô caáu khaùc töông töï beân caïnh caùc cô quan cuûa Nhaø Nöôùc. Trong taát caû caùc moâi tröôøng naøy, ít ra cho tôùi luùc naøy, khoâng moät ngöôøi naøo ñaõ toá caùo chuùng toâi veà “chuû nghóa baønh tröôùng“, chieâu moä tín höõu.
Ñöùc Cha Kondrusiewicz
vieát theâm nhö sau: Nhaân dòp noùi
ñeán vieäc muoán ngaên caûn söï
baønh tröôùng cuûa Ñaïo coâng
giaùo, do moät vaên kieän chính thöùc
cuûa Quoác hoäi Nga cho Boä Ngoaïi Giao Nha,
chuùng toâi caûm thaáy lo laéng vaø
suy nghó nhö sau: Quoác hoäi Nga laø moät
cô quan ñaïi dieän quyeàn bính trung
öông, ñöôïc môøi goïi
beânh vöïc caùc quyeàn lôïi cuûa
taát caû moïi coâng daân trong xaõ
hoäi Nga, keå caû caùc nhoùm thieåu
soá toân giaùo. Caùc ngöôøi
coâng giaùo thuoâïc nhoùm thieåu soá
toân giaùo naøy. Chuùng toâi khoâng
muoán nghó raèng, -- vaø khoâng heà
nghó nhö vaäy --- raèng vaán ñeà
naøy coù theå ñang khôi daäy moät
chieán dòch chính trò thöïc söï
nghieâm troïng vaø gaây lo laéng. Theo caùi
nhìn cuûa chuùng toâi, trong tröôøng
hôïp naøy, chuùng ta ñöùng
tröôùc moät loâ caùc söï
khoâng hieåu nhau hay hieåu laàm, do nhöõng
thieáu soùt veà thoâng tin. Vaø ñeå
traùnh nhöõng hieåu laàm naøy, chuùng
toâi saün saøng ñöa ra nhöõng
giaûi thích veà caùc hoaït ñoäng
cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga.
Nhöõng giaûi thích naøy seõ coù
theå thuaän tieän vaø höõu ích
cho caùc cô quan Chính phuû, cho Quoác
hoäi vaø cho caû Boä Ngoaïi giao nöõa.